MODYFIKACJA CYKLU ŻYCIA OBSZARU TURYSTYCZNEGO (TALC)...
|
|
- Miłosz Łuczak
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 MODYFIKACJA CYKLU ŻYCIA OBSZARU TURYSTYCZNEGO (TALC)... ISBN s Rok 1990 był początkiem przemian funkcjonalnych i własnościowych turystycznej bazy noclegowej całego polskiego wybrzeża. W ciągu kilku lat część bazy noclegowej ośrodków wypoczynkowych, kolonijnych i zakładów pracy zakończyła swoją działalność. Na ich miejscu powstawały zupełnie nowe obiekty noclegowe przystosowane do działalności całorocznej. Przebieg i kierunki procesu prywatyzacji, jakie miały miejsce w latach 90. XX w. stanowiły istotny czynnik decydujący o późniejszym rozwoju miejscowości turystycznych polskiego wybrzeża. Część miejscowości nadmorskich dysponowała możliwościami samodzielnego rozwoju funkcji turystycznych, a zjawisko takie można określić mianem rozwoju wewnętrznego (endogenicznego) kapitału ekonomicznego miejscowości turystycznych. Początek lat 90. był okresem rozpoczęcia realizacji wielkiej liczby inwestycji w formie tzw. prywatnych kwater, pensjonatów, pokoi gościnnych wzdłuż całego wybrzeża. Pierwsze nowe duże obiekty noclegowe na polskim wybrzeżu zaczęły powstawać już po 1990 r. jednak większość zbudowano dopiero po 2000 r. Rozpoczęto także modernizację i rozbudowę największych obiektów turyhttp://dx.doi.org/ / Mariusz MIEDZIŃSKI Akademia Pomorska w Słupsku MODYFIKACJA CYKLU ŻYCIA OBSZARU TURYSTYCZNEGO (TALC) POPRZEZ WPROWADZENIE ZAŁOŻEŃ TEORII PROGOWEJ NA BAZIE PRZESTRZENI TURYSTYCZNEJ KOŁOBRZEGU 1. Wstęp 19
2 Mariusz MIEDZIŃSKI stycznych i uzdrowiskowych, w tym tak dużych, jak licząca łóżek Arka w Kołobrzegu (MIEDZIŃSKI 2009). Największy wzrost wielkości bazy noclegowej przypadał na lata , podczas hossy inwestycyjnej po akcesji w struktury UE (MIEDZIŃSKI 2011). Procesy rozwoju bazy noclegowej zostały wyhamowane w drugiej połowie 2007 r., gdy wybuchł największy kryzys gospodarczy od czasów Wielkiej Depresji lat Rozwój gospodarczy w Polsce w latach cechowało wystąpienie faz dwukrotnego spowolnienia i dwukrotnego przyśpieszenia rozwoju gospodarczego. W okresie wieloletnim w skali regionalnej lub lokalnej istotnymi wskaźnikami koniunktury w gospodarce obszarów turystycznych są zmiany wielkości bazy noclegowej oraz wskaźniki wielkości odnotowywanego ruchu turystycznego. Ważną rolę dla określenia fazy rozwoju turystycznych obszarów nadmorskich odgrywa cykl życia obszaru turystycznego. Zmiany przebiegu cyklu życia obszarów turystycznych mogą być wyznacznikiem poziomu rozwoju obszaru turystycznego, a wyjątkowym poligonem doświadczalnym do badań w tym zakresie w Polsce jest miasto uzdrowisko Kołobrzeg. 2. Cykl życia obszaru turystycznego i możliwości jego modyfikacji Kluczową metodą badań rozwoju miejscowości i regionów turystycznych jest analiza koncepcji cyklu życia obszaru turystycznego (TALC Tourist Area Life Cycle) (rys. 1). R.W. Butler opublikował ją w 1980 r. w czasopiśmie The Canadian Geographer (BUTLER 1980), a powstała w świetle rozważań teorii peryferii R.W. Christallera, dyfuzji innowacji oraz ekonomicznej teorii cyklu życia produktu (KOWALCZYK 2001). R.W. Butler wyróżnił w niej sześć etapów stadiów podobnych do cyklu życia produktu: faza eksploracji (odkrycie), faza wprowadzenia (wprowadzenie), faza rozwoju (wzrost), faza konsolidacji (dojrzałość), faza stagnacji (nasycenie) fazy odrodzenia upadku (upadek odrodzenie). W późniejszym okresie dzięki wprowadzanym modyfikacjom innych autorów dodano fazę stabilizacji oraz zmian funkcji lub odtworzenia (JOHNSTON 2001) oraz fazy reorientacji oraz stagnacji (AGARVAL 2001). Analizując klasyczny cykl życia miejscowości turystycznej (rys. 1), a zwłaszcza opracowany na tej podstawie cykl życia obszaru turystycznego 20
3 MODYFIKACJA CYKLU ŻYCIA OBSZARU TURYSTYCZNEGO (TALC)... Rys. 1. Klasyczny zmodyfikowany cykl życia obszaru turystycznego według R.W. BUTLERA (2011) z późniejszymi zmianami wprowadzanymi przez innych autorów Kołobrzegu (na podstawie wielkości bazy noclegowej), należałoby zastanowić się nad tym, jak ten cykl życia faktycznie przebiegał i jaką rangę osiągnął Kołobrzeg w skali kraju (MIEDZIŃSKI 2012) (rys. 2). Bardzo istotne jest także rozpatrzenie, czy zgodnie z założeniami teorii progowej rozwoju miast możliwe jest przeanalizowanie przypadku ciągłego rozwoju Kołobrzegu (ponad 60 lat) jako wielkiego centrum turystycznego i uzdrowiskowego w kontekście tzw. progów rozwojowych, gdzie funkcja uzdrowiskowa i turystyczna jest dominująca. Przebieg cyklu życia obszarów (miejscowości) turystycznych (SZROMEK 2010) pozwala zauważyć, że w niektórych przypadkach mamy do czynienia z jednym bardzo długim cyklem życia obszaru (miejscowości turystycznej). Rozwój rejonu turystycznego przebiega etapami (fazami), a etapy takie cechują się przyśpieszeniami rozwoju (impulsami rozwojowymi) w okresie hossy gospodarczej czy spowolnieniem rozwoju (stagnacją rozwoju) podczas recesji lub silnego spowolnienia gospodarczego. Klasyczny jest przypadek chorwackiego uzdrowiska Opatija (Ablacja), w którym wystąpił jeden bar- 21
4 Mariusz MIEDZIŃSKI dzo długi cykl Butlera składający się właściwie z trzech mniejszych cykli składowych. Podobnie jak w Kołobrzegu, były tam przerwy w czasie I i II wojny światowej oraz wyraźnie zaznaczający się okres transformacji ustrojowej (intensywnych przemian gospodarczych) (CORAK 2006). Rys. 2. Zmiany liczby miejsc noclegowych miasta Kołobrzeg w latach i prognoza do roku 2020 (zmiany liczby miejsc noclegowych obrazują przebieg klasycznego cyklu życia miejscowości turystycznej) Źródło: badania i opracowanie własne Z dotychczasowych rozważań wynika, że na terenie miasta Kołobrzeg prawdopodobnie rozpoczął się proces wydłużania przebiegu cyklu życia o kolejny etap wzrostowy, natomiast okres stagnacji (spowolnienia rozwoju) lat był w Kołobrzegu prawie niezauważalny przebiegając pod znakiem lekkiego spowolnienia rozwoju istniejącej bazy noclegowej przy ciągłym wzroście liczby osobonoclegów. W roku 2012 zakończono kluczową inwestycję poszerzenia plaż i odbudowy brzegów morskich. Plaża centralna w Kołobrzegu na odcinku o długości 3,5 km zwiększyła swoją pojemność turystyczną pięciokrotnie, a jej ogólna pojemność zwiększyła się ponaddwukrotnie. Podniosło to komfort wypoczynku i oddaliło problem przekroczenia chłonności turystycznej oraz zwiększyło pojemność turystyczną obszaru turystycznego. Wbrew ogólnym założeniom R.W. Butlera, tzw. krytyczny poziom pojemności turystycznej może ulec zmianie (podniesieniu) podczas trwania cyklu życia obszaru turystycznego. 22
