1. zakres opracowania opis przedsięwzięcia obszary natura

Transkrypt

1 P710A43SRPLRF051.0 TOM 7.1 INWENTARYZACJA PZYRODNICZA DATA: SPIS TREŚCI 1. zakres opracowania opis przedsięwzięcia obszary natura Lokalizacja przedsięwzięcia względem obszarów Natura charakterystyka obszarów Natura Metodyka inwentaryzacji przyrodniczej wyniki inwentaryzacji przyrodniczej siedliska przyrodnicze rośliny i grzyby owady ryby płazy gady ptaki bardzo nieliczne ptaki lęgowe nieliczne ptaki lęgowe średnio liczne ptaki lęgowe z dyrektywy ptasiej śrenio liczne i liczne ptaki lęgowe ssaki szlaki migracyjne zwierząt KORYTARZE EKOLOGICZNE podumowanie literatura cytowana załączniki

2 P710A43SRPLRF051.0 TOM 7.1 INWENTARYZACJA PZYRODNICZA DATA: ZAKRES OPRACOWANIA Niniejsze opracowanie przedstawia wyniki przeprowadzonej w roku 2012 i 2013 inwentaryzacji przyrodniczej w granicach planowanej inwestycji Przystosowanie Wrocławskiego Węzła Kolejowego do Obsługi Kolei Dużych Prędkości oraz zapewnienie jego intermodalności z innymi środkami transportu. Przedmiotem ww. inwentaryzacji przyrodniczej były: siedliska przyrodnicze z załącznika I oraz gatunki roślin i zwierząt z załączników II i IV Dyrektywy siedliskowej 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory, gatunki ptaków wymienione w Dyrektywie ptasiej 2009/147/WE z 30 listopada 2009 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa, chronione gatunki roślin umieszczone w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 5 stycznia 2012 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz.U nr 0 poz. 81), chronione gatunki grzybów i porostów umieszczone w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących grzybów objętych ochroną (Dz. U. 168, poz. 1765), chronione gatunki zwierząt umieszczone w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 12 października 2011 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U nr 237 poz. 1419). 2. OPIS PRZEDSIĘWZIĘCIA Przedmiotowa inwestycja polegać będzie na modernizacji infrastruktury kolejowych wchodzących w skład Wrocławskiego Węzła Kolejowego. Modernizacja Wrocławskiego Węzła Kolejowego zapewni wysokiej, jakości obsługę krajowego i międzynarodowego systemu kolei dużych prędkości z maksymalizacją wykorzystania efektów intermodalności wszystkich gałęzi transportu. Pod pojęciem Wrocławskiego Węzła Kolejowego rozumiany jest obszar wyznaczony przez następujące odcinki kolejowych: Długość Odcinek należący do WrWK Kilometraż WrWK WrWK [km] 132 Święta Katarzyna Wrocław Główny 170, ,346 10, Oleśnica Wrocław Mikołajów 132, ,796 31, Wrocław Główny Wrocław Popowice 0,000 2,048 2, Wołów Wrocław Główny 41,266 0,000 41, Wrocław Świebodzki Jaworzyna Śląska 0,000 49,754 49, Wrocław Nowy Dwór Malczyce 5,040 7,158 2, Wrocław Główny Strzelin 0,000 38,020 38, Wrocław Główny Świdnica Przedmieście 0,108 58,481 58,373 2

3 P710A43SRPLRF051.0 TOM 7.1 INWENTARYZACJA PZYRODNICZA DATA: Jelcz Miłoszyce Wrocław Osobowice 0,450 28,918 28, Święta Katarzyna Wrocław Kuźniki 1,467 19,633 18, Wrocław Brochów WBB podg Wrocław Stadion 1,542 12,771 11, Wrocław Zachodni Wrocław Gądów 0,297 6,837 6, Wrocław Gądów Wrocław Popowice WP3 0,685 2,762 2, Wrocław Grabiszyn Wrocław Gądów 0,000 2,391 2, Wrocław Popowice WP1 Wrocław Popowice WP 0,000 1,448 1, Wrocław Popowice WP Wrocław Popowice WP3 0,425 0,622 1, Wrocław Stadion Wrocław Popowice WP2 0,086 2,997 2, Wrocław Świebodzki Wrocław Muchobór 1,556 4,107 2, Wrocław Stadion podg Wrocław Muchobór 0,000 3,357 3, Wrocław Gądów Wrocław Nowy Dwór 0,075 1,751 1, Wrocław Brochów WBB Wrocław Główny WGA 1,165 5,552 4, Siechnice Wrocław Brochów WBB 0,305 5,400 5, Wrocław Brochów WBB podg Lamowice 2,069 5,400 3, Świdnica Przedmieście Świdnica Miasto 0,121 2,165 2,044 W ramach przystosowania Wrocławskiego Węzła Kolejowego do obsługi kolei dużych prędkości rozpatruje się następujące opcje inwestycyjne: Opcja 1" obejmuje rewitalizację/naprawę elementów infrastruktury, dla przywrócenia konstrukcyjnych parametrów techniczno eksploatacyjnych kolejowych, przy uwzględnieniu minimalnego zakresu modernizacji dla wytypowanych elementów infrastruktury kolejowej, Opcja 2" obejmuje pełną modernizację poszczególnych kolejowych wchodzących w skład WrWK łącznie z budową nowych elementów i systemów infrastruktury, Opcja 3" pośrednia między 1 a 2, optymalny ze względów ekonomicznych oraz technicznych Opcja O" opcja nic nie robić" polegająca na utrzymaniu stanu istniejącego z uwzględnieniem ponoszenia niezbędnych kosztów na utrzymanie parametrów technicznoeksploatacyjnych na obecnym poziomie. W zależności od wyboru opcji dla poszczególnych Wrocławskiego Węzła Kolejowego zostanie dokonana ocena oddziaływania planowanego przedsięwzięcia na obszary Natura 2000 oraz na chronione gatunki roślin, grzybów, zwierząt i siedlisk przyrodniczych. 3

4 P710A43SRPLRF051.0 TOM 7.1 INWENTARYZACJA PZYRODNICZA DATA: OBSZARY NATURA LOKALIZACJA PRZEDSIĘWZIĘCIA WZGLĘDEM OBSZARÓW NATURA 2000 W promieniu 1 km od Wrocławskiego Węzła Kolejowego znajduje się 10 obszarów Natura 2000, w tym 7 Specjalnych Obszarów Ochrony Siedlisk (Dębniańskie Mokradła, Grądy w Dolinie Odry, Kumaki Dobrej, Łęgi nad Bystrzycą, Łęgi Odrzańskie, Ludów Śląski, Stawy w Borowej) oraz 3 Obszary Specjalnej Ochrony Ptaków (Grądy Odrzańskie, Łęgi Odrzańskie, Zbiornik Mietkowski). Poniżej opisano lokalizację poszczególnych obszarów Natura 2000 względem Wrocławskiego Węzła Kolejowego: Nazwa i odległość od [m] Kilometraż 132 SOO Grądy w Dolinie Odry E; , , SOO Stawy w Borowej N i S; , , SOO Kumaki Dobrej N; , , SOO Łęgi Odrzańskie W; ,000 30, OSO Łęgi Odrzańskie W; ,000 30, SOO Dębniańskie Mokradła N; , SOO Łęgi nad Bystrzycą N i S; ,500 18,000 N; ,000 20, OSO Zbiornik Mietkowski S; ,500 35, SOO Grądy w Dolinie Odry E; 920 3, SOO Ludów Śląski W; ,020 28, SOO Grądy w Dolinie Odry W; ,000 15, OSO Grądy Odrzańskie W; ,000 15, SOO Grądy w Dolinie Odry E; ,165 4, SOO Grądy w Dolinie Odry E; i N; ,695 i 0,305 0, OSO Grądy Odrzańskie N; ,305 0,195 4

