Nicejsko-carihradské vyznanie viery. Modlitwa na ostatni dzień roku. Nr 23 grudzień 2012 r.

Transkrypt

1 Nicejsko-carihradské vyznanie viery Nr 23 grudzień 2012 r. Verím v jedného Boha, Otca všemohúceho, Stvoriteľa neba i zeme, sveta viditeľného i neviditeľného. Verím v jedného Pána Ježiša Krista, jednorodeného Syna Božieho, zrodeného z Otca pred všetkými vekmi; Boha z Boha, Svetlo zo Svetla, pravého Boha z Boha pravého, splodeného, nie stvoreného, jednej podstaty s Otcom: skrze neho bolo všetko stvorené. On pre nás ľudí a pre našu spásu zostúpil z nebies. A mocou Ducha Svätého vzal si telo z Márie Panny a stal sa človekom. Za nás bol aj ukrižovaný za vlády Poncia Piláta, bol umučený a pochovaný, ale tretieho dňa vstal z mŕtvych podľa Svätého písma. A vstúpil do neba, sedí po pravici Otca. A zasa príde v sláve súdiť živých i mŕtvych a jeho kráľovstvu nebude konca. Verím v Ducha Svätého, Pána a Oživovateľa, ktorý vychádza z Otca i Syna. Jemu sa zároveň vzdáva tá istá poklona a sláva ako Otcovi a Synovi. On hovoril ústami prorokov. Verím v jednu, svätú, katolícku, apoštolskú Cirkev. Vyznávam jeden krst na odpustenie hriechov. A očakávam vzkriesenie mŕtvych a život budúceho veku. Amen. Modlitwa na ostatni dzień roku Wysławiamy Cię, Panie nasz Boże, za Twoją nieskończoną dobroć, jaką okazałeś każdemu z nas w minionym roku: za życie i zdrowie, za pracę i jej owoce, za płody naszej ziemi, za dobro okazane naszej rodzinie, za wszystko, co umacnia, daje radość i zachwyca pięknem stworzenia. Błogosławimy Cię Panie, za Twe niepojęte miłosierdzie, które nas podnosi z grzechów, naprawia nasze błędy, przywraca godność i łaskę, za sakrament pojednania, za wzajemne przebaczania w rodzinie i wspólnocie parafialnej, za przemianę serca i nadzieję. Chwalimy Cię Panie, za Twą nieprzebraną miłość, przez którą nas ze Sobą jednoczysz: za Kościół Święty i Jego misję, za Twoją bliskość i hojność w Eucharystii, za sakrament chrztu, kapłaństwa i małżeństwa, za Twoją wierność i nasze wytrwanie w wierze, za pokój, radość i wszystkie Twe łaski. Dziękujemy Ci Panie, za wszelkie dobro, którego doświadczyliśmy, za rodzinę i naszą wspólnotę parafialną, za przyjaciół, za każdego spotkanego człowieka, za dobre słowo i uśmiech, za pomoc i okazję do czynienia dobra, za wszystkie minione dni i noce, za małe i duże wydarzenia i za to, że możemy stać przed Tobą i oddawać Ci chwałę. Ciebie wielbimy, Ciebie wysławiamy, Tobie chwała na wieki wieków. Zespół redakcyjny: Członkowie KSM-u działającego przy parafii św. Marcina w Krempachach pod opieką ks. Proboszcza oraz Barbara Paluch, Zofia Łukasz. Skład i łamanie tekstu: Kamil Kowalczyk. Zdjęcia: Franciszek Pacyga, Jan Krzysztofek, rysunki: KSM Amen. W numerze m. in.: Odpusty jako wielki dar Miłosierdzia Bożego Świadkowie wiary Rok sv. Cyrila a Metoda Z mroków w światło Słowo Proboszcza Życzenia

2 Str. 2 ODPUSTY JAKO WIELKI DAR MIŁOSIERDZIA BOŻEGO W ROKU WIARY PLAN WIZYTY DUSZPASTERSKIEJ Krempachy Str. 19 Uzyskiwanie odpustów przez wiernych w Kościele Katolickim ma wielowiekową tradycję. Warto więc zastanowić się, jak to bogactwo łaski wykorzystać. Kodeks Prawa Kanonicznego (kan. 992) i Katechizmu Kościoła Katolickiego (n.1471) definiuje odpust następująco: Odpust jest to darowanie przed Bogiem kary doczesnej za grzechy, zgładzone już co do winy. Dostępuje go chrześcijanin odpowiednio usposobiony pod pewnymi określonymi warunkami, za pośrednictwem Kościoła, który jako szafarz owoców odkupienia rozdaje i prawomocnie przydziela zadośćuczynienie ze skarbca zasług Chrystusa i świętych. Warunki uzyskania odpustu: 1. wykluczyć wszelkie przywiązanie do jakiegokolwiek grzechu, nawet powszedniego, 2. wykonać czynności obdarzone odpustem, 3. wypełnić trzy warunki: spowiedź sakramentalna lub bycie w stanie łaski uświęcającej, przyjęcie Komunii Świętej, odmówienie modlitwy w intencjach Ojca Świętego. Wybór modlitwy do odmówienia w intencjach papieskich pozostawia się wiernym, ale zaleca się Ojcze nasz i Zdrowaś Maryjo. Po jednej spowiedzi sakramentalnej można uzyskać wiele odpustów zupełnych, a po jednej Komunii Św. i jednej modlitwie w intencji Ojca Świętego można uzyskać tylko jeden odpust zupełny. Odpusty można zawsze uzyskiwać: dla samego siebie, dla dusz zmarłych. Nie można natomiast uzyskiwać ich dla innych osób żyjących na ziemi. Odpust zupełny w Roku Wiary można otrzymać w następujących okolicznościach i miejscach przez: 1. Uczestnictwo przynajmniej 3 naukach wygłoszonych podczas misji świętych lub 3 rozważaniach na temat Soboru Watykańskiego II albo Katechizmu Kościoła Katolickiego. 2. Nawiedzenia w formie pielgrzymki którejś z bazylik papieskich lub katakumb chrześcijańskich, kościoła katedralnego lub innych miejsc świętych wyznaczonych przez ordynariusza, połączone z uczestnictwem w świętych obrzędach i pozostanie przez stosowny czas w skupieniu, oddanie się pobożnemu rozmyślaniu zakończone odmówieniem Ojcze Nasz i Wyznania Wiary oraz wezwaniami ku czci Matki Bożej, Świętych Apostołów lub Patronów, w zależności od okoliczności czasu i miejsca. Kardynał Stanisław Dziwisz wydał specjalny dekret, w którym czytamy, jak w Roku Wiary dostąpić łaski odpustu zupełnego w Archidiecezji Krakowskiej. 