i 2014 ROKU 2 KALENDARIUM WAŻNIEJSZYCH ROCZNIC W 0 4 i - i

Transkrypt

1 i KALENDARIUM WAŻNIEJSZYCH ROCZNIC W 2014 ROKU i -

2

3 KALENDARIUM WAŻNIEJSZYCH ROCZNIC W 2014 ROKU Zestawiła ELIZA FURMANEK na podstawie bazy danych opracowanej przez JOLANTĘ JAŁOWIEC i ELIZĘ FURMANEK Wałbrzych 2013

4 Redakcja techniczna i skład tekstu CEZARY KASIBORSKI ISBN Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna BIBLIOTEKA POD ATLANTAMI Instytucja kultury gminy Wałbrzych Publikacja elektroniczna nieprzeznaczona do druku

5 DNI I ŚWIĘTA OGÓLNOPOLSKIE I MIĘDZYNARODOWE 1 I Światowy Dzień Pokoju (proklamowany przez papieża Pawła VI, obchodzony przez Kościół katolicki od 1968 r.) 1 I Dzień Domeny Publicznej (twórczości udostępnianej bez ograniczeń, do której prawa autorskie wygasły lub jej nie obejmowały) 6 I Dzień Filatelisty 11 I Dzień Wegetarian 15 I Dzień Wikipedii 21 I Dzień Babci 22 I Dzień Dziadka 24 I Światowy Dzień Środków Społecznego Przekazu (św. Franciszka Salezego patronalne święto dziennikarzy) 25 I Dzień Sekretarki i Asystentki 26 I Dzień Transplantologii 27 I Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu 2 II Dzień Handlowca 4 II Światowy Dzień Walki z Rakiem 11 II Światowy Dzień Chorego (obchodzony w Dniu Matki Boskiej z Lourdes, ustanowiony 13 V 1992 r. przez papieża Jana Pawła II) 11 II Dzień Dokarmiania Zwierzyny Leśnej 14 II Dzień Zakochanych (Dzień św. Walentego) walentynki 17 II Światowy Dzień Kota

6 4 DNI I ŚWIĘTA OGÓLNOPOLSKIE 21 II Międzynarodowy Dzień Przewodnika Turystycznego 21 II Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego 22 II Dzień Ofiar Przestępstw 23 II Dzień Walki z Depresją 1 III Międzynarodowy Dzień Walki przeciwko Zbrojeniom Atomowym (obchodzony w rocznicę wybuchu amerykańskiej bomby wodorowej na atolu Bikini w 1954 r.) 1 III Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych (poświecony żołnierzom zbrojnego podziemia antykomunistycznego) 3 III Międzynarodowy Dzień Pisarzy 8 III Międzynarodowy Dzień Kobiet 9 III Światowy Dzień Psa 15 III Międzynarodowy Dzień Konsumenta trzecia niedziela marca Międzynarodowy Dzień Inwalidów i Ludzi Niepełnosprawnych 17 III Światowy Dzień Morza 20 III Dzień Teatru dla Dzieci i Młodzieży 21 III Światowy Dzień Poezji 21 III Międzynarodowy Dzień Lasu 21 III Międzynarodowy Dzień Walki z Dyskryminacją Rasową (obchodzony z inicjatywy ONZ od 1967 r.) 22 III Międzynarodowy Dzień Wody 24 III Narodowy Dzień Życia 27 III Międzynarodowy Dzień Teatru 31 III Dzień Ziemniaka 1 IV Światowy Dzień Humoru i Satyry 1 IV Międzynarodowy Dzień Ptaków 2 IV Międzynarodowy Dzień Książki dla Dzieci (obchodzony od 1967 r. w rocznicę urodzin J.Ch. Andersena)

7 I MIĘDZYNARODOWE 5 7 IV Światowy Dzień Zdrowia 8 IV Międzynarodowy Dzień Romów 8 IV Międzynarodowy Dzień Sprzeciwu Wobec GMO (Genetycznie Modyfikowanym Organizmom) 11 IV Międzynarodowy Dzień Solidarności Wyzwolonych Więźniów Politycznych (obchodzony w rocznicę wyzwolenia obozu koncentracyjnego w Buchenwaldzie) 11 IV Ogólnopolski Dzień Walki z Bezrobociem 11 IV Światowy Dzień Chorych na Chorobę Parkinsona 11 IV Dzień Radia 12 IV Międzynarodowy Dzień Lotnictwa i Kosmonautyki (obchodzony od 1969 r. w rocznicę lotu J. Gagarina w kosmos w 1961 r.) 13 IV Światowy Dzień Pamięci Ofiar Katynia (obchodzony w rocznicę opublikowania przez Niemcy w 1943 r. informacji o odkryciu w Katyniu masowych grobów oficerów Wojska Polskiego) 14 IV Światowy Dzień Ludzi Bezdomnych 18 IV Międzynarodowy Dzień Ochrony Zabytków (obchodzony z inicjatywy UNESCO od 1984 r.) 20 IV Międzynarodowy Dzień Wolnej Prasy (ogłoszony z inicjatywy Stowarzyszenia Reporterów bez Granic) 22 IV Międzynarodowy Dzień Ziemi 23 IV Światowy Dzień Książki i Praw Autorskich (w Polsce obchodzony od 1997 r.) 28 IV Dzień Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia w Pracy 29 IV Międzynarodowy Dzień Tańca 30 IV Światowy Dzień Sprzeciwu wobec Bicia Dzieci 1 V Międzynarodowy Dzień Solidarności Ludzi Pracy 2 V Dzień Flagi Rzeczypospolitej Polskiej 2 V Dzień Polonii i Polaków za Granicą

8 6 DNI I ŚWIĘTA OGÓLNOPOLSKIE 3 V Święto Konstytucji 3 Maja 3 V Międzynarodowy Dzień Wolności Prasy (ogłoszony przez UNESCO i Pen Club) 4 V Dzień Strażaka (Dzień św. Floriana) 5 V Dzień Europy (w krajach, które są członkami Rady Europy, a nie są członkami UE) 8 V Dzień Bibliotekarza i Bibliotek 8 V Międzynarodowy Dzień Czerwonego Krzyża 8 V Międzynarodowy Dzień Zwycięstwa nad Faszyzmem 9 V Dzień Europy (w krajach UE) 12 V Międzynarodowy Dzień Pielęgniarek 15 V Święto Polskiej Niezapominajki 15 V Międzynarodowy Dzień Rodziny (proklamowany przez Zgromadzenie Ogólne ONZ) 17 V Światowy Dzień Społeczeństwa Informacyjnego 17 V Światowy Dzień Telekomunikacji (ustanowiony w rocznicę założenia w Paryżu w 1865 r. Międzynarodowej Unii Telekomunikacyjnej) 18 V Międzynarodowy Dzień Muzeów (obchodzony od 1978 r. na wniosek Międzynarodowej Rady Muzeów) 19 V Międzynarodowy Dzień Pamięci Zmarłych na AIDS (obchodzony od 1983 r.) 19 V Dzień Dobrych Uczynków 21 V Światowy Dzień Kosmosu 24 V Europejski Dzień Parków Narodowych 25 V Dzień Mleka (obchodzony z inicjatywy Międzynarodowej Federacji Mleczarskiej) 25 V Dzień Działacza Kultury i Drukarza 25 V Międzynarodowy Dzień Dziecka Zaginionego 26 V Dzień Matki 30 V Dzień Rodzicielstwa Zastępczego

9 I MIĘDZYNARODOWE 7 31 V Dzień Bociana Białego 31 V Światowy Dzień Rozwoju Kultury (obchodzony z inicjatywy UNESCO) 31 V Światowy Dzień bez Papierosa (obchodzony od 1988 r. na wniosek Światowej Organizacji Zdrowia) 1 VI Dzień bez Alkoholu 1 VI Dzień Lasu i Zadrzewień 1 VI Międzynarodowy Dzień Dziecka 5 VI Światowy Dzień Ochrony Środowiska (obchodzony od 1973 r. dla uczczenia I konferencji ONZ poświęconej ochronie środowiska) 6 VI Światowy Dzień bez Samochodu 7 VI Dzień Wolności Prasy 12 VI Światowy Dzień Walki z Pracą Dzieci 14 VI Światowy Dzień Krwiodawcy 15 VI Światowy Dzień Wiatru 16 VI Międzynarodowy Dzień Pomocy Dzieciom Afrykańskim (obchodzony od 1991 r. z inicjatywy OJA i UNICEF) 20 VI Międzynarodowy Dzień Uchodźcy 23 VI Dzień Ojca 26 VI Międzynarodowy Dzień Zapobiegania Narkomanii 27 VI Światowy Dzień Walki z Cukrzycą (ogłoszony w 1991 r. przez Międzynarodową Organizację Diabetyków przy WHO) 28 VI Narodowy Dzień Pamięci Poznańskiego Czerwca 1956 r. 1 VII Dzień Spółdzielczości (uchwalony przez Sejm 21 IV 1995 r.) 1 VII Światowy Dzień Architektury 24 VII Dzień Policjanta (obchodzony w rocznicę powołania Policji Państwowej ustawą z dnia 24 VII 1919 r.)

