Agnieszka Nykiel Kierownik projektu
|
|
- Jakub Przybylski
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Zjawisko zmian klimatu - przyczyny i ich konsekwencje, wpływ na klimat Polski. Przeciwdziałanie i adaptacja do zmian klimatu Agnieszka Nykiel Kierownik projektu Stowarzyszenie Gmin Polska Sieć Energie Cités Kraków, ul. Sławkowska 17 tel./faks: biuro@pnec.org.pl
2 Zmiany klimatu kilka faktów Klimat Ziemi od milionów lat podlega ciągłej ewolucji co potwierdzają okresy globalnego ocieplenia i ochłodzenia występujące w przeszłości geologicznej planety; Czynnikami wpływającymi na średnią roczną temperaturę, czy poziom mórz na Ziemi od zawsze były aktywność słoneczna, cykliczne zmiany orbit planety, grubość pokrywy śnieżno-lodowej, a także stężenie aerozoli i gazów cieplarnianych w atmosferze. Dotychczas zmiany temperatury następowały się w tempie ułamka stopnia Celsjusza/tysiące lat lub stulecia. W ostatnich dwóch stuleciach obserwujemy drastyczne przyspieszenie tempa zmian klimatycznych, co jest wynikiem skrócenia tego czasu do okresu dekad. Podstawowym czynnikiem kształtującym tempo zmian klimatycznych jest emisja dwutlenku węgla i innych gazów cieplarnianych powstających m.in. podczas eksploatacji paliw kopalnych.
3 Efekt cieplarniany Ciało niebieskie pozbawione atmosfery pochłania i emituje promieniowanie bezpośrednio ze swojej powierzchni. Atmosfera zaburza ten proces wymiany ciepła, głównie poprzez ograniczenie ilości energii cieplnej wypromieniowywanej z powierzchni planety i dolnych warstw jej atmosfery bezpośrednio w przestrzeń kosmiczną. Efekt cieplarniany jest naturalnym i pożądanym zjawiskiem zachodzącym przy obecności gazów cieplarnianych w atmosferze; Bez atmosfery temperatura na Ziemi wynosiłaby 18 C; Naukowcy podejrzewają, że globalne ocieplenie, podobnie jak kwaśne deszcze, smog, dziura ozonowa są skutkami nadmiernej emisji zanieczyszczeń do atmosfery. W XX wieku średnia globalna temperatura na Ziemi wzrosła o 0,8 C;
4 Co świadczy o globalnym ociepleniu? Każda z ostatnich trzech dekad była cieplejsza niż wszystkie inne dekady od 1850r. Na półkuli północnej, lata były prawdopodobnie najcieplejszym 30-leciem w ciągu ostatnich 1400 lat. Tempo podnoszenia się poziomu morza od połowy XIX w. jest większe niż średnie tempo w poprzednich dwóch tysiącleciach. W okresie , średni globalny poziom morza podniósł się o 0.19 [ ] m; Masowe topienie kriosfery - w ostatnich dwóch dekadach swoją masę traciły lądolody Grenlandii i Antarktydzie, lodowce górskie cofały się prawie na całym świecie, zmniejszał się zasięg lodu morskiego w Arktyce i wiosennej pokrywy śniegowej na półkuli północnej. Lodowce górskie na wszystkich kontynentach w ciągu 50 lat średnio straciły 20% 30% swojej masy; Wzrost koncentracji dwutlenku węgla, metanu i tlenku azotu w atmosferze do poziomów niespotykanych w ciągu ostatnich lat, w tym wzrost ilości CO 2 o 40% względem ery przedprzemysłowej, co jest wynikiem spalania paliw kopalnych i emisji związanych ze zmianami w użytkowaniu gruntów; Wzrost częstotliwości i gwałtowności ekstremalnych zjawisk pogodowych - huraganów i cyklonów, burz i nawalnych deszczy oraz długotrwałych, gorących susz;
5 Przyczyny zmian klimatu Zmiany parametrów orbity ruchu Ziemi wokół Słońca (w skali czasowej dziesiątek tysięcy lat); Oscylacje oceaniczne, tzn. proces quasi-okresowych wahań procesów wymiany ciepła między atmosferą a oceanem (np. ENSO El Niño Southern Oscillation); Wahania promieniowania słonecznego, zmiany aktywności Słońca (np. określane przez wskaźnik liczby plam słonecznych); Zmiany składu ziemskiej atmosfery (gazy cieplarniane, pyły zawieszone, aerozole); Zmiany właściwości powierzchni Ziemi (współczynnik odbicia, retencja wodna, przepuszczalność powierzchni, użytkowanie terenu, roślinność).
6 Antropogeniczne przyczyny zmian klimatu Spalanie paliw kopalnych (gazowych, ciekłych i stałych) i rozwój przemysłu; Wylesianie i degradacja powierzchni leśnych (17% światowej emisji CO 2 ); Produkcja cementu (4% światowej emisji CO 2 ); Składowanie odpadów; Zwiększona produkcja rolna i przemysłowe hodowle zwierząt; Transport.
7 Gazy cieplarniane Gazy cieplarniane - lotne substancje chemiczne, których budowa pozwala na zatrzymywanie i magazynowanie energii cieplnej oraz przekazywanie jej do powierzchni Ziemi w postaci promieniowania podczerwonego. Gazy cieplarniane powstają zarówno w naturalnych procesach przyrodniczych, jak również są wynikiem działalności człowieka. Poszczególne gazy charakteryzują się różnymi zdolnościami pochłaniania promieniowania podczerwonego. 1. Dwutlenek węgla Naturalne źródła emisji: aktywność wulkanów, aktywność życiowa fauny i flory; Antropogeniczne źródła emisji: spalanie paliw kopalnych i gazowych, transport, produkcja cementu i innych substancji z węglanów; Do kumulacji CO 2 w atmosferze dodatkowo przyczynia się wylesianie i ograniczanie powierzchni terenów rolniczych co powoduje mniejszą kumulację węgla w glebie i biomasie; Czas trwałości w atmosferze 7 lat.
8 Gazy cieplarniane 2. Metan Naturalne źródła emisji: rozkład szczątek roślinnych (bagna, oceany); Antropogeniczne źródła emisji: wydobywanie i spalanie paliw kopalnych, rolnictwo (hodowla bydła, uprawy ryżu), pożary oraz składowanie odpadów; Dwudziestokrotnie większy potencjał cieplarniany (zdolność zatrzymywania ciepła) od CO 2 oraz o wiele niższa żywotność (CO lat życia w atmosferze, metan ok. 12 lat). 3. Podtlenki azotu Naturalne źródła emisji: rozkład azotanów przez bakterie; Antropogeniczne źródła emisji: odchody zwierząt hodowlanych, spalanie paliw kopalnych, transport, produkcja nawozów i środków chemicznych wymagających użycia azotu; Jedna z najwyższych wartości pod względem zdolności zatrzymywania ciepła razy większym niż w przypadku dwutlenku węgla. Żywotność w atmosferze 180 lat.
9 Gazy cieplarniane 4. Freony Antropogeniczne źródła emisji: stosowane powszechnie w XX w. w urządzeniach chłodniczych i klimatyzatorach, w przemyśle elektronicznym, w aerozolach, przy produkcji aluminium, urządzeń gaśniczych; Bardzo wysoki potencjał cieplarniany (nawet kilka tys. razy większy niż CO 2 ); Wysoka trwałość (pozostawanie w atmosferze przez tysiące lat); Na mocy Konwencji Wiedeńskiej oraz Protokołu Montrealskiego następuje stopniowe wycofywanie z produkcji i zużycia ww. substancji (gazów) jako niebezpiecznych dla warstwy ozonowej, aż do całkowitego ich wyeliminowania; 5. Para wodna Naturalne źródła emisji: para jest elementem systemu obiegu wody w przyrodzie, dostaje się do atmosfery w wyniku parowania z powierzchni akwenów i cieków wodnych, parowania lądów, spalania paliw; Jest głównym gazem cieplarnianym, odpowiada za powstawanie około 2/3 naturalnego efektu cieplarnianego. Jej ilość nie zależy od działalności człowieka. Zawartość pary wodnej jest różna w atmosferze Ziemi i zależna od czasu jak i miejsca geograficznego.
