wrzesień 2013 nr 09 (190)

Transkrypt

1 wrzesień 2013 nr 09 (190)

2 - Miesięcznik Społeczno-Kulturalny Gminy Zabierzów. Adres Redakcji: SCKiP Gminy Zabierzów, ul. Szkolna 2, Zabierzów. Współpraca z Urzędem Gminy Zabierzów. ISSN wits@interia.pl. Redaktor Naczelny: Witold Ślusarski. Współpraca: Lucyna Drelinkiewicz, Aleksander Płazak. Foto: E. Czajka, U. Obydzińska, Aleksander Płazak, archiwum SCKiPGZ Skład i łamanie tekstów, druk: Poligraficzny Zakład Usługowy Drukmar, Zabierzów, ul. Rzemieślnicza 10. Redakcja nie odpowiada za treść ogłoszeń i zastrzega sobie prawo dokonywania zmian i skrótów w nadesłanych tekstach. Artykułów nie zamówionych nie zwracamy.

3 Najlepsza Gmina Wiejska w Polsce - Ranking Samorządów Rzeczpospolitej lipca w Warszawie, podczas gali finałowej 16. Rankingu Samorządów Rzeczpospolitej, wręczono nagrody dla najlepszych samorządów. Gmina Zabierzów zajmując w tegorocznej edycji rankingu IV miejsce w kategorii Najlepsza Gmina Wiejska, po raz kolejny znalazła się w ścisłej czołówce najlepszych gmin w Polsce. Wyróżnienie z rąk posła Parlamentu Europejskiego prof. Jerzego Buzka odebrała Wójt Gminy Zabierzów Elżbieta Burtan. Ranking Samorządów Rzeczpospolitej jest prestiżowym, ogólnopolskim plebiscytem, którego celem jest wskazanie najlepiej zarządzanych miast i gmin w Polsce. Nagradza te samorządy, które najlepiej dbają o rozwój i podniesienie jakości życia swoich mieszkańców, zgodnie z regułami odpowiedzialności i bezpieczeństwa finansowego. Wyróżnione samorządy potrafią skutecznie wykorzystywać pieniądze Unijne oraz inwestują w infrastrukturę. W pierwszym etapie, na podstawie danych pochodzących z Ministerstwa Finansów i dotyczących wszystkich gmin, Kapituła wybrała samorządy, które w najlepszy sposób zarządzały swoimi finansami w ostatnich latach i jednocześnie najwięcej w tym czasie inwestowały. W tym gronie znalazły się miasta na prawach powiatu, pozostałe miasta i gminy miejsko-wiejskie oraz gminy wiejskie. W drugim etapie, do w/w samorządów Kapituła skierowała ankiety i na podstawie udzielonych odpowiedzi, dokonała ostatecznej oceny i wyboru najlepszych gmin w Polsce. Gmina Zabierzów od lat należy do ścisłej czołówki Najlepszych Gmin w Polsce, zajmując w Rankingu wysokie miejsca: rok 2008 VII miejsce, rok 2009 IV miejsce, rok 2010 I miejsce, rok 2011 II miejsce, rok 2012 IV miejsce Informujemy, że Chrześcijańskie Stow a r z y s z e n i e Osób Niepełnosprawnych, Ich Rodzin i Przyjaciół Ognisko w grudniu 2012 roku podjęło realizację kolejnego projektu, który da osobom niepełnosprawnym szansę na realizację marzeń o pracy i finansowej niezależności. Projekt Powiatowy Ośrodek Aktywizacji Zawodowej jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Jego Beneficjentami mogą zostać dorosłe osoby z niepełnosprawnością psychiczną (chorujące psychicznie lub z upośledzeniem umysłowym), niepracujące i zamieszkujące na terenie powiatu krakowskiego. W projekcie oferujemy szeroki wachlarz wsparcia, od indywidualnego i grupowego poradnictwa psychologicznego i doradztwa zawodowego, po możliwość podjęcia stażu, szkolenia, zatrudnienia subsydiowanego oraz zatrudnienia wspieranego przy wsparciu trenera pracy. Nabór uczestników odbywa się w sposób ciągły do wyczerpania miejsc, a projekt trwa do 30 czerwca 2015 roku. Kandydatów do projektu obowiązują następujące kryteria rekrutacyjne: 1. przedstawienie oryginału aktualnego orzeczenia o niepełnosprawności; 2. jeśli w orzeczeniu jako przyczyna niepełnosprawności nie jest wskazany symbol 01-U lub 02-P - udokumentowanie niepełnosprawności psychicznej zaświadczeniem lekarskim lub opinią psychologiczną; 3. wiek między 15 a 64 lata; 4. posiadanie statusu osoby nieaktywnej zawodowo (co oznacza osobę pozostającą bez zatrudnienia; nie wykonującą żadnej pracy zarobkowej, która jednocześnie nie zalicza się do kategorii bezrobotni); 5. zamieszkiwanie na terenie powiatu krakowskiego; 6. wyrażenie zgody na przetwarzanie danych osobowych potwierdzone pisemnym oświadczeniem. Więcej informacji możecie Państwo uzyskać kontaktując się z pracownikami projektu: Powiatowy Ośrodek Aktywizacji Zawodowej ul. Lubelska 21/21, Kraków tel , aktywizacja.powiat@ognisko.org.pl 1

4 Rocznica pacyfikacji w Radwanowicach Dzień 21 lipca 1943 roku zapisał się jako najczarniejszy w 900-letniej historii Radwanowic, dawnego zaścianka szlacheckiego koło Krakowa. W tym dniu hitlerowscy okupanci dokonali straszliwej zbrodni: skatowali a następnie rozstrzelali 30 mieszkańców Radwanowic. W nocy z 20 na 21 lipca 1943 roku oddziały SS, żołnierze Wermachtu i granatowej policji okrążyli wieś, o świcie brutalnie wyciągnęli z domów mieszkańców, zgromadzili na podwórzu ówczesnego sołtysa Józefa Walczowskiego, a następnie poddawali ich okrutnym torturom, próbując wydobyć zeznania. Chcieli zdemaskować struktury działającej tu konspiracyjnej organizacji podziemnej, wykryć i ujawnić przywódców. Nikt z przesłuchiwanych nie podał żadnych nazwisk, nie wskazał miejsc ukrytej broni. Dzięki ich heroicznej postawie, śmierci uniknęli pozostali członkowie organizacji. Torturowanych rozstrzelano i wrzucono do zbiorowej mogiły. Świadkowie tamtych wydarzeń wspominają, że zmaltretowani, zakrwawieni, stojąc nad wykopanym dołem, czekając na śmierć modlili się i śpiewali pieśń religijną Pod twą obronę Ojcze na niebie. Śmierć przyjęli z godnością, a my wspominamy tamtych trzydziestu mieszkańców Radwanowic jako bohaterów. Stefan Korzycki opowiada, że jego siostra i brat jak co dzień, wtedy 21 lipca o świcie poszli z bańkami z mlekiem do Rudawy, jednak po chwili widać było z daleka, że wracają. Rodzina domyśliła się, że dzieje się coś niedobrego. Maria Francuz Korbiel miała wówczas 4 lata. Pamięta, jak całą jej rodzinę Niemcy wyprowadzili z domu, jej i matce kazali pozostać w stodole sołtysa a 8 letni brat Franciszek i babcia zostali zagnani do sadu, gdzie kazano im leżeć na ziemi. Wyraźnie zapamiętała jeden moment: gdy mama powiedziała do niej zobacz, prowadzą tatusia... Ojca rozstrzelano. Helena Mitońska pamięta przywiązanego do drzewa Mieczysława Gędłka. Niemcy okrutnie go skatowali, a gdy tracił przytomność kazali 15-letniej Helenie przynosić wodę we wiadrach i polewali przywiązanego do orzecha, by odzyskał przytomność. O ofiarach pacyfikacji Radwanowic nie zapomniano przeniesienie ciał poległych na miejsce wiecznego spoczynku na cmentarz parafialny w Rudawie odbyło się 14 marca 1945 roku. Ich uroczysty pogrzeb był wielkim wydarzeniem; wzięło w nim udział ok. 10 tys. ludzi, którzy uznali, że należy się pamięć i cześć pomordowanym. Kondukt liczył 3 km. W Radwanowicach, w miejscu stracenia usypana została mogiła, na której ustawiono drewniany krzyż. Miejsce uświęcone krwią męczenników jest ciągle żywym wspomnieniem tragicznych dni, lat wojny i okupacji. W 1947 r 21 lipca na cmentarzu parafialnym w Rudawie uroczyście odsłonięto pomnik ku czci pomordowanych. W 1963 r z inicjatywy rodzin pomordowanych podjęto starania o trwałe upamiętnienie 2

5 miejsca pacyfikacji w Radwanowicach poprzez wzniesienie pomnika monumentu. Odsłonięto go w 21. rocznicę pacyfikacji, w dniu 21 lipca 1964 roku. W uroczystości uczestniczyło kilka tysięcy ludzi. Na pomniku umieszczono nazwiska 30 pomordowanych. Szczególnie uroczysty charakter miało 40-lecie pacyfikacji. Wydany został medal pamiątkowy, który wręczono rodzinom pomordowanych. Rada Państwa nadała Radwanowicom Krzyż Walecznych. Uroczystości 50 rocznicy pacyfikacji odbyły się w sobotę 24 lipca 1993 roku. Obok pomnika w Radwanowicach przed punktem katechetycznym odprawiono Mszę Świętą Pojednania, a ks. biskup Jan Szkodoń dokonał poświęcenia Dzwonu Pamięci. W 2000 r. na cmentarzu w Rudawie przy pomniku na grobie ofiar pacyfikacji postawiony został nowy, okazały krzyż. Poświęcenia dokonano 21 lipca w 57 rocznicę pacyfikacji. W 2008 roku przeprowadzono przebudowę pomnika ku czci ofiar: postawiono nowy cokół i nowy, metalowy krzyż, na cokole zamontowano tablicę z czarnego marmuru z nazwiskami pomordowanych. Dla uczczenia 70 rocznicy pacyfikacji w Radwanowicach, w połowie czerwca br. zakończono renowację pomnika z 1945 roku usytuowanego na cmentarzu w Rudawie. Przygotowana została też publikacja pt. Jak słodko i zaszczytnie jest umrzeć za Ojczyznę 70 Rocznica pacyfikacji w Radwanowicach. Autorzy publikacji: Leszek Sibila, Dorota Strojnowska i dr Mateusz Wyżga przedstawili historię wsi od czasów średniowiecza po dzień dzisiejszy. Podjęta na zebraniu wiejskim w Radwanowicach w dniu 25 czerwca uchwała stanowi, że główna ulica nosić będzie imię 21 lipca, a więc przypominać będzie datę kaźni i bohaterstwa mieszkańców Radwanowic. W 70 rocznicę pacyfikacji w Radwanowicach, w niedzielę 21 lipca br. pod pomnikiem Ofiar Pacyfikacji odbyły się gminne uroczystości. Poprzedziła je msza św. w intencji ofiar pacyfikacji w kościele parafialnym pw. św. Brata Alberta.. W uroczystości uczestniczyli przedstawiciele wojewódzkich, powiatowych i gminnych władz. Obecni byli posłowie: Andrzej Adamczyk i Józef Lasota, starosta powiatu Józef Krzyworzeka, członkowie Zarządu : Alicja Wójcik i Tadeusz Nabagło, radni gminy: Jerzy Cywicki, Andrzej Kaczmarczyk, Edmund Gędłek, wice wójt gminy Wojciech Burmistrz, który odczytał list od wójta Elżbiety Burtan: Oto fragment:. Dzisiejsze czasy nie sprzyjają wspomnieniom i pamiętaniu o przeszłości. Dziś liczy się przyszłość, postęp, rozwój. Dla współczesnego świata pamięć o dawnych dziejach wydaje się być niepotrzebnym balastem.. Jednak, jak zapisano na drewnianej tabliczce na Starym Cmentarzu w Zakopanem na Pęksowym Brzyzku, a słowa te przypisuje się francuskiemu marszałkowi Ferdynandowi Foch owi: Ojczyzna to ziemia i groby. Narody tracąc pamięć, tracą życie. Mijają pokolenia, a tutaj w Radwanowicach pamięć trwa. Do dziś wspomnienie tamtej strasznej zbrodni jest bolesnym doświadczeniem nie tylko dla rodzin ofiar i żyjących jeszcze świadków tych tragicznych wydarzeń, ale także dla potomnych, znających historię tego mordu z relacji ustnych i spisanych. Dlatego cześć oddajemy nie tylko bohaterom pacyfikacji, ale tym, którzy tę pamięć o nich przechowali i przekazali następnym pokoleniom. Pamiętanie o bohaterach tej ziemi to przejaw naszego lokalnego patriotyzmu. Przewodnicząca Rady Gminy Zabierzów Maria Kwaśnik w swym wystąpieniu powiedziała: Ta historyczna noc z 20 na 21 lipca 1943 roku a za nią setki innych wojennych nocy i dni pokazały, że dzięki wspólnej walce i zjednoczeniu stajemy się mocniejsi. 3