27 grudnia, czwartek Rozpoczęcie o godz od cmentarza (od państwa Bizubów) do szkoły (do państwa Pierzgów) 28 grudnia, piątek ul. Długa: rozpoczęcie o godz od pana Albina Słowika ul. Na Łazy, ul. Długa do państwa Łojków 29 grudnia, sobota ul. Długa: rozpoczęcie o godz od państwa Galusiów, zakończenie u państwa Franciszka i Leokadii Surmów 31 grudnia, poniedziałek ul. Długa: rozpoczęcie o godz od państwa Pietraszków ul. Słoneczna, ul. Spiska do pani Anny Krzysztofek 2 stycznia, środa Rozpoczęcie o godz ul. Tatrzańska i ul. Polna 5 stycznia, sobota ul. Długa: rozpoczęcie o godz od państwa Krzysików ul. Na Równi, ul. Krótka, ul. Nadmłynówka POGRZEBY wrzesień grudzień Jan Pietraszek zm Anna Łukasz zm CHRZTY wrzesień grudzień 2012 Kamila Myśliwiec Barbara Pietraszek ochrzczona , wprowadzona do kościoła Katarzyna Pietraszek ochrzczona , wprowadzona do kościoła Maria Emilia Pierwoła

3 Str. 18 SŁOWO PROBOSZCZA REKOLEKCJE ADWENTOWE Krempachy, grudnia Niedziela 7.30 Msza św. z nauką ogólną 9.00 Msza św. z nauką ogólną Msza św. z nauką ogólną nauka dla małżonków (staż 1-20) nauka dla młodzieży pełnoletniej, nie związanej małżeństwem Poniedziałek 9.00 Msza św. z nauką ogólną Odwiedziny u chorych Msza Św. roratnia z nauką dla dzieci po Mszy Św. o godz (należy zgłosić w zakrystii) Msza św. z nauką ogólną nauka dla młodzieży gimnazjalnej i bierzmowanej w tym roku Wtorek 9.00 Msza św. z nauką ogólną Msza Św. roratnia z nauką dla dzieci Msza św. z nauką ogólną Spowiedź św , , Str. 3 Jako miejsca święte, za nawiedzenie których można uzyskać odpust zupełny wyznaczono: poza Krakowem: Bazylika Matki Bożej Anielskiej w Kalwarii Zebrzydowskiej Bazylika Ofiarowania NMP w Wadowicach Sanktuarium Matki Bożej Wniebowziętej w Ludźmierzu Sanktuarium Matki Bożej Fatimskiej w Zakopanem Krzeptówkach Sanktuarium Matki Bożej Szkaplerznej w Czernej Sanktuarium Narodzenia Matki Bożej w Płokach w Krakowie: Bazylika Miłosierdzia Bożego w Łagiewnikach Sanktuarium bł. Jana Pawła II Centrum Nie lękajcie się Katedra na Wawelu Bazylika Wniebowzięcia NMP Kościół Mariacki Bazylika Krzyża Świętego w Mogile Kościół pw. Matki Bożej z Lourdes ( Księża Misjonarze) 3. We wszystkich kościołach w dniach wyznaczonych, w uroczystej Eucharystii, należy odmówić Wyznanie Wiary: Święto nawrócenia św. Pawła 25 stycznia Wspomnienie Matki Bożej z Lourdes ( Światowy Dzień Chorego 11 lutego ) Uroczystość św. Józefa 19 marca Uroczystość Zwiastowania Pańskiego 8 kwietnia Dzień święceń prezbiteratu w Archidiecezji Krakowskiej 25 maja Uroczystość Świętych Apostołów Piotra i Pawła 29 czerwca Święto św. Benedykta, opata 11 lipca Święto Przemienienia Pańskiego 6 sierpnia Święto Podwyższenia Krzyża Świętego 14 września 4. W dowolnie wybranym przez każdego dniu, w którym nawiedzimy chrzcielnicę lub miejsce własnego chrztu i odnowimy przyrzeczenie chrzcielne w jakiejkolwiek przepisanej formie. 5. Ponadto biskupowi diecezjalnemu z okazji głównej celebracji Roku Wiary przysługuje prawo udzielania papieskiego błogosławieństwa połączonego z możliwością uzyskaniem odpustu zupełnego. W Archidiecezji Krakowskiej nastąpi to w dniu uroczystego zakończenia Roku Wiary w uroczystość Chrystusa Króla Wszechświata, dnia 24 listopada 2013 roku. 6. Wierni, prawdziwie skruszeni, którzy nie mogą uczestniczyć w uroczystych nabożeństwach odprawianych w wyznaczonych dniach: chorzy, osoby w podeszłym wieku oraz ci, którzy sprawują nad nimi opiekę, mogą uzyskać odpust zupełny pod zwykłymi warunkami, łącząc się myślami i duchem z wiernymi, obecnymi na tych nabożeństwach, zwłaszcza w chwilach, w których telewizja lub radio transmituje słowa Ojca Świętego lub biskupa diecezjalnego i odmówią

4 Str. 4 we własnym domu lub tam, gdzie się znajdują Ojcze Nasz i Wyznanie Wiary oraz inne modlitwy dla uzyskania odpustu Roku Wiary, ofiarując Bogu swe cierpienia i trudy życia. Odpusty cząstkowe można uzyskać, gdy wierny: 1. w czasie spełniania swoich obowiązków i trudów życia wznosi myśli ku Bogu z pokorą i ufnością, dodając w myśli jakiś akt strzelisty, np. Jezu, ufam Tobie, 2. powodowany motywem wiary przyjdzie z pomocą potrzebującym współbraciom, pomagając im osobiście, 3. w intencji umartwiania się, odmówi sobie czegoś przyjemnego dla siebie. Przykłady znanych modlitw, od których odmawiania przywiązane są odpusty cząstkowe: Anioł Pański, Wierzę w Boga, Duszo Chrystusowa, Psalm 129, Litanie zatwierdzone dla całego Kościoła - obecnie 6, Pomnij o Najdobrotliwsza Panno Maryjo, Wieczny odpoczynek, Witaj Królowo, Pod Twoją obronę, Ciebie Boga wysławiamy, O Stworzycielu, Magnificat, Różaniec Św., Droga Krzyżowa, nawiedzanie Najświętszego Sakramentu, odwiedzanie kościoła lub cmentarza z modlitwą za Ojca Św. i zmarłych oraz samo uczynienie znaku Krzyża Św. NA SCYŃŚCIE, NA ZDROWIE, NA TO BOZE NARODZYNIE DRODZY PARAFIANIE I RODACY MIESZKAJĄCY POZA GRANICAMI KRAJU Życzymy Wam i Waszym