10 Gazy cieplarniane 6. Ozon Naturalne źródła emisji: powstaje elektrycznych w atmosferze naturalnie podczas wyładowań Antropogeniczne źródła emisji: emitowany w trakcie procesów dezynfekcji wody i biologicznej neutralizacji ścieków czy bielenia wielu surowców i półproduktów. Ozon obecny w stratosferze osłabia efekt cieplarniany, bo ogranicza dostęp promieniowania ultrafioletowego do najniższych warstw atmosfery. Ozon obecny w atmosferze potęguje efekt cieplarniany, gdyż absorbuje niektóre zakresy promieniowania zwrotnego Ziemi.
11 Udział gazów cieplarnianych w efekcie cieplarnianym O3 12% CFC 14% CH4 18% N20 6% CO2 50% GAZ GWP CO 2 1 CH 4 23 N O CFC-11 CFCl CFC-12 CF2Cl Wskaźnik GWP (Global Warming Potential) - określa zdolność danego gazu cieplarnianego do zatrzymywania ciepła w atmosferze w odniesieniu do dwutlenku węgla (CO 2 ), traktowanego jako punkt odniesienia.
12 Najwięksi emitenci CO 2 na świecie Największy udział w zwiększaniu efektu cieplarnianego ma dwutlenek węgla. Aż 30% emisji CO 2 jest wynikiem produkcji energii.
13 Tendencje zmian klimatu w Polsce W Polsce systematyczną tendencję do wzrostu temperatury powietrza obserwuje się od końca XIX wieku ze znaczącym wzrostem od roku 1989; Zmiana struktury opadów, głównie w ciepłej porze roku - występowanie gwałtowniejszych krótkotrwałych opadów i w ich następstwie coraz częściej gwałtownych powodzi. Zanikanie opadów poniżej 1 mm/dobę; Większa częstotliwość występowania ekstremalnych zjawisk pogodowych; Wydłużenie okresu wegetacyjnego; Zmiany częstości występowania mroźnych zim i ciepłych zim.
14 Przyrodnicze skutki zmian klimatu Topnienie lodowców i lądolodów Antarktydy i Arktyki; Wzrost średniego globalnego poziomu mórz i oceanów o zwiększenie objętości cieplejszych wód oceanicznych; o zatopienie obszarów przybrzeżnych i niektórych wysp; o modyfikacja prądów morskich; Rozmarzanie wiecznej zmarzliny o Uwalnianie do atmosfery dodatkowych ilości metanu i CO 2 ; o Uszkadzanie lokalnej infrastruktury: budynków, dróg, kolei, rurociągów; Nasilenie ekstremalnych zjawisk pogodowych upały, susze, huragany, powodzie;
15 Przyrodnicze skutki zmian klimatu Zmiana granic występowania stref roślinnych przesuwanie granicy tajgi i tundry oraz powiększanie się obszarów pustynnych i półpustynnych; Zmiany w zakresie stanu i produktywności lasów oraz zasięgu geograficznego niektórych gatunków drzew; Wpływ na wybrzeża i ekosystemy morskie - zjawisko erozji wybrzeża spotęguje się, a istniejące środki ochronne mogą okazać się niewystarczające dla zapobieżenia zalewaniu terenów przybrzeżnych na wielu obszarach; Zmiany w składzie gatunkowym flory i fauny, zagrożenie dla takich gatunków, jak np. niedźwiedzie polarne, foki.
16 Społeczno-gospodarcze skutki zmian klimatu Występowanie niedoborów wody pitnej w związku z powiększaniem obszarów objętych suszą; Sektor rolnictwa wpływ na zbiory, gospodarkę hodowlaną i lokalizację produkcji: o o o Zmniejszanie powierzchni upraw i obszarów hodowli zwierząt -> spadek produkcji roślinnej i zwierzęcej; Wzrost ryzyka wystąpienia nieudanych zbiorów będący efektem częstszego występowania ekstremalnych zjawisk pogodowych; Przesuwanie w kierunku północnym granicy upraw niektórych roślin żywieniowych, wcześniejsze wiosenne zasiewy upraw;
17 Społeczno-gospodarcze skutki zmian klimatu Sektor energetyczny o Zmniejszenie sezonowych różnic w zapotrzebowaniu na energię; o Ryzyko uszkodzenia linii dystrybucyjnych i przesyłowych jako skutek częstszych zjawisk ekstremalnych; o Obniżenie sprawności elektrowni konwencjonalnych z otwartym obiegiem chłodzenia. Sektor turystyczny o szkody w związku ze zmniejszającą się pokrywą śnieżną w górach; o wzrost temperatury powietrza w tradycyjnych obszarach wypoczynku na wybrzeżach ciepłych mórz.
18 Społeczno-gospodarcze skutki zmian klimatu Zdrowie ludzi o wzrost zachorowań i przypadków śmiertelnych związanych z wzrostem temperatury, zwiększoną ekspozycją na światło słoneczne czy też ekstremalne zjawiska pogodowe: np. nadmierna śmiertelność z powodu upałów, występowanie inwazyjnych nosicieli chorób zakaźnych i rozprzestrzenianie się chorób tropikalnych, np. malarii; o wcześniejszy początek oraz wzrost sezonowej produkcji alergicznych pyłków, zwłaszcza w wysokich i średnich szerokościach geograficznych półkuli północnej. Konflikty polityczne i uchodźcy klimatyczni, pogłębianie ubóstwa; o jako następstwo coraz mniejszych zasobów wody i powierzchni ziem uprawnych; o migracje ludności w poszukiwaniu terenów dotkniętych w mniejszym stopniu skutkami zmian klimatu.
19 Skutki zmian klimatu prognoza dla Polski Skutki pozytywne: Wydłużenie okresu wegetacyjnego; Skrócenie okresu grzewczego; Wydłużenie sezonu turystycznego w lecie; Skutki negatywne: Niekorzystne zmiany warunków hydrologicznych (nasilenie procesu ewaporacji, dłuższe okresy bezopadowe przerywane gwałtownymi i nawalnymi opadami, obniżanie poziomu wód gruntowych, krótszy czas zalegania pokrywy śnieżnej); Zwiększenie częstotliwości występowania ekstremalnych zjawisk pogodowych; Nasilenie zjawiska eutrofizacji wód śródlądowych i wód przybrzeża; Zwiększenie zagrożenia dla życia i zdrowia ludzi w wyniku stresu termicznego; Wzrost zapotrzebowania na energię elektryczną w porze letniej; Zmniejszenie potencjału chłodniczego elektrowni -> spadek mocy produkcyjnej.
20 Ramowa Konwencja ONZ w sprawie Zmian Klimatu (UNFCCC) Najważniejszą podstawą prawną do realizacji działań zmierzających do powstrzymania zmian klimatu jest Ramowa Konwencja ONZ w sprawie Zmian Klimatu (UNFCCC), którą podpisano w Rio de Janeiro w 1992 roku na Międzynarodowej Konferencji ONZ dotyczącej Środowiska i Rozwoju (nazywany także Szczytem Ziemi). Głównym celem Konwencji jest taka stabilizacja ilości gazów cieplarnianych w atmosferze, aby nie powodowały one znaczących zmian klimatu, a także ustabilizowanie ich emisji w takim okresie, aby ekosystemy w sposób naturalny mogły się przystosować do zachodzących zmian. Działania zmierzające do powstrzymania zmian klimatu nie mogą zagrażać wytwarzaniu żywności ani zasadom zrównoważonego rozwoju. Traktat określił założenia międzynarodowej współpracy ws. ograniczenia emisji gazów cieplarnianych. Konwencja weszła w życie w 1994 r. po ratyfikacji przez ponad 150 państw. Obecnie stronami Konwencji są 193 kraje. Polska ratyfikowała Konwencję 28 lipca 1994 r. Z czasem ustanowiono odpowiednie protokoły wprowadzające limity emisji.
