PORÓWNANIE KAR ZA WYKROCZENIA DROGOWE W WYBRANYCH KRAJACH EUROPEJSKICH

Transkrypt

1 Sylwia Dyraga, Marek Jaśkiewicz, Milos Poliak, Dariusz Więckowski PORÓWNANIE KAR ZA WYKROCZENIA DROGOWE W WYBRANYCH KRAJACH EUROPEJSKICH W pracy została przedstawiona analiza prawa o ruchu drogowym w wybranych państwach Europy (Polska, Niemcy, Wielka Brytania i Węgry). Przedstawiono i porównano kary za wykroczenia drogowe w poszczególnych państwach. Dokonano ich zestawienia i omówienia. WSTĘP Uczestnicy ruchu drogowego we wszystkich państwach powinni stosować się do obowiązujących przepisów ruchu drogowego danego kraju. Niezastosowanie się do przepisów lub ich złamanie prowadzi do nakładania kar przez uprawnione do tego organy władzy. We wszystkich analizowanych w tym artykule krajach stosowane są następujące systemy kar za wykroczenia drogowe: kary pieniężne, system punktowy, zatrzymanie prawa jazdy. Funkcjonariusze ruchu drogowego uprawnieni do dokonywania kontroli drogowych mogą w uzasadnionych sytuacjach zatrzymać prawo jazdy. Przy porównywaniu wysokości kar pieniężnych za wykroczenia drogowe, ważne jest przedstawienie średnich zarobków w każdym analizowanym kraju [27]. W tablicy 1 przedstawiono średnie miesięczne zarobki w analizowanych w tym artykule krajach europejskich [25, 17]. Tab. 1. Średnie miesięczne zarobki w Polsce, Wielkiej Brytanii, Niemczech i Węgrzech. Kraj Średnie zarobki w analizowanych krajach [] Polska 29 Wielka Brytania 701 Niemcy 902 Węgry SYSTEM KAR 1.1. Kary w Polsce W Polsce informacje dotyczące kar zawarte się w Dziennikach Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej. Wysokość mandatów karnych określona jest w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej z dn. 2 grudnia 201 r. w Obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dn. października 201 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu Rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów w sprawie wysokości grzywien nakładanych w drodze mandatów karnych za wybrane rodzaje wykroczeń. Kary w postaci punktów karnych określa Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej z dn. 9 maja 2012 r. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dn r. w sprawie postępowania z kierowcami naruszającymi przepisy ruchu drogowego. Przypadki w których funkcjonariusze Policji mają prawo zatrzymać prawo jazdy wymienione są w Ustawie z dn. 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym [27,, ]. Poza funkcjonariuszami Policji kontroli drogowej dokonać mogą również funkcjonariusze Inspekcji Transportu Drogowego. Grzywny są podstawowym środkiem karnym w Polsce dla kierowców. Kwoty mandatów nakładanych na kierowców w Polsce wynoszą od 50 zł do 500 zł za naruszenie jednego przepisy drogowego. Mandat karny musi zostać opłacony w ciągu 7 dni od dnia otrzymania mandatu. Niezapłacenie mandatu podlega karze. Istnieje możliwość odmowy przyjęcia mandatu go, wtedy sprawa kierowana jest do sądu []. W Polsce obowiązuje system punktów karnych. Liczba punktów karnych dla młodego kierowcy (kierowca posiadający dokument krócej niż jeden rok) wynosi 20 punktów, natomiast dla pozostałych kierowców liczba ta wynosi 2 punkty. Punkty są anulowane po roku od dnia ich otrzymania. Do końca 2015 roku kierowca mógł zredukować ilość punktów na koncie poprzez uczestnictwo w szkoleniu, które zorganizowane było przez Wojewódzkie Ośrodki Ruchu Drogowego (szkolenie płatne, jeden kurs anulował punktów karnych). W szkoleniu takim można było wziąć udział raz na miesięcy, a przystąpić do niego mogły wyłącznie kierowcy, którzy nie przekroczyli liczby 2. Kursy nie są dostępne dla kierowców, którzy prawo jazdy posiadają krócej niż jeden rok [, 2]. W trakcie kontroli drogowej kierowcy, którego limit punktów karnych został przekroczony, Policja ma obowiązek zatrzymania prawa jazdy. W celu odzyskania prawa jazdy kierowca z własnej woli musi zdać egzamin kontrolny, do którego przystąpienia nie jest wymagane uczestnictwo w kursie przygotowawczym. Młodzi kierowcy w takiej sytuacji całkowicie tracą prawo jazdy. W celu ponownego otrzymania dokumentu muszą przejść cały kurs szkoleniowy od początku [Błąd! Nie można odnaleźć źródła odwołania.]