10 8 DNI I ŚWIĘTA OGÓLNOPOLSKIE 1 VIII Narodowy Dzień Pamięci Powstania Warszawskiego 10 VIII Dzień Przewodników i Ratowników Górskich 15 VIII Dzień Wojska Polskiego (rocznica bitwy warszawskiej w 1920 r.) 28 VIII Święto Polskiego Lotnictwa (obchodzone dla upamiętnienia zwycięstwa kpt. F. Żwirki i inż. S. Wigury w czasie Międzynarodowych Zawodów Lotniczych w Berlinie w 1932 r.) 31 VIII Dzień Solidarności i Wolności 31 VIII BlogDay (Blog Day) 1 IX Dzień Kombatanta (obchodzony w Polsce; nowela do ustawy o prawach kombatanckich z 1997 r.) 1 IX Światowy Dzień Pokoju (ustanowiony w rocznicę wybuchu II wojny światowej w 1939 r.) 8 IX Dzień Dobrej Wiadomości 8 IX Międzynarodowy Dzień Walki z Analfabetyzmem (obchodzony od 1966 r.) druga sobota września Światowy Dzień Pierwszej Pomocy 16 IX Międzynarodowy Dzień Ochrony Warstwy Ozonowej 17 IX Dzień Sybiraka 21 IX Światowy Dzień Chorych na Alzheimera (obchodzony od 1994 r.) 22 IX Europejski Dzień bez Samochodu 26 IX Europejski Dzień Języków 27 IX Światowy Dzień Turystyki (obchodzony od 1980 r. na wniosek Światowej Organizacji Turystyki) 27 IX Dzień Polskiego Państwa Podziemnego ostatnia niedziela września Międzynarodowy Dzień Niesłyszących (obchodzony od 1958 r. z inicjatywy Międzynarodowej Federacji Niesłyszących) ostatnia niedziela września Światowy Dzień Serca 29 IX Ogólnopolski Dzień Głośnego Czytania

11 I MIĘDZYNARODOWE 9 30 IX Dzień Chłopaka 1 X Międzynarodowy Dzień Ludzi Starszych (Dzień Seniora) 1 X Międzynarodowy Dzień Muzyki 1 X Międzynarodowy Dzień Wegetarianizmu 1 X Światowy Dzień Ptaków 4 X Dzień św. Franciszka z Asyżu patrona ekologów 4 X Światowy Dzień Zwierząt 7 X Światowy Dzień Godnej Pracy 10 X Światowy Dzień Zdrowia Psychicznego druga sobota października Światowy Dzień Hospicjów i Opieki Paliatywnej niedziela przed 16 października (niedziela poprzedzająca rocznicę wyboru Karola Wojtyły na papieża) Dzień Papieski (święto ogłoszone w 2001 r. przez Konferencję Episkopatu Polski na wniosek Fundacji Dzieło Nowego Tysiąclecia ) 13 X Dzień Dawcy Szpiku 14 X Dzień Nauczyciela Dzień Edukacji Narodowej 15 X Międzynarodowy Dzień Niewidomych Dzień Białej Laski (uchwalony przez Europejską Unię Niewidomych w Warszawie w 1993 r.) 16 X Światowy Dzień Żywności 16 X Święto Województwa Dolnośląskiego 16 X Dzień Papieża Jana Pawła II 17 X Międzynarodowy Dzień Walki z Ubóstwem 17 X Dzień Walki z Rakiem Piersi 18 X Dzień Poczty Polskiej 24 X Światowy Dzień Organizacji Narodów Zjednoczonych 24 X Dzień Walki z Otyłością (obchodzony po raz pierwszy w 1997 r. w Warszawie i dziewięciu stolicach europejskich)

12 10 DNI I ŚWIĘTA OGÓLNOPOLSKIE 24 X Światowy Dzień Informacji 25 X Europejski Dzień Sprawiedliwości Obywatelskiej 26 X Światowy Dzień Donacji i Transplantacji czwarty poniedziałek października Międzynarodowe Święto Bibliotek Szkolnych 31 X Światowy Dzień Oszczędności 1 XI Dzień Wszystkich Świętych 3 XI Dzień św. Huberta święto myśliwych 5 XI Dzień Postaci z Bajek 9 XI Światowy Dzień Jakości 11 XI Narodowe Święto Niepodległości Polski 13 XI Międzynarodowy Dzień Niewidomych (obchodzony w rocznicę urodzin V. Haüy ego, założyciela pierwszej szkoły dla niewidomych dzieci) 14 XI Światowy Dzień Walki z Cukrzycą 15 XI Międzynarodowy Dzień Pisarzy Uwięzionych (obchodzony z inicjatywy Światowej Federacji Pen Clubu) 16 XI Dzień Tolerancji (proklamowany przez UNESCO, obchodzony od 1996 r.) 17 XI Międzynarodowy Dzień Studentów (obchodzony od 1941 r. w rocznicę prześladowań studentów czeskich przez hitlerowców w 1939 r.) trzeci czwartek listopada Światowy Dzień Rzucania Palenia Papierosów 21 XI Dzień Pracownika Socjalnego 21 XI Światowy Dzień Życzliwości 21 XI Światowy Dzień Telewizji 25 XI Światowy Dzień Pluszowego Misia 29 XI Andrzejki 29 XI Międzynarodowy Dzień bez Kupowania 1 XII Światowy Dzień Walki z AIDS

13 I MIĘDZYNARODOWE 11 3 XII Światowy Dzień Osób Niepełnosprawnych (ogłoszony przez ONZ) 4 XII Dzień Górnika i Naftowca Barbórka 5 XII Międzynarodowy Dzień Wolontariusza 6 XII Mikołajki 10 XII Międzynarodowy Dzień Praw Człowieka 10 XII Dzień Ochrony Praw Dziecka druga niedziela grudnia Światowy Dzień Dziecka w Mediach 29 XII Światowy Dzień Różnorodności Biologicznej (proklamowany przez ONZ)

14 ROCZNICE REGIONALNE 1279 (735) Świebodzice uzyskały prawa miejskie (650) Pierwsza wiadomość historyczna o zamku Waldenburg (Wałbrzych), nazwanym później (1405 r.) Nowym Dworem (580) Właściciele majątku Nowy Dwór z Wałbrzycha, synowie Jana z Liebenthal sprzedali posiadłość Hermanowi Czettritzowi z Książa (550) Król czeski Jerzy z Podiebrad zajął podwałbrzyski majątek wraz z zamkiem Książ (515) Władysław Jagiellończyk, nadając gminie Boguszów prawa miejskie, udzielił jej przywileju kopania ołowiu i srebra (505) Za panowania króla Czech i Węgier Władysława Jagiellończyka Hochbergowie z Miśni nabyli majątek Książ jako królewską domenę czeską (480) W Wałbrzychu wybudowano pierwszy budynek szkoły w okolicach kościółka Matki Boskiej Bolesnej (435) Wałbrzych otrzymał uprawnienia piwowarskie.

15 ROCZNICE REGIONALNE 13 7 I 1604 (410) Właściciel Wałbrzycha Dipprand Czettritz wydał urbanium węglowe dla wsi Biały Kamień. Równocześnie ogłosił ordunek górniczy, regulujący organizację górnictwa węglowego. Był to pierwszy ordunek dotyczący górnictwa węglowego na ziemiach polskich. W tym samym roku urbanium dla wsi Sobięcin (370) W Altwasser (obecnym Starym Zdroju) ujęto źródła wody mineralnej; dwa lata później rozpoczęto leczenie uzdrowiskowe, które zakończono w 1873 r (220) Na polecenie Jana Henryka VI Hochberga, na fundamentach wcześniej istniejącego zamku, zbudowano jako romantyczną ruinę zamek Stary Książ według projektu Chrystiana Wilhelma Tischbeina (220) 18 września oddano do użytku sztolnię Fuchs u zbiegu dzisiejszych ulic Kolejowej i Reja, zwaną Lisią Sztolnią, która służyła do wodnego transportu węgla; wykorzystywana była także jako atrakcja turystyczna; eksploatowana do 1854 r (205) Wprowadzone przez króla pruskiego Fryderyka Wilhelma III reformy państwa spowodowały zmiany administracyjne kraju. Od 1 stycznia weszła w życie ordynacja miejska, która ustalała zasady funkcjonowania samorządu miejskiego. Na mocy tej ordynacji Waldenburg (Wałbrzych) stał się miastem samorządowym. 3 6 VI 1844 (170) Powstanie tkaczy w Pieszycach i w Bielawie (160) W Sokołowsku niemiecki lekarz Hermann Brehmer zapoczątkował lecznictwo przeciwgruźlicze. Tu rozpoczął swoją działalność znany lekarz Alfred Sokołowski (130) Założono Waldenburger Gebirgsverein (Wałbrzyskie Towarzystwo Górskie).

