WYTYCZNE DO PISANIA PRACY LICENCJACKIEJ DLA KIERUNKU: PIELĘGNIARSTWO WYDZIAŁ OCHRONY ZDROWIA i NAUK HUMANISTYCZNYCH PWSZ W CIECHANOWIE

Transkrypt

1 WYTYCZNE DO PISANIA PRACY LICENCJACKIEJ DLA KIERUNKU: PIELĘGNIARSTWO WYDZIAŁ OCHRONY ZDROWIA i NAUK HUMANISTYCZNYCH PWSZ W CIECHANOWIE I. STRUKTURA PRACY INFORMACJE OGÓLNE Wstęp I. Część teoretyczna treści tworzące część teoretyczną umieszczone są w rozdziałach, podrozdziałach i podpunktach podrozdziałów, np.: Rozdział I. Tytuł Tytuł pierwszego podrozdziału Tytuł podpunktu Tytuł podpunktu itd Tytuł drugiego podrozdziału Tytuł podpunktu Tytuł podpunktu itd Tytuł drugiego podrozdziału Tytuł podpunktu Tytuł podpunktu itd. Część teoretyczna może składać się maksymalnie z trzech podrozdziałów. Jeden podrozdział nie powinien zawierać więcej niż trzech podpunktów. Poszczególne podrozdziały powinny mieć zbliżoną objętość. Cała część teoretyczna nie może przekraczać 25% objętości pracy. II. Założenia metodologiczne: A. W przypadku zastosowania metody sondażu diagnostycznego: 2.1. Cel badań 2.2. Przedmiot badań 2.3. Problemy i hipotezy badawcze 2.4. Zmienne i wskaźniki 2.5. Metody, techniki i narzędzia pomiaru 2.6. Teren badań 2.7. Organizacja i przebieg badań W przypadku zastosowania metod statystycznych należy uwzględnić w podrozdziale Metody, techniki opis zastosowanych metod oraz ich założeń. B. W przypadku metody indywidualnego przypadku: 2.1. Cel badań 2.2. Przedmiot badań 2.3. Problemy badawcze 2.4. Metody, techniki i narzędzia pomiaru C. W przypadku pracy poglądowej 2.1. Cel badań 2.2. Charakterystyka źródeł 2.3. Problemy badawcze 2.4. Metody analiza literatury medycznej w aspekcie.. III. Wyniki badań własnych : A. W przypadku metody sondażu diagnostycznego : 3.1. Charakterystyka grupy badanej /próby 3.2. Wyniki badań i ich omówienie (analiza jakościowa i ilościowa) problem główny Wyniki badań i ich omówienie pierwszy problem szczegółowy/weryfikacja pierwszej hipotezy badawczej 1

2 Wyniki badań i ich omówienie drugi problem szczegółowy/ weryfikacja drugiej hipotezy badawczej itd. (do omówienia wszystkich problemów szczegółowych) B. W przypadku metody indywidualnego przypadku: 3.1. Opis przypadku Wywiad środowiskowo-rodzinny Wywiad chorobowy Stan aktualny 3.2. Diagnoza pielęgniarska 3.3. Wyniki badań (analiza jakościowa) wg problemów badawczych w oparciu o diagnozę pielęgniarską problem główny Pierwszy problem badawczy itd., aż do wyczerpania problemów C. Rozwinięcie celu pracy w oparciu o analizę literatury fachowej Podsumowanie W przypadku sondażu diagnostycznego weryfikacja hipotez, zaś w przypadku studium przypadku odpowiedź na problemy badawcze Wnioski Streszczenie (dodatkowo można umieścić streszczenie w języku obcym) Literatura Spis tabel Spis rycin Spis aneksów Aneksy (autorski kwestionariusz ankiety, zastosowane kwestionariusze, wzory dokumentacji, itp.) UWAGA! Objętość pracy licencjackiej powinna wynosić 50 stron, w tym część teoretyczna nie może stanowić więcej niż ¼ pracy, czyli ok. 12 stron. II. STRUKTURA PRACY INFORMACJE SZCZEGÓŁOWE WSTĘP Wstęp to krótkie wprowadzenie w problematykę poruszaną w pracy licencjackiej. Wstęp powinien zawierać: krótką charakterystykę poruszanego problemu, opisywanego zjawiska; uzasadnienie wyboru tematu pracy (osobiste i merytoryczne); cel badań; opis zastosowanej metody i uzasadnienie jej wykorzystania; krótką charakterystykę (1-2 zdania) struktury pracy (co zawierają poszczególne rozdziały, itd.). Wstęp nie powinien przekraczać 2 stron. Jest to JEDYNA część pracy, gdzie dopuszczalne jest pisanie w pierwszej osobie liczby pojedynczej. I. CZEŚĆ TEORETYCZNA Teoretyczne opracowanie tematu pracy na podstawie przeglądu literatury: pozycji zwartych i czasopiśmiennictwa z ostatnich 10-ciu lat. Zastosowanie starszej literatury jest dopuszczalne tylko w uzasadnionych przypadkach. Uwaga: należy korzystać tylko z literatury fachowej, monografii i czasopism recenzowanych. Źródłem nie mogą być poradniki oraz prasa popularnonaukowa. Głównym źródłem części teoretycznej powinny być czasopisma, monografie i opracowania (pozycje zwarte). Pozycje podręcznikowe powinny mieć znaczenie marginalne, nie więcej niż 10% piśmiennictwa. Część teoretyczna powinna stanowić wprowadzenie do części badawczej. Jej treść powinna obejmować: 2