. Poza karami pieniężnymi i punktami karnymi w Polsce funkcjonariusze Policji mogą zatrzymać prawo jazdy w kilku przypadkach określonych w Ustawie Prawo o ruchu drogowym. Przede wszystkim prawo jazdy zatrzymane zostanie w przypadku ustalenia przez Policję, że kierowca [27, 2]: - ma na swoim koncie liczbę przekraczającą 2 punkty za niestosowanie się do przepisów ruchu drogowego; - w przypadku kierowców młodych (którzy mają prawo jazdy do 1 roku od daty wydania dokumentu) liczba ta wynosi 20 punktów; - jest w stanie nietrzeźwości, albo w stanie po spożyciu alkoholu lub środka odurzającego; - w okresie próbnym (czas wynoszący 2 lata od dnia wydania dokumentu dla osób, które pierwszy raz uzyskały prawo jazdy kategorii B) dopuścił się trzech wykroczeń drogowych lub jednego przestępstwa drogowego; - w obszarze zabudowanym przekroczył dopuszczalną prędkość o 50 km/h. 9/2017 AUTOBUSY 7

2 Zatrzymane prawo jazdy w ciągu 7 dni Policja przekazuje do sądowi do rozpoznania sprawy, prokuraturze lub staroście [27] Kary w Wielkiej Brytanii W Wielkiej Brytanii wysokości grzywien zawarte są w Dzienniku Ustaw - Przestępstwa w Ruchu Drogowym i Mandaty (TRAFFIC OFFENCES AND FINES FOURTH SCHEDULE of the ROAD TRAFFIC ACT). Liczba przyznawanych punktów karnych opisana jest na rządowej stronie internetowej w zakładce Punkty Karne adnotacje (Penalty Points Endorsements) [2, 1]. w Wielkiej Brytanii są nieograniczone, jednakże zazwyczaj są to kary mieszczące się w zakresie od 0 do GBP (Funtów brytyjskich) (15, ,0 ), a nawet przewidziane są wyższe kary, które nakłada na kierowców sąd [11,22]. W Wielkiej Brytanii istnieje 12 punktowy system punktów karnych za naruszanie przepisów bezpieczeństwa ruchu drogowego. Dla kierowców do dwóch lat po otrzymaniu uprawnień limit liczby punktów karnych wynosi. Czas utraty prawa jazdy za przekroczenie liczby punktów uzależniony jest od rodzaju wykroczeń za jakie zostały przypisane punkty. Jednorazowo można dostać od brytyjskich policjantów od 1 do 11 punktów. Punkty kasowane są po latach. W zależności od wykroczenia drogowego punkty na koncie kierowcy zapisane są przez okres cztery do jedenastu lat [21, 2, 19]. w Wielkiej Brytanii może być z wielu powodów. Zazwyczaj, gdy policja zatrzyma kierowcę, który dopuścił się poważnego wykroczenia drogowego, kieruje jego sprawę do sądu. Decyzją sądu zazwyczaj jest zatrzymanie uprawnień do kierowania pojazdem, na okres zależny od rodzaju wykroczenia jaiego (jakich) dopuścił się kierujący pojazdem. Kierowca w Wielkiej Brytanii może stracić prawo jazdy w sytuacji gdy [21, 2]: - przekroczona zostanie prędkość o 5% od dozwolonej; - wykryto przekroczenie dopuszczalnego poziomu alkoholu we krwi; - za niebezpieczną jazdę; - przekroczenie limitu punktów karnych. 1.. Kary w Niemczech Wykaz kar za wykroczenia drogowe w Niemczech znajdują się na stronie internetowej Ministerstwa Transportu i Infrastruktury (Bundesministerium für Verkehr und digitale Infrastruktur) oraz na internetowej stronie Urzędu Transportu Samochodowego (Kraftfahrt Bundesamt) [1, 2]. w Niemczech mieszczą się w zakresie od 10 do 0 Euro (, do 2 9, w przeliczeniu waluty Euro na po kursie, zł = 1 Euro) [20]. W Niemczech obowiązuje 17-sto punktowy system karny. Po osiągnięciu limitu liczby punktów karnych kierowca traci prawo jazdy, a o jego odzyskanie może się ubiegać dopiero po upływie miesięcy. Po osiągnięciu 7 punktów karnych kierowca dostaje upomnienie, natomiast po odnotowaniu 1 punktów karnych, kierowca ma obowiązek odbyć kurs doszkalający. Punkty kasują się po upływie dwóch lat, a w przypadku groźnych wykroczeń czas ten jest dłuższy (5 lat). Podobnie jak w Polsce istnieje możliwość usunięcia kilku punktów po odbyciu odpowiedniego kursu [5, ]. Funkcjonariusze niemieckiej policji mają prawo zatrzymać dokument uprawniający do kierowania pojazdami. Jeżeli osoba która nie jest obywatelem Niemiec, a dopuściła się poważnego wykroczenia, klasyfikującego się do zatrzymania prawa jazdy, może otrzymać zakaz poruszania się pojazdami na terenie tego państwa [1, 7]. może nastąpić po przekroczeniu 1 km/h w terenie zabudowanym i 1 km/h poza terenem zabudowanym [2]. 