Rodzinom szerokiego otwarcia serc dla Boga, przychodzącego do nas, jak co roku, w małym Dzieciąteczku. Niech Ono napełnia Wasze ufne serca pokojem, miłością i błogosławieństwem w każdy dzień Nowego Roku Str. 17 Kto uzyskuje odpust zupełny, jest w takim stanie, jak zaraz po Chrzcie Św. Gdyby umarł, poszedłby wprost do nieba. Ks. Proboszcz, Komitet Parafialny i Redakcja Odpust cząstkowy to częściowe darowanie naszych grzechów. W ciągu każdego dnia można uzyskać wiele odpustów cząstkowych. opr. na podstawie Keď Tichá noc zaznie sladko, sviečočky sa rozhoria, privítame Jezuliatko, srdcia sa nám otvoria. Nech aj u vás sa rozbúši každé srdce blažené, rozleje sa radosť v duši, starosti čo zaženie. Praje Farár, Farský výbor a Redakcia Modlitwa za Dusze w czyśćcu cierpiące Boże miłosierny, z tronu Twojej chwały wejrzyj na biedne dusze w czyśćcu cierpiące. Wejrzyj na ich karanie i męki, jakie ponoszą, na łzy, które przed Tobą wylewają. Nief Gwiozdecka znad Betlejym ftoro zaśfiyci o zmroku do Wóm scyńście i fselico f Śfiynta i tys f Nowym Roku Usłysz ich błagania i jęki, którymi wołają do Ciebie o miłosierdzie. Zmiłuj się nad nimi i odpuść im grzechy. Amen. Zycmy sobie wiynksyj wiary, zdrowio, sićkiego dobrego, przy wesołym śpiywie kolynd cekojmy lepsego Roku Nowego B. P.

5 Str. 16 OPOWIADANIE DLA DZIECI ŚWIADKOWIE WIARY SPOŚRÓD NAS Str. 5 Opowieść wigilijna Czerwona tarcza słońca coraz szybciej chyliła się ku zachodowi. Ostatnie długie promienie przetykały łagodnie czuby najwyższych sosen, wzniecając kręgi iskier w napotkanych pojedynczych płatkach śniegu. Na skraju niewielkiej świerkowej polany stał nieruchomo samotny człowiek. Zamyślonym wzrokiem błądził po obsypanych świeżym śniegiem drzewach jakby czegoś poszukiwał. Tuż za nim, na starych saneczkach leżała ścięta mała choinka na święta. Myślał jedynie o tym, że już czas wracać do domu. Było już naprawdę późno. Zdecydował się nie wracać tą samą drogą co zawsze, wybrał mniej wygodny skrót przez sosnowy zagajnik. Dokuczało mu zmęczenie. Odetchnął z ulgą, kiedy doleciało go znajome szczekanie psów, a później zamajaczyły tuż przed nim niczym wielkie śnieżne grzyby domki rodzinnej wioski. W każdym z nich paliło się światło, rozlegały się krzyki szczęśliwych dzieci, poczuł nawet zapach przyrządzanej świątecznej ryby. Tylko ostatni domek mocno się odróżniał od pozostałych, nawet dróżkę do domu zasypał śnieg. Był to jego dom świadek bolesnych wydarzeń. Dwa lata temu przez wioskę przetoczyła się epidemia szkarlatyny. Bezlitosna choroba, drwiąca z lekarzy, która wyciągała drapieżne ręce po coraz to nowe ofiary, w domu leśniczego poczyniła wielkie spustoszenie: zabrała mu córkę i młodą żonę. Usłużny i miły do tej pory człowiek zmienił się w samotnika, o ponurym spojrzeniu. Ludzie zaczęli się go bać. Prawie nikt go nie odwiedzał, zresztą on sam całe dnie przesiadywał w lesie. On był sam i to najbardziej go gryzło. Wracając do domu nagle wśród ciszy nocnej doleciał go głos kolęd z domu sąsiada piekarza: Wśród nocnej ciszy, głos się rozchodzi. Wstańcie pasterze Tak to prawda pomyślał leśniczy. Ja też mam powstać. Może i dla mnie zajaśnieje dziś szczęśliwa gwiazda? Pracy w domu miał mnóstwo. Ubrał choinkę. Posprzątał mieszkanie, przygotował dla siebie kolację wigilijną. Myślami jednak wracał do ukochanej żony i córeczki, której mu tak brakowało. Po posiłku wyszedł na pole popatrzeć na gwiazdy. Nagle zauważył na progu drobną, wynędzniałą postać. Leśniczy zabrał do domu przybysza. Była to mała, wystraszona dziewczynka. Stanęła koło pieca, by się ogrzać, wypiła kubek gorącej herbaty i zaczęła opowiadać o sobie. Wspomniała zmarłą niedawno mamę, z którą wędrowała od wioski do wioski szukając pracy i chleba. Jakiś czas siedzieli jeszcze przy piecu, jednak dziecko ze zmęczenia zasnęło. Położył ją na łóżku i okrył kołderką. Postanowił zaopiekować się dzieckiem. Usiadł na brzegu łóżka i gorąco się modlił za dar niebios. Dziękował Bogu, że zesłał mu kogoś, komu będzie mógł pomóc, kogo pokocha jak własne dziecko. A jego anioł stróż z radością przedkładał tę modlitwę u tronu Najwyższego. opr. B. P. na podstawie Zbioru opowiadań B. Ferrero Pani ze Skałki Pustelnica Polskiego Spisza Wiele można napisać o tej charyzmatycznej pustelnicy, która swoje życie związała z bliską nam Skałką na Dursztynie. Żyją wśród nas osoby, które ją znały, ceniły, podziwiały za jej postawę i ciągłe stawanie w obecności Boga, życie w jego świetle. Są tacy, którzy widzieli w niej heroizm życia w pustelni. Wreszcie wielu było takich, którzy patrzyli na Panią ze Skałki, jak na dziwaczkę, doznała od nich wielu krzywd, niesprawiedliwości, upokorzeń. Trzeba było mieć w tamtych czasach nie lada odwagę, by napominać odstępców od Kościoła, napominać wszystkich tych, którzy walczyli z kapłanami. Z materiałów pozostawionych przez panią Mieczysławę Faryniak (listów, prywatnej korespondencji oraz pamiętników) wynika niezbicie, że siłę do przetrwania wielu trudności czerpała z modlitwy i zawierzenia Bogu. Duch Święty był jej przewodnikiem po ścieżkach