21 Protokół z Kioto Protokół z Kioto z 1997 roku jest kluczowym uzupełnieniem Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu i jest on jednym z najważniejszych międzynarodowych instrumentów prawnych mających na celu walkę ze zmianami klimatu. Protokół został przyjęty w trakcie Trzeciej Konferencji Stron Konwencji Klimatycznej w 1997 r. Protokół zajmuje się emisjami sześciu gazów cieplarnianych: dwutlenku węgla (CO 2 ), metanu (CH 4 ), tlenku azotu (N 2 O), fluorowęglowodorów (HFCs), perfluorowęglowodorów (PFCs), sześciofluorku siarki (SF 6 ). Dokument sprecyzował obowiązki stron Konwencji w zakresie ograniczania antropogennych oddziaływań na zmiany klimatu i stanowi znaczny postęp w zakresie walki z globalnym ociepleniem, ponieważ zawiera cele wiążące i ilościowe. Wedle ustaleń zawartych w Protokole, państwa uprzemysłowione do 2012 roku mają obniżyć emisję sześciu gazów cieplarnianych o około 5% w porównaniu do poziomu z roku Warunkiem wejścia w życie protokołu była jego ratyfikacja przez co najmniej 55 krajów wprowadzających do atmosfery co najmniej 55%
22 Protokół z Kioto 31 maja 2002 r. Unia Europejska ratyfikowała protokół z Kioto, natomiast wszedł on w życie dopiero 16 lutego 2005 r. po ratyfikacji przez Rosję. Protokół ratyfikowało 141 krajów odpowiedzialnych za 61% globalnej emisji gazów cieplarnianych. Kilka krajów uprzemysłowionych odmówiło ratyfikacji protokołu, w tym m.in. Stany Zjednoczone. Traktat funkcjonujący od 16 lutego 2005 wygasł z dniem 31 grudnia W 2012 roku podczas konferencji klimatycznej ONZ w Dausze przedłużono Protokół z Kioto. Unia Europejska i Norwegia, Islandia, Monako, Szwajcaria i Liechtenstein zrzeszone w Europejskim Obszarze Gospodarczym zobowiązały się przedłużyć swoje zobowiązania wynikające z Traktatu do roku Do protokołu przystąpiła też Australia. Rosja, Białoruś i Ukraina nie zgodziły się na przedłużenie okresu obowiązywania protokołu. Z porozumienia wcześniej wycofały się także Kanada i Japonia. W ramach kolejnego okresu obowiązywania protokołu, UE zobowiązała się do redukcji emisji dwutlenku węgla o 20% w stosunku do roku bazowego 2005.
23 Przeciwdziałanie zmianom klimatu polityka klimatyczno-energetyczna UE Ramy polityki klimatyczno-energetycznej UE wyznacza tzw. pakiet klimatyczno-energetyczny, który: - określa konkretne cele do osiągnięcia w zakresie redukcji zużycia energii i emisji CO 2, - wprowadza mechanizmy mające umożliwić realizację tych celów. Pakiet 3x20% zakłada osiągnięcie do 2020 roku następujących celów: - redukcja emisji gazów cieplarnianych o 20%, - redukcja zużycia energii o 20%, - zwiększenie OZE w ogólnym bilansie energetycznym do 20%. Pakiet 2030 zakłada osiągnięcie do 2030 roku następujących celów: - redukcję emisji gazów cieplarnianych o 40%, - redukcja zużycia energii o 27%, - zwiększenie udziału OZE w ogólnym bilansie energetycznym do 27%. Cele 2030 zostały uzgodnione przez przywódców państw członkowskich UE podczas szczytu w Brukseli w październiku 2014 r., obecnie trwają prace nad przełożeniem ustaleń o charakterze politycznym na akty legislacyjne.
24 POROZUMIENIE BURMISTRZÓW to najbardziej ambitna inicjatywa gromadząca burmistrzów pionierskich miast i gmin europejskich, którzy zobowiązali się do przekroczenia celów energetycznych Unii Europejskiej 3x20% poprzez zwiększenie efektywności energetycznej oraz zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii na swoim terenie.
25 Przeciwdziałanie zmianom klimatu Zmiany klimatu są problemem globalnym, jednak każdy może przyczynić się do przeciwdziałania emisji gazów cieplarnianych - nawet małe zmiany mogą wprowadzić duże różnice Ślad węglowy - całkowita suma emisji gazów cieplarnianych wywołanych bezpośrednio lub pośrednio przez daną osobę, organizację, wydarzenie lub produkt. Jest rodzajem śladu ekologicznego. Ślad węglowy obejmuje emisje dwutlenku węgla, metanu, podtlenku azotu i innych gazów cieplarnianych wyrażonych w ekwiwalencie CO 2.
26 Przeciwdziałanie zmianom klimatu EFEKTYWNE OGRZEWANIE Zadbaj o odpowiednią izolację termiczną domu, uszczelnij drzwi i okna, jeśli to możliwe wykorzystuj odnawialne źródła energii (kolektory słoneczne, panele fotowoltaiczne, biomasa). Utrzymuj odpowiednią temperaturę w mieszkaniu, wykorzystuj termostaty w celu jej regulacji. Nie zastawiaj grzejników meblami, nie traktuj ich jak suszarki na pranie. Wietrz mieszkanie krótko i intensywnie. URZĄDZENIA DOMOWE Wyłączaj urządzenia elektryczne pozostawione w trybie czuwania, używaj listew zasilających z wyłącznikiem. Stosuj tryb oszczędzania energii w komputerze, a jeśli odchodzisz na dłuższą chwilę, wprowadź urządzenie w stan hibernacji. Stosuj urządzenia AGD o wysokiej klasie efektywności energetycznej. Gotuj tylko taką ilość wody, jakiej potrzebujesz. Stosuj garnki nowej generacji wraz z przykrywkami.
27 Przeciwdziałanie zmianom klimatu OSZCZĘDZANIE WODY Włączaj pralkę i zmywarkę tylko przy pełnym załadunku wybierając odpowiednio dostosowany program. Średnio zabrudzoną odzież pierz w niskich temperaturach, zrezygnuj z funkcji prania wstępnego. Zainstaluj perlatory. Bierz krótki prysznic zamiast kąpieli. Nie zwlekaj z naprawą cieknących kranów. OŚWIETLENIE Korzystaj z energooszczędnych żarówek. Maksymalnie wykorzystuj światło dzienne Wyłączaj światła w pomieszczeniach, w których nikt nie przebywa. Stosuj oświetlenie zewnętrzne z czujnikiem ruchu.
28 Przeciwdziałanie zmianom klimatu TRANSPORT Poruszaj się rowerem, pieszo, korzystaj z carpoolingu; Stosuj się do zasad ecodrivingu; Regularnie sprawdzaj ciśnienie opon - jeżeli jest ono o 0,5 bara za niskie, Twój samochód może zużywać nawet 2,5% więcej paliwa; Zdejmij bagażnik dachowy. Nawet pusty bagażnik może spowodować wzrost zużycia paliwa i emisji CO2 o nawet 10%; Szybka jazda kosztuje - zwolnij. Jazda z prędkością wyższą niż 120 km/h wymaga 30% więcej paliwa na kilometr niż jazda ok. 80 km/h. Utrzymanie stałej prędkości również powoduje mniejsze zużycie paliwa; Jeśli możesz podróżuj pociągiem emisja CO 2 będzie o 2/3 niższa niż gdybyś podróżował samochodem. ŚWIADOME ZAKUPY Wybieraj urządzenia energooszczędne, produkty poddawane recyklingowi, lokalne i sezonowe produkty żywnościowe oraz samochody charakteryzujące się niskim zużyciu paliwa i poziomie emisji CO 2.
29 Czym jest adaptacja do zmian klimatu? Adaptacja to zwiększenie odporności społeczeństwa i gospodarki na negatywne skutki obecnych i przewidywanych zmian klimatu Przygotowanie do skutków zmian klimatu obejmuje wiele sektorów gospodarki i dotyczy różnych obszarów działania: m.in. oszczędzanie wody, zmiany w praktykach rolniczych, budowa konstrukcji przeciwpowodziowych, zmiany w służbie medycznej i ochrona gatunków zagrożonych etc.