5 P710A43SRPLRF051.0 TOM 7.1 INWENTARYZACJA PZYRODNICZA DATA: CHARAKTERYSTYKA OBSZARÓW NATURA 2000 SOO Dębniańskie Mokradła PLH Powierzchnia 52,33 km 2 Opis obszaru Na obszar Natura 2000 składa się kompleks lasów położony na prawym brzegu Odry, na zachód od Wołowa, od północy ograniczony doliną Jezierzycy. Znaczną część terenu stanowią siedliska wilgotne o naturalnym charakterze: okresowo zalewane olsy, łęgi, bagna śródleśne, podmokłe łąki, starorzecza i stawy. Walory przyrodnicze Stwierdzono tu występowanie 7 rodzajów siedlisk z Załącznika I Dyrektywy Siedliskowej. Z siedlisk nieleśnych najcenniejsze są łąki trzęślicowe, z siedlisk leśnych łęgi olchowojesionowe. Fauna składa się z 10 gatunków z Załącznika II Dyrektywy Siedliskowej. W granicach obszaru występuje bóbr Castor fiber, wydra Lutra lutra, mopek Barbastella barbastellus, nocek duży Myotis mysotis, nocek Bechsteina Myotis bechsteinii, traszka grzebieniasta Triturus cristatus, kumak nizinny Bombina bombina, piskorz Misgurnus fossilis i różanka Rhodeus sericeus amarus. Szczególnie bogata jest fauna bezkręgowców, występuje tu barczatka kataks Eriogaster catax jedno z trzech największych skupień stanowisk na Dolnym Śląsku, przeplatka maturna Euphydryas maturna, czerwończyk nieparek Lycaena dispar, kozioróg dębosz 5

6 P710A43SRPLRF051.0 TOM 7.1 INWENTARYZACJA PZYRODNICZA DATA: Cerambyx cerdo i dwa gatunki modraszków: modraszek nausitous Phengaris nausithous i modraszek telejus Phengaris teleius. Zagrożenia Główne zagrożenia to prywatyzacja lasów, intensyfikacja gospodarki leśnej, zmiany stosunków wodnych, zanieczyszczenie wód, presja rekreacyjna. SOO Grądy w Dolinie Odry PLH Powierzchnia 83,49 km 2 Opis obszaru Obszar obejmuje kilka kompleksów leśnych w dolinie Odry pomiędzy Wrocławiem a Oławą. Do obszaru włączono również fragmenty samej doliny rzecznej. Teren o dużej mozaice siedlisk od suchych muraw i fragmentów borów na wydmach piaszczystych po roślinność wodną i szuwarową starorzeczy i oczek wodnych. Duża cześć fitocenoz łęgowych jest przekształcona w wyniku odcięcia od zalewów po obwałowaniu koryta Odry, jednak przy największych powodziach są one zalewane. Śródleśne polany wyróżniają się bogatą florą, a ich najcenniejsze fragmenty zachowały się na terenach wodonośnych Wrocławia. Walory przyrodnicze Stwierdzono tu występowanie 13 rodzajów siedlisk z Załącznika I Dyrektywy Siedliskowej. Największą powierzchnię zajmują tu nadrzeczne lasy dębowowiązowojesionowe, mniejszą powierzchnię zajmują 6

7 P710A43SRPLRF051.0 TOM 7.1 INWENTARYZACJA PZYRODNICZA DATA: grądy środkowoeuropejskie i łęgi wierzbowe, sporadycznie mogą występować acydofilne dąbrowy. Z siedlisk nieleśnych najcenniejsze są zmiennowilgotne łąki trzęślicowe, łąki selernicowe, łąki świeże, starorzecza. Niewielką powierzchnię zajmują inne cenne w obszarze i rzadko występujące na Dolnym Śląsku typy siedlisk, jak wydmy śródlądowe z murawami napiaskowymi i śródlądowe murawy napiaskowe. Fauna składa się z 20 gatunków z Załącznika II Dyrektywy Siedliskowej. Występuje tu bóbr Castor fiber, wydra Lutra lutra, kuma nizinny Bombina bombina, traszka grzebieniasta Triturus cristatus, mopek Barbastella barbastellus, nocek duży Myotis myotis, nocek łydkowłosy Myotis dasycneme, boleń Aspius aspius, kiełb białopłetwy Romanogobio albipinnatus, różanka Rhodeus sericeus amarus, koza Cobitis taenia, piskorz Misgurnus fossilis, koza złotawa Sabanejewia aurata, przeplatka maturna Euphydryas maturna, pachnica dębowa Osmoderma eremita, kozioróg dębosz Cerambyx cerdo, modraszek nausitous Phengaris nausithous, modraszek telejus Phengaris teleius, czerwończyk nieparek Lycaena dispar, barczatka kataks Eriogaster catax. W obszarze stwierdzono także ponad 50 gatunków roślin naczyniowych rzadkich lub objętych ochroną gatunkową, wśród nich: kotewkę orzech wodny Trapa natans, salwinię pływającą Salvinia natans, kosaćca syberyjskiego Iris sibirica, mieczyka dachówkowatego Gladiolus imbricatus, goryczki wąskolistnej Gentiana pneumonanthe, róży francuskiej Rosa gallica, turzycy Bueka Carex buekii. Zagrożenia Zagrożeniem dla obszaru są: naturalna sukcesja w wyniku zaprzestania użytkowania łąk, zaorywanie łąk i przekształcanie ich w tereny uprawne lub przeznaczanie pod zabudowę, inwestycje związane z regulacją koryta rzecznego, niewłaściwe sterowanie polderami podczas wód powodziowych powodujące długotrwałe zalewy na terenach obwałowanych, budowa nowych jazów i elektrowni wodnych bez uwzględniania celów ochrony obszaru, zanieczyszczenia wód, niekontrolowane wędkarstwo (w tym kłusownictwo), masowy ruch weekendowy, wydobycie piasków rzecznych i żwirów w miejscach występowania siedlisk przyrodniczych i siedlisk gatunków, dzikie wysypiska śmieci, zasypywanie starorzeczy. 7

8 P710A43SRPLRF051.0 TOM 7.1 INWENTARYZACJA PZYRODNICZA DATA: SOO Kumaki Dobrej PLH Powierzchnia 20, 94 km 2 Opis obszaru Obszar obejmuje dolinę rzeki Dobrej na dwóch odcinkach, charakteryzujących się najwyższym nagromadzeniem walorów przyrodniczych, pomiędzy Bartkowem i Dobrzeniem oraz pomiędzy Dąbrowicą a Pawłowicami. Dobra na wskazanym do ochrony odcinku płynie przez obszar Niziny Śląskiej, w niemal całkowicie płaskim terenie pokrytym osadami czwartorzędowymi. Dolina rzeki jest uregulowana, lecz występują tu liczne obniżenia wypełnione wodą oraz stawy hodowlane, stanowiące doskonałe siedliska płazów. Mimo bezpośredniej bliskości aglomeracji wrocławskiej i położeniem na terenach intensywnie wykorzystywanych rolniczo, dolina rzeki zachowała wiele walorów przyrodniczych. Walory przyrodnicze Głównym przedmiotem ochrony w granicach obszaru jest populacja kumaka nizinnego Bombina bombina, traszki grzebieniastej Triturus cristatus, kozioroga dębosza Cerambyx cerdo i pachnicy dębowej Osmoderma eremita. Wśród gatunków z Załącznika II Dyrektywy Siedliskowej stwierdzono tu także występowanie mopka Barbastella barbastellus oraz czerwończyka nieparka Lycaena dispar. Z siedlisk nieleśnych najcenniejsze są łąki trzęślicowe i łąki świeże, z siedlisk leśnych grądy, śródlądowe dąbrowy acydofilne i łęgi dębowowiązowojesionowe. Kompleksy stawów w pobliżu Pruszowic i Domaszczyna są także cennym miejscem rozrodu ptaków: perkoza rdzawoszyjego Podiceps grisegena, bąka Botaurus 8