wiary. Pochylmy się nad jednym z aspektów jej życia na Spiszu, nad którym bardzo bolała, i z którego powodu cierpiała. Podejmowała wiele postów i wyrzeczeń w intencji kapłanów, modliła się o odrodzenie spiskich parafii. Przecież mamy dążyć dzień po dniu, aż do śmierci, do doskonałości chrześcijańskiej, więc cnoty. Kapłani są powołani do realizowania miłości Boga i bliźniego, na tle czystości, ubóstwa i posłuszeństwa. Ta idea odrodzenia kapłanów jest tak żywa we mnie jak legendarny znicz, płomień, który pali się we mnie miłością, raz zapalony przez Ducha Świętego. To też ilu kapłanów spotkałam w życiu, kolejno za wszystkich się modliłam. Za proboszczów jak uniesiona byłam, gdy cnota, jak zapach kwiatów nie z tej ziemi wyzierała z ich serc. Przez Skałkę przewinęło się czterdziestu kapłanów i jeszcze więcej kleryków. Czego szukali u biednej pustelnicy na Skałce? Kobiety, która zostawiła dobra świata intratną pracę urzędnika bankowego, miłość swojego życia Konrada (austriackiego przemysłowca) i zaszyła się w ubogiej Betlejemce, wśród skał i lasów na niegościnnej ziemi. Szukali tutaj modlitwy i uwielbienia Boga w Duchu Świętym, ofiary i otwartego serca, gościnności i świadectwa, i tej prostoty, która wypływała z drogi życia i ogromnego zawierzenia Bogu - spiskiej pustelnicy. Pani Miecia jak nazywali ją bliscy, bolała nad lekceważeniem osoby kapłana, co wówczas było tutaj nagminnym zjawiskiem. Wielu kapłanów, jak wspomina w pamiętnikach, cierpiało z tego powodu. Miała świadomość tego, że kiedy uderzysz w pasterza rozproszą się owce. Jej pamiętniki są niezgłębioną lekturą i nauką miłości do duszpasterzy, są nauką ofiary cierpienia i modlitwy za nich składanej. Częstym gościem u pani ze Skałki był ks. prałat Józef Kozieł. Wspierała go dobrym słowem i modlitwą. Ostatnie rozdziały Tchnienia Ducha Świętego poświęca wizytom kapłanów na Skałce i synowi duszy jak nazywała Wojtusia Grygusia znanego nam o. Paschalisa. Miłość do Ducha Świętego przejawiała się również poprzez posługę w kościele, gdzie prała bieliznę kościelną, sprzątała i ubierała świątynię zachęcając młodzież do współudziału w życiu parafii i do służby. Jej konkurencją w ewangelizacji była telewizja, sytość jedzenia i łatwość zarobków. Pisała: zmysły ludzkie syte, nie ma dopływu pobożności. Starsi spożywają papkę telewizji, gotowe kąski podpadające pod zmysły. Nie wzrusza ich Boskie Misterium Bożego Narodzenia, które z takim uwielbieniem Boga i wzruszenia wnikał i przeżywał św. Franciszek z Asyżu, gdy wprowadzał na świat szopkę.

6 Str. 6 Pani Mieczysława Faryniak postrzegana przez świat jako głupia poszła w ciemno za światłem, zachwyciła się miłością Boga, dostrzegała Go w pięknie przyrody ale też w ludziach na drodze. Wcielała rady ewangeliczne, błogosławiła wszystkim i wszystko wokół. Może trudno to pojąć w dzisiejszym świecie, lecz błogosławiła nawet tych, od których doznawała różnorodnych przykrości i upokorzeń. Poszła za światłem i niosła światło. W okresie Bożego Narodzenia odwiedzała domy w okolicznych wioskach z szopką, starała się aby były wysprzątane. Zawsze towarzyszyła jej młodzież. Pisała: Jest to misterium, bo włączam w każde przyjście do domów ze szopką pobożność. Jest to dla mnie i dla domowych przeżycie są niewinne dzieci serduszkami pragną odwiedzin Małego Dzieciątka Bożego. Ubolewała, że ludzie, których spotyka nie są starzy wiekiem lecz duchem się postarzeli. Pani ze Skałki zostawiła wszystko dla Boga muszę Mu dać dowód miłości w okresie Jego Święta. Uwielbiam Dziecię Jezus. Chodzę z szopką. Wiele osób, które zetknęło się z panią Mieczysławą odmieniło swoje życie. Niektórzy wybrali drogę powołania kapłańskiego czy zakonnego, dla innych była drogowskazem w życiu, gdyż nie można stawać się człowiekiem bez pomocy i bez świadectwa drugiego człowieka pisał ks. Józef Tischner w książce Idąc prze puste błonia. Na pewno spotkanie z pustelnicą nie pozostawiało nikogo obojętnym. Była i jest nadal głosem sumienia dla wszystkich tych, którzy spotkali ją osobiście i na kartach pamiętników - Tchnienie Ducha Świętego. Zofia Łukasz Co to za woda, twarda jak kamień? Można na łyżwach ślizgać się na niej. Nie jest kotem, a bez strachu, po spadzistym chodzi dachu. Czarne ręce ma i twarz i Ty go na pewno znasz. Latem w ogrodzie wyrósł zielony, a zimą w beczce leży kiszony. DLA NAJMŁODSZYCH W rozwiązaniu zagadek pomogą Ci obrazki. Chociaż nie jest babcią, mówią na nią "siwa". Na "m" się zaczyna, zwykle rano bywa. Chłopiec z bajki znany, z drewna wystrugany. Kiedy kłamał w głos strasznie rósł mu nos. Str. 15 Mieczysława Faryniak Pęd do ideału Połącz kropki i pokoloruj obrazki. Choć twarda moja droga, bo ciągle w górę iść trzeba, To przecież błyska mi czasem z chmur skrawek nieba. Choć stopy mam omdlałe, po skałach rąk słabych chwyt, Idę, bo wabi mnie ukryty we mgłach szczyt! I choćby mi kto dawał szczęście i pieniędzy stos, Nie zmienię mego życia bo kocham własny los! A czasem mnie owionie cichy i ciepły wiew, Czuję wtedy wyraźnie tajemny w sobie zew. Więc choć stopy omdlałe, po skałach rąk słabych chwyt, To pnę się wciąż do góry Gdzie w mgłach ukryty szczyt KSM