1.. Kary na Węgrzech Kary dotyczące niestosowania się kierowców do przepisów ruchu drogowego znajdują się w dokumencie dotyczącym grzywien za wykroczenia drogowe. Punkty przyznawane za niestosowanie się do przepisów ruchu drogowego zawarte są w systemie punktów karnych oraz w dokumencie dotyczącym przestępstw objętych programem punktów karnych [, 12,, 9]. Mandaty za niedostosowywanie się do panujących zasad ruchu drogowego na Węgrzech podobnie jak we wcześniejszych analizowanych krajach są podstawową formą kar stosowanych przez węgierską policję [, 12]. Na Węgrzech istnieje system punktów karnych jako forma kar za wykroczenia drogowe. Istnieje 9-cio punktowy system punktów karnych. Policja za pojedyncze wykroczenie w ruchu drogowym przypisuje kierowcy łamiącego zasady bezpieczeństwa ruchu drogowego od 1 do 9 punktów. Dziewięć punktów, dostać można za jazdę samochodem pod wpływem alkoholu [12,, 9]. Węgierska policja może zatrzymać prawo jazdy kierowcy. W związku z prawem według którego stężenie alkoholu we krwi kierowcy ma wynosić 0 promila, kierowcy jadący po spożyciu alkoholu muszą liczyć się z utratą prawa jazdy, również kierowca, który uciekł z miejsca wypadku drogowego może stracić dokument zezwalający na kierowanie pojazdami na Węgrzech [, 12]. 2. PORÓWNANIE KAR ZA WYKROCZENIA DROGOWE W ANALIZOWANYCH KRAJACH W celu porównania wysokości kar i ich dotkliwości dla obywateli rozpatrywanych krajów europejskich zestawione zostały dane dotyczące kar w tablicach. W Tablicy 2 zamieszczono kary za wybrane wykroczenia drogowe w analizowanych krajach europejskich, a w Tablicy dokonano Porównania kar za przekroczenie dozwolonej prędkości na drogach w terenie zabudowanym w rozpatrywanych krajach [25,,, 11, 21, 2, 10, 1, 15, 2, 1 5]. Za przewożenie pasażerów niezgodnie z przepisami o korzystaniu z pasów bezpieczeństwa najwyższe kary są stosowane w Wielkiej Brytanii (500 GBP; 2 779,10 ). Za przewożenie dziecka w pojeździe w sposób niezgodny z przepisami również najwyższe mandaty nakładane są przez brytyjską Policję (500 GBP; 2 779,10 ). Za naruszenie zakazu korzystania z telefonu wymagającego trzymania słuchawki lub mikrofonu w ręku na największe kary narażeni są Brytyjczycy i Węgrzy (odpowiednio: 0 GBP;,9, ,7 19, ). Za kierowanie pojazdem mechanicyzm w stanie po spożyciu alkoholu lub w stanie nietrzeźwości, lub pod wpływem środka odurzającego mają Polacy, Brytyjczycy i Niemcy (odpowiednio: , 500 GBP; 2 779,10, EUR; ). Za nieostrożnie i niepoprawnie wykonany manewr wyprzedzania najwyższe kary przewidziane są w Niemczech (70 00 EUR; 05,2 1 0 ). Za przejazd na czerwonym świetle największe kary stosowane są w AUTOBUSY 9/2017

3 Wielkiej Brytanii (1 000 GBP; 5 55,2 ). Podobnie za wyprzedzanie na przejściu dla pieszych najwięcej zapłacą Brytyjczycy (5 000 GBP; ,9 ) [25,,, 11, 21, 2, 10, 1, 15, 2, 1 5]. Przy porównywaniu dotkliwości mandatów za wykroczenia drogowe, należy wziąć pod uwagę średnie miesięczne zarobki w analizowanych krajach europejskich - Tablica 1. Przewożenie pasażerów niezgodnie z przepisami o korzystaniu z pasów bezpieczeństwa Przewożenie dziecka w pojeździe w sposób niezgodny z przepisami Naruszenie zakazu korzystania z telefonu wymagającego trzymania słuchawki lub mikrofonu w ręku Kierowanie pojazdem mechanicznym w stanie po użyciu lub nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego Nieostrożnie i nieprawidłowo wykonany manewr wyprzedzania Przejazd na czerwonym świetle Wyprzedzanie na przejściu dla pieszych Tab. 2. Porównanie kar za wybrane wykroczenia drogowe w rozpatrywanych krajach europejskich Polska Wielka Brytania Niemcy Węgry GBP; 2 779, GBP; 2 779, GBP;, GBP; 2 779, Grzywna nieograniczona GBP; 5 55, GBP; ,9-0 EUR; 10, - 0 EUR; 21, 0 EUR; 17, EUR; EUR; 05, EUR; 2 159, EUR; , , ,7 19, ,7 9, , /2017 AUTOBUSY 9