6 Kresy w ogniu. Rzeź wołyńska 1943 W czasie II. Wojny Światowej naród polski poniósł wielkie ofiary. W narodową martyrologię w szczególny sposób wpisała się tragedia, jaka w 1943 roku dotknęła Polaków zamieszkujących ziemie Kresów Wschodnich. Wydarzenia, o których zaczęto mówić oficjalnie dopiero w latach 90. XX. wieku, dziś wciąż budzą grozę i niedowierzanie, pozostając bolesnym i trudnym fragmentem w historii Polski i Ukrainy. Był to jednocześnie niezwykle trudny okres dla sprawy polskiej. Relacje pomiędzy aliantami skomplikowało ujawnienie zbrodni katyńskiej. W lipcu 1943 roku w mieszkańców Ziemi Krakowskiej uderzyła seria krwawych pacyfikacji i aresztowań działaczy podziemia. Śmierć premiera rządu Rzeczypospolitej gen. Władysława Sikorskiego podczas katastrofy w Gibraltarze 4. lipca 1943 roku była bolesnym ciosem dla Polaków przebywających w okupowanym kraju oraz na emigracji. Przypomnijmy co wydarzyło się wówczas na Wołyniu i we Wschodniej Małopolsce 70 lat temu. Ziemie określane mianem Kresów Wschodnich od wieków średnich znajdowały się w granicach Królestwa Polski oraz Wielkiego Księstwa Litewskiego i przez kilka stuleci wchodziły w skład Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Po III. rozbiorze Polski większość tych terenów została przyłączona do Imperium Rosyjskiego, zaś część stała się prowincją Cesarstwa Austrii nazwaną Galicja. W II. Rzeczypospolitej, w okresie międzywojennym, ziemie Kresów Wschodnich obejmowały obszary województw wileńskiego, nowogródzkiego, poleskiego, wołyńskiego, tarnopolskiego, stanisławowskiego oraz tych części województw lwowskiego i białostockiego, które były położone na wschód od linii Curzona. Na terenach tych mieszkała ludność polska, ukraińska, białoruska, żydowska, litewska, czeska, niemiecka i ormiańska. Zanim ziemie te znalazły się w granicach Rzeczypospolitej odradzającej się po ponad 100 latach rozbiorów, konieczne było pokonanie wojsk Zachodnio Ukraińskiej Republiki Ludowej (ZURL) w Galicji Wschodniej oraz idących na podbój Europy oddziałów Rosji Radzieckiej. W walkach toczonych przeciw bolszewikom sojusznikiem Polski były siły Ukraińskiej Republiki Ludowej (URL) dowodzone przez atamana Semena Petlurę. Po zawarciu pokoju z Rosją Sowiecką w Rydze w 1921 roku i zajęciu Litwy Środkowej z Wilnem przez wojska polskie gen. Lucjana Żeligowskiego ustalone zostały wschodnie granice II. Rzeczpospolitej. W ówczesnej sytuacji politycznej nie było możliwe utworzenie niepodległego państwa ukraińskiego. Tereny zamieszkiwane przez ludność ukraińską znalazły się w granicach Rosji Radzieckiej i odrodzonej Polski. Zagorzałymi przeciwnikami współpracy polsko-ukraińskiej były Ukraińska Organizacja Wojskowa (UOW), a później Organizacja Ukraińskich Nacjonalistów (OUN). Te nielegalne formacje dążyły do utworzenia niepodległego państwa ukraińskiego drogą terroru organizując zamachy na terenach Rzeczypospolitej, Rumunii i ZSRR. Odmienny nurt reprezentowała partia Ukraińskie Zjednoczenie Narodowo-Demokratyczne reprezentująca w parlamencie Rzeczypospolitej ukraińskie interesy. Modelowym przykładem zgodnego współistnienia ludności ukraińskiej i polskiej był teren województwa wołyńskiego pod rządami wojewody Henryka Józewskiego. Wówczas na obszarach położonych wokół Łucka, Kowla, Równego i Sarn Ukraińcy stanowili ok. 70% mieszkańców, przy czym ich obecność skupiona była na terenach wiejskich. Ludność polska wołyńskich wsi tworzyła kilkusetosobowe skupiska w osobnych koloniach i osadach, lecz także żyła w małych grupach, liczących od kilkunastu do kilkudziesięciu osób, rozproszonych wśród licznych sąsiadów narodowości ukraińskiej. W dużych miastach Wołynia przeważali Polacy i Żydzi. Wiosną 1938 roku, wraz z nastaniem rządów wojewody Aleksandra Hauke-Nowaka, nastąpiła całkowita zmiana polityki wobec Ukraińców. Akcje burzenia cerkwi oraz przymusowej repolonizacji i konwersji na rzymski katolicyzm zraziły ludność ukraińską do polskich władz i jednocześnie uczyniły ją podatną na hasła głoszone przez Organizację Ukraińskich Nacjonalistów. Ziarno bólu, nieufności i niezgody zasiane w przeddzień wybuchu wojny miało przynieść straszliwe żniwo podczas światowego konfliktu. W planach wojny III. Rzeszy z Polską w 1939 roku Organizacja Ukraińskich Nacjonalistów (OUN) miała wywołać antypolskie powstanie na ziemiach zamieszkałych przez ludność ukraińską. Po zawarciu paktu Ribbentrop Mołotow wschodnie tereny Rzeczypospolitej miały zostać włączone do ZSRR. W tej sytuacji powstanie zostało odwołane. Nie do wszystkich oddziałów terenowych OUN dotarła ta decyzja. W trakcie Wojny Obronnej polskie jednostki wycofujące się przez południowo-wschodnie województwa Rzeczypospolitej często były atakowane i rozbrajane zarówno przez ukraińskich nacjonalistów, jak i bojówki komunistyczne. Po wkroczeniu oddziałów Armii Czerwonej i NKWD na Kresy Wschodnie 17. września 1939 roku około 250 tys. polskich żołnierzy dostało się do sowieckiej niewoli. Białorusinów i Ukraińców wkrótce zwolniono, a na podbitych terenach utworzono oddzielne Socjalistyczne Republiki Radzieckie, które włączono do ZSRR. Tragiczny los polskich oficerów i funkcjonariuszy państwowych oraz 25 tys. żołnierzy, a wśród nich mieszkańców gminy Zabierzów, wkrótce podzieliła ludność cywilna. Wiele polskich rodzin mieszkających na terenach okupowanych przez Związek Radziecki pomiędzy lutym 1940 roku, a czerwcem 1941 roku zostało przesiedlonych w głąb stalinowskiego imperium. Działalność tajnych organizacji była bardzo utrudniona wobec dużej aktywności konfidentów i funkcjonariuszy NKWD. Wielu polskich i ukraińskich działaczy niepodległościowych zostało aresztowanych. W lutym 1940 roku doszło do rozłamu w Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów. Część członków pozostała wierna dotychczasowemu przywódcy Andrijowi Melnykowi, który opowiadał się za ścisłą współpracą z Niemcami. Zwolennicy pełnej niepodległości Ukrainy skupieni wokół Stepana Bandery utworzyli osobną organizację OUN-B zwaną potocznie banderowcami. Każde z ugrupowań sformowało po jednym batalionie złożonym z ukraińskich ochotników. Jednostki te dowodzone przez oficerów Wehrmachtu wzięły udział w ataku III. Rzeszy na Związek Radziecki 22. czerwca 1941 roku. Po zajęciu Lwowa 30. czerwca 1941 roku Stepan Bandera wraz ze swoimi stronnikami bez porozumienia z Niemcami proklamowali powstanie niepodległego państwa ukraińskiego. W planach Hitlera Ukraina, podobnie jak Polska, 4