7 Str. 14 Str. 7 ZAMYŚLENIE NAD ŻŁÓBKIEM Uboga szopa, a w niej jeszcze uboższy żłóbek pomaga nam zrozumieć tajemnicę prawdziwego Bożego Narodzenia, ponieważ mówi o pokorze, uniżeniu i miłosiernej dobroci Chrystusa. Jezus rodzi się ubogi i uczy nas przez to, że szczęście nie polega tylko na obfitości dóbr i bogactw. Ubóstwo Chrystusa w żłobku wzbogaca tego, kto je wybiera, a Boże Narodzenie przynosi radość i pokój tym, którzy jak pastuszkowie przyjmują słowa anioła: znajdziecie Niemowlę owinięte w pieluszki i leżące w żłobie (Łk. 2,12) W życiu każdego chrześcijanina spotykają się dwie wielkie tajemnie wiary: tajemnica Bożego Narodzenia i tajemnica Najświętszego Sakramentu. Jakie jest połączenie tych dwóch cudów? Otóż: Stajenka to Tabernakulum, żłóbek to kielich. Przyjście Syna Bożego zwiastowali pasterzom aniołowie, zaś rodzenie się Jezusa na ołtarzu zwiastuje kapłan słowami: Wielka jest tajemnica naszej wiary. Na słowa kapłana Chrystus jest w widzialnych znakach pod postacią chleba i wina. Jak pasterzy do Betlejem prowadziła gwiazda i wskazała miejsce Jego narodzenia, tak czerwone światło wiecznej lampki wskazuje na Tabernakulum. Tak samo jak Maryja i Józef kontemplowali Jezusa w żłóbku, tak my adorujemy Go nie tylko w żłóbku ale i w Najświętszym Sakramencie. Narodzenie Jezusa to wielki Dar dla ludzkości. Gdy nadeszła pełnia czasu, Bóg ofiarował samego siebie. Naśladujmy Boga na ile to możliwe, ofiarujmy sobie nawzajem cząstkę siebie, a przede wszystkim złóżmy Bogu w darze swój czas, swoje serce. Bóg pragnie naszego życia w wierze. To będzie najlepszy dar dla dzieciątka w żłobie. Jest taki dzień To właśnie tego wieczoru gdy mróz lśni, jak gwiazda na dworze przy stołach są miejsca dla obcych bo nikt być samotnym nie może To właśnie tego wieczoru gdy wiatr zimny śniegiem dmucha w serca złamane i smutne po cichu wstępuje otucha To właśnie tego wieczoru zło ze wstydu umiera widząc, jak silna i piękna jest Miłość, gdy pięści rozwiera To właśnie tego wieczoru od bardzo wielu wieków przy dźwiękach cichej kolędy Bóg rodzi się w człowieku B.P. Marta Kaczmarczyk ROK SV. CYRILA A METODA V Katolíckej cirkvi na Slovensku sa v začal sláviť jubilejný rok zasvätený solúnskym vierozvestom sv. Cyrilovi a Metodovi a výročiu od ich príchodu na Veľkú Moravu. Oslavy budú trvať do 31. decembra Rada konferencie biskupov Slovenska pre vedu, vzdelanie a kultúru zverejnila logo venované Roku sv. Cyrila a Metoda na Slovensku. Bude sa využívať pri všetkých podujatiach pri príležitosti jubilejného roka. Znázorňuje dominanty z pôsobenia sv. Cyrila a Metoda na Slovenskom území: Dvojkríž ako ich symbol a knihu Sväté písmo a slovanskú abecedu, kultúru a liturgiu. Na dvoch listoch otvorenej knihy sú veľké písmená C a M, ktoré pripomínajú osoby sv. Cyrila a Metoda. Ďalej sú tam dva roky 863 pripomína rok ich príchodu a 2013 pripomína výročie od ich príchodu. Pod logom je nápis VÝROČIE PRÍCHODU SVÄTÝCH CYRILA A METODA. Slávni slovanskí vierozvestcovia, sv. Cyril a Metod, tvoria v dejinách Slovanov a zvlášť Slovákov jednu z najdôležitejších kapitol. Pochádzali zo Solúna (Thessaloniké). Ich otec, menom Lev, mal vysoké postavenie v štátnej správe. O matke nevieme nič. Metod bol zrejme najstarší. Narodil sa azda okolo roku 815. Metod bolo jeho rehoľné meno, krstným menom sa volal Michal. Cyril bol najmladším z detí, krstným menom sa volal Konštantín. Narodil sa asi okolo roku 827. Pretože v okolí žilo mnoho Slovanov, predpokladá sa, že obaja dobre poznali slovanský jazyk. Metod, starší z bratov, sa stal dôležitým civilným úradníkom. Po čase ho však svetské záležitosti unavili, a preto sa utiahol do kláštora. Konštantín sa stal učencom a profesorom, známym ako Filozof, v Konštantínopole. No tiež odišiel za svojím bratom Metodom do toho istého kláštora. V r. 860 sa Konštantín a Metod vydali na misie na územie dnešnej Ukrajiny ku Chazarom. Tam našli pozostatky pápeža sv. Klementa, ktorý tam bol vo vyhnanstve (zomrel okolo r. 100). Domov sa vrátili roku 862. Keď sa byzantský panovník Michal III. rozhodol vyhovieť požiadavke moravského kniežaťa Rastislava, aby mu na jeho územie poslal misionárov, prirodzene boli Metod a Konštantín tou najlepšou voľbou; poznali totiž jazyk, boli schopní po organizačnej stránke a taktiež sa už ukázalo, že sú vhodní pre misijné poslanie. Za touto požiadavkou sa však skrývalo omnoho viac, než len žiadosť o pokresťančenie. Rastislav, tak ako ostatné slovanské kniežatá, bojoval o nezávislosť spod germánskeho vplyvu a invázií. Kresťanskí misionári z Východu mohli pomôcť Rastislavovi upevniť moc v krajine, a to najmä ak hovorili slovanskou rečou. Roku 863 teda Konštantín a Metod spolu s niekoľkými spoločníkmi opustili svoju rodnú zem, aby prišli na Veľkú Moravu a šírili tu kresťanstvo a kultúru. Správne pochopili, že ak chcú byť úspešní, musia sa prispôsobiť rečou i kultúrou miestnemu obyvateľstvu (tzv. inkulturácia). Konštantín, ešte predtým, než odišli na svoju misiu, zostavil pre Slovanov písmo, ktoré je dnes známe ako hlaholika. Tá sa považuje za predchodkyňu cyriliky, písmo, ktoré dostalo meno práve po sv. Cyrilovi. Do jazyka starých Slovanov preložili dokonca aj celú liturgiu (texty bohoslužieb) a takisto aj časť Biblie. Bola to veľká revolúcia v tom čase, keďže pri bohoslužbách sa používali len tri jazyky: gréčtina, hebrejčina a latinčina. Keď zistili, že na našom území sa slávi liturgia v západnom (latinskom, rímskom) obrade,

