`gsjcrwl. Kolegium Sędziów ZPRP Nr 3/2000. Związek Piłki Ręcznej w Polsce Warszawa, ul. Wawelska 5 sektor C. Zawiera: Warszawa, r.

Transkrypt

1 Związek Piłki Ręcznej w Polsce Warszawa, ul. Wawelska 5 sektor C `gsjcrwl Kolegium Sędziów ZPRP Nr 3/2000 Zawiera: 1. Wstęp. 2. Moim zdaniem 3. Podsumowanie sezonu 1999/ Sprawy szkoleniowe. 5. Informacje i zarządzenia. 6. Sprawy różne. Warszawa, r.

2 Szanowne Koleżanki! Szanowni Koledzy! Ten Biuletyn oddajemy Wam w przededniu naszej corocznej kursokonferencji i jest on w części podsumowaniem poprzedniego sezonu rozgrywkowego, a w części poświęcony jest innym naszym sprawom. Jest on również ostatnim Biuletynem w mojej krótkiej, jednorocznej kadencji, jako Waszego przewodniczącego, ponieważ zgodnie z ustaleniami ostatniego Nadzwyczajnego Walnego Sprawozdawczo-Wyborczego Zgromadzenia Delegatów ZPRP aktualna kadencja Władz ZPRP trwa tylko do jesieni bieżącego roku. Z tego też powodu na odbywającej się w Płocku kursokonferencji wybierzemy nowego Przewodniczącego Kolegium tym razem na kadencję czteroletnią. W tak krótkiej kadencji nie wszystkie nasze plany udało się w pełni zrealizować. M.in. miałem nadzieję, że podjęta na ostatnim Walnym Zgromadzeniu uchwała, zobowiązująca Zarząd ZPRP do zapewnienia właściwych środków technicznych, organizacyjnych i finansowych dla prawidłowego szkolenia sędziów i delegatów stworzy nam odpowiednie warunki do bardziej nowoczesnej pracy. Niestety obcięcie naszej propozycji preliminarza o ponad 50%, szczególnie w zakresie pozyskania i wykorzystania środków technicznych ograniczyło znacznie nasze możliwości i spowodowało, że większość naszych działań szkoleniowych przede wszystkim grupy TOP-2004 była finansowana przez samych zainteresowanych. Nie udało mi się też uzyskać odpowiedniego sponsora strategicznego, który rozwiązałby nasze problemy finansowe. Dostrzegam jednak, również pozytywne akcenty naszej pracy. Bardzo szybki postęp czyniony przez grupę młodych sędziów i rokowania na ich dalszy rozwój spowodowany jest pracą ambitnej młodzieży, jak i kierującego ich szkoleniem Jacka Wróblewskiego. Stwarza to podstawy do mówienia, iż podnosi się średni poziom naszych sędziów zwłaszcza, że mają dobre wzorce. Nasza czołówka sędziowska ma bardzo wysokie notowania na arenie międzynarodowej. Zaowocowało to powołaniem pary Mirosław Baum Marek Góralczyk do sędziowania tegorocznych Mistrzostw Europy Seniorek w Rumunii, a także licznymi indywidualnymi zaproszeniami zagranicznymi. Wymowne jest także, że idzie to w parze z rozwojem naukowym Mirka, który niedawno uzyskał tytuł doktora nauk humanistycznych w Wyższej Szkole Pedagogiki Specjalnej. Gratuluję! Z wzorców tych powinni skorzystać również sędziowie, którzy na podstawie pomyślnie zdanych egzaminów, weszli do grona sędziów związkowych. Niektórzy z nich otrzymując powołanie na kursokonferencję, mają ogromną szansę już w niedalekiej przyszłości zakosztować smaku ligowego sędziowania. Nie bez znaczenia jest także rola, jaką spełniają w bieżącym szkoleniu doświadczeni kwalifikatorzy. Pomimo wielu różnych opinii na ich temat, uważam, że reaktywowana funkcja Delegata ZPRP odniosła w większości wypadków zamierzony skutek. Został znacznie wzbogacony nasz proces szkoleniowy, umożliwiono w - 2 -

3 miarę obiektywną ocenę pracy sędziów, a pośredni w niej udział przedstawicieli drużyn, pozwolił ograniczyć pomeczowe emocje. W innym miejscu opisuję szerzej ustalenia z międzynarodowego sympozjum trenersko-sędziowskiego w Tunezji. W wyniku sprawozdania z tego sympozjum Zarząd ZPRP podjął w dniu r. uchwałę nakazującą powrót do stosowania przepisów gry w piłkę ręczną w ich klasycznej formie, obowiązującej od 1 sierpnia 1997 roku, z wyłączeniem przepisu o możliwości gry 14 zawodników, który pozostaje w wersji stosowanej podczas ubiegłorocznych testów. Nakłada to na nas szczególny obowiązek dostosowania się do nowych warunków w ramach starych przepisów. Koniec obecnej kadencji zbiega się również z zakończeniem kariery sędziowskiej przez kilku Kolegów. Powód ich rozstania z gwizdkiem jest różny, ale równo serdecznie dziękuję Im za poświęcony dotychczas piłce ręcznej czas. Na kolejnych stronach Biuletynu poświęcamy kończącym sędziowanie więcej miejsca. W tym numerze Biuletynu publikują swoje materiały Koledzy: Michał Małek i Andrzej Jaworski. Poruszają tematy ciekawe i pożyteczne. Może ten przykład oraz publikacje Marka Góralczyka przybliżającego przepisy gry na łamach Siódemki, będzie dla innych zachętą do pójścia w ich ślady. Miło mi również zakomunikować, że Nasi Koledzy: Zdzisław Jeziorny i Marek Szajna, na wniosek Kolegium Sędziów, poparty przez Zarząd ZPRP, zostali członkami Europejskiego Forum Ekspertów w zakresie spraw sędziowskich. Wyrażam nadzieję, że opublikowane wybrane materiały statystyczne oraz ich zbiór, który będzie dostępny do wglądu podczas kursokonferencji, wywołają we wszystkich zainteresowanych chwilę refleksji i pobudzą do samooceny. Życzę, aby wyciągnięte indywidualne wnioski były wykorzystane dla poprawy własnego sędziowskiego wizerunku. Dziękuję wszystkim Koleżankom i Kolegom za całoroczną wspólną działalność, a członkom Kolegium i osobom z nami współpracującym za stworzoną atmosferę pracy dla dobra sędziowskiego środowiska. Przewodniczący Kolegium Sędziów Henryk Szczepański - 3 -

4 2. Moim zdaniem. H ee n rr yy kk S zz cc zz ee p aa ń ss kk i Informac jje z m iiędzynarodowego sympoz jjum ttrenersko-sędz iiowsk iiego w Tunez jj ii.. Podczas swojej przygody z gwizdkiem nigdy nie miałem okazji spotkać tylu znanych działaczy, znakomitych trenerów, czy jeszcze niedawno pierwszoplanowych sędziów, jak podczas międzynarodowego sympozjum trenersko-sędziowskiego, które odbyło się w dniach czerwca br. w tunezyjskim kurorcie Nabeul. W sympozjum tym uczestniczyło około 150 osób ze wszystkich liczących się w naszej dyscyplinie krajów. Polskę reprezentowałem wspólnie z przedstawicielem trenerów dr Henrykiem Norkowskim, znakomicie obeznanym w tunezyjskiej rzeczywistości, z którą zapoznał się podczas kilkuletniej pracy trenerskiej z zespołami tego kraju. Program sympozjum był tak ułożony, że większość zajęć była wspólna. Zajęcia wypełniały cały dzień i aby skorzystać choć odrobinę ze wspaniałej pogody i znakomitych warunków do wypoczynku, trzeba było się zmieścić w dwugodzinnej przerwie obiadowej. W ramach programu zajęcia prowadzili m.in. znani trenerzy: D. Constantini (Francja), B. Johansson (Szwecja), J. Roman Seco (Hiszpania) i H. Kyung-Chung (Korea), a także przedstawiciele grona sędziowskiego: K. Steinbach (Islandia), M. Prause (Niemcy) i M. Bulow (Niemcy). Nie będę omawiał szerokiego programu sympozjum, a ograniczę się jedynie do najbardziej interesującej nas kwestii, a więc możliwości zmian przepisów gry, które powinny wejść w życie 1 sierpnia 2001 roku. Jak wszyscy pamiętamy, Międzynarodowa Federacja Piłki Ręcznej uznała, że zmiany w przepisach gry wprowadzone od 1 sierpnia 1997 roku nie przyniosły oczekiwanych efektów uatrakcyjnienia piłki ręcznej. Przewodniczący powołanej przez IHF komisji przedstawiciel Stanów Zjednoczonych Ch. Ahl zapoznał uczestników sympozjum z wynikami trzyletniej pracy komisji, a odbywające się sympozjum miało być ostatnią szansą dla jego uczestników, na wyrażenie opinii przed ostatecznym przekazaniem prac komisji władzom IHF. Ogólnym oczekiwaniem było ustosunkowanie się komisji do jej ubiegłorocznego pomysłu, wprowadzającego listę sześciu propozycji, których testowanie zaproponowano wszystkim federacjom krajowym. Niestety w przedstawionym materiale kwestie te prawie całkowicie pominięto, a sposób przygotowania materiałów praktycznie uniemożliwił swobodną dyskusję. W ramach prac w grupach językowych można się było odnieść tylko do przygotowanej listy dziewięciu tematów, które zdaniem członków komisji nie były przez nich do końca wyjaśnione. Lista ta z testowanych przepisów obejmowała jedynie problem wyeliminowania usunięcia, a także stosowania przepisu o grze 14 zawodników. Komisja dysponowała znakomitym materiałem źródłowym, jakim były efekty ankiety rozpisanej wśród międzynarodowego środowiska działaczy, trenerów i sędziów, na podstawie których określono cele, które miały ukierunkować prace komisji. Według tych celów przepisy powinny: opierać się na jasno sformułowanych i obiektywnych zasadach, winny wspierać zawodników, trenerów i działaczy, którzy są zdolni demonstrować wysoki poziom techniczny i nowe kierunki taktyczne, - 4 -