7 Białoruś i ziemie zdobyte na ZSRR miały być źródłem taniej siły roboczej, surowców i wysokich kontyngentów żywności. Tereny Wschodniej Małopolski jako Dystrykt Galicja zostały włączone do Generalnego Gubernatorstwa. Ziemia wołyńska i poleska weszły w skład Komisariatu Rzeszy Ukraina, zaś nowogródzka i wileńska - Komisariatu Rzeszy Wschód. Członkowie ukraińskiego rządu, oraz czołowi działacze ONU -B zostali aresztowani. Stepan Bandera został osadzony w obozie dla więźniów politycznych. Jest prawdopodobne, że podczas niewoli utrzymywał kontakt z członkami organizacji pozostałymi na wolności, w konspiracji. Jedynie zwolennicy Andrija Melnyka (OUN-M) działali jawnie, lojalnie współpracując z Niemcami. Ukraińska policja pomocnicza w różny sposób uczestniczyła w wymordowaniu 605 tysięcy Żydów na terenie Małopolski Wschodniej i Wołynia. Wobec nasilającego się nazistowskiego ucisku i terroru obok konspiracyjnych struktur Armii Krajowej i radzieckiej partyzantki na Kresach Wschodnich formowały się również ukraińskie grupy partyzanckie. Po fali aresztowań działaczy OUN w drugiej połowie 1942 roku, podczas zjazdu przywódców OUN-B zapadła decyzja o utworzeniu Ukraińskiej Powstańczej Armii (UPA). Nazwę tej partyzanckiej formacji zapożyczono od niezależnego od OUN-B oddziału UPA Poleska Sicz, którym dowodził Taras Boroweć Bulba. Wobec niemieckiej klęski pod Stalingradem i postępów Armii Czerwonej w południowej części frontu wschodniego liczono się z możliwością opanowania terenów Ukrainy przez wojska sowieckie oraz rozpoczęcia rozmów pokojowych pomiędzy III. Rzeszą a ZSRR. Zwolennicy więzionego Stepana Bandery postanowili usunąć z ziem zamieszkałych przez ludność ukraińską wszystkich przedstawicieli innych narodowości. Liczono, że na terenie przygotowanym pod względem etnicznym uda się utworzyć państwo ukraińskie podczas przyszłej konferencji pokojowej. W lutym 1943 roku we wschodnich rejonach Wołynia rozpoczęły się masowe mordy dokonywane przez oddziały UPA na ludności polskiej. 173 mieszkańców kolonii Parośla Pierwsza w powiecie sarneńskim stało się pierwszymi ofiarami banderowców. Wiosną 1943 roku Niemcy rozpoczęli formowanie 14. Dywizji Grenadierów SS Galizien złożonej z ochotników ukraińskich. Jednocześnie banderowcy dążyli do wzmocnienia swych sił i przejęcia kontroli nad całym ruchem partyzanckim. Jednostki niezależne od OUN-B były w całości wcielane, a w razie oporu rozbijane. W tym też czasie funkcjonariusze Ukraińskiej Policji Pomocniczej zdezerterowali i zasilili oddziały UPA. W ciągu kolejnych miesięcy rzeź rozprzestrzeniała się na pozostałe powiaty Wołynia stopniowo postępując ze wschodu na zachód. Na mniejsze skupiska Polaków napadały formacje Służby Bezpieki OUN lub oddziały UPA. W celu likwidacji polskich osad banderowcy korzystali z pomocy cywilnej ludności ukraińskich wsi. Chłopi uzbrojeni w kosy, widły, siekiery, młoty, narzędzia do uboju bydła i inny sprzęt gospodarski na równi z żołnierzami mordowali mężczyzn, kobiety, starców i dzieci. Dobytek ofiar był rozgrabiany przez siepaczy, a zabudowania niszczone i palone, by zatrzeć jakiekolwiek ślady polskiego osadnictwa. Pewna liczba Polaków ocalała dzięki pomocy swych ukraińskich sąsiadów. Ostrzeżenie dostarczone w porę, ukrycie w stodole na krótki czas lub wywiezienie poza tereny ogarnięte rzezią ratowało życie. Odważni Ukraińcy, który nie godzili się na mordowanie polskiej ludności, przez banderowców zostali uznani za zdrajców i wielu poniosło śmierć z rąk swych rodaków. Początkowo Polacy organizowali oddziały samoobrony, których zadaniem było patrolowanie rejonów polskich osad i ostrzeganie mieszkańców przed zagrożeniem. Próbowano zabezpieczać wsie i przygotowywać je do obrony. Pojedyncze, niewielkie punkty oporu z nieliczną załogą ostatecznie musiały ulec przewadze napastników i nie chroniły polskiej ludności przed zmasakrowaniem. Szacuje się, że do końca czerwca pozbawiono życia ok. 15 tys. Polaków. Kulminacja rzezi miała nastąpić w lipcu, gdy Niemcy ponieśli klęskę w bitwie pod Kurskiem, a Armia Czerwona znów szybko parła na zachód. Lokalni dowódcy Armii Krajowej na Wołyniu próbowali dojść do porozumienia z kierownictwem UPA. Wysiłki te były jednak bezskutecznie. Wówczas zapadła decyzja o podjęciu akcji zbrojnej przeciwko szczególnie aktywnym działaczom UPA. Żywiono nadzieję, że formacje ukraińskich nacjonalistów pozbawione kadry dowódczej nie będą w stanie prowadzić dalszych zbrodniczych działań. Niestety inicjatywa ta okazała się o kilka dni spóźniona. W niedzielę 11. lipca 1943 roku banderowcy podjęli jednoczesny atak na 99 polskich osad. Poszczególne miejscowości były szczelnie otaczane przez napastników. Zadanie oprawcom ułatwił fakt, że tego dnia ludność poszczególnych wsi zgromadzona była w kościołach. Ofiary mordowano na miejscu, bądź okaleczano i poddawano okrutnym torturom lub zamykano w drewnianych budynkach, pod które podkładano ogień. Dzień ten przeszedł do historii Wołynia jako tzw. krwawa niedziela. Z wsi liczących po kilkaset mieszkańców zwykle nie więcej niż kilkudziesięciu osobom udało się uratować; często ginęli wszyscy. Wkrótce po tym zaskakującym, zmasowanym ataku polska ludność cywilna oraz lokalne oddziały AK zorganizowały opór. Tworzono systemy obronne liczące po kilka lub kilkanaście osad, bronione przez kilkuset osobowe załogi. Nie wszędzie jednak można było zorganizować tak skuteczną obronę. Często ludność polska musiała szukać schronienia u policji niemieckiej, bądź u radzieckich partyzantów. Uchodźcy przyłączali się do tych formacji i brali udział w pacyfikacji wsi ukraińskich. Podczas akcji odwetowej mogło zginąć 2 3 tys. Ukraińców. Ocenia się, że w samym lipcu banderowcy zamordowali ok. 17 tys. Polaków, zaś z końcem sierpnia dalszych 8 tys. Po kilku miesiącach formacje ukraińskich nacjonalistów ponowiły ataki na ludność polską w grudniu 1943 roku. Obecnie przyjmuje się, że do stycznia 1944 roku na Wołyniu zamordowanych zostało łącznie ok. 60 tys. Polaków. Ginęli także Żydzi, Czesi i Rosjanie. Oddziały UPA zgładziły również kilkadziesiąt tysięcy swoich rodaków, których podejrzewano o sprzyjanie przeciwnikom politycznym UON-B. Udokumentowano, że niemal tysiąc Ukraińców na Wołyniu zapłaciło życiem za udzielanie pomocy Polakom. Oddziały UPA były aktywne na Kresach Wschodnich długo po przejściu frontu na zachód. Jeszcze 19. kwietnia 1944 roku w Kutach, nad przedwojenną granicą II. Rzeczpospolitej z Rumunią, banderowcy zamordowali ok. 500 polskich Ormian i Polaków. Podczas konferencji w Jałcie i Poczdamie w 1945 roku zwycięskie mocarstwa zadecydowały, że wschodnia granica Polski przebiegać będzie w przybliżeniu na linii Curzona. Tym samym Rozległe tereny Kresów Wschodnich Rzeczypospolitej zostały włączone do ZSRR. Polska ludność tych ziem jako tzw. repatrianci została wysiedlona i przewieziona na tzw. Ziemie Odzyskane. Aktywność oddziałów UPA w we Wschodniej Małopolsce ustała po przeprowadzeniu operacji Wisła w 1947 roku. Przez 50 lat istnienia PRL tematy rzezi wołyńskiej oraz losów Polaków na Kresach Wschodnich, był konsekwentnie pomijany w oficjalnych kanałach informacji. Nie prowadzono również badań. Dokończenie na str. 6. 5

8 Stało się to możliwe dopiero w latach 90. XX wieku i do dziś nie znamy pełnego rozmiaru dokonanych zbrodni. Do nieistniejących już wsi, gdzie niepodzielnie panuje roślinność, a ziemia wciąż skrywa ludzkie szczątki, udają się Pielgrzymki Ocalonych coraz mniej licznych osób, które uniknęły rzezi, oraz ich potomków. Pokolenie skrzywdzonych jednak odchodzi w milczeniu, bez zadośćuczynienia. Uznanie ogromu dokonanych zbrodni z pewnością będzie trudnym i długotrwałym procesem. Istotną rolę mogła by spełnić oficjalna polsko-ukraińska komisja badająca tematy trudne w historii obydwu narodów. Przewodniczący Episkopatu Polski abp Józef Michalik, zwierzchnik Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego abp Światosław Szewczuk, łaciński metropolita Lwowa abp Mieczysław Mokrzycki oraz metropolita przemysko-warszawski Kościoła bizantyńsko-ukraińskiego abp Jan Martyniak 28. czerwca 2013 w Warszawie wspólnie podpisali deklarację z okazji 70. rocznicy zbrodni wołyńskiej. Miejmy nadzieję, że i ten krok posłuży dziełu przebaczenia i pojednania. Sławomir Korzonek Oferta zabierzowskiego centrum kultury Awanse, nominacje, wyróżnienia Minione wakacje obfitowały w naszej gminy w sukcesy prywatno-zawodowe. O czwartym miejscu gminy w rankingu Rzeczpospolitej piszemy osobno, gdyż jest to wyróżnienie zbiorowe, dla całej gminy. Szczególnie sympatyczna informacja dotarła do nas w lipcu. Oto w czerwcowym plebiscycie Dziennika Polskiego na najbardziej wpływowego człowieka powiatu krakowskiego zwyciężył wielki przyjaciel naszej gminy, aczkolwiek mieszkaniec gminy Wielka Wieś Józef Kruk. Faktycznie, ma nikogo w naszej gminie, który nie znałby Pana Józia. On jest wszędzie tam, gdzie trzeba komuś lub w czymś pomóc. Nigdy nie zabiegał o żadne wpływy, a jednak kiedy On o coś poprosi wielkim despektem adresata tej prośby byłoby jej nie spełnić. To człowiek o wielkiej duszy i wielkim sercu, którego uzupełnieniem jest jego urocza i przesympatyczna małżonka Krystyna. Oboje są ludźmi bardzo szanowanymi, niekwestionowanymi autorytetami, a wszystko dzięki temu, że najzwyczajniej kochają ludzi. I dają więcej niż biorą! Lipiec przyniósł także awans na podinspektora dla komendanta policji w Zabierzowie Andrzeja Kowalskiego. To był awans za zasługi w utrzymywaniu porządku i bezpieczeństwa w gminie Zabierzów, a pamiętajmy, że w obszar pracy zabierzowskiej policji wchodzi lotnisko, gdzie zagrożenie bywa niekiedy znacznie poważniejsze niż w poszczególnych sołectwach. Przez port lotniczy przewijają się miliony pasażerów. W takiej grupie zawsze znaleźć może się ktoś, kto zagraża bezpieczeństwu nie tylko pojedynczego obywatela ale całej społeczności. Od sierpnia na stanowisku wice prezesa PUK rozpoczęła pracę radna powiatu krakowskiego Alicja Wójcik, która według naszych informacji, zajmować się będzie głównie inwestycjami prz edsiębiorstwa. Problem inwestycji nie jest jej obcy, w powiecie przecież też miała z tymi tematami do czynienia, zwłaszcza jeśli chodzi o drogi. I jeszcze jeden sukces. Otóż w kolejnym rankingu na najlepszego sołtysa Małopolski, na trzecim miejscu (czyli medalowym) znalazł się brat najlepszego sołtysa Małopolski Anno Domini 2012 Andrzeja Krawczyka Henryk Krawczyk, sołtys Bolechowic. Nominowaną w tym plebiscycie była również sołtys Brzezia Anna Pędrys, co też należy uznać za wyróżnienie. To dowód na to, że nie brak w gminie ludzi, którzy swoją pracą przyczyniają się do dobrego wizerunku gminy także poza jej granicami. Samorządowe Centrum Kultury Promocji Gminy Zabierzów zaprasza wszystkie dzieci, młodzież i dorosłych do skorzystania z oferty w sezonie 2013/2014. Oprócz zajęć, które od lat cieszą się dużym zainteresowaniem, przygotowano nowe propozycje m. in. Business English, Klub młodego majsterkowicza oraz Pilates. Zapisy na zajęcia prowadzone są w Sekretariacie SCKiPGZ, ul. Szkolna 2 ( ). Serdecznie zapraszamy! 6 Za sukces uznać chyba też należy rozpoczęcie budowy nowego kościoła w Balicach. Właśnie 12 sierpnia br. wbito pierwszą łopatę w grunt, na którym stanie kościół. Wieloletnie starania niezwykle dynamicznego proboszcza balickiej parafii ks. Jerzego Zubera doczekały się realizacji. Przez jakiś czas przeszkodą był fakt, że na było zgody na odrolnienie działki. Skuteczną pomocą okazała się pomoc ze strony wójta Elżbiety Burtan i już wkrótce parafianie mogą być dumni ze swojego kościoła i proboszcza, który co zapowiedział na wstępie, zrealizował. Wszystkim wyróżnionym, nominowanym i awansowanym i skutecznym w działaniu serdecznie gratulujemy.