8 Str. 8 prispôsobili sa tomu, hoci predtým slúžievali v byzantskom obrade. V roku 867 sa vydali na cestu do Ríma, aby získali povolenie slúžiť latinskú liturgiu v reči ľudu. So sebou niesli aj pozostatky sv. Klementa. Pápež Hadrián II. ich roku 868 s radosťou prijal a vyhovel všetkým požiadavkám. Ostatky sv. Klementa slávnostne preniesli do baziliky sv. Klementa. Konštantín sa však už nikdy nevrátil na územie Veľkej Moravy. V Ríme ochorel, vstúpil do kláštora, prijal meno Cyril a zakrátko tam 14. februára roku 869 zomrel. Pápež Hadrián II. dal Metodovi list pre slovienskych vladárov, ktorý obsahuje vyhovenie všetkým trom požiadavkám: Ustanovenie školy na čele s Metodom, vysvätenie slovienskych učeníkov na rozličné stupne kňazstva a potvrdenie slovanskej bohoslužobnej reči. Tento dokument patrí k najdôležitejším v histórii Slovenska. Metod sa však na Veľkú Moravu nedostal. Medzi Rastislavom a Nemcami sa totiž rozpútala vojna. Metod zostal v Blatnohrade u kniežaťa Koceľa. Ten vyslal k pápežovi posolstvo so žiadosťou, aby ustanovil Metoda za biskupa v Panónii. Pápež vyhovel, Metod sa stal v roku 869 biskupom. Pápež ho vymenoval za arcibiskupa a pápežského legáta s právomocou pre slovanské národy. Franským biskupom sa to nepáčilo, a tak sa stala neslýchaná vec: Metoda roku 870 uväznili vo Švábsku v kláštore, ktorý bol mimo ciest, a tak tam bol Metod akoby skrytý. Metod protestoval so slovami: Keby to územie bolo vaše, hneď by som vám ho zanechal, ale je sv. Petra. Napriek všetkým prekážkam sa istému mníchovi podarilo poslať do Ríma posolstvo, ako sa veci majú. Pápež Hadrián II. dvakrát rázne zakročil, no nič nepomáhalo. Až jeho nástupca Ján VIII. roku 873 zakázal dvom biskupom vykonávať biskupský úrad a jedného si povolal do Ríma, aby sa zodpovedal. Všetci to oľutovali, Metod bol prepustený a v sprievode pápežského legáta prišiel na Veľkú Moravu. Legát ho uviedol do úradu arcibiskupa. Kde však presne sídlil, nevieme, pravdepodobné sa zdá miesto Hradište pri Mikulčiciach na Morave. Na Morave vtedy už vládol Svätopluk, ktorý bol dosť ovplyvnený nemeckým kňazom Vichingom. Toho navrhol za biskupa do Nitry. Metoda v Ríme obvinili, že neoprávnene používa slovanský jazyk pri bohoslužbách a v niektorej náuke nie je pravoverný. Metod musel do Ríma. Pápež sa presvedčil, že má pred sebou veľkého a svätého apoštola. Svätoplukovi napísal list bulu Industriae Tuae (jún 880). V nej píše veľmi priaznivo voči Slovanom a Metodovi. Uznáva a potvrdzuje ho za nielen panónskeho, ale aj moravského arcibiskupa. No zároveň aj vysvätil Vichinga za biskupa do Nitry. Aj keď mu prikázal poslušnosť Metodovi, Viching stále kul intrigy, dokonca falšoval pápežské listy. Str. 13 Nie zmarnuj czasu, który otrzymałeś, uczyń kolejny krok w twojej wierze i nie licz tylko na własne siły. Trwanie przez modlitwę przy Bogu i karmienie się Słowem Bożym niech będzie drogowskazem na Twej drodze. Ojciec św. Benedykt XVI przed Światowymi dniami młodzieży w przesłaniu do młodych napisał: tylko Słowo Boga może wskazać nam właściwą drogę i tylko wiara, którą przyjęliśmy, może być światłem na naszej ścieżce. Zofia Łukasz malutki ubogi w sopce urodzony ale jakze wielki bo z Boga stworzony unizył sie straśnie choć to krol nad krole ku nom na ziym zeseł by odnowić dzieje co roku przeboco na nowo nom winy a my furt co roku na nowo grzysymy to jak kołowrotek co wielkom nić sfijo nase złe ucinki jak gady sie wijom Wielki mały cłowiek oj radość nastaje oci nom jaśniejom jak małe dzieciontko w złobku obziyrajom malutko miłość śpi przi matce świyntyj a my mu śpiywojmy wesołe kolyndy kolynda kolynda srebrziste nutecki lećcie do stajynki bliziutko Matecki sepnijcie do ucha tyj co go zrodziyła zeby sie za nami do Boga wstawiyła Maria Krzysztofek Ogłoszenie Nasza parafialna gazeta podbija serca coraz większej liczby czytelników. Jeśli jej popularność będzie dalej wzrastać w takim tempie, to w sondażach popularności znajdzie się w gronie Newsweeka, Komputer Świata i National Geographic. Wobec takiej perspektywy Redakcja poczuła się zakłopotana bezbarwnością dotychczasowego tytułu Wieści Parafialne. Co słychać u św. Marcina. Z tego powodu ogłaszamy konkurs na nowy tytuł naszego kwartalnika, który pomoże nam uniknąć zawstydzenia, a równocześnie będzie nawiązywał do chrześcijańskiego i krempaskiego rodowodu niniejszego periodyku. Najciekawsza propozycja stanie się tytułem jedynego czasopisma ukazującego się w Krempachach, a jej autor zostanie nagrodzony. Podpisane kartki z propozycjami, prosimy składać do koszyka w kościele do końca stycznia 2013 r.