16 14 ROCZNICE 1894 (120) Rozpoczęto budowę kościoła katolickiego w stylu neoromańskim pod wezwaniem św. Jerzego na Białym Kamieniu, którą ukończono w 1898 r (110) Wielki strajk w Zagłębiu Wałbrzysko-Noworudzkim (110) Na fundamentach wcześniejszego kościoła pod wezwaniem św. Michała zakończono budowę kościoła pod wezwaniem Świętych Aniołów Stróżów w stylu neogotyckim według projektu Alexisa Langera. 1 VI 1914 (100) Oddano do użytku pierwszą na Śląsku zelektryfikowaną linię kolejową: Szczawienko Kuźnice Świdnickie Mieroszów Meziměsti (Czechy), która po 1945 r. została zdemontowana (95) Do terytorium Wałbrzycha został włączony Altwasser (Stary Zdrój), który zamieszkiwało wówczas osób. 8 III 1924 (90) Zm. Alfred Sokołowski, lekarz internista, jeden z pionierów ftyzjatrii oraz sanatoryjnego leczenia gruźlicy; zagadnienia gruźlicy studiował w zakładzie klimatycznym Hermanna Brehmera w Goerbersdorf (obecnie Sokołowsko); 165. rocznica urodzin przypada 11 XI (85) W Wałbrzychu wybudowano kinoteatr Capitol, jeden z trzech na Dolnym Śląsku obok Jeleniej Góry i Wrocławia; po drugiej wojnie świat. mieścił się tu Górniczy Dom Kultury Kopalni Wałbrzych (80) Uzdrowisko Szczawno-Zdrój przeszło na własność państwa.

17 REGIONALNE (60) Zaczęła ukazywać się Trybuna Wałbrzyska, dzisiejszy Tygodnik Wałbrzyski (50) W Wałbrzychu powstał Teatr Dramatyczny (45) Powstało Wałbrzyskie Towarzystwo Krzewienia Kultury Muzycznej. 12 XI 1989 (25) W Krzyżowej premier Tadeusz Mazowiecki i kanclerz RFN Helmut Kohl przekazali sobie gest pojednania. 12 XI 1999 (15) Zm. Marian Jachimowicz, poeta, tłumacz, eseista i malarz; ur. 12 V 1906.

18 ROCZNICE HISTORYCZNE, KULTURALNE I LITERACKIE Organizacja Narodów Zjednoczonych ogłosiła rok 2014 Międzynarodowym Rokiem Rolnictwa Rodzinnego oraz Międzynarodowym Rokiem Rodziny, a Komisja Europejska ustanowiła Europejski Rok Godzenia Pracy i Życia Rodzinnego. styczeń 1 I 1879 (135) Ur. Mieczysława Ćwiklińska, właśc. Mieczysława Trapszo, aktorka, śpiewaczka; zm. 28 VII I 1919 (95) Ur. J.D. (Jerome David) Salinger, pisarz amerykański, autor słynnej powieści pt. Buszujący w zbożu ; zm. 28 I I 1919? (95) Ur. Marek Edelman, lekarz, działacz społeczny; 5. rocznica śmierci przypada 2 X. 1 I 1929 (85) Ur. Zbigniew Nienacki, prozaik, dramatopisarz, autor sensacyjno-przygodowych utworów dla młodzieży; 20. rocznica śmierci przypada 23 IX. 1 I 1999 (15) Zm. Stanisław Hadyna, kompozytor, dyrygent, pisarz, założyciel Zespołu Pieśni i Tańca Śląsk ; 95. rocznica urodzin przypada 25 IX. 3 I 1939 (75) Ur. Joanna Papuzińska, historyk literatury, autorka utworów dla dzieci i młodzieży.

19 ROCZNICE HISTORYCZNE, KULTURALNE I LITERACKIE 17 4 I 1809 (205) Ur. Louis Braille, francuski nauczyciel, niewidomy od 3 roku życia; twórca pisma punktowego dla niewidomych do czytania za pomocą dotyku; zm. 6 I I 1924 (90) Ur. Antoni Marianowicz, satyryk, poeta, tłumacz, twórca adaptacji dla teatrów komediowych i muzycznych, prozaik, autor książek dla dzieci; zm. 3 VI I 2004 (10) Zm. Dorota Terakowska, pisarka i dziennikarka; ur. 30 VIII I 1924 (90) Ukazał się pierwszy numer Wiadomości Literackich, które wychodziły nieprzerwanie do IX 1939 r. Tygodnik pod redakcją Mieczysława Grydzewskiego skupiał grono znakomitych twórców kultury polskiej tego okresu, przede wszystkim z grupy Skamandra. 8 I 1884 (130) Ur. Kornel Makuszyński, powieściopisarz, poeta, felietonista, krytyk teatralny, autor książek dla dzieci i młodzieży; zm. 31 VII I 1894 (120) Ur. św. Maksymilian Maria Kolbe, kapłan i męczennik, franciszkanin; założyciel klasztorów w Niepokalanowie i Nagasaki; kanonizowany w 1982 r.; zm. 14 VIII I 1774 (240) Zm. Józef Andrzej Załuski, mecenas nauk, bibliofil, bibliotekarz; współzałożyciel, wraz z bratem Andrzejem Stanisławem, Biblioteki Załuskich w Warszawie; ur. 12 VIII I 1919 (95) Ur. Jan Józef Szczepański, prozaik, eseista, tłumacz, autor scenariuszy filmowych; zm. 20 II I 1989 (25) Zm. Zygmunt Hübner, reżyser, aktor, felietonista i publicysta teatralny; ur. 23 III 1930.

20 18 ROCZNICE HISTORYCZNE, 14 I 1934 (80) Ur. Marek Hłasko, prozaik; od 1958 r. na emigracji; 45. rocznica śmierci przypada 14 VI. 14 I 1999 (15) Zm. Jerzy Grotowski, reżyser teatralny, badacz i reformator sztuki aktorskiej; współzałożyciel (z Ludwikiem Flaszenem) i kierownik Teatru Laboratorium; ur. 13 VIII I 1869 (145) Ur. Stanisław Wyspiański, malarz, dramatopisarz, poeta, inscenizator, reformator teatru; zm. 28 XI I 1929 (85) Ur. Martin Luther King, amerykański bojownik o prawa człowieka, teolog, kaznodzieja, ksiądz Kościoła baptystów; pokojowa Nagroda Nobla w 1964 r.; zm. 4 IV I 1969 (45) 21-letni czeski student Jan Palach dokonał na Placu Wacława w Pradze aktu samospalenia w proteście przeciwko likwidacji przez władze demokratycznych zdobyczy praskiej wiosny. 17 I 1909 (105) Ur. Tadeusz Mikulski, historyk literatury, bibliotekarz, bibliograf; współzałożyciel Instytutu Badań Literackich PAN, od 1952 r. red. nacz. Pamiętnika Literackiego ; zm. 26 VIII I 1969 (45) Zm. Grażyna Bacewicz, kompozytorka, skrzypaczka i pedagog; 105. rocznica urodzin przypada 5 II. 17 I 2004 (10) Zm. Czesław Niemen, właśc. Cz. Wydrzycki, piosenkarz, kompozytor, instrumentalista i autor tekstów piosenek, także poeta i malarz; 75. rocznica urodzin przypada 16 II. 19 I 1809 (205) Ur. Edgar Allan Poe, amerykański prozaik, poeta i krytyk literacki; zapoczątkował