9 P710A43SRPLRF051.0 TOM 7.1 INWENTARYZACJA PZYRODNICZA DATA: stellaris, bączka Ixobrychus minutus, natomiast w otaczających je lasach stwierdzono obecność muchołówki białoszyjej Ficedula albicollis i dzięcioła czarnego Dryocopus martius. Zagrożenia Zagrożeniem dla obszaru są: prace z zakresu ochrony przeciwpowodziowej w międzywalu rzeki Dobra nieuwzględniające charakterystyki ekologicznej i wymagań ochrony siedlisk przyrodniczych oraz siedlisk gatunków, usuwanie starych i obumierających (w tym dziuplastych) drzew, utrata biotopów łąkowych w wyniku ich zaorywania lub zalesiania, a także intensyfikacja gospodarki łąkarskiej i stawowej. SOO Łęgi nad Bystrzycą PLH Powierzchnia 20,84 km 2 Opis obszaru Obszar obejmuje dolinę rzeki Bystrzycy od Kątów Wrocławskich do Leśnicy we Wrocławiu, a także odcinek doliny Strzegomki od Stoszyc do ujścia tej rzeki do Bystrzycy. Na całym obszarze dominują zbiorowiska leśne, oraz mozaika łąk, pastwisk i pól uprawnych. Głównymi typami siedlisk przyrodniczych są: lasy łęgowe, grądy oraz nizinne łąki użytkowane ekstensywnie. Rzeki Bystrzyca i Strzegomka na przeważającej długości zachowały naturalny charakter. Walory przyrodnicze Stwierdzono tu występowanie 11 rodzajów siedlisk z Załącznika I Dyrektywy Siedliskowej. Z siedlisk nieleśnych najcenniejsze są łąki trzęślicowe, selernicowe i świeże, nizinne rzeki ze zbiorowiskami 9

10 P710A43SRPLRF051.0 TOM 7.1 INWENTARYZACJA PZYRODNICZA DATA: włosieniczników, starorzecza, z siedlisk leśnych łęgi wierzbowotopolowe oraz olchowojesionowe, nadrzeczne lasy debowowiązowojesionowe oraz grądy. Fauna składa się z 15 gatunków z Załącznika II Dyrektywy Siedliskowej. Występuje tu kumak nizinny Bombina bombina, traszka grzebieniasta Triturus cristatus, pachnica dębowa Osmoderma eremita, przeplatka maturna Euphydryas maturna, kozioróg dębosz Cerambyx cerdo, trzepla zielona Ophiogomphus cecilia, czerwończyk nieparek Lycaena dispar, modraszek nausitous Phengaris nausithous, modraszek telejus Phengaris teleius, bóbr Castor fiber, wydra Lutra lutra, mopek Barbastella barbastellus, nocek duży Myotis myotis, różanka Rhodeus sericeus amarus oraz piskorz Misgurnus fossilis. Z gatunków niebędących przedmiotami ochrony w obszarze wymienić należy bogatą ornitofaunę, wśród której zanotowano aż 13 gatunków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej, oraz inne gatunki płazów i gadów występujące w Polsce. Zagrożenia Zagrożeniem dla obszaru są: zakłócenia stosunków wodnych wskutek regulacji Bystrzycy lub Strzegomki, budowa nowych jazów i elektrowni wodnych, brak przepławek na części funkcjonujących stopni wodnych, nieprzemyślane działania związane z ochroną przeciwpowodziową oparte na zawężaniu koryta oraz doliny zalewowej, niedostosowany do potrzeb ochrony siedlisk sposób użytkowania sztucznego zbiornika w Mietkowie, sukcesja roślinności lub celowe zalesianie otwartych terenów śródleśnych, zaorywanie łąk i zamiana w pola uprawne, budownictwo na obszarach zajętych przez siedliska łąkowe. SOO Łęgi Odrzańskie PLH

11 P710A43SRPLRF051.0 TOM 7.1 INWENTARYZACJA PZYRODNICZA DATA: Powierzchnia 202,23 km 2 Opis obszaru Obszar stanowi fragment doliny Odry o długości 101 km, od Brzegu Dolnego do Głogowa, w granicach dawnej terasy zalewowej rzeki. Obejmuje też ujście Baryczy. Granica obszaru poprowadzona jest zgodnie z zasięgiem aktualnego terenu zalewowego wraz z planowanymi polderami. Obejmuje siedliska nadrzeczne zachowane w międzywału oraz najlepiej wykształcone lasy, łąki i torfowiska niskie poza jego obrębem. Duża część terenu jest regularnie zalewana. Obszar porośnięty jest lasami, głównie łęgami jesionowymi i wiązowymi. Lasy są intensywnie eksploatowane. Liczne, pozostałe po dawnym korycie Odry starorzecza, są w różnych fazach zarastania. Można tu obserwować kolejne stadia sukcesyjne zbiorowisk związanych z dynamicznym układem doliny rzecznej, w tym także zbiorowisk szuwarowych, związanych ze starorzeczami. W dolinie znajdują się też duże kompleksy wilgotnych łąk. Walory przyrodnicze Stwierdzono tu występowanie 11 rodzajów siedlisk z Załącznika I Dyrektywy Siedliskowej. Z siedlisk nieleśnych najcenniejsze są łąki selernicowe, z siedlisk leśnych nadrzeczne lasy dębowowiązowojesionowe, które tworzą największy zwarty kompleks lasów łęgowych w Polsce oraz łęgi wierzbowotopolowe. Fauna składa się z 22 gatunków z Załącznika II Dyrektywy Siedliskowej. Wśród bezkręgowców występuje tu przeplatka maturna Euphydryas maturna, pachnica dębowa Osmodera eremita, kozioróg dębosz Cerambyx cerdo, trzepla zielona Ophiogomphus cecilia, zalotka większa Leucorrhinia pectoralis, barczatka kataks Eriogaster catax jedna z najważniejszych krajowych ostoi, czerwończyk nieparek Lycaena dispar, modraszek nausitous Phengaris nausitous, modraszek telejus Phengaris teleius. Poza bezkręgowcami występuje tu bóbr Castor fiber, wydra Lutra lutra, kumak nizinny Bombina bombina, traszka grzebieniasta Triturus cristatus, mopek Barbastella barbastellus, nocek duży Myotis myotis, nocek łydkowłosy Myotis dasycneme, nocek Bechsteina Myotis bechsteinii, reinrodukowany łosoś szlachetny Salmo salar, boleń Aspius aspius, kiełb białopłetwy Romanogobio albipinnatus, różanka Rhodeus sericeus amarus, koza Cobitis taenia, prawdopodobne jest też występowanie piskorza Misgurnus fossilis i kozy złotawej Sabanejewia aurata. Zagrożenia Zagrożeniem dla obszaru są: planowane inwestycje hydrotechniczne, osuszanie terenu i okolic, zanieczyszczenia wód, intensywna gospodarka rybacka (wprowadzanie obcych gatunków ryb), prywatyzacja lasów i terenów nieleśnych, mogąca prowadzić do intensyfikacji gospodarki. 11