3 zaprezentowanie głównych pojęć pracy (wynikających z tematu pracy); charakterystyka opisywanego zjawiska; przedstawienie aktualnego stanu wiedzy na badany temat (np. epidemiologia, patogeneza, schorzenia, leczenie, wyniki, powikłania, metody, itd.); przedstawienie badań prowadzonych dotychczas w tym zakresie; udział pielęgniarki w realizacji świadczeń zdrowotnych, wynikających z tematu pracy. Zazwyczaj dzieli się na 2-3 podrozdziały. Np. Temat: Aktywność osób starszych w Domu Pomocy Społecznej. Podrozdziały mogą brzmieć: 1.1. Charakterystyka okresu starości (ze szczególnym uwzględnieniem zmian utrudniających aktywność fizyczną) 1.2. Charakterystyka aktywności fizycznej (ze szczególnym znaczeniem jej dla zdrowego stylu życia osób starszych i badaniami na ten temat w literaturze) 1.3. Charakterystyka DPS (specyfika, organizacja, rola pielęgniarki, itd.) Uwaga! Część teoretyczna powinna być spójna z częścią badawczą. Czytelnik powinien mieć poczucie spójności ciągłości badań wcześniejszych i obecnych (opisanych w części badawczej). II. CZĘŚĆ METODOLOGICZNA: Uwaga! W części metodologicznej należy stosować styl sprawozdawczy pisać w trzeciej osobie liczby pojedynczej, albo używać równoważników zdań i bezosobowych form czasownika. Np. Źle: Celem moich badań było poznanie poziomu wiedzy uczniów szkoły średniej na temat narkotyków. Dobrze: Celem niniejszych badań było poznanie poziomu wiedzy uczniów szkoły średniej na temat narkotyków. Źle: W pierwszym pytaniu pytałam uczniów o.. Wyniki przedstawiłam w tabeli. Dobrze: Pierwsze pytanie dotyczyło.. Wyniki zawiera tabela Cel badań Cel wynika z tematu pracy. Sformułowanie celu odpowiada na pytanie po co prowadzone są badania. Obowiązkowy zwrot: Celem badań było.... Np. Celem badań było poznanie poziomu wiedzy uczniów na temat narkotyków. Celem badań było rozpoznanie problemów pielęgnacyjnych pacjenta Przedmiot badań Polega na wskazaniu obiektów i zjawisk, o których chcemy formułować sądy w procesie badania, przy czym przedmiotem badania są owe przedmioty i zjawiska. Np. Przedmiotem badań była wiedza uczniów szkoły podstawowej w na temat stosowania używek Problemy badawcze Problem główny to cel przełożony na pytanie badawcze. Powinien korelować z tematem pracy. Problemy badawcze powinny zawierać się w pytaniach. Problemy szczegółowe powinny wynikać z problemu głównego i dotyczyć konkretnych aspektów opisywanego zjawiska. Uwaga! Należy unikać automatycznego tworzenia problemów szczegółowych w odniesieniu do zmiennych niezależnych, typu wiek, płeć, miejsce zamieszkania, chyba, że jest to uzasadnione Hipotezy badawcze Hipotezy to przewidywane przez badacza na podstawie literatury, wcześniej prowadzonych badań, a także własnego doświadczenia odpowiedzi na pytania (problemy) badawcze: hipoteza główna formułowana do głównego problemu badawczego 3

