1. IDENTYFIKACJA SUBSTANCJI, PRODUCENTA I DYSTRYBUTORA

Transkrypt

1 Data wydania: Data aktualizacji: Strona/stron 1/7 1. IDENTYFIKACJA SUBSTANCJI, PRODUCENTA I DYSTRYBUTORA Nazwa produktu: Wzór chemiczny: Producent: Dystrybutor: Fluorowodór HF 2. SKŁAD I INFORMACJA O SKŁADNIKACH Substancja stwarzająca zagroŝenie: Symbol Zwroty % wag. Nr CAS Nr WE Nazwa chemiczna ostrzegawczy zagroŝenia (R)* fluorowodór T+, C 26/27/28-35 Objaśnienie: T + = bardzo toksyczny, T = toksyczny, C = Ŝrący, Xn = szkodliwy, Xi = draŝniący, E = wybuchowy, O = utleniający, F + = skrajnie łatwopalny, F = wysoce łatwopalny, N = niebezpieczny dla środowiska 3. IDENTYFIKACJA ZAGROśEŃ Substancja została zaklasyfikowana jako niebezpieczna zgodnie z obowiązującym prawem. ZagroŜenie poŝarowe: ZagroŜenie toksykologiczne: ZagroŜenie ekotoksykologiczne: 4. PIERWSZA POMOC T+ C Gaz niepalny. W ogniu wydzielają się toksyczne i Ŝrące gazy, pary i dymy. Działa bardzo toksycznie przez drogi oddechowe, w kontakcie ze skórą i po połknięciu. Powoduje powaŝne oparzenia. W kontakcie z Ŝywą tkanką fluorowodór działa Ŝrąco, powodując uszkodzenie skóry i błon śluzowych oczu, dróg oddechowych. Fluorowodór działa trująco na zwierzęta i rośliny. Uwaga: Wynieść zatrutą osobę na świeŝe powietrze (ratownicy muszą być wyposaŝeni w ubrania gazoszczelne, ochrony dróg oddechowych zapewniające dopływ świeŝego powietrza oraz być połączeni liną, w ostateczności czas przebywania skaŝonej atmosferze musi być ograniczony do czasu trwania zatrzymania oddechu). Natychmiast podjąć działania reanimacyjne przy zapewnieniu pełnego własnego bezpieczeństwa. 1. Przy zatruciach wziewnych utrzymać droŝność dróg oddechowych (głowę leŝącego nieco skręcić w lewo), a potem wygarnąć śluz z jamy ustnej lub gardła. 2. Przy zatruciach doustnych natychmiast podać do wypicia 5g roztwór glukonianu wapnia. Nie podawać nic na wymioty groźba perforacji organów wewnętrznych. 3. Oparzone powierzchnie ciała zmywać obficie wodą, a następnie wodą z mydłem lub mlekiem. Oparzone oczy przemywać duŝymi ilościami wody. ZałoŜyć jałowy opatrunek. 4. Niezwłocznie przewieźć do lekarza (szpitala). 5. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU POśARU ZagroŜenia poŝarowe: Substancja niepalna. Pojemniki naraŝone na działanie ognia lub wysokiej temperatury bezzwłocznie usunąć poza obszar zagroŝenia. Nagrzane pojemniki pękają, potęgując zagroŝenie. W przypadku poŝaru Stosować środki w zaleŝności od natury i rozmiaru poŝaru. sąsiednich obiektów: Zalecenia szczegółowe: Uwaga: W ogniu wydzielają się z fluorowodoru toksyczne gazy, pary i dymy.

