PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI WAŁDYKI

Transkrypt

1 Załącznik do uchwały nr XXVII/154/09 Rady Gminy Lubawa z dnia 29 maja 2009 r. PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI WAŁDYKI GMINA LUBAWA Luty 2009 r

2 SPIS TREŚCI Wstęp str. 3 Rozdział I Powiązanie Planu z celami strategicznymi dokumentów dotyczących rozwoju społeczno-gospodarczego Gminy Lubawa str. 4 Rozdział II Analiza zasobów sołectwa str Historia str Funkcje, jakie pełni wieś str PołoŜenie i wygląd wsi str Charakterystyka mieszkańców str Poziom organizacji mieszkańców i ich osiągnięcia str Aktywizacja środowiska dziecięco-młodzieŝowego str Stan otoczenia środowiska naturalnego str Poziom rolnictwa str Przedsiębiorczość str Kultywowanie tradycji str Infrastruktura społeczna str Bezpieczeństwo publiczne str Infrastruktura techniczna str. 28 Rozdział III Analiza SWOT str. 30 Rozdział IV Wizja rozwoju wsi str. 32 Rozdział V Zestawienie priorytetów, celów, programów str. 34 Rozdział VI Harmonogram i kosztorys wdraŝania planu str. 36 Rozdział VII Sposoby monitorowania, oceny i komunikacji społecznej str. 39 Spis tabel i rysunków str

3 WSTĘP Plan Odnowy Miejscowości Wałdyki powstał przy współudziale mieszkańców tej wsi, Rady Sołeckiej oraz Gminy Lubawa. Wypracowane tu priorytety i zadania są dobrem wspólnym, a ich realizacja leŝy w interesie współtwórców. Plan odnowy miejscowości Wałdyki dotyczy lat Zawiera on analizę zasobów i potencjału wsi oraz jej mieszkańców. Znajduje się tu analiza słabych i mocnych stron miejscowości oraz analiza szans i zagroŝeń. Ocena tych czynników pozwoliła na wyłonienie priorytetów i kierunków rozwoju Wałdyk. Odnowa miejscowości to dla Wałdyk poprawa standardu Ŝycia i pracy. To takŝe podniesienie atrakcyjności mieszkaniowej i aktywności społeczno-kulturalnej mieszkańców tej miejscowości. Dzięki istnieniu Planu wieś posiada jasno sprecyzowane kierunki działania. Ich świadomość pobudza aktywność tego lokalnego środowiska i stymuluje je na rzecz partnerstwa, rozwoju i promocji wartości, które reprezentuje. Mieszkańcami Wałdyk są osoby otwarte na nowe rozwiązania oraz pomysły. Wieś pragnie podjąć działania mające na celu poprawę standardu Ŝycia i pracy mieszkańców oraz podnieść poziom Ŝycia kulturalnego wsi

4 ROZDZIAŁ I POWIĄZANIE PLANU Z CELAMI STRATEGICZNYMI DOKUMENTÓW DOTYCZĄCYCH ROZWOJU SPOŁECZNO-GOSPODARCZEGO GMINY LUBAWA Plan odnowy miejscowości Wałdyki został opracowany zgodnie z procedurą zawartą w Rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi (opublikowanym w Dz. U. Nr 284, poz z 2004 r.). Wszystkie zadania zawarte w tym planie zostały wypracowane podczas Zebrania Wiejskiego w Wałdykach. Plan został przyjęty Uchwałą nr 1/2009 Zebrania Wiejskiego w Wałdykach z dnia 18 lutego 2009 roku. Plan został zatwierdzony Uchwałą nr XXVII/154/09 Rady Gminy Lubawa z dnia 29 maja 2009 roku. Plan Odnowy Miejscowości Wałdyki jest zgodny z następującymi dokumentami strategicznymi Gminy Lubawa: Strategia Rozwoju Gminy Lubawa przyjęta Uchwałą nr 8/105/2000 Rady Gminy Lubawa w dniu 25 maja 2000 roku w sprawie Strategii Rozwoju Gminy Lubawa Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Lubawa na lata przyjęty Uchwałą Nr XVII/93/04 Rady Gminy Lubawa z dnia 30 czerwca 2004r. w sprawie Planu Rozwoju Lokalnego Gminy Lubawa, z uwzględnieniem zmiany wprowadzonej Uchwałą Nr XXXI/175/05 Rady Gminy Lubawa z dnia 27 października 2005 r. w sprawie zmiany Planu Rozwoju Lokalnego Gminy Lubawa Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego przyjęte Uchwałą nr 1 Rady Gminy Lubawa z dnia 28 lutego 2005 r. w sprawie uchwalenia zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Lubawa - 4 -

5 Oraz z dokumentami o znaczeniu ponad lokalnym. Są to: Strategia Rozwoju Powiatu Iławskiego Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Województwa Warmińsko- Mazurskiego Plan Rozwoju Regionalnego Województwa Warmińsko-Mazurskiego na lata Strategia Lokalnej Grupy Działania Ziemia Lubawska - 5 -