12 P710A43SRPLRF051.0 TOM 7.1 INWENTARYZACJA PZYRODNICZA DATA: SOO Ludów Śląski PLH Powierzchnia 0,82 km 2 Opis obszaru Obszar położony jest w gminie Borów, w województwie dolnośląskim. Obejmuje kompleks łąkowy, zlokalizowany na północnyzachód od Ludowa Śląskiego. Zasługujące na ochronę łąki zajmują niewielki, lewobrzeżny fragment doliny Małej Ślęży, w dolnym biegu rzeki. Łąki rozciągają się tu głównie w otoczeniu strumienia i kilku dość silnie zarośniętych rowów, których bieg wyznaczają smugi drzew i zarośli. Postępujące, z upływem dziesięcioleci, osuszanie terenu umożliwiało zmianę sposobu użytkowania i przekształcanie łąk w pola uprawne. Obecnie łąki stanowią enklawę pośród rozległych obszarów upraw rolnych, na której utrzymują się także miejscami, niewielkie skupiska higrofilnej roślinności lasów łęgowych oraz krzewów. Walory przyrodnicze Głównym przedmiotem ochrony w granicach obszaru są siedliska łąkowe zmiennowilgotne łąki trzęślicowe oraz łąki świeże. Stwierdzono tu występowanie 3 gatunków roślin z Polskiej Czerwonej Listy gatunków zagrożonych wyginięciem oraz 6 gatunków chronionych i rzadkich, w tym jedna z ostatnich zachowanych populacji pełnika europejskiego Trollius europaeus. Zagrożenia Zagrożeniem dla obszaru są: zaburzenia warunków wodnych terenu (pogłębianie koryta rzeki i rowów odwadniających), zaorywanie łąk i zamiana na grunty orne, zaniedbania w gospodarce łąkarskiej 12

13 P710A43SRPLRF051.0 TOM 7.1 INWENTARYZACJA PZYRODNICZA DATA: (zaprzestanie koszenia prowadzące do nadmiernego zadarnienia i przerostu martwej masy organicznej, zarastanie przez krzewy i drzewa), wypalanie suchej roślinności, pozostawianie nieużytkowych gruntów porolnych, stanowiących źródło rozprzestrzeniania diaspor gatunków synantropijnych, szczególnie nawłoci późnej Solidago gigantea, wycinanie drzew w zachowanych wśród łąk enklawach roślinności łęgowej, brak ochrony obszarowej. OO Stawy w Borowej PLH Powierzchnia 1,89 km 2 Opis obszaru Obszar położony jest na Równinie Oleśnickiej, około 20 km na wschód od Wrocławia, pomiędzy miejscowościami Borowa i Bielawa. Obejmuje 4 duże stawy rybne, o całkowitej powierzchni 15 ha, stanowiące utrwalony element krajobrazu Równiny. Powstały w XIIXIII wieku i od tego czasu są użytkowane w tradycyjny sposób. Polega to m.in. na okresowym spuszczaniu wody i odsłanianiu mulistego dna. Ten typ użytkowania utrzymuje się do dzisiaj. Walory przyrodnicze Głównym przedmiotem ochrony w granicach obszaru jest koleantus delikatny Coelantus subtilis oraz siedlisko brzegi lub osuszane dna zbiorników wodnych ze zbiorowiskami z Littorelletea, Isoëto Nanojuncetea. Obszar nie był obiektem szczegółowych badań faunistycznych, lecz wiadomo, że stanowi ostoję dla licznej populacji kumaka nizinnego Bombina bombina. 13

14 P710A43SRPLRF051.0 TOM 7.1 INWENTARYZACJA PZYRODNICZA DATA: Zagrożenia Zagrożeniem dla obszaru są: zmiana charakteru prowadzonej obecnie gospodarki stawowej (przegęszczenie ryb lub zbyt krótki okres, kiedy stawy nie są napełnione), jednorazowe odmulenie stawów na całej powierzchni, które wiązałoby się z całkowitym zniszczeniem siedliska oraz populacji koleantusa, nadmiar biogenów spływających z wodami cieku z górnych części zlewni OSO Grądy Odrzańskie PLB Powierzchnia 199,99 km 2 Opis obszaru Obszar obejmuje 70cio kilometrowy odcinek doliny Odry między Narokiem a Wrocławiem. Dolina pokryta jest lasami, łąkami, pastwiskami i polami uprawnymi. Lasy składają się przede wszystkim z drzewostanów dębowograbowych, jednakże zachowały się małe płaty zadrzewień olszowowiązowych i wierzbowotopolowych. Znajdują się tu liczne cieki wodne, stare koryta rzeczne, pozostałości rozlewisk i stawów. Teren jest silnie zmeliorowany. Walory przyrodnicze Stwierdzono tu występowanie 22 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej oraz 5 gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi. W okresie lęgowym obszar zasiedla, co najmniej 1% populacji krajowej dzięcioła zielonosiwego Picus canus, kani czarnej Milvus migrans, muchołówki białoszyjej Ficedula albicollis, czapli siwej Ardea cinerea. W stosunkowo wysokim zagęszczeniu występuje bocian biały 14

15 P710A43SRPLRF051.0 TOM 7.1 INWENTARYZACJA PZYRODNICZA DATA: Ciconia ciconia, bocian czarny Ciconia nigra, kania ruda Milvus milvus, trzmielojad Pernis apivorus, bielik Haliaeetus albicilla, sieweczka rzeczna Charadrius dubius, srokosz Lanius excubitor i dzięcioł średni Dendrocopos medius. Zagrożenia Zagrożeniem dla obszaru są: zanik siedlisk łąkowych w wyniku ich przekształcania na grunty orne oraz przeznaczania na cele nierolnicze, degeneracja siedlisk łąkowych w wyniku zaprzestania ich użytkowania kośnego i pastwiskowego, intensyfikacja gospodarki rolnej i wypalanie roślinności. OSO Łęgi Odrzańskie PLB Powierzchnia 179,99 km 2 Opis obszaru Obszar stanowi fragment doliny Odry o długości 101 km, od Brzegu Dolnego do Głogowa, w granicach dawnej terasy zalewowej rzeki. Obejmuje też ujście Baryczy. Granica obszaru poprowadzona jest zgodnie z zasięgiem aktualnego terenu zalewowego wraz z planowanymi polderami. Obejmuje siedliska nadrzeczne zachowane w międzywału oraz najlepiej wykształcone lasy, łąki i torfowiska niskie poza jego obrębem. Duża część terenu jest regularnie zalewana. Obszar porośnięty jest lasami, głównie łęgami jesionowymi i wiązowymi. Lasy są intensywnie eksploatowane. Liczne, pozostałe po dawnym korycie Odry starorzecza, są w różnych fazach zarastania. Można tu obserwować kolejne stadia sukcesyjne 15

