ZAŁĄCZNIK 14 - Lotnicza Pogoda w pytaniach i odpowiedziach.

Transkrypt

1 FRONTY ATMOSERYCZNE Wprowadzenie. Kiedy ludzie mówią o pogodzie, to większość z nich używa powszechnie znanych określeń używanych przez prezenterów pogody, takich jak front chłodny lub ciepły, wyż lub niż. Nie bez przyczyny też, w czasie prezentacji pogodowych zwraca się szczególną uwagę na aktualne i prognostyczne położenie frontów atmosferycznych. Tą przyczyną jest fakt, że strefy najbardziej aktywnej pogody są skoncentrowane właśnie wzdłuż ich linii. Termin front w terminologii meteorologicznej został pierwszy raz użyty w latach 20-tych XX wieku przez norweskich meteorologów, którzy badając pogodę zauważyli analogię do wojskowego określenia frontu czyli linii rozdzielającej na polu bitwy przeciwne armie. W przypadku pogody tymi armiami są różne masy powietrza (np. ciepła i chłodna), które wydają sobie bitwę czyli kształtują aktywną pogodę w strefie linii spotkaniowej, inaczej linii frontu. Pojęcia frontów atmosferycznych, mas powietrza oraz ich analizy na mapach synoptycznych są do dzisiaj jednymi z najważniejszych elementów w procesie analizy i prognozowania pogody. Fronty definicja. Fronty atmosferyczne są to granice dzielące masy powietrza o różnej temperaturze i wilgotności (Rys. 9-1). Granica czy też inaczej strefa kontrastu pomiędzy różniącymi się cechami fizycznymi masami powietrza przy powierzchni ziemi nazywana jest przyziemnym frontem atmosferycznym. Kształt strefy frontowej zależy od typu frontu oraz od stopnia wielkości różnic pomiędzy spotykającymi się masami powietrza. Większość aktywnych zjawisk pogodowych skupiona jest właśnie w strefach frontowych w bezpośredniej bliskości linii frontu zarówno przed jak i za nią. Podobnie jest z większością zjawisk atmosferycznych niebezpiecznych dla lotnictwa, które najczęściej występują właśnie w strefach frontowych. W średnich szerokościach geograficznych, fronty zwykle tworzą się na styku mas powietrza zwrotnikowego i polarnego. Rysunek 9-1. Strefa frontowa. Strefy frontowe. Strefy frontowe, zazwyczaj szerokie na wiele kilometrów, są łatwo wykrywalne/zauważalne, kiedy spotykające się masy powietrza są świeże i mają znacząco różne parametry fizyczne, a dodatkowo ich spotkanie następuje nad lądem, gdzie mamy gęstą sieć pomiarowych stacji meteorologicznych. Gorzej jest, gdy linia 1

2 spotkaniowa różnych mas powietrza znajduje się nad oceanem, gdzie sieć pomiarowa jest stosunkowo uboga albo gdy mamy do czynienia z bardzo już zmodyfikowanymi masami powietrza. W ostatnich kilkudziesięciu latach poczyniono jednak ogromny postęp w technice zdjęć satelitarnych i obecnie meteorolodzy mają nieocenione narzędzie, które pozwala im na lokalizację stref frontowych na całej kuli ziemskiej niezależnie od ilości i gęstości naziemnych stacji pomiarowych. Rysunek 9-2 przedstawia zdjęcie satelitarne Europy, na którym wyraźnie można zauważyć kilka stref frontowych. Rysunek 9-2. Strefy frontowe na zdjęciu satelitarnym. Rodzaje frontów atmosferycznych. Rozróżniamy cztery podstawowe rodzaje frontów: ciepły, chłodny, stacjonarny i zokludowany (okluzja). Ciepły i chłodny front są klasyfikowane na podstawie porównania temperatury przy powierzchni ziemi z temperaturą powietrza nadpływającego nad nią. Fronty stacjonarne generalnie zalegają pomiędzy dwoma układami wyżowymi i są formami frontów, które normalnie się poruszały, ale straciły pęd i stanęły w miejscu. Fronty okluzji natomiast powstają wskutek doganiania frontów ciepłych przez szybsze fronty chłodne (najczęściej) lub odwrotnie (ale raczej bardzo rzadko). Symbole graficzne frontów. Na przyziemnych mapach synoptycznych, fronty zaznaczane są za pomocą kolorów: czerwony ciepły, niebieski-chłodny, purpurowy- okluzja (w Polsce używa się dla okluzji często koloru brązowego). Na tych kolorowych liniach oznaczających położenie frontu umieszcza się dodatkowe elementy geometryczne wskazujące na rodzaj frontu i kierunek jego przemieszczania. Trójkąty oznaczają front chłodny, półkola front ciepły. Kombinacja trójkątów i półkoli używana jest zarówno do oznaczania frontów stacjonarnych jak i zokludowanych z tą różnicą, że na linii frontu stacjonarnego rysuje się je po jego obu stronach, stosując odpowiednio kolor niebieski i czerwony, a na okluzji tylko z jednej strony używając tylko jednego koloru czyli purpurowego (Rys 9-3) Rysunek 9-3. Symbole graficzne frontów. 2