6 ROZDZIAŁ II ANALIZA ZASOBÓW SOŁECTWA - 6 -

7 2.1. HISTORIA RYS HISTORYCZNY Wałdyki leŝą w odległości 7,5 km na północny wschód od Lubawy. Według Józefa Leliwy- Piotrowicza : Ziemia Lubawska w Legendzie, wydanie pierwsze z 1934 roku ( nakładem Drwęca w Nowym Mieście Lubawskim pierwszą informację o miejscowości zanotowano w 1404 roku. Wieś została załoŝona przez biskupa chełmińskiego Jana Morgenau, który prowadził skuteczną politykę osadniczą, mimo sprzeciwu KrzyŜaków, z którymi pozostawał w konflikcie. Wałdyki zostały lokowane w okresie tzw wojny głodowej, w czasie najazdów i pustoszenia wiosek przez róŝne wojska. Wg autora publikacji w tym czasie zaledwie kilka łanów naleŝało do wsi Grabowo. W XV wieku wieś posiadała juŝ prawa chełmińskie i połoŝona była na 50 łanach. W roku 1526 biskup Jan Konopacki nadał sołtysowi przywilej 5 łanów. W roku 1646 w Wałdykach 5 łanów naleŝało do sołtysa,2 do karczmarza a 20 do gburów, Pozostałe 23 łany naleŝały do tzw. pustych i wynajmowano je za określoną opłatą. Od 1756 folwark Wałdyki został przekazany przez biskupa w dzierŝawę Karczewskiemu. Od 1773 roku wieś przeszła na własność króla pruskiego i po sekularyzacji stała się wsią chłopską naleŝącą do folwarku Grabowo. Folwarki naleŝały do państwowej domeny w Fijewie. Zlikwidowano rządy biskupów. Szkoły parafialne pozostawiono wprowadzając jedna obowiązek nauki języka niemieckiego. Wiele dzieci wiejskich nie uczęszczało do szkół mimo nakazu władz pruskich ( od 1776 przymus szkolny dla dzieci w wieku od 5 do 13 roku Ŝycia). Dzieci z Wałdyk uczęszczały do szkoły w Grabowie. Kwalifikacje uczących, często przypadkowych osób pozostawiały wiele do Ŝyczenia. W okolicach Wałdyk znajduje się niewielkie jeziorko zwane Czerwoną Wodą. Z nim wiąŝe się nieprawdopodobna legenda. W czasie odwrotu wojsk Napoleona spod Moskwy, na wzgórzach otaczających staw jeden z oddziałów francuskich został zaatakowany przez Kozaków. Wielu Ŝołnierzy pod naporem wojsk potopiło się w nim, przelano takŝe krew rycerską. Od tamtych czasów woda niekiedy przybiera barwę krwi, według legendy na pamiątkę bohaterskich śmierci. W tym czasie mieszkańcy powstrzymywali się od pobierania wody. Powstanie listopadowe (1830r.)zapoczątkowane w Kongresówce nie pozostało bez wpływu na Pomorze. MłodzieŜ pomorska przekraczała Drwęce i lasy lidzbarskie aby połączyć się z oddziałami powstańców w Królestwie. Wielu wyłapała pruska straŝ graniczna. Dyktator Chłopicki, nie chcąc draŝnić Prusaków stanowczo zabraniał przyjmowania ochotników z zaboru pruskiego

8 Historycy szacują udział rodowitych Pomorzan w powstaniu na osób. W obawie przed kosynierami władze pruskie wydały zarządzenie zakazujące sprzedaŝy kos. 5 października 1831 roku armia polskiego genarała Rybińskiego przeszła granicę pod Rypinem k/ Brodnicy. Wojsko liczyło Ŝołnierzy, koni i 96 armat. Większość Ŝołnierzy internowano, część zbiegła. Część rozbrojonych powstańców z armii Rybińskiego prowadzono przez Lubawę, przygrywała im polska orkiestra. W sierpniu 1831 roku wybuchła epidemia cholery, która trwała do grudnia i pochłonęła wiele ofiar, takŝe powstańców. W 1789 roku wieś obejmowała juŝ siedemnaście zagród. Od 1822 roku w Wałdykach istnieje szkoła została wybudowana przez władze pruskie w ramach szeroko zakrojonej polityki germanizacji. Na mocy Traktatu Wersalskiego od 17 stycznia 1920 roku Ziemia Lubawska została włączona do Polski. Wałdyki znalazły się w Gminie Prątnica, na rubieŝach Polski, klinem wcinających się w Ziemią Pruską. Na skutek akcji parcelacyjnej znacznym zmianom uległa struktura agrarna z korzyścią dla mniejszych gospodarstw. NadwyŜka siły roboczej na wsi lubawskiej sięgała w tym czasie 1,5-2 tysięcy osób. Bezrobocie powodowało tworzenie duŝych obszarów ubóstwa. W wyniku kryzysu gospodarczego lat nastąpił spadek produkcji rolnej i emigracja około 180 rodzin. W 1885 roku wieś zamieszkiwało 449 mieszańców a w W roku 1978 sołectwo Wałdyki obejmowało 3 miejscowości, we wsi mieszkało zaledwie 287 osób. Stowarzyszenia i Ruchy Katolickie: Wałdyki razem z Grabowo Folwark (l km), Wiśniewo (4 km) naleŝą do parafii Grabowo. śywy RóŜaniec Ochotnicza StraŜ PoŜarna zrzeszająca 17 czynnych członków załoŝona w 1926 roku. Koło Gospodyń Wiejskich - 8 -

9 2.2. FUNKCJE PEŁNIONE PRZEZ WIEŚ Wałdyki są jedną z 27 wsi sołeckich w Gminie Lubawa. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Lubawa określa funkcje wsi Wałdyki jako: funkcje osadnicze funkcje intensywnego rolnictwa funkcje gospodarcze pozarolnicze Tabela nr 1 WYKAZ SOŁECTW I CZŁONKÓW RAD SOŁECKICH W GMINIE LUBAWA (KADENCJA ) Lp. Sołectwo Sołtys Członkowie Rady Sołeckiej Z-ca Sołtysa 1. Byszwałd Bogdański Bernard tel Czerlin Szczawiński Maciej tel Fijewo Kowalkowski Stanisław tel GierłoŜ Ryfka Sławomir tel Grabowo Maliszewska Anna tel Gutowo Kasprowicz Jadwiga tel Kazanice Jackiewicz Anna tel Losy Szynaka Eugeniusz tel Lubstyn Dudek Józef tel Krauzewicz Krzysztof, Zielińska Renata, Kłosowska Marlena, Liszewski Jan, Jabłońska Renata, Okuniewska Maria Jakubowski Tomasz, Górski Janusz, Kempkowska Barbara, Łukaszewski Krzysztof Dzik Jerzy, Wiśniewski Grzegorz Sadowski Dominik, Ruciński Andrzej, Tomaszewski Grzegorz Lewandowska ElŜbieta, Dembiński Grzegorz, śuchowski Jan, Groszkowska Beata Kaczmarek Barbara, Radzimiński Tadeusz, Uzarski Andrzej --- Kowalkowski Mieczysław, Treder Jarosław, Maliszewska Anna, Stawiarski Dariusz, Dombrowski Stanisław, Grabowska Teresa, Borkowska Iwona, Borkowski Mirosław Szynaka Wiesława, Ewertowski Andrzej Ochenkowski Zbigniew, Tuszyński Janusz Ochenkowski Zbigniew - 9 -

