TRIBOLOGIA 5/2003 (191) TEORIA I PRAKTYKA

Transkrypt

1 T R I B O L O G I A 1 TRIBOLOGIA 5/2003 (191) TEORIA I PRAKTYKA DWUMIESIÊCZNIK NAUKOWO-TECHNICZNY SIMP ROK XXXIV WYDAWANY WE WSPÓ PRACY Z POLSKIM TOWARZYSTWEM TRIBOLOGICZNYM I INSTYTUTEM TECHNOLOGII EKSPLOATACJI W RADOMIU TRIBOLOGIA Czasopismo dofinansowane przez Komitet Badañ Naukowych Adres redakcji: ul. K. Pu³askiego 6/10, Radom, tel. (048) , w. 223, fax (048) tribologia@itee.radom.pl marian.szczerek@itee.radom.pl REDAGUJE ZESPÓ Redaktor naczelny: dr hab. in. Marian Szczerek, prof. ITeE Zast. Redaktora naczelnego: dr hab. in. Marek Wiœniewski, prof. ITeE Sekretarz redakcji: mgr in. Krzysztof Grzegorczyk RADA PROGRAMOWA Przewodnicz¹cy: prof. zw. dr hab. in. Stanis³aw Pytko Cz³onkowie: prof. zw. dr hab. in. Tadeusz Burakowski, prof. dr hab. in. Jan Burcan, prof. zw. dr hab. in. Monika Gierzyñska-Dolna, prof. zw. dr hab. in. Janusz Janecki, prof. zw. dr hab. in. Czes³aw Kajdas, prof. dr hab. in. Jan Kiciñski, prof. dr hab. in. Piotr Kula, prof. dr hab. in. Jerzy unarski, prof. zw. dr hab. in. Ryszard Marczak, prof. dr hab. in. Stanis³aw Mitura, dr in. Witold Piekoszewski, prof. dr hab. in. Jan Senatorski, prof. dr hab. in. Marian W³odzimierz Su³ek, prof. dr hab. in. Stanis³aw F. Œcieszka, prof. zw. dr hab. in. Boles³aw Wojciechowicz oraz prof. Wilfried J. Bartz (RFN), prof. Pavel Blaškoviè (S³owacja), prof. Awtandi³ W. Cziczinadze (Rosja), prof. Gerd Fleischer (RFN), prof. Friedrich Franek (Austria), prof. Michael J. Furey (USA), prof. Zygmunt Haduch (Meksyk), prof. Weimin Liu (Chiny), prof. H. Peter Jost (President International Tribology Council, Wielka Brytania), prof. Anatoly I. Sviridenok (Bia³oruœ) Indeks Nak³ad 300 egz. PL ISSN OFICYNA WYDAWNICZA SIMP POLSKIE TOWARZYSTWO TRIBOLOGICZNE al. wirki i Wigury 31, Warszawa INSTYTUT TECHNOLOGII EKSPLOATACJI ul. K. Pu³askiego 6/10, Radom ul. Œwiêtokrzyska 14A Warszawa, skr. poczt. 7 tel. (022) (022) w. 478 Sk³ad i druk: Wydawnictwo i Zak³ad Poligrafii Instytutu Technologii Eksploatacji w Radomiu

2 T R I B O L O G I A 3 TREŒÆ Janusz DASIEWICZ, Zbigniew PAWELEC Œlizgowy termoutwardzalny kompozyt metalo ywiczny na elementy ³o ysk poprzecznych Jolanta DRABIK, Ewa PAWELEC, Janusz JANECKI Charakterystyka biodegradowalnych baz olejowych ekologicznych smarów plastycznych Eugene FELDSHTEIN Modelowanie fizyczne procesów zu ycia no y z materia³ów supertwardych Jadwiga JANOWSKA, Zenobia R ANEK-BOROCH, Magdalena EKWIÑSKA Zastosowanie mikroskopu si³ atomowych do badania w³asnoœci tarciowych ultracienkich pow³ok Wies³aw LESZEK Rozwa ania o podstawach tribologii. 2. Procesy dyferencjacji i integracji wiedzy tribologicznej Wies³aw LESZEK Rozwa ania nad podstawami tribologii. 3. Wspó³dzia³anie tribologii z naukami przyrodniczymi Anna MATUSZEWSKA, Marian GR DKOWSKI Badanie roli dodatków AW/EP w przemianach warstwy wierzchniej przy obci¹ eniu zacieraj¹cym Remigiusz MICHALCZEWSKI, Witold PIEKOSZEWSKI, Marian SZCZEREK Wp³yw dodatków typu AW/EP na powierzchniow¹ trwa³oœæ zmêczeniow¹ elementów z pow³ok¹ TiN... 97