3 W przypadku typowych frontów atmosferycznych, a szczególnie, gdy są one dobrze wyrażone, zwykle mamy do czynienia z podobnymi, klasycznymi wzorami warunków pogodowych, które występują zarówno przed linią frontów, jak i po jej przejściu. I tak, klasyczny front ciepły poprzedzany jest przez uporządkowaną procesję różnych chmur od wysokich, przez średnie, aż w końcu pojawiają się chmury niskie. Dodatkowo, typowa pogoda związana z danym rodzajem frontu może zmieniać się dość znacznie w zależności od geograficznego położenia frontu. Jeśli na przykład mamy do czynienia z rozległym frontem chłodnym rozciągniętym południkowo, to na tym samym froncie w jego części północnej mogą występować przelotne opady śniegu, a w jego część najbardziej południowej mogą pojawiać się burze. W dalszej części tego rozdziału przedstawione zostaną typowe właściwości warunków atmosferycznych związanych z różnymi rodzajami frontów atmosferycznych. Temperatura (T). Zmiana temperatury powietrza jest jedną z najwyraźniej rozpoznawalnych cech charakteryzujących przejście frontu atmosferycznego, ponieważ to właśnie temperatura zmienia się najbardziej. Kiedy trasa lotu przecina linię frontu, załoga lotnicza obserwuje zwykle znaczące zmiany temperatury, szczególnie, gdy lot wykonywany jest na niższych wysokościach. Wielkość zmiany temperatury wskazuje na intensywność/aktywność frontu. Gwałtowne i duże zmiany tego parametru przeważnie związane są z silnymi frontami, ale ze stosunkowo wąską strefą aktywnej pogody. Stopniowe i niewielkie zmiany charakterystyczne są dla frontów relatywnie słabych lub które są w fazie zaniku/frontolizy. Temperatura w rejonie frontu zmienia się bardziej na mniejszych wysokościach niż na większych. Dlatego też w czasie lotu w pobliżu frontu, dla bezpieczeństwa staraj się korygować ustawienia wysokościomierza tak często jak to jest możliwe. Temperatura Punktu Rosy/Punkt Rosy (Td). Temperatura punktu rosy danej masy powietrza daje faktyczną informację o zawartości w niej pary wodnej. Parametr ten jest bardzo cenny, a do tego łatwo dostępny, bo jest mierzony na wszystkich naziemnych stacjach meteorologicznych i wprowadzany do międzynarodowej sieci wymiany danych pomiarowych. Punkt rosy i temperatura zmieniają się w poprzek frontu. Różnica pomiędzy T i Td (T-Td) jest wskaźnikiem mówiącym bezpośrednio o wilgotności powietrza, co z kolei daje nam wskazówki o potencjalnej możliwości tworzenia się chmur lub mgieł. Im mniejsza różnica, tym większe jest prawdopodobieństwo pojawienia się zjawiska kondensacji pary wodnej. Pamiętaj także, że im wyższa jest wartość Td powietrza tym więcej pary wodnej może się pomieścić w jego danej objętości. Temperatura i Punkt Rosy jako wskazówki frontowe. Zarówno temperatura jak i punkt rosy są wyższe za frontami ciepłymi, co często skutkuje dużym zachmurzeniem i pogorszeniem widzialności. Latem, wysoki punkt rosy jest dobrą wskazówką o potencjalnej możliwości wystąpienia opadów przelotnych i burz. Kiedy meteorolodzy oceniają prawdopodobieństwo wystąpienia burz, to właśnie informacja o wielkości punktu rosy jest jedną z najważniejszych. Mówiąc bardzo ogólnie, jeśli Td jest wyższa niż 19 C, to istnieje wysoki potencjał do rozwoju silnych burz. W czasie zimy, większy punkt rosy wskazuje na potencjalną możliwość wystąpienia opadów śniegu, marznącego deszczu, krupy śnieżnej czy też zwykłego deszczu. Jeśli na większych wysokościach obserwujemy wysokie wartości Td, to oznacza większe prawdopodobieństwo wystąpienia oblodzenia, natomiast jego intensywność zależeć będzie od rodzaju stabilności/równowagi danej masy powietrza. Wiatr. Następną charakterystyczną cechą związaną z przekraczaniem linii frontu jest wyraźna zmiana kierunku i prędkości wiatru zarówno przy powierzchni ziemi jak i na większych wysokościach. Na przykład za frontem chłodnym, prędkość wiatru jest często zmienna, ale zwykle większa niż przed nim, a często wiatr ten może mieć charakter porywisty. Bardzo często w danym punkcie przed frontem wiatr potrafi być bardzo słaby, aż do momentu jego przejścia. Przed frontem chłodnym występują przeważnie wiatry stałe, południowo-wschodnie, południowe lub południowo-zachodnie aż do momentu bezpośredniego zbliżenia się do linii frontu, gdzie obserwuje się gwałtowny wzrost prędkości wiatru. Za frontem chłodnym wiatr staje się porywisty i jego kierunek zmienia się na zachodni, północno- zachodni do północnego. Wiemy już, że wiatr jest funkcją gradientu ciśnienia atmosferycznego oraz różnic w gęstości stykających się mas powietrza. Im większy jest ten kontrast tym silniejszy jest wiatr. Kiedy trasa 3

4 lotu przebiega z ciepłego do chłodnego powietrza, prędkość wiatru gwałtownie wzrasta ponieważ mówiąc ogólnie, wiatr jest zawsze silniejszy w chłodnych masach powietrza. Bądź niezwykle ostrożny, kiedy wykonujesz lot nad terenem o dużym zróżnicowaniu wysokościowym, a do tego jeszcze w strefie frontu atmosferycznego. Zmiany kierunku oraz prędkości wiatru mogą być bardzo gwałtowne i na tyle duże, że lot w takim rejonie staje się dramatycznie niebezpieczny szczególnie na małych wysokościach. Na przykład, wiatr przyziemny w wyniku jego skanalizowania w dolinach, kiedy je opuszcza i wychodzi na otwartą przestrzeń (gdzie np. jest lotnisko) może być znacznie silniejszy niż tego oczekujemy. Silny wiatr wiejący prostopadle do łańcucha górskiego potęguje turbulencję na fali górskiej zarówno w czasie przechodzenia frontu jak i po jego przejściu. Bądź szczególnie przygotowany na możliwość napotkania tzw. uskoku wiatru. Szybkie, gwałtowne zmiany kierunku i prędkości wiatru mogą doprowadzić do tego zjawiska, które jest wyjątkowo niebezpieczne, szczególnie, gdy napotkasz je w czasie startu lub lądowania na lotnisku/lądowisku. Przykładowo, wiatr wiejący bezpośrednio przed frontem z kierunku 220 i prędkości 5 m/s [10knt] może nagle po przejściu frontu zmienić swój kierunek na 330, a jego średnia prędkość może wzrosnąć do 10 m/s [20knt], a do tego w porywach może osiągać m/s [30-40knt]. Zjawisko uskoku wiatru jest szczegółowo omówione w Rozdziale 11. Innym niebezpiecznym zjawiskiem towarzyszącym przechodzeniu frontu atmosferycznego nad lotniskiem jest wiatr boczny. Kierunek ułożenia pasa startowego w stosunku do aktualnego kierunku wiatru jest kluczowym czynnikiem determinującym fakt czy napotkasz boczny wiatr, czy nie. Zarówno chwilowe podmuchy bocznego wiatru, jak też stały ale silny wiatr boczny, zawsze stwarzają zagrożenie dla bezpiecznego startu i lądowania. Dlatego bądź w takich przypadkach szczególnie ostrożny i sprawdź, do jakiej dopuszczalnej prędkości wiatru bocznego można wykonywać manewr lądowania lub startu na twoim typie statku powietrznego. Ciśnienie. Front położony jest w zatoce niżowej w strefie najniższego ciśnienia barometrycznego przy powierzchni ziemi, a po obu stronach zatoki ciśnienie jest wyższe (Rys.9-4). Dlatego też podczas zbliżania się frontu ciśnienie zwykle spada, a po przejściu wzrasta. Wielkość tych zmian może być bardzo zróżnicowana w zależności od typu frontu. Czasami zmiany te mogą być dość dramatyczne i wynosić nawet 2,5-3 mmhg [3-4 hpa] lub nawet więcej w czasie jednej godziny. Dlatego też, lecąc w pobliżu frontu obserwuj swój wysokościomierz barometryczny i upewnij się, że jest prawidłowo ustawiony. Rysunek 9-4. Zatoka niżowa z układem frontów atmosferycznych. 4

