ZMIENNOŚĆ STĘŻENIA DITLENKU SIARKI I DITLENKU AZOTU NA POMORZU W ZALEŻNOŚCI OD WARUNKÓW METEOROLOGICZNYCH
|
|
- Joanna Łuczak
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2: t. z. specj. (14) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2 ZMIENNOŚĆ STĘŻENIA DITLENKU SIARKI I DITLENKU AZOTU NA POMORZU W ZALEŻNOŚCI OD WARUNKÓW METEOROLOGICZNYCH Małgorzata CZARNECKA, Robert KALBARCZYK Akademia Rolnicza w Szczecinie, Katedra Meteorologii i Klimatologii Słowa kluczowe: elementy meteorologiczne, Pomorze, zanieczyszczenia gazowe S t r e s z c z e n i e Celem pracy była ocena zmienności stężenia ditlenku siarki i ditlenku azotu na Pomorzu w zależności od głównych elementów meteorologicznych. Zależność tę opisano za pomocą analizy korelacji oraz regresji pojedynczej i wielokrotnej, stosując program STATISTICA 6. W pracy uwzględniono dobowe wyniki stężenia SO 2 i NO 2 z dziesięciu stacji pomiarowych oraz wartości elementów meteorologicznych z lat ze stacji meteorologicznych IMGW, położonych najbliżej stacji imisyjnych. Stwierdzono, że na stężenie ditlenku siarki oddziałuje głównie temperatura powietrza oraz liczba dni z opadem dobowym, mm, natomiast na stężenie ditlenku azotu prędkość wiatru, liczba dni z opadem, mm oraz usłonecznienie rzeczywiste. Wpływ warunków meteorologicznych na stężenie SO 2 ujawnia się przede wszystkim zimą, podczas gdy na stężenie NO 2 głównie jesienią. WSTĘP Ditlenek siarki oraz ditlenek azotu to główne zanieczyszczenia, decydujące o jakości powietrza na Pomorzu, chociaż ich stężenie jest mniejsze niż w środkowej, a jeszcze bardziej niż w południowej części kraju [KICIŃSKA, 21a, b] Emisja obu zanieczyszczeń, szczególnie SO 2, wykazuje tendencję spadkową [Roczniki..., ; SKOTAK i in., 22], ale zmniejszenie zanieczyszczeń gazowych, Adres do korespondencji: dr hab. M. Czarnecka, prof. nadzw., Akademia Rolnicza, Katedra Meteorologii i Klimatologii, ul. Papieża Pawła VI nr 3, Szczecin; tel. +48 (91) , czarnecka@agro.ar.szczecin.pl
2 94 Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie t. z. specj. (14) w porównaniu z pyłowymi, jest jeszcze nieduże, gdyż wynosi ok. 2% zanieczyszczeń wytworzonych, a na Pomorzu jeszcze znacznie mniej niż w średnio kraju [CZARNECKA, KALBARCZYK, 24]. Stężenie zanieczyszczeń zależy od wielkości emisji napływowej i lokalnej, warunków meteorologicznych oraz warunków topograficznych. Według KICIŃSKIEJ [21a], w północnej części Polski zwiększenie stężenia ditlenku siarki następuje głównie w warunkach adwekcji mas powietrza z sektora południowo-wschodniego, natomiast jego zmniejszenie, gdy napływa powietrze z północnego zachodu. Rola warunków meteorologicznych jest złożona, gdyż mogą one stanowić zarówno główny czynnik naturalnej wentylacji atmosfery, jak i czynnik transportu zanieczyszczeń nawet z odległych źródeł emisji [BIL, 21; NIEDŹWIEDŹ, USTRUL, 1989; SKRZYPSKI, 1998]. Z tych względów określenie zależności stężenia zanieczyszczeń od elementów meteorologicznych, zdaniem autorów Wykorzystania... [2] niezbędnym uzupełnieniem oceny sytuacji imisyjnej, stanowi przedmiot wielu analiz, na ogół o charakterze lokalnym [DRZENIECKA i in., 1999; KLE- NIEWSKA, 21; NOWICKA i in., 24; ROZBICKA, 24]. Celem niniejszej pracy jest próba oceny stężenia ditlenku siarki i ditlenku azotu od głównych elementów meteorologicznych standardowo mierzonych w ramach sieci stacji IMGW na terenie Pomorza z uwzględnieniem ich zmienności czasowej w czterech kalendarzowych porach roku. MATERIAŁ I METODY BADAŃ Podstawę opracowania stanowiły średnie dobowe wartości stężenia ditlenku siarki oraz ditlenku azotu, uzyskane w wyniku pomiarów wykonywanych przez Inspekcję Ochrony Środowiska w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska. Uwzględniono wyniki z lat z dziesięciu stacji pomiarowych, z których dziewięć znajduje się w miastach, a tylko jedna (w Łebie) poza miastem. Spośród elementów meteorologicznych uwzględniono temperaturę powietrza, usłonecznienie rzeczywiste, sumę opadów, liczbę dni z opadem, mm oraz prędkość wiatru, zebrane ze stacji IMGW, położonych najbliżej stacji imisyjnych. Dane dotyczące emisji obu zanieczyszczeń, obejmujące wyłącznie wyniki z zakładów szczególnie uciążliwych dla środowiska, pochodziły z Roczników... [ ]. We wszystkich przeprowadzonych w pracy analizach uwzględniono wartości dekadowe. Dlatego też zbiory danych wyjściowych z dziesięciu lat, dla każdej stacji, liczyły 3, 9 i 36 elementów, odpowiednio dla: miesięcy, pór kalendarzowych i roku. Do oceny średniego rocznego stężenia ditlenku siarki i ditlenku azotu wykorzystano obowiązującą normę z 22 r. [Rozporządzenie..., 22]. Wpływ warunków meteorologicznych na stężenie analizowanych zanieczyszczeń określono za pomocą analizy regresji oraz korelacji pojedynczej i wielokrotnej, na poziomach istotności: α =,1, α =, i α =,1. Wieloletnią zmienność
3 M. Czarnecka, R. Kalbarczyk: Zmienność stężenia ditlenku siarki... 9 stężenia zanieczyszczeń określono także za pomocą współczynnika zmienności losowej (w %), będącego ilorazem wartości średniej i odchylenia standardowego. WYNIKI BADAŃ Największe zanieczyszczenie powietrza ditlenkiem siarki i ditlenkiem azotu występuje w rejonach dużych aglomeracji miejsko-przemysłowych, szczególnie Gdyni i Gdańska (rys. 1). Stężenie NO 2 jest wyraźnie większe niż SO 2, średnie roczne na ogół dwukrotnie, a sezonowe często nawet pięciokrotnie. Najmniejsze i najmniej zróżnicowane sezonowo stężenie obu zanieczyszczeń stwierdzono w rejonie pozamiejskiej stacji w Łebie. Średnie roczne stężenie ditlenku siarki na Pomorzu wynosi od 4 do 12 μg m 3, a ditlenku azotu od do 2 μg m 3, czyli stanowi odpowiednio od ok. 13 do 4% oraz od 13 do 63% aktualnie obowiązującej dopuszczalnej wartości rocznej [Rozporządzenie..., 22]. Wyraźniejszą strukturę sezonową przejawia stężenie SO 2. W czasie kalendarzowej zimy (XII II) imisja tego gazu jest bowiem co najmniej dwukrotnie, a w dużych miastach nawet trzy- i czterokrotnie większa niż latem (VI VIII). Przeciętnie większe stężenie NO 2 również zdarza się zimą, a mniejsze latem, jednak różnice w sezonach są dużo mniejsze. W okresie zimowym przeciętnie największe stężenie ditlenku azotu, wynoszące nawet ponad 2 μg m 3, występuje w Pile. Dobowe stężenie ditlenku siarki w przeważającej liczbie przypadków wynosi poniżej μg m 3 (rys. 2). Udział stężeń w zakresie μg m 3 wykazuje skokowe zmniejszenie częstości do około 18%, a w zakresie od do 1 μg m 3 do ok. %. Stężenie występowania drugiego z omawianych gazów najczęściej zmienia się od do 1 μg m 3, ale prawie równie często także od 1 do 2 μg m 3. Ta odmienna struktura dobowych wartości stężenia analizowanych zanieczyszczeń na Pomorzu jest charakterystyczna dla całego kraju [SKOTAK i in., 22]. Wieloletnia zmienność stężeń ditlenku siarki jest wyraźnie większa niż ditlenku azotu (tab. 1). Współczynniki zmienności losowej rocznych oraz sezonowych stężeń NO 2 wynoszą na ogół poniżej %, podczas gdy SO 2 przeważnie co najmniej dwukrotnie więcej. Zdecydowanie największą zmienność stężenia ditlenku siarki w latach zanotowano w Gorzowie Wlkp. oraz Elblągu, gdzie współczynniki zmienności losowej w niektórych porach roku przekraczają nawet 2%. Na podstawie analizy regresji liniowej (tab. 1) można stwierdzić zmniejszenie stężenia analizowanych zanieczyszczeń gazowych w wielu miastach Pomorza. Nieco więcej statystycznie istotnych wyników uzyskano w odniesieniu do ditlenku azotu, ale współczynniki determinacji odnoszące się do ditlenku siarki są z reguły znacznie większe. Spadkowa tendencja stężenia obu zanieczyszczeń, nie tylko w skali całego roku, ale także we wszystkich sezonach, występuje w Gorzowie Wlkp. oraz Koszalinie. W Gorzowie Wlkp. imisja SO 2 najbardziej zmniejszyła się