21 KULTURALNE I LITERACKIE 19 mroczną prozę gotycką z elementami horroru oraz powieść detektywistyczną; 165. rocznica śmierci przypada 7 X. 19 I 1839 (175) Ur. Paul Cézanne, malarz francuski; jeden z najwybitniejszych artystów przełomu XIX i XX w; zm. 22 X I 1979 (35) Zm. Włodzimierz Puchalski, reżyser i operator filmowy, fotograf; pionier polskiego filmu popularnonaukowego o tematyce przyrodniczej; ur. 6 III I 1949 (65) W Szczecinie odbył się IV Zjazd Związku Zawodowego Literatów Polskich, na którym proklamowano tzw. realizm socjalistyczny jako obowiązujący wzorzec literacki; zmieniono nazwę organizacji na Związek Literatów Polskich (ZLP); jego nowym prezesem został Leon Kruczkowski. 21 I 1919 (95) Ur. Stanisława Fleszarowa-Muskat, powieściopisarka, dramatopisarka; 25. rocznica śmierci przypada 1 X. 21 I 1924 (90) Zm. Włodzimierz Iljicz Lenin, właśc. Włodzimierz Iljicz Uljanow, twórca partii bolszewickiej, główna postać rosyjskiej rewolucji październikowej, organizator i pierwszy przywódca państwa radzieckiego, teoretyk marksizmu i ideolog komunizmu; ur. 22 IV I 1849 (165) Ur. Johan August Strindberg, pisarz szwedzki; uznany za mistrza dramatu naturalistycznego i prekursora dramatu ekspresjonistycznego; zm. 14 V I 1889 (125) Zm. Ignacy Domeyko, geolog, mineralog i inżynier górnictwa, badacz Chile, filomata; ur. 31 VII 1802.

22 20 ROCZNICE HISTORYCZNE, 23 I 1944 (70) Zm. Edvard Munch, norweski malarz i grafik; jego twórczość wywarła silny wpływ na malarstwo europejskie pocz. XX w.; ur. 12 XII I 1934 (80) Ur. Stanisław Grochowiak, poeta, prozaik, dramatopisarz, publicysta; zm. 2 IX I 1989 (25) Zm. Salvador Dalí, hiszpański malarz, grafik i teoretyk sztuki; jeden z najwybitniejszych przedstawicieli surrealizmu; 110. rocznica urodzin przypada 11 V. 26 I 1809 (205) Ur. Sabała, właśc. Jan Krzeptowski, góralski gawędziarz i skrzypek; 120. rocznica śmierci przypada 8 XII. 26 I 1964 (50) Zm. Ksawery Dunikowski, rzeźbiarz i malarz; ur. 24 XI I 1989 (25) Spotkanie w Magdalence, na którym zapadła decyzja o podjęciu rozmów przedstawicieli władz partyjno-państwowych z opozycją. 27 I 1999 (15) Zm. Jerzy Turowicz, redaktor, publicysta, działacz katolicki; współzałożyciel Tygodnika Powszechnego ; ur. 10 XII I 2009 (5) Zm. John Updike, amerykański pisarz i eseista; ur. 18 III I 1939 (75) Zm. William Butler Yeats, irlandzki poeta, prozaik i dramatopisarz; Nagroda Nobla w 1923 r.; ur. 13 VI I 1954 (60) Zm. Eugeniusz Mikołaj Romer, geograf, twórca i pionier nowoczesnej kartografii polskiej; ur. 3 II 1871.

23 KULTURALNE I LITERACKIE I 1944 (70) Zm. Jean Giraudoux, francuski pisarz, dyplomata, dziennikarz; ur. 29 X I 1944 (70) Zm. Stefania Sempołowska, działaczka społeczna i oświatowa, publicystka, autorka książek dla dzieci i młodzieży; ur. 1 X luty 1 II 1994 (20) Wszedł w życie, podpisany 16 XII 1991 r., Układ Europejski, ustanawiający stowarzyszenie Polski ze Wspólnotami Europejskimi. 2 II (30 I?) 1864 (150) Ur. Maria Rodziewiczówna, powieściopisarka, nowelistka; 70. rocznica śmierci przypada 6 XI. 2 II 1494 (520) Ur. Bona, właśc. Bona Sforza d Aragona, królowa Polski, druga żona Zygmunta I Starego, matka Anny Jagiellonki i Zygmunta II Augusta; zm. 19 XI II 1769 (245) Ur. Iwan Kryłow, rosyjski poeta, bajkopisarz, dramaturg i publicysta; 170. rocznica śmierci przypada 9 XI. 2 II 1919 (95) Ur. Zbigniew Lengren, rysownik, satyryk, karykaturzysta, autor aforyzmów i fraszek; twórca sympatycznej postaci profesora Filutka, którego przygody zamieszczał przez ponad pięćdziesiąt lat w Przekroju ; zm. 30 IX II 1809 (205) Ur. Felix Mendelssohn-Bartholdy, niemiecki kompozytor, dyrygent i pianista; zm. 4 XI 1847.

24 22 ROCZNICE HISTORYCZNE, 3 II 1874 (140) Ur. Gertrude Stein, pisarka amerykańska; patronowała młodym pisarzom (m.in. E. Hemingwayowi), nazwanym przez nią straconym pokoleniem (Lost Generation); zm. 27 VII II 1914 (100) Ur. William Seward Burroughs, powieściopisarz amerykański; jeden z twórców ruchu beatników; zm. 2 VIII II 5 IV 1989 (25) Konferencja Okrągłego Stołu; negocjacje, które doprowadziły do kompromisu między przedstawicielami rządu i opozycji; uzgodniono m.in. legalizację Solidarności oraz przeprowadzenie w czerwcu 1989 r. wyborów do dwuizbowego parlamentu. 7 II 1909 (105) Ur. Anna Świrszczyńska, poetka, dramatopisarka, autorka wierszy i opowiadań dla dzieci; 30. rocznica śmierci przypada 30 IX. 7 II 1994 (20) Zm. Witold Lutosławski, kompozytor, pianista, dyrygent; ur. 25 I II 1999 (15) Zm. Iris Murdoch, pisarka angielska, pochodzenia irlandzkiego; 95. rocznica urodzin przypada 15 VII. 10 II 2009 (5) Zm. Jan Błoński, krytyk i historyk literatury, eseista, tłumacz; ur. 15 I II 2004 (10) Zm. Ryszard Kukliński, pułkownik Wojska Polskiego i armii amerykańskiej, tajny współpracownik CIA; ur. 13 VII II 1804 (210) Zm. Immanuel Kant, filozof niemiecki; twórca transcendetalnego idealizmu; 290. rocznica urodzin przypada 22 IV.

25 KULTURALNE I LITERACKIE II 1809 (205) Ur. Karol Darwin, angielski przyrodnik, twórca teorii ewolucji biologicznej zwanej darwinizmem; zm. 19 IV II 1984 (30) Zm. Julio Cortázar, pisarz argentyński; autor powieści obfitujących w eksperymenty językowe i literackie ( Gra w klasy ), opowiadania fantastyczne; 100. rocznica urodzin przypada 26 VIII. 13 II 1969 (45) Zm. Kazimierz Wierzyński, poeta, prozaik, eseista; współtwórca grupy poetyckiej Skamander; 120. rocznica urodzin przypada 27 VIII. 14 II 1909 (105) Ur. Anna Milska, pisarka, tłumaczka, autorka książek dla dzieci; zm. 12 XI II 1919 (95) Zm. Wiktor Gomulicki, poeta, powieściopisarz, eseista, krytyk literacki, badacz dziejów Warszawy, bibliofil i kolekcjoner; ur. 17 X II 1989 (25) Przywódca Iranu ajatollah Ruhollah Chomeini wezwał muzułmanów całego świata do zabicia hindusko-brytyjskiego pisarza Salmana Rushdiego, który swoją powieścią pt. Szatańskie wersety obraził islam. 15 II 1564 (450) Ur. Galileo Galilei, pol. Galileusz, włoski fizyk, astronom i filozof; odkrył: prawa ruchu wahadła i swobodnego spadania ciał, góry na Księżycu, 4 satelity Jowisza, fazy Wenus, plamy słoneczne oraz stwierdził obrót Słońca wokół własnej osi; zm. 8 I II 1919 (95) Ur. Natalia Rolleczek, pisarka, autorka książek dla młodzieży. 18 II 1374 (640) Ur. Jadwiga, św. (Jadwiga Andegaweńska), królowa Polski, córka Ludwika Andegaweńskiego, żona Władysława II Jagiełły; 615. rocznica śmierci przypada 17 VII.