5 Fronty chłodne. Front chłodny jest to czołowa krawędź przemieszczającej się masy chłodnego powietrza. Chłodniejsze powietrze dogania cieplejsze i wbijając się klinem pod nie zmusza ciepłą masę do wznoszenia. Na skutek tarcia powierzchniowego ruch postępowy chłodnego powietrza zostaje spowolniony, co powoduje tworzenie się charakterystycznego wybrzuszenia/wypukłości zbocza frontu (Rys.9-5). Prowadzi to do tego, że pochylenie powierzchni frontu chłodnego jest dość strome. Średnie nachylenie powierzchni frontowej wynosi około 1:130 km (1:80 mil) (Rys.9-5a). Oznacza to, że 130 km (80 mil) za przyziemną linią frontu, granica frontu jest na wysokości około 1 km (1 mi). Strome nachylenie powierzchni frontowej 1:65km (1:40mi)skutkuje stosunkowo wąską strefą aktywnej pogody, natomiast gdy występuje łagodne nachylenie 1:160km (1:100mi), to mamy do czynienia z szerszą strefą pogody frontowej. Rysunek 9-5. Szybko poruszający się front chłodny wypychający powietrze ciepłe. Rysunek 9-5a. Schemat pokazujący średnie nachylenie powierzchni frontowej. 5

6 Klasyczny front chłodny. Frontowi chłodnemu (Rys.9-6) towarzyszą często dramatyczne zmiany pogody oraz zjawiska niebezpieczne dla lotnictwa. Rysunek 9-6 (A) pokazuje zdjęcie satelitarne frontu chłodnego. Rysunek 9-6(B) pokazuje przekrój pionowy tego samego frontu ( dla przejrzystości rysunku pionowe rozmiary frontu, zostały specjalnie wyolbrzymione). Rysunek 9-6. Klasyczny front chłodny. Fronty chłodne dwa typy. Istnieją dwa typy frontów chłodnych: szybkie oraz wolne. Średnia prędkość szybkich frontów chłodnych to km/godz., ale w skrajnych przypadkach mogą one przemieszczać się nawet z prędkością do km/godz. Wolne fronty chłodne wędrują średnio z prędkością km/godz. Obydwa typy poruszają się szybciej zimą niż w lecie, a ich prędkość głównie uzależniona jest od siły prądu strumieniowego oraz od ukształtowania powierzchni ziemi, nad którą się przesuwają. Szybki front chłodny. Szybko przemieszczający się front chłodny zmusza cieplejsze powietrze znajdujące się przed nim do gwałtownego wznoszenia (Rys.9-7). Dlatego większość gęstego zachmurzenia kłębiastego oraz opady o charakterze przelotnym są zlokalizowane tuż przed linią czołową frontu, gdzie spotykają się ze sobą przeciwne prądy powietrza. Ostrość/intensywność zjawisk atmosferycznych, które mogą wystąpić na takim froncie zależy głównie od stopnia zróżnicowania parametrów fizycznych spotykających się mas powietrza oraz od rodzaju stabilności/równowagi powietrza ciepłego przed frontem chłodnym. Jeżeli ciepłe powietrze ma wysoką temperaturę punktu rosy (Td), a do tego towarzyszy mu silny południowy wiatr, to zachodzi duże prawdopodobieństwo wystąpienia bardzo intensywnych, nawet ekstremalnych warunków pogodowych. Gdy nachylenie powierzchni frontowej wynosi 1:65, a front szybko się porusza, to możliwe jest powstawanie przed frontem tzw. linii szkwału. Wolny front chłodny. Kiedy front chłodny porusza się powoli, czyli do 40 km/godz lub wolniej, to wtedy cieplejsze powietrze przed nim wślizguje się stopniowo po powierzchni frontowej. Powoduje to powstawanie w warstwie ciepłego powietrza stosunkowo szerokiego systemu zachmurzenia, które rozciąga się dość daleko za linią 6

7 ZAŁĄCZNIK 14 - Lotnicza Pogoda w pytaniach i odpowiedziach. przyziemną frontu. Rysunek 9-8 pokazuje zachmurzenie na froncie utworzone w ciepłym i stabilnym powietrzu, a Rysunek 9-9 pokazuje zachmurzenie przy powietrzu niestabilnym. Wolny front chłodny może mieć wpływ na lokalną pogodę przez 12, a nawet do 18 godzin. Jeśli lotnisko położone jest w rejonie mocno pofałdowanym, to front taki może czasowo zalec nad wyżej położonym terenem, a wtedy jego oddziaływanie na pogodę na lotnisku może trwać jeszcze dłużej. Jeśli powietrze ciepłe przed frontem jest wilgotne i niestabilne, to w sezonie letnim tworzy się silnie wypiętrzone zachmurzenie oraz występują burze, a zimą taka sytuacja prowadzi do tworzenia okresowych śnieżyc lub przelotnych opadów śniegu. Rysunek 9-7. Szybko poruszający się front chłodny i linia szkwału. Rysunek 9-8. Wolno poruszający się front chłodny i ciepłe stabilne powietrze. 7