30 Kierunki działań adaptacyjnych w Polsce Sektor Gospodarka wodna Energetyka Przykładowe kierunki adaptacji Usprawnienie funkcjonowania sektora w warunkach nadmiaru i niedoboru wody; Dostosowanie systemu energetycznego do wahań zapotrzebowania na energię elektryczną i cieplną, m.in. poprzez wzrost wykorzystania stabilnych niskoemisyjnych źródeł energii i OZE; Strefa wybrzeża Rozbudowa i monitoring systemu ochrony przeciwpowodziowej i zapobieganie degradacji linii brzegowych oraz rozwój monitoringu stref przybrzeżnych;
31 Kierunki działań adaptacyjnych w Polsce Sektor Przykładowe kierunki adaptacji Rolnictwo Dostosowanie upraw do zmieniających się warunków i wahań termicznych oraz opadowych oraz warunków ekstremalnych; Obszary zurbanizowane i gospodarka przestrzenna Ochrona zasobów wodnych dla celów gospodarczych i bytowych, ochrona korytarzy ekologicznych; Budownictwo Dostosowanie do częstszych, silniejszych wiatrów, ekstremalnych upałów i opadów; Różnorodność biologiczna Utrzymanie obszarów wodnobłotnych i ich odtwarzanie; Lasy Przebudowa drzewostanów leśnych w celu ochrony przed wiatrołomami i szkodnikami;
32 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Stowarzyszenie Gmin Polska Sieć Energie Cités Kraków, ul. Sławkowska 17 tel./faks:
Kolokwium zaliczeniowe Informatyczne Podstawy Projektowania 1
2016 Kolokwium zaliczeniowe Informatyczne Podstawy Projektowania 1 Elżbieta Niemierka Wydział Inżynierii Środowiska Politechniki Wrocławskiej 2016-01-07 1. SPIS TREŚCI 2. Gaz cieplarniany - definicja...
Bardziej szczegółowoZmiany w środowisku naturalnym
Zmiany w środowisku naturalnym Plan gospodarki niskoemisyjnej jedną z form dążenia do czystszego środowiska naturalnego Opracował: Romuald Meyer PGK SA Czym jest efekt cieplarniany? Ziemia posiada atmosferę
Bardziej szczegółowoWYZWANIA EKOLOGICZNE XXI WIEKU
WYZWANIA EKOLOGICZNE XXI WIEKU ZA GŁÓWNE ŹRÓDŁA ZANIECZYSZCZEŃ UWAŻANE SĄ: -przemysł -transport -rolnictwo -gospodarka komunalna Zanieczyszczenie gleb Przyczyny zanieczyszczeń gleb to, np.: działalność
Bardziej szczegółowoLEŚNICTWO W OBLICZU GLOBALNYCH ZMIAN ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO
LEŚNICTWO W OBLICZU GLOBALNYCH ZMIAN ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO Prof. Jan Szyszko Minister Środowiska Sękocin Stary, 14 marca 2017 Plan prezentacji Zrównoważona gospodarka leśna Wylesianie problem globalny
Bardziej szczegółowoPolityka energetyczna w UE a problemy klimatyczne Doświadczenia Polski
Polityka energetyczna w UE a problemy klimatyczne Doświadczenia Polski Polityka energetyczna w Unii Europejskiej Zobowiązania ekologiczne UE Zobowiązania ekologiczne UE na rok 2020 redukcja emisji gazów
Bardziej szczegółowoPoczątki początków - maj br.
Dotychczasowe doświadczenia w zakresie egzekwowania i ujmowania zagadnień klimatycznych w składanych dokumentach na etapie ooś w województwie kujawsko - pomorskim Rdoś Bydgoszcz Początki początków - maj
Bardziej szczegółowoPrezentacja grupy A ZAPRASZAMY
Prezentacja grupy A Pojecie kluczowe: Globalne i lokalne problemy środowiska. Temat: Jaki wpływ mają nasze działania na globalne ocieplenie? Problem badawczy: Jaki wpływ ma zużycie wody na globalne ocieplenie?
Bardziej szczegółowoLokalną Grupę Działania. Debata realizowana w ramach projektu. wdrażanego przez
Odchylenie od normy (1961-1990; o C) 2016-09-12 Debata realizowana w ramach projektu wdrażanego przez Lokalną Grupę Działania a finansowanego przez Fundację na rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa ze środków
Bardziej szczegółowoRelacje człowiek środowisko przyrodnicze
138 SPRAWDZIANY LEKCJI Sprawdzian z działu Relacje człowiek środowisko przyrodnicze Grupa I Zadanie 1 (0 4 p.) Każdemu terminowi przyporządkuj odpowiadającą mu definicję. 1. Zasoby przyrody A. Zasoby mające
Bardziej szczegółowoKrajowa Agencja Poszanowania Energii S.A.
Wprowadzenie do zagadnień ochrony. klimatu i gospodarki niskoemisyjnej Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla miasta Józefowa Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A. Zmiany klimatu W ostatnich latach termin
Bardziej szczegółowoZmiany klimatu ATMOTERM S.A. Gdański Obszar Metropolitalny 2015. Dla rozwoju infrastruktury i środowiska
ATMOTERM S.A. Inteligentne rozwiązania aby chronić środowisko Dla rozwoju infrastruktury i środowiska Zmiany klimatu Gdański Obszar Metropolitalny 2015 Projekt "Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gdańskiego
Bardziej szczegółowoPrzyroda łagodzi zmiany klimatu cykl szkoleniowy
Przyroda łagodzi zmiany klimatu cykl szkoleniowy Zmiany klimatu-prognozy i konsekwencje w skali globalnej i krajowej Sylwia Horska-Schwarz Zmiany klimatu Globalne ocieplenie anomalie temperatury powietrza
Bardziej szczegółowoEFEKT CIEPLARNIANY A OSŁABIENIE WARSTWY OZONOWEJ XX ROCZNICA PROTOKOŁU MONTREALSKIEGO W SPRAWIE SUBSTANCJI ZUBOŻAJĄCYCH WARSTWĘ OZONOWĄ
EFEKT CIEPLARNIANY A OSŁABIENIE WARSTWY OZONOWEJ XX ROCZNICA PROTOKOŁU MONTREALSKIEGO W SPRAWIE SUBSTANCJI ZUBOŻAJĄCYCH WARSTWĘ OZONOWĄ Ryszard Purski Program prezentacji 1. Protokół montrealski ochrona
Bardziej szczegółowoPrzedmiot: Biologia Realizowane treści podstawy programowej wymagania szczegółowe
ĆWICZENIE 15 ĆWICZENIE 15 BIOLOGIA drzewo klimatyczne S 87 część opisowa Ćwiczenie to systematyzuje wiedzę na temat przyczyn i skutków zmian klimatycznych obserwowanych w minionym i tym stuleciu. Pozwala
Bardziej szczegółowoJest jedną z podstawowych w termodynamice wielkości fizycznych będąca miarą stopnia nagrzania ciał, jest wielkością reprezentującą wspólną własność
TEMPERATURA Jest jedną z podstawowych w termodynamice wielkości fizycznych będąca miarą stopnia nagrzania ciał, jest wielkością reprezentującą wspólną własność dwóch układów pozostających w równowadze
Bardziej szczegółowoUkład klimatyczny. kriosfera. atmosfera. biosfera. geosfera. hydrosfera
Układ klimatyczny kriosfera atmosfera biosfera geosfera hydrosfera 1 Klimat, bilans energetyczny 30% 66% T=15oC Bez efektu cieplarnianego T=-18oC 2 Przyczyny zmian klimatycznych Przyczyny zewnętrzne: Zmiana
Bardziej szczegółowoNaturalne i antropogeniczne zmiany klimatu
Zmiany klimatu Naturalne i antropogeniczne zmiany klimatu Duża zmienność w przeszłości Problem z odzieleniem wpływów naturalnych i antropogenicznych Mechanizm sprzężeń zwrotnych Badania naukowe Scenariusze
Bardziej szczegółowoCOP 14 I COP 15. Iwona Korohoda.
USTALENIA COP 14 I COP 15 GLOBALNY KONTEKST KONTEKST COM Iwona Korohoda Stowarzyszenie Gmin Polska Sieć Energie Cités ul. Sławkowska 17, 31-016 Kraków tel./fax: +48 12 429 17 93, e-mail: biuro@pnec.org.pl
Bardziej szczegółowoKlimat i pogoda poznaj różnice!