5 pozwalać kontynuować wysiłki podjęte w celu wprowadzenia środków przeciwko zawodnikom i zespołom systematycznie wspierającym obronę destrukcyjną, nie zwracającym uwagi na zdrowie przeciwnika, premiować szybkość, rytmiczność oraz zachowanie ciągłości gry, być dostosowane do możliwości karania stosowania taktyk antysportowych, być tak skonstruowane, aby uniemożliwiały sędziom podejmowanie decyzji kontrowersyjnych i biurokratycznych, a także decyzji, w których mogą występować różne interpretacje, umożliwiać ich zastosowanie na wszystkich poziomach gry, we wszystkich krajach świata. Cele celami, a międzynarodowe lobby, mające poparcie w szeregu publicznych wypowiedziach wybitnych trenerów (m.in. Daniela Constantini w World Handball Magazine ), któremu w chwili obecnej nie zależy na przyśpieszeniu i uatrakcyjnieniu piłki ręcznej, prawdopodobnie ustawiły pracę komisji, która zdaniem Ch. Ahl a poszła w kierunku uściślenia interpretacji, aby była ona jaśniejsza i bardziej przystająca do potrzeb naszej dyscypliny. W efekcie wszyscy członkowie komisji byli zgodni, że rezultaty ich pracy nie są tak rewolucyjne, jak należałoby się tego spodziewać. Z uwagi na możliwość dokonania w przedstawionych przez komisję propozycjach zmian jeszcze przed ich ostatecznym zatwierdzeniem na jesiennym kongresie IHF, nie podam w tym materiale szczegółów, a zasygnalizuję jedynie ewentualne zmiany w poszczególnych grupach przepisów: A/ dopasowanie przepisów do aktualnych potrzeb dyscypliny i zmniejszenie subiektywizmu: - zmiany przepisów 5:7 i 7:9 w celu wyeliminowania oceny intencji zawodników, - uściślenie kwestii porządkowych dotyczących strefy zmian, - uściślenie interpretacji gry pasywnej, - ograniczenie grup przypadków, kiedy czas gry ma być zatrzymany; B/ kontynuacja gry i szybkość jej prowadzenia: - umożliwienie wprowadzenia piłki zapasowej, - określenie sposobu wykonania rzutu rozpoczynającego grę po stracie bramki, - wyeliminowanie rzutu sędziowskiego, - ograniczenie wejścia na boisko osób po zastosowaniu przez sędziów gestu nr 18, - ewentualne zwiększenie limitu zawodników do 14; C/ uproszczenie i zracjonalizowanie przepisów: - zliberalizowanie przepisu o czasie dla drużyny, - wprowadzenie przerwy podczas dogrywki, - wyeliminowanie możliwości zdobycia tzw. samobramki, - uproszczenie wykonania rzutu wolnego, który ma być wykonany po upływie czasu gry; D/ zmiany niepożądanych przepisów: - ograniczenie możliwości podyktowania rzutu karnego za przewinienia bramkarza i w sytuacji podania piłki do bramkarza znajdującego się we własnym polu bramkowym, - odstąpienie od funkcji kapitana drużyny, - zliberalizowanie przepisu o naruszeniu własnego pola bramkowego w celach obronnych, - umożliwienie innego sposobu wykonania rzutu wolnego za przekroczenie linii pola bramkowego przez drużynę atakującą; - 5 -

6 E/ duch sportowy i etyka gry: - określenie definicji tzw. faulu profesjonalnego, - wyeliminowanie przepisu o usunięciu, - umożliwienie sędziom w sytuacji podjęcia jednocześnie decyzji rozbieżnych, uzgodnienia decyzji ostatecznej, - uściślenie przykładów sytuacji antysportowych ; F/ współpraca z mediami: - ograniczenie możliwości stosowania dowolnej kolorystyki kostiumów, - uściślenie stosowania kolorystyki boisk i linii, - rozpatrzenie możliwości zastosowania w imprezach mistrzowskich dodatkowego czasu dla drużyny; G/ sprawy formalne: - unormowanie kwestii zachowania zawodników podczas kontuzji, - ograniczenie limitu wagi piłki dla kobiet, - uściślenie przepisu o sędziach stolikowych, - jednoznaczny zakaz stosowania przez drużyny czarnych strojów, - wprowadzenie tabliczek identyfikacyjnych dla oficjeli. W związku z taką propozycją ewentualnych zmian w przepisach koniecznością staje się powrót do stosowania w Polsce przepisów w ich klasycznej formie (obowiązujących od dnia 1 sierpnia 1997 roku), tj. z pominięciem testowanych na krajowych boiskach w sezonie 1999/2000 propozycji zmian w przepisach gry, z zachowaniem możliwości udziału w meczu 14 zawodników, z ograniczeniami wynikającymi z naszych wewnętrznych ustaleń. Podczas sympozjum bardzo ciekawe wystąpienie na temat poszukiwań rozwiązań dotyczących gry pasywnej miał Manfred Prause, który prezentował materiał opracowany wspólnie z przedstawicielem komisji trenerskiej IHF Dietrichem Späte. Jednakże po dyskusji w grupach roboczych rozwiązania te nie znalazły ogólnego poparcia i w ramach właściwego zrozumienia gry pasywnej zalecono edukacyjną pracę z sędziami, stosując dotychczasową interpretację. Na zakończenie kilka uwag z wystąpienia Przewodniczącego Komisji Sędziowskiej IHF Kjartena Steinbacha. Zalecił on m.in. precyzyjne stosowanie dotychczasowej interpretacji przepisów gry uczulając na fakt, że dyskutowane na sympozjum zmiany przepisów obowiązywać będą od 1 sierpnia 2001 roku. Przedstawił także nowy sposób nominowania sędziów na imprezy mistrzowskie i określił obowiązujące sędziów zasady dotyczące przygotowania fizycznego i teoretycznego. Szczegółowe ustalenia przekażę podczas kursokonferencji sędziów ligowych w Płocku. Reasumując - dobrze przygotowane przez gospodarzy sympozjum nie przyniosło nam oczekiwanych propozycji zmian przepisów i jeszcze raz uwidoczniło, że pomimo szerokiego poparcia dla bardziej rewolucyjnych zmian przepisów, istotne znaczenie w naszej dyscyplinie ma głos przedstawicieli krajów odnoszących stałe sukcesy sportowe. I to oni dyktują warunki funkcjonowania piłki ręcznej na świecie

