Szkoła Ritsumeikan w Kyoto I. SYSTEM

Transkrypt

1 Często nie zdajemy sobie sprawy z edukacyjnych różnic w Japonii i w Europie. Poprzez oglądanie anime (czytanie mangi), zwłaszcza zapoznając się z życiem bohaterów w wieku szkolnym, możemy wykształcić sobie ogólny zarys japońskiego systemu nauczania. Sprawa jest jednak bardziej złożona, a wiadomości na ten temat jakie posiada przeciętny fan orientalnej kultury bardzo okrojone. Mam nadzieję, że niniejszy artykuł rozświetli nieco wątek szkolnictwa w Japonii. Szkoła Ritsumeikan w Kyoto I. SYSTEM Podobnie jak wprowadzono w Polsce w Japonii od dawna istnieje czteroetapowa struktura systemu edukacji: szkoła podstawowa (6 lat), gimnazjum (3), liceum (3) i studia. Przed szkołą podstawową dzieci w wieku 3-6 lat posyłane są do przedszkoli, stopień wyższy szkoła podstawowa gromadzi już dzieci od 7 do 11, gimnazjum od 12 do 14, liceum od 15 do 18. Po skończeniu gimnazjum nie ma obowiązku dalszej nauki. Mimo to przeszło 95 % Japończyków próbuje swych możliwości w dostaniu się do liceów, które jak w każdym państwie mają różne wymagania i poziom w rankingu. II. ROK SZKOLNY Rozpoczyna się 1 kwietnia i trwa do 31 marca. W większość szkół podstawowych i gimnazjalnych podzielony jest na 3 trymestry (łącznie 190 dni). W przypadku szkół wyższych najczęściej spotyka się podział na semestry (również system wrzesień-październik). Młodzież i dzieci uczęszczają do szkoły w dni powszednie (od poniedziałku do piątku), choć do nie tak dawna również w soboty. Co zaś tyczy się wakacji - trymestry oddzielone są dwiema krótkimi przerwami (wiosną i zimą), zaś letnie wakacje trwają tylko miesiąc, co z perspektywy europejskiego ucznia może być nieco 1 / 5

2 bolesne ^^. III. KLASY I SALE Zaliczenie roku odbywa się na zasadzie przejścia z klasy do klasy. Każdy uczeń zdaje niezależnie od tego, co robił podczas całego roku szkolnego. Rozliczenie jego wiedzy nadchodzi z chwilą składania egzaminów końcowych. Każdy rocznik dzieli się na 45 (lub więcej) osobowe klasy. Każda grupa ma swojego gospodarza i samorząd uczniowski, podobnie jak cały rocznik. Uczniowie szkoły podstawowej Zapewne niejednokrotnie zaobserwowaliście charakterystyczny sposób oznakowania klas - 1-1, 1-2, 2-2, 2-4, itd. lub (co często spotykane jest w szkołach podstawowych) - 1-A, 2-B. Pierwsza w cyfr oznacza rocznik, druga - klasę (grupę) tego rocznika. Klasy kumi w ten sposób oznaczone czytamy 1-1 ichi nen ichi kuni, 2-3 ni nen san kuni etc. Każda grupa (klasa) ma przyporządkowaną swoją salę, w której spędzają większość szkolnego dnia - od sali do sali kursują tylko nauczyciele. Biurka szkolne przydzielane są na pierwszych zajęciach. Najczęściej mają podnoszony blat, pod którym można schować podręczniki, zeszyty, przyrządy do kaligrafii i całą resztę ekwipunku ucznia. Na końcu sal ulokowane są rzędami szafki, które przeznaczone są do strojów na zajęcia sportowe. IV. EGZAMINY Charakterystyczne dla japońskiego systemu edukacji są egzaminy wstępne do szkół (licea, studia oraz niektóre gimnazja i szkoły podstawowe). Zważywszy na postawione wymagania, młodzież już od wczesnych lat młodości pobiera dodatkowe nauki dzięki lekcjom nadprogramowym w szkołach dodatkowego przygotowania, zwanych juku. W większości są to szkoły niedzielne lub wieczorowe. 2 / 5