4 96 Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie t. z. specj. (14) BYDGOSZCZ ELBLĄG Stężenie, μg m 3 Concentration, μg m GDAŃSK GORZÓW WLKP. ŁEBA GDYNIA KOSZALIN 27 PIŁA SŁUPSK SZCZECIN SO 2 NO 2 Rys. 1. Średnie sezonowe oraz roczne stężenie SO 2 i NO 2 (lata ) Fig. 1. Average seasonal and annual concentrations of sulfur dioxide and nitrogen dioxide (years )
5 M. Czarnecka, R. Kalbarczyk: Zmienność stężenia ditlenku siarki % μg m 3 SO 2 NO 2 Rys. 2. Częstość przyjętych zakresów dobowych stężenia SO 2 i NO 2 na Pomorzu (lata ) Fig. 2. The frequency of adopted 24 hour ranges of sulfur dioxide and nitrogen dioxide concentrations in Pomerania (years ) zimą, natomiast w Koszalinie latem. Z kolei bardzo duże zmniejszenie stężenia NO 2 we wszystkich sezonach obserwuje się w Gdyni. Poprawa jakości powietrza w Szczecinie wynika z malejącej tendencji stężenia tego gazu, a zimą i latem także ditlenku siarki. Przeprowadzono statystyczną analizę zmienności stężenia obu zanieczyszczeń w zależności od głównych elementów meteorologicznych (tab. 2 4). Więcej statystycznie istotnych wyników stwierdzono w odniesieniu do ditlenku siarki, ale stężenie obu zanieczyszczeń determinowała najczęściej temperatura powietrza, a w następnej kolejności suma opadów oraz prędkość wiatru; ich oddziaływanie ujawniło się głównie w półroczu chłodnym. Wzrost temperatury powietrza w czasie zimy, wiosny oraz jesieni jednoznacznie przyczyniał się do zmniejszenia stężenia obu gazów, natomiast powodował zwiększenie ich imisji w czasie lata (tab. 2). Niekorzystne oddziaływanie wysokiej temperatury powietrza na stężenie charakteryzowanych zanieczyszczeń w okresie kalendarzowego lata potwierdzają także wyniki odnoszące się do usłonecznienia rzeczywistego. Większe współczynniki determinacji uzyskane dla ditlenku azotu mogą odzwierciedlać zagrożenie epizodami smogu typu fotochemicznego w warunkach słonecznej pogody wyżowej, gdy natężenie ruchu komunikacyjnego jest duże. Dla wszystkich statystycznie istotnych wyników korelacji stężenia analizowanych zanieczyszczeń z warunkami opadowymi uzyskano ujemne znaki, co świadczy o korzystnej roli opadów atmosferycznych w procesach samooczyszczania atmosfery. Zmienność stężenia ditlenku siarki w ciągu roku oraz w czasie wiosny częściej wyjaśniały sumy opadów, natomiast w okresie zimy częściej i lepiej
6 Tabela. 1. Współczynniki zmienności Vs (%) i współczynniki determinacji R 2 (%) trendu liniowego stężenia SO 2 i NO 2 (lata ) Table 1. Variability coefficients Vs (%) and coefficients of determination R 2 (%) of the linear regression of sulfur dioxide and nitrogen dioxide concentrations (years ) Stacja Station Rodzaj Okres Period Rok Year zanieczyszczeń XII II III V VI VIII IX XI I XII Kind of pollution Vs R2 Vs R2 Vs R2 Vs R2 Vs R2 Bydgoszcz SO 2 84 ( ) 2,3*** 79 n.i. 69 ( ) 21,8*** 9 ( ) 28,*** 79 ( ) 23,9*** NO 2 27 n.i. 2 n.i. 26 n.i. 24 n.i. 2 n.i. Elbląg SO 2 78 ( ) 2,9*** 136 ( ) 31,1*** 217 n.i. 191 ( ),3** 136 ( ) 31,1*** NO 2 2 (+) 7,6*** 2 n.i. 26 ( ) 1,1*** 23 ( ) 8,9*** 2 n.i. Gdańsk SO2 7 ( ) 24,6*** 66 ( ) 19,*** 2 n.i. 6 ( ) 7,7*** 66 ( ) 19,*** NO2 27 (+) 3,1* 3 ( ) 3,3* 27 ( ) 7,9*** 3 ( ) 12,6*** 3 ( ) 3,3* Gdynia SO 2 69 ( ) 8,*** 67 n.i. 83 n.i. 84 n.i. 67 n.i. NO2 46 ( ) 28,1*** 46 ( ) 42,6*** 48 ( ) 46,6*** 48 ( ) 2,2*** 46 ( ) 42,6*** Gorzów Wlkp. SO2 112 ( ) 8,*** 166 ( ) 34,6*** 161 ( ) 29,9*** 191 ( ) 23,8*** 166 ( ) 34,6*** NO 2 4 ( ) 14,4*** 39 ( ) 9,*** 34 ( ) 32,1*** 43 ( ) 19,6*** 39 ( ) 9,*** Koszalin SO 2 74 ( ) 38,*** 99 ( ) 28,2*** 83 ( ) 49,1*** 79 ( ) 42,9*** 99 ( ) 28,2*** NO2 3 ( ) 14,9*** 3 ( ) 13,*** 4 ( ) 24,*** 34 ( ) 18,7*** 3 ( ) 13,*** Łeba SO 2 81 ( ) 9,9*** 72 n.i. 4 n.i. 8 n.i. 72 n.i. NO2 44 ( ) 8,4*** 69 n.i. 3 ( ) 7,2** 2 n.i. 69 n.i. Piła SO 2 74 n.i. 78 n.i. 6 (+) 22,3*** 67 (+) 6,7** 78 n.i. NO 2 38 ( ) 13,6*** 41 ( ) 12,9*** 34 ( ) 14,7*** 29 ( ),2** 41 ( ) 12,9*** Słupsk SO 2 79 ( ) 38,2*** 81 n.i. 38 n.i. 87 ( ),9*** 81 n.i. NO2 32 n.i. 24 n.i. 26 n.i. 43 ( ) 7,6** 24 n.i. Szczecin SO 2 71 ( ) 19,7*** 81 n.i. 131 (+) 29,3*** 139 n.i. 81 n.i. NO2 44 ( ) 19,4*** ( ) 12,*** 31 ( ) 8,1** 38 ( ) 14,9*** ( ) 12,*** Objaśnienia: ( ) trend ujemny, (+) trend dodatni, * istotny dla α =,, ** istotny dla α =,, *** istotny dla α =,1, n.i. nieistotny. Explanations: ( ) negative trend, (+) positive trend, * significant at α =., ** significant at α =., *** significant at α =.1, n.i. non significant.
7 Tabela 2. Współczynniki determinacji (%) zależności liniowej między stężeniem SO 2 i NO 2 a warunkami solarno-termicznymi (lata ) Table 2. Coefficients of determination (%) for the linear relationship between the concentration of sulfur dioxide and nitrogen dioxide and the real solar radiation and air temperature (years ) Stacja Station Współczynnik w okresie Coefficients in the period Rok Year XII II III V VI VIII IX XI I XII SO2 NO 2 SO 2 NO 2 SO 2 NO 2 SO 2 NO 2 SO 2 NO 2 Suma usłonecznienia rzeczywistego, h Duration of solar radiation, h Bydgoszcz (+) 8,8*** n.i. ( ) 7,7*** n.i. (+),3*** (+),2** ( ) 3,6* ( ) 3,4* ( ) 7,7*** n.i. Elbląg n.i. n.i. n.i. n.i. n.i. n.i. n.i. n.i. n.i. n.i. Gdańsk (+) 4,3** n.i. n.i. n.i. n.i. (+) 4,9** ( ) 12,6*** n.i. n.i. n.i. Gdynia (+) 6,2** (+) 4,6* n.i. n.i. n.i. n.i. n.i. ( ) 3,2* n.i. n.i. Gorzów Wlkp. n.i. ( ) 4,1* n.i. n.i. n.i. n.i. n.i. n.i. n.i. n.i. Koszalin n.i. n.i. ( ),9** n.i. n.i. (+),3** ( ) 3,4* ( ) 16,9*** ( ),9** ( ) 3,4* Łeba n.i. n.i. n.i. ( ) 3,4* n.i. n.i. ( ) 4,4* ( ) 3,9* n.i. n.i. Piła n.i. n.i. ( ) 4,2* n.i. n.i. n.i. ( ) 11,2*** ( ) 7,1** ( ) 4,2* ( ) 6,6** Słupsk n.i. n.i. n.i. ( ) 6,6** n.i. n.i. n.i. n.i. n.i. n.i. Szczecin n.i. n.i. ( ) 7,6** n.i. n.i. (+) 18,7*** n.i. n.i. ( ) 7,6** n.i. Temperatura powietrza, C Air temperature, C Bydgoszcz ( ) 3,4*** ( ) 12,*** ( ) 23,2*** n.i. n.i. (+) 8,1*** ( ) 24,2*** n.i. ( ) 23,2*** n.i. Elbląg ( ) 14,8*** ( ) 18,9*** ( ) 11,*** ( ) 9,7*** n.i. n.i. n.i. ( ) 12,** ( ) 11,*** ( ) 9,7*** Gdańsk ( ) 34,2*** ( ) 11,9*** ( ) 4,7** ( ) 3,* (+) 6,7** (+) 8,8*** ( ) 44,2*** n.i. ( ) 4,7** ( ) 3,* Gdynia ( ) 32,6*** ( ) 4,7* ( ),1*** n.i. n.i. n.i. ( ) 21,8*** n.i. ( ),1*** n.i. Gorzów Wlkp. ( ),2*** n.i. n.i. n.i. n.i. n.i. ( ) 9,9*** ( ) 21,2*** n.i. n.i. Koszalin ( ) 12,7*** ( ),** ( ) 13,*** n.i. n.i. n.i. ( ) 1,4*** ( ),7** ( ) 13,6*** n.i. Łeba ( ) 3,*** n.i. ( ) 12,8*** n.i. n.i. (+) 16,1*** ( ) 28,7*** ( ) 4,8*** ( ) 12,8*** n.i. Piła ( ) 48,7*** n.i. ( ) 17,1*** ( ) 6,** (+) 4,3* n.i. ( ) 32,2*** ( ) 14,*** ( ) 17,1*** ( ) 6,** Słupsk ( ),9*** ( ) 21,9*** ( ),2*** ( ) 8,8*** n.i. n.i. ( ) 19,3*** ( ) 24,*** ( ),2*** ( ) 8,9*** Szczecin n.i. n.i. ( ),*** ( ) 9,4*** n.i. (+),9**** ( ) 7,2** n.i. ( ),*** ( ) 9,4*** Objaśnienia: ( ) zależność ujemna, (+) zależność dodatnia, inne jak pod tabelą 1. Explanations: ( ) negative relationship, (+) positive relationship, other as in Tab. 1.