4 Tab.. Porównanie kar za przekroczenie dozwolonej prędkości na drogach w terenie zabudowanym w rozpatrywanych krajach Przekroczenie Polska Wielka Brytania Niemcy Węgry prędkości [km/h] GBP; 551,5 15 EUR; 5, GBP; 551, GBP; 551, GBP; 551, GBP; 551, GBP; 551, GBP; 551, GBP; 551, GBP; 551, GBP; 551, GBP; 551, GBP; 551, GBP; 551, GBP; 551,5 > GBP; 551,5 25 EUR; EUR; 152, 0 EUR;, 100 EUR; 10 EUR; 97, 10 EUR; 97, 200 EUR; EUR; EUR; 1 220, 200 EUR; 72 0 EUR; 2 092, 0 EUR; 2 092, 0 EUR; 2 9, 0 EUR; 2 9, , , , 0 000, , , , , , , ,1 50 AUTOBUSY 9/2017

5 PODSUMOWANIE Analiza obowiązujących przepisów ruchu drogowego na polskich i europejskich drogach przedstawia się różnie w każdym z rozpatrywanych państw (Polska, Niemcy, Wielka Brytania i Węgry). Przy czym występuje pewna prawidłowość, gdyż w każdym z rozpatrywanych krajów europejskich istnieje system kar za wykroczenia drogowe w którym wyróżnia się: kary pieniężne (grzywny), punkty oraz zatrzymanie prawa jazdy. Można zauważyć, że najwyższe kwoty kar za niestosowanie się przez kierowców do przepisów ruchu drogowego stosowane są w Wielkiej Brytanii. BIBLIOGRAFIA 1. bussgeldkatalog_node.html dostęp: Dyr T., Europejska polityka transportowa na pierwszą połowę XXI wieku, Autobusy Technika, Eksploatacja, Systemy Transportowe 201, nr 11.. Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej Warszawa, dnia 2 grudnia 201 r. Poz. 12 Obwieszczenie Prezesa Rady Ministrów z dnia października 201 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów w sprawie wysokości grzywien nakładanych w drodze mandatów karnych za wybrane rodzaje.. Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej Warszawa, dnia 9 maja 2012 r. Poz. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych) z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie postępowania z kierowcami naruszającymi przepisy ruchu drogowego 5. ER_2011.pdf dostęp: dostęp: _birsagok.html dostęp: Wielka_Brytania.html dostęp: dostęp: dostęp: dostęp: Road%20Safety/Legislations/fines.pdf dostęp: dostęp: placaw-tyle,artykuly,105,1,1.html# dostęp: dostęp: dostęp: dostęp: penalties&usg dostęp: /endorsement-codes-and-penalty-points dostęp: dostęp: Jaśkiewicz M., Jurecki R., Stokłosa J.. Porównanie kar za wykroczenia drogowe w Polsce i w Niemczech. Autobusy Technika Eksploatacja, Systemy Transportowe 5/ ttp:// /Verkehrsteilnehmer/RechteUndPflichten/Bussgeldkatalog 27. Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 roku Prawo o ruchu drogowym 2. Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami dostęp: Analysis of selected issues of traffic law in selected European countries The article discusses selected issues of traffic law in the following countries: Poland, United Kingdom, Germany and Hungary. It was Presented and are compared penalties for traffic offenses in Poland, Great Britain, Germany and Hungary. Autorzy: Mgr inż. Sylwia Dyraga Politechnika Świętokrzyska Katedra Pojazdów Samochodowych i Transportu, Al lecia Państwa Polskiego 7, 25-1 Kielce dr hab. inż. Marek Jaśkiewicz Politechnika Świętokrzyska Katedra Pojazdów Samochodowych i Transportu, Al lecia Państwa Polskiego 7, 25-1 Kielce, m.jaskiewicz@tu.kielce.pl dr hab. inż. Milos Poliak University of Zilina, Zilina, Slovakia, Department of Road and Urban Transport, Faculty of Operation and Economics of Transport and Communications, milos.poliak@ fpedas.uniza.sk dr hab. inż. Dariusz Więckowski prof. nzw. Przemysłowy Instytut Motoryzacji, ul. Jagiellońska 55, 0-01 Warszawa, d.wieckowski@pimot.eu 9/2017 AUTOBUSY 51