Notariat Polski - członkiem Międzynarodowego Związku Notariatów Łacińskich

Transkrypt

1 Romuald Sztyk notariusz (Kluczbork) Kronika zagraniczna Notariat Polski - członkiem Międzynarodowego Związku Notariatów Łacińskich W miesiącu maju 1992 r. nastąpi niezwykle uroczysty moment przyjęcia Notariatu polskiego do Międzynarodowego Związku 1 Notariatów Łacińskich. Posiada on niezwykłe znaczenie, jako że pozwala na uczestniczenie w pracach związku mającego charakter korporacji zawodowej o znaczeniu światowym. Pozycja tego związku została wykształcona na przestrzeni wielu lat. Szczyci się on wieloma sukcesami w krzewieniu idei wolnego notariatu światowego, humanizmu tego zawodu przy zachowaniu wysokiej jego etyki zawodowej i społecznej. Przyjęcie notariatu polskiego było poprzedzone wieloletnimi staraniami w wyniku nawiązania indywidualnych kontaktów zawodowych i towarzyskich z notariuszami Europy Zachodniej, a następnie z reprezentantami tegoż związku. Przedstawiciele związku uczestniczyli na różnych spotkaniach z notariuszami polskimi, konsultowali z nami tworzenie się nowego prawa o notariacie, jego prywatyzacji, a wreszcie zapraszali notariuszy polskich na sympozja i inne spotkania o charakterze zawodowym. Kontakty notariatu polskiego z notariatem Europy Zachodniej są niezwykle serdeczne, stosunkowo częste i ze wszech miar użyteczne. Przyjęcie notariatu polskiego do tego związku było poprzedzone spotkaniami konsultacyjnymi, oceniającymi spełnienie przez nas wymogów statutowych. 80

2 Kronika zagraniczna Ostatnie spotkania dowiodły, że przesłanki te spełniamy, a zatem okoliczność ta zobowiązuje do przedstawienia charakterystyki zadań i działalności tegoż związku. Niniejsze opracowanie ma służyć przede wszystkim przybliżeniu założeń statutowych i organizacyjnych notariuszowi polskiemu i wszystkim czytelnikom. Związek ten, znany również jako Unia, powstał w wyniku uchwały I Międzynarodowego Kongresu, odbytego z inicjatywy Izby Notarialnej Buenos Aires w dniu 2 października 1948 r. Data ta jest zatem uznana, jako chwila powstania Międzynarodowego Związku Notariatów Łacińskich. Na zasadzie dobrowolnego i po spełnieniu wymagań określonych założeniami statutowymi skupia on notariaty państw, których stosowany jest określony porządek prawny. Stanowi on wyraz duchowej i organizacyjnej jedności oraz tożsamości łacińskich notariatów. Został on stworzony po ty, by nadać działalności notariatów, w skali międzynarodowej, jednolity charakter i podejmować działania zmierzające do ich rozwoju. Celem jego jest również zabezpieczenie samodzielności i uznanie społecznego charakteru notariatu. Zadania te mają być spełnione przez ścisłą, stałą oraz wielokierunkową i w miarę upływu czasu wzbogaconą współpracę notariatów krajowych. Przewodnim celem jest spełnianie zadań społecznych poprzez wykonywanie przez notariuszy swych czynności na rzecz poszczególnych osób i społeczeństwa jako całości. Zadania te i ich realizacja są podstawą kształtowania pozycji notariusza jako osoby zaufania publicznego. Realizacja tych celów następuje poprzez spełnianie określonych funkcji, polegających na tym, że związek przejawia swą działalność poprzez: a) przedstawicielstwa w szeregu organizacjach międzynarodowych, b) bezpośredniej współpracy z organizacjami międzynarodowymi i akcentowanie swojego czynnego udziału w ich pracach, c) współpracę z organizacjami, związkami krajowymi, 81