8 Tabela 3. Współczynniki determinacji (%) zależności liniowej między stężeniem SO 2 i NO 2 a warunkami opadowymi (lata ) Table 3. Coefficients of determination (%) for the linear relationship between the concentration of sulfur dioxide and nitrogen dioxide and precipitation (years ) Stacja Station Współczynnik w okresie Coefficients in the period Rok Year XII II III V VI VIII IX XI I XII SO2 NO 2 SO 2 NO 2 SO 2 NO 2 SO 2 NO 2 SO 2 NO 2 Suma opadów atmosferycznych, mm Precipitation, mm Bydgoszcz ( ) 8,*** n.i. n.i. n.i. ( ) 4,* n.i. ( ),9** n.i. ( ),1*** n.i. Elbląg ( ) 4,9* ( ),3** ( ) 6,6** ( ),3** n.i. n.i. n.i. ( ) 3,* ( ) 6,6*** ( ) 6,7** Gdańsk ( ) 3,8* ( ) 6,8** ( ) 1,1*** n.i. ( ) 3,4* n.i. ( ) 9,8*** n.i. ( ) 1,1*** n.i. Gdynia ( ) 6,7** ( ) 9,9*** ( ) 3,6* n.i. n.i. n.i. ( ),2** n.i. ( ) 3,6* n.i. Gorzów Wlkp. n.i. n.i. ( ) 6,8** n.i. n.i. n.i. n.i. ( ) 3,6* ( ) 6,8** ( ) 6,7** Koszalin n.i. n.i. ( ) 4,4** n.i. n.i. n.i. n.i. n.i. ( ) 4,4** n.i. Łeba n.i. n.i. ( ) 9,7*** n.i. n.i. n.i. ( ) 11,1*** ( ) 11,8*** ( ) 9,7*** n.i. Piła ( ) 16,*** ( ) 4,1* n.i. n.i. n.i. n.i. ( ) 3,2* ( ) 4,2* n.i. n.i. Słupsk n.i. n.i. ( ) 3,* n.i. n.i. n.i. n.i. n.i. ( ) 3,* n.i. Szczecin n.i. n.i. n.i. n.i. n.i. ( ) 4,4* ( ) 4,* n.i. n.i. n.i. Liczba dni z opadem, mm Number of days with precipitation above. mm Bydgoszcz ( ) 9,2*** n.i. n.i. n.i. n.i. ( ) 4,4** ( ) 8,1*** ( ) 6,6** n.i. n.i. Elbląg ( ) 6,8** n.i. n.i. n.i. n.i. n.i. n.i. ( ) 8,1*** n.i. n.i. Gdańsk ( ),2** ( ) 7,2** ( ) 13,8*** ( ) 4,4** ( ) 6,** n.i. ( ) 7,8*** ( ) 3,* ( ) 13,8*** ( ) 4,4** Gdynia ( ),*** ( ) 9,7*** ( ) 4,2* n.i. n.i. n.i. ( ) 3,4* ( ),7** ( ) 4,2* n.i. Gorzów Wlkp. n.i. n.i. n.i. n.i. n.i. n.i. n.i. ( ) 6,7** n.i. n.i. Koszalin ( ) 3,8* n.i. n.i. n.i. n.i. n.i. n.i. n.i. n.i. n.i. Łeba ( ) 4,4* ( ) 4,* ( ) 7,7** n.i. n.i. ( ) 12,9*** ( ) 7,7** ( ) 4,2* ( ) 7,3** n.i. Piła ( ) 2,*** ( ) 3,1* n.i. n.i. n.i. n.i. n.i. n.i. n.i. n.i. Słupsk n.i. ( ) 7,8** n.i. n.i. n.i. n.i. n.i. n.i. n.i. n.i. Szczecin n.i. n.i. n.i. n.i. n.i. ( ) 17,*** ( ) 6,8** ( ) 9,1*** n.i. n.i. Objaśnienia jak pod tabelą 2. Explanations as in Tab. 2.
9 Tabela 4. Współczynniki determinacji (%) zależności liniowej między stężeniem SO2 i NO 2 a prędkością wiatru (lata ) Table 4. Coefficients of determination (%) for the linear relationship between the concentration of sulfur dioxide and nitrogen dioxide and wind velocity (years ) Stacja Station XII II Współczynnik w okresie Coefficients in the period Rok Year III V VI VIII IX XI I XII SO2 NO 2 SO 2 NO 2 SO 2 NO 2 SO 2 NO 2 SO 2 NO 2 Bydgoszcz ( ) 21,6*** ( ) 11,7*** n.i. ( ),6*** n.i. ( ) 3,7* n.i. n.i. n.i. n.i. Elbląg ( ) 14,7*** ( ) 34,1*** n.i. ( ) 9,3** n.i. ( ) 4,3* n.i. ( ) 4,6* ( ) 8,9** n.i. Gdańsk ( ),*** n.i. n.i. n.i. ( ) 14,1*** ( ),6*** n.i. n.i. n.i. n.i. Gdynia ( ) 23,*** ( ) 13,*** n.i. n.i. n.i. ( ) 11,4*** n.i. n.i. n.i. ( ) 4,* Gorzów Wlkp. ( ) 4,8* n.i. ( ) 9,7*** n.i. n.i. n.i. ( ) 7,8** n.i. ( ) 27,1*** n.i. Koszalin ( ) 2,3*** n.i. n.i. ( ) 8,1** n.i. n.i. n.i. ( ) 7,2** n.i. ( ) 11,*** Łeba ( ) 13,*** ( ) 6,9** ( ) 7,1** n.i. ( ),6* ( ) 21,8*** ( ) 12,7*** ( ) 12,1*** ( ) 7,7** (+) 9,1** Piła ( ),8** n.i. n.i. n.i. ( ) 9,7*** n.i. n.i. ( ) 12,3*** n.i. n.i. Słupsk ( ) 8,** ( ) 22,9*** n.i. ( ) 6,* n.i. n.i. n.i. n.i. n.i. n.i. Szczecin n.i. n.i. n.i. n.i. n.i. ( ) 22,2*** n.i. ( ) 9,** n.i. n.i. Objaśnienia jak pod tabelą 2. Explanations as in Tab. 2.
10 2 Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie t. z. specj. (14) liczba dni z opadem, mm. Najwięcej statystycznie istotnych współczynników determinacji zależności stężenia ditlenku azotu od liczby dni z opadem uzyskano dla okresu jesiennego. O efektywności opadów w usuwaniu zanieczyszczeń gazowych z powietrza decyduje ich częstość, w mniejszym zaś stopniu ich wielkość (tab. 3). Korelacja stężenia SO 2 i NO 2 z prędkością wiatru ujawniła prawie wyłącznie pozytywną rolę tego elementu, jako podstawowego czynnika naturalnej wentylacji powietrza (tab. 4). Korzystne oddziaływanie wzrostu prędkości wiatru na kształtowanie wielkości imisji odnosi się do obu zanieczyszczeń. Wpływ prędkości wiatru na stężenie ditlenku siarki jest jednak największy w okresie zimy, szczególnie w Koszalinie, Gdyni i Bydgoszczy, natomiast statystycznie istotne zmniejszenie stężenia ditlenku azotu stwierdzono we wszystkich porach roku. Analiza regresji wielokrotnej, z wykorzystaniem procedury krokowej, umożliwiła wytypowanie najważniejszych elementów meteorologicznych istotnie kształtujących sezonową i roczną wielkość imisji obu zanieczyszczeń w skali całego Pomorza (rys. 3). Współczynniki determinacji równań nie są duże. W skali całego roku wytypowane główne elementy pogody wyjaśniały ok. 2% zmienności stężenia SO 2 i jedynie ok. 11% NO 2, a w poszczególnych porach roku od 11 do 2% w odniesieniu do pierwszego z tych gazów i od do 13% drugiego. O ile jednak największy wpływ wytypowanych elementów pogody na stężenie ditlenku siarki udowodniono w odniesieniu do zimy, to ditlenku azotu w odniesieniu do jesieni. Tylko w okresie kalendarzowego lata warunki meteorologiczne wywierały większy wpływ na imisję NO 2 niż SO 2. Uzyskane małe wartości współczynnika determinacji nie przesądzają o niewielkiej roli warunków meteorologicznych w dyspersji zanieczyszczeń, ale zapewne wynikają z przyjętego zestawu danych z zakresu warunków pogodowych. W pracy uwzględniono przede wszystkim wyłącznie wyniki standardowych pomiarów meteorologicznych, wśród których nie było najważniejszych czynników dynamicznych, opisujących dyfuzję zanieczyszczeń w atmosferze, czyli stanów równowagi, a także danych o typach cyrkulacji. Z konieczności analiza oparta była na dekadowych wartościach korelowanych zmiennych, co w związku z bardzo dużą zmiennością stanowi znaczne uproszczenie i uniemożliwia ocenę oddziaływania konkretnych sytuacji pogodowych na koncentrację lub rozpraszanie zanieczyszczeń [BIL, 21; NIEDŹWIEDŹ, USTRUL, 1989]. Poza tym nie bez znaczenia dla ścisłości ocenianych związków jest także fakt, że o ile dane dotyczące imisji zebrano w warunkach miejskich, to dane meteorologiczne w stacjach usytuowanych w terenie otwartym. Z powyższych względów otrzymane wyniki można uznać za zadowalające, zwłaszcza, że celem opracowania nie było prognozowanie stężenia zanieczyszczeń. Procentowy udział wytypowanych elementów meteorologicznych w wyjaśnianiu zmienności charakteryzowanych zanieczyszczeń gazowych na Pomorzu, opisany współczynnikami determinacji cząstkowej (rys. 3), generalnie potwierdza wyni-
11 M. Czarnecka, R. Kalbarczyk: Zmienność stężenia ditlenku siarki ,8 XII-II R 2 = 24,7% XII-II R 2 = 7,9% Współczynnik determinacji cząstkowej, % Partial determination coefficient, % III-V R 2 =,9% VI-VIII R 2 = 11,2% IX-XI R 2 = 13,6% I-XII 22, R 2 = 24,6% III-V R 2 = 4,7% VI-VIII R 2 = 7,8% (+) IX-XI R 2 = 13,3% I-XII R 2 = 11,4% SO 2 NO 2 Rys. 3. Współczynniki determinacji cząstkowej zależności stężenia ditlenku siarki i ditlenku azotu od głównych elementów meteorologicznych (lata ); U usłonecznienie rzeczywiste, T temperatura powietrza, L liczba dni z opadem, mm, V prędkość wiatru, R 2 współczynnik determinacji kompleksu elementów meteorologicznych Fig. 3. Partial determination coefficients (%) for the relationship between sulfur dioxide and nitrogen dioxide concentrations and the main meteorological elements (years ); U actual solar radiation, T air temperature, L the number of days with precipitation. mm, V wind velocity, R 2 determination coefficient of the complex of meteorological elements