9 XXXVI Sesja Rady Gminy Zabierzów 28. VI 2013 r. W związku z wizytą w Zabierzowie wicemarszałka Małopolski Romana Ciepieli, do porządku obrad Sesji wprowadzono dodatkowy punkt: wystąpienie na temat obwodnicy Zabierzowa. Roman Ciepiela mówił o strategii rozwoju Województwa Małopolskiego do roku Jeśli chodzi o rozwój transportu i komunikacji, to przewiduje się rozwój infrastruktury, który ma doprowadzić do tego, by Kraków stał się europejskim węzłem komunikacyjnym. Dlatego konieczna jest rozbudowa lotniska w Balicach. Ważnym celem jest także umożliwienie mieszkańcom Małopolski łatwe komunikowanie się z Krakowem. Dotyczy to przede wszystkim zaniedbanych komunikacyjnie regionów, np. Powiatu Gorlickiego. Do 2020 r planuje się też utworzenie szybkiej kolei aglomeracyjnej: zakup nowoczesnego taboru, budowę przystanków i trakcji, tak by pociągi mogły osiągnąć prędkość 160 km/godz. Strategia przewiduje też modernizację dróg i budowę obwodnic. Jeżeli chodzi o obwodnicę Zabierzowa mówił Roman Ciepiela to będziemy zabiegać o to, by rząd dofinansował tę inwestycję, bo koszt jej budowy przekracza możliwości władz regionalnych. Przedłożyliśmy rządowi listę 7 obwodnic, które naszym zdaniem powinny powstać w Małopolsce. Zabierzów znalazł się w pierwszej piątce powiedział wicemarszałek. Radny Edmund Dąbrowa przypomniał, że teren pod budowę obwodnicy zarezerwowany jest od 30 lat. Jeżeli rozbuduje się lotnisko, a nie powstanie obwodnica Zabierzowa, to dojazd do Balic będzie utrudniony mówił radny Dąbrowa. Edmund Gędłek wspomniał o ślamazarnie jeżdżących pociągach, a Janusz Świątek o braku bezkolizyjnego skrzyżowania drogi 774 z krajową 79, mimo iż takie przewidywał projekt. Radni mówili też o konieczności przeprowadzenia nowych pomiarów poziomu hałasu w okolicy lotniska, i o tym, że wybór punktów pomiarowych powinien być konsultowany z mieszkańcami. Pytali, czy po rozbudowie lotniska, mieszkańcy narażeni na jeszcze większe uciążliwości niż obecnie, mogą liczyć na odszkodowanie. Przypomnieli Romanowi Ciepieli o protestach mieszkańców Szczyglic, Rząski i Cholerzyna oraz o rezolucji Rady Gminy przeciwko budowie drugiego pasa startowego. Podczas Sesji radni podjęli też uchwały w sprawie zatwierdzenia sprawozdań finansowych i sprawozdania z wykonania budżetu Gminy za 2012 rok oraz uchwałę o udzieleniu absolutorium wójtowi Gminy Zabierzów z tytułu wykonania budżetu Gminy za rok To był trudny rok powiedziała wójt Elżbieta Burtan kiedy przyjmowaliśmy budżet, wszystko wyglądało optymistycznie, w rzeczywistości w trakcie roku, sytuacja się skomplikowała. Przewidywano wzrost PKB o 4%, a w kraju wyniósł on 2,5%. W Gminie Zabierzów także wystąpiły trudności finansowe. Planowane dochody spadły o 8%, decyzją sądu trzeba było zwrócić 2,5 mln zł podatku a nie wpłynęło 1 mln 700 tys. zł od Międzynarodowego Portu Lotniczego z tytułu wycinki drzew. Tak więc 2012 rok zamknęliśmy deficytem, a zadłużenie Gminy sięgnęło 56%. Jednak obecnie sytuacja się unormowała. Aktualne zadłużenie to 51%, nadrabiamy zaległe inwestycje, np. kontynuujemy budowę ratusza w Zabierzowie. Przed dwoma tygodniami MPL wpłacił zaległą kwotę. Wszystko wskazuje na to, że 2013 będzie znacznie lepszy dla Gminy. Sprawozdanie z wykonania budżetu za 2012 rok zostało pozytywnie zaopiniowane przez Regionalną Izbę Obrachunkową a także przez Komisję Budżetową i Komisję Rewizyjną Rady Gminy Zabierzów. W dyskusji radni zastanawiali się, czy zadłużenie Gminy nie jest zbyt wysokie, czy nie za małe są tzw. wydatki majątkowe itp. Radna Maria Dziobek postulowała, by zwiększyć wydatki na oświetlenie uliczne, a radny Edmund Dąbrowa stwierdził: podoba mi się, że pani wójt sama przyznała, co nie zostało zrobione. Rok 2012 oceniam pozytywnie, tylko ten ratusz trzeba by wreszcie skończyć budować... W drugiej części Sesji gośćmi radnych byli: starosta Powiatu Krakowskiego Józef Krzyworzeka i członek Zarządu Województwa Małopolskiego Jacek Krupa. W swych wystąpieniach mówili o możliwościach pozyskiwania przez gminę środków z programów unijnych. W najbliższych latach Unia wspierać będzie głównie działania innowacyjne. Polska jest na trzecim miejscu od końca jeśli chodzi o współpracę nauki z biznesem, dlatego należy rozwijać transfer nowoczesnych technologii do przemysłu i występować o środki na ten cel. Inne sfery, na które można uzyskać wsparcie unijne to m.in. cyfryzacja, ochrona środowiska, w tym likwidacja azbestu. Wystąpienia gości podsumował radny Edmund Gędłek: o wielkich projektach panowie mówicie, a ja się pytam, co z mostem na Rudawie? A jak chodzi o azbest, to wasz budynek przy Włościańskiej w Krakowie prawie cały z eternitu! Wiem, bo sam go budowałem! Lucyna Drelinkiewicz XXXVII Sesja Rady Gminy Zabierzów 26. VII 2013 r. Na początku Sesji Rady Gminy Zabierzów postanowiono wprowadzić do porządku obrad dodatkowy punkt: poszerzyć składy komisji. Chodziło o to, że do tej pory radna Maria Dziobek nie została powołana w skład żadnej z Komisji Rady, a radni uznali, że nie jest to komfortowa sytuacja dla radnej i trzeba jej dać możliwość pracy w komisjach, choćby przez ten ostatni rok działalności Rady w obecnym składzie. W dalszej części sesji, w głosowaniu, radna Maria Dziobek została powołana wskład Komisji Rewizyjnej oraz Komisji Budżetu i Rozwoju Gospodarczego Gminy. Ożywioną dyskusję wywołał projekt uchwały w sprawie zmiany uchwały budżetowej na rok Zaproponowano bowiem w projekcie przeznaczenie 350 tys. zł na budowę lodowiska w Zabierzowie, 120 tys. na zakup urządzeń rekreacji sportowej, tzw. siłowników oraz 50 tys. zł na wykonanie zaczepów do elementów oświetlenia świątecznego. Utworzenie lodowiska wnioskowali uczestnicy zebrań wiejskich. Na sesji Tadeusz Skwarczeński zastanawiał się, ile będzie kosztować gminę naprawdę to lodowisko, bo wybudowanie, to jednorazowy wydatek, ale potem trzeba będzie łożyć około 100 tys. rocznie na jego utrzymanie, trudno przecież przewidzieć ile uzyska się ze sprzedaży biletów. Radny Czajowski uważał, że skoro nie wszystkie wsie mają place zabaw dla dzieci, to lepiej wydać pieniądze na ten cel, niż na siłowniki. Stanisław Dam tłumaczył, że siłowniki urządzenia do rekreacji ruchowej mogą służyć właśnie osobom starszym, które przychodzą na plac zabaw z dziećmi. Jerzy Cywicki miał 7

10 zastrzeżenia do celowości wydawania pieniędzy na uchwyty do oświetlenia świątecznego.. Radny Edward Dąbrowa wskazywał tzw. Topólki w Zabierzowie jako miejsce, gdzie powinny zostać ustawione siłowniki. Andrzej Krawczyk popierał zakup siłowników, lecz ustawienie ich na Topólkach terenie odległym od centralnych zabudowań w Zabierzowie nie uważał za właściwy. Jak emeryt z osiedla Sienkiewicza wybierze się na Topólki, to dwa razy po drodze trzeba będzie go reanimować mówił radny a z Topólek do domu i tak żywy nie wróci. Przewodnicząca Rady Maria Kwaśnik wyjaśniała, że urządzenia zwane siłownikami znajdują się w kilku miejscach w Krakowie i mieszkańcy chętnie z nich korzystają, dlatego w gminie Zabierzów też się na pewno sprawdzą. Wice wójt Wojciech Burmistrz wyjaśniał, że na oświetlenie świąteczne niegdyś gmina wydała spore pieniądze, więc teraz warto dołożyć 35 tys. zł na uchwyty i naprawę istniejących elementów, by mieszkańcy mogli cieszyć się świąteczną iluminacją. Na uwagi kilku radnych, że może lepiej przeznaczyć pieniądze na drogi i chodniki, Wojciech Burmistrz wspomniał o zmieniających się potrzebach ludzi. Kiedyś mówił mieszkańcy oczekiwali od gminy budowy wodociągów i kanalizacji, teraz chcą organizowania imprez kulturalnych i sportowych, tworzenia warunków i infrastruktury do tego celu, np. budowy lodowiska, a niedługo pewnie przyjdzie kolej na korty tenisowe... W głosowaniu radni poparli projekt uchwały. Tak więc w Zabierzowie powstanie lodowisko, będzie to lodowisko sezonowo rozkładane na terenie boiska sportowego OSR, usytuowane zostanie za bramką, nie zniszczy więc murawy. Jego powierzchnia będzie taka jak lodowiska w Krzeszowicach: 20 na 40 metrów. Zostanie ono wyposażone w oświetlenie i obiekt kontenerowy obsługi technicznej i wypożyczalnię łyżew. Zgodnie z podjętą uchwałą zostaną też postawione siłowniki i odnowiona iluminacja świąteczna. Warto dodać, że w uchwale przewidziano także zwiększenie wydatków o 30 tys. zł na remonty krzyży i kapliczek, w tym dokończenie remontu kapliczki w Brzezince i wykonanie I etapu remontu kapliczki w Rudawie oraz ogrodzenie działki przy kapliczce w Kobylanach. Również o 30 tys. zł więcej przeznaczy się na remont kapliczki w Rząsce. Podczas Sesji w dniu 26 lipca zmieniono też regulamin udzielania pomocy materialnej o charakterze socjalnym dla uczniów zamieszkałych na terenie gminy Zabierzów. Wysokość miesięcznego stypendium dla ucznia, w którego rodzinie średni dochód miesięczny netto na jednego członka rodziny nie przekracza 250 zł, wynosić będzie teraz 212 zł, natomiast średni dochód powyżej 250 zł uprawnia do otrzymania stypendium w wysokości 159 zł miesięcznie. Dla uczniów w szczególnie trudnych sytuacjach stypendium może być zwiększone maksymalnie o 20%. Kolejna podjęta uchwała dotyczyła nadania nazw ulicom we wsi Radwanowice. Na uwagę zasługuje fakt, że poza nazwami nadawanymi ostatnio lub istniejącymi od pewnego czasu w wielu miejscowościach gminy, jak ul. Ogrodowa, Lipowa, Słoneczna, Spokojna, w Radwanowicach zdecydowano o nadaniu nazwy ul. 21 Lipca, a więc uczczeniu ofiar pacyfikacji mieszkańców Radwanowic w 1943 roku. Będzie też w tej miejscowości ul. Zofii Tetelowskiej osoby zasłużonej dla Radwanowic, która przekazała swoje działki pod budynki Fundacji im. Brata Alberta. W ramach wolnych wniosków zgłaszanych przez radnych powrócił problem nowego systemu wywozu odpadów. Choć ogólnie system funkcjonuje prawidłowo, to jednak w szczegółach wymaga dopracowania. Poinformowano np. o tym, że konsorcjum van Gansewinkel za zielone kubły pobiera od mieszkańców ul. Krakowskiej w Zabierzowie opłaty w wys. 65 zł lub zabiera kubły z posesji, mimo iż są one własnością gminy i na każdym widnieje napis Gmina Zabierzów. Radny Stanisław Kwiatkowski zwrócił uwagę, że odbieranie odpadów zielonych jeden raz w miesiącu w okresie letnim, czyli teraz, gdy ludzie koszą trawę to zdecydowanie za rzadko. Gdyby mieli szczaw, to mogliby z niego gotować zupę mówił radny ale co zrobić ze skoszoną trawą? Lucyna Drelinkiewicz W Karniowicach przy upalnej pogodzie Na piknik nie wydaliśmy ani złotówki własnych pieniędzy. Pomogli sponsorzy, wszystkie prace porządkowe zrobiliśmy sami. U nas wystarczy tylko dać hasło i od razu pojawiają się chętni do pomocy mówi sołtys Karniowic Jacek Kozera. W Karniowicach już od lat piknik podporządkowuje się dzieciom. Dla nich są dmuchane zamki, gumowe skałki, pokazy tresury psów, dla nich tańce. Starsi zazwyczaj siadają pod namiotami przy szklaneczce wody mineralnej (no, nie tylko) i bacznie obserwują co dzieci robią. W tym roku furorę zrobiły fryzjerki. Kolejka chętnych do nowoczesnego uczesania była tak długa jak kiedyś po mięso na kartki. Już po raz któryś można było obejrzeć wyposażenie policji i obejrzeć, a nawet pogłaskać pieski, które potrafią wykryć nawet najmniejsze ilości narkotyku. Prowadząca piknik Agnieszka Rokita przeprowadzała rozmaite konkursy z nagrodami, a ponieważ dopisała pogoda piknik był udany. Panu Krzysztofowi N CCE radnemu Gminy Zabierzów wyrazy szczerego wspó czucia po mierci MAMY sk ada Redakcja ZNAD RUDAWY 8