10 10. Lubstynek Zieliński Kazimierz tel Ludwichowo Banacka Kazimiera tel ŁąŜyn Krajewska Joanna tel Mortęgi Granica Adam tel Omule Czarnecki Benedykt tel Pomierki Jankowski Stanisław tel Prątnica Kowalkowski Jan tel Raczek Iwanowski Dariusz tel Rakowice Deka Teresa tel RoŜental Kowalkowski Dariusz tel Rumienica Wrońska Wiesława tel Sampława Korszon-Zacharska Urszula tel Szczepankowo Trzciński Józef tel Targowisko Guzowska Anna tel Tuszewo Józefowicz Bogusław tel Rudzińska Hanna, Meller Bogdan, Chyrzyński Kazimierz, Sobociński Janusz Zakreta Ludwik, Tengowska Aleksandra, Lewalski Andrzej Krajewski Sławomir, Weinar Marianna, Przyborowski Łukasz, Kuczyński Karol, Rytlewska Zuzanna Junker Anna, Michalski Krzysztof, Krotowski Ireneusz, Nawrocka Romana Mroczek Jan, Kołecka Jadwiga, Maciołek Jerzy, Zelma Jan, Ziejewski Cezary, Jakubowska ElŜbieta Rudzińska Hanna Zakreta Ludwik Jankowski Wacław, Sontowski Kazimierz --- Surdykowski Tomasz, CzyŜak Adam, Wiśniewski Janusz, Cybulski Tomasz Zakrzewski Antoni, Pokojski Jan Krawczyk Mariusz, Syguła Stanisław, Liszewski Tadeusz, Grzywacz Urszula, Piekoszewski Czesław, Krawczyk Edward Zakrzewski Feliks, Cyrankowski Andrzej, Nadolski Jan, Dutkiewicz Brygida, Lewalski Kazimierz, Pokojski Ryszard Makowski Stefan, Senkowski Józef Jankowski Sławomir, Nadolska ElŜbieta, Zieliński Ryszard, Szczesiak Adam, Przybyłowski Ryszard Malinowski Stanisław, Muszyński Tadeusz, Liszewski Piotr, Karpiński Andrzej Kasprowicz Krzysztof, Wiśniewski Kazimierz, Machulska Małgorzata, Zdrojewska Barbara, Tomaszewski Krzysztof Liszewski Tadeusz Rynkowski Marek, Hładczuk Michał

11 25. Wałdyki Jarząbek Michał tel Zielkowo Rudzyński Stanisław tel Złotowo Licznerski Jan tel Zalewski Wiesław, Jakielski Stanisław, KruŜewski Arkadiusz, Jarząbek Damian, Chorzelewski Marek, Markowski Tomasz, KruŜewski Bogdan KruŜewski Bogdan Szczepański Zenon, WyŜlic Roman, Pietruszka Waldemar --- Zalewski Andrzej, Ochlak Kazimierz, Szynaka Stanisław, Nierzwicki Jacek Mieszkańcy aktywnie uczestniczyli w opracowaniu Planu Rozwoju Miejscowości Wałdyki Funkcje edukacyjne, kulturalne i religijne spełniane są dzięki bliskiemu sąsiedztwu z Grabowem. Wspólny zespół szkół oraz parafia w Grabowie zaspokajają wiele potrzeb mieszkańców Wałdyk

12 2.3. POŁOśENIE I WYGLĄD WSI Wałdyki (województwo warmińsko-mazurskie, powiat Iława, gmina Lubawa) połoŝone jest 7,5km na północny wschód od Lubawy. Wieś połoŝona jest na Garbie Lubawskim w Otulinie Parku Krajobrazowego Wzgórz Dylewskich na wysokości m n.p.m. Wieś jest odwadniana przez rzekę Gizelę płynącą w odległości ok 3 km od wsi. W obrębie Wałdyk przewaŝa falista i pagórkowata wysoczyzna morenowa, która wznosi się od północnego zachodu na wysokości m n.p.m. w kierunku południowego wschodu do 180 m n.p.m. Do rolników Wałdyk naleŝą Ŝyzne łąki. Dominują tu gleby gliniaste i piaszczysto-gliniaste, od II-IV klasy, na łąkach gleby torfowe, od IV- V klasy. Poza małymi oczkami wodnymi na terenie Wałdyk nie ma innych akwenów wodnych. Współrzędne geograficzne wsi Wałdyki to N E Wieś połoŝona jest na skrzyŝowaniu dróg powiatowych i Około 8km od granic wsi biegnie droga krajowa nr 15 Ostróda-Toruń. Odległość Wałdyk od większych miast: Lubawa Iława/miasto powiatowe/ Ostróda Olsztyn/miasto wojewódzkie/ Toruń - 7,5km - 27km - 26km - 64km - 110km Z Wałdyk moŝna wyjechać środkami komunikacji publicznej PKS jedynie do Lubawy. Do pozostałych miejscowości moŝna dojechać z przesiadką lub dojść do drogi głównej. Jednak większość mieszkańców aby dojechać do pracy, szkół średnich, na pocztę, do ośrodka zdrowia, korzysta z własnych środków lokomocji. We wsi dominuje zabudowa jednorodzinna i zagrodowa.znajduje się tutaj 96 domów. Wałdyki są typem wsi regularnej o długości ok.1,0 km o ścisłej zabudowie. Po zabudowaniach folwarcznych nie pozostał Ŝaden ślad. Widoczne są nowoczesne, estetyczne zabudowania gospodarskie i zadbane odnowione domy. Z zabytków pozostały zabudowania po szkole zbudowanej w 1882 roku

13 Szkoła w Wałdykach zbudowana około 1822 roku (obecnie budynek mieszkalny) Obok wybudowano nowy, estetyczny sklep, który zaspokaja codzienne potrzeby mieszkańców. Zarówno budynki po starej szkole jak równieŝ sklep znajdują się w centrum wsi. Tam równieŝ mieści się plac zabaw dla dzieci. Nowoczesny sklep w centrum Wałdyk