12 4 Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie t. z. specj. (14) ki regresji pojedynczej dla poszczególnych stacji. Zdecydowanie największy udział w wyjaśnianiu zmienności stężenia ditlenku siarki miała temperatura powietrza, co wykazało już wielu autorów, a w następnej kolejności liczba dni z opadem, mm. Stężenie ditlenku azotu warunkowały natomiast przeważnie prędkość wiatru, usłonecznienie rzeczywiste oraz częstość opadów dobowych, mm, przede wszystkim jesienią. Ujemne współczynniki regresji świadczą, że zwiększenie wartości niemal wszystkich wytypowanych elementów meteorologicznych przyczyniało się do zmniejszenia stężenia obu zanieczyszczeń. Jedynie wyższa temperatura powietrza w okresie lata, w skali całego Pomorza, niekorzystnie oddziaływała na wielkość imisji ditlenku azotu, wywołując zwiększenie stężenia tego gazu. Natomiast usłonecznienie rzeczywiste, którego zwiększenie zimą i latem w kilku stacjach przyczyniło się do zwiększenia stężenia obu zanieczyszczeń, w skali Pomorza odegrało generalnie pozytywną rolę w zmniejszaniu imisji ditlenku azotu, zwłaszcza jesienią. Mając na uwadze kształtowanie wielkości imisji zanieczyszczeń nie tylko warunkami meteorologicznymi, ale także wielkością emisji tych zanieczyszczeń, podjęto próbę włączenia tego elementu do zbioru zmiennych, opisujących stężenie badanych gazów. Ponieważ jedynymi dostępnymi wynikami dotyczącymi emisji są wartości roczne, w tej części analizy zbiory danych obejmowały po elementów ( lat x stacji). Równania regresji wielokrotnej dotyczące obu zanieczyszczeń mają postać: y SO2 = 17,19 *** +,44E SO2 *** 1,462T *** R 2 = 4,4% (3,2) (11,6) y NO2 = 16,969 *** + 1,741E NOx *** (14,3) R 2 = 14,3% W nawiasach, pod zmiennymi objaśniającymi podano wartości współczynnika determinacji cząstkowej w %. Oznaczenia istotności współczynników regresji identyczne jak w tabeli 1. W tym podejściu statystycznie istotny, zasadniczy wpływ na wielkość stężenia ditlenku siarki na Pomorzu miała wielkość emisji, natomiast temperatura powietrza około trzykrotnie mniejszy. Obie zmienne poprawiły opis zmienności stężenia tego gazu w stosunku do uzyskanego tylko za pomocą warunków meteorologicznych (współczynnik determinacji wynosi ok. 4%). Wielkość emisji wyczerpuje statystycznie istotny opis zmienności ditlenku azotu w tym zestawie elementy meteorologiczne okazały się nieistotne, a współczynnik determinacji jest podobny, jak wówczas, gdy uwzględnia się wyłącznie kompleks elementów meteorologicznych. Z pewnością na uzyskane wyniki rzutował szacunkowy charakter danych dotyczących emisji oraz ograniczenie się do zakładów szczególnie uciążliwych dla środowiska. Dlatego też wykorzystane materiały GUS lepiej charakteryzowały emisję SO 2, natomiast NO 2 w ograniczonym zakresie, gdyż nie uwzględniały emisji z tak
13 M. Czarnecka, R. Kalbarczyk: Zmienność stężenia ditlenku siarki... ważnych w mieście powierzchniowych źródeł, jak ulice i małe zakłady przemysłowe. Ponadto GUS podaje jedynie dane dotyczące tlenków azotu ogółem. WNIOSKI 1. Na Pomorzu największe stężenie głównych zanieczyszczeń gazowych występuje przeciętnie w czasie kalendarzowej zimy (XII II), a najmniejsze latem (VI VIII), przy czym wyraźną (dwu- i trzykrotną) przewagę stężeń zimowych nad letnimi ma ditlenek siarki. 2. Średnie stężenie ditlenku azotu jest co najmniej dwukrotnie większe niż ditlenku siarki, a średnie dobowe kształtują się na ogół w zakresie od do 2 μg m 3, podczas gdy stężenie SO 2, w przeważającej większości przypadków, nie przekracza μg m W latach , w wielu miastach Pomorza stwierdzono statystycznie istotny ujemny trend rocznych i sezonowych wartości stężenia ditlenku siarki i ditlenku azotu, przy czym największy w odniesieniu do obu zanieczyszczeń w Gorzowie Wlkp. i Koszalinie, a NO 2 w Gdyni. 4. Największy wpływ spośród głównych elementów meteorologicznych na stężenie ditlenku siarki ma temperatura powietrza oraz liczba dni z opadem dobowym, mm, natomiast na stężenie ditlenku azotu prędkość wiatru, liczba dni z opadem, mm oraz usłonecznienie rzeczywiste.. Wpływ warunków meteorologicznych na stężenie SO 2 występuje przede wszystkim zimą, podczas gdy na stężenie NO 2 głównie jesienią. LITERATURA BIL G., 21. Ocena zmian klimatu Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego pod względem możliwości rozpraszania zanieczyszczeń powietrza. Pr. St. Geogr. UW t. 29 s CZARNECKA M., KALBARCZYK R., 24. Zanieczyszczenie powietrza emisja (I i II) i imisja (I i II). W: Atlas zasobów i zagrożeń klimatycznych Pomorza. Pr. zbior. Red. Cz. Koźmiński, B. Michalska. Szczecin: AR s DRZENIECKA A., PEREYMA J., PYKA J. L., SZCZUREK A., Wpływ warunków meteorologicznych na stężenie zanieczyszczeń powietrza w Śródmieściu Wrocławia. Chemia Inż. Ekolog. t. 7 z. 8 9 s KICIŃSKA B., 21a. Wpływ cyrkulacji atmosferycznej na stężenie dwutlenku siarki w Polsce. Pr. St. Geogr. UW t. 28 s KICIŃSKA B., 21b. Zanieczyszczenia powietrza dwutlenkiem siarki i dwutlenkiem azotu. W: Atlas klimatycznego ryzyka uprawy roślin w Polsce. Pr. zbior. Red. Cz. Koźmiński, B. Michalska. Szczecin: AR, USzczec. s. 8. KLENIEWSKA M., 21. Wyniki badań zależności dwutlenku siarki od kierunku i prędkości wiatru w Warszawie Ursynowie. Prz. Nauk. Inż. Kształt. Środ. z. 21 s NOWICKA A., RYNKIEWICZ I., DRAGAŃSKA E., PANFIL M., 24. Wpływ elementów meteorologicznych na stan zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego w Olsztynie. Prz. Nauk. Inż. Kształt. Środ. 13(28) s
14 6 Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie t. z. specj. (14) NIEDŹWIEDŹ T., USTRUL Z., Wpływ sytuacji synoptycznej na występowanie nad Górnośląskim Okręgiem Przemysłowym typów pogody sprzyjających koncentracji lub rozpraszaniu zanieczyszczeń powietrza. Wiad. IMGW t. 12 z. 1 2 s Rocznik statystyczny. Ochrona środowiska, Warszawa: GUS. ROZBICKA K., 24. Wstępne wyniki badań nad stężeniem tlenków azotu NO x (NO, NO 2 ) w powietrzu w Warszawie Ursynowie. Prz. Nauk. Inż. Kształt. Środ. 13(28) s Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia r. w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu. Dz.U. 23 nr 1 poz. 12. SKOTAK K., IWANEK J., MITOSEK G., PRZĄDKA Z., 22. Zanieczyszczenie powietrza w Polsce w 21 roku na podstawie pomiarów krajowej sieci stacji podstawowych. Bibl. Monitoringu Środ. Warszawa: Insp. Ochr. Środ ss SKRZYPSKI J., Zmiany cyrkulacji atmosferycznej i warunków meteorologicznych sezonu zimowego jako czynniki kształtujące imisję zanieczyszczeń powietrza w dużych miastach (na przykładzie Łodzi). Chemia Inż. Ekolog. t. z. 6 s Wykorzystanie danych meteorologicznych w monitoringu jakości powietrza podstawy fizyczne i wskazówki metodyczne, 2. Pr. zbior. Red. J. Walczewski. Bibl. Monitoringu Środ. Warszawa: Insp. Ochr. Środ. ss. 12. Małgorzata CZARNECKA, Robert KALBARCZYK VARIABILITY OF SULFUR DIOXIDE AND NITROGEN DIOXIDE CONCENTRATIONS IN POMERANIA IN RELATION TO METEOROLOGICAL CONDITIONS Key words: gaseous pollution, meteorological elements, Pomerania S u m m a r y The aim of the study was to assess variability of concentrations of sulfur dioxide and nitrogen dioxide in relation to main meteorological factors. This relationship was described by correlation analysis and linear and multiple regressions using the STATISTICA 6 software. 24 hour concentrations of SO 2 and NO 2 from ten measurement stations and meteorological factors gathered at IMGW meteorological stations closest to the immission stations in the period 1993 to 22 were taken for the analysis. Air temperature and the number of days with 24 hour precipitation of. mm were found to mainly affect the concentrations of sulfur dioxide, whereas the wind velocity, the number of days with 24 hour precipitation of. mm and real solar radiation influenced the concentrations of nitrogen dioxide. The effect of meteorological conditions on the concentrations of sulfur dioxide was particularly visible in winter, while the concentrations of nitrogen dioxide were affected by meteorological conditions mainly in autumn. Recenzenci: prof. dr hab. Marian Rojek prof. dr hab. Jacek Żarski Praca wpłynęła do Redakcji r.