26 24 ROCZNICE HISTORYCZNE, 18 II 1564 (450) Zm. Michał Anioł, właśc. Michelangelo Buonarroti, włoski rzeźbiarz, malarz, rysownik, architekt i poeta; ur. 6 III II 1874 (140) Zm. Józef Unger, drukarz, księgarz; ur. 15 IV II 1894 (120) Ur. Jarosław Iwaszkiewicz, poeta, prozaik, dramatopisarz, eseista i tłumacz; współtwórca grupy poetyckiej Skamander; zm. 2 III II 1999 (15) Zm. Sarah Kane, angielska dramatopisarka; przedstawicielka nurtu nazwanego nowym brutalizmem ; ur. 3 II II 1984 (30) Zm. Michaił A. Szołochow, prozaik i publicysta rosyjski; Nagroda Nobla w 1965 r.; ur. 24 V II 1814 (200) Ur. Oskar Kolberg, folklorysta, etnograf, muzyk i kompozytor; zm. 3 VI II 1859 (155) Zm. Zygmunt Krasiński, poeta, dramatopisarz, powieściopisarz, epistolograf i filozof; ur. 19 II II 1989 (25) Zm. Hans Hellmut Kirst, pisarz niemiecki; autor popularnych powieści poświęconych tematyce wojennej bądź kryminalnej; 100. rocznica urodzin przypada 5 XII. 23 II 2009 (5) Zm. Franciszek Starowieyski, malarz, grafik i scenograf; ur. 8 VII II 1929 (85) Ur. Zdzisław Beksiński, malarz, fotografik, grafik, rzeźbiarz; zm. 21 II 2005.

27 KULTURALNE I LITERACKIE II 1969 (45) Zm. Karl Jaspers, niemiecki filozof i psycholog; jeden z głównych przedstawicieli egzystencjalizmu; ur. 23 II II 1904 (110) Ur. Jalu Kurek, powieściopisarz, poeta, tłumacz, publicysta; zm. 10 XI II 1889 (125) Ur. Antoni Jan Bogusławski, poeta, prozaik, autor utworów dla dzieci; zm. 31 VIII marzec 1 III 1904 (110) Ur. Glenn Miller, amerykański puzonista i kompozytor, założyciel słynnej orkiestry; 70. rocznica śmierci przypada 16 XII. 2 III 1889 (125) Zm. Ludwik Waryński, działacz i ideolog polskiego ruchu socjalistycznego, twórca I Proletariatu; drukarz, wydawca; ur. 24 IX III 1934 (80) Ur. Jacek Kuroń, działacz polityczny i społeczny, współtwórca polskiej opozycji demokratycznej, długoletni więzień polityczny, współzałożyciel KOR-u, uczestnik obrad Okrągłego Stołu, poseł na Sejm RP, dwukrotnie minister pracy i polityki socjalnej; 10. rocznica śmierci przypada 17 VI. 3 III 1944 (70) Ur. Maria Nurowska, pisarka. 4 III 2004 (10) Zm. Jeremi Przybora, poeta, humorysta, autor tekstów kabaretowych, piosenek, słuchowisk radiowych, widowisk telewizyjnych, prozaik; twórca (wraz z J. Wasowskim) Kabaretu Starszych Panów; ur. 12 XII 1915.

28 26 ROCZNICE HISTORYCZNE, 5 III 1234 (780) Ur. Kinga (Kunegunda), księżna krakowska i sandomierska, żona Bolesława Wstydliwego; zm. 24 VII III 1994 (20) Zm. Jan Dobraczyński, powieściopisarz, publicysta; odznaczony medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata ; ur. 20 IV III 1619 (395) Ur. Cyrano de Bergerac, pisarz francuski; tytułowy bohater komedii E. Rostanda; zm. 28 VII III 1909 (105) Ur. Stanisław Jerzy Lec, poeta, satyryk, aforysta, fraszkopisarz; zm. 7 V III 1924 (90) Ur. Abe Kōbō, japoński prozaik, dramatopisarz i eseista; zm. 22 I III 1969 (45) Zm. Anna Kowalska, powieściopisarka, nowelistka; ur. 26 IV III 1999 (15) Zm. Stanley Kubrick, amerykański reżyser, scenarzysta i producent filmowy; ur. 26 VII III 1859 (155) Ur. Kenneth Grahame, pisarz angielski; autor utworu dla dzieci pt. O czym szumią wierzby ; zm. 6 VII III 1869 (145) Zm. Hector Berlioz, francuski kompozytor i dyrygent; ur. 11 XII III 1934 (80) Ur. Jurij Gagarin, radziecki kosmonauta; 12 IV 1961 r. jako pierwszy człowiek odbył lot kosmiczny po orbicie satelitarnej Ziemi w statku kosmicznym Wostok 1; zm. 27 III 1968.

29 KULTURALNE I LITERACKIE III 1999 (15) Zm. Yehudi Menuhin, amerykański skrzypek i dyrygent; ur. 22 IV III 1884 (130) Ur. Józef Węgrzyn, aktor, reżyser; zm. 4 IX III 1899 (115) Ur. Jan Lechoń, właśc. Leszek Serafinowicz, poeta, eseista, krytyk literacki i teatralny, tłumacz; współtwórca grupy poetyckiej Skamander; zm. 8 VI III 1954 (60) Powstanie Studenckiego Teatru Satyryków (STS). 14 III 1804 (210) Ur. Johann Strauss, ojciec, austriacki kompozytor, skrzypek i dyrygent; 165. rocznica śmierci przypada 25 IX. 14 III 1879 (135) Ur. Albert Einstein, fizyk; twórca teorii względności; Nagroda Nobla w 1921 r.; zm. 18 IV III 1964 (50) Z inicjatywy Antoniego Słonimskiego grupa 34 wybitnych pisarzy i naukowców skierowała do premiera Józefa Cyrankiewicza list z protestem przeciwko ograniczaniu przydziałów papieru na druk książek i czasopism oraz przeciw zaostrzeniu cenzury prasowej. 15 III 1854 (160) Ur. Emil von Behring, niemiecki bakteriolog; w 1890 r. (wraz z Japończykiem S. Kitazato) wynalazł surowice antytoksyczne: przeciwbłoniczą i przeciwtężcową; laureat pierwszej Nagrody Nobla w dziedzinie medycyny w 1901 r.; zm. 31 III III 1844 (170) Ur. Nikołaj Rimski-Korsakow, kompozytor rosyjski; zm. 21 VI 1908.

30 28 ROCZNICE HISTORYCZNE, 19 III 1869 (145) Ur. Józef Wilhelm Mehoffer, malarz; przedstawiciel Młodej Polski; zm. 7 VII III 2004 (10) Zm. Zygmunt Kubiak, filolog klasyczny, eseista, tłumacz; 85. rocznica urodzin przypada 30 IV. 20 III 1914 (100) Ur. Swiatosław Richter, pianista rosyjski; jeden z najwybitniejszych wirtuozów fortepianu w XX w; zm. 1 VIII III 16 XI 1794 (220) Powstanie kościuszkowskie. 25 III 1954 (60) Zm. Leon Schiller, teoretyk, historyk i krytyk teatru, autor widowisk teatralnych, inscenizator, reżyser teatralny; ur. 14 III III 1799 (215) Ur. Stanisław Worcell, działacz rewolucyjno-demokratyczny, pisarz, publicysta; zm. 3 II III 1959 (55) Zm. Raymond Chandler, powieściopisarz amerykański; autor powieści detektywistycznych; ur. 23 VII III 1914 (100) Ur. Bohumil Hrabal, pisarz czeski; zm. 3 II III 1994 (20) Zm. Eugène Ionesco, dramatopisarz francuski, pochodzenia rumuńskiego; jeden z twórców teatru absurdu; ur. 26 XI III 1844 (170) Ur. Paul Verlaine, poeta francuski; jeden z najwybitniejszych twórców symbolizmu; zm. 8 I 1896.

31 KULTURALNE I LITERACKIE III 1914 (100) Ur. Octavio Paz, meksykański poeta, eseista i publicysta; Nagroda Nobla w 1990 r.; zm. 19 IV kwiecień 1 IV 1809 (205) Ur. Mikołaj Gogol, rosyjski prozaik, dramaturg i publicysta; zm. 4 III IV 1929 (85) Ur. Milan Kundera, czeski prozaik, nowelista; od 1975 r. na emigracji we Francji. 3 IV 1849 (165) Zm. Juliusz Słowacki, poeta, dramatopisarz, epistolograf, twórca własnej odmiany romantycznej kosmogonii i mesjanistycznej historiozofii (tzw. filozofia genezyjska); 205. rocznica urodzin przypada 4 IX. 3 IV 1924 (90) Ur. Marlon Brando, amerykański aktor i reżyser teatralny i filmowy; 10. rocznica śmierci przypada 1 VII. 6 IV 1914 (100) Zm. Józef Chełmoński, malarz, jeden z nawybitniejszych twórców malarstwa realistycznego w Polsce; 165. rocznica urodzin przypada 7 XI. 7 IV 1884 (130) Ur. Bronisław Malinowski, etnolog i antropolog społeczny; współtwórca funkcjonalizmu, wybitny badacz kultur Nowej Gwinei i Wysp Trobrianda; zm. 16 V IV 1909 (105) Zm. Helena Modrzejewska, wybitna polska aktorka; ur. 12 X IV 1929 (85) Ur. Jacques Brel, belgijski pieśniarz, kompozytor, poeta, aktor filmowy i reżyser, działający we Francji; zm. 8 X 1978.