2 Data wydania: Data aktualizacji: Strona/stron 2/7 Sprzęt ochronny straŝaków: Kombinezony gazoszczelne, przeciwchemiczne. NiezaleŜne aparaty oddechowe. 6. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU NIEZAMIERZONEGO UWOLNIENIA DO ŚRODOWISKA Zalecenia ogólne: Środki ochrony osobistej: W przypadku wydostania się fluorowodoru do środowiska ogłosić alarm, skaŝony teren naleŝy wyizolować z otoczenia, a poza jego obręb wyprowadzić osoby postronne w kierunku pod wiatr. W pierwszej kolejności odciąć źródło skaŝenia środowiska. Wezwać specjalistyczne ekipy ratownicze. Nie dopuszczać do kontaktu z uwalniającym się fluorowodorem. Stosować ubrania ochronne z tkanin powlekanych, rękawice ochronne, okulary ochronne w szczelnej obudowie, ochrony dróg oddechowych. NaleŜy pamiętać o ograniczonym czasie działania ochronnego filtrów gazowych (filtr par oznaczony kolorem szarym i literą B). Zalecenia szczegółowe: Usunąć źródło zapłonu, zabezpieczyć butle i zbiorniki przed nagrzaniem, pary rozcieńczać rozproszonym strumieniem wody, starać się odciąć źródło skaŝenia środowiska (zamknąć dopływ gazu, uszczelnić uszkodzone opakowanie i umieścić w opakowaniu awaryjnym). Osoby dokonujące jakichkolwiek czynności związanych z akcją ratowniczą, w skaŝonej fluorowodorem atmosferze, powinny być ubezpieczane jeszcze przez dodatkowe dwie osoby. Jedna osoba asystuje wewnątrz skaŝonego pomieszczenia (obiektu, którym mogą być równieŝ zbiorniki, kanały, studzienki kanalizacyjne, studnie, zagłębienia terenowe i inne), zaś druga, która znajduje się na zewnątrz tego pomieszczenia (obiektu), w kaŝdej chwili musi być gotowa do udzielenia lub sprowadzenia pomocy. SkaŜone pomieszczenia (obiekty) muszą być intensywnie wentylowane świeŝym powietrzem. Zabezpieczenie środowiska: Obłok fluorowodoru, rozprzestrzeniając się nad powierzchnią ziemi, powoduje zniszczenie Ŝycia biologicznego na ziemi i w powietrzu. W wodzie mogą nastąpić zakłócenia związane ze zmianą ph środowiska. Zabezpieczyć studzienki ściekowe. W przypadku skaŝenia wód powiadomić odpowiednie władze. SkaŜony grunt podlega wymianie. 7. POSTĘPOWANIE Z SUBSTANCJĄ I JEJ MAGAZYNOWANIE Zapobieganie poŝarom/wybuchom: Magazynowanie: Gaz niepalny. Reagując z metalami, wydziela wodór, tworzący w szerokim zakresie stęŝeń mieszaniny wybuchowe z powietrzem. W przypadku poŝaru w obecności fluorowodoru naleŝy unikać gaszenia wodą. Zamknięte pojemniki z fluorowodorem, naraŝone na działanie wysokiej temperatury, naleŝy schłodzić wodą i jak najszybciej, jeśli to moŝliwe, usunąć z obszaru zagroŝenia. Fluorowodór przechowywany jest w zbiornikach i butlach stalowych wyłoŝonych ołowiem, naczyniach ebonitowych. Pojemniki z fluorowodorem przechowuje się zazwyczaj w pomieszczeniach nieogrzewanych, wentylowanych zamkniętych. Szyby w oknach malowane są na kolor niebieski lub pomarańczowy w celu ochrony pomieszczeń przed bezpośrednim działaniem promieni słonecznych. Butle ustawione są pionowo, zabezpieczone przed przewróceniem się, z dala od grzejników. Podłogi powinny być równe, o nie śliskiej powierzchni. Personel magazynowy musi być wyposaŝony w odzieŝ kwasoodporną, osobiste ochrony dróg oddechowych, ochrony rąk i oczu.