11 W Instytucie Zootechniki w Balicach Były podziękowania, wzruszenia i gratulacje Jeśli przez 27 lat było się szefem wielkiego i prestiżowego zakładu pracy, a takim jest na pewno Instytut Zootechniki Państwowy Instytut Badawczy w Balicach, to na zakończenie tej działalności muszą pojawić się łzy w oczach odchodzącego na emeryturę szefa. Nie ustrzegł się tego nawet tak twardy mężczyzna jak prof. dr hab. Jędrzej Krupiński, który kierowanie tym Instytutem przejął po prof. dr. hab. Stefanie Wawrzyńczaku w momencie, kiedy w Polsce zachodziły dziejowe zmiany ustrojowe i mentalne. Instytut mimo ogromnych kłopotów związanych z restrukturyzacją nie tylko nic nie stracił ale wręcz zyskał na tych zmianach i jest dziś placówką badawczą mającą swoją renomę i uznanie także poza granicami kraju. Nic zatem dziwnego, że sala audiowizualna Instytutu wypełniona była po brzegi pracownikami i gośćmi, którzy przyjechali czasem z bardzo daleka, by wyrazić wdzięczność swojemu szefowi za l ata pracy i współpracy. O zasługach prof. dr hab. Jędrzeja Krupińskiego dla polskiego rolnictwa i rozwoju myśli naukowej w tym zakresie bardzo rzeczowo i konkretnie mówił wiceminister rolnictwa Tadeusz Naliwajek, podkreślając, że współpraca ministerstwa z Instytutem była wręcz wzorcowa. Zasługi prof. Jędrzeja Krupińskiego dla samego Instytutu w sposób niezwykle sympatyczny przedstawił zebranym zastępca dyrektora IZOO prof. dr hab. Eugeniusz Herbut. Dowiedzieliśmy się m.in., że oprócz tytułu naukowego ma profesor Krupiński tytuł czeladnika zegarmistrzowskiego i pseudonim, który niech pozostanie do wiadomości najbliższych współpracowników, gdyż kojarzy się on może z oszczędnym gospodarowaniem środkami finansowymi, ale za to dziś Instytut znajduje się w dobrej kondycji finansowej. Kolejka pracowników i współpracowników pragnących podziękować swojemu szefowi była tak duża, że prowadzący to spotkanie przewodniczący Rady Naukowej IZOO prof. dr hab. Marian Różycki musiał kierować ruchem i ponaglać składanie życzeń. Oczywiście nie mogło zabraknąć kwiatów i prezentów, spośród których najciekawszym był na pewno rower. W rozmowie ze mną profesor Krupiński potwierdził, że po latach, kiedy nie miał czasu na prywatne przejażdżki teraz z przyjemnością przesiądzie się na rower i być może czasem przyjedzie nim z krakowskiego mieszkania do pracy w Instytucie, bowiem pożegnał się tylko z gabinetem dyrektora ale nie z pracą naukową. Przypomnijmy, iż dziedziną nauki, której prof. Krupiński poświęcił swoje naukowe życie i za co otrzymał tytuł honoris causa Politechniki Szczecińskiej były problemy związane z szeroko pojętą hodowlą owiec. Następca żegnanego dyrektora dowcipnie zauważył, że mający tytuł rodowy de Pelikan, profesor Krupiński przekazał władzę w Instytucie człowiekowi, który zajmuje się naukowo drobiem, a zatem obaj zajmują się bardzo modnymi i niezwykle ekspresywnymi działami światowego rolnictwa, czyli zachowana została tym samym ciągłość naukowa Instytutu, co dobrze rokuje na przyszłość. Było pożegnanie, musiało więc być i powołanie. Nowym szefem Instytutu Zootechniki Państwowego Instytutu Badawczego w Balicach został, wyłoniony w drodze konkursu, dotychczasowy zastępca dyrektora prof. dr hab. Eugeniusz Herbut. Dokończenie na str

12 Interesująco zabrzmiało expose nowego szefa. Zwrócił on szczególną uwagę na pozyskiwanie środków, które gwarantować muszą rozwój dalszych badań naukowych, związanych mocniej niż kiedykolwiek z praktyką rolniczą. Jednocześnie zapewnił, iż większą uwagę kierownictwo Instytutu zwróci na merytoryczną stronę wydawnictw naukowych, bowiem obecnie nie wystarczy mieć osiągnięcia w nauce ale trzeba je jeszcze wypromować i upowszechnić. Sympatycznie zabrzmiały podziękowania pod adresem swojego już byłego szefa za zagwarantowanie dobrej pozycji finansowej Instytutu, która zapewnia wypłacalność i nie jest zagrożona jak wiele innych Instytutów finansowym deficytem. Pożegnanie jednego dyrektora i powołanie nowego zbiegło się również z inną uroczystością. Otóż po kilkudziesięciu latach pracy przeszła też na emeryturę Stanisława Cięciel, wieloletnia główna księgowa tej placówki, osoba, o której prof. Jędrzej Krupiński powiedział na spotkaniu, że czasem wylewała z siebie potok słów, z którymi trudno się było nie zgodzić. Była niekiedy tak pryncypialna, że dyrektor dawał za wygraną, zwłaszcza, że był pewien, iż finanse Instytutu są w pewnych (czytaj: fachowych) rękach. Obecna nowoczesność organizacji finansów w Instytucie w dużej mierze jest jej zasługą. Chociaż pożegnalne spotkanie dobiegło końca, to długo jeszcze trwały rozmowy i wspomnienia. Tak to już jest, że warto czasem zapamiętać co było dobre i korzystne niż lekceważyć przeszłość i być przeświadczonym, że nie ważne to co było. Jeszcze raz okazało się, iż parafrazując Norwida przeszłość, to dziś tylko jeden dzień wcześniej i sięgnąć do skarbnicy ludowych mądrości cytując za Oskarem Kolbergiem: żeby poznać drogę przyszłą trzeba wiedzieć skąd się wyszło. /wś/ Nowe strefy aktywnego wypoczynku i rekreacji w Rudawie i Niegoszowicach Dobiegły końca prace związane z utworzeniem tzw. stref aktywnego wypoczynku i rekreacji oraz integracji społecznej w Niegoszowicach i Rudawie. Inwestycja była współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata Projekt miał na celu stworzenie placów zabaw wyposażonych w infrastrukturę rekreacyjną umożliwiającą korzystanie z nich osobom w różnym wieku oraz urządzenie i uporządkowanie terenów zielonych. Każda strefa posiada altanę o pow. 25m2, stolik do gry w szachy i chińczyka, strefę z zabawkami sportowo edukacyjnymi dla dzieci młodszych (ogro- dzoną małym płotkiem i wyłożoną nawierzchnią typu tartan), natomiast druga strefa jest przeznaczona dla dzieci starszych. W projekcie wykonano również chodniki, zagospodarowano teren zielony oraz zainstalowano ławki parkowe. Celem projektu, było stworzenie miejsc wyposażonych w infrastrukturę służącą wypoczynkowi, rekreacji i integracji społecznej mieszkańców wsi, przyczynienie się do wzrostu poziomu życia mieszkańców oraz ożywienia życia społecznego, kulturalnego i skupienia go w atrakcyjnej strefie. Tekst i zajęcia Wojciech Wojtaszek 10

13 Tego nie da się zapomnieć Takiej imprezy w Zelkowie jeszcze nie było i pewnie długo nie będzie, trudno bowiem liczyć, że znajdzie się tam kiedyś sołtys podobny charakterem do Andrzeja Krawczyka, a poza tym przynajmniej na razie nic nie wskazuje na to, by miał on zrezygnować z urzędu lub nie zostać wybrany na następną kadencję. Tytuł Sołtysa Roku dla Andrzeja Krawczyka praktycznie nikogo nie zaskoczył, jak nie zaskoczyła świetna organizacja tej imprezy, podczas której Krawczyk przekazał berło nowemu sołtysowi roku Władysławowi Zamilskiemu ze wsi Włosienica w gminie Oświęcim. Zanim do tego doszło, były powitania gości, którzy licznie zjawili się w Zelkowie, były gratulacje i nagrody dla sołtysów, którzy przez specjalną kapitułę zostali nagrodzeni w tym plebiscycie. Z satysfakcją odnotowujemy, iż w tym elitarnym gronie na miejscach odpowiednio czwartym i trzecim znaleźli się: Anna Pędrys sołtys Brzezia i Henryk Krawczyk sołtys Bolechowic. Pogoda dopisała, program artystyczny atrakcyjny, VIPy dojechały, catering doskonały, przemówienia krótkie i serdeczne; Zelków pokazał, że może być atrakcyjnie i wesoło. Najpierw zagrała orkiestra Samorządowego Centrum Kultury i Promocji pod kierunkiem Józefa Bylicy, która przypomniała znane standardy muzyki rozrywkowej. Potem wójt Elżbieta Burtan powitała gości: marszałka województwa małopolskiego Marka Sowę, wicewojewodę Andrzeja Haręźlaka, parlamentarzystów: Czesława Siekierskiego eurodeputowanego, Józefa Lasotę i Jarosława Gowina posłów do parlamentu polskiego, starostę Józefa Krzyworzekę, członkinię Zarządu Powiatu krakowskiego Alicję Wójcik, przewodniczącego Stowarzyszenia Sołtysów Małopolski Stanisława Kaszyka i radnych gminy Zabierzów, których niestety nie było zbyt wielu, co było dość szeroko komentowane wśród obecnych na tej imprezie. Cytować nie będziemy, możemy tylko zdradzić, że komentarze nie były dla nieobecnych zbyt pochlebne. Nie mogło obejść się bez wystąpienia ustępującego sołtysa roku. Ze wzruszeniem w głosie Andrzej Krawczyk dziękował wszystkim za uznanie jakim go obdarzano kiedyś i obdarza dzisiaj, ale szczególnie dziękował mieszkańcom swojego sołectwa, bez których, jak mówił : nie byłoby żadnych sukcesów. Potem były krótkie wystąpienia zaproszonych gości, niestety w jednym przypadku lekko podbarwione kampanią wyborczą, a następnie występy artystyczne w wykonaniu laureatów powiatowych przeglądów piosenkarskich z programem złożonym z piosenek z lat międzywojennych i występy grup tanecznych ( m.in. grupy Tanecznice z Zabierzowa. Wieczorem stadion sportowy w Zelkowie opanowali Skaldowie. I tak w optymistyczno-muzycznym nastroju upłynęła zelkowska sobota, której długo nie da się zapomnieć. Tym samym Andrzej Krawczyk wpisał się na trwałe w historię tej wsi, niegdyś na uboczu gminy, a dziś znanej równie szeroko co sama gmina. 11