14 Plac zabaw w centrum Wałdyk Główna asfaltowa ulica biegnąca przez całą wieś jest 2km. Od niej odchodzą 2 krótkie uliczki boczne. Liniowy układ zabudowy jest bardzo ścisły, domy posadowione są na niewielkiej odległości od ulicy. Wieś cechuje zróŝnicowana architektura i dość wysoka estetyka posesji. Widoczne są niedostatki zazielenienia. Większość posesji jest zadbanych i utrzymanych w czystości. We wsi znajdują się chodniki lecz ich stan jest bardzo zły i wymaga remontu. W miarę rozwoju wsi konieczne jest wybudowanie nowych chodników. Szczególnie pilne ze względu na bezpieczeństwo dzieci dochodzących do szkoły jest zbudowanie chodnika łączącego wieś ze szkołą leŝącą między Wałdykami a Grabowem. Mieszkańcy wsi stopniowo odnawiają elewację domów i wymieniają poszycia dachowe. Dzieci uczęszczają do szkoły połoŝonej w odległości około 1,0km od Wałdyk Zespół Szkół Grabowo Władyki, którą oddano do uŝytku 1990r

15 Stara szkoła w Wałdykach Zespół Szkół Wałdyki- Grabowo Zespół Szkół Grabowo-Wałdyki dysponuje w miarę dobrym zapleczem sportowym. ChociaŜ niewielka ale znajduje się tu sala gimnastyczna /12m x 24m/, siłownia, salka do gimnastyki korekcyjnej i kompleks boisk, który wymaga jednak modernizacji i rozbudowy aby spełniał wymogi bezpieczeństwa. Boisko do piłki noŝnej wymaga wymiany nawierzchni, a teren pod budowę kompleksu małych boisk to tylko plac i dwie bramki. Boiska w latach 90-tych, mieszkańcy wsi wykonali w czynie społecznym

16 W najbliŝszym czasie, dla bezpieczeństwa dzieci, ma być wykonany chodnik łączący szkołę z wsią Grabowo, pod budowę którego mieszkańcy oddali darmowo część swoich działek

17 Rysunek nr 1 LOKALIZACJA WSI WAŁDYKI

18 2.4. CHARAKTERYSTYKA MIESZKAŃCÓW Tabela nr 2 CHARAKTERYSTYKA MIESZKAŃCÓW SOŁECTWA WAŁDYKI Charakterystykę mieszkańców przedstawia poniŝsza tabela. L.p. MIEJSCOWOŚĆ POBYT stały czasowy LUDNOŚĆ OGÓŁEM PŁEĆ Ŝeńska męska Przedprodukcyjny WIEK Produkcyjny Poprodukcyjny 1. Wałdyki Źródło: Dane Urzędu Gminy Lubawa (2008 rok) Dzieci uczęszczają do Zespołu Szkół Grabowo- Wałdowo. Grupa zabawowa dla dzieci w wieku od 3 do 5 lat oddział przedszkolny 0 dla dzieci 6 letnich W Wałdykach jest o 10 więcej męŝczyzn niŝ kobiet i i stosunkowo duŝa liczba osób w wieku produkcyjnym Tabela nr 3 Dzieci w Szkole Podstawowej Klasa Razem Grabowo Wałdyki Grabowo Wiśniewo Złotowo uczniów GR I II III IV V VI Razem Źródło :Arkusz organizacji roku szkolnego Szkoły Podstawowej w Grabowie- Wałdykach 2008/2009 Tabela nr 4 Dzieci w gimnazjum Klasa Razem Grabowo Wałdyki Grabowo GR Wiśniewo Obwód Złotowo Obwód RoŜental IA IB IIA IIB IIIA IIIB Razem Źródło :Arkusz organizacji roku szkolnego Szkoły Podstawowej w Grabowie- Wałdykach 2008/

19 Łącznie do Zespołu Szkół w Grabowie - Wałdykach uczęszcza 283 uczniów w tym 37 uczniów z Wałdyk. Starsza młodzieŝ po ukończeniu gimnazjum kontynuuje naukę w szkołach średnich w Lubawie, Nowym Mieście Lubawskim, Ostródzie, Iławie a nawet w Olsztynie. Zdecydowana większość dojeŝdŝa do szkoły autobusem PKS. Część z nich mieszka w internacie lub na stancjach. Po maturze studiują w Olsztynie, Gdańsku, Toruniu a nawet w Poznaniu. Mieszkańcy pracują w rolnictwie, posiadają indywidualne gospodarstwa rolne. Pozostali pracują w Lubawie w firmach: -Swedwood Poland - branŝa meblowa Szynaka Meble branŝa meblowa Oristo branŝa meblowa Pracę zapewnia mieszkańcom równieŝ miejscowy przedsiębiorca, właściciel firmy Constract Export- Import sp.zo.o, który zatrudnia około 150 osób (w tym równieŝ kobiety).zakład zajmuje się produkcją elementów drewnianych. Dzięki temu przedsiębiorstwu we wsi praktycznie nie ma problemu ukrytego bezrobocia strukturalnego. Według danych MPiPS za grudzień 2008 roku Wałdykach 2 osoby bezrobotne były zarejestrowanych w Urzędzie Pracy w Lubawie, w tym 1 kobieta i 1 osoba długotrwale bezrobotna. W tej typowo rolniczej wsi, o małej średniej wielkości gospodarstw istnieje problem ukrytego, strukturalnego bezrobocia ale takŝe potencjał kadr dla gospodarki regionu osób wychowanych w etosie pracy. Mieszkańcy nie są zamoŝni i borykają się z problemami Ŝycia codziennego. Tabela 5. Środowiska objęta pomocą GOPS w Lubawie lp Liczba środowisk objętych pomocą liczba osób w rodzinach Źródło danych: GOPS w Lubawie( dane za rok 2008) Tabela 6. Powody przyznania pomocy lp Przyczyny przyznanej pomocy Liczba dzieci Liczba środowisk objętych pomocą 1 bezrobocie 4 2 Długotrwała choroba 3 3 Niepełnosprawność 2 4 Rodzina wielodzietna 1 5 Rodzina niepełna 3 6 Trudności w przystosowaniu do Ŝycia po opuszczeniu zakładu karnego 1 Źródło danych: GOPS w Lubawie( dane za rok 2008)