3 REJENT Nr 3-4/11 - marzec-kwiecień 1992 r. d) studiowanie prawa przy uwzględnieniu działalności notarialnej, współudział przy jego projektowaniu oraz podejmowanie czynności zmierzających do jego ujednolicenia w skali krajowej i międzynarodowej, e) studiowanie i systematyzacja prawodawstwa, dotyczącego instytucji notarialnej typu łacińskiego, jako jednostki niezależnej i ponadpartyjnej, a będącej jednocześnie gwarantami praworządności, wolności w kształtowaniu stosunków między stronami przy zachowaniu tych zasad, f) rozpowszechnianie zasad, które stanowią podstawę działalności notariatów łacińskich. Ma on również na celu udzielanie poparcia i wszechstronnej pomocy przy organizowaniu międzynarodowych kongresów i innych spotkań notariuszy we wzajemnych kontaktach. Zgodnie z założeniami statutu organami związku są: a) zebranie członków, składających się z przedstawicieli notariatów krajowych, b) organy statutowe. Najwyższym organem Związku jest zebranie członków; jest ono zwoływane w trybie zwyczajnym dwukrotnie w czasie kadencji prezesa, a więc nie więcej niż co półtora roku. Jedno z zebrań zbiega się z Kongresem Międzynarodowym Notariatu Łacińskiego. W trybie nadzwyczajnym zwoływane są zebrania przez prezesa 2 z inicjatywy własnej, na wniosek Stałej Rady lub na żądanie co najmniej dziesięciu członków. W obu zebraniach, a więc zarówno zwyczajnych jak i nadzwyczajnych, uczestniczą prezesi (prezydenci), reprezentujący swoje organizacje - notariaty lub osoby, które zgodnie z prawem wewnętrznym swych krajów mają prawo do ich reprezentacji, jak również ci, którzy zostali do tego celu powołani przez swoje organizacje krajowe. Każdy notariat krajowy posiada jednego przedstawiciela, który posiada jeden głos. Przedstawicielstwo każdego z notariatu na zebraniach i prawomocność jego składu podlega zatwierdzeniu przez uczestników zebrania. Zebraniu przewodniczy prezes. Sprawy organizacyjne załatwiane są zazwyczaj przez stałych sekretarzy. 82

4 Kronika zagraniczna Przy podejmowaniu decyzji wymagana jest taka sama liczba uczestników, jaka uczestniczyła na zebraniu. Decyzje zebrania zwyczajnego posiadają charakter prawomocny, jeżeli jest na nim obecna co najmniej 1/4 część ogólnej liczby członków, a na zebraniu nadzwyczajnym co najmniej 1/3 część. Członkowie związku zarówno biorący udział, jak również nie uczestniczący w zebraniach, nie mogą przekazywać swoich uprawnień innym notariatom w zakresie uczestnictwa. Zwyczajne zebranie jest upoważnione do wysłuchania sprawozdania prezesa o stanie związku, ustalenia porządku obrad, do wyznaczenia raz na trzy lata prezesa oraz członków Stałej Rady pełniącej swoje funkcje w sposób ciągły. Niezależnie od tego zatwierdza ono wydatki i dochody niezbędne do utrzymania i rozwoju związku. Zebranie jest upoważnione także do wyboru, na każdym etapie działalności, komisji rewizyjnej do zbadania prawidłowości strony finansowej. W skład Komisji wchodzi trzech notariuszy nie będących członkami Stałej Rady". Wyłącznym prawem zwyczajnego zebrania jest przyjmowanie nowych notariatów w skład związku. Wymagana jest wówczas większość 2/3 oddanych głosów, reprezentujących kwalifikowaną większość członków. Zebrania nadzwyczajne zwoływane są w sytuacjach określonych statutem. Mogą one podejmować decyzje we wszystkich sprawach objętych porządkiem obrad. Stała Rada jest organem kierującym i zarządzającym. Reguluje ona działalność związku i realizuje postanowienia własne i uchwały zebrań. Do jej zadań należą między innymi: prawo zarządzania, podejmowania decyzji i ich realizacja w stosunkach międzynarodowych, wyznaczanie osób na kierownicze stanowiska związku, oraz tworzenie organów pomocniczych, komisji z ich referatami, grupami roboczymi lub przedstawicielstwami. Do zadań jej należy również opracowanie regulaminu pracy, proponowanie kandydatów na urząd prezesa stałej rady oraz kierownicze stanowiska jej organów. 83