Klimat i pogoda poznaj różnice! Pogoda to ogół zjawisk atmosferycznych Klimat to przebieg pogody występujących w ciągu roku w danym miejscu i czasie na danym obszarze, określony na podstawie wieloletnich
Bardziej szczegółowoGlobalne ocieplenie, mechanizm, symptomy w Polsce i na świecie
Zmiany klimatyczne a rolnictwo w Polsce ocena zagrożeń i sposoby adaptacji Warszawa, 30.09.2009 r. Globalne ocieplenie, mechanizm, symptomy w Polsce i na świecie Jerzy Kozyra Instytut Uprawy Nawożenia
Bardziej szczegółowoAPAKIET ENERGETYCZNY I INNE REGULACJE PRAWNE ŚWIATOWE TENDENCJE
APAKIET ENERGETYCZNY I INNE REGULACJE PRAWNE ŚWIATOWE TENDENCJE. . Dokąd zmierza świat?... eksploatacja Ziemi Musiało upłynąć 100 tysięcy lat byśmy osiągnęli 1 miliard. Następnie 100 lat byśmy to podwoili.
Bardziej szczegółowoALTERNATYWNE ŹRÓDŁA I OSZCZĘDZANIE ENERGII
ALTERNATYWNE ŹRÓDŁA I OSZCZĘDZANIE ENERGII Główne źródła energii w Polsce W Polsce głównym źródłem energii są paliwa kopalne: - węgiel kamienny, - węgiel brunatny - ropa naftowa, - gaz ziemny. Należą one
Bardziej szczegółowoCele klimatyczne Warszawy\ kierunki rozwoju Miasta. Leszek Drogosz, Dyrektor Biura Infrastruktury, Urząd m.st. Warszawy
Cele klimatyczne Warszawy\ kierunki rozwoju Miasta Leszek Drogosz, Dyrektor Biura Infrastruktury, Urząd m.st. Warszawy Wyzwania Warszawy związane z polityką klimatyczną Dostosowanie gospodarki do zaostrzających
Bardziej szczegółowoŚwiatowa polityka klimatyczna
Światowa polityka klimatyczna (emisja tlenku azotu w zależności od regionu) Wykonali : Magdalena Kulczyk oraz Piotr Wrzeszcz Efekt cieplarniany jako dobro publiczne Zasadaniewykluczalności -jeśli dobro
Bardziej szczegółowoRaport o stanie środowiska. świata. Przygotowano we współpracy z Głównym Inspektoratem Ochrony Środowiska
Raport o stanie środowiska świata Przygotowano we współpracy z Głównym Inspektoratem Ochrony Środowiska Globalne Tematyczne Edukacyjne Regionalne Milenijne Cele Rozwoju (ONZ, 2000) (7) Stosować zrównoważone
Bardziej szczegółowoEnergetyka odnawialna w procesie inwestycyjnym budowy zakładu. Znaczenie energii odnawialnej dla bilansu energetycznego
Energetyka odnawialna w procesie inwestycyjnym budowy zakładu Znaczenie energii odnawialnej dla bilansu energetycznego Znaczenie energii odnawialnej dla bilansu energetycznego Wzrost zapotrzebowania na
Bardziej szczegółowoZanieczyszczenie Powietrza ŹRÓDŁA SKUTKI SUBSTANCJE ZANIECZYSCZAJĄCE
Zanieczyszczenie Powietrza ŹRÓDŁA SKUTKI SUBSTANCJE ZANIECZYSCZAJĄCE Źródła zanieczyszczeń: Naturalne Sztuczne Zanieczyszczenia naturalne Wybuchy wulkanów Wyładowania atmosferyczne Pożary lasów Procesy
Bardziej szczegółowoCYKL: ZANIECZYSZCZENIE POWIETRZA
Magdalena Szewczyk Dział programowy : Ekologia CYKL: ZANIECZYSZCZENIE POWIETRZA temat lekcji : Przyczyny i rodzaje zanieczyszczeń powietrza. Cele lekcji w kategoriach czynności uczniów ( cele operacyjne):
Bardziej szczegółowoEFEKT CIEPLARNIANY. Efekt cieplarniany występuje, gdy atmosfera zawiera gazy pochłaniające promieniowanie termiczne (podczerwone).
Efekt cieplarniany występuje, gdy atmosfera zawiera gazy pochłaniające promieniowanie termiczne (podczerwone). Promieniowanie termiczne emitowane z powierzchni planety nie może wydostać się bezpośrednio
Bardziej szczegółowoEkologiczna ścieżka edukacyjna
Ekologiczna ścieżka edukacyjna Lp. Treści ogólne Treści szczegółowe Osiągnięcia przedmiot klasa 1. Ekonomiczne i społeczne aspekty Uczeń potrafi: związków między człowiekiem i jego działalnością a środowiskiem.wartość
Bardziej szczegółowoEfekt cieplarniany i warstwa ozonowa
Efekt cieplarniany i warstwa ozonowa Promieniowanie ciała doskonale czarnego Ciało doskonale czarne ciało pochłaniające całkowicie każde promieniowanie, które padnie na jego powierzchnię, niezależnie od
Bardziej szczegółowoDwutlenek węgla. pożyteczny czy szkodliwy?
Dwutlenek węgla pożyteczny czy szkodliwy? I. Sposoby otrzymywania i metody wykrywania dwutlenku Wykrywanie obecności dwutlenku węgla za pomocą wody wapiennej OBSERWACJE: Bezbarwna woda wapienna ulega zmętnieniu.
Bardziej szczegółowoZmiana klimatu konsekwencje dla rolnictwa. Jerzy Kozyra Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa Państwowy Instytut Badawczy w Puławach
SZKOLENIE CENTRALNE Zmiany klimatyczne a rolnictwo w Polsce ocena zagrożeń i sposoby adaptacji Gospodarowanie wodą w rolnictwie w obliczu ekstremalnych zjawisk pogodowych Zmiana klimatu konsekwencje dla
Bardziej szczegółowoTEST na Kurs Początkowy
Miejscowość:.. Data: TEST na Kurs Początkowy W zakresie naprawy i obsługi technicznej urządzeń i instalacji chłodniczych oraz klimatyzacyjnych zawierające substancje kontrolowane oraz obrotu tymi substancjami,
Bardziej szczegółowoCo najbardziej przyczyniło się do ich zmniejszenia?
EMISJE GAZÓW CIEPLARNIANYCH: Co najbardziej przyczyniło się do ich zmniejszenia? Zmiana klimatu Zaprzestanie stosowania gazów typu CFC (chlorofluorometanów)! Bardzo istotną rolę odegrały w tym gazy typu
Bardziej szczegółowoBazowa inwentaryzacja emisji CO 2
Bazowa inwentaryzacja emisji CO 2 Patrycja Płonka Asystent Projektów Stowarzyszenie Gmin Polska Sieć Energie Cités 31-016 Kraków, ul. Sławkowska 17 tel./faks: +48 12 429 17 93 e-mail: biuro@pnec.org.pl
Bardziej szczegółowo1. Zadanie Wymień dwa naturalne źródła zanieczyszczeń atmosfery. 2. Zadanie Podaj dwa przykłady negatywnych skutków kwaśnych opadów.