16 P710A43SRPLRF051.0 TOM 7.1 INWENTARYZACJA PZYRODNICZA DATA: zbiorowisk związanych z dynamicznym układem doliny rzecznej, w tym także zbiorowisk szuwarowych, związanych ze starorzeczami. W dolinie znajdują się też duże kompleksy wilgotnych łąk. Walory przyrodnicze Stwierdzono tu występowanie 25 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej oraz 6 gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi. Spośród cennych gatunków należy wymienić łabędzia krzykliwego Cygnus cygnus, bielika Haliaeetus albicilla, dzięcioła zielonosiwego Picus canus, dzięcioła średniego Dendropocpos medius, muchołówkę białoszyją Ficedula albicollis, czaplę siwą Ardea cinerea, nurogęś Mergus merganser, kanię rudą Milvus milvus, kanię czarną Milvus migrant, cyrankę Anas querquedula, trzmielojada Pernis apivorus, zimorodka Alcedo atthis, gęś białoczelną Anser albifrons, gęś zbożową Anser fabalis. Zagrożenia Zagrożeniem dla obszaru są: erozja dna Odry i obniżanie wód gruntowych poniżej stopnia Brzeg Dolny, zmniejszenie częstości i zasięgu wylewów na skutek oddziaływania istniejących budowli hydrotechnicznych wzdłuż Odry i jej dopływów, narastający niekontrolowany ruch turystyczny i rekreacyjny, ewentualna lokalizacja w obszarze i jego otoczeniu elektrowni wiatrowych. OSO Zbiornik Mietkowski PLB Powierzchnia 11,94 km 2 16

17 P710A43SRPLRF051.0 TOM 7.1 INWENTARYZACJA PZYRODNICZA DATA: Opis obszaru Obszar to zbiornik retencyjny, który w okresach suchych umożliwia podniesienie poziomu wody w Bystrzycy, ułatwiając żeglugę oraz pełni funkcję żwirowni. Charakteryzuje się dużymi wahaniami poziomu wody, co sprzyja odsłanianiu błot, czyli atrakcyjnych miejsc żerowych dla ptaków błotnych. Okresowo pojawiają się duże obszary odsłoniętego mulistego dna (żerowisko siewkowatych). Wysoki poziom wody przyczynia się do zaniku roślinności wynurzonej miejsca bytowania wielu gatunków ptaków. Efektem wydobywania żwiru są zwałowiska ziemi, tworzące przy wysokich stanach wody, małe wyspy miejsce gniazdowania mew, rybitw itp. Roślinność wodna zbiornika jest bardzo uboga. Tylko w najpłytszych miejscach rosną kępy trzciny i pałki. Zbiornik otoczony jest falistym terenem zajętym przez rozmaite uprawy, takie jak: kukurydza, rzepak itp. Walory przyrodnicze Głównym przedmiotem ochrony w granicach obszaru są ptaki wodnobłotne, szczególnie gęś zbożowa Anser fabalis, które podczas przelotów osiągają tutaj liczebności sięgające kilkudziesięciu tysięcy osobników. Obszar ten jest również jednym z najważniejszych w kraju miejsc odpoczynku dla migrujących krzyżówek Anas platyrchynchos i kulików wielkich Numenius arquata. Wśród gatunków lęgowych występuje tu mewa czarnogłowa Larus melanocephalus i śmieszka Larus ridibundus, dla których jest to jedna z 10 najważniejszych krajowych ostoi rozrodczych. Jest to również miejsce występowania jednej z najliczniejszych w regionie populacji rozrodczej rybitwy rzecznej Starna hirundo. Zagrożenia Zagrożeniem dla obszaru są: zanikanie płycizn i mulistego dna przydatnego dla migrujących ptaków na skutek wydobywania żwiru i pogłębiania zbiornika, penetrowanie siedlisk przez ludzi i zwierzęta domowe, turystyka. 4. METODYKA INWENTARYZACJI PRZYRODNICZEJ Inwentaryzację przyrodniczą rozpoczęto od pozyskania danych literaturowych dotyczących rozmieszczenia cennych siedlisk przyrodniczych i chronionych gatunków roślin, grzybów i zwierząt w promieniu 1 km od Wrocławskiego Węzła Kolejowego. Zebrane dane naniesiono na mapę topograficzną i wykonano robocze wydruki map do prac terenowych, w formie arkuszy o jednakowej powierzchni. Podkład mapowy stanowiła baza danych topograficznych (TBD) najbardziej aktualna mapa numeryczna zawierająca bazę danych, która zastępuje tradycyjną mapę topograficzną w skali 1: , opracowana w standardach GIS w układzie odniesienia PUWG "1992". Na podstawie wykonanych map dokonano wyboru odcinków potencjalnie cennych przyrodniczo, na których należy przeprowadzić badania terenowe. Inwentaryzację cennych siedlisk przyrodniczych oraz chronionych gatunków roślin, grzybów i zwierząt przeprowadzono wzdłuż kolejowych Wrocławskiego Węzła Kolejowego, w pasie do około 500 m od kolejowej w granicach obszarów Natura 2000 oraz 200 m od poza obszarami Natura Prace terenowe obejmowały całoroczny cykl biologiczny, trwały od maja 2012 r. do lipca 2013 r. 17

18 P710A43SRPLRF051.0 TOM 7.1 INWENTARYZACJA PZYRODNICZA DATA: Siedliska przyrodnicze, rośliny i grzyby Inwentaryzację botaniczną przeprowadzono od maja 2012 do czerwca 2013 roku, w pełnym okresie fenologicznym. Najlepszy okres dla wyznaczania siedlisk przyrodniczych to taki, kiedy gatunki charakterystyczne (w rozumieniu fitosocjologicznym) znajdują się w optymalnym stadium rozwoju i są możliwe do identyfikacji. Inwentaryzacje zbiorowisk leśnych prowadzono w miesiącach IVIX, siedlisk łąkowych w miesiącach VVIII, starorzeczy i zbiorników wodnych w miesiącach VVIII. Prace terenowe dotyczące inwentaryzacji siedlisk przyrodniczych polegały na wykonaniu zdjęć fitosocjologicznych, czyli na spisaniu wszystkich gatunków roślin na wybranym poletku, a następnie na określeniu pokrycia powierzchni przez każdy gatunek w skali BraunBlanqueta Na badanym terenie próby pobierane były subiektywnie według z góry przyjętego wyobrażenia o zróżnicowaniu roślinności. Przy lokalizacji zdjęć fitosocjologicznych pomijano miejsca stanowiące niejednorodności siedliska oraz tereny ogrodzone, należące do prywatnych właścicieli. Zdjęcia fitosocjologiczne rozmieszczano regularnie na całej powierzchni badanego obszaru a ich liczba uzależniona była od wielkości danego zbiorowiska. Na podstawie gatunków wskaźnikowych dokonano klasyfikacji fitosocjologicznej i przydzielono dane siedlisko do określonego typu siedliska przyrodniczego wymienionego w Załączniku I Dyrektywy Siedliskowej. Dla zbiorowisk leśnych wykonano 158 zdjęć fitosocjologicznych, dla siedlisk łąkowych 114 zdjęć fitosocjologicznych a dla starorzeczy i zbiorników wodnych 6 zdjęć fitosocjologicznych. Optymalny okres dla prowadzenia inwentaryzacji gatunków roślin, to termin kwitnienia, gdy rośliny są najlepiej widoczne. Dla pojedynczych gatunków roślin, możliwe są także obserwacje w okresie owocowania. W przypadku grzybów najodpowiedniejszą porą roku do badań jest jesień. Dla przedmiotowej inwestycji inwentaryzację roślin prowadzono w miesiącach IVIX, a inwentaryzację grzybów w miesiącach IXX. Prace terenowe dotyczące inwentaryzacji roślin i grzybów wykonano z zastosowaniem metody marszrutowej, polegającej na szczegółowym wyszukiwaniu chronionych gatunków. Zwierzęta W zależności od przynależności systematycznej zwierząt i środowiska, w jakim żyją stosowane były różne metody inwentaryzacji. Prace terenowe prowadzono w terminach, w których odszukanie gatunków było możliwe i najbardziej efektywne. Owady Inwentaryzację owadów wykonano w okresie od maja do sierpnia 2013 roku. Prace terenowe dotyczące inwentaryzacji chrząszczy polegały na bezpośredniej obserwacji penetrowanego obszaru w poszukiwaniu larw i imago. W przypadku kozioroga dębosza (Cerambyx cerdo) poszukiwano okazałych dębów z otworami wylotowymi, które zostały wygryzione przez ostatnie stadia rozwojowe larw. W przypadku pachnicy dębowej (Osmoderma eremita) poszukiwano dziuplastych oraz próchniejących, okazałych drzew (dębu, topoli, wierzby) w dobrze nasłonecznionych miejscach, następnie wyszukiwano 18