5 MODYFIKACJA CYKLU ŻYCIA OBSZARU TURYSTYCZNEGO (TALC) Teoria progowa w rozwoju miast i przestrzeni turystycznych Według założeń teorii progowej B. MALISZA (1971) ośrodki miejskie napotykają w swoim rozwoju ludnościowym i przestrzennym na istotne ograniczenia rozwojowe: fizyczne (wynikające ze zróżnicowania cech fizjograficznych terenu); funkcjonalne (wynikające z układu form użytkowania terenu); technologiczne (wynikające z cech układu infrastruktury technicznej); strukturalne (wynikające z konieczności przebudowy struktury terenu). Każde z tych ograniczeń może być przekroczone w celu dalszego rozwoju miasta, jednak jest to związane ze znacznymi nakładami finansowymi, a także z podniesieniem kosztów funkcjonowania danego miasta obszaru miejskiego (koszty rozwoju infrastruktury komunalnej, a w Kołobrzegu dodatkowo koszt rozbudowy plaż i układu komunikacyjnego). Koszty jednorazowe oraz stałe funkcjonowania i rozwoju miasta są kosztami progowymi, a koszt przekroczenia danego progu nie jest ciągły, lecz odbywa się etapami (skokowo), a skoki te są z kolei wyznaczane przez kluczowe ograniczenia progowe. Rozwój przestrzenny, ludnościowy albo przyrost substancji mieszkaniowej może odbywać się bez ponoszenia kosztów progowych, jednak będzie to realizowane kosztem jakości i warunków życia mieszkańców oraz powiększenia problemów funkcjonalnych miasta lub obszaru miejskiego poprzez wzrost wskaźników obciążenia i zagęszczenia. Jednym z mierników pozwalających ustalić, na którym etapie teorii progowej znajduje się analizowane miasto Kołobrzeg może być liczba lokali mieszkalnych (lub izb) oraz skala przyrostu zasobów mieszkaniowych i ich powierzchni użytkowej (KOZŁOWSKI 1974) (tab. 1). Porównując przyrost liczby ludności (8%), wzrost liczby mieszkań ogółem (174%), a zwłaszcza zwiększenie ich powierzchni użytkowej (221%) w ciągu ostatnich 24 lat można stwierdzić, że Kołobrzeg przekroczył próg rozwojowy wielkości zabudowy mieszkaniowej nie zwiększając przy tym znacząco liczby ludności stałej przy jednoczesnym zwiększeniu potencjalnej pojemności noclegowej miasta wyrażanej w postaci wielu tysięcy funkcjonujących drugich domów i drugich mieszkań. 23
6 Mariusz MIEDZIŃSKI Rok Tabela 1. Zasoby mieszkaniowe i ludność miasta Kołobrzeg w latach Liczba Powierzchnia użytkowa mieszkań ogółem Liczba mieszkańców ogółem mieszkań izb bd Źródło: dane statystyczne GUS za lata ; opracowanie własne. Niniejszy próg rozwojowy związany jest z zabudową mieszkaniową i zabudową turystyczno-uzdrowiskową. Ogólna liczba miejsc noclegowych w Kołobrzegu w ciągu ostatnich 23 lat powiększyła się przeszło trzykrotnie (tab. 2). By mógł nastąpić tak intensywny rozwój turystyczno-uzdrowiskowej bazy noclegowej miasta Kołobrzeg, niezbędne było przekroczenie pierwszego powojennego progu rozwojowego w formie inwestycji w infrastrukturę komunalną i techniczną miasta. Dokonało się to poprzez odbudowę, przebudowę i rozbudowę sieci wodociągowej, kanalizacyjnej, gazowej, energetycznej, telekomunikacyjnej i ciepłowniczej miasta. Zmodernizowane zostało zasilanie miasta w ciepło, zlikwidowano niskoemisyjne źródła zanieczyszczenia powietrza, zmodernizowano i rozbudowano oczyszczalnię ścieków, zbudowano od podstaw stację uzdatniania wody, kompostownię śmieci i przeprowadzono modernizację taboru komunikacji miejskiej. Proces ten zakończył modernizację i wypełnianie dawnej, przedwojennej struktury przestrzennej i infrastrukturalnej miasta. 24
7 MODYFIKACJA CYKLU ŻYCIA OBSZARU TURYSTYCZNEGO (TALC)... Tabela 2. Zmiany wielkości bazy noclegowej Kołobrzegu w latach Rodzaj obiektów noclegowych 1979 r r r. W budowie Do 2015 r. Do 2020 r. Stan w 2020 r. Pokoje gościnne Hotele, motele, pensjonaty Sanatoria Mieszkania, apartamenty mieszkalne Apartamenty w apartamentowcach Prywatne miejsca zakwaterowania Ośrodki wczasowe Domy letniskowe, kempingi, pola namiotowe Razem Źródło: badania i opracowanie własne oraz H. KROCZYŃSKI (2000) i A. SZWICHTENBERG (1991). Przekroczenie drugiego progu rozwojowego Kołobrzegu związane było z zagospodarowaniem bardzo rozległych obszarów powojskowych i popoligonowych Kołobrzegu oraz budowy nowych osiedli mieszkaniowych, usługowych i turystyczno-uzdrowiskowych. Przekroczenie pierwszego progu rozwojowego (infrastruktura komunalna i techniczna miasta) pozwoliło na późniejszym etapie na rozpoczęcie przekraczania drugiego progu rozwoju Kołobrzegu dotyczącego budownictwa mieszkaniowego i turystyczno- -uzdrowiskowego (nowa zabudowa mieszkaniowa i baza noclegowa w formie bardzo licznych obiektów turystyczno-uzdrowiskowych oraz drugich domów i drugich mieszkań oraz apartamentów). Wieloletni proces przekraczania i pokonanie pierwszego progu rozwojowego przez miasto pozwoliło w konsekwencji na rozpoczęcie przygotowań do przekroczenia tzw. drugiego progu rozwojowego związanego z kompleksową przebudową i rozbudową układu komunikacyjnego miasta i jego bliskiego zaplecza (droga dojazdowa do portu morskiego etapy I, II, III, jako tzw. obwodnica śródmiejska, łącznie z projektowaną drugą obwodnicą Kołobrzegu w ciągu przygotowywanej do realizacji drogi ekspresowej S-6 relacji Szczecin Gdańsk w wariancie piątym, zwanym kołobrzeskim ). W ramach przekraczania drugiego progu rozwojowego Kołobrzegu obok inwestycji komunikacyjnych ukończono lub realizowane są obiekty usługowe o randze ponadpowiatowej lub regionalnej (Regionalne Centrum Spor- 25
8 Mariusz MIEDZIŃSKI tu i Regionalne Centrum Kultury, modernizacja Szpitala Regionalnego, rozbudowa Mariny Kołobrzeg, rozpoczęcie budowy dwu galerii handlowych, od września 2012 r. działa sezonowe lotnisko sportowo-turystyczne. Realizowane są także inwestycje związane z rozwojem portu handlowego, rybackiego i pasażerskiego, w tym połączeń promowych) (MIEDZIŃSKI 2013a). W niedalekiej przyszłości w ramach przekraczania trzeciego progu rozwojowego Kołobrzegu, obok wielkich inwestycji drogowych (drogi ekspresowe S-6 i S-11), należy uwzględnić przewidywaną zmianę granic administracyjnych miasta, zakładającą wchłonięcie kilku miejscowości wokół niego, a tym samym przekroczenie przez Kołobrzeg liczby 50 tys. stałych mieszkańców) (MIEDZIŃSKI 2013b). Istotne jest także utworzenie Kołobrzeskiego Subregionalnego Obszaru Funkcjonalnego (KSOF) w ramach północnej części powiatu kołobrzeskiego (miasto i gmina Kołobrzeg oraz gmina Ustronie Morskie), gdzie głównym czynnikiem delimitacji KSOF są funkcje turystyczno-uzdrowiskowe oraz strefa podmiejska do kilkunastu kilometrów od centrum Kołobrzegu (Demilitacja , Strategia rozwoju ). Efektem końcowym przekroczenia trzeciego progu rozwojowego przez miasto Kołobrzeg będzie utworzenie (wydzielenie) KSOF, działającego już jako tzw. funkcjonalny obszar miejski lub związek międzygminny trzech gmin (miasto i gmina Kołobrzeg oraz gmina Ustronie Morskie). Ścisła integracja funkcjonalno-przestrzenna miasta i obu gmin może doprowadzić do uzyskania przez ten obszar statusu powiatu grodzkiego obejmującego pas wybrzeża Morza Bałtyckiego o łącznej długości 30 km i szerokości kilku kilometrów. Obszar ten rozciągałby się od brzegu Morza Bałtyckiego po drogę ekspresową S-6 Szczecin Gdańsk przebiegającą wzdłuż południowych granic KSOF. Obszar ten obecnie zamieszkuje ponad 60 tys. mieszkańców, a w perspektywie do 2030 r. może to być już 70 tys. stałych mieszkańców. Turystyczno-uzdrowiskowa baza noclegowa KSOF już w roku 2013 liczyła 100 tys. miejsc noclegowych, a docelowo mogłaby osiągnąć ponad 130 tys. łóżek. Około roku 2030 KSOF Kołobrzegu poza sezonem letnim będzie mógł liczyć ponad 100 tys. mieszkańców oraz turystów i kuracjuszy, natomiast w sezonie letnim liczba ta może przekroczyć 200 tys. osób. Obecnie turystyka weekendowa osiąga wielkość między 25 a 30 tys. osób. Około 2030 r. wielkość ta mogłaby sięgnąć 50 tys. osób pod warunkiem skomunikowania z aglomeracją poznańską (linia kolejowa i droga S-11 do Poznania). Liczba ludności i turystów przebywająca w szczycie sezonu na wybrzeżu kołobrzeskim (30 km 250 tys. osób) odpowiada ogólnej pojemności plaż o długości 30 km przy 10 m 2 plaży przypadającej na jedną osobę wypoczywającą. 26