Katedra Meteorologii i Klimatologii, Akademia Rolnicza w Szczecinie Department of Meteorology and Climatology, Agricultural University in Szczecin
Robert KALBARCZYK, Eliza KALBARCZYK Katedra Meteorologii i Klimatologii, Akademia Rolnicza w Szczecinie Department of Meteorology and Climatology, Agricultural University in Szczecin Sezonowa zmienność
Bardziej szczegółowoZmienność stężenia gazowych zanieczyszczeń powietrza na obszarze pozamiejskim Niziny Szczecińskiej w zależności
Robert KALBARCZYK, Eliza KALBARCZYK Katedra Meteorologii i Klimatologii, Akademia Rolnicza w Szczecinie Department of Meteorology and Climatology, Agricultural University in Szczecin Zmienność stężenia
Bardziej szczegółowoWprowadzenie. Małgorzata KLENIEWSKA. nawet już przy stosunkowo niewielkim stężeniu tego gazu w powietrzu atmosferycznym.
Małgorzata KLENIEWSKA Katedra Inżynierii Wodnej i Rekultywacji Środowiska SGGW Zakład Meteorologii i Klimatologii Department of Hydraulic Engineering and Environmental Restoration WAU Division of Meteorology
Bardziej szczegółowoWARUNKI METEOROLOGICZNE KSZTAŁTUJĄCE ZMIENNOŚĆ STĘśENIA PYŁU ZAWIESZONEGO NA POMORZU. Małgorzata Czarnecka, Robert Kalbarczyk
Acta Agrophysica, 2008, 11(2), 357-368 WARUNKI METEOROLOGICZNE KSZTAŁTUJĄCE ZMIENNOŚĆ STĘśENIA PYŁU ZAWIESZONEGO NA POMORZU Małgorzata Czarnecka, Robert Kalbarczyk Katedra Meteorologii i Klimatologii,
Bardziej szczegółowoWprowadzenie. Katarzyna ROZBICKA, Małgorzata KLENIEWSKA
Katarzyna ROZBICKA, Małgorzata KLENIEWSKA Katedra Inżynierii Wodnej i Rekultywacji Środowiska SGGW Zakład Meteorologii i Klimatologii Department of Hydraulic Engineering and Environmental Recultivation
Bardziej szczegółowoACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS KSZTAŁTOWANIE SIĘ WIELKOŚCI OPADÓW NA OBSZARZE WOJEWÓDZTWA MIEJSKIEGO KRAKOWSKIEGO
ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS FOLIA GEOGRAPHICA PHYSICA 3, 1998 Elżbieta Cebulak KSZTAŁTOWANIE SIĘ WIELKOŚCI OPADÓW NA OBSZARZE WOJEWÓDZTWA MIEJSKIEGO KRAKOWSKIEGO THE PRECIPITATION ON THE AREA OF CRACOW
Bardziej szczegółowoINTENSYWNOŚĆ ODWILŻY ATMOSFERYCZNYCH NA POMORZU
WODA-ŚRODOWSKO-OBSZARY WEJSKE 5: t. 5 z. specj. (4) WATER-ENVRONMENT-RURAL AREAS s. 83 9 www.imuz.edu.pl nstytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 5 NTENSYWNOŚĆ ODWLŻY ATMOSFERYCZNYCH NA POMORZU
Bardziej szczegółowoACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS. WIELOLETNIA ZMIENNOŚĆ WYSTĘPOWANIA BURZ W SZCZECINIE, ŁODZI, KRAKOWIE I NA KASPROWYM WIERCHU W LATAm
ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS FOLIA GEOGRAPHICA PHYSICA 3, 1998 Zuzanna Bielec WIELOLETNIA ZMIENNOŚĆ WYSTĘPOWANIA BURZ W SZCZECINIE, ŁODZI, KRAKOWIE I NA KASPROWYM WIERCHU W LATAm 1954-1993 LONG-TERM VARIABILITY
Bardziej szczegółowoDOBOWE AMPLITUDY TEMPERATURY POWIETRZA W POLSCE I ICH ZALEŻNOŚĆ OD TYPÓW CYRKULACJI ATMOSFERYCZNEJ (1971-1995)
Słupskie Prace Geograficzne 2 2005 Dariusz Baranowski Instytut Geografii Pomorska Akademia Pedagogiczna Słupsk DOBOWE AMPLITUDY TEMPERATURY POWIETRZA W POLSCE I ICH ZALEŻNOŚĆ OD TYPÓW CYRKULACJI ATMOSFERYCZNEJ
Bardziej szczegółowoTERMINY I CZĘSTOŚĆ WYSTĘPOWANIA ODWILŻY ATMOSFERYCZNYCH W OKOLICACH OLSZTYNA W LATACH
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2005: t. 5 z. specj. (14) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 231 236 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2005 TERMINY I CZĘSTOŚĆ WYSTĘPOWANIA
Bardziej szczegółowoZMIENNOŚĆ EKSTREMALNEJ TEMPERATURY POWIETRZA W REJONIE BYDGOSZCZY W LATACH
Acta Agrophysica, 7, 9(), 51-57 ZMIENNOŚĆ EKSTREMALNEJ TEMPERATURY POWIETRZA W REJONIE BYDGOSZCZY W LATACH 1971-5 Jacek śarski, Stanisław Dudek, Renata Kuśmierek Katedra Melioracji i Agrometeorologii,
Bardziej szczegółowoWPŁYW SUMY I ROZKŁADU OPADÓW NA PLONOWANIE PSZENŻYTA OZIMEGO UPRAWIANEGO NA RÓŻNYCH KOMPLEKSACH GLEBOWO-ROLNICZYCH W POŁUDNIOWEJ CZĘŚCI POLSKI
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 5: t. 5 z. specj. (14) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 353 365 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 5 WPŁYW SUMY I ROZKŁADU OPADÓW NA PLONOWANIE
Bardziej szczegółowoWPŁYW SUMY I ROZKŁADU OPADÓW NA PLONOWANIE PSZENŻYTA OZIMEGO UPRAWIANEGO NA RÓŻNYCH KOMPLEKSACH GLEBOWO-ROLNICZYCH W ŚRODKOWEJ CZĘŚCI POLSKI
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2005: t. 5 z. specj. (14) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 341 352 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2005 WPŁYW SUMY I ROZKŁADU OPADÓW
Bardziej szczegółowoSTAN GEOEKOSYSTEMÓW POLSKI
Dr Robert Kruszyk Instytut Badań Czwartorzędu i Geoekologii, WNGiG Uniwersytet im. A. Mickiewicza Fredry 10, 61-701 Poznań rlk@main.amu.edu.pl STAN GEOEKOSYSTEMÓW POLSKI W 2002 ROKU CHEMIZM POWIETRZA PROGRAM
Bardziej szczegółowoACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS
ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS FOLIA GEOGRAPIDCA PHYSICA 3, 1998 Grzegorz Szalach, Grzegorz Żarnowiecki KONSEKWENCJE ZMIANY LOKALIZACJI STACJI METEOROLOGICZNEJ W KIELCACH THE CONSEQUENCES OF THE TRANSFER
Bardziej szczegółowoSprawozdanie z badań jakości powietrza wykonanych ambulansem pomiarowym w Tarnowskich Górach w dzielnicy Osada Jana w dniach
WOJEWÓDZKI INSPEKTORAT OCHRONY ŚRODOWISKA W KATOWICACH DELEGATURA W CZĘSTOCHOWIE ul. Rząsawska 24/28 tel. (34) 369 41 20, (34) 364-35-12 42-200 Częstochowa tel./fax (34) 360-42-80 e-mail: czestochowa@katowice.wios.gov.pl
Bardziej szczegółowoJAKOŚĆ POWIETRZA W WARSZAWIE
JAKOŚĆ POWIETRZA W WARSZAWIE Badania przeprowadzone w Warszawie wykazały, że w latach 1990-2007 w mieście stołecznym nastąpił wzrost emisji całkowitej gazów cieplarnianych o około 18%, co przekłada się
Bardziej szczegółowoACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS WIELOLETNIA ZMIENNOŚĆ LICZBY DNI Z OPADEM W KRAKOWIE
ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS FOLIA GEOGRAPHICA PHYSICA 3, 1998 Robert Twardosz WIELOLETNIA ZMIENNOŚĆ LICZBY DNI Z OPADEM W KRAKOWIE LONG-TERM VARIABILITY OF THE NUMBER OF DAYS WITH PRECIPITATION IN CRACOW
Bardziej szczegółowoIDENTYFIKACJA EKSTREMALNYCH WARTOŚCI TEMPERATURY POWIETRZA I OPADÓW ATMOSFERYCZNYCH NA PODSTAWIE ODCHYLEŃ OD NORMY I PRAWDOPODOBIEŃSTWA
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2005: t. 5 z. specj. (14) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 367 373 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2005 IDENTYFIKACJA EKSTREMALNYCH
Bardziej szczegółowoMATERIAŁ I METODA. S t S
Acta Agrophysica, 29, 13(2), 419-434 ANALIZA ZMIENNOŚCI WYBRANYCH ZANIECZYSZCZEŃ POWIETRZA W ZALEśNOŚCI OD OPADÓW ATMOSFERYCZNYCH W REJONIE URSYNOWA Grzegorz Majewski, Wiesława Przewoźniczuk, Małgorzata
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA WARUNKÓW METEOROLOGICZNYCH W REJONIE DOŚWIADCZEŃ ŁĄKOWYCH W FALENTACH
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2006: t. 6 z. specj. (17) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 15 22 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2006 CHARAKTERYSTYKA WARUNKÓW METEOROLOGICZNYCH
Bardziej szczegółowoZMIANY STĘŻENIA DWUTLENKU SIARKI W POWIETRZU ATMOSFERYCZNYM W ZALEŻNOŚCI OD TEMPERATURY
Leszek Rogalski, Leszek Lenart 19 ZMIANY STĘŻENIA DWUTLENKU SIARKI W POWIETRZU ATMOSFERYCZNYM W ZALEŻNOŚCI OD TEMPERATURY Streszczenie. W pracy podjęto problem wykazania zmienności stężenia dwutlenku siarki
Bardziej szczegółowoWPŁYW SUMY I ROZKŁADU OPADÓW NA PLONOWANIE PSZENŻYTA OZIMEGO UPRAWIANEGO NA RÓŻNYCH KOMPLEKSACH GLEBOWO-ROLNICZYCH W PÓŁNOCNEJ CZĘŚCI POLSKI
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 05: t. 5 z. specj. (14) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 327 339 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 05 WPŁYW SUMY I ROZKŁADU OPADÓW NA