19 P710A43SRPLRF051.0 TOM 7.1 INWENTARYZACJA PZYRODNICZA DATA: larw, kokolitów, odchodów, szczątków owadów w dziuplach oraz u podstawy pni tych drzew. W przypadku pozostałych chrząszczy (głównie biegaczowatych Carabidae) zastosowano metodę na upatrzonego polegającą na bezpośrednim wyszukiwania owadów w różnych siedliskach tj. roślinność zielna i krzewiasta, ściółka i próchnicza warstwa gleby, próchniejące kłody i pniaki. Motyli szukano w oparciu o wcześniej wykryte stanowiska roślin żywicielskich poszczególnych gatunków. Następnie sprawdzano takie miejsca w okresie pojawu owadów dorosłych bądź gąsienic w zależności od charakteru gatunku i stopnia wykrywalności poszczególnych stadiów rozwojowych. Prace terenowe dotyczące inwentaryzacji trzmieli polegały na bezpośredniej obserwacji latających owadów. Ryby Analizę występowania gatunków ryb przeprowadzono na podstawie danych literaturowych. Dodatkowo zwrócono się do Polskiego Związku Wędkarskiego Okręgu we Wrocławiu w celu pozyskania bieżących danych o składzie gatunkowym ichtiofauny występującej w ciekach wodnych, które przecinają linie kolejowe Wrocławskiego Węzła Kolejowego. Nie uzyskano odpowiedzi z ww. instytucji. Inwentaryzacja polegała również na wywiadzie z wędkarzami w terenie, a także na próbie połowu ryb za pomocą czerpaka w okresie od maja do lipca 2013 roku. Płazy Inwentaryzację batrachofauny wykonano w okresie od kwietnia do czerwca 2013 roku. Przed rozpoczęciem badań terenowych na podstawie analizy danych TBD wyznaczono potencjalne siedliska rozrodu płazów. Kontrole tych miejsc przeprowadzono w miesiącach Penetracja ww. siedlisk w 04 pozwoliła na ustalenie miejsc rozrodu płazów wczesnowiosennych, w 05 późnowiosennych a w 06 dokonywano kontroli zbiorników w celu odłowu kijanek ze szczególnym uwzględnieniem gatunków traszek. Badania płazów prowadzono w zbiorowiskach dogodnych dla występowania tej gromady zwierząt, tj.: cieki wodne i tereny do nich przyległe, zbiorniki wodne, trzcinowiska i turzycowiska, wilgotne łąki, zakrzaczenia i mniejsze zadrzewienia śródpolne oraz lasy. Stwierdzenie obecności określonych gatunków płazów dokonywano przez obserwacje toni wodnej, nasłuchiwanie odgłosów godowych, odłowy dorosłych osobników, kijanek oraz jaj za pomocą siatki herpetologicznej. Wiedza o miejscach występowania płazów i ich potencjalnych miejscach rozmnażania posłużyła do wytypowania potencjalnych szlaków migracyjnych. Gady Prace terenowe wykonano w okresie od kwietnia do lipca Przy inwentaryzacji gadów zastosowano metodę na upatrzonego polegającą na penetracji potencjalnych terenów odpowiednich dla występowania gadów tj.: tereny ruderalne, łąki, nasłonecznione obrzeża lasów, zbiorniki wodne, zakrzaczenia i mniejsze zadrzewienia śródpolne i odnotowywaniu wszystkich napotkanych gatunków, zarówno żywych, jak i martwych np. rozjechanych przez pociągi. 19

20 P710A43SRPLRF051.0 TOM 7.1 INWENTARYZACJA PZYRODNICZA DATA: Ptaki Inwentaryzację ornitofauny wykonano w okresie od maja 2012 do lipca 2013 roku, w okresie lęgowym i pozalęgowym. Stwierdzenie obecności określonych gatunków ptaków dokonywano przez bezpośrednie obserwacje z zastosowaniem metody transektów liniowych oraz na podstawie metody nasłuchowej. Wyboru inwentaryzowanych gatunków dokonano na podstawie własnej wiedzy o wymaganiach środowiskowych ptaków i stanie zachowania ich siedlisk lęgowych oraz w oparciu o ogólną literaturę opisującą stan i perspektywy występowania awifauny Polski. Podczas inwentaryzacji skupiano się na dokładnym określeniu lokalizacji gatunków bardzo nielicznych i nielicznych. Dla gatunków średnio licznych z Dyrektywy Ptasiej oraz średnio licznych i licznych ptaków lęgowych ze względu na powszechne występowanie nie zawsze podawano dokładną lokalizację względem kolejowych a ograniczono się do opisania siedlisk występowania tych ptaków w pobliżu kolejowych. Ssaki Inwentaryzację ssaków wykonano w okresie od maja 2012 do lipca 2013 roku. Inwentaryzacja zimowa polegała na bezpośrednich obserwacjach oraz na odnajdywaniu tropów (najlepiej widocznych na świeżej i cienkiej warstwie śniegu), śladów żerowania (resztek pokarmu, wyrytej ziemi, uszkodzonych roślin, zgryzionych nasion), odchodów i schronień (nor, dziupli, szczelin drzew, gniazd, strychów domów i kościołów). Inwentaryzacja wiosenna i letnia polegała na bezpośredniej obserwacji penetrowanego obszaru i odnotowywaniu wszystkich napotkanych gatunków. Oprócz tego zastosowano metodę poszukiwania śladów (tropów, śladów żerowania, odchodów i schronień). Inwentaryzacja nietoperzy polegała na stwierdzeniu ich obecności w kryjówkach dziennych, zimowych oraz w miejscach żerowania. Szlaki migracyjne zwierząt Inwentaryzację terenową wykonano w okresie od stycznia do lutego 2013 roku. Inwentaryzacja polegała na wyszukiwaniu i odnotowywaniu śladów zwierząt przechodzących przez tory kolejowe. Dodatkowo zwrócono się do Państwowych Gospodarstw Leśnych Lasów Państwowych w Wołowie, Obornikach Śląskich, Oleśnicy Śląskiej, Miękini, Henrykowie, Oławie i Świdnicy z prośbą o udostępnienie informacji (pozyskanych z kół łowieckich) o rozmieszczeniu szlaków migracyjnych zwierząt w granicach Wrocławskiego Węzła Kolejowego. Powyższe informacje uzyskano od Państwowych Gospodarstw Leśnych Lasów Państwowych w Miękini, Oławie i Świdnicy, a pozostałe jednostki nie udzieliły odpowiedzi. W oparciu o zebrane dane wyznaczono szlaki migracyjne zwierząt kolidujące z przebiegiem kolejowych. 5. WYNIKI INWENTARYZACJI PRZYRODNICZEJ Wyniki przedmiotowej inwentaryzacji przyrodniczej przedstawiono w formie danych opisowych (poniżej), graficznych (załącznik 1), fotograficznych (załącznik 2) oraz wektorowych (załącznik 3). Poniżej zestawiono wszystkie elementy przyrodnicze zlokalizowane w buforze 1 km od kolejowych Wrocławskiego Węzła Kolejowego, które zostały stwierdzone na podstawie przeprowadzonej inwentaryzacji przyrodniczej (dane i dane z badań terenowych). 20