9 MODYFIKACJA CYKLU ŻYCIA OBSZARU TURYSTYCZNEGO (TALC) Modyfikacja cyklu życia obszaru turystycznego w oparciu o teorię progową Wykorzystując powyższe informacje dotyczące skali dotychczasowego rozwoju liczby ludności miasta Kołobrzeg, pojemności noclegowej drugich domów i mieszkań oraz pojemności wykorzystywanej do celów turystycznych całej oficjalnej i nieoficjalnej bazy noclegowej można stworzyć model progowy rozwoju Kołobrzegu. Niezbędna jest zatem szczegółowa delimitacja i wyznaczenie kluczowych progów rozwojowych dla Kołobrzegu. Rys. 3. Progowy cykl życia obszaru turystycznego (TTALC) dla Kołobrzegu w latach uwzględniający liczbę ludności, drugie domy i mieszkania oraz bazę noclegową Źródło: badania i opracowanie własne 27
10 Mariusz MIEDZIŃSKI Z kolei wykorzystując założenia zmodyfikowanego cyklu życia miejscowości turystycznej według Butlera można na bazie teorii progowej B. Malisza, zmodyfikowanej przez Kozłowskiego, zbudować i zaproponować przebieg progowego cyklu życia obszaru turystycznego budowanego i analizowanego na przykładzie przebiegu takiego cyklu dla Kołobrzegu z uwzględnieniem skoków i spowolnień rozwojowych występujących w założeniach teorii progowej B. Malisza, łącząc potencjał demograficzny ludności danego obszaru oraz pojemność całej turystycznej i paraturystycznej bazy noclegowej (rys. 3, 4). Skala przebiegu dotychczasowych procesów przemian przestrzennych i funkcjonalnych, jakie dokonały się w Kołobrzegu przy braku innych porównywalnych obszarów turystycznych, pozwalają na podjęcie próby modyfikacji klasycznego cyklu życia obszaru turystycznego R.W. Butlera poprzez wprowadzenie elementów progowych, związanych ściśle z teorią progową B. Malisza (rys. 4), tworząc teoretyczne założenia dla progowego cyklu życia obszaru turystycznego (TTALC). Rys. 4. Klasyczny zmodyfikowany progowy cykl życia obszaru turystycznego według R.W. Butlera z późniejszymi zmianami wprowadzanymi przez innych autorów Źródło: opracowanie własne na podstawie R.W. BUTLER (2011, s. 33) 28
11 MODYFIKACJA CYKLU ŻYCIA OBSZARU TURYSTYCZNEGO (TALC)... Bazując na teoretycznym TTALC w rozwoju Kołobrzegu można wyróżnić: I powojenny okres intensywnego rozwoju ( ), (etap odbudowy Kołobrzegu); I powojenny okres spowolnienia rozwoju ( ), przekraczanie pierwszego progu rozwoju; II powojenny okres intensywnego rozwoju ( ), pokonanie pierwszego progu rozwoju; II powojenny okres spowolnienia rozwoju ( ), przekraczanie drugiego progu rozwoju; wejście w trzeci powojenny okres intensywnego rozwoju (od 2011), utworzenie KSOF. Taki skokowy progowy przebieg cyklu życia dla obszaru miejscowości turystycznej (TTALC) może być wyłącznie efektem bardzo długiego okresu życia, jaki można obserwować w przypadku co najmniej kilkudziesięciu lat rozwoju funkcji turystycznych. Mamy wówczas do czynienia z cyklicznym procesem odnawiania (odmładzania) obszaru turystycznego. W przypadku Kołobrzegu przebieg drugiego powojennego cyklu życia obszaru turystycznego świadczy co najmniej o jednokrotnym, a być może już o dwukrotnym przejściu przez cały cykl TALC z odmłodzeniem (odrodzeniem rewitalizacją) funkcji turystycznych badanego obszaru turystycznego. 5. Podsumowanie Progi rozwojowe wskazane przez autora w niniejszym opracowaniu na przykładzie rozwoju największego w kraju nadmorskiego centrum turystyki uzdrowiskowo-wypoczynkowej, jakim jest obecnie Kołobrzeg wraz z otaczającymi go kilkoma sąsiednimi miejscowościami wypoczynkowymi, stanowią wyraźne i widoczne w przestrzeni elementy (etapy) rozwoju obszaru turystycznego. Miasto Kołobrzeg i opierający się na nim Kołobrzeski Subregionalny Obszar Funkcjonalny (KSOF), rozwijający się w oparciu o główne funkcje uzdrowiskowo-turystyczne, uzupełniane przez gospodarkę morską, usługi, budownictwo i transport, może stanowić wyjątkowy w skali kraju przypadek przemian i procesów społeczno-gospodarczych, przestrzenno- -funkcjonalnych i kolonizacyjno-urbanizacyjnych w ramach nadmorskich obszarów turystycznych. 29
12 Mariusz MIEDZIŃSKI Nagromadzony w okresie Polski Ludowej kapitał społeczny i gospodarczy, eksplozja przedsiębiorczości lat 90. XX w., połączona z korzystnymi dla przyszłości Kołobrzegu przemianami społecznymi i własnościowymi realizowanymi w oparciu o własne zasoby miasta i jego mieszkańców oraz praktycznie nieograniczona swoboda rozwoju funkcji uzdrowiskowo-turystycznych w ramach sprzyjających zdarzeń makroekonomicznych i inwestycyjno-decyzyjnych, pozwoliły na jedyny w swoim rodzaju rozwój wielkiego centrum uzdrowiskowo-turystycznego na polskim wybrzeżu Morza Bałtyckiego. Poprawa dostępności komunikacyjnej miasta Kołobrzeg oraz opierającego się na nim KSOF, poprzez modernizację, rozbudowę i budowę dróg ekspresowych S-6 i S-11, uruchomienie sezonowych szybkich połączeń kolejowych, działalność regionalnego lotniska sportowo-turystycznego w Bagiczu k. Kołobrzegu, bezpośredniego połączenia kolejowego z lotniskiem międzynarodowym w Goleniowe, uruchomieniu linii promowej i zakończeniu budowy największej w kraju mariny mogą być docelowo istotnymi czynnikami (poprzez poprawę dostępności komunikacyjnej) umożliwiającymi osiągnięcie przez Kołobrzeg statusu uzdrowiska rangi europejskiej i kluczowego centrum turystycznego kraju, obok Warszawy, Krakowa, Gdańska, Wrocławia i Poznania. Klasyczny przebieg cyklu życia obszaru turystycznego (TALC) powinien być analizowany na przykładach kilkudziesięciu lat nieprzerwanego rozwoju obszaru turystycznego. Jednym z takich przykładów bardzo znacznego wydłużenia czasu przebiegu TALC jest, wspomniany już, opisywany w literaturze przypadek chorwackiego uzdrowiska Opatija (była Jugosławia), gdzie wystąpiły trzy cykle TALC, które po połączeniu ze sobą tworzyły jeden wielki cykl TALC. W tym przypadku przerwy dotyczyły I i II wojny światowej i okresu wojen bałkańskich w połączeniu z transformacją ustrojową i wystąpił tu jeden bardzo długi pełny cykl, trwający co najmniej 50 lat, przy czym dodatkowo pojawiła się realizowana planowo transformacja gospodarcza (restrukturyzacja, przemiana, odnowa) całości funkcji turystycznych i bazy noclegowej. Dodatkowym warunkiem jest także skala przemian obszaru turystycznego oraz wielkość odnotowywanej w nim bazy noclegowej i ruchu turystycznego, a także duża liczba ludności. Wskazanie do badań tylko wystarczająco dużych obszarów turystycznych pod względem przestrzennym, historycznym i społeczno-gospodarczym w znaczący sposób ogranicza możliwości analiz małych obszarów (ośrodków) turystycznych, na których skala dokonywanych przemian przestrzennych, funkcjonalnych 30