Bardziej szczegółowoSPITSBERGEN HORNSUND
Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND
Bardziej szczegółowoDŁUGOTRWAŁOŚĆ WYSTĘPOWANIA MAS POWIETRZNYCH W POLSCE POŁUDNIOWEJ ( ) Duration of air mass occurrence in Southern Poland ( )
Prace i Studia Geograficzne 2011, T. 47, ss. 247 253 Paweł Kotas Uniwersytet Jagielloński, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Zakład Klimatologii 30 387 Kraków, ul. Gronostajowa 7 e-mail: pawel.kotas@uj.edu.pl
Bardziej szczegółowoINFORMACJA O POMIARACH ZANIECZYSZCZEŃ POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO w Rumi Październik Grudzień 2015
FUNDACJA AGENCJA REGIONALNEGO MONITORINGU ATMOSFERY AGLOMERACJI GDAŃSKIEJ 80-243 Gdańsk ul. Brzozowa 15 A tel.+58 301 48 84, fax +58 301 48 84 (wewn.33) e-mail: info@armaag.gda.pl; www.armaag.gda.pl INFORMACJA
Bardziej szczegółowoPOWIETRZE. 1. Presja POWIETRZE
9 1. Presja Głównym źródłem zanieczyszczenia powietrza jest emisja antropogeniczna, na którą składa się emisja z działalności przemysłowej, z sektora bytowego oraz emisja komunikacyjna. W strukturze całkowitej
Bardziej szczegółowoCYKLICZNE ZMIANY MIEJSKIEJ WYSPY CIEPŁA W WARSZAWIE I ICH PRZYCZYNY. Cyclic changes of the urban heat island in Warsaw and their causes
Prace i Studia Geograficzne 2011, T. 47, ss. 409 416 Maria Stopa-Boryczka, Jerzy Boryczka, Jolanta Wawer, Katarzyna Grabowska Uniwersytet Warszawski, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Zakład Klimatologii
Bardziej szczegółowoACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS
ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS FOLIA GEOORAPHICA PHYSICA 3, 1998 Małgorzata Falarz WIELOLETNIA ZMIENNOŚĆ POKRYWY ŚNIEŻNEJ W KRAKOWIE NA TLE ZMIAN W OBSZARACH PODMIEJSKICH LONG-TERM VARIABILITY OF SNOW COVER
Bardziej szczegółowoWarunki meteorologiczne w Bydgoszczy oraz prognozowane zmiany dr inż. Wiesława Kasperska Wołowicz, dr inż. Ewa Kanecka-Geszke
Warunki meteorologiczne w Bydgoszczy oraz prognozowane zmiany dr inż. Wiesława Kasperska Wołowicz, dr inż. Ewa Kanecka-Geszke XI KLIMATYCZNE FORUM METROPOLITALNE Adaptacja do zmian klimatu: rozwiązania
Bardziej szczegółowoJakość powietrza w Polsce w roku 2016 w świetle wyników pomiarów prowadzonych w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska
Główny Inspektorat Ochrony Środowiska INSPEKCJA OCHRONY ŚRODOWISKA Jakość powietrza w Polsce w roku 2016 w świetle wyników pomiarów prowadzonych w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska Praca wykonana
Bardziej szczegółowoACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS
ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS FOLIA GEOGRAPHICA PHYSICA 3, 1998 Danuta Limanówka ZMIENNOŚĆ WARUNKÓW TERMICZNYCH WYBRANYCH MIAST POLSKI CHANGES OF THE THERMAL CONDmONS IN THE SELECTED POLISH CITIES Opracowanie
Bardziej szczegółowoUniwersytecki Biuletyn Meteorologiczny
Uniwersytecki Biuletyn Meteorologiczny Borucino-Kościerzyna-Ostrzyce KATEDRA METEOROLOGII I KLIMATOLOGII Instytut Geografii, Uniwersytet Gdański Nr 37 (86) CZERWIEC 2013 ISSN 2081-884X Od Redakcji: Opracowanie
Bardziej szczegółowo4. Depozycja atmosferyczna
4. DEPOZYCJA ATMOSFERYCZNA Jednym z podstawowych czynników, które mają wpływ na obieg materii w geoekosystemie jest depozycja atmosferyczna. Powietrze ulega silnemu zanieczyszczeniu. Związki powodujące
Bardziej szczegółowoSPRAWOZDANIE Z MONITORINGU JAKOŚCI POWIETRZA W 2009 ROKU
WOJEWÓDZKI INSPEKTORAT OCHRONY ŚRODOWISKA W RZESZOWIE DELEGATURA W JAŚLE SPRAWOZDANIE Z MONITORINGU JAKOŚCI POWIETRZA W 2009 ROKU Stanowisko pomiarowe: ŻYDOWSKIE Jasło, luty 2010 r. 1. Położenie i najbliższe
Bardziej szczegółowoWPŁYW BUDOWY DZIELNICY MIESZKANIOWEJ URSYNÓW NA KLIMAT LOKALNY
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2005: t. 5 z. specj. (14) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 261 273 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2005 WPŁYW BUDOWY DZIELNICY MIESZKANIOWEJ
Bardziej szczegółowoSPITSBERGEN HORNSUND
Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND
Bardziej szczegółowoJakość powietrza w Polsce w roku 2015 w świetle wyników pomiarów prowadzonych w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska
Główny Inspektorat Ochrony Środowiska INSPEKCJA OCHRONY ŚRODOWISKA Jakość powietrza w Polsce w roku 2015 w świetle wyników pomiarów prowadzonych w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska Praca wykonana
Bardziej szczegółowoEKSTREMA TERMICZNE W PÓŁNOCNO-WSCHODNIEJ POLSCE W LATACH
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 25: t. 5 z. specj. (14) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 237 242 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 25 EKSTREMA TERMICZNE W PÓŁNOCNO-WSCHODNIEJ
Bardziej szczegółowoUniwersytecki Biuletyn Meteorologiczny
Uniwersytecki Biuletyn Meteorologiczny Borucino-Kościerzyna-Ostrzyce KATEDRA METEOROLOGII I KLIMATOLOGII Instytut Geografii, Uniwersytet Gdański Nr 19 (68) STYCZEŃ 2012 ISSN 2081-884X Od Redakcji: Opracowanie
Bardziej szczegółowoSPITSBERGEN HORNSUND
Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND
Bardziej szczegółowoSPITSBERGEN HORNSUND
Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND
Bardziej szczegółowoKlimat okolic międzyrzeca podlaskiego
Danuta Limanówka Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej Oddział w Krakowie Klimat okolic międzyrzeca podlaskiego Wstęp Obszar będący przedmiotem niniejszego opracowania obejmuje miasto i najbliższe
Bardziej szczegółowoKlimatyczne uwarunkowania rozwoju turystyki na Pomorzu Środkowym The climatic conditions of tourism development in Central Pomerania
Eliza KALBARCZYK, Robert KALBARCZYK Katedra Meteorologii i Klimatologii, Akademia Rolnicza w Szczecinie Department of Meteorology and Climatology, Agricultural University in Szczecin Klimatyczne uwarunkowania
Bardziej szczegółowoMonitoring i ocena środowiska
Monitoring i ocena środowiska Monika Roszkowska Łódź, dn. 12. 03. 2014r. Plan prezentacji: Źródła zanieczyszczeń Poziomy dopuszczalne Ocena jakości powietrza w Gdańsku, Gdyni i Sopocie Parametry normowane
Bardziej szczegółowoWSPÓŁCZESNE ZMIANY KLIMATU WYSOKOGÓRSKIEJ CZĘŚCI TATR. Contemporary climate changes in the high mountain part of the Tatras
Prace i Studia Geograficzne 2011, T. 47, ss. 217 226 Elwira Żmudzka Uniwersytet Warszawski, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Zakład Klimatologii 00 927 Warszawa, ul. Krakowskie Przedmieście 30
Bardziej szczegółowoDOBOWY PRZEBIEG TEMPERATURY POWIETRZA W BYDGOSZCZY W CZASIE WIOSENNYCH I JESIENNYCH PRZYMROZKÓW W ZALEŻNOŚCI OD RODZAJU MASY POWIETRZA
Prace i Studia Geograficzne 2011, T. 47, ss. 425 431 Mirosław Więcław Uniwersytet Kazimierza Wielkiego, Wydział Nauk Przyrodniczych, Instytut Geografii, Zakład Geografii Fizycznej i Ochrony krajobrazu
Bardziej szczegółowoSPITSBERGEN HORNSUND
Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND
Bardziej szczegółowoJakość powietrza w Polsce w roku 2017 w świetle wyników pomiarów prowadzonych w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska
Główny Inspektorat Ochrony Środowiska INSPEKCJA OCHRONY ŚRODOWISKA Jakość powietrza w Polsce w roku 2017 w świetle wyników pomiarów prowadzonych w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska Praca wykonana
Bardziej szczegółowoJakość danych pomiarowych. Michalina Bielawska, Michał Sarafin Szkoła Letnia Gdańsk
Jakość danych pomiarowych Michalina Bielawska, Michał Sarafin Szkoła Letnia 22.09.2011 Gdańsk Weryfikacja wyników pomiarowych Celem weryfikacji wyników jest potwierdzenie poprawności wyników pomiarów.