4 hipotezy szczegółowe formułowane do problemów szczegółowych Uwaga! Celem procesu badawczego jest weryfikacja postawionych hipotez. Hipoteza może zostać potwierdzona lub niepotwierdzona. Obie te możliwości są jednakowo dopuszczalne. Brak potwierdzenia hipotezy nie wpływa na wartość pracy! Np. Temat pracy - Wiedza kobiet na temat karmienia piersią Cel badań poznanie poziomu wiedzy kobiet na temat karmienia piersią Przedmiot badań wiedza kobiet na temat karmienia piersią Problem główny jaki jest poziom wiedzy kobiet na temat? Problemy szczegółowe: Jaki poziom wiedzy na temat techniki karmienia prezentują kobiety? Czy istnieje związek między poziomem wykształcenia kobiet a poziomem ich wiedzy? Z jakich źródeł czerpią kobiety wiedzę na temat...? Hipotezy główna poziom wiedzy kobiet na temat karmienia piersią jest wysoki Hipotezy szczegółowe: Kobiety prezentują przeciętny poziom wiedzy na temat techniki karmienia piersią. Istnieje wprost proporcjonalny związek między poziomem wykształcenia kobiet a poziomem ich wiedzy, tzn. im wyższe wykształcenie tym wyższy poziom wiedzy Kobiety najczęściej czerpią wiedzę od pielęgniarki, położnej, pracy popularno-naukowych Zmienne i wskaźniki pomiaru Powinny być umieszczone w układzie tabelarycznym. Zmienna : 1/ niezależna cecha, która wpływa na ilość, jakość i kierunek zmian innej cechy, np.: płeć, wiek, miejsce zamieszkania, wykształcenie, zawód, stan cywilny,... 2/ zależna ta, która się zmienia pod wpływem niezależnej; jest analizowana w połączeniu z inną cechą, która ją zmienia, np.: postawy, zachowania, poziom wiedzy,... Np. Zgodnie z celem badań i problemami badawczymi, przyjęto następujący układ zmiennych.... Do każdej zmiennej dostosowujemy wskaźniki, a te z kolei dostosowujemy do celu badań. Zmienna niezależna wskaźniki Zmienna zależna wskaźniki Płeć Wiek miejsce zamieszkania - miasto - wieś - kobieta - mężczyzna - kategorie wiekowe, np. - mniej niż 20 lat lat lat lat - 50 lat i więcej poziom wiedzy - wysoki - średni - niski 2.6. Metody, techniki i narzędzia pomiaru W tym miejscu należy opisać metodę wybraną do badań własnych i uzasadnić jej zastosowanie. W przypadku tworzenia narzędzia własnego, w tym miejscu również należy je opisać, ze szczególnym uwzględnieniem: liczby pytań charakteru pytań kafeterii podskal (jeśli występują) sposobu oceny kryteriów 4

5 Np.: Główną metodą badawczą wykorzystaną w niniejszej pracy jest metoda sondażu diagnostycznego; wybraną techniką ankieta; stosowane narzędzia kwestionariusz ankiety, autorski lub zapożyczony (jeśli jakieś narzędzie jest publikowane, to można je wykorzystać ale z podaniem źródła) Teren badań Krótka charakterystyka miejsca prowadzonych badań jego lokalizacja, specyfika, reprezentatywność. Należy opisać gdzie były prowadzone badania, z określeniem specjalizacji placówki, i podstawowych informacji, np. miasto/wieś, wielkość miasta, itd. np. w przypadku oddziału w szpitalu: jaki to oddział, ile ma łóżek, ile w tym czasie przebywało pacjentów, jaką ma kadrę, jakie ma wyposażenie, itd., w przypadku szkoły: dzieci w jakim wieku do niej chodzą, ilu ma uczniów, czy coś ją wyróżnia np. należy do sieci szkół promujących zdrowie. Przy opisie terenu badań, należy zawrzeć wszystkie informacje, które mogą mieć znaczenie, w kontekście uzyskanych wyników badań Organizacja i przebieg badań W tej części należy zawrzeć informacje: kiedy przeprowadzono badania (miesiąc, rok, okres w jakim czasie zostały przeprowadzone); w jaki sposób docierano do respondentów (czy badania osobiste, czy korespondencyjne); kto przeprowadzał badanie czy sam badacz, czy też przez innych ankieterów; ile wynosił średni czas wykonania ankiety; czy były jakieś trudności; czy zaistniała jakaś szczególna sytuacja, która mogła mieć wpływ na wyniki, czy były ułatwienia; czy jakaś część respondentów odmówiła udziału w badaniach; ile ankiet odrzucono, np. dlatego, że zostały nieprawidłowo wypełnione; ile zakwalifikowano do analizy; czy był pilotaż; itd. Jeśli badaniu podlegały dzieci, to w opisie należy uwzględnić informację o ewentualnym wyrażeniu zgody na badanie, np. przez rodziców. Uwaga! W pracy powinna być podana informacja o sposobie doboru próby do badań. np. W pracy zastosowano dobór grupy losowy. W sondażu pielęgniarskim stosuje się dobór losowy prosty - losujemy na ślepo z koszyka, np. 100 osób; najczęściej jest stosowany w badaniach środowiskowych, np. w przychodni czekamy na