20 Tabela 7.Formy pomocy lp Formy pomocy Liczba środowisk 1 Pomoc pienięŝna - zasiłek okresowy -zasiłek celowy -zasiłek celowy specjalny -zasiłek w ramach programu: Pomoc państwa w zakresie doŝywiania 2 Posiłki szkolne 4 (9 dzieci) 3 Praca socjalna 11 Źródło danych: GOPS w Lubawie( dane za rok 2008) 2.5. POZIOM ORGANIZACJI MIESZKAŃCÓW I ICH OSIĄGNIĘCIA Obecnie funkcję Sołtysa pełni Michał Jarząbek, która na co dzień pracuje w gospodarstwie rolnym. Rada Sołecka Wałdyk: 1. Wiesław Zalewski 2. Stanisław Jakielski 3. Arkadiusz KruŜewski 4. Damian Jarząbek 5. Marek Chorzelewski 6. Tomasz Markowski 7. Bogdan KruŜewski- Zastępca Sołtysa Nowo wybrana Rada Sołecka, postawiła sobie za cel, podniesienie standardu Ŝycia społecznego wsi i włączenie młodzieŝy do Ŝycia kulturalnego. Postanowiła równieŝ, pobudzić do Ŝycia OSP, Wieś nie ma charakterystycznej imprezy lokalnej wyróŝniającej ją spośród innych sołectw. Dotychczas wszystkie uroczystości okolicznościowe odbywały się na terenie szkoły: DoŜynki Gminne, Turnieje Sołectw, festyny, zawody sportowe ( na wszystkich szczeblach ). Szkoła w Grabowie jest miejscem integracji takŝe mieszkańców Wałdyk, była równieŝ organizatorem Choinek Noworocznych, bali karnawałowych i wszystkich imprez okolicznościowych

21 2.6 AKTYWACJA ŚRODOWISKA DZIECIĘCO- MŁODZIEśOWEGO Na terenie wsi Wałdyki mieszka 37 dzieci w wieku od 6-16 lat. W ciągu roku szkolnego dzieci uczęszczają na kółka przedmiotowe prowadzone przez nauczycieli. Odbywają się równieŝ zajęcia w ramach MłodzieŜowego Klubu Integracji Społecznej, który ma siedzibę w naszej szkole. Są to zajęcia sportowe, informatyczne, języka angielskiego, kółko przyrodnicze, itp. W wakacje zajęcia prowadzą pracownicy GOPS. Drugi rok z rzędu od 1 września do połowy grudnia prowadzone będą zajęcia Szkolna trampolina w ramach których odbywać się będą: kółko informatyczne, klub turystyczno-krajoznawczy, zajęcia sportowo-rekreacyjne połączone z wyjazdami na pływalnię oraz zajęcia wyrównawcze z (matematyki, fizyki, geografii, j. angielskiego). Od wielu lat w okresie od października do kwietnia w kaŝdy piątek od godz odbywają się Sportowe piątki. Szkoła jest otwarta dla dzieci, młodzieŝy oraz dorosłych. Opiekę dzieciom zapewniają nauczyciele. Czynna jest sala gimnastyczna, siłownia, a na holach rozstawione są stoły do tenisa stołowego. Po za tym do ciągłej dyspozycji są boiska przy szkole, które jednak wymagają gruntowego remontu ze względu na bezpieczeństwo. Dzięki temu nasze dzieci będą osiągały jeszcze lepsze wyniki sportowe niŝ dotychczas. Organizowane przez nas imprezy osiągają wyŝszy standard. W okresie ferii zimowych w szkole przez jeden tydzień odbywa się pół zimowisko, w którym dzieci chętnie uczestniczą. W czasie wakacji jednak, dzieci i młodzieŝ pracują w gospodarstwach rolnych swoich rodziców lub same organizują sobie czas wolny. Rodziców nie stać na to, by wysyłać swoje pociechy na kolonie, czy obozy letnie. JeŜeli juŝ wyjeŝdŝają to do blisko mieszkającej rodziny. Dzieciom, w szczególności tym najmłodszym, brakowało bezpiecznego, ogrodzonego placu zabaw. Rada Sołecka postanowiła sobie za cel jego zorganizowanie. Takie miejsce bezpieczne, ogrodzone znajduje się w centrum wsi. Młode mamy i dziadkowie przyprowadzają tu swoje pociechy

22 Plac zabaw w centrum wsi Wałdyki 2.7. STAN OTOCZENIA NATURALNEGO Wieś Wałdyki połoŝona jest na terenie otuliny Parku Krajobrazowego Wzgórz Dylewskich, który zajmuje ha. Park Krajobrazowy Wzgórz Dylewskich jest to obszar najwyŝszej rangi w sieci ekologicznej ECONET POLSKA, jako biocentrum zachodnio mazurskiego obszaru węzłowego o znaczeniu międzynarodowym. Cechuje się urozmaiconą rzeźbą terenu z najwyŝszym wzniesieniem na Pojezierzu Mazurskim Górą Dylewską (312m n.p.m.). Tereny parku charakteryzują się bogatą fauną i florą, znaczną lesistością oraz rezerwatami przyrody. Ponad połowa obszaru parku pokryta jest lasami3512ha co daje 52% lesistości. WyróŜniono tu 16 zespołow ekosystemów leśnych i zaroślowych. Stwierdzono występowanie 750 gatunków roślin naczyniowych, 37 roślin podlega ochronie gatunkowej, w tym 25 ochronie ścisłej. Na terenie parku wykryto 236 gatunków zwierząt, z tego 168 objętych jest ochroną gatunkową. Są tu trzy rezerwaty przyrody: Jezioro Francuskie, Dylewo, Rzeka Drwęca. Przez teren parku prowadzą szlaki turystyczne: Grunwaldzki, ścieŝka przyrodnicza na Dylewskiej Górze i 7 promowanych tras narciarskich. W pobliŝu Wałdyk nie ma większych skupisk leśnych ani akwenów wodnych. Teren Wałdyk odwadniany jest od północy przez rzekę Gizelę a od południa przez rzekę Elszkę. Mieszkańcy wsi, a w szczególności dzieci i młodzieŝ szkolna, uczestniczą w wycieczkach pieszych i rajdach rowerowych na terenie parku w ramach kółka LOP. Dzieci spędzają kaŝdego roku Dzień Dziecka na