Bardziej szczegółowoJakość powietrza w Polsce w latach w świetle wyników pomiarów prowadzonych w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska
Główny Inspektorat Ochrony Środowiska INSPEKCJA OCHRONY ŚRODOWISKA Jakość powietrza w Polsce w latach 2013-2014 w świetle wyników pomiarów prowadzonych w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska Praca
Bardziej szczegółowoWalory klimatyczne Kościerzyny i powiatu kościerskiego na tle uwarunkowań prawnych dotyczących gmin uzdrowiskowych
Walory klimatyczne Kościerzyny i powiatu kościerskiego na tle uwarunkowań prawnych dotyczących gmin uzdrowiskowych Leszek Ośródka Kościerzyna, 13 stycznia 214 r. Uzdrowiska w Polsce 2 Lokalizacja miejscowości
Bardziej szczegółowoSPITSBERGEN HORNSUND
Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND
Bardziej szczegółowoProblemy zanieczyszczenia powietrza w Polsce i innych krajach europejskich
Problemy zanieczyszczenia powietrza w Polsce i innych krajach europejskich Barbara Toczko Departament Monitoringu i Informacji o Środowisku Główny Inspektorat Ochrony Środowiska 15 listopada 2012 r. Wyniki
Bardziej szczegółowoEKSTREMALNE WARUNKI TERMICZNE W LATACH W POLSCE PÓŁNOCNO-WSCHODNIEJ. Krystyna Grabowska, Monika Panfil, Ewelina Olba-Zięty
Acta Agrophysica, 27, 1(2), 341-347 EKSTREMALNE WARUNKI TERMICZNE W LATACH 1951-25 W POLSCE PÓŁNOCNO-WSCHODNIEJ Krystyna Grabowska, Monika Panfil, Ewelina Olba-Zięty Katedra Meteorologii i Klimatologii,
Bardziej szczegółowoWARUNKI METEOROLOGICZNE KSZTAŁTUJĄCE JAKOŚĆ POWIETRZA W STYCZNIU I W LIPCU 2006 ROKU W SZCZECINIE. Małgorzata Czarnecka, Jadwiga Nidzgorska-Lencewicz
Acta Agrophysica, 8, 12(1), 55-72 ARUKI MTOROLOGICZ KZTAŁTUJĄC JAKOŚĆ POITRZA TYCZIU I LIPCU 6 ROKU ZCZCII Małgorzata Czarnecka, Jadwiga idzgorska-lencewicz Katedra Meteorologii i Klimatologii, Akademia
Bardziej szczegółowoTENDENCJE ZMIAN TEMPERATURY POWIETRZA W POLSCE. Tendencies of air temperature changes in Poland
Prace i Studia Geograficzne 2011, T. 47, ss. 67 75 Bożena Michalska Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, Wydział Kształtowania Środowiska i Rolnictwa, Zakład Meteorologii i Klimatologii
Bardziej szczegółowoWarunki termiczne Rolniczej Stacji Doświadczalnej w Zawadach Thermal conditions at the Experimental Farm in Zawady
Jacek RAK, Grzegorz KOC, Elżbieta RADZKA, Jolanta JANKOWSKA Pracownia Agrometeorologii i Podstaw Melioracji Akademia Podlaska w Siedlcach Department of Agrometeorology and Drainage Rudiments University
Bardziej szczegółowoSPITSBERGEN HORNSUND
Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND
Bardziej szczegółowoSPITSBERGEN HORNSUND
Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND
Bardziej szczegółowoOcena zależności natężenia ruchu samochodowego i poziomu zanieczyszczenia powietrza tlenkami azotu (NOx) na Al. A. Mickiewicza w Krakowie
Maciej Gliniak 1, Zbigniew Zuśka 2, Janusz Miczyński 3 Uniwersytet Rolniczy w Krakowie Ocena zależności natężenia ruchu samochodowego i poziomu zanieczyszczenia powietrza tlenkami azotu (NOx) na Al. A.
Bardziej szczegółowoUniwersytecki Biuletyn Meteorologiczny
Uniwersytecki Biuletyn Meteorologiczny Borucino-Kościerzyna-Ostrzyce KATEDRA METEOROLOGII I KLIMATOLOGII Instytut Geografii, Uniwersytet Gdaoski Nr 11 (60) MAJ 2011 ISSN 2081-884X Od Redakcji: Opracowanie
Bardziej szczegółowoZADANIA INSPEKCJI OCHRONY ŚRODOWISKA W ZAKRESIE MONITOROWANIA JAKOŚCI POWITRZA
ZADANIA INSPEKCJI OCHRONY ŚRODOWISKA W ZAKRESIE MONITOROWANIA JAKOŚCI POWITRZA Beata Michalak Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Rzeszowie Model systemu zarządzania jakością powietrza Obowiązkowy
Bardziej szczegółowoOCENA JAKOŚCI POWIETRZA W WOJEWÓDZTWIE PODKARPACKIM ZA ROK 2014
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Rzeszowie OCENA JAKOŚCI POWIETRZA W WOJEWÓDZTWIE PODKARPACKIM ZA ROK 2014 Rzeszów, wrzesień 2015 r. MONITORING JAKOŚCI POWIETRZA W 2014 ROKU Pomiary wykonywane
Bardziej szczegółowoANALIZA ZMIENNOŚCI WARUNKÓW PLUWIOTERMICZNYCH OD KWIETNIA DO LIPCA W OKOLICACH KRAKOWA (1961-1990)
Acta Agrophysica, 2009, 13(2), 505-521 ANALIZA ZMIENNOŚCI WARUNKÓW PLUWIOTERMICZNYCH OD KWIETNIA DO LIPCA W OKOLICACH KRAKOWA (1961-1990) Barbara Ścigalska, Bernadetta Łabuz Katedra Ogólnej Uprawy Roli
Bardziej szczegółowoWYSTĘPOWANIE PRZYZIEMNYCH INWERSJI TEMPERATURY POWIETRZA W WARUNKACH MIEJSKICH NA PRZYKŁADZIE SOSNOWCA
ACT A UNIVERSITATIS LODZIENSIS FOLIA GEOGRAPHICA PHYSICA 3, 1998 Grażyna Bil WYSTĘPOWANIE PRZYZIEMNYCH INWERSJI TEMPERATURY POWIETRZA W WARUNKACH MIEJSKICH NA PRZYKŁADZIE SOSNOWCA THE OCCURRENCE OF NEAR
Bardziej szczegółowoGLOBALNE OCIEPLENIE A EFEKTYWNOŚĆ OPADÓW ATMOSFERYCZNYCH. Agnieszka Ziernicka
Acta Agrophysica, 2004, 3(2), 393-397 GLOBALNE OCIEPLENIE A EFEKTYWNOŚĆ OPADÓW ATMOSFERYCZNYCH Agnieszka Ziernicka Katedra Meteorologii i Klimatologii Rolniczej, Akademia Rolnicza Al. Mickiewicza 24/28
Bardziej szczegółowoOpady normalne i anomalie w Koszalinie w latach
Grażyna Dederko Opady normalne i anomalie w Koszalinie w latach 1951 1995 Opady atmosferyczne należą do elementów meteorologicznych o bardzo dużej zmienności w czasie i przestrzeni. Charakterystyczną cechą
Bardziej szczegółowoPrzedmioty realizowane w ramach studiów na różnych Wydziałach SGGW:
Przedmioty realizowane w ramach studiów na różnych Wydziałach SGGW: AGROMETEOROLOGIA/ AGROMETEOROLOGY atmosfera oraz powierzchnia czynna - atmosfera. Promieniowanie Słońca, Ziemi i atmosfery; rola promieniowania
Bardziej szczegółowoANALIZA ZMIENNOŚCI TEMPERATURY POWIETRZA W POZNANIU W LATACH 1973 2003
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2007: t. 7 z. 2a (20) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 137 145 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2007 ANALIZA ZMIENNOŚCI TEMPERATURY
Bardziej szczegółowoJakość powietrza w Polsce na tle Europy
Monitoring jakości powietrza w systemie Państwowego Monitoringu Środowiska Jakość powietrza w Polsce na tle Europy PODSYSTEMY: 1. Monitoring jakości powietrza 2. Monitoring jakości wód 3. Monitoring jakości
Bardziej szczegółowoKatedra Meteorologii i Klimatologii Rolniczej, Akademia Rolnicza Al. Mickiewicza 24/ Kraków
Acta Agrophysica, 2005, 6(2), 455-463 WARUNKI OPADOWE NA STACJI AGROMETEOROLOGICZNEJ W GARLICY MUROWANEJ Barbara Olechnowicz-Bobrowska, Barbara Skowera, Jakub Wojkowski, Agnieszka Ziernicka-Wojtaszek Katedra
Bardziej szczegółowoSPITSBERGEN HORNSUND
Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND
Bardziej szczegółowoAM1 85,1 98, ,2 AM2 97,8 97, ,3 AM3 97,3 98,7-96,0 97,0 98,6 AM5 96,5 92,2 96,0-95,5 96,2 AM8 98,5 97,8 98,4-96,1 98,7
5.2.2. Stan czystości powietrza wg pomiarów Agencji Regionalnego Monitoringu Atmosfery Aglomeracji Gdańskiej. I. Charakterystyka stacji pomiarowych W roku 26 w ramach Regionalnego Monitoringu Atmosfery
Bardziej szczegółowoJAKOŚĆ POWIETRZA W MIEŚCIE RZESZÓW W ASPEKCIE WPŁYWU WARUNKÓW METEOROLOGICZNYCH NA ROZPRZESTRZENIANIE SIĘ ZANIECZYSZCZEŃ
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Rzeszowie JAKOŚĆ POWIETRZA W MIEŚCIE RZESZÓW W ASPEKCIE WPŁYWU WARUNKÓW METEOROLOGICZNYCH NA ROZPRZESTRZENIANIE SIĘ ZANIECZYSZCZEŃ Rzeszów, październik 217 r.