13 MODYFIKACJA CYKLU ŻYCIA OBSZARU TURYSTYCZNEGO (TALC)... i wielkościowych jest zbyt mała, by zaznaczyły się wyraźne zmiany biegu cyklu życia obszaru turystycznego. Powinien to być obszar o istotnym potencjale atrakcji turystycznych i ruchu turystycznego, dużym potencjale demograficznym (liczbie mieszkańców kapitał społeczno-gospodarczy) oraz znacznej bazie noclegowej o charakterze turystycznym i paraturystycznym. Badany obszar powinien także mieć duże znaczenie gospodarcze, by wygenerować endogeniczne siły do przekroczenia progów rozwojowych oraz do przesunięcia tzw. krytycznego przedziału pojemności turystycznej czyli teoretycznego, a także faktycznego wydłużenia możliwości kontynuacji cyklu życia badanego obszaru turystycznego w dalszej przyszłości. W celu przeprowadzenia dokładnych badań przebiegu TALC oraz wprowadzania jego modyfikacji konieczne jest odnalezienie co najmniej kilku przykładów obszarów turystycznych spełniających następujące parametry funkcjonalne: liczba ludności głównego miasta (centrum ruchu turystycznego) na którym opiera się FOM (lub strefy podmiejskiej), powinna liczyć około 50 tys. osób; absolutna specjalizacja miasta w określonym typie funkcji turystycznej, np. funkcja turystyki uzdrowiskowej (wskaźniki działalności uzdrowiskowej na najwyższym poziomie w skali danego kraju), w tym dominujący w skali kraju odsetek kuracjuszy zagranicznych, ewentualnie funkcja turystyki górskiej, wypoczynkowej; ogólna pojemność turystyczna bazy noclegowej powinna być mniejsza lub zbliżona do dopuszczalnych wielkości chłonności turystycznej badanego obszaru; pojemność bazy noclegowej powinna być zbliżona lub większa od liczby ludności; powinien mieć miejsce wysoki poziom rozwoju innych paraturystycznych oraz towarzyszących funkcji miejskich (usługi, handel, gastronomia, komunikacja i transport, np. port morski) z zapewnieniem dobrej dostępności komunikacyjnej; powinien cechować się korzystnymi wskaźnikami gospodarczymi (np. niskie bezrobocie, bardzo wysoka liczba podmiotów gospodarczych na 1000 mieszkańców, wysokie własne dochody budżetowe, niski poziom zadłużenia itp.), co zwykle potwierdza wysoki poziom funkcji turystycznych i wywiera korzystny wpływ turystyki na gospodarkę (kontynuacja cyklu życia a nie wejście w fazę stagnacji lub upadku); 31
14 Mariusz MIEDZIŃSKI powinna wystąpić faktyczna realizacja lub możliwość realizacji inwestycji pozwalająca na kolejne przesunięcia tzw. krytycznego przedziału pojemności turystycznej, dzięki czemu możliwa będzie kontynuacja dalszego rozwoju przestrzeni turystycznej i oddalanie ryzyka upadku obszaru turystycznego w wyniku pogorszenia warunków funkcjonowania przestrzeni turystycznej. W Europie jest niewiele obszarów turystycznych spełniających wszystkie wspomniane wyżej kryteria. Uzdrowisko Kołobrzeg wraz z otaczającym je miejskim obszarem funkcjonalnym spełnia powyższe kryteria i wykazuje cechy, które umożliwiają pełną analizę przebiegu teoretycznego modelu TALC R.W. Butlera wraz z jego licznymi modyfikacjami, przy zachowaniu zdolności do dalszego kontynuowania cyklu życia obszaru turystycznego. Przykład miasta uzdrowiska Kołobrzeg pozwala zaproponować kolejną autorską modyfikację TALC w oparciu o progi rozwojowe, przy czym należy mieć świadomość, że wprowadzenie progów w przebieg TALC wymaga kontynuacji badań (MIEDZIŃSKI 2013c) i weryfikacji wyników na innych przykładach przebiegu cyklu życia obszarów turystycznych. LITERATURA AGARWAL S., 2006, Coastal Resort Restructuring and the TALC Model, [w:] R.W. Butler (ed.) The Tourist Area Life Cycle. Conceptual and Theoretical Issues, Clevedon, Channel View Publications, s BUTLER R.W., 1980, The Concept of a Tourist Area Cycle of Evolution: Implications for Managment of Resources, The Canadian Geographer, 24, s BUTLER R.W., 2011, Tourist Area Life Cycle, Contemporary Tourist Reviews, Oxford, OX3 9TJ. CORAK S., 2006, The modification of the tourism area life cycle model of Re (inventing) a destination: the case of the Opatija Riviera, Croatia, [w:] R.W. Butler (red.), The tourist area life cycle, vol. 1: Applicacions and Modifications Channel Viev Publications, Cleventon, Buffalo, Toronto, s Demilitacja Kołobrzeskiego Subregionalnego Obszaru Funkcjonalnego (KSOF) i opracowanie strategii jego rozwoju; przetarg nieograniczony o wartości powyżej euro ogłoszenie zostało wysłane i opublikowane w Biuletynie Zamówień Publicznych w dniu r. pod numerem JOHNSTON C.S., 2001, Shoring the Foundations of the Destination Life Cycle Model, part 1: Ontological and Epistemological Considerations Tourism Geographies, 3 (1), s KOWALCZYK A., 2001, Geografia hotelarstwa, Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź. KOZŁOWSKI J., 1974, Analiza progowa, Prace Instytutu Kształtowania Środowiska, PWN, Warszawa. KROCZYŃSKI H., 2000, Kronika Kołobrzegu, Wyd. Le Petit Cafe, Kołobrzeg. 32
15 MODYFIKACJA CYKLU ŻYCIA OBSZARU TURYSTYCZNEGO (TALC)... MALISZ B., 1971, Metoda analizy progowej w zastosowaniu do planowania miast i regionów, [w:] B. Malisz, J. Żurkowski (red.), Metoda analizy progowej, Studia KPZK PAN, 34, Warszawa, s MIEDZIŃSKI M., 2009, Rozwój przestrzenny uzdrowiska Kołobrzeg od 1830 do 2009 roku oraz przemiany jego bazy noclegowej w latach , [w:] E. Wiśniewski (red.), W trosce o przyszłość kołobrzeskiego uzdrowiska międzynarodowe forum uzdrowiskowe, Regionalne Stowarzyszenie Turystyczno-Uzdrowiskowe, Kołobrzeg, Intro-Druk, Koszalin, s MIEDZIŃSKI M., 2011, Kołobrzeg jako centrum turystyki uzdrowiskowo-wypoczynkowej po 20 latach przemian ustrojowych ( ), [w:] B. Włodarczyk, B. Krakowiak, J. Latosińska (red.), Turystyka polska w latach , ser. Warsztaty z Geografii Turyzmu, Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s MIEDZIŃSKI M., 2012, Miasto Kołobrzeg wiodącym uzdrowiskiem Polski i jednym z centrów turystycznych kraju, [w:] E. Rydz (red.), Ekonomiczne i organizacyjne aspekty funkcjonowania polskich uzdrowisk, Wyd. Akademii Pomorskiej, Słupsk, s MIEDZIŃSKI M., 2013a, Możliwości rozwojowe portu morskiego w Kołobrzegu po zakończonej przebudowie wejścia oraz trwającej poprawie dostępności portu od strony lądu, [w:] Regiony nadmorskie, Wyd. Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk, s MIEDZIŃSKI M., 2013b, Możliwości zmiany granic administracyjnych miasta Kołobrzeg w kontekście jego rozwoju przestrzennego i funkcjonalnego, Słupskie Prace Geograficzne, Słupsk, s MIEDZIŃSKI M., 2013c, Uzdrowisko Kołobrzeg w świetle zmodyfikowanego cyklu życia obszaru turystycznego R.W. Butlera oraz teorii progowej B. Malisza, [w:] Turystyka uzdrowiskowa w gospodarce regionów, Zeszyty Naukowe, Ekonomiczne Problemy Turystyki, Wyd. Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, RSTU, Kołobrzeg, s Strategia rozwoju Nadmorskiego Obszaru Funkcjonalnego obejmującego gminę miasto Kołobrzeg, gminę Kołobrzeg oraz gminę Ustronie Morskie, 30 I 2014 r., Instytut Badawczy IPC, Wrocław, 2014, ss SZROMEK R.A., 2010, Cykliczność rozwoju uzdrowisk na przykładzie uzdrowisk polskich, [w:] A.R. Szromek (red.), Uzdrowiska i ich znaczenie w gospodarce turystycznej, Proksenia, Kraków, s
KOLONIZACJA I URBANIZACJA TURYSTYCZNA POLSKIEGO WYBRZEŻA NA PRZYKŁADZIE MIEJSKIEGO OBSZARU FUNKCJONALNEGO KOŁOBRZEG
Konwersatorium Wiedzy o Mieście 1(29), 2016 http://dx.doi.org/10.18778/2543-9421.01.06 ISSN 2543-9421 Mariusz MIEDZIŃSKI Dr, Instytut Geografii i Studiów Regionalnych, Akademia Pomorska w Słupsku mariusz.miedzinski@apsl.edu.pl
KOŁOBRZEG JAKO CENTRUM TURYSTYKI UZDROWISKOWO WYPOCZYNKOWEJ PO 20 LATACH PRZEMIAN USTROJOWYCH ( )
KOŁOBRZEG JAKO CENTRUM TURYSTYKI UZDROWISKOWO WYPOCZYNKOWEJ... ISBN 978-83-7525-586-7 s. 115 126 http://dx.doi.org/10.18778/7525-586-7.09 Mariusz MIEDZIŃSKI Akademia Pomorska w Słupsku KOŁOBRZEG JAKO CENTRUM
Działania rozwojowe w zakresie infrastruktury turystycznej. Property Forum Polska Północna Gdańsk, 5 marca 2012 r.