14 Gminne dożynki Przy dobrej widoczności ze stadionu Jurajskiego Klubu Sportowego Zelków widać nie tylko Kraków ale i wierzchołki gór. Na tym właśnie stadionie w niedzielę 18 sierpnia odbyły się gminne dożynki. Zelków zasługuje na to, by być gospodarzem tak ważnego wydarzenia mówi pani Maria, która ponad 50 lat temu mieszkała w Zelkowie, a potem losy rzuciły ją daleko w świat. Teraz powiadomiona przez znajomych, że w jej rodzinnej miejscowości będą dożynki, przyjechała, by odwiedzić stare kąty. Przyjechała i... nie może się nadziwić, jak Zelków wypiękniał. Prowadzi mnie nad staw i opowiada: tu było olbrzymie bajoro, w którym myłam krowy i sama też się jako dziecko kąpałam. A teraz... molo, fontanna i kumkające żabki! A domy ładniejsze niż w mieście, a w ogródkach kwiatki i wykoszone trawniki! Zasłużył Zelków na to, by być organizatorem dożynek dla całej gminy mówi z dumą. Gminne dożynki rozpoczęły się polową mszą św. koncelebrowaną przez ks. dziekana Stanisława Kozieła, proboszcza parafii w Bolechowicach i ks. Tadeusza Isakowicza Zaleskiego. Ks. dziekan dziękując za przygotowanie dożynek stwierdził, że ta uroczystość przyczynia się do wzmocnienia wspólnoty zabierzowskiej ziemi. W części oficjalnej przybyłych gości i mieszkańców przywitała wójt gminy Zabierzów Elżbieta Burtan. W swym wystąpieniu mówiła o szacunku dla chleba, który w polskiej tradycji wyraża szacunek dla pracy rąk. Przypomniała dawny polski zwyczaj podnoszenia i całowania każdego okruszka chleba, który upadł na ziemię. Przewodnicząca Rady Gminy Zabierzów Maria Kwaśnik dziękowała rolnikom za pomnażanie bogactwa ziemi zabierzowskiej i za kultywowanie tradycji. Dożynki powiedziała to polska ale też chrześcijańska tradycja dziękowania za zebrane plony. Starostowie dożynek: Krystyna Piwowarczyk i Marian Woch wręczyli władzom gminy chleb upieczony z tegorocznej mąki. Krystyna Piwowarczyk wraz z mężem gospodaruje na 10 ha ziemi, dzierżawi dodatkowe 20 ha. Jako jedyna rodzina w Zelkowie hoduje bydło oraz kozy, kury, gęsi, kaczki i perliczki. Codziennie przed domem państwa Piwowarczyków ustawia się kolejka ludzi, którzy z okolicznych miejscowości przyjeżdżają po mleko. Marian Woch wraz z rodziną mieszka w Zelkowie. Jest właścicielem pięciu foliowych tuneli, od 20 lat specjalizuje się 12 w uprawie pomidorów, kwiatów rabatowych i chryzantem. Wójt Gminy i przewodnicząca Rady Gminy podzieliły chleb dożynkowy i wraz ze starostami jak nakazuje tradycja - częstowały nim gości i mieszkańców. Następnie poszczególne Koła Gospodyń Wiejskich wraz z sołtysami wsi występowały na estradzie. Wręczając wieńce dożynkowe wybranym osobom, które ich zdaniem w tym roku zasługują na szczególne uznanie. KGW Zelków przygotowało wieniec dla Elżbiety Burtan, a w przyśpiewce podziękowało za to, że dba o naszą wioskę, forsy nie żałuje, wiemy, że się u nas bardzo dobrze czuje; życzymy jej zdrowia i ducha pogody, niech zbiera kolejne dla gminy nagrody. Koło Gospodyń Zelków Gacki wręczyło wieniec ks. dziekanowi Stanisławowi Koziełowi, śpiewając: Wyremontował kościół, o wszystko stara się; każdego uszanuje i wszystkim służyć chce. Alicja Wójcik członek Zarządu Powiatu Krakowskiego otrzymała wieniec od Koła z Balic, a Adam Wójcik członek Rady Powiatu Krakowskiego - od pań z KGW Brzoskwinia. Wyróżniający się urodą wieniec w kształcie serca, przygotowany przez panie z Pisar otrzymał wicewójt Gminy Zabierzów, Wojciech Burmistrz. Klub Seniora w Zabierzowie ofiarował państwu Krystynie i Józefowi Krukom wieniec dożynkowy z żyta i pszenicy, bo świecą przykładem w całej okolicy.

15 w Zelkowie O zero procentowe kredyty w swych przyśpiewkach prosiły panie z Bolechowic, wręczając wieniec Krystynie Krzyworzece, dyrektor Krakowskiego Banku Spółdzielczego, Oddział Zabierzów. Janusz Apostolski, właściciel firmy meblarskiej otrzymał wieniec od KGW Rudawa, Wojciech Hudyka z firmy Alsal od Niegoszowic, a Zygmunt Podgórski z Urzędu Gminy Zabierzów od KGW Kobylany. Ponadto goście: Wojciech Kozak, wicemarszałek Województwa Małopolskiego i Andrzej Ziarkowski, dyrektor Małopolskiego oddziału Tauron, otrzymali kosze z produktami regionalnymi. Podobny kosz dla posła Ireneusza Rasia odebrał przewodniczący PO w Zabierzowie, Jerzy Cywicki. Uhonorowano też dyplomami i upominkami wyróżniających się 24 rolników z terenu gminy. Byli to: Stanisław Mirek z Karniowic, Jerzy Skołuba z Brzoskwini, Tadeusz Walczowski, sołtys z Radwanowic, Paweł Paczyński z Bolechowic, Stanisław Gwizdała z Brzezinki, Elżbieta Puchalska z Kochanowa, Edward Setkowicz z Młynki, Radosław Duch z Rząski, Piotr Baster z Brzoskwini, Danuta Sobkowicz z Brzoskwini, Jan Jaroń z Brzezinki, Henryk Ostrowski z Rudawy, Tadeusz Żukowski z Rudawy, Marian Mikołajewicz z Nielepic, Jacek Wielowski z Brzezia, Józef Gwizdała z Więckowic, Agata Jacak z Kobylan, Józef i Kazimiera Baranowie, Ignacy Dziedzic z Więckowic, Agnieszka i Bernard Baranowscy, Piotr Rumian z Zelkowa, Adam i Maria Soleccy z Pisar, Krystyna Piwowarczyk z Zelkowa i Marian Woch, także z Zelkowa. Część oficjalna dożynek zakończyła się ogłoszeniem wyników konkursu kulinarnego na najlepszą potrawę regionalną. Panie z Kół Gospodyń Wiejskich na stoiskach na stadionie w Zelkowie, gdzie odbywały się dożynki zaprezentowały swoje wyroby kulinarne. Jury przy ocenie brało pod uwagę walory smakowe, estetyczne i zgodność z regionalną tradycją poszczególnych dań i potraw. Dwie pierwsze nagrody przyznano KGW Zelków za pierogi gospodarza (podobne do pierogów ruskich, ale z dodatkiem boczku) i KGW Pisary za żeberka w kapuście. Wyróżnienia otrzymały panie z Kół z Balic, z Brzoskwini, z Niegoszowic i z Rudawy. Na stoiskach kół gospodyń znalazły się też inne potrawy, wyroby wędliniarskie i wypieki, którymi częstowano gości i mieszkańców. Natomiast ekologiczne warzywa i owoce można było nabyć na stoisku Fundacji Wspólnota Nadziei. Sprzedawano też wiklinowe kosze, papierowe kwiaty, bukiety z suszonych kwiatów, różnorodne miody. Przygotowano także stoisko promujące Gminę pod hasłem: Właśnie tutaj zamieszkaj, zainwestuj, wypoczywaj. Rozdawano najnowsze mapy gminy Zabierzów, zawierające spisy ulic wszystkich miejscowości, oraz przewodniki turystyczne i pocztówki. W ramach dożynek w Zelkowie wystąpiła Kapela Ludowa z Zabierzowa a prowadzący imprezę Marcin Kruk bawił publiczność licznymi anegdotami i konkursami. Dużym powodzeniem wśród publiczności cieszył się konkurs etnograficzny pod hasłem w starej chałupie. Samorządowe Centrum Kultury i Promocji pozyskało dawne przedmioty codziennego użytku. Prowadzący pokazywał je publiczności a ludzie próbowali zgadywać co to jest i do czego kiedyś służyło. Szybko udało się rozpoznać grzebień do zbioru jagód i dawną wyciskarkę do sera. Jednak stępa do tłuczenia soli i grępla ręczna do wełny okazały się zupełnie nieznane współczesnym zelkowianom i gościom. Wielkimi brawami nagrodzono koncert Zbigniewa Wodeckiego, a całość zakończyła się zabawą taneczną. Piękny teraz ten mój dawny Zelków mówi pani Maria i jak godnie podjął dożynkowych gości! Nie będę się wstydziła przywieźć tu wnuki w przyszłym roku... Lucyna Drelinkiewicz 13