Bardziej szczegółowoUniwersytecki Biuletyn Meteorologiczny
Uniwersytecki Biuletyn Meteorologiczny Borucino-Kościerzyna-Ostrzyce KATEDRA METEOROLOGII I KLIMATOLOGII Instytut Geografii, Uniwersytet Gdaoski Nr 1 (50) Lipiec 2010 ISSN 2081-884X Od Redakcji: Opracowanie
Bardziej szczegółowoUniwersytecki Biuletyn Meteorologiczny
Uniwersytecki Biuletyn Meteorologiczny Borucino-Kościerzyna-Ostrzyce KATEDRA METEOROLOGII I KLIMATOLOGII Instytut Geografii, Uniwersytet Gdaoski Nr 9 (58) MARZEC 2010 ISSN 2081-884X Od Redakcji: Opracowanie
Bardziej szczegółowoSPITSBERGEN HORNSUND
Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND
Bardziej szczegółowoZmiany zużycia energii na ogrzewanie budynków w 2018 r. na tle wielolecia Józef Dopke
Zmiany zużycia energii na ogrzewanie budynków w 218 r. na tle wielolecia Józef Dopke Słowa kluczowe: temperatura powietrza, średnia miesięczna temperatura, średnia roczna temperatura, liczba stopniodni
Bardziej szczegółowoWIATRY SILNE NA POLSKIM WYBRZEŻU MORZA BAŁTYCKIEGO. Strong winds on Poland s Baltic Sea Coast
Prace i Studia Geograficzne 2011, T. 47, ss. 197 204 Katarzyna Tarnowska Uniwersytet Warszawski, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Zakład Klimatologii 00 927 Warszawa, ul. Krakowskie Przedmieście
Bardziej szczegółowoUniwersytecki Biuletyn Meteorologiczny
Uniwersytecki Biuletyn Meteorologiczny Borucino-Kościerzyna-Ostrzyce KATEDRA METEOROLOGII I KLIMATOLOGII Instytut Geografii, Uniwersytet Gdaoski Nr 4 (53) PAŹDZIERNIK 2010 ISSN 2081-884X Od Redakcji: Opracowanie
Bardziej szczegółowoUniwersytecki Biuletyn Meteorologiczny
Uniwersytecki Biuletyn Meteorologiczny Borucino-Kościerzyna-Ostrzyce KATEDRA METEOROLOGII I KLIMATOLOGII Instytut Geografii, Uniwersytet Gdański Nr 45 (94) MARZEC 214 ISSN 281-884X Od Redakcji: Opracowanie
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 2 do uchwały nr 94/17 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 20 czerwca 2017 r.
Załącznik nr 2 do uchwały nr 94/17 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 20 czerwca 2017 r. Opis stanu jakości powietrza w strefie miasto Radom dotyczy roku 2015 1. Lista substancji w powietrzu, ze
Bardziej szczegółowoZMIANY SKŁADOWEJ STREFOWEJ PRĘDKOŚCI WIATRU (U-wind) W REJONIE SPITSBERGENU ZACHODNIEGO ( )
Problemy Klimatologii Polarnej 16 2006 107 114 ZMIANY SKŁADOWEJ STREFOWEJ PRĘDKOŚCI WIATRU (U-wind) W REJONIE SPITSBERGENU ZACHODNIEGO (1981 2005) THE CHANGES OF ZONAL WIND SPEED COMPONENT (U-wind) AT
Bardziej szczegółowoUniwersytecki Biuletyn Meteorologiczny
Uniwersytecki Biuletyn Meteorologiczny Borucino-Kościerzyna-Ostrzyce KATEDRA METEOROLOGII I KLIMATOLOGII Instytut Geografii, Uniwersytet Gdański Nr 43 (92) STYCZEŃ 2014 ISSN 2081-884X Od Redakcji: Opracowanie
Bardziej szczegółowoSPITSBERGEN HORNSUND
Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND
Bardziej szczegółowoSPITSBERGEN HORNSUND
Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND
Bardziej szczegółowoUniwersytecki Biuletyn Meteorologiczny
Uniwersytecki Biuletyn Meteorologiczny Borucino Kościerzyna Ostrzyce Nr (155) PAŹDZIERNIK 018 KATEDRA METEOROLOGII I KLIMATOLOGII Instytut Geografii, Uniwersytet Gdański ISSN 081-88X fot. M.Owczarek 0
Bardziej szczegółowoOCENA JAKOŚCI POWIETRZA W WOJEWÓDZTWIE PODKARPACKIM ZA ROK 2014
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Rzeszowie OCENA JAKOŚCI POWIETRZA W WOJEWÓDZTWIE PODKARPACKIM ZA ROK 2014 Rzeszów, czerwiec 2015 r. MONITORING JAKOŚCI POWIETRZA W 2014 ROKU Pomiary wykonywane
Bardziej szczegółowoOcena roczna jakości powietrza w województwie pomorskim - stan w 2014 roku
Ocena roczna jakości powietrza w województwie pomorskim - stan w 2014 roku Adam Zarembski Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Gdańsku WYDZIAŁ MONITORINGU www.gdansk.wios.gov.pl Pomorski Wojewódzki
Bardziej szczegółowoEKSTREMA ZIMOWE OPADÓW ATMOSFERYCZNYCH, TEMPERATURY POWIETRZA I POZIOMU WÓD GRUNTOWYCH W 40-LECIU WE WROCŁAWIU SWOJCU
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 25: t. 5 z. specj. (14) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 45 55 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 25 EKSTREMA ZIMOWE OPADÓW ATMOSFERYCZNYCH,
Bardziej szczegółowoWpływ rozwoju elektromobilności w Polsce na zanieczyszczenie powietrza
Wpływ rozwoju elektromobilności w Polsce na zanieczyszczenie powietrza Paweł Durka (1) Joanna Strużewska (1,2) Jacek W. Kamiński (1,3) Grzegorz Jeleniewicz (1) 1 IOŚ-PIB, Zakład Modelowania Atmosfery i
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA OPADÓW ATMOSFERYCZNYCH NA TERENIE WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO-MAZURSKIEGO W LATACH
Acta Agrophysica, 24, 3(1), 5-11 CHARAKTERYSTYKA OPADÓW ATMOSFERYCZNYCH NA TERENIE WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO-MAZURSKIEGO W LATACH 2-22 Barbara Banaszkiewicz, Krystyna Grabowska, Zbigniew Szwejkowski Katedra
Bardziej szczegółowoTERMICZNE PORY ROKU W POLSCE PÓŁNOCNO-WSCHODNIEJ W LATACH
ZESZYTY PROBLEMOWE POSTĘPÓW NAUK ROLNICZYCH 2007 z. 59: 57-65 TERMICZNE PORY ROKU W POLSCE PÓŁNOCNO-WSCHODNIEJ W LATACH 97-2000 Ewa Dragańska, Zbigniew Szwejkowski, Krystyna Grabowska, Dominika Hryniewiecka
Bardziej szczegółowoRoczne oceny jakości powietrza w woj. mazowieckim Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Warszawie
Roczne oceny jakości powietrza w woj. mazowieckim Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Warszawie Warszawa 2013 r. Roczna Ocena Jakości Powietrza Cele przeprowadzania rocznej oceny: klasyfikacja
Bardziej szczegółowoUniwersytecki Biuletyn Meteorologiczny
Uniwersytecki Biuletyn Meteorologiczny Borucino Kościerzyna Ostrzyce Nr 18 (157) GRUDZIEŃ 18 KATEDRA METEOROLOGII I KLIMATOLOGII Instytut Geografii, Uniwersytet Gdański ISSN 81-884X fot. M.Owczarek Od
Bardziej szczegółowoNORMALNE SUMY OPADÓW ATMOSFERYCZNYCH W WYBRANYCH STACJACH LUBELSZCZYZNY. Szczepan Mrugała
Acta Agrophysica, 2005, 6(1), 197-203 NORMALNE SUMY OPADÓW ATMOSFERYCZNYCH W WYBRANYCH STACJACH LUBELSZCZYZNY Szczepan Mrugała Zakład Meteorologii i Klimatologii, Instytut Nauk o Ziemi, Uniwersytet Marii
Bardziej szczegółowoUniwersytecki Biuletyn Meteorologiczny
Uniwersytecki Biuletyn Meteorologiczny Borucino Kościerzyna Ostrzyce Nr 82 (130) Styczeń 2017 KATEDRA METEOROLOGII I KLIMATOLOGII Instytut Geografii, Uniwersytet Gdański ISSN 2081-884X fot. M.Owczarek
Bardziej szczegółowoSPITSBERGEN HORNSUND
Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND
Bardziej szczegółowoPLONOWANIE PSZENŻYTA OZIMEGO A WARUNKI METEOROLOGICZNE OKRESU JESIENNO-ZIMOWEGO W REJONIE WARMIŃSKO-MAZURSKIM
Acta Agrophysica, 2016, 23(2), 203-212 PLONOWANIE PSZENŻYTA OZIMEGO A WARUNKI METEOROLOGICZNE OKRESU JESIENNO-ZIMOWEGO W REJONIE WARMIŃSKO-MAZURSKIM Jan Grabowski, Katarzyna Pożarska, Krystyna Grabowska
Bardziej szczegółowo