32 30 ROCZNICE HISTORYCZNE, 10 IV 1899 (115) Ur. Ewa Szelburg-Zarembina, powieściopisarka, autorka książek dla dzieci i młodzieży, poetka, eseistka, autorka dramatów, działaczka społeczna; zm. 28 IX IV 1954 (60) Zm. Auguste Lumière, francuski chemik, pionier kinematografii; ur. 19 X IV 2004 (10) Zm. Jacek Kaczmarski, pieśniarz, poeta, pisarz, kompozytor, bard Solidarności ; ur. 22 III IV 1939 (75) Ur. Seamus Heaney, irlandzki poeta, eseista; Nagroda Nobla w 1995 r.; zm. 30 VIII IV 1759 (255) Zm. Georg Friedrich Händel (Haendel, Handel), kompozytor niemiecki; wybitny przedstawiciel muzyki późnego baroku; ur. 23 II IV 1844 (170) Ur. Anatole France, pisarz francuski; Nagroda Nobla w 1921 r.; 90. rocznica śmierci przypada 12 X. 16 IV 1889 (125) Ur. Charles Chaplin, angielski aktor, reżyser i scenarzysta filmowy; pracował gł. w USA; jeden z najwybitniejszych artystów filmu światowego; zm. 25 XII IV 1924 (90) Ur. Henry Mancini, amerykański kompozytor muzyki rozrywkowej; autor muzyki filmowej i musicali; 20. rocznica śmierci przypada 14 VI. 16 IV 1934 (80) Ur. Halina Snopkiewicz, autorka książek dla młodzieży, tłumaczka; zm. 30 VI IV 1824 (190) Zm. George Gordon Byron, poeta angielski; jeden z czołowych twórców romantyzmu; ur. 22 I 1788.

33 KULTURALNE I LITERACKIE IV 1914 (100) Ur. Olga Siemaszko, grafik, scenograf; zajmowała się gł. ilustrowaniem książek i czasopism dla dzieci, plakatem filmowym i teatralnym; zm. 8 X IV 1889 (125) Ur. Adolf Hitler, przywódca niemieckiego faszyzmu; odpowiedzialny za zbrodnie ludobójstwa; zm. 30 IV IV 1904 (110) Ur. Jacob Robert Oppenheimer, fizyk amerykański; współtwórca amerykańskiej bomby atomowej, propagator międzynarodowej kontroli wykorzystania energii atomowej; zm. 18 II IV 1899 (115) Ur. Władimir Nabokow (Vladimir Nabokov), pisarz rosyjsko-amerykański; od 1919 r. na emigracji; zm. 2 VII IV 1969 (45) Zm. Krzysztof Komeda, właśc. K. Trzciński, kompozytor i pianista jazzowy; sławę zyskał jako twórca muzyki filmowej; ur. 27 IV IV 1744 (270) Zm. Anders Celsiusz (Anders Celsjusz), szwedzki fizyk i astronom; w 1742 r. zaproponował 100-stopniową skalę temperatury; ur. 27 XI IV 1874 (140) Ur. Guglielmo Marconi, fizyk włoski, pionier radiotechniki; zbudował radiotelegraf; Nagroda Nobla w 1909 r.; zm. 20 VII IV 1564* (450) Ur. William Shakespeare, pol. Szekspir, angielski dramatopisarz, poeta i aktor; uważany za największego dramatopisarza świata; zm. 23 IV * Data chrztu

34 32 ROCZNICE HISTORYCZNE, 28 IV 1904 (110) Ur. Jan Izydor Sztaudynger, poeta, satyryk, znawca i propagator teatru lalkowego, tłumacz; zm. 12 IX IV 1919 (95) Ur. Leszek Prorok, prozik, eseista, dramaturg; 30. rocznica śmierci przypada 8 XII. 29 IV 1899 (115) Ur. Duke Ellington, amerykański pianista, kompozytor i aranżer jazzowy, kierownik orkiestry; 40. rocznica śmierci przypada 24 V. 29 IV 1984 (30) Zm. Karol Estreicher, syn Stanisława, historyk sztuki, bibliograf, pisarz; ur. 4 III maj 1 V 1899 (115) Ur. Witold Jan Doroszewski, językoznawca; redaktor naczelny fundamentalnego Słownika języka polskiego (11 tomów); zm. 26 I V 1904 (110) Zm. Antonin Dvořák, czeski kompozytor, dyrygent i pedagog; ur. 8 IX V 2004 (10) Polska została członkiem Unii Europejskiej na mocy tzw. Traktatu akcesyjnego podpisanego 16 IV 2003 r. w Atenach. 2 V 1519 (495) Zm. Leonardo da Vinci, włoski malarz i rysownik, rzeźbiarz, architekt i urbanista, teoretyk sztuki i uczony; ur. 15 IV V 1859 (155) Ur. Jerome Klapka Jerome, pisarz angielski; autor popularnych komedii i powieści humorystycznych; zm. 14 VI 1927.

35 KULTURALNE I LITERACKIE 33 2 V 1879 (135) Ur. Helena Radlińska, pseud. Helena Orsza, pedagog, historyk oświaty, działaczka społeczna i polityczna, organizator i teoretyk bibliotekarstwa, badacz czytelnictwa; 60. rocznica śmierci przypada 10 X. 3 V 1469 (545) Ur. Niccolò Machiavelli, florencki historyk, dyplomata; jeden z najwybitniejszych przedstawicieli renesansowej myśli politycznej; zm. 21 VI V 1924 (90) Zm. Edith Nesbit, pisarka angielska; autorka popularnych opowieści dla dzieci; ur. 15 VIII V 1819 (195) Ur. Stanisław Moniuszko, kompozytor, dyrygent, organista i pedagog; uważany za twórcę polskiej opery narodowej; zm. 4 VI V 1949 (65) Zm. Maurice Maeterlinck, belgijski dramatopisarz, poeta i eseista, tworzący w języku francuskim; czołowy przedstawiciel symbolizmu; Nagroda Nobla w 1911 r.; ur. 29 VIII V 1919 (95) Zm. Lyman Frank Baum, pisarz amerykański; autor serii książek o Czarnoksiężniku Ozie; ur. 15 V V 1919 (95) Ur. Eva Maria Perón ( Evita ), żona Juana Domingo, argentyńska działaczka społeczna i polityczna, charyzmatyczna przywódczyni peronizmu; współdziałała ze związkami społecznymi i kobiecymi; zm. 26 VII V 1989 (25) Ukazał się pierwszy numer Gazety Wyborczej pod redakcją Adama Michnika. 9 V 1924 (90) Ur. Bułat Okudżawa, gruziński poeta, kompozytor i pieśniarz; zm. 12 VI 1997.

36 34 ROCZNICE HISTORYCZNE, 10 V 1899 (115) Ur. Fred Astaire, właśc. Frederick Austerlitz, amerykański aktor, tancerz, piosenkarz i choreograf; zm. 22 VI V 1364 (650) Kazimierz Wielki zakłada Akademię Krakowską wraz z biblioteką; dzisiejszy Uniwersytet Jagielloński i Biblioteka Jagiellońska. 16 V 1924 (90) Ur. Tadeusz Kubiak, poeta, satyryk, autor utworów dla dzieci i młodzieży, słuchowisk radiowych, tekstów piosenek; 35. rocznica śmierci przypada 3 VI. 16 V 1984 (30) Zm. Irvin Shaw, pisarz amerykański; autor pacyfistycznej powieści Młode lwy ; ur. 27 II V 1924 (90) Ur. Kazimierz Dejmek, reżyser teatralny; zm. 31 XII V 1944 (70) 2. Korpus Polski pod dowództwem gen. Władysława Andersa zdobył Monte Cassino, kończąc tym samym bitwę o Rzym i otwierając aliantom drogę do stolicy Włoch. 19 V 1864 (150) Zm. Nathaniel Hawthorne, pisarz amerykański; autor książek dla dzieci, m.in. Opowieści z zaczarowanego lasu ; 210. rocznica urodzin przypada 4 VII. 20 V 1799 (215) Ur. Honoré de Balzac, pisarz francuski; zm. 18 VIII V 1919 (95) Ur. Gustaw Herling-Grudziński, prozaik, krytyk literacki, publicysta; zm. 4 VII V 1979 (35) Zm. Eugeniusz Paukszta, powieściopisarz, publicysta, autor książek dla młodzieży; ur. 9 VIII 1916.