8 Rysunek 9-9. Wolno poruszający się front chłodny i ciepłe niestabilne powietrze. Front chłodny/linia szkwału niebezpieczne zjawiska atmosferyczne. W pewnych określonych warunkach atmosferycznych przed szybkim frontem chłodnym może pojawić się linia szkwału. Jest to linia burz równoległa do linii przyziemnej frontu (Rys.9-7). Jej odległość od czoła frontu wynosi średnio od 100 do nawet 300 km. Jeśli linia szkwału rzeczywiście się pojawi, to na samym już froncie chłodnym mamy do czynienia przeważnie z jego słabą aktywnością. Burze, które występują na linii szkwału są podobne do tych na linii frontu, z tą jednak różnicą, że są dużo bardziej gwałtowne. Podstawy chmur burzowych na szkwale są niższe, a ich wierzchołki wyższe niż przy zwykłych burzach. Burzom szkwałowym często towarzyszą silne opady dużego gradu, bardzo silny porywisty i niszczycielski wiatr, a także mogą pojawić się tornada. Linie szkwału mają największą intensywność w późnych godzinach popołudniowych i wczesnym wieczorem, krótko po osiągnięciu przez powietrze maksymalnego dziennego nagrzania. Tworzenie się linii szkwału. Linie szkwału z reguły tworzą się dość gwałtownie przed szybkimi frontami chłodnymi, a czasami może utworzyć się nawet ich cała seria. Linie te powstają, kiedy pojawiają opadające strumienie chłodnego powietrza płynące przed głównym frontem. Jeśli na swojej drodze napotykają ciepłe, a do tego już niestabilne powietrze, to poprzez gwałtowne jego wypychanie w górę potęgują skalę rozwoju zachmurzenia kłębiastego wypiętrzonego. Wznoszące się ciepłe powietrze dodatkowo wytwarza swoje własne prądy wstępujące i zstępujące i w ten sposób rozpoczyna się proces rozwoju burz. Jeśli proces rozwoju burz jest kontynuowany, to następuje utworzenie się linii szkwału, która może poruszać się z prędkością nawet do 100 km/godz. Aktywność linii szkwału może trwać do kilku godzin, aż do momentu, kiedy traci swoją energię i zaczyna zanikać. Czasami zdarza się, że powstaje następna linia szkwału i przemieszcza się prawie po tej samej trasie jak poprzednia, która zanikła. Na rysunku 9-10 pokazany jest schematycznie proces formowania się linii szkwału. 8

9 Rysunek Linia szkwału proces formowania. Faktem jest, że linie szkwałów najczęściej towarzyszą szybkim frontom chłodnym. Jednak występowanie takiego frontu nie jest warunkiem koniecznym do tworzenia się tego typu zjawiska. Linie szkwałów mogą być związane z zatokami niskiego ciśnienia lub w miejscach, gdzie np. silna bryza powoduje zbieganie się prądów powietrza przed wysokimi przeszkodami górskimi. Innymi czynnikami, które są sprzyjające rozwojowi linii burz szkwałowych są wszystkie takie sytuacje, w których następuje dodatkowe wzmocnienie zbieżności/konwergencji wiatru, w rejonie, gdzie już i tak obserwuje się wysoką zbieżność przepływu prądów powietrza. Niebezpieczeństwa dla lotnictwa. Na liniach szkwałów napotkasz wszystkie niebezpieczne dla lotnictwa zjawiska atmosferyczne. Możemy się tam więc spodziewać bardzo silnej turbulencji (często ekstremalnej), uskoku wiatru, silnych burz, intensywnych wyładowań atmosferycznych, silnego deszczu, gradu, oblodzenia, a nawet możliwe są tornada. Dodatkowym niebezpieczeństwem jest silny, zmienny i porywisty wiatr na niższych wysokościach i przy powierzchni ziemi. Wysokościomierz barometryczny w takich warunkach notuje nagłe zmiany, które w ciągu kilku minut mogą osiągać nawet od 1,5 do 3 mmhg (2-4 hpa). Opady śniegu. W czasie zimy, wpływ chłodnego frontu na warunki pogodowe panujące na lotnisku może być bardzo drastyczny, a zwłaszcza na tych lotniskach, które położone są w pobliżu dużych zbiorników wodnych znad których wieje wiatr. Przechodzący nad niezamarzniętą powierzchnią zbiornika wodnego front powoduje wynoszenie do góry powietrza obładowanego wilgocią, co przyczynia się do spotęgowania zjawiska opadów śniegu, które mogą kompletnie sparaliżować funkcjonowanie lotniska. Zmiana kierunku wiatru. Kiedy trasa lotu przecina powierzchnię frontu chłodnego, możesz napotkać gwałtowną zmianę kierunku wiatru, co może wymusić konieczność skorygowania kursu lotu. Zmiana kierunku wiatru pojawia się zaraz po przekroczeniu powierzchni frontowej, a nie w strefie przed lub za nim. Powierzchnia frontu chłodnego unosi się w kierunku do tyłu od jego linii przyziemnej. Oznacza to, że kiedy przecinasz powierzchnię frontową na jakiejś wysokości, to nie znaczy, że przekroczyłeś przyziemną linię frontu (Rys.9-11). Jeśli użyjemy standardowego współczynnika nachylenia powierzchni frontu chłodnego czyli 1:130, to lecąc na wysokości 1000 metrów w kierunku frontu, wlecisz w strefę chłodnego powietrza 130 km dalej niż jest położona jego linia przyziemna. 9

10 I odwrotnie, jeśli zbliżasz się na tej samej wysokości do frontu od tyłu, to przetniesz jego powierzchnię 130 km przed jego linią przyziemną. Rysunek Zmiana kierunku wiatru związana z przekraczaniem powierzchni frontu chłodnego. Podstawy chmur, widzialności i opady atmosferyczne. Kiedy front chłodny porusza się szybko lub bardzo szybko, to szerokość strefy aktywnych zjawisk atmosferycznych jest na ogół mniejsza niż 80 km. Podstawy chmur i widzialności szybko się obniżają i osiągają swoje minimalne wartości w momencie rozpoczęcia się opadów atmosferycznych, ale po szybkim przejściu frontu wszystkie te parametry meteorologiczne ulegają radykalnej poprawie. Jeśli front przesuwa się powoli, to strefa zachmurzenia o niskich podstawach i słabych widzialnościach może być na tyle szeroka, że będzie wpływała na operacje lotnicze w danym regionie nawet przez wiele godzin. Jednak nawet jeśli mamy do czynienia z wolnym frontem chłodnym, to i tak strefa opadów na nim występujących jest relatywnie mała jeśli porównamy ją ze strefą opadów związanych z frontem ciepłym. To jest oczywiście prawda jeśli mamy do czynienia z opadami przelotnymi na froncie chłodnym. Jeszcze raz przeanalizuj Rysunki 9-7, 9-8 i 9-9 dla przypomnienia i utrwalenia wiadomości o typowych układach zachmurzenia występujących na frontach chłodnych. Fronty ciepłe. Front ciepły jest to czołowa krawędź przemieszczającej się ciepłej masy powietrza. Oznacza to, że cieplejsze powietrze dogania i zastępuje powietrze chłodne znajdujące się przed nim. Ponieważ chłodne powietrze ma większą gęstość od ciepłego, to jego cofanie przed następującą i nadpływającą nad nie ciepłej masy odbywa się stosunkowo powoli. Powoduje to powstanie powierzchni frontowej, której łagodnie nachylone zbocze rozciąga się daleko do przodu w stosunku do linii przyziemnej frontu. Średnie nachylenie powierzchni frontu ciepłego to około 1:320. Jeśli napływające ciepłe powietrze jest i wilgotne i stabilne, to następuje tworzenie się zachmurzenia warstwowego (Rys.9-12). Opady atmosferyczne zwiększają swoją intensywność w miarę zbliżania się frontu i zwykle trwają nieprzerwanie aż do momentu przejścia frontu. Jeśli napływające ciepłe powietrze jest wilgotne i niestabilne (Rys.9-13), to w zachmurzeniu warstwowym normalnie towarzyszącym frontom ciepłym będą wbudowane altocumulus i cumulonimbus. Istnienie burz 10