5 REJENT Nr 3-4/11 - marzec-kwiecień 1992 r. W skład Stałej Rady wchodzą członkowie Rady oraz doradcy dawnych członków Rady, bez prawa głosu. Niezależnie od prezesa Stałej Rady powołuje się pięciu wiceprezesów - każdego dla swego obszaru geograficznego, a więc Europy, Ameryki Północnej, Środkowej i Karaibów, Ameryki Południowej, Afryki oraz Azji. Sekretarz Stałej Rady może pochodzić z kraju - notariatu Prezesa Stałej Rady i jest przez niego proponowany na to stanowisko. Członków Rady wybiera się w liczbie 19 przedstawicieli poszczególnych krajowych notariatów, podzielonych sprawiedliwie, według klucza geograficznego, z zachowaniem tradycyjnej równowagi członków Europy i Ameryki. Są oni wybierani przez zebranie na okres trzyletni, liczony według lat kalendarzowych. Każdy okres kadencyjny uważa się za okres legislacyjny. Stanowiska w Stałej Radzie mają charakter osobisty, a nie reprezentujący poszczególne kraje, nawet jeżeli w chwili wyboru brana była pod uwagę przynależność państwowa. Członkowie Stałej Rady, oprócz obowiązków z tego faktu wynikających, są również łącznikami z własnymi notariatami krajowymi i informują ich o toku prac związku. Zwyczajne zebrania Stałej Rady mają miejsce na początku każdego okresu legislacyjnego przed 15 marca każdego roku. Następne posiedzenia odbywają się co najmniej raz na 9 miesięcy, w dniu ustalonym na poprzednim zebraniu zwyczajnym. Nadzwyczajne zebrania zwoływane są bez jakiegokolwiek ustalonego porządku obrad, z inicjatywy prezesa lub na wniosek 20 członków czy doradców Rady. Powinno się ono odbyć w terminie 60 dni od chwili zgłoszenia potrzeby jego zwołania. W Stałej Radzie każdy z członków posiada jeden głos. Przy wyznaczaniu kandydatów na urząd Prezesa i Wiceprezesów decydują członkowie i doradcy Rady. Prawo do głosu nie może być przekazane. Urzędy Prezesa i Skarbnika powinny w zasadzie przypadać osobom, które w poprzedniej kadencji były członkami Rady. Wybór nowych członków Rady należy do kompetencji zebrania. 84

6 Kronika zagraniczna Członkami Rady mogą zostać jedynie notariusze, którzy pełnią lub będą pełnili swoje obowiązki i zostali przedstawieni przez własne notariaty krajowe. Wyznaczenie Prezesa należy do kompetencji zebrania członków związku. Może ono uwzględnić propozycję Stałej Rady. Każdy z kandydatów na Prezesa musi uprzednio uzyskać poparcie własnego notariatu krajowego. Prezes Stałej Rady jest równocześnie Prezesem Międzynarodowego Związku Notariatów Łacińskich i ma prawo do jego reprezento wa nia. Członkowie Rady, po upływie ich kadencji, obejmują stanowiska doradców, na których pozostają przez pięć okresów legislacyjnych; po tym okresie przechodzą na stanowiska honorowych doradców. Do okresów tych nie wlicza się okresu pełnienia funkcji w Stałej Radzie lub w jej komisjach. Międzynarodowy Związek Notariatów Łacińskich powołał dla swoich celów (do chwili obecnej) następujące instytucje: - Międzynarodowy Kongres Notariatu, - Stałe biuro do spraw wymiany międzynarodowej, którego obowiązkiem jest wymiana i rozpowszechnianie informacji dotyczących notariatu, a w tym wydawnictwo czasopism międzynarodowych notariatu, oraz prowadzenie publikacji przekazanych przez Stałą Radę, - Stali sekretarze, reprezentujący te kontynenty, z których co najmniej 12 notariatów krajowych jest członkami związku. Biorą oni udział w pracach związku, przechowują opracowane dokumenty i publikują je. Urząd Stałego skarbnika, czuwający nad sprawami finansowymi. Niezależnie od tego mogą być powoływane organy pomocnicze i komisje, które okażą się niezbędne. Międzynarodowy Kongres znajduje się pod opieką związku. Przeprowadza on studia nad zagadnieniami prawnymi i innymi, które mają znaczenie dla poszczególnych notariatów. Każdy z notariatów krajowych, jako członek związku, ma prawo uczestniczenia poprzez swoje delegacje w Kongresie. Każdy notariat, jako członek związku, ma również prawo zgłaszania swego uczestnictwa w Kongresie i brania w nim udziału. Kongres odbywa się 85