Działania rozwojowe w zakresie infrastruktury turystycznej Property Forum Polska Północna Gdańsk, 5 marca 2012 r. Informacje ogólne Liczba mieszkańców: około 40 tys. Wyspiarskie położenie. Przygraniczne
Białystok jako ośrodek krajowy pełniący niektóre funkcje metropolitalne w Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju w perspektywie 20 lat
Białystok jako ośrodek krajowy pełniący niektóre funkcje metropolitalne w Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju w perspektywie 20 lat Toruń, 15-16 listopada 2012 r. dr Dariusz Piotrowski Joanna
Progi rozwojowe w cyklu życia obszaru turystycznego na przykładzie Wschodniej Dzielnicy Uzdrowiskowej Kołobrzegu
EPT 1 (37) 2017 ISSN: 1644-0501 website: www.wzieu.pl/ept DOI: 10.18276/ept.2017.1.37-17 223 235 Progi rozwojowe w cyklu życia obszaru turystycznego na przykładzie Wschodniej Dzielnicy Uzdrowiskowej Kołobrzegu
Kwatery prywatne w przestrzeni turystycznej Polski
Kwatery prywatne w przestrzeni turystycznej Polski Maria Bednarek-Szczepańska Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania Polska Akademia Nauk Procesy rozwoju usług noclegowych w okresie transformacji
I. OFERTA INWESTYCYJNA DLA OBSZARU FAŁKOWICE
I. OFERTA INWESTYCYJNA DLA OBSZARU FAŁKOWICE Załącznik 1 Oferta inwestycyjna jest przestawiona na podstawie istniejącego i obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miejscowości
BADANIA STATYSTYCZNE W ZAKRESIE PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO I REWITALIZACJI NA RZECZ POLITYKI SPÓJNOŚCI
BADANIA STATYSTYCZNE W ZAKRESIE PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO I REWITALIZACJI NA RZECZ POLITYKI SPÓJNOŚCI Beata Bal-Domańska Urząd Statystyczny we Wrocławiu PLAN WYSTĄPIENIA 1. Planowanie przestrzenne jako
Szczecińska Stocznia Remontowa GRYFIA. Nieruchomość gruntowa rekreacyjna na sprzedaż. Szczecińska Stocznia Remontowa GRYFIA SA
Nieruchomość gruntowa rekreacyjna na sprzedaż GRYFIA 2011 SA Nieruchomość gruntowa na sprzedaż Gryfia S.A. ( Sprzedający ) oferuje na sprzedaż prawo użytkowania wieczystego do nieruchomości gruntowej niezabudowanej,
TURYSTYKA W WOJEWÓDZTWIE ŚWIĘTOKRZYSKIM W 2011 ROKU
TURYSTYKA W WOJEWÓDZTWIE ŚWIĘTOKRZYSKIM W 2011 ROKU Źródłem danych o stanie i wykorzystaniu bazy noclegowej województwa świętokrzyskiego w 2011 roku jest stałe badanie Głównego Urzędu Statystycznego, prowadzone
GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Badań Społecznych i Warunków Życia. Wykorzystanie bazy noclegowej zbiorowego zakwaterowania w 2011 roku.
Materiał na konferencję prasową w dniu 26 marca 2012 r. GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Badań Społecznych i Warunków Życia Notatka informacyjna WYNIKI BADAŃ GUS Wykorzystanie bazy noclegowej zbiorowego
KONSULTACJE SPOŁECZNE Projekt nowej Lokalnej Strategii Rozwoju na lata ANALIZA SWOT + CELE
KONSULTACJE SPOŁECZNE Projekt nowej Lokalnej Strategii Rozwoju na lata 2014-2020 ANALIZA SWOT + CELE PAŹDZIERNIK 2015 PLAN SPOTKANIA 1) Prezentacja diagnozy. 2) Prezentacja projektu analizy SWOT 3) Projekt
Wykorzystanie turystycznych obiektów noclegowych 1 w 2013 roku.
Materiał na konferencję prasową w dniu 25 marca 2014 r. GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Badań Społecznych i Warunków Życia Notatka informacyjna Uwaga: od 2012 r. zmiana zakresu prezentowanych danych
Zachodniopomorskie wita 2015-10-05 10:35:56
Zachodniopomorskie wita 2015-10-05 10:35:56 2 Zachodniopomorskie leży w północno-zachodniej Polsce, na wybrzeżu Morza Bałtyckiego. Stolicą województwa jest Szczecin. Granica morska w Zachodniopomorskiem
Prospects in Dolnośląskie. Dariusz Ostrowski
Wrocław, 13 maja 2010 Prospects in Dolnośląskie Inwestycje infrastrukturalne aglomeracji jako impuls do dalszego rozwoju gospodarczego nowe kierunki na regionalnym rynku Dariusz Ostrowski Czy inwestycje
WYKORZYSTANIE FUNDUSZY EUROPEJSKICH NA ROZWÓJ ZAGOSPODAROWANIA TURYSTYCZNEGO GMIN NADMORSKICH POBRZEŻA BAŁTYKU
http://dx.doi.org/10.18778/0867-5856.27.1.05 ISSN 0867-5856 e-issn 2080-6922 Turyzm 2017, 27/1 Krzysztof Parzych Akademia Pomorska w Słupsku Instytut Geografii i Studiów Regionalnych krzysztof-parzych@wp.pl
Wykorzystanie turystycznych obiektów noclegowych 1 w 2012 roku
Materiał na konferencję prasową w dniu 22 marca 2013 r. GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Badań Społecznych i Warunków Życia Notatka informacyjna WYNIKI BADAŃ GUS Wykorzystanie turystycznych obiektów
Jakie są wyniki dotychczasowych analiz bilansu otwarcia do zmiany Studium?
Łódź, dnia 6 maja 2014 r. Materiał prasowy przygotowany przez Miejską Pracownię Urbanistyczną w Łodzi w związku z prezentacją 29 kwietnia 2014 r. na sesji Rady Miejskiej w Łodzi materiału dotyczącego prac
Rozdział 4. Bilans potrzeb grzewczych
ZZAAŁŁO ŻŻEENNIIAA DDO PPLLAANNUU ZZAAO PPAATTRRZZEENNIIAA W CCIIEEPPŁŁO,,, EENNEERRGIIĘĘ EELLEEKTTRRYYCCZZNNĄĄ II PPAALLIIWAA GAAZZOWEE MIIAASSTTAA ŻŻAAGAAŃŃ Rozdział 4 Bilans potrzeb grzewczych W-588.04
II. BUDOWNICTWO MIESZKANIOWE
II. BUDOWNICTWO MIESZKANIOWE 1. Mieszkania oddane do eksploatacji w 2007 r. 1 Według danych Głównego Urzędu Statystycznego, w Polsce w 2007 r. oddano do użytku 133,8 tys. mieszkań, tj. o około 16% więcej
CHARAKTERYSTYKA OBSZARÓW PRZYGRANICZNYCH PRZY ZEWNĘTRZNEJ GRANICY UNII EUROPEJSKIEJ NA TERENIE POLSKI TURYSTYKA W 2011 R.
GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY URZĄD STATYSTYCZNY W RZESZOWIE Informacja sygnalna Warszawa Rzeszów, 28 września 2012 r. CHARAKTERYSTYKA OBSZARÓW PRZYGRANICZNYCH PRZY ZEWNĘTRZNEJ GRANICY UNII EUROPEJSKIEJ NA
GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY
Materiał na konferencję prasową w dniu 3 września 214 r. GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Warszawa, 24.3.216 r. Notatka informacyjna Wykorzystanie turystycznych obiektów noclegowych 1 w 215 roku Obiekty noclegowe
GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Badań Społecznych
Materiał na konferencję prasową w dniu 23 marca 2011 r. GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Badań Społecznych Notatka informacyjna WYNIKI BADAŃ GUS Baza noclegowa 1 i jej wykorzystanie w 2010 roku W
POTENCJAŁY, PROBLEMY I PROPONOWANE KIERUNKI ROZWOJU MIASTA WŁOCŁAWEK I POWIATU WŁOCŁAWSKIEGO r.
POTENCJAŁY, PROBLEMY I PROPONOWANE KIERUNKI ROZWOJU MIASTA WŁOCŁAWEK I POWIATU WŁOCŁAWSKIEGO 22.11.2012r. Szkolnictwo średnie i wyŝsze Miejsca pracy Kultura i sport Tereny inwestycyjne Usługi okołobiznesowe
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Dynów na lata
Projekt Opracowanie i przyjęcie do realizacji Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta Dynów realizowany jest w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2014 2020 Celem pracy jest opracowanie dokumentu,
Korzyści z inwestowania w Podstrefie Koszalin SSSE:
Koszalin położony jest w województwie zachodniopomorskim w Polsce, w odległości 6 km w linii prostej od Morza Bałtyckiego. Koszalin to ważny węzeł komunikacyjny, przez który przebiega międzynarodowa trasa
URZĄD STATYSTYCZNY W KRAKOWIE
URZĄD STATYSTYCZNY W KRAKOWIE 31-223 Kraków, ul. Kazimierza Wyki 3 e-mail:sekretariatuskrk@stat.gov.pl tel. 12 415 60 11 Internet: http://www.stat.gov.pl/krak Informacja sygnalna - Nr 4 Data opracowania
Zmiany koniunktury w Polsce. Budownictwo na tle innych sektorów.