11 w takim systemie zachmurzenia jest często dla załóg lotniczych niezauważalne, dopóki nie natkną się na nie. Opady przed frontem mają zwykle charakter przelotny, ale okresami może występować słaby opad ciągły. Rysunek Front ciepły i wilgotne stabilne powietrze. Rysunek Front ciepły i wilgotne niestabilne powietrze. Klasyczny front ciepły. Kiedy lecisz w strefie frontu ciepłego w jego kierunku, zachmurzenie stopniowo obniża się od wysokości 6000 m do 2000 m lub jeszcze niżej. Początkowo, Słońce lub Księżyc są widoczne jak przez mgłę, z powodu przedniej linii chmur altostratus, a w miarę gęstnienia tego zachmurzenia wszystkie ciała niebieskie przestają być na niebie widoczne. W gęstych chmurach altostratus mogą występować okresowe lekkie opady atmosferyczne. Jeśli warstwa tych chmur jest wciąż stosunkowo wysoko, to opady te mogą nie dotrzeć do powierzchni ziemi. W miarę kontynuowania lotu z tym samym kierunkiem (do frontu) warstwa chmur altostratus - altocumulus obniży swoje podstawy, a opady atmosferyczne będą silniejsze. Wejście w ciepłą masę powietrza będzie można zauważyć po wzroście temperatury i zmianie kierunku wiatru (powyżej 3000 m zmiana kierunku wiatru będzie bardzo niewielka). 11

12 Podstawy chmur i widzialności. Opadom atmosferycznym, które występują daleko z przodu przyziemnej linii frontu, towarzyszą często niskie chmury stratus i mgły. Jest to spowodowane tym, że opady spadające do masy chłodnego powietrza przed frontem powodują wzrost zawartej w nim ilości wilgoci, aż do momentu jego pełnego nasycenia. To oczywiście skutkuje niskimi podstawami chmur i słabymi widzialnościami, a zjawiska te zwykle pokrywają obszar tysięcy kilometrów kwadratowych. Kiedy deszcz zaczyna padać z ciepłego powietrza powyżej frontu do chłodnego, które zalega pod powierzchnią frontową, to w chłodnym powietrzu tworzą się postrzępione chmury stratus (stratus fractus). Te złowieszczo wyglądające chmury mają bardzo niskie podstawy i często całkowicie zasłaniają wyżej położony teren. Ciągłe opady dostarczają coraz to nowe porcje wilgoci, dzięki której proces tworzenia się tych chmur jest prawie nieprzerwany. W czasie występujących opadów ciągłych podstawy najniższych chmur wahają się w przedziale od 90 do 270 metrów. Na krótko przed przejściem przyziemnej linii frontu nad danym punktem, podstawy chmur i widzialność może spaść do zera, a towarzyszyć temu będzie mżawka i mgła. Najgorsze warunki pogodowe na froncie ciepłym często występują w okresie zimowym, kiedy grunt jest wychłodzony, a napływające powietrze wyraźnie cieplejsze, co jest najlepszym scenariuszem do wystąpienia gęstych mgieł i niskich podstaw chmur.jeśli chłodne powietrze leżące pod ciepłym ma temperaturę poniżej zera, a do tego powierzchnia frontowa jest wystarczająco gruba, to opady będą miały charakter marznącego deszczu, marznącej mżawki i/lub krupy śnieżnej. Jeśli natomiast warstwa powietrza chłodnego jest dostatecznie gruba, to w takim przypadku będzie padał śnieg. W sezonie zimowym fronty ciepłe przynoszą najwięcej, albo inaczej, przynoszą największy wachlarz różnego rodzaju opadów atmosferycznych. Na Rys.9-14 pokazane są różnego rodzaju opady na froncie ciepłym w czasie zimy, gdy temperatury są zbliżone do zera. Rysunek Rodzaje opadów atmosferycznych na froncie ciepłym w sezonie zimowym. Nawałnice śnieżne. Jedne z najbardziej intensywnych opadów śniegu występują właśnie podczas zbliżania się frontu atmosferycznego, kiedy ciepła masa wślizguje się do góry nad powietrzem chłodnym. Jeśli mamy do czynienia z głębokim układem niżowym, to gradient ciśnienia jest wystarczająco silny, aby wymusić ruch powietrza na wielką skalę, zarówno w kierunku pionowym jak i poziomym. Kiedy ciepłe powietrze wzniesie się i nastąpi kondesacja pary wodnej w nim zawartej, to może to spowodować bardzo intensywne (nawalne) opady śniegu, które mogą trwać nawet przez kilka godzin. Co roku w sezonie zimowym wiele portów lotniczych na całym świecie jest czasowo zamykana z powodu nawałnic śnieżnych związanych ze zbliżającym się frontem ciepłym. 12