23 terenie Góry Dylewskiej. W programie imprezy są: przemarsz ścieŝką przyrodniczą, Jezioro Francuskie, gry i zabawy rekreacyjne, ognisko, taras widokowy. Wszystko to odbywa się za pozwoleniem Nadleśnictwa Olsztynek i pod czujnym okiem opiekunów POZIOM ROLNICTWA Jak juŝ wcześniej wspomniano jedną z funkcji wsi Wałdyki jest rolnictwo. Tabela nr 8 Charakterystyka rolnictwa sołectwie Wałdyki Liczba gospodarstw 97 Ogólna powierzchnia uŝytków rolnych 751,27 Przeciętna wielkość gospodarstwa rolnego 7,75 Średni dochód gospodarstwa rolnego 1844,00zł Dane Urzędu Gminy w Lubawie Tabela nr 9 Wielkość gospodarstw rolnych w Wałdykach Typ gospodarstwa Ilość gospodarstwa do 1 ha 22 gospodarstwa do 2 ha 7 gospodarstwa do 5 ha 10 gospodarstwa do 7 ha 7 gospodarstwa do 10 ha 9 gospodarstwa do 15 ha 14 gospodarstwa do 20 ha 11 gospodarstwa do 50 ha 16 gospodarstwa do 100 ha 0 gospodarstwa powyŝej 100 ha 0 Grunty do 1 ha opod. wg 2,5q 1 Razem: Dane Urzędu Gminy w Lubawie 97 Rolnicy zajmują się głównie hodowlą trzody chlewnej i produkcją mleka. Uprawiają zboŝa i rzepak. Wykorzystują nowe moŝliwości jakie stwarza członkostwo Polski w UE i pobierają dopłaty bezpośrednie do produkcji rolnej. Nadal jednak naleŝy organizować szkolenia w zakresie nowoczesnych form gospodarowania i ubiegać się o dotacje. Istotnym problemem jest takŝe edukacja w zakresie ekonomicznych aspektów produkcji rolnej oraz alternatywnych źródeł dochodu dla gospodarstw rolniczych

24 2.9. PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ Wieś, jak juŝ wspomniano, spełnia takŝe funkcje pozarolnicze. Na terenie Wałdyk znajdują się: sklep SpoŜywczo-Przemysłowy Spółdzielni Rolniczo- Handlowej Rolnik Przedsiębiorstwo meblowe Constract Export- Import Sp.z o.o KULTYWOWANIE TRADYCJI Kultywowanie tradycji związane jest przewaŝnie z obchodami świąt kościelnych w Parafii Grabowo, do której naleŝą mieszkańcy Wałdyk. Uroczyście obchodzone są; BoŜe Ciało, Odpust Parafialny, DoŜynki Parafialne itp. Rada Sołecka pragnie aby tradycją stało się: Organizacja corocznych konkursów na najładniejszą posesję Aktywne włączenie się do akcji Sprzątanie Świata Organizowanie festynów rodzinnych Organizowanie imprez okolicznościowych Uroczyste obchody DoŜynek Parafialnych Organizacja corocznej charakterystycznej lokalnej imprezy, która wyróŝniałaby wieś spośród innych sołectw W Wałdykach nie ma zabytków, które świadczą o bogatej historii wsi. Jedynym obiektem historycznym są zabudowania po starej szkole- obecnie mieszkania. Mieszkańcy, a szczególnie młodzieŝ, uczą się o przeszłości Grabowa-miejscowości sąsiedniej, z którą łączą ich więzy nie tylko terytorialne. Wsie leŝą w bezpośrednim sąsiedztwie, dzieci uczęszczają do wspólnej szkoły, imprezy integracyjne organizowane na terenie szkoły adresowane są do mieszkańców obu wsi. Z granicy Waldyk widoczna jest szkoła

25 Zespół Szkół Wałdyki- Grabowo od strony Wałdyk INFRASTRUKTURA SPOŁECZNA OCHRONA ZDROWIA W Wałdykach nie ma przychodni ani apteki. Opiekę zdrowotną zapewnia mieszkańcom Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Gminny Ośrodek Zdrowia w RoŜentalu. Natomiast apteki mieszczą się w Lubawie na ulicy Rynek oraz dwie na ulicy Rzepnikowskiego. NajbliŜszy szpital znajduje się w Iławie, Nowym Mieście Lubawskim oraz w Ostródzie. OPIEKA SPOŁECZNA Sferę społeczną w Wałdykach zabezpiecza Ośrodek Pomocy Społecznej Gminy Lubawa z siedzibą w Fijewie (obrzeŝa Lubawy). BIBLIOTEKA Na terenie Gminy działa Gminna Biblioteka Publiczna Lubawa z siedzibą w RoŜentalu. Jest to samorządowa instytucja kultury. W Grabowie nie ma biblioteki, lecz mieszkańcy mogą takŝe korzystać z zasobów Biblioteki Miejskiej im. Teofila Ruczyńskiego w Lubawie