37 KULTURALNE I LITERACKIE V 1859 (155) Ur. Arthur Conan Doyle, pisarz angielski; autor licznych nowel i powieści kryminalnych oraz historyczno-przygodowych i fantastycznonaukowych; twórca postaci genialnego detektywa amatora Sherlocka Holmesa; zm. 7 VII V 1924 (90) Ur. Charles Aznavour, francuski piosenkarz, kompozytor i aktor filmowy. 24 V 1819 (195) Ur. Wiktoria, królowa Wielkiej Brytanii i Irlandii od 1837 r. oraz cesarzowa Indii od 1876 r. Jej panowanie, zwane erą wiktoriańską, przypadło na lata rozkwitu gospodarczego i ekspansji kolonialnej imperium brytyjskiego; zm. 22 I V 1994 (20) Zm. Juliusz Kydryński, prozaik, krytyk teatralny i literacki, tłumacz; ur. 30 VI V 1564 (450) Zm. Jan Kalwin, francuski reformator religijny i współtwórca Kościoła ewangelicko- -reformowanego; 505. rocznica urodzin przypada 10 VII. 27 V 1884 (130) Ur. Max Brod, pisarz austriacki; przyjaciel i biograf F. Kafki, wydawca jego dzieł; zm. 20 XII V 1894 (120) Ur. Samuel Dashiell Hammett, pisarz amerykański; twórca tzw. czarnego kryminału, autor. m.in. Sokoła maltańskiego ; zm. 10 I V 1914 (100) Ur. Bohdan Arct, syn Zygmunta, księgarza i wydawcy, oraz Marii z domu Buyno, autorki powieści dla młodzieży, prozaik, popularyzator lotnictwa; zm. 11 V V 1929 (85) Ur. Jerzy Boniecki, pisarz, dziennikarz paryskiej Kultury, pomysłodawca, organizator i fundator założonej w 1980 r. w Austrii Niezależnej Fundacji Popierania Kultury Polskiej POLCUL; zm. 8 IX 2003.

38 36 ROCZNICE HISTORYCZNE, 29 V 1999 (15) Zm. Danuta Wawiłow, poetka, autorka utworów dla dzieci i młodzieży; ur. 14 IV V 1809 (205) Zm. Joseph Haydn, kompozytor austriacki; przedstawiciel klasycyzmu w muzyce; ur. 31 III V 1819 (195) Ur. Walt Whitman, poeta amerykański; autor głośnego zbioru poezji pt. Źdźbła trawy ; zm. 26 III czerwiec VI 1834 (180) Pod koniec czerwca w Paryżu ukazał się po raz pierwszy drukiem Pan Tadeusz Adama Mickiewicza, w dwóch tomach, w nakładzie trzech tysięcy egemplarzy VI 1979 (35) Pierwsza pielgrzymka papieża Jana Pawła II do ojczyzny. 3/4 VI 1989 (25) Wydarzenia na Placu Tiananmen w Pekinie; wojsko zmasakrowało kilka tysięcy demonstrujących studentów i robotników, domagających się gł. walki z korupcją. 3 VI 1899 (115) Zm. Johann Strauss, syn, austriacki kompozytor i dyrygent; twórca wiedeńskich walców i operetek, zwany królem walca; ur. 25 X VI 1924 (90) Zm. Franz Kafka, pisarz austriacki, pochodził z rodziny żydowskiej osiadłej w Czechach; ur. 3 VII VI 1939 (75) Ur. Ireneusz Iredyński, dramatopisarz, prozaik, poeta; zm. 9 XII 1985.

39 KULTURALNE I LITERACKIE 37 4 VI 1989 (25) Pierwsze częściowo wolne wybory do sejmu i senatu w powojennej historii Polski. 5 VI 1949 (65) Ur. Ken Follet, pisarz angielski, czołowy twórca powieści sensacyjnych i szpiegowskich. 5 VI 2004 (10) Zm. Ronald Wilson Reagan, amerykański polityk, prezydent; ur. 6 II VI 1799 (215) Ur. Aleksander Puszkin, rosyjski poeta, prozaik i dramatopisarz; zm. 10 II VI 1914 (100) Ur. Henryk Tomaszewski, grafik; jeden z twórców nowoczesnego plakatu polskiego; rysunki satyryczne, grafika książkowa, scenografia; zm. 11 IX VI 2004 (10) Zm. Ray Charles, amerykański wokalista, pianista i kompozytor jazzowy; niewidomy od 6 roku życia; ur. 23 IX VI 1864 (150) Ur. Richard Strauss, niemiecki kompozytor i dyrygent; 65. rocznica śmierci przypada 8 IX. 11 VI 1899 (115) Ur. Yasunari Kawabata, powieściopisarz japoński; Nagroda Nobla w 1968 r.; zm. 16 IV VI 1979 (35) Zm. John Wayne, amerykański aktor filmowy; gwiazdor westernu; ur. 26 V VI 1929 (85) Ur. Anne Frank, żydowska dziewczynka, autorka dziennika z czasów holocaustu; zginęła w obozie koncentracyjnym Bergen-Belsen w marcu VI 1924 (90) Ur. Adam Hanuszkiewicz, reżyser, aktor; zm. 4 XII 2011.

40 38 ROCZNICE HISTORYCZNE, 22 VI 1904 (110) Ur. Michał Choromański, prozaik i dramatopisarz; zm. 24 V VI 1889 (125) Ur. Anna Achmatowa, właśc. Anna A. Gorienko, poetka rosyjska; w młodości przedstawicielka akmeizmu; zm. 5 III VI 1914 (100) Ur. Janusz Minkiewicz, poeta, satyryk, tłumacz, autor adaptacji dla teatrów komediowych i muzycznych; zm. 29 V VI 2009 (5) Zm. Michael Jackson, amerykański wokalista, pianista i kompozytor muzyki rozrywkowej, także tancerz; ur. 29 VIII VI 1914 (100) W Sarajewie zamach na następcę tronu austro-węgierskiego arcyksięcia Franciszka Ferdynanda Habsburga i jego małżonkę; wydarzenie stało się bezpośrednią przyczyną wybuchu I wojny światowej. 28 VI 1919 (95) Traktat wersalski najważniejszy z układów pokojowych kończących I wojnę światową. 30 VI 1929 (85) Ur. Jan Łomnicki, reżyser, twórca filmów dokumentalnych, fabularnych oraz seriali telewizyjnych; zm. 18 XII lipiec 1 VII 1804 (210) Ur. George Sand, właśc. Aurore Dudevant, pisarka francuska; odegrała wielką rolę w życiu literackim, artystycznym i społecznym epoki romantyzmu; zm. 8 VI 1876.

41 KULTURALNE I LITERACKIE 39 1 VII 1959 (55) W Krakowie powstał Społeczny Instytut Wydawniczy Znak. 2 VII 1999 (15) Zm. Mario Puzo, pisarz amerykański, autor Ojca Chrzestnego ; ur. 15 X VII 1904 (110) Ur. Halina Auderska, powieściopisarka, dramatopisarka, autorka słuchowisk radiowych, publicystka, leksykograf; zm. 21 II VII 1929 (85) Ur. Konrad Swinarski, reżyser i scenograf; zm. 19 VIII VII 1934 (80) Zm. Maria Skłodowska-Curie, chemik i fizyk, współtwórczyni nauki o promieniotwórczości; Nagroda Nobla w 1903 i 1911 r.; ur. 7 XI VII 1889 (125) Ur. Jean Cocteau, francuski poeta, dramatopisarz, prozaik, krytyk literacki, scenarzysta i reżyser filmowy; zm. 11 X VII 1874 (140) Ur. Władysław Grabski, działacz społeczno-polityczny, polityk i ekonomista, premier i minister skarbu, przeprowadził reformę walutową; zm. 1 III VII 1929 (85) Zm. Julian Fałat, malarz, wybitny akwarelista; ur. 30 VII VII 1969 (45) Zm. Bogumił Kobiela, aktor teatralny i filmowy; ur. 31 V VII 1974 (40) Zm. Pär Lagerkvist, szwedzki poeta, prozaik i dramatopisarz; Nagroda Nobla w 1951 r.; ur. 23 V VII 1989 (25) Zm. Laurence Olivier, angielski aktor i reżyser; ur. 22 V 1907.