7 A n d rr zz ee j JJ aa w o rr ss kk i Mojja wakacyjjna przygoda z piiłłką ręczną na pllaży.. W dniach r. miałem okazję uczestniczyć jako sędzia w III Międzynarodowym Turnieju Plażowej Piłki Ręcznej w Pilar de la Horadada (Hiszpania). O tym, że piłka ręczna plażowa jest popularna świadczy fakt, że w turnieju uczestniczyło 49 zespołów: 11 drużyn z Europy (m.in. Bułgaria, Holandia, Węgry, Rosja, Polska), 1 drużyna z Afryki Togo i 37 z Hiszpanii. Tak jak dla wielu drużyn spoza Hiszpanii, był to mój pierwszy kontakt z tą odmianą piłki ręcznej, chciałbym więc podzielić się wrażeniami z tej imprezy. Organizatorzy stanęli na wysokości zadania i zorganizowali dla sędziów specjalne szkolenie dot. przepisów gry. Dla trenerów i kierowników drużyn odbyły się 3 mecze pokazowe i wyjaśniono przepisy gry. Mecze odbywały się na trzech przygotowanych na plaży boiskach. Boisko centralne było oświetlone i otoczone trybunami. Tam rozgrywano mecze w godzinach nocnych 22:00-24:00. Muszę przyznać, że gra jest bardzo widowiskowa. Myślę, że to dzięki przepisom gry, które wykluczają brutalność na boisku (nie opłaca się drużynie grać brutalnie, bo przez to przeciwnik zdobywa punkty) oraz ciekawie opracowanej punktacji (bramki można zdobyć za 1, 2, a nawet 3 pkt.!). Punktacja tzw. setowa daje równe szanse w pierwszej i drugiej połowie meczu każdej z drużyn. Wygrywa zespół, który zdobędzie 2 duże punkty (sety). Gra się 2 x 10 minut. Drużyna składa się z 8 zawodników. Na boisku może znajdować się 3 zawodników w polu gry i 1 bramkarz. Istnieje przepis, że bramka zdobyta przez bramkarza znajdującego się w polu gry liczy się za 2 pkt., co powoduje, że drużyny (taktycznie, lecz z zachowaniem przepisu o grze z jednym bramkarzem) wystawiają dwóch bramkarzy. Bramkarze i zawodnicy obu drużyn zmieniają się przez jedną, wspólną strefę zmian, którą stanowi cała linia boczna. Właśnie dlatego gra jest bardzo szybka. Trenerzy mają ogromne pole do popisu w opracowywaniu taktyki, która okazała się bardzo różnorodna i polega głównie na błyskawicznych zmianach bramkarzy i na wypracowywaniu korzystnej pozycji strzeleckiej zawodnikowi, który gra w polu jako bramkarz. Ciekawym rozwiązaniem jest sposób wyłonienia zwycięzcy, kiedy pierwsza lub druga połowa kończy się remisem, a musi być wyłoniony zwycięzca seta. W takiej sytuacji zarządza się dogrywkę, która rozpoczyna się rzutem sędziowskim. Gra się do tzw. złotej bramki, ale punkty można stracić również wtedy, kiedy zawodnik popełni wykroczenie kwalifikujące się na 2 min., czerwoną kartkę lub dokona złej zmiany. Wniosek nasuwa się sam... zawodnikom nie opłaca się grać brutalnie i łamać przepisy gry. W sytuacji, gdy mecz kończy się remisem 1:1 w setach, sędziowie zarządzają serię 5 rzutów karnych, wykonywanych na zmianę. Rzut karny wykonuje się bardzo specyficznie: bramkarz stoi na linii pola bramkowego i na gwizdek sędziego, jego partner zawodnik, ustawiony w rogu linii pola bramkowego i linii bocznej, wybiega na szybki atak. Bramkarz ma 5 sek., aby zagrać do niego piłkę po czym ten, nie kozłując, oddaje rzut na bramkę. O ile bramka zostanie zdobyta bez naruszenia przepisów gry, drużyna otrzymuje 1 pkt. lub 2 pkt. jeśli wybiegający zawodnik otrzyma i rzuci piłkę będąc w powietrzu, zanim spadnie na podłoże (in fly). Taka punktacja wpływa na atrakcyjność gry. W sprzyjającej dla aktywnego wypoczynku i zabawy atmosferze miałem okazję porozmawiać z trenerami drużyn, które pierwszy raz uczestniczyły w grze na plaży. Wymienili oni niektóre zalety takiej odmiany dyscypliny: duże walory treningowe (gra na piasku, boso wyrabia kondycję i siłę), jest nowatorska to duża odmiana dla zawodników, którzy muszą się dostosować do nowych warunków gry i przepisów, - 7 -

8 umożliwia zastosowanie różnorodnej taktyki gry w małej grupie zawodników (trenowanie zagrywek), i najważniejsze: to wspaniała zabawa. Dla mnie, sędziego, była to wspaniała przygoda. Hiszpanie bawią się grą na plaży, zadziwiają wszystkich taktyką i niekonwencjonalnymi zagraniami. W ich drużynach zauważyłem wielu zawodników, którzy mieli powyżej 40 lat i prezentowali naprawdę wysoki poziom techniczny. Podoba mi się ta forma piłki ręcznej. Gra nie jest siłowa, a finezyjna, wymaga dobrej kondycji. Myślę, że gdyby przeniesiono do tradycyjnej piłki ręcznej kilka przepisów z plażówki, gra stałaby się bardziej atrakcyjna i mniej brutalna. I jeszcze jedna uwaga. Hiszpanie potrafią zrobić widowisko. Trybuny cały czas były zapełnione (tak! postawiono trybuny wokół boiska!) i grało się w obecności dobrej, różnorodnej muzyki, która nie przeszkadzała ani zawodnikom, ani kibicom, a wręcz przeciwnie była dobrym dopingiem i środkiem na mobilizację. Na koniec mała refleksja. W ubiegłym roku na tym samym turnieju było dwóch sędziów z Polski: Janusz Rączkowski i nieżyjący Leszek Leisner, który zginął po powrocie do kraju w wypadku samochodowym. Turniej w Pilar de la Horadada był ostatnią przygodą Leszka z piłką ręczną. W tym roku znalazł się czas na wspomnienie Jego Osoby w gronie Organizatorów turnieju. Jakież było moje zdziwienie, kiedy na zakończenie turnieju, przy wręczaniu nagród, burmistrz miasta przekazał na moje ręce ogromną tablicę pamiątkową z wygrawerowanymi podziękowaniami dla Leszka i jego rodziny od przyjaciół z Pilar de la Horadada. Piszę to ze smutkiem, bo mimo moich starań, nie udało się umieścić skromnej informacji o śmierci Leszka w Biuletynie lub Komunikacie KS ZPRP w zeszłym roku. Leszek był bardzo pogodnym człowiekiem, kochał piłkę ręczną, był moim nauczycielem od niego kupiłem pierwszy gwizdek i wieloletnim przyjacielem. Wszyscy, którzy Go znali pamiętają Go uśmiechniętego i wesołego. Jako pasjonat piłki ręcznej uważam, że każda forma propagowania tej dyscypliny jest dobra. Plażowa piłka ręczna jest tego dobrym przykładem. Uczy waleczności i pogody ducha cechy, którą można nabyć już po kilku dniach turnieju

9 3. Podsumowanie sezonu 1999/ Zestawienie ilości prowadzonych spotkań przez sędziów I i II ligi w sezonie 1999/ Ilość prowadzonych spotkań przez sędziów I ligi. Nazwiska sędziów I liga kobiet I liga mężczyzn I liga B II liga SUMA Mirosław Baum Marek Góralczyk Arkadiusz Sołodko Leszek Sołodko Sławomir Cłapiński Krzysztof Manyś Andrzej Dutka Zbigniew Uszyński Jacek Wróblewski Stefan Klar (Słowacja) Marek Majka Grzegorz Wojtyczka Mariusz Kałużny Tomasz Stankiewicz Paweł Franczak Wojciech Michalik Piotr Brenk Piotr Chudzicki Ireneusz Cieśliński Zbigniew Tupaj Adam Mikołajczak Andrzej Mikołajczak Włodzimierz Bujnowicz Jacek Jarosz Marek Królik Zbigniew Tarczykowski Jarosław Szynklarz Mariusz Szynklarz Janusz Kowalski Marek Musiał Mirosław Majchrowski Piotr Wojdyr Piotr Baran Jerzy Materna Marek Łoboda Andrzej Szmyd Emil Łabanc Dominik Łukaszyk Olgierd Sikora Marcin Zubek Tomasz Bednarek Janusz Gajos * *** * * *** *** ** * *** * * ** * * **