3 Data wydania: Data aktualizacji: Strona/stron 3/7 Zapobieganie zatruciom: Podczas stosowania fluorowodoru nie jeść, nie pić, unikać kontaktów z substancją, unikać wdychania par i aerozoli, przestrzegać zasad higieny osobistej, stosować odzieŝ i sprzęt ochrony osobistej, pracować w wentylowanym pomieszczeniu. Przechowywać w zamknięciu, w warunkach jak dla gazów toksycznych, poza zasięgiem dzieci. 8. KONTROLA NARAśENIA I ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ Rozwiązania techniczne: Ogólne niezbędne do prawidłowego przewozu, magazynowania i stosowania fluorowodoru. Sprawna wentylacja. Osobiste wyposaŝenie ochronne: Ręce: Oczy: Drogi oddechowe: Skóra i ciało: Ogólne środki ochrony: Ochrony zbiorowe: Higiena pracy: Rękawice z tworzywa odpornego na działanie fluorowodoru. Okulary ochronne w szczelnej obudowie (oprawa z tworzywa sztucznego odpornego na działanie fluorowodoru). Ochrony dróg oddechowych w przypadku pracy w atmosferze z zawartością par fluorowodoru (filtrem gazów oznaczonym kolorem szarym i literą B). Ubrania ochronne ze zwartej tkaniny. Fartuchy ochronne. Wentylacja na stanowiskach pracy w obiektach zamkniętych. Zdroiki w pobliŝu stanowisk pracy. Obowiązują przepisy ogólne przemysłowej higieny pracy. Zanieczyszczone ubranie wymienić. Po pracy wymyć powierzchnię ciała oraz oczyścić ochrony osobiste. Nie jeść, nie pić, nie palić, nie zaŝywać leków podczas pracy. Zapobieganie zagroŝeniom: Tam gdzie występuje moŝliwość pojawienia się niebezpiecznych stęŝeń par lub aerozoli fluorowodoru, wprowadzić zraszanie rozproszoną wodą. Obowiązujące w Polsce najwyŝsze dopuszczalne stęŝenie (mg/m 3 ) w środowisku pracy: Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia r. (Dz.U. Nr 217, poz. 1833) w sprawie najwyŝszych dopuszczalnych stęŝeń i natęŝeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy ze zmianą z dnia r. (Dz.U. 212 poz.1769). CAS Składnik NDS (mg/m 3 ) NDSCh (mg/m 3 ) fluorowodór 0, WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNE Masa cząsteczkowa: 20,7 g/mol Postać fizyczna, barwa, zapach: W warunkach normalnych fluorowodór jest bezbarwnym gazem, o ostrym, duszącym, silnie draŝniącym zapachu. Temperatura topnienia: -187 o C Temperatura wrzenia: 19,91 o C Gęstość gazu: 0,901 g/dm 3 Gęstość par względem powietrza: 0,69 PręŜność par w 50 o C (hpa): 2740 Rozpuszczalność w wodzie i innych rozpuszczalnikach: Fluorowodór miesza się z wodą we wszystkich stosunkach, tworząc z wodą mieszaninę azeotropową zawierającą 35,4% HF, która wrze w 120 o C. Fluorowodór rozpuszcza się w alkoholach, estrach i eterach. Roztwory wodne fluorowodoru noszą nazwę kwasu fluorowodorowego.

4 Data wydania: Data aktualizacji: Strona/stron 4/7 Inne: W temperaturach powyŝej 90 o C fluorowodór składa się z cząsteczek o wzorze HF, a w temperaturach niŝszych o wzorze ogólnym (HF) n.fluorowodór otrzymywany jest przez działanie kwasem siarkowym na fluoryt w naczyniach ołowianych lub platynowych. Stosowany jest do trawienia szkła, dając matowe powierzchnie, a ponadto do otrzymywania fluoropochodnych związków organicznych, jako katalizator w procesach otrzymywania benzyn, jako środek antyseptyczny. 10. STABILNOŚĆ I REAKTYWNOŚĆ Stabilność i reaktywność: Właściwości korozyjne: Fluorowodór gwałtownie reaguje z licznymi metalami, niemetalami i związkami chemicznymi. W reakcjach z metalami wydziela się wodór. Skrajne 11. INFORMACJE TOKSYKOLOGICZNE Drogi naraŝenia człowieka: Wdychanie, kontakt ze skórą, kontakt z oczami. Informacja ogólna: W kontakcie z Ŝywą tkanką fluorowodór działa Ŝrąco, powodując uszkodzenie skóry i błon śluzowych oczu, dróg oddechowych. Najczęściej wchłania się go przez wdychanie par, co prowadzi w efekcie do silnego podraŝnienia górnych dróg oddechowych. Objawami są: chrypka, uczucie duszności, katar, kaszel, kłucie w