42 40 ROCZNICE HISTORYCZNE, 12 VII 1884 (130) Ur. Amadeo Modigliani, włoski malarz, rysownik i rzeźbiarz; zm. 24 I VII 1904 (110) Ur. Pablo Neruda, poeta chilijski; Nagroda Nobla w 1971 r.; zm. 23 IX VII 1789 (225) Zdobycie Bastylii, początek rewolucji francuskiej. 14 VII 1854 (160) Ur. Jacek Malczewski, malarz; jeden z najwybitniejszych przedstawicieli symbolizmu przełomu wieków; 85. rocznica śmierci przypada 8 X. 14 VII (26 XI?) 1904 (110) Ur. Isaac Bashevis Singer, prozaik żydowski, tworzący w języku jidysz; Nagroda Nobla w 1978 r.; zm. 24 VII VII 1989 (25) Zm. Artur Sandauer, krytyk literacki, prozaik, tłumacz; ur. 14 XII VII 1999 (15) Zm. Władysław Hasior, artysta rzeźbiarz; ur. 14 V VII 2009 (5) Zm. Zbigniew Zapasiewicz, aktor teatralny i filmowy, reżyser; 80. rocznica urodzin przypada 13 IX. 15 VII 1904 (110) Zm. Antoni Czechow, rosyjski nowelista i dramatopisarz; ur. 29 I VII 1989 (25) Zm. Maria Kuncewiczowa, pisarka; ur. 30 X 1895?. 16 VII 1989 (25) Zm. Herbert von Karajan, dyrygent austriacki; jeden z najwybitniejszych dyrygentów symfonicznych i operowych; ur. 5 IV 1908.

43 KULTURALNE I LITERACKIE VII 2009 (5) Zm. Leszek Kołakowski, filozof, historyk filozofii, prozaik, eseista; ur. 23 X (20?) VII 1979 (35) Zm. Edward Stachura, poeta, prozaik; ur. 18 VIII VII 1374 (640) Zm. Francesco Petrarca, pol. Petrarka, poeta włoski; sławę przyniosły mu liryki będące wyrazem platonicznej miłości do Laury; 710. rocznica urodzin przypada 20 VII. 19 VII 1834 (180) Ur. Edgar-Hilaire-German Degas, francuski malarz, grafik i rzeźbiarz; zm. 27 IX VII 1904 (110) Ur. Hanna Ożogowska, autorka utworów dla dzieci i młodzieży; zm. 26 IV VII 1969 (45) Pierwsze lądowanie astronautów na Księżycu podczas misji statku kosmicznego Apollo 11; 21 VII Neil Armstrong jako pierwszy człowiek stanął na powierzchni Księżyca. 21 VII 1899 (115) Ur. Ernest Hemingway, pisarz amerykański; jeden z czołowych przedstawicieli tzw. straconego pokolenia; Nagroda Nobla w 1954 r.; zm. 2 VII VII 1829 (185) Zm. Wojciech Bogusławski, aktor, reżyser, dramatopisarz, dyrektor teatru, nazwany ojcem teatru polskiego; ur. 9 IV VII 1969 (45) Zm. Witold Gombrowicz, prozaik, dramaturg; 110. rocznica urodzin przypada 4 VIII. 26 VII 1894 (120) Ur. Aldous Huxley, pisarz angielski, eseista; zm. 22 XI VII 1894 (120) Ur. Magdalena Samozwaniec, pisarka satyryczna; zm. 20 X 1972.

44 42 ROCZNICE HISTORYCZNE, 26 VII 1979 (35) Zm. Stefan Wiechecki, pseud. Wiech, pisarz, satyryk; w felietonach i humoreskach utrwalił język i obyczaje przedmieść przedwojennej Warszawy; ur. 10 VIII VII 1929 (85) Ur. Janusz Grabiański, grafik i ilustrator; ilustracje książek dla dzieci ( O krasnoludkach i sierotce Marysi M. Konopnickiej); zm. 20 X VII 1824 (190) Ur. Alexandre Dumas, syn, pisarz francuski; zm. 27 XI VII 1914 (100) Wybuch I wojny światowej. 30 VII 1994 (20) Zm. Ryszard Riedel, wokalista bluesowego zespołu Dżem, autor tekstów piosenek; ur. 7 IX VII 1784 (230) Zm. Denis Diderot, francuski filozof, pisarz, krytyk literatury i sztuki; jeden z czołowych przedstawicieli oświecenia, gł. redaktor Wielkiej Encyklopedii Francuskiej; ur. 5 X VII 1944 (70) Zm. Antoine de Saint-Exupéry, francuski pisarz i lotnik; ur. 29 VI sierpień 1 VIII 1834 (180) Ur. Jadwiga Łuszczewska, pseud. Deotyma, poetka, powieściopisarka, improwizatorka; zm. 23 IX VIII 1909 (105) Ur. Henryk Worcell, prozaik; zm. 1 VI 1982.

45 KULTURALNE I LITERACKIE 43 1 VIII 2 X 1944 (70) Powstanie warszawskie. 3 VIII 1924 (90) Zm. Joseph Conrad, właśc. Józef Teodor Konrad Korzeniowski, pisarz angielski, z pochodzenia Polak; kapitan angielskiej marynarki handlowej; ur. 3 XII VIII 1954 (60) Zm. Sidonie Gabrielle Colette, francuska powieściopisarka; autorka cyklu o Klaudynie; ur. 28 I VIII 1859 (155) Ur. Knut Hamsun, norweski powieściopisarz i dramaturg; Nagroda Nobla w 1920 r.; zm. 10 II VIII 1944 (70) Zm. Krzysztof Kamil Baczyński, pseud. Jan Bugaj, poeta, żołnierz AK; zginął w powstaniu warszawskim; ur. 22 I VIII 1864 (150) Zm. Romuald Traugutt, generał, ostatni dyktator powstania styczniowego; stracony na stokach Cytadeli warszawskiej; ur. 16 I VIII 1904 (110) Ur. Janina Broniewska, pisarka, autorka książek dla dzieci i młodzieży, publicystka; w l była żoną Władysława Broniewskiego; zm. 17 II VIII 1914 (100) Ur. Tove Jansson, pisarka fińska, tworząca w języku szwedzkim, malarka; książki dla dzieci, m.in. popularny cykl opowieści fantastycznych (z własnymi ilustracjami) o Muminkach; zm. 27 VI VIII 1914 (100) Ur. Witold Małcużyński, pianista; wybitny wykonawca utworów klasycznych i romantycznych, zwłaszcza F. Chopina; zm. 17 VII 1977.

46 44 ROCZNICE HISTORYCZNE, 12 VIII 1964 (50) Zm. Ian Fleming, angielski pisarz; twórca popularnej postaci Jamesa Bonda, brytyjskiego agenta służb specjalnych, oznaczonego numerem 007; ur. 28 V VIII 1899 (115) Ur. Alfred Hitchcock, angielski reżyser, scenarzysta i producent filmowy; mistrz w stosowaniu efektów suspensu i grozy; zm. 29 IV VIII 1999 (15) Zm. Maria Krüger, autorka książek dla dzieci i młodzieży, m.in. Karolci ; 110. rocznica urodzin przypada 6 IX. 14 VIII 1994 (20) Zm. Elias Canetti, austriacki powieściopisarz, eseista i dramaturg; Nagroda Nobla w 1981 r.; ur. 25 VII VIII 2004 (10) Zm. Czesław Miłosz, poeta, prozaik, eseista, tłumacz; Nagroda Nobla w 1980 r.; ur. 30 VI VIII 1769 (245) Ur. Napoleon I, Napoleon Bonaparte, cesarz Francuzów, król Włoch, wybitny wódz i polityk; zm. 5 V VIII 1969 (45) W Woodstock odbył się festiwal muzyki rockowej. 16? VIII 1944 (70) Zm. Tadeusz Gajcy, poeta, prozaik, dramatopisarz, krytyk literacki; ur. 8 II VIII 1924 (90) Ur. Stanisław Różewicz, reżyser i scenarzysta filmowy; zm. 9 XI VIII 1949 (65) Zm. Margaret Mitchell, pisarka amerykańska; autorka słynnej powieści z czasów wojny secesyjnej pt. Przeminęło z wiatrem ; ur. 8 XI 1900.