10 Sławomir Gwóźdź Krystian Świerc Maciej Herra Jarosław Maciejewski Andrzej Jaworski Tomasz Pisarek Andrzej Szynklarz Krzysztof Musiał Michał Małek Arkadiusz Nowak Tadeusz Skubisz Krzysztof Woliński Grzegorz Budziosz Tomasz Olesiński Marek Baranowski Bogdan Lemanowicz Antoni Leja Paweł Musialik Mariusz Iwankowski Dariusz Wedeł Henryk Kraszewski Marek Lański Dariusz Klaus Ryszard Smykowski Marcin Kucharski Przemysław Stężowski Janusz Filipiak Jan Roszkowski Jan Czochra Robert Martyniuk Karol Zając Tomasz Zajączkowski Jacek Krupa Rafał Krawczyk Andrzej Rajkiewicz Jakub Tarczykowski Tadeusz Michna Dariusz Prusecki Mirosław Baum Grzegorz Wojtyczka Krzysztof Manyś Piotr Chudzicki Emil Łabanc Marek Musiał Marek Łoboda Paweł Dziedzic Krzysztof Manyś Jacek Wróblewski * ** ** * * *** * * * * * * mecz Pucharu Polski; np. + 3 (na końcu) mecze ½ i finał MMP

11 Ilość prowadzonych spotkań przez sędziów II ligi: Nazwiska sędziów I liga I liga B Michał Broda Tomasz Wrona Przemysław Buda Piotr Eichler Leszek Pazur Ireneusz Szumański Jacek Moskalczyk Adam Naleźny Wiesław Łabędź Adrian Okos Wojciech Bosak Mirosław Hagdej Krzysztof Koziński Tomasz Koziński Wojciech Gruchała Wiesław Siekański Artur Ozdoba Krzysztof Stodulski Janusz Kossacki Zbigniew Moszczyński Kamil Dąbrowski Igor Dębski Marta Szejmo Iwona Wojewodzic Edyta Bochniarz Agnieszka Oleśków Sławomir Borowski Jan Markiewicz Marek Potępa Paweł Mazur Robert Leszczyński Lech Skarbek Paweł Stępniak Piotr Nowak Paweł Kwapisz Dariusz Pałkowski Sławomir Łątka Krzysztof Łątka Wojciech Bielski Rafał Puszkarski Piotr Bejnar Robert Michalik Janusz Świętoń Sławomir Kołodziej II liga mężczyzn II liga kobiet SUMA ** * * * * * ** * * * ** * *

12 Mirosław Patyk Grzegorz Młyński Mirosław Dukat Mikołaj Krzemieniewski Zbigniew Czapla Kazimierz Ludwinowicz Piotr Oleksyk Michał Solecki Paweł Dziedzic Michał Kolbusz Piotr Eichler Adam Naleźny Piotr Bejnar Andrzej Szmyd ** ** * * * mecz Pucharu Polski; np. + 3 (na końcu) mecze ½ i finał MMP Przygotował: Piotr Chudzicki 3.2. Ilość obserwacji na meczach I i II ligi w sezonie 1999/2000. Liga Ilość meczów Ilość obserwacji % obserwowanych spotkań I liga A kobiet % I liga A mężczyzn % I liga B kobiet % I liga B mężczyzn % II liga kobiet % II liga mężczyzn % 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% I liga A kobiet I liga B kobiet II liga kobiet I liga A mężczyzn I liga B mężczyzn II liga mężczyzn

13 Kod 3.3. Zestawienie średnich ocen arkuszy obserwacyjnych za sezon 1999/ Sędziowie. Sędziowie Ilość obserwacji A Arkusz obserwacyjny B C Suma punktów 1 Baum - Góralczyk 15 3,3 3,1 3,1 3,1 3,3 3,1 3,1 3,5 3,3 3,1 3,1 79,2 2 Sołodko - Sołodko 18 2,9 3,2 3,2 3,1 3,2 3,2 3,2 3,2 3,2 3,1 3,1 77,9 3 Cłapiński - Manyś 5 3,2 3,2 3,4 3,0 3,4 3,2 3,2 3,4 2,8 2,8 3,0 78,2 4 Dutka - Uszyński 22 3,1 3,0 3,1 2,8 3,3 3,3 3,0 3,1 3,1 3,1 3,0 77,2 5 Wróblewski - Klar 5 3,6 3,8 3,6 3,2 3,2 3,2 3,2 3,6 3,0 3,0 3,2 82,8 6 Majka - Wojtyczka 11 3,0 3,0 2,5 2,7 3,1 3,0 2,9 3,0 3,3 3,2 2,8 73,5 7 Kałużny - Stankiewicz 18 3,0 2,6 2,7 2,6 3,2 3,1 3,1 3,2 3,2 2,9 2,8 73,1 8 Franczak - Michalik 17 3,4 3,1 3,0 2,8 3,2 3,2 3,0 3,4 3,1 3,1 3,0 77,4 9 Brenk - Chudzicki 29 3,3 3,0 3,0 2,9 3,1 3,0 3,2 3,2 3,0 2,9 2,9 76,1 10 Cieśliński - Tupaj 17 3,3 3,1 2,7 2,9 3,5 3,2 2,9 3,2 3,1 3,1 3,0 77,0 11 Mikołajczak - Mikołajczak 13 3,1 2,7 2,8 2,5 3,4 3,2 2,9 3,2 3,0 3,0 2,8 73,8 12 Bujnowicz - Jarosz 21 3,1 3,0 2,8 2,8 3,1 3,0 2,9 3,1 2,8 3,0 2,9 73,3 13 Królik - Tarczykowski 11 2,5 2,5 2,4 2,8 3,1 2,7 2,9 3,0 3,1 2,9 2,6 69,2 14 Szynklarz - Szynklarz 17 2,8 3,0 3,2 2,8 3,1 2,9 3,0 3,1 3,1 3,1 3,0 75,0 15 Kowalski - Musiał 4 2,5 2,8 2,3 2,3 3,0 2,3 3,0 3,0 2,5 2,8 2,3 63,8 16 Majchrowski - Wojdyr 15 3,1 3,1 2,8 2,6 3,2 2,9 2,9 3,0 2,9 3,0 2,9 73,7 17 Baran - Materna 8 2,8 2,6 2,6 2,8 3,3 2,9 2,8 3,0 2,6 3,1 2,9 71,1 18 Łoboda - Szmyd 13 2,5 2,8 2,6 2,6 3,1 2,9 3,0 3,0 2,8 3,0 2,8 70,6 20 Sikora - Zubek 14 2,7 2,9 3,0 2,9 2,9 2,8 2,9 3,1 2,9 3,0 2,9 72,4 21 Bednarek - Gajos 9 3,0 3,1 2,6 2,6 3,0 3,2 2,7 3,3 3,0 3,0 3,0 73,9 22 Gwóźdź - Świerc 3 2,3 3,7 3,0 2,7 3,7 3,0 3,0 3,3 3,0 3,0 3,0 76,3 23 Herra - Maciejewski 8 3,0 3,0 2,3 2,4 3,0 2,9 2,8 3,0 3,0 3,0 2,5 69,0 24 Jaworski - Pisarek 13 2,7 2,9 2,5 2,6 3,1 2,8 2,7 3,0 2,6 3,0 2,5 68,2 25 Musiał - Szynklarz 11 2,9 3,0 3,3 2,8 3,0 3,4 3,1 3,2 2,8 2,9 2,9 75,3 26 Małek - Nowak 11 2,5 2,8 2,6 3,0 3,1 2,8 2,9 3,0 2,9 2,6 2,5 69,5 27 Skubisz - Woliński 2 1,5 1,5 2,0 2,0 3,0 1,5 2,5 2,5 2,5 2,0 2,0 52,0 28 Budziosz - Olesiński 14 2,9 2,6 2,4 3,1 3,1 2,8 2,9 3,0 2,8 3,0 2,9 71,7 29 Baranowski - Lemanowicz 20 3,2 2,8 2,8 2,7 3,2 3,3 3,0 3,2 3,0 3,1 2,9 74,3 30 Leja - Musialik 4 3,0 3,0 2,5 2,0 3,0 3,0 2,5 3,3 2,8 2,8 2,8 69,3 31 Iwankowski - Wedeł 5 3,2 2,6 2,4 2,8 2,8 3,2 3,0 3,0 3,0 3,0 3,0 73,0 32 Kraszewski - Lański 6 2,8 2,8 3,2 2,7 3,0 3,5 2,7 3,0 2,7 3,2 3,0 74,0 33 Klaus - Smykowski 8 2,8 3,0 2,8 2,4 3,1 3,3 3,0 3,0 3,0 3,0 2,8 72,3 34 Kucharski - Stężowski 8 2,8 2,8 2,4 2,5 3,0 2,8 3,0 3,0 2,9 3,1 2,6 69,4 35 Filipiak - Roszkowski 7 2,7 2,7 2,6 2,6 3,1 3,1 2,9 3,0 2,4 3,0 2,9 70,6 36 Czochra - Martyniuk 10 2,8 2,8 2,3 2,8 2,9 2,9 2,7 3,0 3,0 3,0 2,5 68,9 37 Zając - Zajączkowski 4 3,0 3,0 2,5 2,5 3,0 3,3 3,0 3,3 3,3 3,3 2,5 72,5 38 Krupa - Krawczyk 6 2,8 2,8 2,5 2,3 3,2 3,2 2,8 3,0 3,2 3,0 3,0 72,7 39 Rajkiewicz - Tarczykowski 10 3,1 3,1 2,8 2,7 2,9 3,0 3,0 3,1 2,9 3,0 3,0 74,2 40 Michna - Prusecki 6 3,2 2,8 3,0 2,8 3,0 2,8 3,0 3,0 2,8 3,0 3,0 74,0 41 Broda - Wrona 10 2,8 2,8 2,6 3,0 3,2 2,9 3,0 3,1 3,0 2,7 2,4 70,2 42 Buda - Eichler 1 2,0 2,0 2,0 2,0 2,0 3,0 2,0 3,0 2,0 2,0 1,0 49,0 43 Pazur - Szumański 5 2,8 3,4 2,8 2,8 3,2 3,2 3,0 3,0 2,8 3,0 2,4 72,0-13 -