21 P710A43SRPLRF051.0 TOM 7.1 INWENTARYZACJA PZYRODNICZA DATA: Dla siedlisk przyrodniczych: dokonano krótkiej charakterystyki ekologicznej, wypisano gatunki charakterystyczne, wskazano główne zagrożenia, podano miejsca występowania w Polsce, wskazano lokalizację w promieniu 1 km od Wrocławskiego Węzła Kolejowego. Dla chronionych gatunków roślin, grzybów, owadów, ryb, płazów, gadów, ptaków i ssaków: wskazano pozycję systematyczną, przedstawiono status prawny, dokonano krótkiej charakterystyki ekologicznej, podano miejsca występowania w Polsce, wskazano lokalizację w promieniu 1 km od Wrocławskiego Węzła Kolejowego. W rozdziale tym podano także lokalizację głównych szlaków migracyjnych zwierząt oraz korytarzy ekologicznych, które przecinają linie Wrocławskiego Węzła Kolejowego. 5.1 SIEDLISKA PRZYRODNICZE 3150 Starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne ze zbiorowiskami z Nymphaeion, Potamion Siedlisko występuje wzdłuż szerokich dolin rzecznych, na obszarze starorzeczy i oczek wodnych. Charakteryzuje się dużym wahaniem poziomu wód w ciągu roku, co wpływa na zwiększenie bioróżnorodności poprawiając mikroklimat oraz zatrzymując zanieczyszczenia i zwiększając retencję. Siedlisko jest niezbędne dla wielu roślin związanych z wodą stojącą, owadów oraz płazów, jako naturalne miejsce rozrodu. Gatunki charakterystyczne Dla związku Nymphaeion gatunkami charakterystycznymi są: żabiściek pływający Hydrocharis morsusranae, grążel żółty Nuphar lutea, grzybienie białe Nymphaea alba, rdestnica pływająca Potamogeton natans, osoka aloesowata Stratiotes aloides. Dla siedliska ze związku Potamion gatunkami charakterystycznymi są: jezierza giętka Najas flexilis, rdestnica grzebieniasta Potamogeton pectinatus, rdestnica drobna Potamogeton pusillus, rdestnica włosowata Potamogeton trichoides. Zagrożenia Zagrożeniami dla siedliska są zanieczyszczenia, eutrofizacja, presja rekreacyjna, zarastanie zbiorników w terasie zalewowej rzek uregulowanych, regulacje rzek, techniczne środki ochrony przeciwpowodziowej (zasypywanie starorzeczy), wzrost intensyfikacji zagospodarowania rolniczego w otoczeniu. Siedlisko rozpowszechnione jest w niżowej części kraju. 21

22 P710A43SRPLRF051.0 TOM 7.1 INWENTARYZACJA PZYRODNICZA DATA: i odległość od Kilometraż Dodatkowe informacje N; , ,796 Starorzecze Widawy N; , ,796 Starorzecze Widawy S; ,000 16,500 Starorzecze E; ,500 Starorzecze Widawy E; ,500 21,000 Starorzecze Widawy N; 560 0, N; ,305 0, Zmiennowilgotne łąki trzęślicowe (Molinion) Siedlisko występuje w miejscach znacznego wahania poziomu wód gruntowych w ciągu roku. Wiosną obserwuje się bardzo wysoki poziom wód gruntowych i łąka może zostać zalana, w lecie woda opada a łąka może nawet obsychać. Zmienne warunki wodne umożliwiają współwystępowanie na łące trzęślicowej wielu gatunków roślin o różnych wymaganiach wilgotnościowych, co sprawia, że łąka charakteryzuje się bardzo bogatym i różnorodnym składem florystycznym. Siedlisko jest ostoją dla wielu zwierząt owadów np. chronionych motyli modraszka telejusa i modraszka nausitousa, płazów, gadów i ptaków. Gatunki charakterystyczne Dla związku Molinion caeruleae gatunkami charakterystycznymi są: goździk pyszny Dianthus superbus, komonicznik skrzydlatostrąkowy Tetragonolobus maritimus, okrzyn łąkowy Laserpitium prutenicum, przytulia północna Galium boreale, czarcikęs łąkowy Succisa pratensis, bukwica zwyczajna Betonica officinalis, turzyca filcowata Carex tomentosa, trzęślica modra Molinia caerulea, nasięźrzał pospolity Ophioglossum vulgatum, olszewnik kminkolistny Selinum carvifolia, koniopłoch łąkowy Silaum silaus, goryczka wąskolistna Gentiana pneumonanthe, oman wierzbolistny Inula salicyna, mieczyk dachówkowaty Gladiolus imbricatus, kosaciec syberyjski Iris sibirica. Zagrożenia Zagrożeniem dla siedliska jest zaniechanie tradycyjnego użytkowania łąk, intensyfikacja gospodarki, zmiana warunków wodnych, regulacje rzek prowadzące do ustąpienia powodzi. Siedlisko występuje w całym kraju na rozproszonych stanowiskach. Kilometraż Dodatkowe informacje i odległość od N; , ,296 Kumaki Dobrej N; 30 17,500 Łęgi nad Bystrzycą N; ,305 Grądy w Dolinie Odry Grądy Odrzańskie N; ,305 0,195 22

23 P710A43SRPLRF051.0 TOM 7.1 INWENTARYZACJA PZYRODNICZA DATA: Łąki selernicowe (Cnidion dubii) Siedlisko występuje w dolinach dużych rzek, na terenach regularnie zalewanych raz lub dwa razy w roku i wysychających między powodziami. W zbiorowisku dominują dwuliścienne byliny, kwitnące w pełni pod koniec lata. Siedlisko jest ostoją dla wielu zwierząt owadów np. chronionych motyli modraszka nausitousa i modraszka alkona, płazów, gadów i ptaków. Gatunki charakterystyczne Dla związku Cnidion dubii gatunkami charakterystycznymi są: selernica żyłkowana Cnidium dubium, czosnek kątowaty Allium angulosum, konitrut błotny Gratiola officinalis, sit czarny Juncus atratus, tarczyca oszczepowata Scutellaria hastifolia, fiołek wyniosły Viola elatior, fiołek drobny Viola pumila. Zagrożenia Zagrożeniem dla siedliska jest zaniechanie tradycyjnego użytkowania łąk, intensyfikacja gospodarki, zmiana warunków wodnych, regulacje rzek prowadzące do ustąpienia powodzi. Siedlisko występuje w dolnych i środkowych odcinkach dolin dużych rzek, głównie Odry, Warty, Bugu, Narwi i Wisły. i odległość od Kilometraż S; , ,796 Dodatkowe informacje Zdegenerowana łąka świeża z płatami łąki zalewowej S; , ,796 Zdegenerowana łąka świeża/zalewowa S; , ,796 Łąki zalewowe N; 10 17,000 17,500 Łęgi nad Bystrzycą N; ,000 20, E; ,500 20,500 Zdegenerowana łąka świeża z płatami łąki zalewowej. Zdegenerowana łąka świeża/zalewowa E; ,500 20,500 Łąka zalewowa W; ,500 17, E; ,000 18,500 Łąka zalewowa N; ,500 16,000 Szuwar mannowy i turzycowy w kompleksie z łąkami zalewowymi Niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion elatioris) Siedlisko występuje w dolinach rzecznych zarówno w miejscach regularnie zalewanych, jak i na podłożach świeżych oraz umiarkowanie wilgotnych. W miejscach użytkowanych tradycyjnie siedlisko spełnia rolę łąki dwukośnej. Charakteryzuje się bogatym i zróżnicowanym składem florystycznym ze względu na duży zasięg występowania oraz szeroką amplitudę ekologiczną. Gatunki charakterystyczne 23