Elżbieta Adamowicz Instytut Rozwoju Gospodarczego Szkoła Główna Handlowa w Warszawie Zmiany koniunktury w Polsce. Budownictwo na tle innych sektorów. W badaniach koniunktury przedmiotem analizy są zmiany
Informacja prasowa: RANKING NAJWOLNIEJSZYCH MIAST
Informacja prasowa: 28-12-2012 RANKING NAJWOLNIEJSZYCH MIAST Czas na drogowe podsumowanie mijającego roku. Specjaliści z serwisu Korkowo.pl po raz kolejny prezentują ranking najwolniejszych miast. Które
Współpraca miast i gmin Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego w zakresie integracji transportu publicznego
Współpraca miast i gmin Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego w zakresie integracji transportu publicznego Szczecin, październik 2013 Gmina Miasto Szczecin Województwo Zachodniopomorskie Powiat Policki
1. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania Gminy Miasto Świnoujście.
Załącznik Nr 1 do Uchwały. Analiza zmian w zagospodarowaniu przestrzennym Gminy Miasto Świnoujście wraz z oceną postępów w opracowywaniu planów miejscowych i programem ich sporządzania. I. Stan istniejący
1. Wstęp. Mariusz MIEDZIŃSKI
http://dx.doi.org/10.18778/8088-293-5.06 ISBN 978-83-8088-293-5 s. 91 112 Akademia Pomorska w Słupsku ZASTOSOWANIE TEORII PROGOWEJ MALISZA DO PROGNOZOWANIA PRZEMIAN PRZESTRZENI TURYSTYCZNEJ W ŚWIETLE CYKLU
Załącznik nr 4. Wyniki warsztatów Wałbrzych.
Załącznik nr 4. Wyniki warsztatów Wałbrzych. Tabela 1. Najważniejsze problemy SUOI, wskazane przez uczestników warsztatów w pierwszej części warsztatów. l.p. Nazwa Pkt. 1. Brak wysokiej jakości połączenia
Bilans potrzeb grzewczych
AKTUALIZACJA PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY OPALENICA Część 04 Bilans potrzeb grzewczych W 854.04 2/9 SPIS TREŚCI 4.1 Bilans potrzeb grzewczych
Objaśnienia do projektu wieloletniej prognozy finansowej Miasta i Gminy Solec Kujawski na lata
Objaśnienia do projektu wieloletniej prognozy finansowej Miasta i Gminy Solec Kujawski na lata 2012-2034 Wprowadzenie Wieloletnia Prognoza Finansowa Miasta i Gminy Solec Kujawski została przygotowana na
Szymala Kierunki rozwoju przestrzennego Wałbrzycha i jego powiązań Wałbrzych, 9 grudnia 2011 Historyczne dokumenty planistyczne: MIEJSCOWY PLAN OGÓLNY ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO ZESPOŁU MIEJSKIEGO
Obszar strategiczny Metropolia Poznań
Obszar strategiczny Metropolia Poznań Prof. dr hab. Tomasz Kaczmarek Ocena aktualności wyzwań strategicznych w kontekście uwarunkowań rozwoju społeczno-gospodarczego miasta Poznania Rada Strategii rozwoju
URZĄD STATYSTYCZNY w SZCZECINIE
URZĄD STATYSTYCZNY w SZCZECINIE Opracowania sygnalne Szczecin, czerwiec 2010 r. TURYSTYKA W WOJEWÓDZTWIE ZACHODNIOPOMORSKIM W 2009 R. Na terenie województwa zachodniopomorskiego, według stanu na dzień
Miasta województwa małopolskiego - zmiany, wyzwania i perspektywy rozwoju
Miasta województwa małopolskiego - zmiany, wyzwania i perspektywy rozwoju Miasta odgrywają ważną rolę w rozwoju gospodarczym i społecznym regionów. Stanowią siłę napędową europejskiej gospodarki, są katalizatorami
r O CS < < k o. ł O z X U os K Z 11 1 ULI » u ITALI ANOWI ... Q X U 5: i2 < OO i UJ I o o Q <
2 00 8 r O CS k o. ł _J z O z as X U $ os K Z 11 1 ULI U» u UJ ry Q X OS o o U 5: i2.... ANOWI ITALI BIBLIOGRAFIA SPIS TABEL SPIS PLANSZ OO i UJ I Q > 236 BIBLIOGRAFIA MATERIAŁY ŹRÓDŁOWE 1. Strategia Rozwoju
Turystyka w województwie małopolskim w 2016 r.
Turystyka w województwie małopolskim w 216 r. Opracowanie sygnalne Maj 217 r. Rośnie popularność turystyczna województwa małopolskiego, co potwierdzają miary opisujące ruch turystyczny w 216 r. To między
GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY
Materiał na konferencję prasową w dniu 30 września 2014 r. GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Warszawa, 29.09.2016 r. Notatka informacyjna Baza noclegowa według stanu w dniu 31 lipca 2016 r. i jej wykorzystanie
OBSZAR RYNEK PRACY 1
OBSZAR RYNEK PRACY 1 I. Analiza lokalnego rynku pracy Nadmorskie położenie, wyspiarski charakter oraz bliskość niemieckiej granicy miały znaczący wpływ na kierunek rozwój gospodarki miasta. Najwięcej podmiotów
oraz trendów rozwoju gospodarczego kraju wraz z koncepcją zagospodarowania tych terenów
Strategia budowania wzajemnego partnerstwa w kontekście zagospodarowania wskazanych terenów poprzemysłowych z uwzględnieniem uwarunkowań społecznogospodarczych aglomeracji śląskiej oraz trendów rozwoju
Ocena sytuacji demograficznej Gdańska ze szczególnym uwzględnieniem jednostki pomocniczej Wrzeszcz Górny
Dr Krzysztof Szwarc Ocena sytuacji demograficznej Gdańska ze szczególnym uwzględnieniem jednostki pomocniczej Wrzeszcz Górny Gdańsk 2011 Po transformacji gospodarczej nastąpiły w Polsce diametralne zmiany
GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY
GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Warszawa, 8.6.215 r. Notatka informacyjna Wykorzystanie turystycznych obiektów noclegowych 1 w I kwartale 215 roku W pierwszych trzech miesiącach roku 215, w porównaniu do I kwartału
4. Analiza porównawcza potencjału Ciechanowa
4. Analiza porównawcza potencjału Ciechanowa Analiza potencjału rozwojowego powinna się odnosić między innymi do porównywalnych danych z miast o zbliżonych parametrach. Dlatego też do tej części opracowania
Baza noclegowa w I kwartale 2012 roku 1
Materiał na konferencję prasową w dniu 31 maja 212 r. GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Badań Społecznych i Warunków Życia Notatka informacyjna WYNIKI BADAŃ GUS Baza noclegowa w I kwartale 212 roku
ZMIANY DEMOGRAFICZNE ZACHODZĄCE W WARSZAWIE I JEJ STREFIE PODMIEJSKIEJ PO TRANSFORMACJI USTROJOWEJ W 1989 ROKU
ZMIANY DEMOGRAFICZNE ZACHODZĄCE W WARSZAWIE I JEJ STREFIE PODMIEJSKIEJ PO TRANSFORMACJI USTROJOWEJ W 1989 ROKU DR INŻ. ARCH. MAŁGORZATA DENIS, DR INŻ. ARCH. ANNA MAJEWSKA, MGR INŻ. AGNIESZKA KARDAŚ Politechnika
Tabela 1.1 Statystyczny wizerunek Szczecina na tle innych dużych miast Polski, województwa zachodniopomorskiego i kraju Lp. 1. Liczba ludności (tys.)
STRATEGIA ROZWOJU SZCZECINA MATERIAŁY TOWARZYSZĄCE 1.2. Statystyczny wizerunek Szczecina na tle województwa zachodniopomorskiego i kraju Miejsce Szczecina w województwie zachodniopomorskim i w kraju przedstawia
Charakterystyka bazy noclegowej w Polsce
Charakterystyka bazy noclegowej w Polsce Baza noclegowa to jeden z podstawowych elementów zagospodarowania turystycznego. W jej skład wchodzą obiekty noclegowe oraz inne elementy, które pozwalają osobom
POLITYKA MIESZKANIOWA W POLSCE W PRACACH NAUKOWYCH 1918-2010
Maciej Cesarski POLITYKA MIESZKANIOWA W POLSCE W PRACACH NAUKOWYCH 1918-2010 Dokonania i wpływ polskiej szkoły badań % % OFICYNA WYDAWNICZA ' SZKOŁA GŁÓWNA HANDLOWA W WARSZAWIE 9 OFICYNA WYDAW NI CZA WARSZAWA
Ocena spójności terytorialnej pod względem infrastruktury technicznej obszarów wiejskich w porównaniu z miastami
Ocena spójności terytorialnej pod względem infrastruktury technicznej obszarów wiejskich w porównaniu z miastami dr hab. Danuta Kołodziejczyk Prof. IERiGŻ-PIB Konferencja IERiGŻ-PIB Strategie dla sektora
Witamy w Collegium Geographicum Wydziału Nauk Geograficznych i Geologicznych UAM
Koncepcja Kierunków Rozwoju Przestrzennego Metropolii Poznań Witamy w Collegium Geographicum Wydziału Nauk Geograficznych i Geologicznych UAM CENTRUM BADAŃ METROPOLITALNYCH Uniwersytet im. Adama Mickiewicza
Akademia Metropolitalna Rewitalizacja obszarów zdegradowanych
Akademia Metropolitalna 27.11.2014 Rewitalizacja obszarów zdegradowanych dr inż. Przemysław Ciesiółka Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytet im. A. Mickiewicza
Rewal, ul. Kamieńska
Rewal, ul. Kamieńska PREZENTACJA NIERUCHOMOŚCI PRZEZNACZONEJ POD ZABUDOWĘ USŁUGOWĄ MIASTO: REWAL REWAL wieś, miejscowość wypoczynkowa z kąpieliskiem morskim i przystanią morską w północno-zachodniej Polsce,
1. Identyfikacja problemu badawczego
http://dx.doi.org/10.18778/7969-831-8.08 WARSZTATY Z GEOGRAFII TURYZMU ISBN 978-83-7969-831-8 s. 101 116 Mariusz MIEDZIŃSKI Akademia Pomorska w Słupsku NIEDOSKONAŁOŚCI GUS W ZAKRESIE TURYSTYKI NA PRZYKŁADZIE
Lokalny Program Rewitalizacji dla Gminy Rymanów na lata Warsztat projektowy nr 2. Rymanów, 19 kwietnia 2017 r.