3 4 Jaros³aw MOLENDA, Marian GR DKOWSKI Tribochemiczne oddzia³ywania pomiêdzy dialkiloditiofosforanem cynku oraz 3-alliloksy- 1,2 propanodiolem Karol NADOLNY, Jaros³aw SELECH, Przemys³aw TYCZEWSKI Zmiany struktury geometrycznej powierzchni powsta³e podczas testów zu yciowych Karol NADOLNY, Przemys³aw TYCZEWSKI Eksperymentalne wyniki badañ jednoczesnego zu ycia mechaniczno-œcierno-korozyjnego Antoni NEYMAN, Pawe³ ROMANOWSKI, Leszek D BROWSKI Wêz³y cierne stabilizatora pola operacyjnego serca Stanis³aw NOSAL, Jan GRZEŒKOWIAK Wykorzystanie wspó³czynnika tarcia do oceny odpornoœci na zu ycie eliwnego skojarzenia œlizgowego Edyta OSUCH-S OMKA, Marian GR DKOWSKI Wp³yw zawartoœci nape³niacza na w³aœciwoœci tarciowe kompozytów politetrafluoroetylenu Zbigniew PAWELEC, Janusz DASIEWICZ Analiza przydatnoœci proszków metali i stopów jako nape³niaczy œlizgowych kompozytów polimerowych Pawe³ PIEC, Grzegorz ZAJ C Wspomaganie komputerowe analizy procesu tarcia Witold PIEKOSZEWSKI, Waldemar TUSZYÑSKI W³aœciwoœci przeciwzu yciowe, przeciwzatarciowe i trwa³oœæ zmêczeniowa wêz³a tarcia jako efekt rodzaju i stê enia dodatków smarnoœciowych w oleju

4 T R I B O L O G I A 5 Tomasz ROCHATKA, Wies³aw ZWIERZYCKI Rozwiniêcia idei M.M. Chrušcova wersja wspó³czesna El bieta ROGOŒ Wp³yw uzdatniania na w³aœciwoœci tribologiczne olejów sprê arkowych El bieta ROGOŒ, Andrzej URBAÑSKI, Joanna KARAŒ W³aœciwoœci tribologiczne siarkowanych olejów roœlinnych Jan SADOWSKI, Leszek SARNOWICZ Badania kalorymetryczne sk³adowej cieplnej i mechanicznej oporów tarcia Piotr SADOWSKI Badania modelowe odpornoœci na zu ywanie œcierne wybranych gatunków staliw J. SENATORSKI, B. SIEPRACKA Zapobieganie tribokorozji przez obróbkê cieplno- -chemiczn¹ B. SIEPRACKA, J. SZUMNIAK, S. STAWARZ Wp³yw rodzaju osnowy na w³aœciwoœci tribologiczne kompozytów œlizgowych z dyspersj¹ teflonow¹ Jan SIKORA Badania wytrzyma³oœci zmêczeniowej panwi œlizgowych przy wiruj¹cym wektorze obci¹ enia El bieta SIWIEC, Marian GR DKOWSKI Wp³yw utleniania i hydrolizy na w³aœciwoœci smarne oleju s³onecznikowego

5 6 Arkadiusz STACHOWIAK, Wies³aw ZWIERZYCKI Obliczanie zu ycia korozyjno-mechanicznego z wykorzystaniem teorii pêkania materia³ów Micha³ STYP-REKOWSKI Znaczenie smarowania w procesie eksploatowania tocznej pary kinematycznej W³odzimierz SU EK, Tomasz WASILEWSKI, Anita BOCHO-JANISZEWSKA W³aœciwoœci tribologiczne roztworów monoglicerydów w oleju parafinowym Tomasz TRZASKACZ, Czes³aw KOZIARSKI Metoda, stanowisko i badania wstêpne w³asnoœci tribologicznych chrz¹stki stawowej W³odzimierz WALIGÓRA, Micha³ LIBERA Ocena nominalnej trwa³oœci ³o ysk tocznych na podstawie badañ skróconych Krzysztof WIERZCHOLSKI Tribologia hodowli tkanki kostnej w bioreaktorze Marek WIŒNIEWSKI, Micha³ CICHOMSKI Identyfikacja oporów ruchu i zu ycia pow³ok niskotarciowych Micha³ WODTKE Weryfikacja modelu hydrostatycznego i wspomagania ³o yska noœnego hydrogeneratora Feliks WOJTKUN Problem zu ywania tribologicznego staliwa w niskich temperaturach

6 6 Jacek PRZEPIÓRKA, Marian SZCZEREK Wplyw swobodnej energii powierzchniowej na charakterystyki tribologiczne polimerowo - metalowych wezlow tarcia Marian SZCZEREK, Jacek PRZEPIÓRKA Mechanizmy zuzycia polimerowo-metalowych wezlow tarcia Andrzej Antoni CZAJKOWSKI Opis numeryczny parametrow pracy dla eliptycznego stawu biodrowego Jaroslaw SEP Trojwymiarowa hydrodynamiczna analiza lozyska z czopem ze srubowym rowkiem