pacjenta - i to jest dobór losowy; dobór losowy systematyczny - tworzymy listę np. wszystkich studentów na uczelni i losujemy co 5-tą osobę; dobór losowy systematyczny warstwowy - losowanie w obrębie warstwy (kategorii), np. wśród kobiet i mężczyzn lub w wybranych kategoriach wiekowych. Wielkość grupy badawczej w zależności od tematyki i celu badań od 60 do 120 osób! W przypadku badań z grupą kontrolną, powinniśmy dążyć do tego, żeby grupa kontrolna i grupa badawcza były do siebie jak najbardziej podobne (liczebność, zmienne demograficzne) i żeby różniły się przede wszystkim czynnikiem, którego wpływ badamy, np. jeśli badamy wpływ pracy w pozycji siedzącej na rozwój żylaków u kobiet, to grupą kontrolną powinna być grupa kobiet w podobnym wieku co grupa badawcza, ale wykonujących pracę w pozycji stojącej/w ruchu. Uwaga! W części metodologicznej można przytoczyć z literatury definicje pojęć metodologicznych (np. cel, problem badawczy, hipoteza, itd.) nie więcej jednak niż po jednej definicji do każdego pojęcia. Należy wystrzegać się sztucznego powiększania bibliografii pozycjami z zakresu metodologii. III. WYNIKI BADAŃ WŁASNYCH: Uwaga! W części badawczej należy stosować styl sprawozdawczy pisać w trzeciej osobie liczby pojedynczej, albo używać równoważników zdań i bezosobowych form czasownika. Przy opisywaniu badań należy stosować czas przeszły. 5

6 A. W przypadku metody sondażu diagnostycznego wyniki badań opisane w podrozdziałach odpowiadających kolejnym problemom badawczym: 3.1. Charakterystyka grupy badanej Opis grupy na podstawie danych uzyskanych z metryczki zamieszczonej w ankiecie: np. charakterystyka grupy ze względu na wiek, płeć, miejsce zamieszkania, poziom wykształcenia. Należy opisać tylko dane istotne z punktu widzenia problemów badawczych Weryfikacja hipotezy głównej Weryfikacja pierwszej hipotezy szczegółowej Weryfikacja drugiej hipotezy szczegółowej W obrębie każdego działu tematycznego wyników badań prezentować wyniki wg takiego toku: o bardzo krótki tekst wprowadzający do działu tematycznego, uzasadniający, dlaczego zajęto się w badaniach właśnie tym problemem, o opisać najważniejsze wyniki zawarte w prezentowanym zestawieniu (najważniejsze, to nie zawsze znaczy największe czy najmniejsze), to co jest znaczącego, ciekawego, zaskakującego (nie należy opisywać szczegółowo wszystkich wartości zawartych w tabeli, bo po to ona jest aby można było sięgnąć do wszystkich informacji) oraz zamieścić tabelę lub wykres, o przed kolejnym zestawieniem zaplanowanym w dziale tematycznym - kolejny tekst wprowadzający do tabeli czy wykresu, itd., aż do wyczerpania prezentacji w tym dziale tematycznym. Po prezentacji wszystkich działów tematycznych przygotowuje się ogólne podsumowanie tych wszystkich działów. np Stosowanie używek a wykonywana praca Za wyznacznik zachowań zdrowotnych uznano stosowanie używek. Porównano stosunek i wykorzystywanie używek: papierosów (nikotyna), alkoholu i kawy (kofeiny) przez kierowców i innych mężczyzn. Tab. 16. Stosowanie używek przez kierowców i grupę kontrolną STOSOWANIE UŻYWEK POZIOM GRUPA BADANA GRUPA KONTROLNA ZACHOWAŃ N % N % Korzystne Przeciętne Niekorzystne RAZEM Źródło: wyniki badań własnych Jak wynika z danych zawartych w powyższej tabeli /tab.16/ kierowcy częściej stosują używki niż mężczyźni nie wykonujący tego zawodu. Korzystne zachowania przejawia 20% kierowców i tylko 3% respondentów z grupy kontrolnej. Więcej tych drugich (70%) przejawia zachowania przeciętne. Proporcje odwracają się w ilości zachowań niekorzystnych. Takie prezentuje aż 40% kierowców. ( ) UWAGA! W analizie ilościowej opisujemy zjawiska np. zachowania żywieniowego ogółem. Informację na temat zachowań żywieniowych uzyskamy na podstawie ankiety. Na podstawie odpowiedzi na poszczególne pytania ankiety (np. o częstotliwość spożywania pewnych grup pokarmów, regularność posiłków) i ich oceny (kodowanie, dzięki stworzonemu kluczowi) uzyskamy zmienną zachowania żywieniowe, jako sumę punktów na poszczególne pytania ankiety. W analizie jakościowej opisujemy poszczególne pytania, np. jak wygląda spożywanie mięsa wśród respondentów, jak wygląda regularne spożywanie śniadań, itd. Procenty zaokrąglamy do liczb całkowitych lub z dokładnością do jednego miejsca po przecinku. 6