13 Strefa przekształcania się opadów atmosferycznych. Jeśli front ciepły w czasie zimy niesie ze sobą wystarczająco ciepłe powietrze i zbliża się do twojego miejsca pobytu, to padający silny śnieg stopniowo zacznie przechodzić w śnieg z deszczem/deszcz ze śniegiem, aż w końcu przejdzie całkowicie w deszcz. W powietrzu na wyższych poziomach warunki są doskonałe dla tworzenie się oblodzenia statku powietrznego i które może się wykształcać w postaci czystego lub matowego lodu. Na powierzchni ziemi warunki mogą być sprzyjające do wystąpienia marznącego deszczu, który skutecznie utrudni manewr hamowania podczas przyziemienia. Zawsze pytaj dyżurnego meteorologa o wysokość izotermy 0 C, a w czasie lotu w pobliżu tego poziomu lub powyżej, staraj się być bardzo uważny. Meteorolog generalnie może przewidzieć jak bardzo i jakie oblodzenie jest możliwe, ale niestety, nie jest w stanie podać jego dokładnej lokalizacji. Różnorodne górne poziomy zamarzania i rodzaje opadów atmosferycznych. Na Rys można zauważyć, że śnieg pada w chmurach znajdujących się w warstwie ciepłego powietrza z temperaturą poniżej poziomu zamarzania (< 0 C), a następnie przechodzi w deszcz w warstwie, gdzie temperatura ciepłego powietrza jest powyżej poziomu zamarzania (> 0 C). Deszcz ten wpada w warstwę powietrza zimnego i krople deszczu stają się przechłodzone i gdy tylko napotkają na swojej drodze jakiś chłodny obiekt, to natychmiast zamarzają. Jeśli lecisz przez taką strefę, to rodzaje opadów atmosferycznych jakie napotkasz na trasie lotu, niekoniecznie będą odpowiadały tym, które docierają do powierzchni gruntu. Typ opadów, które ostatecznie będą obserwowane w danym punkcie przy powierzchni ziemi zależy głównie od grubości/pionowego zasięgu obu warstw zarówno ciepłego i chłodnego powietrza, które znajdują się w danej chwili nad tym punktem. Oblodzenie. Między opadem śniegu a marznącym deszczem istnieje stosunkowo niewielka strefa przejściowa. W górnej części tej strefy mamy do czynienia z mieszaniną marznącego deszczu i śniegu, a w dolnej części występuje śnieg i krupa śnieżna. Dlatego jeśli lecisz na niższych wysokościach w warstwie chłodnego powietrza w kierunku frontu ciepłego, to możesz natknąć się na śnieg, śnieg z krupą śnieżną, aż w końcu na marznący deszcz. Na wyższych wysokościach, ale wciąż jeszcze w warstwie chłodnego powietrza, nie spotkasz krupy śnieżnej. Kolejność tych wszystkich typów opadów będzie odwrotna jeśli będziesz zbliżał się do powierzchni frontu ciepłego od ciepłej do chłodnej masy powietrza. Oblodzenie w strefie frontu ciepłego omówione będzie szczegółowiej w Rozdziale 12, który w całości poświęcony jest temu zjawisku. Burze. Lot w strefie frontu ciepłego jest stosunkowo spokojny, bo turbulencja jest przeważnie słaba. Sytuacja się zmienia i problem turbulencji pojawia się, jeśli w głównym zachmurzeniu frontowym w chmurach nimbostratus, pojawią się wbudowane chmury burzowe cumulonimbus (Rys. 9-13). Problem jest taki, że jeśli lecisz w gęstym systemie zachmurzenia frontowego, to nie jesteś w stanie zauważyć ich wystarczająco wcześnie, aby móc je skutecznie ominąć. Sprawę dodatkowo utrudnia fakt, że chmury burzowe są przeważnie nieregularnie porozrzucane w zasadniczym zachmurzeniu frontowym. Dlatego staraj się w takich sytuacjach obserwować radar pokładowy (jeśli go masz) lub użyj innych dostępnych środków (np. informacji z ośrodka kontroli lotów), aby uniknąć przelatywania przez takie ukryte chmury burzowe. Zmiana kierunku wiatru. Następuje podobnie jak zmiana temperatury, po przekroczeniu powierzchni frontowej. Nieważne z której strony będziesz przecinał front ciepły, zawsze będzie potrzebna korekta kierunku lotu w prawo. Zmiana kierunku wiatru odczuwalna będzie najbardziej na mniejszych wysokościach, poniżej 1500 m. Uskok wiatru. Fronty ciepłe mają łagodne nachylenie powierzchni frontowej (1:320), co powoduje, że ciepła masa powietrza nie wędruje tak wysoko jak w przypadku frontów chłodnych, a przepływy powietrza także nie są tak turbulentne jak przy frontach chłodnych. Ryzyko napotkania uskoków wiatru jest zatem mniejsze. Jeżeli się zdarzają, to dzieje się to przedziale czasowym od 6 do 12 godz. przed przejściem przyziemnej linii frontu przez dany punkt (czyli jeszcze w chłodnej masie powietrza) oraz do godziny po przejściu frontu (czyli już w ciepłej masie). 13

14 Po północnej stronie powierzchni frontowych, szczególnie w pobliżu centrów układów niżowych, występująca tam zbieżność/konwergencja strumieni powietrza może spowodować wzrost prędkości wiatru przy powierzchni ziemi do nawet m/s [20-40 kt]. Jeśli lecisz w kierunku południowym i przelatujesz przez powierzchnię frontową, to wiatr może skręcić na południowy południowo zachodni, a jego prędkość może wzrosnąć do m/s [40-50 kt]. Takie usilenie wiatru może wystąpić w warstwie od powierzchni gruntu do 1500 m. Jeśli gradient ciśnienia jest silny to zmiana składowej wektora wiatru z północnej na południową, może być dość gwałtowna. Taki układ wiatru na niskich poziomach nazywany jest niskim prądem strumieniowym. Kiedy wlecisz w zasięg jego oddziaływania, to do wysokości 300m będziesz odczuwał mocne zmiany wiatru czołowego czy też tylnego. W strefie tej występuje turbulencja od umiarkowanej do słabej. Fronty stacjonarne. Czasami zdarza się, że przeciwne siły działające na stykające się ze sobą różne masy powietrza są takie, że powierzchnia frontowa pomiędzy nimi wykazuje niewielki ruch albo kompletnie żadnego. W takich przypadkach, kierunek wiatru przyziemnego jest bardziej równoległy do frontu, a nie jak zwykle do frontu. Taki front nazywamy frontem stacjonarnym, ponieważ nie przemieszcza się, a także żadna z dwóch mas powietrza nie zastępuje drugiej. Rysunek 9-15 pokazuje oznaczenie frontu stacjonarnego na przyziemnej mapie synoptycznej. Rysunek Front stacjonarny na przyziemnej mapie synoptycznej. Klasyczny front stacjonarny. Chociaż powierzchnia frontu stacjonarnego nie porusza się to jednak wciąż istnieje ruch mas powietrza w kierunku frontu po obu jego stronach. Ciepła masa naciska w kierunku frontu od południa, a chłodna od północy. Starcie się tych dwóch mas powietrza powoduje rozwój strefy aktywnej pogody wzdłuż linii frontu. Silniejsza masa powietrza determinuje kąt przepływu powietrza w stosunku do linii przyziemnej frontu, siłę wiatru oraz nachylenie powierzchni frontowej. Fronty, które poruszają się z prędkością mniejszą niż 10 km/godz., są także nazywane frontami quasi-stacjonarnymi (prawie-stacjonarnymi). Warunki pogodowe występujące na frontach stacjonarnych są podobne do tych na frontach ciepłych z tą różnicą, że są mniej intensywne. Najbardziej dokuczliwą cechą frontu stacjonarnego jest to, że słabe warunki pogodowe mogą utrudniać wykonywanie lotów w rejonie jego zalegania nawet przez kilka dni. Długotrwałe oddziaływanie takiego frontu nad jednym obszarem może powodować w przypadku występowania ciągłych opadów deszczu, okresowe lokalne powodzie. Fala frontowa i front okluzji. Fale frontowe tworzą się przede wszystkim wskutek wzajemnego oddziaływania na siebie dwóch mas powietrza. Proces ich formowania zachodzi przeważnie na wolno poruszających się frontach chłodnych lub na frontach stacjonarnych. Na poszczególnych sekwencjach Rysunku 9-16 przedstawione zostały poszczególne fazy tworzenia się fali frontowej. Podczas fazy A wiatr wieje po obu stronach frontu równolegle do niego. Jeśli zdarzy się nawet niewielkie zaburzenie tego liniowego układu wiatru lub nierówne lokalne większe 14