16 Dożynki Gminne 18 sierpnia 2013 r. Sponsorzy: 1. Międzynarodowy Port Lotniczy Kraków Balice, Kraków AIRPORT 2. Krystyna i Józef Krukowie 3. Krystyna Krzyworzeka - Krakowski Bank Spółdzielczy Oddział Zabierzów 4. Kazimierz Janecki - Zakład Usług Komunalnych w Zelkowie 5. Wojciech Hudyka ALSAL w Niegoszowicach 6. Firma KOSD 7. Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych w Zabierzowie 8. Marian Dymacz Firma Handlowo-Usługowa INS-BUD w Więckowicach 9. Janusz Apostolski Meble Stylizowane i Nowoczesne w Zabierzowie 10. Robert Sulich Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych van Gansewinkel w Krakowie 11. Adam Chechelski, Piotr Piątek Lewiatan U RATAJA w Rudawie 12. Jan Szczepański, Jan Kus MATIMEX Polska Sp. z o.o. w Rudawie 13. Mirosław Bukowski - Skład Opału w Zabierzowie 14. Janusz Szumiec Restauracja FRYKAS w Krzeszowicach 15. OES - Mariusz Szczepanik 16. Bożena i Krzysztof Gąsiorowscy SNC w Niegoszowicach 17. Tadeusz Wojtaszek AMBAR w Brzeziu 18. Marta Kumorek Drukarnia DRUKMAR w Zabierzowie 19. Danuta Kuflowska Wesołe miasteczko 20. MAKRO w Krakowie 21. Paweł, Mateusz, Łukasz Moląg Firma MOSUR w Rudawie 22. Stanisław Kwiatkowski TRANS MED w Rząsce 23. Józef Woch Cybernet WMW w Zabierzowie 24. Stanisław Grzegorczyk - Pracownia Kamieniarska w Rudawie 25. Krystyna, Dariusz Pietras - Sklep Centrum w Zabierzowie 26. Stanisław Żelawski Mechanika Pojazdowa w Balicach 27. Leszek Kulma - Firma Usługowo-Budowlana WOD-KAN w Krakowie 28. Firma Handlowo-Usługowa - Andrzej Kasprzyk w Modlnicy 29. Mirosław Kula Qla Sp. z o.o. w Krakowie 30. Roman Staroń Firma BRUKMAN w Krzeszowicach 31. Tomasz Roman SANDLAR w Zabierzowie 32. Ryszard Nowak - Usługi Transportowe w Jerzmanowicach 33. ZZD w Rudawie 34. MODR Karniowice 35. Marek Wcisło Przedsiębiorstwo Handlowe w Rząsce 36. Koło PSL o/zabierzów 14 Święto Nielepic 15 sierpnia b.r. w Nielepicach spełniło się marzenie wielu mieszkańców, doczekaliśmy się otwarcia boiska piłkarskiego. Kilka lat temu nikt nie wierzył, że na tutejszym terenie znajdzie się plac, na którym będzie można postawić bramki oraz wytyczyć boisko do piłki nożnej. W tamtych czasach powstał wierszyk: Zasypmy doły, czy to możliwe? Dzisiaj częściowo to się spełniło, tak planowało kilku sołtysów, na wysypisku mamy boisko. Boisko nasze nie jest w pełni wymiarowe, ale cieszymy się, że jest piękne, ogrodzone i można rozgrywać na nim amatorskie mecze. W tym dniu rozegrano 6 meczów /w czasie nieco skróconym/, ale emocji było wiele. Najlepiej wypadła drużyna Perdzine Pawła Rudzkiego, wygrywając 4 mecze. Wójt Elżbieta Burtan uhonorowała zwycięzców dyplomem. Po zawodach sportowych Szkółka jeździecka ze stadniny koni pokazała prawie mistrzowskie opanowanie jazdy na koniach huculskich. Atrakcji było wiele: powitanie nowych mieszkańców, wręczenie pamiątkowych koszulek dla nowych mieszkańców oraz sponsorów, występy młodzieży oraz tańce zoomby w wykonaniu pań z Nielepic i Pisar. Losowano również gadżety ufundowane przez gminę oraz Cracowię i Wisłę. Najstarszy kibic Józef Mazur otrzymał od Cracowi: klubowy szalik oraz plakat całej drużyny z autografami. Inicjatorem budowy był sołtys Nielepic Stanisław Dam, a wydatnej pomocy udzieliła gmina Zabierzów. Edward Rudzki

17 Kolorowo na ludowo... Parafialne dożynki w Szczyglicach przebiegały pod znakiem pięknej słonecznej pogody. Po mszy odprawionej przez proboszcza parafii w Balicach ks. Jerzego Zubera nastąpiło wręczenie wieńców dożynkowych wójtowi gminy Elżbiecie Burtan, przewodniczej Rady Gminy Marii Kwaśnik oraz małżeństwu Krystynie i Józefowi Krukom. Tradycyjnie już, panie (i panowie w mniejszości) wyśpiewali zasługi w/w dla tych sołectw, aczkolwiek nie zabrakło też próśb o nowe inwestycje, które są potrzebne sołectwom jak woda do picia człowiekowi. Trzeba przyznać, że sporo było tych próśb ale była okazja, więc trzeba je było władzom przedstawić. Tę tradycyjną część dożynek poprzedziło podziękowanie sołtysa Szczyglic Edwarda Rogoża dla Jolanty Rapeckiej, która jak stwierdził sołtys, była przez 20 lat wszędzie tam, gdzie potrzebna była pomoc. Starostowie szczyglickich dożynek: Jolantai Marcin Pieniążkowie dożynkowym chlebem częstowali gości, a byli wśród nich obecni: starosta Józef Krzyworzeka z małżonką, radna powiatu Alicja Wójcik, radni gminy: Janusz Świątek i Tadeusz Jojczyk. Podczas mszy zbierano datki na pomoc dla 3. letniej Amelki, u której w grudniu ub.r. wykryto guza mózgu. Amelka poddawana jest ciężkiej chemioterapii. Szansą dla niej jest podjęcie leczenia za granicą, gdzie specjalizują się w leczeniu guzów mózgu metodą Radioterapii Protonowej. Niestety, aby rozpocząć leczenie, rodzice potrzebują ok. 40 tys. Euro. Dlatego liczy się każda pomoc. Podajemy nazwę i nr konta, na które można wpłacać różne datki: Fundacja Dzieciom Zdążyć z Pomocą ul. Łomiańska 5, Warszawa ,

18 Piknik w Bolechowicach Samorządowe Centrum Kultury i Promocji Gminy Zabierzów, Urząd Gminy Zabierzów, Jurajska Izba Gospodarcza i Samorząd Wsi Bolechowice zorganizowały w dniach 13 i 14 lipca XIII Samorządowy Piknik Rodzinny. W sobotę od rana padał deszcz. Jednak piknik w Bolechowicach nie został odwołany. Od 10-tej do 15-tej odbywała się akcja krwiodawstwa; wzięły w niej udział 33 osoby, oddano 14,85 litra krwi. To podobny wynik jak w ubiegłych latach, a przy takiej pogodzie to niewątpliwy sukces podsumowuje Andrzej Bukowczan, dyrektor Jurajskiej Izby Gospodarczej. Około południa zaczynają pojawiać się rodziny, które chcą wziąć udział w III Rajdzie Ekologicznym po Dolinie Bolechowickiej. Każdy dostaje numer, paczkę słodyczy i napój oraz rękawice i worek na śmieci. Rajd polega na tym, że spacerując po Dolinie, oglądając piękne skałki i rośliny, zbiera się pozostawione tu przez turystów śmieci. Najmłodszym uczestnikiem rajdu był 2,5 roczny Leonard, a jedna z rodzinnych drużyn miała w składzie psa Maksa. Zebrano ok. 270 kg śmieci to mniej niż w poprzednich latach. Może dlatego, że w Dolinie Bolechowickiej ustawiono teraz kosze i ludzie mniej puszek, papierów i woreczków foliowych zostawiają na trawie. Każdy z uczestników rajdu otrzymał w nagrodę za zebrane śmieci album pt. Sławy sportu ufundowany przez Sobiesława Zasadę. Około 17-tej przestał padać deszcz. Na placu obok apteki w Bolechowicach pojawia się coraz więcej uczestników pikniku. Pani Renata sprzedająca cukierki oraz wiatraczki narzeka: od rana tak lało, że stołu rozstawić nie mogłam to i nic nie sprzedałam, coś mi się zdaje, że marny handel dziś będzie... Dobrze, że nie wykupiłam miejsca na samym placu, tylko tu przy drodze stoję, bo tam za miejsce brali aż 400 zł! Przy wejściu na plac piknikowy spotykam panią Helenę: mam 89 lat a na piknik idę! Dobrze przypomnieć sobie młode lata, wtedy się człowiek wybawił i wytańczył, że ho, ho! Po dożynkach się chodziło, po zabawach, po remizach... Teraz czekam na stulecie OSP w Karniowicach, bo pewnie będzie dobra zabawa! Po prawej stronie estrady panie w krakowskich strojach, układają na stołach przykrytych białym obrusem, na talerzach domowe wypieki oraz chleb z domowym smalcem. Panie pewnie z KGW? zagajam rozmowę, ale panie Bożena, Marta i Gosia spoglądają porozumiewawczo i odpowia- dają chórem: jakie tam KGW, my jesteśmy gospodynie sołtysa! Może pani się poczęstuje: smalczyk ze śliweczką, z jabłuszkiem albo z cebulką polecamy i serniczek pyszny, pani spróbuje, bo za godzinę nie będzie śladu, jak przyjdą ludzie! Tymczasem na estradzie trwają występy artystyczne i odbywają się konkursy dla dzieci i dorosłych. Prowadzący już po raz piąty tę imprezę Marcin Kruk dwoi się i troi, żeby rozbawić przychodzących. - Jaki znany piłkarz był gościem w zeszłym roku na pikniku? pyta panią Paulinę. Jerzy Dudek - odpowiada uczestniczka konkursu i wygrywa karnet na dyskotekę w Rogatym Ranczo. Pan Darek: co roku przychodzę na piknik, zawsze jest dużo ludzi i świetna zabawa. To wszystko zasługa sołtysa Henryka Krawczyka. Dba o wieś i o ludzi. Dobry gospodarz! Pani zobaczy, jakie trawniki zadbane! A na święta robi nam choinkę i szopkę koło kościoła! Któremu sołtysowi by się chciało?! Na estradzie występuje teraz zespół muzyczny w składzie: Kacper Wolski z Więckowic, Grzegorz Wardęga z Zabierzowa i Bartek Sendor z Bolechwic. Pan Damian z Karniowic: przyjeżdżam tu na festyny dla muzyki. Byli Trubadurzy, była Szaza, tu w Bolechowicach zawsze są dobre zespoły i wokaliści, nie takie byle co, jak gdzie indziej... Występ rozpoczyna teraz Weronika a potem piosenki śpiewa Alicja koleżanki z III klasy Gimnazjum w Zabierzowie. Deszcz nie pada, a na placu piknikowym coraz więcej ludzi. Dookoła placu rozstawione budki i stoiska, gdzie można kupić lody, gofry, kiełbaski, zapiekanki i piwo. Pan Maciej: to mój trzynasty piknik, co roku przychodzę z żoną i dziećmi, tu można spotkać znajomych z Bolechowic i z innych miejscowości, na co dzień praca, obowiązki, nie ma czasu na spotkania towarzyskie a piknik daje szansę na odnowienie starych znajomości... Na estradzie wójt Elżbieta Burtan i wiceprezes Zarządu Klubu Sportowego Wisła Kraków Janusz Kozioł wręczają puchary zwycięzcom turnieju piłkarskiego, rozegranego wcześniej na boisku sportowym w Bolechowicach. W turnieju wzięło udział 9 drużyn z gminy Zabierzów. Najlepszą okazała się Akademia Piłkarska II z Zabierzowa, drugie miejsce zajął Topór Aleksandrowice, a trzecie Iskra Radwanowice. Gorąco oklaski- 16