klatce piersiowej, krztuszenie, bóle i zawroty głowy. W duŝych stęŝeniach wywołuje zmiany zapalne i martwicze dróg oddechowych, kończące się obrzękiem płuc i zgonem. Objawy obrzęku płuc często pojawiają się po kilku godzinach po naraŝeniu i są wzmagane przez wysiłek fizyczny. Wskutek kontaktu z wodą, juŝ jako kwas fluorowodorowy, działa Ŝrąco na błony śluzowe dróg oddechowych, spojówki i skórę. Powoduje zjawisko kalcemii (hypokalcemia), charakteryzujące się zaburzeniami sercowymi i nerkowymi. NaraŜenie na działanie fluorowodoru jest przyczyną zejść śmiertelnych. Dane toksykologiczne: LC 50(inhalacyjnie, szczur) = 265 mg/m 3 /4 godz. Wdychanie gazu/par/aerozolu: Wystąpi skrócenie oddechu z kaszlem i pobolewanie w klatce piersiowej. MoŜe rozwinąć się zapalenie oskrzeli. W groźniejszych przypadkach moŝe powstać bezdech z pieniącą się śliną (obrzęk płuc). Pojawią się zaburzenia widzenia i spazmatyczny skurcz mięśni z drapiącymi rękami (szponowate wygięcie). Kontakt ze skórą: Wystąpi ostry ból i zaczerwienienie. Skóra moŝe być natychmiast uszkodzona jak po poparzeniu termicznym. W innych przypadkach powstanie utrzymujący się ból i zaczerwienienie w miejscu kontaktu wskazujące na uszkodzenie tkanki podskórnej. Dlatego przez wiele dni powierzchnia skóry nie wykazuje objawów uszkodzenia. Kontakt z oczami: Działanie par i cieczy na oczy powoduje stany zapalne spojówek i uszkodzenie rogówki. Objawami są bóle okolic oka, łzawienie i światłowstręt. W cięŝszych przypadkach podraŝnienie moŝe doprowadzić do utraty wzroku. 12. INFORMACJE EKOLOGICZNE Wskaźnik oceny dla ostrej toksyczności: wobec ssaków: 7,0 wobec ryb: 6,3-7,2 wobec bakterii: 9,0 Stopień zagroŝenia wód: skrajny. Dopuszczalne stęŝenie w powietrzu atmosferycznym (związki rozpuszczalne w wodzie jako F+): w ciągu 30 min Dopuszczalne stęŝenie zanieczyszczeń w mg/m 3 Obszary chronione Obszary specjalnie chronione średniodobowe średnio- w ciągu średnio- średnioroczne roczne 30 min dobowe

5 Data wydania: Data aktualizacji: Strona/stron 5/7 0,03 0,01 0,0016 0,01 0,003 0, POSTĘPOWANIE Z ODPADAMI Metody unieszkodliwiania: Zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz.U.62 poz. 628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U.112 poz. 1206) Zawartość opakowania wg: rodzaju inne nie wymienione odpady Opakowania wg: rodzaju opakowania z metalu Sposób likwidacji (D10) - termiczne przekształcanie odpadów w instalacjach lub urządzeniach zlokalizowanych na lądzie. ZuŜyte opakowania dostarczać do uprawnionych do ich przerabiania przedsiębiorstw. Opakowania opróŝnić całkowicie. 14. INFORMACJE O TRANSPORCIE Numer UN (ONZ): 1052 Nazwa w transporcie: Klasa RID/ADR/IMO: 8 Kod klasyfikacyjny: CT1 Ilości ograniczone: LQ0 Numer rozpoznawczy zagroŝenia: 886 Nalepki ostrzegawcze wg ADR/RID Nr : 15. INFORMACJE DOTYCZĄCE PRZEPISÓW PRAWNYCH Substancja została zaklasyfikowana jako niebezpieczna zgodnie z obowiązującym prawem. Na etykietach naleŝy umieścić następujące informacje: Symbole ostrzegawcze na opakowaniach jednostkowych Napis ostrzegawczy na opakowaniach jednostkowych R 26/27/28 R 35 S 7/9 S 26 T+ C Produkt bardzo toksyczny. śrący. Zwroty wskazujące rodzaj zagroŝenia Działa bardzo toksycznie przez drogi oddechowe, w kontakcie ze skórą i po połknięciu. Powoduje powaŝne oparzenia. Zwroty określające warunki bezpiecznego stosowania Przechowywać pojemnik szczelnie zamknięty w miejscu dobrze wentylowanym. Zanieczyszczone oczy przemyć natychmiast duŝą ilością wody i zasięgnąć porady lekarza.