14 Kod Sędziowie Ilość obserwacji A Arkusz obserwacyjny B C Suma punktów 44 Moskalczyk - Naleźny 6 3,0 3,2 2,5 3,0 3,0 3,2 2,8 2,7 2,8 2,8 2,3 69,7 45 Łabędź - Okos 4 3,0 2,3 2,8 2,3 3,0 3,0 3,0 3,0 2,8 3,0 3,0 71,0 46 Bosak - Hagdej 9 2,4 2,9 2,7 2,7 3,0 2,8 2,9 3,1 2,7 3,0 2,9 70,7 47 Koziński - Koziński 12 2,8 3,0 3,1 2,8 3,0 3,0 3,1 3,0 2,9 3,1 2,8 73,7 48 Gruchała - Siekański 7 3,0 3,0 2,9 2,6 3,0 3,0 2,9 3,1 3,0 3,0 2,9 73,1 49 Ozdoba - Stodulski 9 2,8 2,9 2,3 2,7 3,0 2,9 3,0 2,7 2,7 2,7 2,6 67,9 50 Kossacki - Moszczyński 9 2,4 2,7 2,8 2,6 3,1 3,1 2,8 2,8 2,6 3,0 2,7 68,9 51 Dąbrowski - Dębski 4 2,5 2,8 2,3 2,5 3,0 2,8 2,5 2,8 2,5 2,5 2,3 63,3 52 Szejmo - Wojewodzic 2 2,5 2,5 2,5 2,0 3,0 3,0 2,5 2,0 1,5 2,5 2,0 58,0 53 Bochniarz - Oleśków 3 2,7 2,3 3,0 2,3 3,0 2,7 2,7 3,0 2,7 2,7 2,0 64,0 54 Borowski - Markiewicz 2 3,5 2,5 3,0 2,5 3,0 3,0 3,0 3,0 3,0 3,0 3,0 74,0 55 Mazur - Potępa 5 2,6 2,8 2,0 2,6 3,0 3,0 2,8 2,6 2,6 2,6 2,4 65,2 56 Leszczyński - Skarbek 3 2,7 3,0 3,0 2,0 3,0 3,0 3,3 3,0 3,0 3,0 3,0 73,0 57 Nowak - Stępniak 4 2,8 2,8 2,3 2,8 3,3 2,8 3,0 2,8 2,8 3,3 3,0 71,5 58 Kwapisz - Pałkowski 9 3,0 2,8 2,4 2,7 3,0 2,9 2,9 3,1 3,2 3,0 2,9 72,4 59 Łątka - Łątka 5 2,2 2,4 1,8 2,4 3,0 2,6 2,2 2,2 2,0 2,0 2,4 57,6 60 Bielski - Puszkarski 4 3,0 3,3 2,5 2,5 2,8 2,8 2,8 3,3 3,3 2,8 3,0 72,5 61 Bejnar - Michalik 2 3,0 3,0 2,0 2,5 3,0 3,0 3,0 3,0 2,5 3,0 2,5 68,5 62 Świętoń - Kołodziej 5 2,6 2,6 2,4 2,8 3,0 2,8 2,8 2,6 2,8 3,0 3,0 69,8 63 Młyński - Patyk 1 2,0 3,0 2,0 3,0 3,0 3,0 3,0 3,0 2,0 3,0 3,0 69,0 64 Dukat - Krzemieniewski 15 2,9 3,1 2,7 2,9 3,1 3,0 2,9 3,1 2,9 3,0 2,7 72,5 65 Czapla - Ludwinowicz 8 2,6 2,8 2,6 2,3 3,0 2,8 3,0 2,9 3,0 3,0 2,6 68,9 66 Oleksyk - Solecki 9 1,8 2,2 1,7 2,2 2,9 2,7 2,6 2,2 1,9 2,8 2,0 55,8 67 Dziedzic - Kolbusz 6 2,8 2,7 2,5 2,5 3,0 3,2 2,8 3,0 3,0 3,0 3,0 72,0 68 Manyś - Wróblewski 5 2,8 3,2 3,4 3,0 3,2 3,2 3,4 3,0 2,6 3,2 2,8 76,0 69 Eichler - Wrona 1 2,0 3,0 3,0 3,0 3,0 3,0 3,0 3,0 3,0 3,0 2,0 68,0 70 Łabanc - Musiał 3 2,7 2,7 1,7 3,0 3,0 3,0 3,0 3,0 2,0 3,0 2,7 67,3 71 Kołodziej - Solecki 1 3,0 3,0 3,0 3,0 3,0 2,0 3,0 3,0 2,0 3,0 3,0 71,0 WARTOŚCI CAŁKOWITE 607 2,9 2,9 2,7 2,7 3,1 3,0 2,9 3,1 2,9 3,0 2,8 72,4 Przygotowali: Ryszard Matuszewski Arkadiusz Nowak