7 Wzory tabel i wykresów: Tab. 1. Tytuł ZACHOWANIA ZDROWOTNE POZIOM GRUPA BADANA GRUPA KONTROLNA ZACHOWAŃ N % N % Korzystne Przeciętne Niekorzystne RAZEM Źródło: wyniki badań własnych Tab. 2. Tytuł POZIOM ZACHOWAŃ ZACHOWANIA A WYKSZTAŁCENIE podstawowe zawodowe średnie Wyższe RAZEM N % N % N % N % N % Korzystne Przeciętne Niekorzystne RAZEM Źródło: wyniki badań własnych 43% 57% Miasto Wieś Ryc. 1. Tytuł Źródło: wyniki badań własnych Ryc. 2. Tytuł Źródło: wyniki badań własnych Uwaga! Wykresy powinny być czytelne, wykonane w programie MS Excel lub innym o podobnych możliwościach. Wszystkie wykresy w pracy powinny być utrzymane w jednolitej stylistyce nie wolno stosować różnych typów wykresów (np. tylko przestrzenne, albo tylko płaskie). Głównym motywem użycia określonego typu wykresu powinna być czytelność, a nie atrakcyjność wizualna! Niedopuszczalne jest kolorowanie obszaru wykresu! Powinien on pozostać biały. Również kolorystyka wykresów w pracy powinna być jednorodna! Każdy wykres powinien zawierać legendę oraz etykiety. B. W przypadku metody indywidualnego przypadku : Opis przypadku istnieje możliwość dołączania wykazu wyników, obrazów badań, jeśli wnoszą istotną informację. Ewentualne zdjęcia pacjenta muszą uniemożliwiać rozpoznanie osoby zasłonięte oczy (w sytuacji uzasadnionej potrzeby zamieszczania w pracy zdjęć pacjenta, konieczne jest uzyskanie zgody pacjenta oraz opinia uczelnianej Komisji Bioetycznej). Optymalna objętość opisu: 2 3 strony, łącznie ze zdjęciami, wynikami i obrazami. 7

8 Zdefiniowanie (w oparciu o diagnozę pielęgniarską) i określenie hierarchii problemów zdrowotnych/pielęgnacyjnych pacjenta w punktach (według problemów badawczych) i ich omówienie. Omówienie/dyskusja zawierające przedyskutowanie (porównanie) prezentowanego przypadku z danymi z piśmiennictwa ze zwróceniem uwagi na: o typowość (potwierdzają dane z piśmiennictwa) - bądź: o nietypowość obrazu/przebiegu lub też wyróżnionych cech/etapów leczenia czy opieki (oryginalna obserwacja). o ewentualnie wskazanie obszaru dotychczasowego braku wiedzy bądź nowości wniesionej przez prezentowany opis. PODSUMOWANIE W podsumowaniu zwracamy uwagę na najważniejsze informacje; czy cel pracy został osiągnięty; odpowiadamy na główne problemy badawcze. Podsumowanie zazwyczaj związane jest z weryfikacją hipotez (które potwierdzono w toku badań, a które nie, np.: hipoteza główna nie potwierdziła się, ponieważ okazało się, że... ). WNIOSKI Formułujemy wnioski z naszych badań, które często są zaleceniami, wskazówkami dla naszej, pielęgniarskiej pracy do edukacji, opieki, pielęgnowania, itd. Uwaga! Nie wolno mylić wniosków z wynikami badań zawartymi w podsumowaniu. STRESZCZENIE Streszczenie powinno być krótkie nie więcej niż 250 słów, przygotowane wg schematu: WSTĘP bardzo krótkie wprowadzenie w temat (2-3 zdania) CEL BADAŃ powtórzony z pracy MATERIAŁ I METODA krótkie przedstawienie grupy badawczej i zastosowanej metody WYNIKI krótkie podsumowanie wyników WNIOSKI powtórzone z pracy UWAGA! Jeżeli student będzie ubiegał się o dyplom i suplement w języku międzynarodowym (angielskim, niemieckim, hiszpańskim, rosyjskim), należy również zamieścić STRESZCZENIE pracy w tym języku. Jeżeli będzie ubiegał się o przetłumaczenie dyplomu i suplementu w innym języku obcym niż w/w STRESZCZENIE również zamieszczamy w tym języku obcym! LITERATURA Obowiązuje min. 30 pozycji, w tym 1/3 to pozycje zwarte a 2/3 czasopisma. Powinno