1. Zadanie Wymień dwa naturalne źródła zanieczyszczeń atmosfery. 2. Zadanie Podaj dwa przykłady negatywnych skutków kwaśnych opadów. 3. Zadanie Zaznacz wyjaśnienie pojęcia smog. A. Kryształki lodu osadzone
Bardziej szczegółowoGlobalne ocieplenie - konsekwencje społeczno-ekonomiczne. Tomasz Poskrobko
Globalne ocieplenie - konsekwencje społeczno-ekonomiczne Tomasz Poskrobko sprawność przebiegu (siła witalna) procesu Skutki obciążenia procesów początek obciążenia przyrodniczych przebieg procesu przy
Bardziej szczegółowoWzrost emisji CO Uderzenie w ziemię meteorytu Zderzenie galaktyk Zwiększenie masy słońca (większe przyciąganie słońca) Zderzenie dwóch planet
Efekt cieplarniany Wzrost emisji CO Zanieczyszczanie gleby Zanieczyszczanie wody Zanieczyszczanie powietrza wycinanie lasów Niszczenie warstwy ozonowej Wzrost emisji CO Uderzenie w ziemię meteorytu Zderzenie
Bardziej szczegółowoWBPP NATURALNE ZASOBY ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII I SPOSOBY ICH WYKORZYSTANIA (BIOMASA, BIOPALIWA)
WOJEWÓDZKIE BIURO PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO W SŁUPSKU WBPP KONFERENCJA DLA MŁODZIEŻY SZKÓŁ GIMNAZJALNYCH GMIN STOWARZYSZONYCH W ZWIĄZKU MIAST I GMIN DORZECZA RZEKI SŁUPI I ŁUPAWY NATURALNE ZASOBY ODNAWIALNYCH
Bardziej szczegółowoAktualny stan jakości powietrza w Warszawie
Aktualny stan jakości powietrza w Warszawie XII Forum Operatorów Systemów i Odbiorców Energii i Paliw CZYSTE POWIETRZE W WARSZAWIE jako efekt polityki energetycznej miasta Warszawa, 23 października 2015
Bardziej szczegółowoZałącznik 2. Analiza i ocena wpływu MPA na osiągnięcie celów ochrony środowiska
Załącznik 2 Analiza i ocena wpływu MPA na osiągnięcie celów ochrony 1 Tabela 6.1. Analiza i ocena wpływu działań adaptacyjnych o charakterze organizacyjnym [O] lub informacyjno-edukacyjnym [IE] służących
Bardziej szczegółowoKonferencja pn. 11 września 2012 roku
Konferencja pn. 11 września 2012 roku Zadanie realizowane w ramach projektu: Człowiek energia środowisko. Zrównoważona przyszłość Mazowsza, Kujaw i Ziemi Łódzkiej współfinansowane ze środków Narodowego
Bardziej szczegółowoCzęść I Zmiany klimatu
Część I Zmiany klimatu 1. Nazwij kontynenty i oceany 2. Najciemniejsze kraje są najbardziej rozwinięte, nowoczesne 3. Najjaśniejsze najmniej rozwinięte czyli najbiedniejsze, 2014_UN_Human_Development_Report
Bardziej szczegółowoFundusze unijne dla odnawialnych źródeł energii w nowej perspektywie finansowej. Warszawa, 3 kwietnia 2013 r.
Fundusze unijne dla odnawialnych źródeł energii w nowej perspektywie finansowej Warszawa, 3 kwietnia 2013 r. Dokumenty strategiczne KOMUNIKAT KOMISJI EUROPA 2020 Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego
Bardziej szczegółowoOstateczna postać długotrwałych zmian w określonych warunkach klimatyczno-geologicznych to:
WYDZIAŁ: GEOLOGII, GEOFIZYKI I OCHRONY ŚRODOWISKA KIERUNEK STUDIÓW: OCHRONA ŚRODOWISKA RODZAJ STUDIÓW: STACJONARNE I STOPNIA ROK AKADEMICKI 2014/2015 WYKAZ PRZEDMIOTÓW EGZAMINACYJNYCH: I. Ekologia II.
Bardziej szczegółowoCzym jest rozwój zrównowaŝony
Rozwój zrównowaŝony Millenimacje Projekt jest współfinansowany w ramach programu polskiej pomocy zagranicznej Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP w 2010 r. www.polskapomoc.gov.pl Czym jest rozwój zrównowaŝony
Bardziej szczegółowoZasoby leśne Polski funkcje lasów / zadrzewień
Zasoby leśne Polski funkcje lasów / zadrzewień czym jest las? Las (biocenoza leśna) kompleks roślinności swoistej dla danego regionu geograficznego, charakteryzujący się dużym udziałem drzew rosnących
Bardziej szczegółowoL I S T A PRZEDSIĘWZIĘĆ PRIORYTETOWYCH DO DOFINANSOWANIA PRZEZ WOJEWÓDZKI FUNDUSZ OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ W KIELCACH w 2016 ROKU
Załącznik do uchwały Nr 14/15 Rady Nadzorczej WFOŚiGW w Kielcach z dnia 29 czerwca 2015 r. L I S T A PRZEDSIĘWZIĘĆ PRIORYTETOWYCH DO DOFINANSOWANIA PRZEZ WOJEWÓDZKI FUNDUSZ OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI
Bardziej szczegółowoWarunki I konkursu wniosków w ramach programu priorytetowego Edukacja ekologiczna w 2013 r.
Warunki I konkursu wniosków w ramach programu priorytetowego Edukacja ekologiczna w 2013 r. 1. Termin naboru wniosków od 02.04.2013 r. do 06.05.2013 r. 1. Konkurs ogłoszony w ośmiu kategoriach. 2. Całkowita
Bardziej szczegółowoZielona Energia czyli Rola nauki w rozwiązywaniu zagrożeń cywilizacyjnych
Zielona Energia czyli Rola nauki w rozwiązywaniu zagrożeń cywilizacyjnych Największe zagrożenia dla naszej cywilizacji: 1) Deficyt energii (elektrycznej) 2) Brak czystej wody 3) Brak żywności 4) Jakość
Bardziej szczegółowoPlan Gospodarki Niskoemisyjnej
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko Dla rozwoju infrastruktury i środowiska Plan Gospodarki Niskoemisyjnej Mamy energię,
Bardziej szczegółowoSzymon Tumielewicz Ministerstwo Środowiska
WYZWANIA DLA MIAST ZWIĄZANE ZE ZMIANAMI KLIMATU. POLSKI PROJEKT: 44MPA Szymon Tumielewicz Ministerstwo Środowiska KLUCZOWE OBSERWOWANE I PROGNOZOWANE ZMIANY KLIMATU I ICH SKUTKI W EUROPIE Polska (Region
Bardziej szczegółowoPL Zjednoczona w różnorodności PL B8-0156/28. Poprawka. Anja Hazekamp, Younous Omarjee w imieniu grupy GUE/NGL
11.3.2019 B8-0156/28 28 Motyw C a (nowy) Ca. mając na uwadze, że wtórne powstawanie cząstek stałych wynika z serii reakcji chemicznych i fizycznych obejmujących różne gazy prekursorowe, takie jak SO 2
Bardziej szczegółowoKlaudia Stasiak Klaudia Sadzińska Klasa II c LO ZAGROŻENIA ZWIĄZANE Z EMISJĄ PYŁÓW I GAZÓW DLA ŚRODOWISKA
Klaudia Stasiak Klaudia Sadzińska Klasa II c LO ZAGROŻENIA ZWIĄZANE Z EMISJĄ PYŁÓW I GAZÓW DLA ŚRODOWISKA Zanieczyszczone powietrze W ostatnich latach odnotowuje się występowanie epizodów bardzo wysokich
Bardziej szczegółowoŚLAD WĘGLOWY
ŚLAD WĘGLOWY 17.05.2019 ŚLAD WĘGLOWY Ślad węglowy (ang. carbon footprint) całkowita suma emisji gazów cieplarnianych wywołanych bezpośrednio lub pośrednio przez daną osobę, organizację, wydarzenie lub
Bardziej szczegółowoBiogaz i biomasa -energetyczna przyszłość Mazowsza
Biogaz i biomasa -energetyczna przyszłość Mazowsza Katarzyna Sobótka Specjalista ds. energii odnawialnej Mazowiecka Agencja Energetyczna Sp. z o.o. k.sobotka@mae.mazovia.pl Biomasa Stałe i ciekłe substancje
Bardziej szczegółowoWniosek DECYZJA RADY
KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 2.2.2017 r. COM(2017) 51 final 2017/0016 (NLE) Wniosek DECYZJA RADY w sprawie zawarcia porozumienia przyjętego w Kigali dotyczącego poprawek do Protokołu montrealskiego
Bardziej szczegółowoSzczyt Zrównoważonego Rozwoju 2015
Szczyt Zrównoważonego Rozwoju 2015 2 3 Cel 1: Wyeliminować ubóstwo we wszystkich jego formach na całym świecie Prawie miliard ludzi żyje za mniej niż 1,25 USD dziennie Głód Brak przychodów Prawo do własności
Bardziej szczegółowoOgraniczanie rozproszonej emisji CO2 w prawodawstwie międzynarodowym, unijnym oraz polskim
Ograniczanie rozproszonej emisji CO w prawodawstwie międzynarodowym, unijnym oraz polskim Dr hab. Zbigniew Bukowski, prof. UKW, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, Kierownik Katedry Prawa Administracyjnego
Bardziej szczegółowoPrzedstawiciel branży OZE. Podstawy prawne OZE
Przedstawiciel branży OZE Podstawy prawne OZE Co to jest energia odnawialna? odnawialne źródło energii - źródło wykorzystujące w procesie przetwarzania energię wiatru, promieniowania słonecznego, geotermalną,
Bardziej szczegółowoFIZYKA I CHEMIA GLEB. Literatura przedmiotu: Zawadzki S. red. Gleboznastwo, PWRiL 1999 Kowalik P. Ochrona środowiska glebowego, PWN, Warszawa 2001
FIZYKA I CHEMIA GLEB Literatura przedmiotu: Zawadzki S. red. Gleboznastwo, PWRiL 1999 Kowalik P. Ochrona środowiska glebowego, PWN, Warszawa 2001 Tematyka wykładów Bilans wodny i cieplny gleb, właściwości
Bardziej szczegółowoZAGADNIENIA PRAWNE W ZAKRESIE OCHRONY ŚRODOWISKA W ASPEKCIE ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII ENERGIA BIOMASY. 07.11.2013 r.