15 Kod Delegaci. Sędziowie Ilość obserwacji A Arkusz obserwacyjny B C Suma punktów 1 Arciszewski Władysław 21 2,9 2,9 2,8 3,0 3,0 3,0 3,0 3,0 3,0 3,0 2,9 73,7 2 Bończak Jerzy 33 2,8 2,9 2,7 2,7 3,0 2,9 2,9 2,9 2,6 3,0 2,9 71,5 3 Czerwiński Janusz 1 3,0 3,0 3,0 3,0 3,0 3,0 3,0 4,0 3,0 3,0 3,0 77,0 4 Demiańczuk Ignacy W. 14 2,9 3,4 2,9 2,5 3,4 3,1 2,7 3,1 2,9 2,9 3,0 74,4 5 Fulara Boguchwał 26 3,0 3,0 3,3 2,6 3,3 3,3 2,8 3,5 3,3 3,1 3,0 77,7 6 Helemejko Ryszard 35 2,9 3,0 2,8 2,7 3,0 2,9 3,0 3,0 3,0 3,0 2,8 72,3 7 Jeziorny Zdzisław 44 2,9 3,0 2,9 3,0 3,2 3,2 3,1 3,2 3,0 3,1 2,9 76,1 8 Klimkowicz Ryszard 13 2,6 2,8 2,5 2,6 2,9 2,9 3,0 3,2 2,6 3,2 2,8 71,2 9 Kuchta Zygfryd 15 3,1 3,2 3,0 2,7 3,4 3,3 2,8 2,8 3,3 2,9 2,9 75,3 10 Łodziński Ryszard 13 2,9 2,7 2,8 2,5 3,0 2,8 2,9 3,0 2,7 3,0 2,8 70,6 11 Machnacz Władysław 15 2,9 3,0 2,7 2,9 3,1 2,9 2,7 3,3 2,8 2,9 2,9 73,2 12 Madejak Aleksander 21 2,9 2,6 2,5 2,9 2,9 3,0 3,0 3,0 3,0 3,0 3,0 72,6 13 Majchrzak Wojciech 29 2,5 2,5 2,3 2,3 3,1 2,5 2,9 3,1 2,8 2,9 2,5 66,2 14 Matuszewski Ryszard 17 3,2 3,0 2,6 2,7 3,4 3,2 3,1 3,2 3,1 3,1 2,8 75,4 15 Moczygemba Szczepan 18 3,1 3,2 3,2 2,9 3,2 3,3 3,1 3,1 3,1 3,0 2,9 76,4 16 Olejniczak Bolesław 3 3,3 3,0 3,3 3,3 3,3 3,0 3,3 3,3 3,7 3,3 3,3 82,7 17 Olejniczak Józef 18 3,0 2,9 2,7 2,9 3,0 2,9 3,0 3,0 3,0 3,0 2,8 72,9 18 Pasoń Jerzy 25 3,2 2,7 2,9 2,7 3,1 3,0 3,2 3,5 2,9 3,0 3,0 75,3 19 Pichen Leon 11 2,7 3,0 2,5 3,0 3,0 3,1 2,6 3,1 2,9 3,0 2,5 70,5 20 Pisulski Franciszek 9 3,0 3,0 2,8 2,7 3,0 2,9 2,9 3,0 2,9 2,9 2,6 70,8 21 Polak Jerzy 14 2,6 2,6 2,2 2,4 3,0 2,9 2,9 2,9 2,9 3,0 2,6 67,6 22 Puszkarski Stanisław 10 2,8 3,2 2,6 2,5 3,1 2,9 2,8 3,3 3,0 2,9 2,2 69,2 23 Rembowicz Piotr 7 2,9 2,6 3,4 2,3 3,0 2,9 3,4 3,0 3,0 3,0 3,0 73,9 24 Sikora Marian 9 2,4 2,4 2,1 2,1 3,1 2,9 2,8 2,4 2,3 2,4 2,3 61,9 25 Sobczak Antoni 14 3,1 3,1 2,4 2,6 3,0 2,9 2,6 3,1 3,3 2,9 3,0 72,9 26 Szajna Marek 7 2,7 3,0 2,9 3,0 3,9 3,0 2,7 2,9 2,7 2,9 2,9 73,4 27 Szczepański Henryk 37 2,7 2,8 2,5 2,8 3,2 2,8 3,1 3,0 2,8 2,9 2,8 71,1 28 Szymanowski Grzegorz 14 3,1 3,2 2,4 2,4 3,0 3,4 2,9 3,0 2,9 2,9 2,6 71,4 29 Śnieżek Jan 8 2,9 2,6 3,0 2,9 3,1 2,9 3,0 2,9 2,4 2,6 2,9 70,9 30 Twarowski Leon 10 2,5 3,4 2,9 2,6 3,2 2,9 3,0 3,0 2,3 2,9 2,1 67,9 31 Wilczak Piotr 8 2,6 3,0 2,6 2,5 3,1 3,0 2,6 3,0 2,9 3,0 2,8 70,5 32 Woytyla Jarosław 22 3,2 3,0 3,1 2,8 3,0 3,0 3,0 3,0 3,0 3,0 2,9 74,7 33 Wróblewski Jacek 16 2,9 2,4 2,3 2,5 3,0 3,0 2,8 2,8 2,8 2,8 2,7 67,9 34 Zapiórkowski Andrzej 30 2,9 2,7 2,8 2,9 3,0 3,0 3,0 2,9 2,5 3,0 2,9 71,5 35 Cłapiński Sławomir 20 3,1 3,1 2,5 2,9 3,0 3,0 2,8 3,0 2,8 2,9 2,7 71,2 36 Manyś Krzysztof 1 2,0 2,0 1,0 3,0 3,0 3,0 3,0 3,0 3,0 4,0 3,0 69,0 WARTOŚCI CAŁKOWITE 608 2,9 2,9 2,7 2,7 3,1 3,0 2,9 3,1 2,9 3,0 2,8 72,4 Przygotowali: Ryszard Matuszewski Arkadiusz Nowak

16 3.4. Nasi poza granicami kraju. Mirosław Baum Marek Góralczyk - 1/8 Liga Mistrzów kobiety RUS Volgograd Akva ESP Elda Prestigo r (12-10) - 1/4 Liga Mistrzów mężczyźni SLO Celje Pivovarna Lasko ESP Prosesa Ademar Leon r (12-10) - międzypaństwowe mecze towarzyskie mężczyźni Niemcy Jugosławia r. Dessau GER (10-10) r. Rothenburg GER (9-9) - 1/2 Finału EHF-Cup mężczyźni GER Flensburg POR ABC Braga r (13-9) - 1/2 Finału Liga Mistrzów kobiety MKD Kometal Skopje RUS Volgograd Akva r (13-9) - międzypaństwowe mecze towarzyskie mężczyźni Szwecja Korea Płd r. Karlsham SWE (11-12) r. Karlskrona SWE (12-10) r. Karlsham SWE (11-12) - międzypaństwowy mecz towarzyski kobiety Dania Szwecja r. Maribo DEN (11-6) Arkadiusz Sołodko Leszek Sołodko - 1/2 Finału Pucharu Zdobywców Pucharów mężczyźni HUN Dunafeer DEN Kolding r (12-13) - Eliminacje Mistrzostw Europy (play-off) kobiety Dania Słowacja r (15-8) - Eliminacje Mistrzostw Europy Juniorów mężczyźni Norwegia r. NOR - GEO (10-8) r. FRA - NOR (8-9) r. FRA - GEO (19-7) Jacek Wróblewski Stefan Klar - 1/8 Liga Mistrzów kobiety NOR Baekkelagets Oslo UKR Motor Zaporoshje r (11-5) - 1/2 Finał EHF-Cup kobiety GER Borussia Dortmund NOR Tertnes r (13-13)

17 Janusz Czerwiński - 1/4 Liga Mistrzów mężczyźni CRO Badel Zagreb HUN Fotex Veszprem r (16-12) - Finał City-Cup mężczyźni GER TV Grosswaldstadt ESP CBM Valladolid r (16-12) Jerzy Pasoń - 1/2 Finał City-Cup mężczyźni GER TV Grosswaldstadt SUI Pfadi Winterthur r (14-11) Marek Szajna - 1/8 Liga Mistrzów kobiety RUS Volgograd Akva GER HC Leipzig r (18-10) - 1/2 Finał Liga Mistrzów mężczyźni GER THW Kiel CRO Badel Zagreb r (14-11) - Eliminacje Mistrzostw Europy (play-off) kobiety Francja Słowenia r (12-10) - turniej Eliminacje Mistrzostw Europy Juniorów Białoruś r. Henryk Szczepański - Konferencja IHF szefów sędziów poszczególnych federacji krajowych r. Nabeul (Tunezja) Przygotował: Mirosław Baum 3.5. Każda przygoda zawsze się kiedyś kończy. Zakończony niedawno sezon 1999/2000 w naszej dyscyplinie dla kilku kolegów sędziów zakończył ich przygodę z gwizdkiem na szczeblu centralnym. Każdy z tych kolegów w inny sposób zapisał się w annałach sędziowskich. Jacek Wróblewski 30 lat zabawy z gwizdkiem na boiskach, a wcześniej w latach kariera zawodnicza (bramkarz). Absolwent AWF Warszawa, trener II klasy. Swą miłość do dmuchania w gwizdek zapoczątkował w 1970 r. z partnerem St. Głowackim. Już w 1972 roku jest Jacek jako najmłodszy sędzia na boiskach I ligi, a w 1977 zostaje sędzią międzynarodowym z partnerem Stanisławem Pobisem. Od 1987 r. wspólnie z Markiem Szajną, jako pierwsza para w Polsce, przez następne 10 lat sędziują największe rangą imprezy światowe. Swą obecność zaznaczył między innymi na tak ważnych wydarzeniach sportowych jak: Igrzyska Olimpijskie w Barcelonie (1992 r.); Finały Mistrzostw Świata sześciokrotnie w latach ; Finał Pucharu Świata dwukrotnie;