dążyć się do jak największego udziału artykułów z czasopism i monografii, przy minimalizowaniu podręczników i pozycji o charakterze popularnonaukowym. Zasady sporządzania wykazu literatury: 1. układ alfabetyczny wynikający z litery nazwisk autorów (system cytowania tradycyjny) lub układ zależny od kolejności cytowania (system cytowania vancouverskiego) 2. w pozycjach zwartych (książkach) zapis kończy się na roku wydania, np. Majchrowska A., Socjologia dla pielęgniarek, Wydawnictwo Czelej, Lublin A. Majchrowska, Socjologia dla pielęgniarek, Wydawnictwo Czelej, Lublin w pozycjach z czasopism obowiązuje pełny zapis stron, na których znajduje się wykorzystywany artykuł (od - do), np. Górecka A., Aktywność fizyczna osób w starszym wieku, Pielęgniarstwo Polskie, 2008, 2, s A. Górecka, Aktywność fizyczna osób w starszym wieku, Pielęgniarstwo Polskie, 2008, 2, s w wykazie literatury nie można zamieszczać prac, które nie były cytowane w tekście pracy 8

9 SPIS TABEL SPIS RYCIN Spis tabel i spis rycin powinny zawierać spis tytułów wszystkich tabel/rycin zawartych w pracy wraz z numerami stron, na których się znajdują. ANEKSY Każdy materiał w aneksie należy określić jako załącznik. W tekście pracy powinny być odsyłacze do określonego załącznika. Umieszczenie danego materiału w aneksie musi być uzasadnione. PRZYPISY Reguły cytowania: 1. Każda myśl, którą zaczerpnęliśmy od innego autora, musi być opatrzona przypisem. 2. Każde zdanie, które dosłownie zaczerpnęliśmy od innego autora, musi być ujęte w cudzysłów i opatrzone przypisem. Wyjątki: od zasady 1) wyłączone są prawdy powszechnie znane, należące do wiedzy ogólnej od zasady 2) nie dajemy przypisów do cytatów, które stanowią motto naszej pracy (podajemy tylko autora i zazwyczaj tytuł dzieła). Przypis powinien jednoznacznie identyfikować miejsce skąd zaczerpnęliśmy daną myśl/zdanie. Powinniśmy zatem przy jego pomocy bez problemu móc znaleźć książkę i miejsce w niej, z którego pochodzi zapożyczenie. Przypisy powinny być konsekwentne. W całym tekście stosujemy ten sam system. Przypisy powinny być oszczędne (ekonomiczne). W pracach licencjackich dopuszczane są dwa style cytowania: styl cytowania tradycyjny styl cytowania vancouverski [rekomendowany dla publikacji medycznych] STYL CYTOWANIA TRADYCYJNY: Przypisy umieszczamy u dołu strony. Aby go stworzyć naciskamy w edytorze teksty MS Word kombinacje klawiszy prawy alt + J. Przypis umieszczamy przed kropką kończącą zdanie i przed dwukropkiem, np. Nadzieja podstawowa jest specyficznym przeświadczeniem człowieka o dwóch ogólnych i związanych ze sobą właściwościach świata: że jest on uporządkowany oraz przychylny ludziom 1. Wyróżniamy trzy główne grupy napojów funkcjonalnych 2 : Zasady: Pierwszy przypis zawiera zwykle kompletną informację o danym dziele, czyli inicjał imienia i nazwisko autora, tytuł, tłumaczenie, miejsce i data wydania, [wydawnictwo - jeżeli nie ma bibliografii] strona. 1 Ostrowska A., Styl życia a zdrowie. Z zagadnień promocji zdrowia, Wyd. IFiS PAN, Warszawa 1999, s Gdy kolejny w tekście cytat odwołuje się do tego samego dzieła i tej samej strony dajemy: 2 Ibidem. 2 Tamże. Gdy kolejny przypis odwołuje się do tego samego dzieła ale innej strony 3 Ibidem, s Tamże, s Gdy teraz zacytujemy inne dzieło, innego autora (po raz pierwszy) postępujemy tak jak w przypisie pierwszym np. 4 Karski J.B., Zdrowie publiczne, Wydawnictwo IGNIS, Warszawa 2000, s.144. Gdy chcemy wrócić do dzieła już cytowanego, dajemy: 5 Ostrowska A., op. cit., s Ostrowska A., dz. cyt. s Gdy chcemy przywołać inne dzieło tego samego autora dajemy: Idem, Promocja zdrowia, Wydawnictwo IGNIS, Warszawa 1999, s Tenże, Promocja zdrowia, Wydawnictwo IGNIS, Warszawa 1999, s