24 P710A43SRPLRF051.0 TOM 7.1 INWENTARYZACJA PZYRODNICZA DATA: Dla związku Arrhenatherion elatioris gatunkami charakterystycznymi są: szczaw rozpierzchły Rumex thyrsiflorus, bodziszek łąkowy Geranium pratense, pępawa dwuletnia Crepis biennis, kozibród łąkowy Tragopogon pratensis, pasternak zwyczajny Pastinaca sativa, przytulia pospolita Galium mollugo, świerzbnica polna Knautia arvensis, kozibród wschodni Tragopogon orientalia, rajgras wyniosły Arrhenatherum elatius. Zagrożenia Zagrożeniem dla siedliska jest zaniechanie tradycyjnego użytkowania łąk, intensyfikacja gospodarki, zmiana warunków wodnych, regulacje rzek prowadzące do ustąpienia powodzi. Siedlisko rozpowszechnione jest w całym kraju. i odległość od Kilometraż Dodatkowe informacje W; , S; ,796155,796 Zdegenerowana łąka świeża/zalewowa S; 10 Zdegenerowana łąka świeża z 154, ,796 płatami łąki zalewowej. Mozaika zdegenerowanych łąk N; , ,796 świeżych i szuwarów turzycowych N; , , N; Zdegenerowana łąka świeża i 155, ,796 mozgowiska. Mozaika zdegenerowanych łąk N; , ,296 świeżych i szuwarów turzycowych N; , ,296 Zarastające łąki świeże S; , , S; 590 Kompleks regenerującego łęgu 158, ,796 wierzbowego i łąk świeżych N; , , N; , , N; , , W; 10 13,500 14, W; ,000 26, N; ,266 Łęgi Odrzańskie N; ,500 17,500 Łęgi nad Bystrzycą N; ,500 17,500 Łęgi nad Bystrzycą N; ,500 17,500 Łęgi nad Bystrzycą N; ,500 17,500 Łęgi nad Bystrzycą S; 10 17,000 17,500 Łęgi nad Bystrzycą N; ,000 17,500 Łęgi nad Bystrzycą S; ,000 18,500 Łęgi nad Bystrzycą S; ,000 18,500 Łęgi nad Bystrzycą S; ,000 18,500 Łęgi nad Bystrzycą W; ,000 26, N; ,500 27,000

25 P710A43SRPLRF051.0 TOM 7.1 INWENTARYZACJA PZYRODNICZA DATA: N; ,500 27, N; 30 27,000 27, E; ,020 7, W; ,020 27,520 Ludów Śląski W; ,020 28,520 Ludów Śląski S; , S; ,500 44, W; ,500 4, E; 15 12,000 12, W; ,500 14,000 Grądy w Dolinie Odry Grądy Odrzańskie W; 20 14,500 15, W; ,000 15,000 Grądy w Dolinie Odry Grądy Odrzańskie S; ,000 16, E; ,500 17, W; ,500 17, W; ,500 19, E; ,500 20, N; ,000 20,500 Zdegenerowana łąka świeża z płatami łąki zalewowej N; , N; ,500 21,000 Zarastające łąki świeże N; ,500 21,000 Zdegenerowana łąka świeża i mozgowiska N; ,500 21,000 Mozaika zdegenerowanych łąk świeżych i szuwarów turzycowych W; 720 1,500 2, W; 785 1, E; ,165 3,165 Grądy w Dolinie Odry W; 730 2,195 2, Kwaśna buczyna (LuzuloFagenion) Siedlisko występuje zwykle na terenach pagórkowatych. Drzewostan cechuje się dużym zwarciem, prawie czysto bukowym, dlatego dolne warstwy zbiorowiska są słabo rozwinięte. Bogactwo florystyczne i pokrycie runa zależy od warunków lokalnosiedliskowych. Na siedliskach suchych runo jest najuboższe i ma postać porostowomszystą, na siedliskach świeżych trawiastomszystą, a na siedliskach słabo wilgotnych paprociową. Ze starymi drzewostanami kwaśnych buczyn mogą być związanie rzadkie gatunki owadów tj. pachnica dębowa, jelonek rogacz i kozioróg dębosz. Gatunki charakterystyczne Dla związku Luzulo Fagenion gatunkami charakterystycznymi są: śmiałek pogięty Deschampsia flexuosa, widłoząbek włoskowy Dicranella heteromalla, rokiet cyprysowaty Hypnum cupressiforme, merzyk groblowy Mnium hornum. Zagrożenia 25

26 P710A43SRPLRF051.0 TOM 7.1 INWENTARYZACJA PZYRODNICZA DATA: Zagrożeniem dla siedliska jest nieprawidłowa gospodarka leśna (wprowadzanie drzew obcych siedliskowo, stosowanie zrębów zupełnych, usuwanie wszystkich martwych drzew, grabienie ściółki), rozbudowa struktury rekreacyjnosportowej, zmiana stosunków wodnych (osuszanie w wyniku melioracji, obniżanie poziomu wód gruntowych), regulacje rzek, intensyfikacja gospodarki rolnej w dolinach rzek. Siedlisko występuje w północnej i środkowozachodniej części kraju, rzadziej w południowej części kraju. i odległość od Kilometraż S; ,000 44, S; ,000 45, Dodatkowe informacje Skład gatunkowy: 5BRZ(65l.), Skład gatunkowy: 7DB(129l.), Grąd środkowoeuropejski (GalioCarpinetum) Siedlisko występuje w miejscach żyznych i średnio żyznych, świeżych i wilgotnych. Drzewostan jest wielogatunkowy, może składać się ze wszystkich występujących na danym terenie gatunków liściastych, ale zwykle dominuje grab, dąb szypułkowy i lipa drobnolistna. Zwarcie warstwy krzewów jest zróżnicowane, zwykle mniejsze na siedliskach suchszych i uboższych, a większe na żyźniejszych i wilgotniejszych. Warstwa zielna jest zazwyczaj obficie rozwinięta. Grąd środkowoeuropejski jest ważną ostoją dla wielu rzadkich gatunków ptaków tj. dzięcioł średni, czarny i zielonosiwy, muchołówka biała, bielik, orlik krzykliwy, bocian czarny, kania czarna i ruda. Gatunki charakterystyczne Dla zespołu GalioCarpinetum gatunkami charakterystycznymi są: klon polny Acer campestre, turzyca cienista Carex umbrosa, świerząbek gajowy Chaerophyllum temulum, przytulia leśna Galium sylvaticum, jaskier różnolistny Ranunculus auricomus. Zagrożenia Zagrożeniem dla siedliska jest nieprawidłowa gospodarka leśna (wprowadzanie drzew obcych siedliskowo, stosowanie zrębów zupełnych, usuwanie wszystkich martwych drzew, grabienie ściółki), rozbudowa struktury rekreacyjnosportowej, zmiana stosunków wodnych (osuszanie w wyniku melioracji, obniżanie poziomu wód gruntowych), regulacje rzek, intensyfikacja gospodarki rolnej w dolinach rzek. Siedlisko jest rozpowszechnione w zachodniej i środkowej części kraju. i odległość od Kilometraż Dodatkowe informacje W; Silnie zniekształcony i zsynantropizowany, stanowi park 172, ,041 w Zacharzycach, w którym rozwija się budownictwo W; ,500 20,500 Skład gatunkowy: 7DB(159l.),