15 ogrzanie powietrza, czy też choćby pofałdowany teren, to może nastąpić zagięcie linii frontu, które wygląda jak fala (faza B). Te zaburzenia nie są dokładnie widoczne na przyziemnych mapach pogodowych. Jeśli takie przyczyny takiego zaburzenia utrzymają się wystarczająco długo to fala powiększy swoje rozmiary i zapoczątkowana zostanie cyrkulacja cykloniczna (przepływ powietrza w kierunku odwrotnym do ruchu wskazówek zegara). Rysunek Tworzenie się fali frontowej faza A i B. Rozwój środka/centrum cyrkulacji. Jedna z części frontu zaczyna przemieszczać się jako front ciepły, podczas gdy druga część przyjmuje formę frontu chłodnego (faza C). Taka forma odkształcenia nazywana jest właśnie falą frontową. Jak na szczycie takiej fali ciśnienie atmosferyczne zacznie spadać, to zostaje utworzone centrum układu niżowego. Cyrkulacja cykloniczna zostaje wzmocniona i wiatr zaczyna przesuwać oba fronty. Front chłodny porusza się szybciej niż ciepły (faza D). Rysunek Fala frontowa faza C i D. 15

16 Proces okludowania się frontów. Kiedy front chłodny zaczyna doganiać poprzedzający go front ciepły zaczyna się proces, który nazywamy procesem okludowania się frontów. W rezultacie takiej transformacji powstaje nowy front, a mianowicie front okluzji (faza E). Jest to okres najbardziej intensywny w rozwoju fali cyklonalnej/niżowej. Powstała okluzja posiada cechy obu frontów, z których została utworzona. Dlatego też, na mapach synoptycznych jest zaznaczana za pomocą kombinacji znaków frontu chłodnego i ciepłego z tym, że w innym kolorze, bo nie jest ani jednym ani drugim frontem. W miarę upływu czasu następuje wydłużanie linii frontu okluzji, układ niżowy, w którym została uformowana powoli się osłabia, a prędkość przemieszczania się frontów wyraźnie maleje (faza F). W tym stadium, na długiej linii frontu chłodnego rozciągniętej w kierunku zachodnim może dojść (ale nie musi) do utworzenia się nowej młodej fali frontowej. W końcowej fazie oba fronty przechodzą ponownie do formy frontu stacjonarnego, a centrum układu niżowego z resztkami okluzji zanika (faza G). Rysunek Proces okludowania się frontów faza E i F oraz zaniku układu niżowego faza G. 16

17 Rodzaje frontów okluzji. Rozróżniamy dwa rodzaje okluzji: chłodną i ciepłą. Czy mamy do czynienia z frontem okluzji o charakterze chłodnym, czy ciepłym zależy od tego, którego z okludujących się frontów powierzchnia frontowa pozostanie przy powierzchni ziemi. Na rysunku 9-17 przedstawiona jest okluzja chłodna, gdzie front ciepły zmuszony został do wzniesienia się w górę, a na rysunku 9-18 okluzja ciepła, gdzie to front chłodny został zmuszony do wzniesienia się w górę. Rysunki te pokazują wzajemne położenie względem siebie zimnego, chłodnego i ciepłego powietrza w ramach układu frontu okluzji. Rysunek Front okluzji o charakterze chłodnym. Rysunek Front okluzji o charakterze ciepłym. Pogoda w strefie frontu okluzji. Informacje na temat lokalizacji frontu okluzji są bardzo ważne dla załóg lotniczych, ponieważ większość najgorszej pogody znajduje się w strefie do 200 km na południe i do 500 km na północ od punktu przecięcia się linii frontu chłodnego z ciepłym. Ponieważ okluzja jest kombinacją frontu chłodnego z ciepłym, to warunki pogodowe w jej strefie są także mieszaniną zjawisk, charakterystycznych dla tych dwóch frontów, połączonych w jeden bardzo obszerny i skomplikowany system pogodowy. Linie burz i opadów przelotnych, typowe dla frontów chłodnych zlewają się w jedną całość z niskimi podstawami zachmurzenia na 17