9 Str. 12 Str. 9 Z MROKÓW W ŚWIATŁO REFLEKSJE BOŻONARODZENIOWE Nadchodzi czas, który każdemu z nas kojarzy się niezwykle miło, to okres Świąt Bożego Narodzenia. Nasze myśli kierujemy do Betlejem, małej Bożej Dzieciny, która przychodzi na świat po to, by zbawić każdego człowieka. Dotykamy tajemnic naszej wiary: Wcielenie i śmierć Boga na krzyżu pozostają ściśle i nierozerwalnie złączone. Pozostaje jednak pytanie, czy w dzisiejszych czasach jesteśmy w stanie przygotować się dobrze do przeżywania tej jakże ważnej dla nas chrześcijan uroczystości. Treść świąt Bożego Narodzenia jest niezwykle głęboka i poważna. Nie można ich przeżyć z doskoku, byle jak. Wręcz przeciwnie. Potrzeba głębokiej refleksji i zatrzymania się Zofia Łukasz *** Czekasz ciągle na coś na kogoś, -na przyjaciela, zdany egzamin, duże pieniądze Żyjesz dopóki czekasz, mierzysz nadzieję z Maryją -Niewiastą Adwentu A twoje serce czy czeka na Zbawiciela? nad ich treścią. Potrzeba zrobić sobie rachunek sumienia z tego jak przeżywam te święta, czy mają one jakikolwiek wpływ na moje życie? Czy staję się lepszy? Czy chociaż próbuję? Mimo bogactwa treści i głębi duchowej niezwykle łatwo jest je spłycić, zawęzić przeżywanie świąt do stołu uginającego się pod ciężarem przygotowanych potraw, do przedświątecznych zakupów i niestrawności po rodzinnej imprezie. Niestety bardzo często zdarza się, że nie pamiętamy po co to wszystko, dla Kogo się gromadzimy. Zupełną płyciznę wskazuje powiedzenie: święta, święta i po świętach. Hołdowanie temu przysłowiu świadczy o zewnętrzności przeżywania świąt (zakupy, zabieganie, sprzątanie ). To wszystko wynika z ducha czasów, w jakich przyszło nam żyć, nie sprzyjających głębokiemu przeżywaniu czegokolwiek. W kulturze nastawionej na konsumpcję żyję po to, żeby mieć taka postawa prowadzi do uczynienia licznych hipermarketów współczesnymi świątyniami, których bogiem jest pieniądz, a gama kolorów, odpowiednio dobrana muzyka, oświetlenie, powodują, że odpust trwa cały rok. Tym samym w sklepach wysoko gabarytowych już po Wszystkich Świętych przychodzi św. Mikołaj przypominający krasnala, z nim pojawia się choinka, gwiazda betlejemska i symbolicznie Pan Jezus, nie pasujący ze swymi poglądami do sklepowego cyrku wokół. Coraz więcej ludzi, chrześcijan przeżywa oczekiwanie na narodzenie Chrystusa w hałasie zakupów, gdzie chętnie zanurzają się w iluzję idealnego świata uciekając od problemów. Wiara w Jedynego Boga w Trójcy świętej, w cud narodzin w Betlejem jest wymagająca. Wejście w osobistą relację z Bogiem, któremu wszystko zawdzięczam nie może polegać na oddawanie Mu minimum. Głębokie przeżywanie najbliższych i kolejnych świąt w Roku Wiary niechaj będzie tym przesłaniem, które po czuwaniu nocy adwentowej nam towarzyszy. Święta Bożego Narodzenia niech będą spotkaniem z Bogiem i drugim człowiekiem, niech zostawią nas lepszymi z Bogiem w sercu. Zbyt wiele rzeczy i ludzi widzimy w światłach lamp i neonów, pożądamy ich, zazdrościmy, zawłaszczamy, zderzamy się z nimi i... gaśnie w nas światło. Pozwólmy sobie w nadchodzące święta na łzy żalu przy świetle nadchodzących gwiazd. Światło powraca w narodzonym Chrystusie. Lepiej widać drogę. Czasem Ci powiedzą, że nie warto, że jesteś wariatem, szaleńcem, ale spróbuj patrzeć nie tylko oczami ale głębszym wzrokiem, czyli duszą. Warto nieraz oślepnąć i nie widzieć tego co niesie świat, a dostrzec w mroku światło i podążać za nim. Nie jest łatwo iść w ciemno za światłem. Metod komunikoval s Rímom, pápež mu stále dôveroval a priaznivo sa vyjadroval voči nemu. Metod Vichinga nakoniec poslal k Vislanom na misie (krakovské kniežatstvo). Potom sa naďalej snažil a vyvíjal veľké úsilie, aby prehĺbil kresťanskú vieru medzi Slovanmi. Mal vplyv aj na Čechov, Maďarov a Vislanov. Zachovala sa tradícia, ktorá hovorí o tom, že pokrstil české knieža Bořivoja a jeho manželku sv. Ľudmilu. Mohlo sa to stať v rokoch Žitie Metodovo spomína, že Metod pokrstil aj knieža Vislanov v Poľsku. V roku 882 sa vybral do svojej vlasti na pozvanie byzantského cisára Bazila I. Ten ho prijal s veľkou radosťou a poctou. Metod však cítil, že mu ubúda síl. Chcel ešte dokončiť preklad Sv. písma do staroslovienčiny. Vybral si k tomu dvoch zo svojich žiakov a v priebehu ôsmich mesiacov toto veľké dielo dokončil. Zomrel vo veku sedemdesiat rokov 6. apríla 885. Tesne pred smrťou určil za svojho nástupcu Gorazda, jedného zo svojich učeníkov slovanského pôvodu. Miesto jeho smrti a hrobu bolo pravdepodobne hlavné mesto Veľkej Moravy, avšak nevieme určiť jeho polohu. Sviatok sv. Cyrila pripadol na 14. februára a sv. Metoda na 6. apríla. Chorvátsko, Čechy, Morava a Slovensko však dostali povolenie sláviť pamiatku obidvoch naraz, a to 5. júla. 31. decembra 1980 vyhlásil pápež Ján Pavol II. solúnskych bratov sv. Cyrila a Metoda za spolupatrónov Európy. Uctievame si ich ako tých, ktorí stáli pri kultúrnom a náboženskom zrode nášho národa. Ich vplyv dedičstvo otcov, ako zvykneme hovorievať cítiť dodnes. Anjelik z nebíčka, zleť ku mne dolu, budeme sa pekne rozprávať spolu O komže, poviem ti, anjelik biely veď o ňom už vraví tento svet celý * * * Tam v diaľke, v Betleme, v jasličkách leží, na slame drieme si maličký Ježiš Pripravila AMK Zaleť tam, anjelik, povedz mu tíško: Vitajže na zemi, náš malý Ježiško! Edita Andrášiová