3 Początek nowego semestru to zazwyczaj trzy dni testów, co oznacza, że w zasadzie cały czas wolny (wakacji czy przerw międzysemestralnych) uczniowie poświęcają na naukę. Stąd niezmiernie rzadkim widokiem są turyści - ci stereotypowi z aparatami w towarzystwie swoich dzieci. Już pewnie rozumiecie, czym jest to spowodowane ;) V. HARMONOGRAM LEKCJI Rozkład lekcji w szkole jest dwufazowy: przed południem cztery poważniejsze lekcje, godzinna przerwa na lunch i seria popołudniowa, nieco lżejsza: języki, sztuka i dużo sportu. Lunch w jednej z japońskich szkół Uczniowie podczas swojej początkowej edukacji zapoznają się z językiem japońskim (również z jego starożytną odmianą), kaligrafią, arytmetyką, naukami przyrodniczymi i społecznymi, muzyką, sztuką (plastyką), wychowaniem fizycznym i zajęciami domowymi. W wyższych klasach liczba tych przedmiotów wzrasta - następuje podział już nauczanych, a także dochodzą nowe. Przykładowo wykładany w gimnazjum przedmiot nauki przyrodnicze, w liceum dzieli się na osobne przedmioty, takie, jak: chemia, fizyka, biologia i archeologia. Wiedza o społeczeństwie dzieli się z kolei na historię, geografię, prawo i administrację. Duży nacisk kładzie się na języki obce. Początek dnia w szkole oznajmia głośny gong, który jest identyczny w całej Japonii. Większość szkół rozpoczyna dzień o 8:15 i kończy o 16:30. VI. KLUBY Przynajmniej raz w tygodniu uczniowie spotykają się w klubach szkolnych. Są to dodatkowe zajęcia popołudniowe, a przynależność do nich nie jest obowiązkowa. Oferują zajęcia przede wszystkim sportowe lub działalność kulturalną, m.in. kluby kulinarne, fanów mangi, angielskiego i inne. Można należeć do kilku klubów jednocześnie, choć jest to dość trudne ze względu na 3 / 5

4 ograniczony i cenny czas. VII. MUNDURKI Są one niezaprzeczalnie jedną z charakterystycznych cech szkół japońskich zarówno publicznych, jak i prywatnych. Ich wygląd jest już sprawą indywidualną, choć powtarzaną w kwestii dolnej partii mam na myśli spodnie dla chłopców i spódniczki dla dziewcząt. W szkołach publicznych uczniowie wprowadzają różnego rodzaju udziwnienia i ozdoby kolorowe skarpetki ^^, kokardy we włosach, łańcuszki na plecakach, plakietki, naklejki i wiele innych. Tego typu korekty ubioru nie są dozwolone z szkołach prywatnych. Nie dopuszczalne jest farbowanie włosów, makijaż, itd. Przykładowe japońskie mundurki VIII. KALIGRAFIA Pierwszy kontakt z japońską pisownią dzieci mają już w szkole podstawowej. Z perspektywy europejczyka alfabet japoński (kana i kanji) są nie dość że mylone z chińskim, to trudne do zapamiętania. Należy jednak wziąć pod uwagę fakt, że nauka kanji u japońskich dzieci wygląda zupełnie inaczej niż na studiach w innych krajach (kierunek japonistyka). Zapewne przypominacie sobie swoje pierwsze doświadczenia z alfabetem polskim bodajże pierwsza klasa szkoły podstawowej poznawanie literki a odbywało się w taki oto sposób --> pisanie w rzędzie, poznawanie przedmiotów rozpoczynających się na literkę a, zabawy w grupach, wymawianie, itd. Pomyślcie teraz, że Japończycy robią to w sposób bardzo podobny, zamiast kartek w linie używają czystych i dodatkowo poświęcają na rysowanie znaczka lekcję plastyki, zaś najlepsze swoje prace przypinają na szkolną tablicę. Nauka kaligrafii w późniejszym etapie uwzględnia różne poziomy wtajemniczenia. Podobnie jak w sztukach walki są to stopnie kyu od 10 (najniższego) do 1 (najwyższego). Egzaminy na wyższy poziom zatwierdzane są przez japońskie Ministerstwo Oświaty i Nauki. Lekcje wówczas nie polegają tylko i wyłącznie na pisaniu, ale również na relaksie i godzinach poświęconych na wewnętrzne wyciszenie. Przecież charakter pisma może zdradzać odczucia podczas pisania, a 4 / 5

5 w najlepszym przypadku - naszą osobowość. Lekcja kaligrafii Sami widzicie, że zagadnienie dotyczące japońskiej edukacji jest bardzo złożone. Powyższy artykuł miał za zadanie poniekąd przybliżyć kwestię szkolnictwa, lecz ze względu na moje doświadczenia (czytaj brak doświadczeń) nie potrafię przekazać Wam własnych odczuć z nim związanych. Może poza podziałami roku szkolnego na trymestry, gdyż chodziłam do szkoły o amerykańskim profilu (brzmi cudacznie, wiem ^^). Pozdrawiam Miłośników Kraju Kwitnącej Wiśni. 5 / 5