26 POCZTA Na terenie Wałdyk nie ma Urzędu Pocztowego. NajbliŜszy jest w Lubawie, do którego mieszkańcy wsi muszą dojechać ok 7 km. KINO Kino Pokój mieści się w mieście Lubawa BEZPIECZEŃSTWO PUBLICZNE Pod względem bezpieczeństwa przeciwpoŝarowego Gmina Lubawa jest wyjątkowa, bowiem na jej terenie funkcjonuje aŝ 18 jednostek Ochotniczej StraŜy PoŜarnej takŝe w Wałdykach od 1926 roku. Inne OSP znajdują się w miejscowosciach: Tuszewo, Byszwałd, Złotowo, Rumienica, RoŜental, Rakowice, ŁąŜyn, Lubstynek, Kazanice, Omule, Prątnica, Gutowo, Szczepankowo, Grabowo, Pomierki, Targowisko, Zielkowo. Na terenie Gminy znajduje się Posterunek Policji. Remiza i świetlica w Wałdykach INFRASTRUKTURA TECHNICZNA DROGI Przez teren wsi Wałdyki przebiegają następujące drogi: drogi powiatowe nr.: i W planie Rozwoju Lokalnego Gminy Lubawa planuje się remont chodników w Wałdykach KANALIZACJA W Wałdykach nie ma sieci kanalizacyjnej. Mieszkańcy mają zbiorniki

27 bezodpływowe, tzw. szamba. Nieczystości są wywoŝone przez Zakład Oczyszczania w Lubawie. WODOCIĄG W Wałdykach znajduje się gminne ujęcie wody pitnej wodociąg grupowy. Wieś została zwodociągowana w 1972 roku. GOSPODARKA GAZOWA Na terenie Gminy Lubawa, zatem takŝe w Wałdykach, nie ma sieci gazowniczej. Gospodarstwa domowe korzystają z gazu butlowego. ENERGIA ELEKTRYCZNA Sieć energetyczna SN 15 kv zasilająca stacje transformatorowo-rozdzielcze na obszarze Gminy Lubawa jest wyprowadzona z Głównego Punktu Zasilania w Lubawie, który jest zasilany energią elektryczną z odgałęzienia linii 110 kv Ostróda Iława. Sieć ta na obecnym etapie zaspakaja dostatecznie potrzeby odbiorców. Sołectwo Wałdyki zostało zelektryfikowane w 1956 roku. TELEFON / INTERNET W latach 90-tych mieszkańcy Wałdyk z własnej inicjatywy postanowili załoŝyć telefony w swoich domach. Uzgodniono z Telekomunikacją, Ŝe wykonanie niezbędnej infrastruktury i materiały sfinansują mieszkańcy, po czym odliczą te koszty od swoich rachunków telefonicznych. Dotychczas jednak nie ma moŝliwości podłączenia do szerokopasmowego Internetu. Nieliczni mieszkańcya korzystają z modemów. GOSPODARKA CIEPLNA Mieszkańcy Wałdyk ogrzewają swoje posiadłości przy pomocy węgla, drewna i trocin. GOSPODARKA ODPADMI W Wałdykach stosuje się selektywną zbiórkę odpadów. Na terenie wsi stoją pojemniki na szkło i plastik. Są trzy stanowiska, ale zdaniem mieszkańców powinny być jeszcze dwa. Odpady te są wywoŝone przez Lubawską Spółkę Komunalną na podstawie indywidualnych umów z mieszkańcami

28 ROZDZIAŁ III ANALIZA SWOT

29 Tabela nr 10 Analiza SWOT MOCNE STRONY otwarta aktywna szkoła z salą gimnastyczną i siłownią słuŝąca społecznościom Wałdyk i Grabowa. przedszkole dla dzieci od 3-5 lat gimnazjum duŝo młodzieŝy i dzieci zapewnienie miejsc pracy przez miejscowego przedsiębiorcę infrastruktura: wodociąg, telefony stacjonarne, prąd elektryczny niewielka odległość do Parku Krajobrazowego Wzgórz Dylewskich dobry dostęp do drogi krajowej czyste powietrze SZANSE szybszy rozwój rolnictwa dzięki dotacjom z UE moŝliwość dofinansowania gospodarstw rolnych ze środków UE moŝliwość dofinansowania rozbudowy infrastruktury technicznej, kulturalnej, sportowej i rekreacyjnej ze środków UE promowanie i dofinansowanie alternatywnych źródeł dochodów na wsi nowe moŝliwości pracy przez zakładanie własnej działalności gospodarczej odradzanie się aktywności społecznej mieszkańców SŁABE STRONY mała aktywność mieszkańców wsi brak typowej dla wsi imprezy lokalnej, wyróŝniającej ją na tle innych zły stan świetlicy wiejskiej brak wyposaŝenia świetlicy brak infrastruktury kulturalnej brak kanalizacji zły stan nawierzchni dróg zły stan chodników nieatrakcyjność wsi dla turystów i peryferyjne połoŝenie ZAGROśENIA coraz mniejsza integracja społeczna zanikanie tradycji trudna sytuacja materialna mieszkańców obszarów wiejskich ucieczka ludzi młodych, aktywnych za granicę i do duŝych miast skomplikowane procedury i trudne do spełnienia warunki umoŝliwiające pozyskanie środków UE na inwestycje wzrastające bezrobocie i kryzys gospodarczy

30 ROZDZIAŁ IV WIZJA ROZWOJU WSI

31 Tabela nr 11 Wizja rozwoju Wałdyk Jakie ma pełnić funkcje? Kim mają być mieszkańcy? Jak zorganizowani będą mieszkańcy Co będzie źródłem utrzymania? W jaki sposób rozwiązywane będą problemy? Jak będzie wyglądać nasza wieś? Jaki będzie stan otoczenia i środowiska? Jak będą wyglądać mieszkania i obejścia? Jakie będzie rolnictwo? Jak wyglądać będzie sieć komunikacyjna? Z jakich propozycji będzie mogła skorzystać młodzieŝ i dzieci? Czym będzie wyróŝniać się nasza wieś? MIESZKALNE, ROLNICZE, KULTURALNO-ROZRYWKOWE, PRO PRZEDSIĘBIORCZE OTWARCI, śyczliwi, TOLERANCYJNI, CHĘTNI DO PRACY SPOŁECZNEJ I WSPÓŁPRACY OSP, KGW-BARDZIEJ AKTYWNE, ŚWIETLICA WIEJSKA JAKO CENTRUM KULTURY WŁASNE GOSPODARSTWA ROLNE, PRACA W PRZEDSIĘBIORSTWACH, WŁASNA DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA PRACA W PRZEDSIĘBIORSTWACH WSPÓLNIE NA ZEBRANIACH WIEJSKICH I Z POMOCĄ EKSPERTÓW CZYSTA, ZADBANA, NOWOCZESNA, BEZ ETERNITU, ODNOWIONE DROGI I CHODNIKI, SKANALIZOWANA, ESTETYCZNA DUZO ZIELENI, DRZEW, KWIATÓW, CZYSTE POWIETRZE ZADBANE OGRÓDKI PRZY DOMACH, CZYSTE PODWÓRKA Z ODZIELONYMI PARKAMI MASZYNOWYMI, SUCHE MIESZKANIA, POKOJE DLA WSZYSTKICH DOMOWNIKÓW ZMECHANIZOWANE, EKOLOGICZNE, DOCHODOWE ZAPEWNIAJĄCE GODNE śycie DROGI W DOBRYM STANIE, CHODNIKI DLA PIESZYCH, KOMUNIKACJA PODMIEJSKA OTWARTA SZKOŁA, PLAC ZABAW, DOSTĘP DO INTERNETU, BOISKA SPORTOWE, NOWA ŚWIETLICA JAKO CENTRUM KULTURY CHARAKTERYSTYCZNĄ I TYPOWĄ DLA WSI IMPREZĄ, CZYSTOŚCIĄ, ZAANGAśOWANIEM SPOŁECZNYM, TOLERANCJĄ