10 w przypadku dzieła kilkorga autorów odpowiednio Iidem Ciż sami, a w przypadku autorki - Eadem Taż. Gdy już wprowadziliśmy więcej niż jedno dzieło danego autora, przechodząc od cytowania jednego do drugiego posługujemy się skrótem tytułu i skrótem dz. cyt/op. cit. 8 Karski J.B., Zdrowie..., dz. cyt. s Karski J.B., Zdrowie..., op. cit., s Ibidem, s Idem, Promocja... op. cit., s Uwaga! Skróty stosowane w pracy powinny być jednolite, tzn. albo polskie (Tamże, dz. cyt, itd.) albo łacińskie (Ibidem, op. cit., etc.). Oprócz opisanych wcześniej przypisów prostych możemy zastosować przypis złożony odsyła on do wielu źródeł. Opisujemy np. problem agresji w szkole, który jest szeroko rozpisywany w wielu publikacjach - cytujemy wybranego autora, wpisujemy go w przypisie na pierwszym miejscu, a po średniku wypisujemy inne publikacje, z których korzystaliśmy i w których ten problem jest podobnie opisywany, np.: 1 Gasiul H., Teorie emocji i motywacji, Wydawnictwo UKWS, Warszawa 2007, s. 132; zob. także/por. także Łosiak W., Psychologia emocji, WAiP, Warszawa 2007, s Kolejność przypisów, tak jak i numeracja tabel, rycin, jest ciągła w całej pracy! Przykłady zapisów: Z pozycji zwartej (książki) jednego autora: o nazwisko autora, inicjał imienia (imion), tytuł książki, wydawnictwo, miejsce wydania, rok wydania, strona lub strony z których korzystano 1 4 Ostrowska A., Styl życia a zdrowie. Z zagadnień promocji zdrowia, Wyd. IFiS PAN, Warszawa 1999, s Z pozycji zwartej wielu autorów, redagowanej przez inne osoby lub jednego z autorów tej książki: o nazwisko autora, inicjał imienia (imion), tytuł rozdziału który opracował, [w], dwukropek, tytuł całej książki, nazwisko redaktora lub redaktorów, inicjały imienia, wydawnictwo, miejsce wydania, rok wydania, strona lub strony z których korzystano 2. 4 Pospiszył I., Nieprzystosowanie społeczne, [w]: Zdrowie i szkoła, Woynarowska B. (red.), PZWL, Warszawa 2000, s Z czasopisma naukowego: o nazwisko, inicjał imienia (imion) autora artykułu, tytuł artykułu, nazwa czasopisma pisana dużymi literami i ujęta w cudzysłów (to jest jedyny moment kiedy w przypisach używamy cudzysłowu!), numer tomu (kolejnego rocznika tego czasopisma), rok wydania, kolejny numer, strony na których znajduje się cały artykuł (od-do) 4 Klichowska-Palonka M., Próchnica zębów szóstych u dzieci 6 i 7 letnich ze środowiska wiejskiego, Medycyna Ogólna, t.30, 1995, 1, s Moszczyński P., Profilaktyka chorób zakaźnych i pasożytniczych jelit, Lider, 1999, 7-8, s Poznańska S., U podstaw etyki pielęgniarskiej. cz. 1, Pielęgniarstwo 2000, 1998, 11-12, s. 11- o 16. Przy korzystaniu ze stron internetowych należy podać nazwisko, inicjał imienia (imion) autora artykułu, tytuł artykułu, wydawnictwo, rok wydania, data dostępu w nawiasie kwadratowym [dd mm rrrr]. Dostępny w Internecie: pełny adres strony internetowej, np.: 6 Czochańska J., Mózgowe porażenie dziecięce, IMiD, 2002 [dostęp: 4 marca 2008]. Dostępny w Internecie: Uwaga! Przy korzystaniu ze źródeł internetowych należy korzystać ze stron czasopism internetowych oraz z uznanych i wiarygodnych serwisów. Niedopuszczalne jest korzystanie z opracowań o niskiej wiarygodności! 1 Wszystkie elementy przypisu rozdzielane są przecinkami a po skrótach są kropki. 2 W tym przypisie, poza przecinkami, dochodzi dodatkowy znak interpunkcyjny: dwukropek. 10

11 W przypisie oraz piśmiennictwie należy umieścić pełny adres strony internetowej, z której korzystamy, tzn.: ŹLE: DOBRZE: STYL CYTOWANIA VANCOUVERSKI: Przypisy umieszczamy w nawiasach klamrowych w tekście i numerujemy wg kolejności cytowania. Spis cytowanych dzieł na końcu pracy również numerujemy zgodnie z kolejnością pojawienia się poszczególnych odwołań. Zasady: cytaty i odwołania w tekście są oznaczone kolejnymi cyframi arabskimi, umieszczonymi w nawiasach klamrowych w tekście, także w przypadku tabel i rycin ten system cytowania nadaje cytowanym źródłom kolejne numery numer musi być stosowany nawet w wtedy, kiedy w tekście jest