ZAGADNIENIA PRAWNE W ZAKRESIE OCHRONY ŚRODOWISKA W ASPEKCIE ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII ENERGIA BIOMASY 07.11.2013 r. Zamiast wprowadzenia podsumowanie OŹE Dlaczego? Przyczyny: filozoficzno etyczne naukowe
Bardziej szczegółowoPraktyczne możliwości ograniczenia zużycia energii w szkołach
www.euronet50-50max.eu Praktyczne możliwości ograniczenia zużycia energii w szkołach Pilzno, 12.01.2016 Cel prezentacji 8 % redukcja zużycia OGRZEWANIE Energię wykorzystywaną do ogrzewania można oszczędzać
Bardziej szczegółowoAtmosfera. struktura i skład chemiczny; zmiany stanu atmosfery kluczowe dla życia na Ziemi
Atmosfera struktura i skład chemiczny; zmiany stanu atmosfery kluczowe dla życia na Ziemi Składniki stałe Ziemia Mars Wenus Nitrogen (N2) Oxygen (O2) Argon (Ar) Neon, Helium, Krypton 78.08% 20.95% 0.93%
Bardziej szczegółowoPrawo chroniące środowisko w obszarze rolnictwa
Prawo chroniące środowisko w obszarze rolnictwa A A 1. Wstęp Prawo ochrony środowiska tworzą akty prawne o różnej randze. Najwyższym z nich jest Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, uchwalona w 1997
Bardziej szczegółowoCzłowiek a środowisko
90-242 ŁÓDŹ ul. Kopcińskiego 5/11 tel: 0-42 678-19-20; 0-42 678-57-22 http://zsp15.ldi.pl ZESPÓŁ SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH NR 15 Człowiek a środowisko 90-242 ŁÓDŹ ul. Kopcińskiego 5/11 tel: 0-42 678-19-20;
Bardziej szczegółowoKRAJOWY RAPORT INWENTARYZACYJNY 2015
KRAJOWY RAPORT INWENTARYZACYJNY 2015 Inwentaryzacja gazów cieplarnianych w Polsce dla lat 1988-2013 Raport wykonany na potrzeby Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu Warszawa,
Bardziej szczegółowoPL Zjednoczona w różnorodności PL A8-0175/96. Poprawka
20.3.2019 A8-0175/96 Poprawka 96 Dimitrios Papadimoulis, Stefan Eck, Luke Ming Flanagan, Stelios Kouloglou, Kostas Chrysogonos w imieniu grupy GUE/NGL Sprawozdanie Bas Eickhout, Sirpa Pietikäinen Ustanowienie
Bardziej szczegółowoAgata Gąsieniec Klasa V B
Agata Gąsieniec Klasa V B Nasza Ziemia jest zależna od równowagi, w której każda istota odgrywa jakąś rolę i istnieje tylko dzięki istnieniu innej istoty. To harmonia... Nasza Ziemia liczy ponad 4 mld
Bardziej szczegółowoNiska emisja sprawa wysokiej wagi
M I S EMISJA A Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej w Suwałkach Sp. z o.o. Niska emisja sprawa wysokiej wagi Niska emisja emisja zanieczyszczeń do powietrza kominami o wysokości do 40 m, co prowadzi do
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI GEOGRAFIA JAKO NAUKA 9
GEOGRAFIA JAKO NAUKA 9 I PLANETA ZIEMIA. ZIEMIA JAKO CZĘŚĆ WSZECHŚWIATA 1. Pierwotne wyobrażenia o kształcie Ziemi i ich ewolucja 11 2. Wszechświat. Układ Słoneczny 12 3. Ruch obrotowy Ziemi i jego konsekwencje
Bardziej szczegółowoFizyka Procesów Klimatycznych Wykład 1
Fizyka Procesów Klimatycznych Wykład 1 prof. dr hab. Szymon Malinowski Instytut Geofizyki, Wydział Fizyki Uniwersytet Warszawski malina@igf.fuw.edu.pl dr hab. Krzysztof Markowicz Instytut Geofizyki, Wydział
Bardziej szczegółowoPL Zjednoczona w różnorodności PL A8-0239/13. Poprawka. Peter Liese w imieniu grupy PPE
3.7.2017 A8-0239/13 13 Ustęp 14 14. zaznacza, że dominujące obecnie rolnictwo przemysłowe w UE uniemożliwi osiągnięcie celu zrównoważonego rozwoju nr 2 w sprawie zrównoważonego rolnictwa oraz celów dotyczących
Bardziej szczegółowoOszczędzanie energii, czyli chronimy klimat naszej Planety
Oszczędzanie energii, czyli chronimy klimat naszej Planety Jakie mogą być skutki zbyt dużego zużycia energii? Zużycie energii jest jednym z najważniejszych czynników wpływających na zmianę klimatyczną.
Bardziej szczegółowoRegionalny Program Operacyjny woj. Wielkopolskiego Stanowisko Pozarządowych Organizacji Ekologicznych
Regionalny Program Operacyjny 2014-2020 woj. Wielkopolskiego Stanowisko Pozarządowych Organizacji Ekologicznych Patrycja Romaniuk, Poznań, 25.06.2014 Projekt współfinansowany przez Szwajcarię w ramach
Bardziej szczegółowoKondensacja - teoria. Jak ogrzewać oszczędzając energię? Odpowiedź... KONDENSACJA. ... dowody? Podstawy kondensacji
Teoria KONDENSACJI Jak ogrzewać oszczędzając energię? Odpowiedź... KONDENSACJA... dowody? CZYM JEST KONDENSACJA? Ciepło uzyskane w wyniku reakcji spalania gazu ziemnego nazywamy ciepłem jawnym. Istnieje
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI KSIĄŻKI NAUKA O KLIMACIE
SPIS TREŚCI KSIĄŻKI NAUKA O KLIMACIE 1. WPROWADZENIE.. 9 1.1. Klimatyczne kontrowersje i metoda naukowa..10 Stanowisko nauki odnośnie obecnej zmiany klimatu i jej przyczyn. Metoda naukowa, literatura recenzowana
Bardziej szczegółowoOZE - ODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII
OZE - ODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII Powiślańska Regionalna Agencja Zarządzania Energią Kwidzyn 2012 Przyczyny zainteresowania odnawialnymi źródłami energii: powszechny dostęp, oraz bezgraniczne zasoby; znacznie
Bardziej szczegółowoOPTYMALIZACJA ENERGII I ZACHOWAŃ W SZKOŁACH EUROPY ŚRODKOWEJ. Zespół Szkół Mechanicznych nr 2 w Bydgoszczy
ENERGY@SCHOOL OPTYMALIZACJA ENERGII I ZACHOWAŃ W SZKOŁACH EUROPY ŚRODKOWEJ Zespół Szkół Mechanicznych nr 2 w Bydgoszczy Czym jest projekt ENERGY@SCHOOL? To międzynarodowy projekt, którego celem jest zwiększenie
Bardziej szczegółowoDYLEMATY POLSKIEJ ENERGETYKI W XXI WIEKU. Prof. dr hab. Maciej Nowicki
DYLEMATY POLSKIEJ ENERGETYKI W XXI WIEKU Prof. dr hab. Maciej Nowicki 1 POLSKI SYSTEM ENERGETYCZNY NA ROZDROŻU 40% mocy w elektrowniach ma więcej niż 40 lat - konieczność ich wyłączenia z eksploatacji
Bardziej szczegółowoPROGRAM KURSU PRZYGOTOWAWCZEGO DO MATURY Z GEOGRAFII
CKU PITAGORAS PROGRAM KURSU PRZYGOTOWAWCZEGO DO MATURY Z GEOGRAFII I. Elementy metodyki badań geograficznych./2 godziny/ 1.Geografia jako nauka. 2.Zródła informacji geograficznej. 3.Metody prezentacji
Bardziej szczegółowoCiepła woda zasilana Słońcem, a dostarczana przez Apricus
Ciepła woda zasilana Słońcem, a dostarczana przez Apricus Ogólne informacje Pozyskanie energii słonecznej Energia słoneczna docierając do powierzchni ziemi może w słoneczny, jasny dzień osiągnąć moc 1000W/m2.