18 Finał Superpucharu Świata; Igrzyska Azjatyckie; Mistrzostwa Europy mężczyzn; oraz kilkakrotnie Finał Pucharu Europy. Od 1996 r. (zakończenie sędziowania przez M. Szajnę) Jacek sędziował z Josefem Valentą (z Czech) to pewne novum i eksperyment akceptowany przez EHF wspólnie sędziując przez 2 lata ligę polską i czeską oraz liczne puchary europejskie. Ostatnie 2 lata swojej kariery, tj. od 1998 r., Jacek dzielił ze Stefanem Klarem (ze Słowacji) sędziując zarówno w lidze polskiej, jak i słowackiej, a na arenie międzynarodowej puchary europejskie. Mówi Jacek:...dzięki karierze sędziowskiej miałem okazję m.in. pojeździć na lodowcu w Islandii i na stokach olimpijskich w Lillahamer w Norwegii, posłuchać odgłosów kroków w uliczkach Sycylii, zobaczyć grób Chrystusa i ścianę płaczu w Izraelu, popływać w Morzu Martwym w Jordanii, podumać nad szczątkami po bombie nuklearnej w Hiroszimie, spróbować zrozumieć mentalność mieszkańców Emiratów Arabskich i Kataru, w końcu poznać tysiące ludzi na kilku kontynentach... My serdecznie Jackowi gratulujemy tych 30 lat zawsze w gronie najlepszych, na najważniejszych imprezach, zawsze godnie reprezentującego nas tak w kraju, jak i za granicą. Marek Musiał piękne połączenie szeregu lat spędzonych na boisku w charakterze zawodnika, a następnie sędziego ligowego. Swoją sportową aktywność Marek godził z działalnością samorządową w swoim regionie oraz działacza OZPR w Opolu. To dzięki Markowi nasze Kolegium Sędziów ma swój własny proporzec. Marku dziękujemy Ci za te lata spędzone na boiskach i mówimy: dalej do roboty, a że w innej roli nic to... Janusz Kowalski lata biegania po parkietach I ligi i jednocześnie kierowania komisją sędziowską w swoim regionie z widocznymi pozytywnymi efektami. Grono młodych sędziów wrocławskich ma Januszowi sporo do zawdzięczenia. A my dziękujemy mu za nienaganną długoletnią obecność na boiskach. Tadeusz Skubisz zawodnik, działacz, ale dla nas przede wszystkim sędzia ligowy zawsze życzliwy, obiektywny. Niestety zdrowie nie pozwoliło Tadeuszowi na kontynuowanie przygody z gwizdkiem. Tadeusz wraz ze swoim partnerem byli w dawnym woj. koszalińskim naszymi sędziowskimi rodzynkami. Dziękujemy Tadziu, życzymy powrotu do pełnej sprawności i liczymy na to, że wychowasz w swoim regionie następców godnych siebie. Kazimierz Ludwinowicz, Zbigniew Czapla długoletnia para ligowa, która dzięki swemu uporowi i ambicji wytrwała tyle sezonów na naszych ligowych placach, bo przecież każdy ich wyjazd to była daleka, kilkuset-kilometrowa eskapada. Dlatego szczególnie dziękujemy im za te lata biegania z gwizdkiem po boiskach i wręcz astronomiczną ilość przebytych kilometrów w podróży. Janusz Świętoń swą wieloletnią obecnością na parkietach zaznaczył się jako postać niezwykle barwna, zawsze wnosząca wiele radości i dowcipu. Pomimo wielokrotnej zmiany partnerów nie poddawał się, lecz dążył do efektywnego pozostawania w naszym środowisku, poprzez szkolenie sędziów-partnerów godnych siebie. Swoje jałowe wcześniej środowisko zaraził bakcylem handballowym

19 Mirosław Dukat zbyt późno zaczął, by zaistnieć w pełni na ligowych parkietach. Niemniej jednak dzięki uporowi spełnił swoje pragnienie bycia sędzią ligowym. Mirku działaj dalej i podnoś wartość regionu łódzkiego kiedyś tak silnego sportowo w naszej dyscyplinie. Kolegium Sędziów wszystkim wymienionym jeszcze raz serdecznie dziękuje za te niezliczone ilości godzin poświęcone dla naszej sprawy. Jednocześnie liczymy, że każdy z Was, w miarę możliwości znajdzie swoje miejsce w naszym gronie, co prawda już w innych rolach, ale niemniej efektywnych w dokonaniach. Aby tak mogło się stać musi wszystkim dopisywać zdrowie czego serdecznie każdemu z Was życzymy. 4. Sprawy szkoleniowe Odpowiedź na ciekawostkę nr 2 z Biuletynu nr 2/2000: A NIE; B NIE; C TAK; D TAK; E TAK; F - NIE Odpowiedzi nie nadesłali: Markiewicz Jan, Moskalczyk Jacek, Musiał Krzysztof, Oleksyk Piotr, Pisarek Tomasz, Chudzicki Piotr, Iwankowski Mariusz, Klaus Dariusz, Koziński Tomasz, Koziński Krzysztof, Krupa Jacek, Krzemieniecki Mikołaj, Łątka Krzysztof, Łątka Sławomir, Łukaszyk Dominik, Tupaj Zbigniew. Po raz drugi odpowiedzi nie nadesłali: Michna Tadeusz, Moszczyński Zbigniew, Nowak Piotr, Broda Michał, Buda Przemysław, Czapla Zbigniew, Dutka Andrzej, Eichler Piotr, Filipiak Janusz, Majka Marek, Roszkowski Jan, Solecki Michał, Stępniak Paweł, Uszyński Zbigniew, Wrona Tomasz. Zdecydowana większość Koleżanek i Kolegów odpowiedziała prawidłowo, u pozostałych wątpliwości wzbudziły punkty D i E. Interpretując odpowiedzi w punktach D i E na TAK Komisja przyjęła zasadę, że jest dozwolona zmiana zarówno zawodnika, jak i bramkarza w związku z tym, że przepisy takich sytuacji nie obejmują, a zatem nie zabraniają W dniach r. w Krakowie odbyła się III sesja szkoleniowa grupy TOP W ramach turniejów: XX Jubileuszowego Turnieju o Puchar Lajkonika i Mistrzostw Polski Politechnik sędziowano, obserwowano i omawiano ponad 100 spotkań. Obserwacja i omówienie meczów miało na celu głównie: - poprawę gestykulacji i poruszania się sędziów na boisku, - współpracę w poszczególnych parach, - ujednolicenie oceny sytuacji na boisku. Na pochwałę zasługuje wzorowa organizacja turnieju o Puchar Lajkonika przez KOZPR. W sesji szkoleniowej udział wzięli: Moskalczyk-Naleźny, Broda-Wrona, Bejnar-Michalik, Eichler, Kucharski-Stężowski, Szejmo-Wojewodzic

20 4.3. W dniach r. odbędzie się w ramach Bałtyckiego Festiwalu Piłki Ręcznej w Szczecinie następne spotkanie sędziów grupy TOP Na ten Festiwal Kolegium powołało siedem par sędziowskich. Sprawozdanie z tej sesji szkoleniowej w następnym Biuletynie Rozgrzewka sędziego przed spotkaniem Piłka ręczna jest grą zespołową, w której występuje bezpośredni kontakt z przeciwnikiem. Dlatego w prawidłowym poprowadzeniu spotkania mają istotny wpływ sędziowie. To oni muszą przemieszczać się po boisku zgodnie z grą poszczególnych drużyn. Ich przygotowanie fizyczne do zawodów odgrywa niebagatelną rolę w nadążeniu za przeprowadzaną akcją, prawidłowym poruszaniu się po boisku oraz prawidłowym ustawieniu się, które pozwala prawidłowo ocenić zaistniałe sytuacje podczas spotkania. Piłka ręczna jest grą biegową, a sędzia podczas całego meczu przebiega ok. 3-5 km w różnym tempie. Dlatego wymogiem przygotowania fizycznego organizmu do trudów prowadzonego spotkania jest przeprowadzenie racjonalnej rozgrzewki przed zawodami. Często spotykamy się ze stwierdzeniem... po co mi rozgrzewka. I niestety jest to błędne myślenie, ponieważ zależy nam na długim okresie czynnego sędziowania, a przede wszystkim powinniśmy dbać o nasze zdrowie i unikać ryzyka poważnych kontuzji. Rozgrzewka jest to zespół specjalnie dobranych ćwiczeń fizycznych, które wykonujemy w celu przygotowania organizmu do oczekującej go działalności. Fizjologia tłumaczy to tym, że narządy i układy w organizmie człowieka znajdują się w pewnym stanie bezwładności, który nie pozwala im na natychmiastowe i doskonałe wykonanie działania. W wyniku rozgrzewki skraca się czas reakcji ruchowej, ruch lub czynność wykonuje się na wyższym poziomie technicznym, z większą siłą, szybkością i wytrzymałością. Organizm człowieka możemy w pewnym sensie porównać do silnika samochodowego. Aby osiągnął on swą pełną, maksymalną moc musi rozgrzać się do optymalnej do działania temperatury. Identycznie jest podczas rozgrzewki, podczas której dochodzi do pewnych zmian w organizmie, które prowadzą do większej wydajności naszego ciała. A oto jak na naszą rozgrzewkę reaguje nasze ciało: Serce zwiększa swoją szybkość i wydajność. Podnosi się tętno i ilość krwi przepompowywanej w jednym uderzeniu. Podnosi to temperaturę organizmu, przyspiesza dostarczanie do mięśni odpowiednich surowców niezbędnych do ich pracy. A szybciej przepływająca przez ciało krew sprawniej usuwa toksyczne produkty pracy mięśni. W podobny sposób swą pracę przyspieszają płuca. Zwiększa się ilość oddechów, a dzięki większej ilości dostarczanej do płuc krwi przez serce, zwiększa się wydajność wymiany tlenowej. Dodatkowy tlen pozwala na lepszą pracę mięśni i zapobiega uszkodzeniu intensywnie pracującego mięśnia sercowego. Zwiększenie tempa pracy serca i płuc jest sygnałem dla mózgu, który uwalnia rozmaite substancje chemiczne przygotowując organizm do wysiłku. Mięśnie zwiększają swoją długość i temperaturę. Po odpowiedniej rozgrzewce mięśnie mogą zwiększyć swą długość nawet o 20%. Ponieważ mięsień dłuższy pracuje efektywniej (mniejszy wysiłek mięśnia dla osiągnięcia tej samej siły), jest on sprawniejszy i mniej podatny na uszkodzenia po rozgrzewce. Wyższa temperatura ma też inny, antykontuzyjny efekt. Otóż dla każdego mięśnia można znaleźć mięsień mu przeciwstawny. Kiedy dany mięsień zadziała (skurczy się) - mięsień przeciwstawny się wydłuży i na odwrót. Taka budowa ciała umożliwia ruch w obie strony (na przykład zginanie i prostowanie kolana). Mięsień przeciwstawny jest wyposażony w mechanizm chroniący