7 REJENT Nr 3-4/11 - marzec-kwiecień 1992 r. przynajmniej raz na trzy lata. Czas jego trwania nie może być dłuższy jak 7 dni. Jest on organizowany przez notariat krajowy - członka Związku z upoważnienia Stałej Rady. Stanowi to wyróżnienie i wybór organizatora, następuje spośród zgłoszonych kandydatów. Powoduje to konieczność uwzględniania, w miarę możliwości, kontynentalnego klucza przynależności poszczególnych członków. Na przewodniczącego Kongresu proponuje notariat krajowy jako organizator upoważniony przez Stałą Radę. Komitet organizacyjny Kongresu, w miarę potrzeby, powinien współpracować ze Stałą Radą. Na ostatnim posiedzeniu plenarnym kongresu Stała Rada informuje o miejscu, terminie i porządku obrad następnego kongresu. Aktualnie ze Stałą Radą współpracują następujące komisje do spraw: - Europy i obszaru Morza Śródziemnego - CAEM - (skróty zostały przyjęte według brzmienia nazw w języku hiszpańskim), - Ameryki (CAA) z dwoma sekcjami do spraw USA, Ameryki Środkowej i Karaibów oraz do spraw Ameryki Południowej, - Współpracy międzynarodowej notariatów (CAAF), - Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej (CACE), - tematyki i kongresów, - finansów a ponadto komisja doradcza i rewizyjna. Międzynarodowy Związek Notariatu Łacińskiego wykazuje ożywioną działalność międzynarodową. Przedstawicielstwa jego znajdują się przy wielu organizacjach międzynarodowych. W stosunkach międzynarodowych jest on powszechnie uznawany jako Związek niepaństwowy, pełniący funkcję doradczą. Obecnie przedstawicielstwa związku znajdują się przy następujących organizacjach międzynarodowych: - Organizacja Narodów Zjednoczonych, w grupie II - Radzie Gospodarczo Społecznej - ECOSOC - Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw wychowania, nauki i kultury (UNESCO) grupa B - Radzie Gospodarczej Ameryki Łacińskiej (CEPAL) 86

8 Kronika zagraniczna - Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw rolnictwa i wyżywienia (FAO) - Haskiej Konferencji do spraw prawa międzynarodowego - Instytucie międzynarodowym Kodyfikacji Prawa Prywatnego (UNJDROJT) - Komisji Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej - Parlamencie Europejskim - Izbie Sądowej EWG - Radzie Europejskiej - Organizacji Krajów Amerykańskich (OAS) - Wspólnym Rynku Środkowoamerykańskim ( M CCA) - Pakcie Andyjskim - Związku Latynoamerykańskim d/s integracji (ALADJ) - Międzyamerykańskim Instytucie Dziecka (QAS) - Hiszpańsko-Amerykańskim Instytucie Prawa Międzynarodowego - Federacji hipotekarzy (CEE) - Międzynarodowym Stowarzyszeniu Adwokatów - Unii Międzynarodowej Magistratów - Federacji Bankowców (CEE) Niezależnie od tego związek jest uczestnikiem Kongresu i stowarzyszeń prawniczych, grupujących poszczególne zawody prawnicze. Międzynarodowy Związek Notariatów Łacińskich na dzień 27 maja 1989 r. zrzeszał notariaty krajowe z następujących państw: 1. Niemcy 2. Austria 3. Benin 4. Brazylia 5. Kolumbia 6. Kostaryka 7. Ekwador 8. Hiszpania 9. Grenlandia 10. Haiti 11. Honduras 87

9 REJENT Nr 3-4/11 - marzec-kwiecień 1992 r. 12. Japonia 13. Luksemburg 14. Maroko 15. Paragwaj 16. Portugalia 17. Republika Dominikańska 18. Senegal 19. Turcja 20. Watykan 21. Argentyna 22. Belgia 23. Boliwia 24. Kanada 25. Chile 26. Salwador 27. Republika Francji 28. Gwatemala 29. Holandia 30. Włochy 31. Luizjana (USA) 32. Mali 33. Meksyk 34. Nikaragua 35. Peru 36. Puerto Rico 37. San Marino 38. Szwajcaria 39. Urugwaj 40. Wenezuela 41. Wybrzeże Kości Słoniowej 42. Monaco 88

10 Kronika zagraniczna Przypisy 1. Używana jest również nazwa Międzynarodowa Unia Notariatów Łacińskich. Wieloznaczność nazwy nie jeet zatem błędem, a jedynie wyrazem akceptowanej jej nazwy. Dominice jednak Unia" a nie Związek". 2. Powszechnie i zwyczajowo używa się grzecznościowych nazw: prezydent i odmiany tej nazwy. 89