Lokalny Program Rewitalizacji dla Gminy Rymanów na lata 2017-2023 Warsztat projektowy nr 2 Rymanów, 19 kwietnia 2017 r. Wprowadzenie Celem pracy jest opracowanie dokumentu, który będzie podstawą do ubiegania
REWAL, ul. Kamieńska PREZENTACJA NIERUCHOMOŚCI PRZEZNACZONEJ POD ZABUDOWĘ USŁUGOWĄ. KONCEPT WS Sp. z o.o. Sp.k., ul. Karpia 21A, Poznań
REWAL, ul. Kamieńska PREZENTACJA NIERUCHOMOŚCI PRZEZNACZONEJ POD ZABUDOWĘ USŁUGOWĄ WIEŚ REWAL REWAL wieś, miejscowość wypoczynkowa z kąpieliskiem morskim i przystanią morską w północno-zachodniej Polsce,
ZAŁĄCZNIK NR 4 DELIMITACJA RADOMSKIEGO OBSZARU FUNKCJONALNEGO
ZAŁĄCZNIK NR 4 DELIMITACJA RADOMSKIEGO OBSZARU FUNKCJONALNEGO STRESZCZENIE OPRACOWANA PRZEZ MAJ 2014, GDAŃSK Spis treści Wprowadzenie... 2 Definicja ROF... 2 Określenie szczegółowego kontekstu przestrzennego
Wsparcie na infrastrukturę wiejską w ramach PROW 2014-2020
Wsparcie na infrastrukturę wiejską w ramach PROW 2014-2020 Działania PROW 2014-2020 bezpośrednio ukierunkowane na rozwój infrastruktury: 1. Podstawowe usługi i odnowa wsi na obszarach wiejskich 2. Scalanie
Rewitalizacja Europejskiego Szlaku Kulturowego na obszarze Południowego Bałtyku - Pomorska Droga Św. Jakuba RECReate
Rewitalizacja Europejskiego Szlaku Kulturowego na obszarze Południowego Bałtyku - Pomorska Droga Św. Jakuba RECReate Szczecin 20 grudnia 2011 r. Bożena Wołowczyk Plan prezentacji 1. Idea europejskich szlaków
BUDOWNICTWO MIESZKANIOWE W WOJEWÓDZTWIE WIELKOPOLSKIM W 2013 R.
URZĄD STATYSTYCZNY W POZNANIU ul. Wojska Polskiego 27/29, 60 624 Poznań Opracowania sygnalne Data opracowania: maj 2014 Kontakt: e-mail: uspoz@stat.gov.pl tel. 61 27 98 200, fax 61 27 98 100 http://poznan.stat.gov.pl/
Rewitalizacja na obszarach mieszkaniowych i o mieszanych funkcjach problemy obszarów
Rewitalizacja na obszarach mieszkaniowych i o mieszanych funkcjach problemy obszarów Obszary mieszkaniowe obszary o dominującej funkcji mieszkaniowej ( blokowiska ) obszary z przeważającą funkcją mieszkaniową
Szanse rozwoju gospodarczego Województwa Świętokrzyskiego w perspektywie realizacji RPOWŚ na lata Kielce, kwiecień 2008 r.
Szanse rozwoju gospodarczego Województwa Świętokrzyskiego w perspektywie realizacji RPOWŚ na lata 2007-2013 Kielce, kwiecień 2008 r. Problemy ograniczające rozwój Województwa Świętokrzyskiego Problemy
RAMOWY PLAN REALIZACJI DZIAŁAŃ NA LATA
RAMOWY PLAN REALIZACJI DZIAŁAŃ NA LATA 2014-2020 Załącznik nr 1 do Uchwały Nr 479/16 Zarządu Województwa Małopolskiego z dnia 31 marca 2016 roku Oś priorytetowa 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 Oś
Rynek pracy województwa pomorskiego na wsi i w mieście przemiany, zróżnicowania, wyzwania. Gdańsk, 3 listopada 2011 r.
Rynek pracy województwa pomorskiego na wsi i w mieście przemiany, zróżnicowania, wyzwania Gdańsk, 3 listopada 2011 r. Ludność zamieszkała na wsi w województwie pomorskim w latach 2009-2010 31.12.2009 r.
LIPNIK TERENY OBSŁUGI KOMUNIKACYJNEJ NIERUCHOMOŚĆ NIEZABUDOWANA położona przy węźle drogowym Lipnik
Invest-Euro Sp. z o.o., 71-425 Szczecin, ul. Lutniana 38/70, tel. +48 91 424 79 70, fax +48 91 424 79 71, NIP 955-16-57-634, REGON 810980218 Sąd Rejonowy w Szczecinie, XVII Wydział Gospodarczy Krajowego
ROZPORZĄDZENIE. z dnia r. w sprawie sposobu wyznaczania obszarów i granic aglomeracji
Projekt z dnia 30 stycznia 2018 r. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI MORSKIEJ I ŻEGLUGI ŚRÓDLĄDOWEJ 1) z dnia... 2018 r. w sprawie sposobu wyznaczania obszarów i granic aglomeracji Na podstawie art. 95
WYZNACZENIE OBSZARÓW ZDEGRADOWANYCH I OBSZARÓW REWITALIZACJI
Zasady regionalne w zakresie rewitalizacji RPO WK-P na lata 2014-2020 WYZNACZENIE OBSZARÓW ZDEGRADOWANYCH I OBSZARÓW REWITALIZACJI Spotkanie informacyjne Toruń, 22.02.2016 r. Zróżnicowania terytorialne
Gospodarka Sfera społeczna Turystyka 2. Prosimy o zaznaczenie 3 aspektów najpilniejszych do realizacji w celu poprawy warunków bytowych Gminie:
Szanowni Państwo, W związku z podjęciem prac związanych z opracowaniem dokumentu strategicznego pn. Strategia Rozwoju Gminy Łącko na lata 2018-2023, zwracamy się do Państwa z prośbą o wypełnienie poniższej
światowej na podstawie mapy podaje cechy podziału wyjaśnia wpływ ustroju politycznego na rozwój administracyjnego Polski
Temat (rozumiany jako lekcja w podręczniku) 1. System władzy i podział administracyjny kraju 2. Zmiany liczby ludności Polski 3. Rozmieszczenie ludności Dział: ZAGADNIENIA LUDNOŚCIOWE Wymagania edukacyjne
WYDZIAŁ NAUK EKONOMICZNYCH. Studia niestacjonarne II stopnia Kierunek Ekonomia Promotorzy prac magisterskich
Studia niestacjonarne II stopnia Kierunek Ekonomia Promotorzy prac magisterskich Promotorzy prac magisterskich Prof. dr hab. Stanisław CZAJA Prof. dr hab. Andrzej GRACZYK (min. 5 osób) Prof. dr hab. Jerzy
ANALIZA ZMIAN W ZAGOSPODAROWANIU PRZESTRZENNYM GMINY SKĄPE
Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr XXVII/225/2012 Rady Gminy Skąpe z dnia 28 grudnia 2012 r. ANALIZA ZMIAN W ZAGOSPODAROWANIU PRZESTRZENNYM GMINY SKĄPE 1. Podstawa opracowania. Niniejsze opracowanie sporządzone
ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO STATYSTYCZNA ANALIZA ZMIAN LICZBY HOTELI W POLSCE W LATACH 1995-2004
ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO NR 429 EKONOMICZNE PROBLEMY TURYSTYKI NR 7 2006 RAFAŁ CZYŻYCKI, MARCIN HUNDERT, RAFAŁ KLÓSKA STATYSTYCZNA ANALIZA ZMIAN LICZBY HOTELI W POLSCE W LATACH 1995-2004
Wsparcie na infrastrukturę wiejską w ramach PROW 2014-2020
Wsparcie na infrastrukturę wiejską w ramach PROW 2014-2020 Działania PROW 2014-2020 bezpośrednio ukierunkowane na rozwój infrastruktury: Podstawowe usługi i odnowa wsi na obszarach wiejskich Scalanie gruntów
Raport o stanie rozwoju społeczno-gospodarczego województwa kujawsko-pomorskiego w latach
Raport o stanie rozwoju społeczno-gospodarczego województwa kujawsko-pomorskiego w latach 2012-2014 wykonany na potrzeby monitorowania realizacji ustaleń Strategii rozwoju województwa kujawsko-pomorskiego
OCENA SYTUACJI SPOŁECZNO-GOSPODARCZEJ WIELKOPOLSKI PÓŁNOCNEJ
OCENA SYTUACJI SPOŁECZNO-GOSPODARCZEJ WIELKOPOLSKI PÓŁNOCNEJ Sylwia Górniak WIELKOPOLSKIE REGIONALNE FORUM TERYTORIALNE Spotkanie subregionalne Piła, 4 czerwca 2018 r. WIELKOPOLSKA PÓŁNOCNA - ŹRÓDŁA INFORMACJI