32 ROZDZIAŁ V ZESTAWIENIE PRIORYTETÓW, CELÓW I ZADAŃ

33 Tabela nr 12 Cele i zadania PRIORYTET I PRIORYTET II PRIORYTET III Rozwój społeczno-kulturalnego Szkolenia Infrastruktura techniczna mieszkańców wsi CELE CELE CELE 1. Zaspokojenie potrzeb społecznych i kulturalnych 2. Podniesienie standardu Ŝycia i pracy na wsi 3. Rozwój toŝsamości społeczności wiejskiej i zachowania dziedzictwa kulturowego 4. Odnawianie dawnych tradycji i zwyczajów 5. Integracja społeczności wiejskiej oraz gminnej 6. Zwiększenie aktywności ruchowej 7. Poprawa atrakcyjności zamieszkania dla dzieci, młodzieŝy i dorosłych 1. Zwiększenie dochodów mieszkańców 2. Zwiększenie elastyczności zawodowej 3. Poszerzenie funkcji wsi w zakresie rozwoju gospodarczego 1. Poszerzenie funkcji wsi 2. Poprawa bezpieczeństwa ruchu drogowego, głównie pieszych 3. Poprawa stanu środowiska naturalnego 4. Wzrost atrakcyjności wsi ZADANIA ZADANIA ZADANIA 1. Remont i wyposaŝenie świetlicy wiejskiej 2. Organizacja imprez integracyjnych 3. DoposaŜenie placu zabaw we wsi 1. Szkolenia dla mieszkańców wsi 1. Przebudowa chodników 2. Zakup wozu straŝackiego 3.Esteyzacja wsi

34 ROZDZIAŁ VI HARMONOGRAM I KOSZTORYS WDRAśANIA PLANU

35 Tabela nr 10 Harmonogram rzeczowo- finansowy Zadanie Źródła finansowania PRIORYTET I Stworzenie warunków do rozwoju społeczno-kulturalnego 1. Doinwestowanie placu zabaw dla dzieci 2. Remont i doposaŝenie świetlicy wiejskiej 3 Organizacja imprez integracyjnych 3000 Fundusze strukturalne środki własne Gminy Fundusze strukturalne środki własne Gminy Fundusze strukturalne środki własne Gminy PRIORYTET II Szkolenia 1. Szkolenia dla Fundusze strukturalne środki mieszkańców wsi własne Gminy PRIORYTET III Infrastruktura techniczna 1. Przebudowa Fundusze strukturalne środki chodników własne Gminy 2. Zakup wozu Środki własne Gminy i OSP straŝackiego 3. Estetyzacja wsi Fundusze strukturalne środki własne Gminy i prywatne

36 ROZDZIAŁ VII SPOSOBY MONITOROWANIA, OCENY I KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ

37 Realizacja załoŝeń Planu będzie monitorowana przez Radę Sołecką wsi, Sołtysa oraz Gminę. Będzie się to odbywać przez: budŝet Gminy na kolejne lata sprawozdania z realizacji budŝetu Gminy tablica informacyjna we wsi Wałdyki dokumentacja z odbioru robót poszczególnych inwestycji Społeczność wiejska będzie informowana o realizacji budŝetu na zebraniach wiejskich. Kontakt pomiędzy wsią a Gminą będzie zachowany poprzez Sołtysa, Radę Sołecką i aktywnych mieszkańców wsi. Plan odnowy miejscowości Wałdyki jest dokumentem, który powinien zmieniać się tak, jak zmienia się wieś. Jego załoŝenia są elastyczne i powinny być dostosowywane do potrzeb społeczności oraz do aktualnych moŝliwości. Plan Odnowy Miejscowości Wałdyki powstał przy współudziale mieszkańców tej miejscowości, Rady Sołeckiej oraz Gminy Lubawa. Wypracowane tu priorytety i zadania są dobrem wspólnym, a ich realizacja leŝy w interesie Stron

38 Zestawienie tabel i rysunków: Tabela 1. Wykaz sołectw i członków Rad Sołeckich s. 10 Tabela 2. Charakterystyka mieszkańców s. 16 Tabela 3. Dzieci w Szkole Podstawowej s. 18 Tabela 4. Dzieci w gimnazjum s. 18 Tabela 5. Środowiska Wałdyk objęte pomocą GOPS w Lubawie s. 19 Tabela 6 Powody przyznanej pomocy s. 19 Tabela 7. Formy pomocy s. 20 Tabela 8. Charakterystyka rolnictwa Wałdyk s. 23 Tabela 9. Wielkość gospodarstw rolnych w Wałdykach s. 23 Tabela 10. Analiza SWOT s. 31 Tabela 11. Wizja rozwoju Wałdyk s. 32 Tabela 12 Cele i zadania s. 35 Tabela 13 Harmonogram rzeczowo- finansowy s. 37 Rysunek nr 1 PołoŜenie wsi Wałdyki s