21 przed kontuzjami - w wypadku zbyt mocnego skurczu mięśnia podstawowego kurczy się także i zatrzymuje ruch wywołany przez mięsień podstawowy. Jest to tzw. odruch miotatyczny. Jednakże mechanizm ten jest skuteczny dopiero po rozgrzaniu się - jest wtedy odpowiednio szybki i silny. Rozgrzewka powinna być możliwie delikatna, aby nie pozbawić się energii potrzebnej później. Może ona spowodować lekkie spocenie natomiast nigdy zmęczenie. Jeśli podczas rozgrzewki chcesz się trochę rozciągnąć rób to dopiero po lekkim rozgrzaniu mięśni, aby nie doszło do naciągnięcia lub zerwania ścięgna, więzadła lub mięśnia. Na koniec chciałbym przedstawić także potrzebę stopniowego schłodzenia organizmu po przeprowadzonym wysiłku, jakim jest praca sędziego podczas sędziowania spotkania. Ponownie można tu przytoczyć porównanie do silnika samochodowego, który po zaparkowaniu stygnie. Dlatego po przeprowadzonych zawodach warto również pomyśleć o delikatnym uspokojeniu organizmu, czyli o jego schłodzeniu. Można wykonać to przez spokojne poruszanie się po spotkaniu, trucht lub kilka ćwiczeń relaksująco-rozciągających. Pozwoli to zmniejszyć ryzyko kontuzji głównie przez przyspieszenie regeneracji po wysiłku oraz skuteczniejsze usunięcie z mięśni toksycznych substancji powstających podczas ich pracy (np. kwasu mlekowego). Podsumowując zalety rozgrzewki przygotowującej organizm sędziego do czekającej go pracy chciałbym aby stała się ona niezbędnym elementem przygotowującym sędziego do sprawnego poprowadzenia zawodów sportowych. Natomiast organizm odwdzięczy się lepszą pracą i rzadszymi urazami. Przygotował: lek. med. Michał Małek - piśmiennictwo u autora

22 5. Informacje i zarządzenia WITAMY W NASZYM GRONIE! W wyniku przeprowadzonych egzaminów kandydatów na sędziów związkowych w Poznaniu oraz w Płocku nw. stopień sędziego związkowego w roku 2000 uzyskali: Adamiec Karolina Aftański Cezary Chmaj Artur Chmielecki Włodzimierz Chodysz Jan Christ Grzegorz Christ Tomasz Dadura Andrzej Figarski Cezary Kaczorowska Joanna Kamola Rafał Kmiecik Edyta Kondziela Tomasz Kopiec Michał Kowalewski Mariusz Kowalski Tomasz Kudasik Grzegorz Kujawińska Małgorzata Malinowski Dariusz Mroziewski Piotr Musialik Paweł jr. Opioła Tomasz Ośka Marek Patyk Sebastian Poloczek Kamil Pytlik Krzysztof Rodacki Artur Staniszewski Radosław Strzelczyk Marek Węgrzyn Gracjan Wiśniewski Artur Wołowicz Mariusz Wróblewska Małgorzata Żak Dariusz Świętokrzyski Płocki Podkarpacki Pomorski Zachodniopomorski Dolnośląski Dolnośląski Warmińsko-Mazurski Lubelski Śląski Warszawsko-Mazowiecki Świętokrzyski Opolski Śląski Płocki Lubelski Podkarpacki Śląski Warmińsko-Mazurski Warmińsko-Mazurski Śląski Podkarpacki Pomorski Warszawsko-Mazowiecki Śląski Śląski Świętokrzyski Warmińsko-Mazurski Pomorski Opolski Pomorski Wielkopolski Pomorski Lubelski Kolegium Sędziów serdecznie gratuluje Koleżankom i Kolegom pomyślnie zdanego egzaminu na sędziego związkowego. Witamy w naszym gronie i życzymy w przyszłości udanych występów na parkietach zarówno krajowych jak i światowych. Kolega MARCIN WRONA ma do zaliczenia test Cooper a oraz obserwacje na Bałtyckim Festiwalu Piłki Ręcznej w sierpniu w Szczecinie. Ich wyniki zadecydują o uzyskaniu stopnia sędziego związkowego

23 5.2. Informujemy, że na wniosek Kolegium Sędziów Zarząd ZPRP zatwierdził i zgłosił do EHF następujących sędziów i obserwatorów na sezon 2000/2001: Sędziowie: Lista A 1. Baum Mirosław Góralczyk Marek 2. Sołodko Arkadiusz Sołodko Leszek 3. Dutka Andrzej Uszyński Zbigniew 4. Majka Marek Manyś Krzysztof Lista B 1. Wojtyczka Grzegorz Obserwatorzy: 1. Czerwiński Janusz 2. Jeziorny Zdzisław 3. Pasoń Jerzy 4. Szajna Marek 5. Szczepański Henryk 6. Wróblewski Jacek 5.3. Poniżej podajemy wzorcowe przykłady treści sprawozdań Kolegów Sędziów z imprez zagranicznych, w których Koledzy brali udział i złożyli wymagane przez Kolegium Sędziów ZPRP sprawozdania: Katowice, W dniach 1-6 lipca 2000 czworo sędziów Śl.ZPR w Katowicach (Małgorzata Kujawińska, Paweł Musialik, Paweł Musialik Junior, Marcin Zubek) uczestniczyło w turnieju Partille Cup w Szwecji. Zaproszenie uzyskaliśmy przez Internet. Podczas turnieju prowadziliśmy około 35 spotkań w różnych kategoriach wiekowych od 10 do 21 lat. Spotkania sędziowaliśmy parami. Czas gry wynosił 2 x 15 minut. Grano na boiskach żwirowych, asfaltowych, ze sztuczną nawierzchnią. Z zespołów polskich spotkaliśmy Gimnazjum nr 1 z Elbląga, SMS ZPRP Gdańsk, Pogoń Żory, Łącznościowca Szczecin. W turnieju brało udział około 100 sędziów z różnych krajów Europy i Ameryki Południowej (Argentyńczyk), sędziami opiekował się pan Rudiger Osterloh. Ciekawostką jest fakt, iż podczas gry na boiskach otwartych do gry przygotowane były 3 piłki i jeżeli ta, którą aktualnie grano znalazła się daleko, poza boiskiem wprowadzano do gry kolejną analogicznie jak w piłce nożnej. Para Paweł Musialik Marcin Zubek sędziowała finał w kategorii 14 lat chłopców. Spotkaliśmy na turnieju pana Frantiśka Taborskiego z Czech, który wyraził zdziwienie, iż żadna polska para nie sędziuje równoległego turnieju Adidas Cup. W turnieju tym obserwowane są przez delegatów EHF młode pary do 23 lat ze wszystkich, uczestniczących krajów europejskich. W dniach lipca 2000 podczas turnieju w Herzogenaurach koło Norymbergii sędziowali: Paweł Musialik, Paweł Musialik Junior, Olgierd Sikora i Krzysztof Pytlik. Był to turniej w kategorii juniorów i juniorów młodszych żeńskich i męskich. Uczestniczyło około 30 zespołów. Zawody prowadziło 12 sędziów.odbywały się one w 2 halach sportowych. Nadzór nad sędziami sprawował pan Ingo Kundmueller. Sędziowano pojedynczo około 10 spotkań dziennie (1 x 12 minut). Zaproszenie na turniej również zdobyte zostało przez Internet. Łączę sportowe pozdrowienia Z poważaniem Marcin Zubek /-/ do wiadomości KS Śl.ZPR