19 wani młodzi piłkarze schodzą ze sceny, a ich miejsce zajmuje...elvis Presley! Okazuje się, że to sobowtór Elvisa czyli Rafał Woźniak z Balic, jeden z najlepszych odtwórców piosenek nieżyjącego artysty. Pani Katarzyna z Bolechowic przyszła na piknik z synem Szymonem. Towarzyszy jej kuzynka Agnieszka, która przyjechała z trójką dzieci specjalnie na piknik z Jabłonki na Orawie. Dzieciaki zachwycone karuzelą, kołyszącą się pod niebo ławką, a obie panie wypiekami domowymi gospodyń sołtysa. Takiego pikniku jak w Bolechowicach, to nie ma nigdzie jednogłośnie twierdzi rodzina. Rozpoczyna się aukcja charytatywna na rzecz chorej dziewczynki Darii. Licytowane są fotografie i obrazy podarowane przez artystów związanych z gminą Zabierzów: Marii Ślusarczyk, Joanny Sokół, Beaty Grosickiej, Marii Bieńkowskiej Kopczyńskiej i Wojtka Dworaczka. Cena wywoławcza każdej pracy to 50 zł, jednak żywo przebiegająca licytacja podbija ceny do kilkuset złotych. Fotografia Młode hucuły poszła za 700 zł, pejzaż Marii Ślusarczyk za 600 zł, grafika Kot Beaty Grosickiej też za 600 zł. Najwyższą cenę 1000 zł - osiągnął jednak kapelusz Najpopularniejszego Wójta Małopolski, który ofiarowała na aukcję Elżbieta Burtan. W drugiej części aukcji licytowano małe zwierzątka, przekazane przez Rogate Ranczo: Zenon, królik miniaturka został sprzedany za 300 zł, podobnie malutka papużka falista, a za 200 zł ktoś kupił kurkę domową miniaturkę. Kazimierz Czekaj, szef komisji budżetowej Sejmiku Małopolski: Mimo kryzysu, licytacja się udała, ludzie nie żałują pieniędzy na cele charytatywne, to dobry znak! Cieszę się, że organizowane są takie imprezy jak ten piknik: to integruje mieszkańców, podtrzymuje tradycje, nawiązując do dawnych, ludowych zabaw. Zapada zmierzch, a tłum na placu gęstnieje. Zwłaszcza młodzieży coraz więcej. 15-letnia Asia: w zeszłym roku zapoznałam na festynie takiego Darka, do czwartej rano balowaliśmy, wziął numer komórki, ale nie zadzwonił, no to przyszłam, może w tym roku znowu będzie, to był super facet! Panie Celina i Marta z Gruszowa koło Raciechowic: my jesteśmy stare piknikary, jeździmy na pikniki do Dobczyc, Gdowa, Łapanowa, a tu w Bolechowicach jesteśmy pierwszy raz. Bardzo nam się podoba, ale plac stanowczo za mały, ciasno, trudno w tłumie się poruszać. Henryk Krawczyk, sołtys Bolechowic: Choć to trzynasty piknik, odbywa się trzynastego lipca i w 2013-tym roku, to uważam, że się udał! Ludzie się bawią, jest wesoło i nawet deszcz przestał wreszcie padać! Na estradzie koncert zaczyna zespół Baciary. Entuzjazm publiczności sięga zenitu. Dochodzi 22-ga. Trudno przecisnąć się przez tłum na placu. Wzdłuż ul. Winnica stoją samochody, pełny parking przy sołtysówce, auto za autem przy bocznych ulicach odchodzących od Winnicy, nawet tuż przy przystanku autobusu 248 parkują ciasno samochody. Przez rok będzie co wspominać Lucyna Drelinkiewicz Twój pierwszy elementarz (czyli niezbędnik dla dorosłych) Wakacyjny odpoczynek jest już wspomnieniem. Kolejne dziesięć miesięcy nasi milusińscy spędzą chcąc nie chcąc - w szkolnej ławie. Zatem To jest klasa Oli i Ali. Tu mamy lekcje. Jest lekcja matematyki. a jest 4, y jest 5. To ile jest a + y? Alu, dodaj 4 kulki i 5 kulek. Ile to?. Proszę się nie niepokoić wakacyjne upały nie zmąciły umysłu Waszego książkowego felietonisty na tyle, by pogrążył się on w odmętach infantylizmu. Cytuję tu jedną z najbardziej chyba znanych polskich książek Elementarz Mariana Falskiego. Napisałem: najbardziej znaną. Cóż, żeby sięgnąć po inne trzeba było wpierw w pocie i trudzie przebrnąć przez Falskiego... Do dziś mam gdzieś w tyle głowy fragment, który połączony z odpowiednim rysunkiem wywarł na mnie w dzieciństwie niezwykle silne i groźnie wrażenie: Oj Mamo, jak leje, jak leje! Oj moje lalki, oj kotki moje!. Podręcznik po raz pierwszy wydano w - no właśnie, zgadnijcie Państwo kiedy? Pewnie nie uwierzycie, ale aż 103 lata temu w 1910 roku. Nosił wówczas tytuł Nauka czytania i pisania. Zmieniła się nazwa, zmieniały się ilustracje, rosły kolejne pokolenia, które trudnej sztuki składania liter uczyły się z Elementarza. Jego autor to postać równie nietuzinkowa, jak i samo dzieło. Urodził się w 1881 roku nieopodal Nowogródka. Studia ukończył w Warszawie, uzyskując tytuł inżyniera Wydziału Politechnicznego Uniwersytetu. W okresie warszawskim Falski związał się ze środowiskiem wrogim caratowi, co doprowadziło go do osławionej Cytadeli, a następnie do wydalenia poza granice Cesarstwa. Na miejsce pobytu wybrał Kraków, gdzie na Uniwersytecie Jagiellońskim doktoryzował się z zagadnień psychologii czytania. Wówczas prawdopodobnie wypracował swą własną teorię, która łączyła tzw. metodę literowo-głoskową (czyli pracowite sylabizowanie) z metodą syntetyczną (Falski zauważył, że czytając zwracamy baczniejszą uwagę na początek i koniec słowa). Przed wojną pracował w Ministerstwie ds. Wyznań i Oświecenia Publicznego, po wojnie pełnił funkcję profesora PAN. Zmarł w Warszawie, w 1974 roku. Na dziesięć lat przed śmiercią podpisał słynny List 34, sprzeciwiający się ingerencji cenzury w kulturę. I jeszcze informacja dla zwolenników spiskowych teorii był ponoć masonem Choć to akurat nie powinno dziwić przecież w XX-leciu międzywojennym tego typu organizacje były bardzo popularne (ich parodię znajdziemy choćby na kartach Kariery Nikodema Dyzmy). Zmieniły się czasy, zmieniły się metody nauczania dziś nauczyciel wybiera podręcznik, z którego kolejne pokolenie małych Polaków poznają gutenbergowski archipelag liter. Gdy pisze te słowa, leży przede mną reprint Falskiego, który niegdyś kupiłem z myślą o moich dzieciach. Oczywiście ich świat będzie całkowicie inny od mojego, choćby tylko poprzez inwazję nowych technologii. Ciekaw jednak jestem, czy po latach będą miały w pamięci swój pierwszy podręcznik, który z czasem zyska rangę dzieła (tu posłużę się językiem młodzieży) kultowego? Andrzej Knapik, Fot. Wojtek Łabęcki 17

20 Gmina Zabierzów - oświata w nowym roku szkolnym Szkoły w gminie Zabierzów są bezpieczne, nowoczesne i w pełni przygotowane do wprowadzenia obniżonego do lat 6 wieku szkolnego. Średnio w Polsce, Gminy przeznaczają na oświatę 37% swoich wydatków budżetowych, a w Gminie Zabierzów na edukację przedszkolną i szkolną wydaje się z budżetu Gminy ~39% t.j. około 30 mln zł, nie licząc inwestycji i remontów w obiektach oświatowych. Obecnie trwa rozbudowa szkoły podstawowej w Bolechowicach, a w tym roku rozpocznie się wstępny etap rozbudowy szkoły podstawowej w Zabierzowie. Wszystkie szkoły podstawowe mają szkolne place zabaw, kąciki zabaw i kończymy unowocześnianie boisk szkolnych. Do 13 przedszkoli i oddziałów przedszkolnych w szkołach na terenie Gminy uczęszcza 1035 dzieci (95,5% dzieci w wieku 3-6 lat), w tym do samorządowych 445 dzieci, a niepublicznych 590. Nasza Gmina przoduje w ilości dzieci objętych edukacją przedszkolną. Gmina dotuje osobom prowadzącym przedszkola niepubliczne pobyt każdego dziecka, w wysokości 75% kosztów utrzymania dziecka w samorządowym oddziale przedszkolnym. Na terenie Gminy działa 8 szkół podstawowych samorządowych, 3 szkoły podstawowe prowadzone przez inne podmioty i 3 gimnazja samorządowe. W szkołach zatrudnionych jest 246 nauczycieli oraz 59 osób administracji i obsługi. Gmina dowozi uczniów do szkół obwodowych, naszym obowiązkiem jest także dowóz uczniów niepełnosprawnych w wieku 5 do 21 lat, do przedszkoli i szkół specjalnych w innych miejscowościach. Ogółem dowozem objętych jest 440 uczniów, w tym 36 uczniów niepełnosprawnych. Uczniowie i rodzice z naszych szkół uzyskują pełną pomoc psychologicznopedagogiczną w szkołach i w Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej. Poradnia prowadzi też wczesne wspomaganie rozwoju dziecka od urodzenia do wieku 6 lat. Na terenie Gminy jest pełny cykl edukacji integracyjnej od wczesnego wspomagania po gimnazjum. Uczniowie korzystają po lekcjach z opieki w świetlicach szkolnych, mogą tam również spożywać obiady i otrzymać pomoc w odrabianiu zadań domowych. Gmina w ramach środków własnych realizuje lokalny program stypendiów motywacyjnych dla zdolnych uczniów i studentów, a w gimnazjach funkcjonują szkolne ośrodki kariery, które przy pomocy doradców zawodowych wspierają młodzież w trafnym wyborze szkoły ponadgimnazjalnej i płynnym wejściu na rynek pracy. Korzystając z okazji przypominam rodzicom dzieci 5 i 6 letnich o obowiązku realizacji przez dziecko, rocznego przygotowania przedszkolnego w przedszkolu lub szkole. Dzieci 6 letnie, które nie zostały zapisane do klasy I, muszą 2 rok realizować obowiązkową edukację przedszkolną. Taki stan będzie trwał do 1 września 2014 r., kiedy to ostatecznie zostanie wprowadzony obniżony do 6 lat obowiązek szkolny. Informuję również, że miesiąc wrzesień to okres składania przez rodziców wniosków o stypendia socjalne (do GZEAS do 15.IX) i wyprawkę szkolną (do szkół do 6 IX). Życzę w nadchodzącym roku szkolnym wszystkim pracownikom szkół, uczniom i rodzicom, pomyślnej realizacji planów i zamierzeń oraz satysfakcji z osiągniętych wyników. Zapraszam do naszych szkół i zachęcam do korzystania z przydatnych adresów: Janina Wilkosz Dyrektor GZEAS w Zabierzowie Wyprawka szkolna 2013/2014 Informujemy o możliwości dofinansowania zakupu podręczników dla uczniów klas I-III oraz klas V szkoły podstawowej, rozpoczynających naukę w roku szkolnym 2013/2014. W przypadku uczniów klas pierwszych szkoły podstawowej kryterium dochodowe wynosi 539,00 zł netto na osobę w rodzinie, (art. 5 ust.1 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych Dz. U. z 2013 r. poz. 182), w przypadku pozostałych uczniów nie posiadających orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego utrzymane zostało kryterium dochodowe 456 zł netto na osobę w rodzinie, (art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1362, ze zm.). W 2013 r. pomoc dla dodatkowej grupy uczniów, którzy nie spełniają kryterium dochodowego, może stanowić 5% uczniów uprawnionych. Do tej grupy są włączeni uczniowie klas pierwszych szkoły podstawowej. W tym roku programem będą objęci uczniowie rozpoczynający edukację szkolną w: klasach 1-3 i klasie 5 szkoły podstawowej, ogólnokształcącej szkoły muzycznej I stopnia, klasie 2 szkoły ponadgimnazjalnej: zasadniczej szkoły zawodowej, liceum ogólnokształcącego i technikum, klasie 5: ogólnokształcącej szkoły muzycznej II stopnia i ogólnokształcącej szkoły sztuk pięknych, klasie 2 liceum plastycznego, klasie 2 lub 8 ogólnokształcącej szkoły baletowej, uczniowie słabowidzący, niesłyszący, z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim, umiarkowanym lub znacznym oraz uczniowie z niepełnosprawnościami sprzężonymi, w przypadku gdy jedną z niepełnosprawności jest niepełnosprawność wymieniona wyżej, posiadający orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, o którym mowa w art. 71b ust. 3 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty, uczęszczający w roku szkolnym 2013/2014 do szkół dla dzieci i młodzieży - podstawowych, gimnazjów i ponadgimnazjalnych: zasadniczych szkół zawodowych, liceów ogólnokształcących, liceów profilowanych, techników, techników uzupełniających oraz szkół specjalnych przysposabiających do pracy dla uczniów z upośledze- 18