18 froncie ciepłym. Strefy opadów atmosferycznych i słabych widzialności występują po obu stronach okluzji (w stosunku do przyziemnej linii frontu). Na dodatek mamy także do czynienia z silnym wiatrem w rejonie północnej końcówki okluzji, która leży w centrum głębokiego układu niżowego. Załogi lotnicze muszą być świadome, że w strefie frontu okluzji należy oczekiwać gwałtownie zmieniających się warunków pogodowych, które są szczególnie drastyczne w początkowej fazie jej rozwoju. Jeśli lecisz w stronę zbliżającej się do Ciebie okluzji, to początkowo napotykany system zachmurzenia jest typowy dla frontu ciepłego. Jednakże warunki atmosferyczne są bardziej złożone, ponieważ część tego frontu uległa już zokludowaniu i pojawiają się warunki pogodowe frontu chłodnego. Jeśli zbliżasz się do okluzji od tyłu, czyli ją doganiasz, to zachmurzenie może być podobne do tego jaki występuje na froncie chłodnym, ale wpływ na lot będzie inny. Na przystawkę do głównego dania czyli problemów pogodowych związanych z frontem chłodnym, okluzja zwykle serwuje talerz pełnego bardzo gęstego sosu w postaci zachmurzenia związanego z frontem ciepłym. Jeśli lot w strefie okluzji jest wykonywany na wysokości poniżej podstawy zatoki niżowej, to napotkasz tylko jedną zmianę kierunku wiatru. Jeśli lecisz wyżej, to zmiana kierunku wiatru nastąpi dwukrotnie, ponieważ będziesz musiał przekroczyć dwie powierzchnie frontowe (Rys.9-17). Podsumowanie. Front atmosferyczny jest warstwą graniczną/przejściową pomiędzy masami powietrza o różnej temperaturze i wilgotności. Powierzchnia frontowa jest to linia rozdzielająca masy powietrza, biegnąca od powierzchni ziemi w górę pod kątem zależnym od rodzaju frontu i charakterystyki rozdzielanych przez nią mas powietrza Front chłodny jest przednią linią napływającej chłodniejszej masy powietrza. Na mapach oznaczany jest niebieską lub czarną linią z trójkątami. Napływające chłodne powietrze za frontem chłodnym wypiera od dołu powietrze ciepłe powodując jego wznoszenie po krawędzi frontu chłodnego. Intensywność zjawisk atmosferycznych na froncie chłodnym zależy od prędkości jego przemieszczania się (im szybszy front tym ich intensywność większa). Front ciepły jest przednią linią napływającej cieplejszej masy powietrza. Na mapach oznaczany jest czerwoną lub czarną linią z półkolami. Przemieszczające się ciepłe powietrze związane z frontem ciepłym nadpływa nad chłodniejszą masę powietrza znajdującą się przed nim. Powierzchnia frontu ciepłego jest pochylona pod mniejszym kątem niż powierzchnia frontu chłodnego. Fala frontowa składa się z niewielkiego frontu chłodnego, frontu ciepłego, szczytu fali i sektora ciepłego pomiędzy frontem chłodnym i ciepłym. Front okluzji powstaje, gdy front chłodny dogania poprzedzający go front ciepły. Front okluzji może mieć charakter ciepły lub chłodny. Na mapie zaznacza się go linią fioletową/brązową lub czarną z trójkątami i półkolami połączonymi w pary. Front stacjonarny/ quasi-stacjonarny jest linią rozgraniczającą ciepłą i chłodną masę powietrza, ale każda z tych mas porusza się równolegle do linii frontu nie powodując wypierania żadnej z nich. Na mapie zaznacza się go linią na przemian niebieską i czerwoną lub czarną, a odpowiednio na tych liniach umieszcza się trójkąty i półkola. Wzdłuż powierzchni frontowych występują nieciągłości temperatury, ciśnienia, wiatru i widzialności. 18

19 Podsumowanie pogoda w strefachach frontów atmosferycznych. FRONT CIEPŁY Wiatry Temperatura ZBLIŻANIE PRZECHODZENIE PO PRZEJŚCIU stopniowy wzrost prędkości, skręcające lekko na prawo, zwykle południowe równa zwykle chłodno lub czasami powoli wzrastająca kierunek wiatru gwałtownie skręca na lewo, prędkość wiatru zaczyna maleć nagły wzrost, a później stopniowy wzrost Ciśnienie ciągły spadek najniższa wartość koniec spadków zachmurzenie stopniowo Zachmurzenie wzrastające, aż do pełnego o OVC przez chmury NS i podstawach obniżających się do ST, bardzo niskie podstawy chmur niskich chmur Opady atmosferyczne Widzialność słaby opad ciągły deszczu/śniegu z AS, następnie opad umiarkowany z NS. Opady atmosferyczne przy powierzchni ziemi w odległości do km od linii frontu początkowo stosunkowo dobra ale stopniowo coraz mocniej ograniczona wraz ze zbliżaniem się linii frontu ciągły lub umiarkowany opad deszczu/śniegu głównie z NS bardzo słaba z powodu silnych opadów atmosferycznych, częste występowanie zamglenia lub mgły kierunek stabilizuje się, zwykle na SW, prędkość wiatru jednostajna jednorodna lub tylko niewielkie zmiany lekki wzrost, następnie równe lub powolny spadek warstwa OVC przechodzi w BKN/SCT przez chmury ST i SC o utrzymujących się dość długo bardzo niskich podstawach sporadyczna mżawka, słaby deszcz/śnieg z ST lub SC, albo całkowity brak opadów atmosferycznych niewielka poprawa, ale pozostająca od umiarkowanej do słabej z powodu występowania zamglenia, mgły lub mżawki FRONT CHŁODNY Wiatry Temperatura ZBLIŻANIE PRZECHODZENIE PO PRZEJŚCIU wzrost prędkości, skręcające na prawo, stające się porywiste równa ale spadająca szybko w pobliżu przyziemnej linii frontu kierunek wiatru gwałtownie skręca na lewo, silne poryw (często bardzo silne), możliwe szkwały nagły spadek Ciśnienie ciągły spadek najniższa wartość koniec spadków ST/SC o niskich BKN to OVC przez chmury Zachmurzenie podstawach, CU/CB, możliwy NS zachmurzenie ogólne bezpośrednio przed liną frontu, wzrastające przez niskie podstawy ST/SC/CB Opady atmosferyczne Widzialność sporadyczna mżawka lub słaby opad deszczu/śniegu lub całkowity brak opadu umiarkowana do słabej z powodu możliwego wystąpienia zamglenia, mgły lub mżawki silne przelotne opady deszczu/śniegu, burze z możliwością opadu gradu okresowo bardzo słaba z powodu silnych opadów atmosferycznych, następnie szybka poprawa do dobrej prędkość i kierunek stabilizuje się, kierunek jednostajny z możliwym lekkim skrętem na NW, pozostająca równa (chłodno) lub tylko niewielkie zmiany stopniowy powolny wzrost szybko podnoszące się podstawy warstw od BKN do OVC, krótkie okresy AC/AS, pojedyncze CU/CB okresowo takie same jak w czasie przechodzenie linii frontu, następnie bez opadów, a później pojedyncze przelotne opady z CU/CB bardzo dobra przy braku opadów, umiarkowana do słabej w opadach przelotnych 19

20 FRONT OKLUZJI Wiatry Temperatura (okluzja chłodna) (okluzja ciepła) ZBLIŻANIE PRZECHODZENIE PO PRZEJŚCIU zwykle południowe SE zmienne Zwykle W/NW chłodno chłodno spadek wzrost chłodniej cieplej Ciśnienie ciągły spadek najniższa wartość koniec stopniowy wzrost spadków Zachmurzenie CI, CS, AS, NS NS czasami TCU lub CB NS, AS lub SCT przez CU (w tej kolejności) Opady atmosferyczne każdy rodzaj - słaby do silnego słaby lub silny ciągły lub przelotny słaby do umiarkowanego następnie przejaśnienia Widzialność słaba w opadach słaba w opadach poprawiająca się 20