6 Data wydania: Data aktualizacji: Strona/stron 6/7 S 36/37/39 S 45 Kartę wykonano zgodnie z: Nosić odpowiednią odzieŝ ochronną, odpowiednie rękawice ochronne i okulary lub ochronę twarzy. W przypadku awarii lub jeŝeli źle się poczujesz, niezwłocznie zasięgnij porady lekarza jeŝeli to moŝliwe, pokaŝ etykietę. Ustawą o substancjach i preparatach chemicznych z dnia r. (Dz.U.11 poz.84; z późniejszymi zmianami). Rozporządzeniem w sprawie karty charakterystyki substancji niebezpiecznej i preparatu niebezpiecznego. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 3 lipca 2002 r. (Dz. U. Nr 140, poz. 1171) ze zmianą z dnia r. (Dz.U. 2 z 2005r. poz.2). Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia r. w sprawie wykazu substancji niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem - ZAŁĄCZNIK (Dz.U.201 poz.1674), (29ATP). Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia r. w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych (Dz. U. Nr 173, poz z późniejszymi zmianami). Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia r. w sprawie kryteriów i sposobu klasyfikacji substancji i preparatów chemicznych (Dz. U. Nr 171, poz z późniejszymi zmianami). Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia r. (Dz.U. Nr 217, poz. 1833) w sprawie najwyŝszych dopuszczalnych stęŝeń i natęŝeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy ze zmianą z dnia r. (Dz.U. 212 poz.1769). Ustawą z dnia r. o odpadach (Dz.U.62 poz.628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U.112 poz.1206). Ustawą z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz.U nr 63 poz. 638). Klasyfikacją towarów niebezpiecznych zgodnie z Umową Europejską dotyczącą międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych (ADR). Ustawą z dnia 28 października 2002 r. o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych (Dz. U nr 199 poz. 1671) z późniejszymi zmianami. Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U nr 169 poz. 1650) z późniejszymi zmianami. Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia roku w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych (Dz. U. z 2005r. Nr 11, poz. 86). Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia r. w sprawie zasadniczych wymagań dla środków ochrony indywidualnej (Dz. U. Nr 259, poz. 2173). Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U nr 169 poz. 1650) z późniejszymi zmianami. Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia roku w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych (Dz. U. z 2005r. Nr 11, poz. 86). Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia r. w sprawie zasadniczych wymagań dla środków ochrony indywidualnej (Dz. U. Nr 259, poz. 2173). 16. INNE INFORMACJE Chemiczne określenie produktu: Fluorowodór Symbol ostrzegawczy na opakowaniach jednostkowych T+ Produkt bardzo toksyczny. C Produkt Ŝrący. R 26/27/28 Działa bardzo toksycznie przez drogi oddechowe, w kontakcie ze skórą i po połknięciu. R 35 Powoduje powaŝne oparzenia. Normy na sprzęt ochronny: PN-EN 141:2002 PN-EN 344:1996 Sprzęt ochrony układu oddechowego. Pochłaniacze i filtropochłaniacze, wymagania, badanie, znakowanie; Wymagania i metody badania obuwia bezpiecznego, ochronnego i zawodowego do uŝytku w pracy. Zmiana A1;

7 Data wydania: Data aktualizacji: Strona/stron 7/7 PN-EN 166:2002 (U) Ochrona indywidualna oczu. Wymagania; PN-EN 374-3:2004 (U) Rękawice chroniące przed chemikaliami i mikroorganizmami. Wyznaczanie odporności na przenikanie chemikaliów; PN-EN 466:1998 OdzieŜ ochronna. Ochrona przed ciekłymi chemikaliami. Wymagania dotyczące odzieŝy chroniącej przed chemikaliami z połączeniami nieprzepuszczającymi cieczy (typ 3); Powietrze na stanowiskach pracy PN-EN 1540:2004 PN-EN 689:2002 Powietrze na stanowiskach pracy. Terminologia Powietrze na stanowiskach pracy. Wytyczne oceny naraŝenia inhalacyjnego na czynniki chemiczne przez porównanie z wartościami dopuszczalnymi i strategia pomiarowa. Uwaga: UŜytkownik ponosi odpowiedzialność za podjęcie wszelkich kroków mających na celu spełnienie wymogów prawa krajowego. Informacja zawarta w powyŝszej karcie stanowi opis wymogów bezpieczeństwa uŝytkowania preparatu. UŜytkownik ponosi całkowitą odpowiedzialność za określenie przydatności produktu do określonych celów. Zawarte w niniejszej karcie dane nie stanowią oceny bezpieczeństwa miejsca pracy uŝytkownika. Karta charakterystyki nie moŝe być traktowana jako gwarancja właściwości preparatu. Produkt nie moŝe być uŝywany bez pisemnej zgody w Ŝadnym innym celu aniŝeli podanym w p.1 karty charakterystyki. Karta charakterystyki jest bezpośrednio przekazywana dystrybutorowi produktu, bez zapewnień lub gwarancji co do kompletności bądź szczegółowości wszystkich informacji lub zaleceń w niej zawartych. Kartę wykonano w Przedsiębiorstwie EKOS S.C Gdańsk, al. Grunwaldzka 209, tel/fax: (0-58) , ekos@ekos.gda.pl na podstawie informacji i konsultacji uzyskanych od Zamawiającego oraz materiałów z własnej bazy danych. Informacje zawarte w niniejszej karcie charakterystyki są zgodne z aktualnym stanem naszej wiedzy i spełniają warunki prawa krajowego oraz Unii Europejskiej. Informacje zawarte w niniejszej karcie charakterystyki nie są gwarancją parametrów technicznych czy przydatności do określonych zastosowań. * * * * *