7 T R I B O L O G I A 7 CONTENTS Janusz DASIEWICZ, Zbigniew PAWELEC The sliding thermosetting metal-resinous composite for elements of radial bearings Jolanta DRABIK, Ewa PAWELEC, Janusz JANECKI Characteristic of the biodegradable base oils of ecological greases Eugene FELDSHTEIN Physical modeling of wear process of superhard material cutters Jadwiga JANOWSKA, Zenobia R ANEK-BOROCH, Magdalena EKWIÑSKA Application of atomic force microscope to study frictional properties of ultrathin films Wies³aw LESZEK Consideration of tribology basis. Part 2. Processes of tribological knowledge differentiation and integration Wies³aw LESZEK Discusion about fundamental problems of tribology. Part 3. Cooperation among tribology and biological science Anna MATUSZEWSKA, Marian GR DKOWSKI The influence of AW/EP additives on the surface layer changes under scuffing load Remigiusz MICHALCZEWSKI, Witold PIEKOSZEWSKI, Marian SZCZEREK The effect of AW/EP additives on rolling contact fatigue of TiN coated parts... 97

8 8 Jaros³aw MOLENDA, Marian GR DKOWSKI Tribochemical interactions between zinc dialkyldithiophosphate and 3-allyloxy-1,2-propandiol Karol NADOLNY, Jaros³aw SELECH, Przemys³aw TYCZEWSKI The influence of abrasive-corrosive wear on change of surface roughness Karol NADOLNY, Przemys³aw TYCZEWSKI The experimental results of investigations of simultaneous wear abrasive corrosive Antoni NEYMAN, Pawe³ ROMANOWSKI, Leszek D BROWSKI Friction joints of surgical area heart stabilizer Stanis³aw NOSAL, Jan GRZEŒKOWIAK Using the coefficient of friction to assess the wear resistance of cast iron sliding connections Edyta OSUCH-S OMKA, Marian GR DKOWSKI Influence of fillers on frictional properties of polytetrafluoroethylene (PTFE) composites Zbigniew PAWELEC, Janusz DASIEWICZ Assessment of suitability of powdered metals and alloys as fillers in polymer composites for sliding tribosystems Pawe³ PIEC, Grzegorz ZAJ C Computer aided analysis of friction process Witold PIEKOSZEWSKI, Waldemar TUSZYÑSKI An effect of the type and concentration of lubricating additives of AW/EP properties and rolling fatigue life of a tribosystem

9 T R I B O L O G I A 9 Tomasz ROCHATKA, Wies³aw ZWIERZYCKI The contemporary version of the continuation of Krushchev s concept El bieta ROGOŒ An influence of treatment of compressor oils on their tribological properties El bieta ROGOŒ, Andrzej URBAÑSKI, Joanna KARAŒ Tribological properties of sulfurized vegetable oils Jan SADOWSKI, Leszek SARNOWICZ Calorimetric research of the thermal and mechanic components of friction resistance Piotr SADOWSKI Model research of the resistance to abrasive wear of the chosen kinds of cast steel J. SENATORSKI, B. SIEPRACKA Prevention against tribocorrosion throughout thermochemical treatment B. SIEPRACKA, J. SZUMNIAK, S. STAWARZ Influence of kind matrix for tribological properties of the slide composites with PTFE dispersion Jan SIKORA Experimental investigation of slide bushes fatigue strength under conditions of rotary load vector El bieta SIWIEC, Marian GR DKOWSKI Influence of oxidation and hydrolysis on sunflower oil lubricity

10 10 Arkadiusz STACHOWIAK, Wies³aw ZWIERZYCKI Corrosive and mechanical wear calculation at help of crack propagation theory Micha³ STYP-REKOWSKI Significance of lubrication in operation process of rolling pair W³odzimierz SU EK, Tomasz WASILEWSKI, Anita BOCHO-JANISZEWSKA Tribological properties of monoglycerides paraffin oil solutions Tomasz TRZASKACZ, Czes³aw KOZIARSKI Method, test setup and introduction to tribological investigation of articular cartilage W³odzimierz WALIGÓRA, Micha³ LIBERA The estimation of roller bearings conventional life calculated on the basis of reduced test Krzysztof WIERZCHOLSKI Tribology of bone tissue culture in bioreactor Marek WIŒNIEWSKI, Micha³ CICHOMSKI Identification of friction and wear of anti-wear coatings Micha³ WODTKE Verification of a model of hydrostatic lifting of a water turbine thrust bearing Feliks WOJTKUN The problem of tribological wear of cast steel in low temperatures

11 6 Jacek PRZEPIÓRKA, Marian SZCZEREK An effect of the free surface energy on tribological characteristics for polymer - metal tribosystem Marian SZCZEREK, Jacek PRZEPIÓRKA Wear mechanisms of polymer-metal tribosystem 427 Andrzej Antoni CZAJKOWSKI Numerical description of working parameters for human elliptical hip joint Jaroslaw SEP Three-dimnesional hydrodynamic analysis of helically grooved jurnal bearings