Bardziej szczegółowoRysunek 2.5. Zmiany temperatury na Ziemi
Globalne ocieplenie Klimat na Ziemi zawsze ulegał zmianom. Zaledwie 20 tysięcy lat temu, większość obszaru Europy Północnej była pokryta lądolodem, którego grubość przekraczała trzy kilometry. Analiza
Bardziej szczegółowoDyrektywa ErP nowe wymagania dotyczące efektywności energetycznej źródeł ciepła
Dyrektywa ErP nowe wymagania dotyczące efektywności energetycznej źródeł ciepła 2 Dyrektywa ErP Przepisy Unii Europejskiej wprowadziły z dniem 26 września 2015 r. nowe wymagania odnośnie efektywności energetycznej
Bardziej szczegółowoPlan gospodarki niskoemisyjnej w Gminie Igołomia - Wawrzeńczyce
Plan gospodarki niskoemisyjnej w Gminie Igołomia - Wawrzeńczyce Plan gospodarki niskoemisyjnej (PGN) jest strategicznym dokumentem, który wyznacza kierunki rozwoju gospodarki niskoemisyjnej dla całego
Bardziej szczegółowoŁag Ł o a d goze dz nie z eni m e z i m an klliim m a at tu i ada i a p d t a ac ptaja d cj o z a d m o z i m an klliim m a at tu
Łagodzenie klimatu Łagodzenie zmian zmian klimatu i adaptacja klimatu i adaptacjado do zmian zmian klimatu w ocenie oddziaływania w ocenie oddziaływania na na środowisko środowisko Łagodzenie i adaptacja
Bardziej szczegółowoCHĘCINY CHRONIĄ KLIMAT. Autobus energetyczny mobilne centrum edukacyjno informacyjne przeciwdziałania zmianom klimatu
CHĘCINY CHRONIĄ KLIMAT Ochrona środowiska powinna być jedną z ważniejszych wartości każdego człowieka. Podjęliśmy się udziału w konkursie ponieważ temat ochrony klimatu jest dla nas niezwykle interesujący.
Bardziej szczegółowoOgraniczanie emisji gazów cieplarnianych z sektora transportu. dr inŝ. Olaf Kopczyński Z-ca Dyrektora Departament Ochrony Powietrza
Ograniczanie emisji gazów cieplarnianych z sektora transportu dr inŝ. Olaf Kopczyński Z-ca Dyrektora Departament Ochrony Powietrza Główne dokumenty strategiczne w zakresie redukcji emisji z sektora transportu
Bardziej szczegółowoRolnictwo wobec zmian klimatu
Rolnictwo wobec zmian klimatu Konrad Prandecki Jachranka 9-11 grudnia 2013 r. 1.Wprowadzenie Plan wystąpienia 2.Zmiany klimatyczne 3.Klimatyczne wyzwania dla rolnictwa 4.Wnioski 2 Wprowadzenie Procesy
Bardziej szczegółowoW 30 lat od Raportu Komisji Brundtland Konwencja o Różnorodności Biologicznej
W 30 lat od Raportu Komisji Brundtland Konwencja o Różnorodności Biologicznej Czy dbamy o Naszą Wspólną Przyszłość? Anna Kalinowska Uniwersytet Warszawski Uniwersyteckie Centrum Badań nad Środowiskiem
Bardziej szczegółowoDr hab. Zbigniew M. Karaczun CZY I JAK ADAPTOWAĆ SIĘ DO ZMIAN KLIMATU W POLSCE
Dr hab. Zbigniew M. Karaczun CZY I JAK ADAPTOWAĆ SIĘ DO ZMIAN KLIMATU W POLSCE ZAKRES Co to jest adaptacja Problemy z adaptacją Czy należy adaptować się do zmian klimatu? W jaki sposób adaptować się do
Bardziej szczegółowoAdaptacja małych i średnich miast do zmian klimatu
Adaptacja małych i średnich miast do zmian klimatu dr inż. Krystian Szczepański Konin, 22 marca 2018 r. Adaptacja Adaptacja jest dostosowaniem się człowieka i przyrody do obserwowanych i prognozowanych
Bardziej szczegółowoAtmosfera. struktura i skład chemiczny; zmiany stanu atmosfery kluczowe dla życia na Ziemi
Atmosfera struktura i skład chemiczny; zmiany stanu atmosfery kluczowe dla życia na Ziemi Składniki stałe Ziemia Mars Wenus Nitrogen (N2) Oxygen (O2) Argon (Ar) Neon, Helium, Krypton 78.08% 20.95% 0.93%
Bardziej szczegółowoTechnologie OZE. Wpływ inwestycji na środowisko przyrodnicze. Stefan Pawlak Wielkopolska Agencja Zarządzania Energią Sp. z o.o.
Szkolenie Piła, Lokalny 28 listopada Zarządca 2012r. Energetyczny Technologie OZE. Wpływ inwestycji na środowisko przyrodnicze Stefan Pawlak Wielkopolska Agencja Zarządzania Energią Sp. z o.o. www.ure.gov.pl
Bardziej szczegółowoCzy wiesz, że... Szkolenie e-learningowe Bądźmy klimatyczni. Ciekawostki o klimacie
Szkolenie e-learningowe Bądźmy klimatyczni Czy jest możliwe połączenie nauki i świetnej zabawy? Oczywiście, że tak! Weź udział w ogólnopolskim konkursie edukacyjnym Bądźmy klimatyczni, a przekonasz się
Bardziej szczegółowoJak działamy dla dobrego klimatu?
Jak działamy dla dobrego klimatu? Utrzymanie stanu czystości powietrza Zanieczyszczenia powietrza w istotny sposób wpływają na społeczeństwo. Grupy najbardziej narażone to: dzieci, osoby starsze oraz ludzie
Bardziej szczegółowoSystem Certyfikacji OZE
System Certyfikacji OZE Mirosław Kaczmarek miroslaw.kaczmarek@ure.gov.pl III FORUM EKOENERGETYCZNE Fundacja Na Rzecz Rozwoju Ekoenergetyki Zielony Feniks Polkowice, 16-17 września 2011 r. PAKIET KLIMATYCZNO
Bardziej szczegółowoCele Zrównoważonego Rozwoju na rzecz środowiska. Ośrodek Informacji ONZ w Warszawie
Cele Zrównoważonego Rozwoju na rzecz środowiska Ośrodek Informacji ONZ w Warszawie Szczyt Zrównoważonego Rozwoju 25-27 września 2015 r. Zrównoważony rozwój to: Rozwój, który odpowiada obecnym potrzebom
Bardziej szczegółowoWPROWADZENIE DO ZAGADNIEŃ OCHRONY KLIMATU I GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ
WPROWADZENIE DO ZAGADNIEŃ OCHRONY KLIMATU I GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ Bytom, 23 grudnia 2014 r. Założenia Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej (2011 rok) cel główny rozwój gospodarki niskoemisyjnej
Bardziej szczegółowo