pilotażowe staże dla nauczycieli i instruktorów kształcenia zawodowego w przedsiębiorstwach
pilotażowe staże dla nauczycieli i instruktorów kształcenia zawodowego w przedsiębiorstwach Projekt współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego, Priorytet
Wykład o dwóch rewitalizacjach rewitalizacja modelowa a rewitalizacja unijna Bartłomiej Kołsut Data:
Wykład o dwóch rewitalizacjach rewitalizacja modelowa a rewitalizacja unijna Bartłomiej Kołsut Data: 06.07.2017 Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc
pilotażowe staże dla nauczycieli i instruktorów kształcenia zawodowego w przedsiębiorstwach
pilotażowe staże dla nauczycieli i instruktorów kształcenia zawodowego w przedsiębiorstwach WPROWADZENIE DO PROBLEMATYKI FUNKCJONOWANIA RYNKU USŁUG TURYSTYCZNYCH (W TYM PRAWNE ASPEKTY OBSŁUGI RUCHU TURYSTYCZNEGO,
Program Rozwoju Obszarów Wiejskich 2014-2020
Program Rozwoju Obszarów Wiejskich 2014-2020 Podstawowe usługi i odnowa wsi na obszarach wiejskich (M07) Działanie wspiera rozwój infrastruktury wiejskiej oraz odnowę wsi, przyczyniając się tym samym do
Plan gospodarki niskoemisyjnej w Gminie Igołomia - Wawrzeńczyce
Plan gospodarki niskoemisyjnej w Gminie Igołomia - Wawrzeńczyce Plan gospodarki niskoemisyjnej (PGN) jest strategicznym dokumentem, który wyznacza kierunki rozwoju gospodarki niskoemisyjnej dla całego
Program budowy linii dużych prędkości
Program budowy linii dużych prędkości zachodnia część województwa łódzkiego Jan Raczyński Dyrektor Centrum Kolei Dużych Prędkości PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. Warta, 12.11.2010 Program budowy linii
NEWSletter statystyczny
NEWSletter statystyczny NEWSletter statystyczny z WYDZIAŁU ROZWOJU MIASTA WYDZIAŁ ROZWOJU MIASTA URZĄD URZĄD MIASTA POZNANIA POZNAŃ NA TLE AGLOMERACJI POZNAŃSKIEJ Numer Numer 1 1 styczeń styczeń 21 21
Podstawowe dane Liczba obiektów noclegowych turystyki ogółem (stan w dniu 31 VI ) 296
Podstawowe dane Liczba obiektów noclegowych turystyki ogółem (stan w dniu 31 VII) 296 z ogółem: obiekty całoroczne 259 hotele, motele, pensjonaty i inne obiekty hotelowe 189 Liczba miejsc noclegowych w
Kierunki i zadania do Strategii Rozwoju Gminy Zgierz na lata 2014-2020
Kierunki i zadania do Strategii Rozwoju Gminy Zgierz na lata 2014-2020 Obszar I Infrastruktura społeczna. 1. Wspieranie aktywności oraz integracji społeczności lokalnej. 2. Wspieranie i aktywizacja mieszkańców
TURYSTYKA I WYPOCZYNEK W WOJEWÓDZTWIE ŚWIĘTOKRZYSKIM W 2004 R.
TURYSTYKA I WYPOCZYNEK W WOJEWÓDZTWIE ŚWIĘTOKRZYSKIM W 2004 R. Informacje o stanie i wykorzystaniu bazy noclegowej turystyki pochodzą ze stałych badań statystycznych GUS. Dane dotyczące liczby obiektów
Miasto: Szczecin. WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010. Powierzchnia w km2 w 2013 r. 301. Miasto 2012 2013. Województwo 2013 1718861 55,2 52,7 55,8 57,7
Miasto: Szczecin Powierzchnia w km2 w 2013 r. 301 Gęstość zaludnienia w osobach na 1 km2 w 2013 r. 1358 WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010 Miasto 2012 2013 Ludność 410245 408913 408172 Ludność w wieku nieprodukcyjnym
Charakterystyka Gminy Świebodzin
AKTUALIZACJA PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY ŚWIEBODZIN NA LATA 2013-2028 Część 03 Charakterystyka Gminy Świebodzin W 864.03 2/9 SPIS TREŚCI
1 gmina miejska, 10 wiejskich, 4 miejskowiejskie
Aleksander Noworól 1 gmina miejska, 10 wiejskich, 4 miejskowiejskie powierzchnia 1 275 km 2 ludność: 1 034,1 tys. gęstość zaludnienia: 811 os/km 2 Kraków - 2322 os./km 2, strefa podmiejska 290 os./km 2
ZASOBY ROZWOJOWE POLSKI POŁUDNIOWEJ METROPOLIE I KAPITAŁ LUDZKI
ZASOBY ROZWOJOWE POLSKI POŁUDNIOWEJ METROPOLIE I KAPITAŁ LUDZKI 2012-04-24 Jacek Woźniak Pełnomocnik Zarządu WM ds. planowania strategicznego WYZWANIA ORAZ SILNE STRONY MIAST KRAKÓW KATOWICE Źródło: Raport
Wykorzystanie turystycznych obiektów noclegowych 1 w 2014 roku.
GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Badań Społecznych i Warunków Życia Notatka informacyjna Uwaga: od 212 r. zmiana zakresu prezentowanych danych przez włączenie informacji na temat pokoi gościnnych
WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010
Miasto: Wrocław Powierzchnia w km2 w 2013 r. 293 Gęstość zaludnienia w osobach na 1 km2 w 2013 r. 2159 WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010 Miasto 2012 2013 Ludność 630691 631188 632067 Ludność w wieku nieprodukcyjnym
Miasto: Kraków. WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010. Powierzchnia w km2 w 2013 r. 327. Miasto 2012 2013. Województwo 2013 3360581 58,5 53,4 56,1 57,8
Miasto: Kraków Powierzchnia w km2 w 2013 r. 327 Gęstość zaludnienia w osobach na 1 km2 w 2013 r. 2322 WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010 Miasto 2012 2013 Ludność 757740 758334 758992 Ludność w wieku nieprodukcyjnym
OGŁOSZONE KONKURSY. Planowane konkursy Działanie 2.5 termin I kwartał 2019 roku. Innowacje w przedsiębiorstwach Alokacja ok. 40 mln zł.
Działanie 1.1 Wsparcie infrastruktury B+R Działanie 1.2 Badania i rozwój w sektorze świętokrzyskiej przedsiębiorczości Termin konkursu: 14.09.2018r. do 31.10.2018r. Alokacja: 140 000 000,00 zł EFRR Dofinansowanie:
UZASADNIENIE DO UCHWAŁY NR XXX/414/VI/2012 RADY MIASTA POZNANIA z dnia 17 kwietnia 2012r.
UZASADNIENIE DO UCHWAŁY NR XXX/414/VI/2012 RADY MIASTA POZNANIA z dnia 17 kwietnia 2012r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Krzesiny rejon ulicy Tarnowskiej część B w Poznaniu.
I Spotkanie Rady Strategii Rozwoju Tczewa przy Prezydencie Miasta Tczewa Luty, 2009
I Spotkanie Rady Strategii Rozwoju Tczewa przy Prezydencie Miasta Tczewa Luty, 2009 Strategią rozwoju nazywa się rozmaite sposoby oddziaływania w celu pobudzenia wzrostu gospodarczego Strategia rozwoju
Jesienna prognoza gospodarcza: stopniowe ożywienie, zewnętrzne ryzyko
KOMISJA EUROPEJSKA KOMUNIKAT PRASOWY Bruksela, 5 listopada 2013 r. Jesienna prognoza gospodarcza: stopniowe ożywienie, zewnętrzne ryzyko W ostatnich miesiącach pojawiły się obiecujące oznaki ożywienia
GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Badań Społecznych
Materiał na konferencję prasową w dniu 25 października 2011 r. GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Badań Społecznych Notatka informacyjna WYNIKI BADAŃ GUS Baza noclegowa 1 wg stanu w dniu 31 lipca oraz