10 Str. 10 MINISTRANT CHŁOPAK Z ZASADAMI Str. 11 Termin ministrant znajduje swoje korzenie w języku łacińskim ministro, -are; -avi; -atum, co oznacza służyć. Ministrantem zostaje zwykle młody chłopak, który po odpowiednim duchowym i fizycznym przygotowaniu realizuje swoją wewnętrzną potrzebę służby Bogu. Owa służba polega na czynnym uczestnictwie w świętych czynnościach, reprezentacji wiernych zgromadzonych podczas Mszy świętej oraz innych nabożeństwach, a także na ciągłej pomocy kapłanowi. To nie wszystko, jest bowiem wiele wymagań postawionych tym młodym chłopakom, z których starają się wywiązać każdego dnia. Jednym z najważniejszych to wierność przyjętej drodze, która ściśle łączy się z ciągłym przekraczaniem własnych słabości. Zarys historii posługi ministranckiej Nie jest łatwym wskazanie pierwszego ministranta, ale źródło tej posługi wypływa z Biblii. Stary Testament mówi o pokoleniu Lewiego, którego zadaniem była służba w świątyni. Z kolei Nowy Testament przekazując przypowieść o rozmnożeniu chleba, podkreśla pewien fakt: Jeden z uczniów Jego, Andrzej, brat Szymona Piotra, rzekł do Niego: Jest tu jeden chłopiec, który ma pięć chlebów jęczmiennych i dwie ryby (...) (J 6, 8). W ten sposób tradycja widzi w nim praministranta, który jako pierwszy usłużył Jezusowi, przynosząc Mu dary ofiarne. Stała służba ministrantów przy ołtarzu rozpoczyna się na przełomie IV/V wieku. Niewątpliwie do tej posługi przyczyniło się sprawowanie Mszy świętej bez udziału wiernych. W takiej sytuacji ministranci stają się symbolem obecności ludu Bożego. Mimo, iż Sobór Trydencki wyraźnie zaznaczył, że do służby Dominik Savio - patron ministrantów liturgicznej mogą zostać dopuszczeni jedynie klerycy, to w krótkim czasie po zakończeniu jego obrad pomoc podczas liturgii mszy świętej stanowią młodzieńcy wywodzący się ze stanu świeckiego. Nauczanie Magisterium Kościoła wyraża się o funkcji ministranta w następujący sposób: służba liturgiczna powinna się składać z porządnych i dobrze wychowanych chłopców z wszelkich warstw społecznych, którzy z własnej woli będą służyli do Mszy św. prawidłowo, pięknie i gorliwie, a także: Ministranci, lektorzy, komentatorzy i członkowie chóru również spełniają prawdziwą posługę liturgiczną. Niech więc wykonują swoją funkcję z tak szczerą pobożnością i dokładnością, jak to przystoi wzniosłej służbie i odpowiada słusznym wymaganiom Ludu Bożego. Ministranci naszej parafii Grono ministrantów w parafii Św. Marcina tworzy 24 chłopaków, wśród których 6 jest lektorami. To młodzieńcy, którzy swoje zaangażowanie w służbie ołtarza traktują bardzo poważnie. Ich służba nie ogranicza się tylko do codziennej Mszy św.. To zaangażowanie w wystrój Domu Bożego, pomoc panu kościelnemu, współtworzenie Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży działającego przy naszej parafii i ciągła otwartość na problemy zarówno w sprawach parafialnych, jak i związane z codziennością. Nie można nie wspomnieć w tym miejscu o reprezentowaniu naszej parafii na Ministranckich Zawodach w Piłce Halowej w Krempachach i Niedzicy Ta forma aktywności kształtuje w nich takie postawy, w których odnajdują oni radość i pasję do doskonalenia własnego charakteru. Dziękujemy im za wielki wkład w piękno codziennej liturgii i życzymy ciągłej wytrwałości w służbie Bogu w roku Pomagamy innym Krzysztof Kowalczyk Celem zbiórki przeprowadzanej w naszej parafii jest pomoc dla Domu Samotnej Matki w Krakowie przy ul. Żywieckiej 16. Opiekę nad mieszkankami sprawują siostry zakonne ze Zgromadzenia Sióstr Albertynek Posługującym Ubogim. Dom Matki i Dziecka jest placówką zapewniającą całodobową opiekę samotnym matkom z dziećmi w różnym wieku oraz kobietom w ciąży, które znalazły się w trudnej sytuacji życiowej. W ośrodku znajduje się ok. 50 osób, w tym 30 dzieci. Oto wykaz rzeczy, których potrzebują mieszkanki domu i ich pociechy: 1. słodycze, 2. tzw. żywność z dłuższym terminem przydatności: mąka, cukier, ryż, makaron, koncentrat, ketchup, majonez, olej, itp. 3. środki czystości: proszki do prania, pasty do zębów, szczoteczki, mydło,papier toaletowy, ręczniki papierowe, mleczko do czyszczenia, itp. 4. zabawki, najlepiej jakieś edukacyjne, niezależnie od wieku TYLKO BEZ maskotek, 5. przybory szkolne: modelina, plastelina, farbki, mazaki, papier kolorowy, itp. (bez zeszytów, bo siostrze udało się zdobyć je w ostatnim czasie), 6. artykuły dla dzieci i niemowląt: kaszki, herbatki, pieluszki, oliwki, płyny do kąpieli, chusteczki nawilżane, itp. Mamy nadzieję, że poprzecie naszą akcję i pomożecie nam pomóc innym ;-) Marta Kaczmarczyk