wymieniane nazwisko autora o np. wg Ostrowskiej [1] zachowania zdrowotne.. numer jest przypisany do źródła w danej pracy na stałe i pojawia się zawsze, kiedy je cytujemy/ z niego korzystamy o Wg Jaworskiego [10] zachowania żywieniowe kierowców... Nie potwierdzają tego inne badania prowadzone w tej grupie zawodowej [1] jeśli przypis odwołuje się do wielu źródeł, w nawiasie można umieścić kilka cyfr o Prowadzone badania potwierdzają otrzymane wyniki [1, 2-5, 18, 21]. Przykłady zapisów: Z pozycji zwartej (książki) o nazwisko autora/autorów i inicjały imienia (bez kropek!) (jeśli jest więcej niż sześciu autorów, wypisuje się sześć nazwisk oraz dodaje et all/ i wsp.) kropka, tytuł książki, miejsce wydania, dwukropek, wydawnictwo, średnik, rok publikacji. o Przykłady: o Monografia Ostrowska A. Styl życia a zdrowie. Z zagadnień promocji zdrowia. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN; Karski JB. Promocja zdrowia. Warszawa: IGNIS; o Książka pod redakcją: Sęk H, red. Psychologia Zdrowia. Warszawa: PWSZ; o Rozdział w książce/ monografii: Posipiszyl I. Nieprzystosowanie społeczne. W: Woynarowska B, red. Zdrowie i szkoła. Warszawa: PZWL; s o Słownik: Słownik psychiatryczny. Warszawa: PZWL; Autyzm; p Z czasopisma o nazwisko autora/autorów i inicjały imienia (bez kropek!) (jeśli jest więcej niż sześciu autorów, wypisuje się sześć nazwisk oraz dodaje et all/ i in.) kropka, tytuł artykułu, tytuł czasopisma (skrót, bez kropek, skróty muszą odpowiadać skrótom podawanym w Index Medicus), rok wydania (miesiąc i dzień, jeśli jest to konieczne lub możliwe), tom (numer), strony. Klichowska-Palonka M, Próchnica zębów szóstych u dzieci 6 i 7 letnich środowiska wiejskiego. Med Og 1995; 30(1): Z Internetu: Czochańska J. Mózgowe porażenie dziecięce [cytowany 4 marca 2008]. Dostępny w Internecie: 11

12 REDAKCJA PRACY LICENCJACKIEJ Praca powinna być napisana w programie MS WORD i zapisana w formacie *.doc. W przypadku nowszych wersji oprogramowania (MS Office 2007 i późniejsze) należy zapisywać pracę w trybie zgodności (Zapisz jako Dokument programu Word ). Ustawienia dokumentu: czcionka: Times New Roman lub Arial (jedna w całej pracy) wielkość czcionki: - tekst główny: 12 - tytuły rozdziałów, podrozdziałów: 14 - przypisy: 10 interlinia (odstępy między wierszami) 1,5 marginesy: - lewy 3,5; prawy 3,5; górny 2,5; dolny 2,5 akapity wyróżnione tabulatorem 1,25 cm numerowanie dół strony, środek, brak numeru na stronie tytułowej, strona kolejna zaczyna się od numeru 2 tekst musi być wyjustowany (wyrównany do prawej i lewej) tekst pracy drukowany obustronnie! czcionka tytułów rozdziałów w pracy duże litery, pogrubiona, 14 czcionka tytułów podrozdziałów w pracy pogrubiona, 14 Wskazówki edytorskie: kolejne rozdziały zawsze rozpoczynamy od nowej strony nazwy łacińskie w tekście i cytaty oznaczymy kursywą (Uwaga! Stosując kursywę nie używamy cudzysłowów!) na pierwszej stronie rozdziału i podrozdziału nie wolno umieszczać żadnych rysunków czy tabel, również nie należy robić wyliczanek, punktacji itd. po tytułach rozdziałów, podrozdziałów oraz po tytule pracy nie stawia się kropek nigdy nie należy zaczynać rozdziału lub podrozdziału tabelą lub rysunkiem nie należy zostawiać pojedynczych liter na końcu zdania! (UWAGA! Aby przesunąć wolną literę do następnego wiersza należy ustawić kursor przed literką i nacisnąć Shift+Enter) o Źle: Jak wynika z powyższej tabeli /tab.16/ kierowcy częściej stosowali używki niż mężczyźni nie wykonujący tego zawodu. Korzystne zachowania przejawiało 20% kierowców i tylko 3% respondentów z grupy kontrolnej. o Dobrze: Jak wynika z powyższej tabeli /tab.16/ kierowcy częściej stosowali używki niż mężczyźni nie wykonujący tego zawodu. Korzystne zachowania przejawiało 20% kierowców i tylko 3% respondentów z grupy kontrolnej. na stronie muszą być co najmniej 2 akapity i nie więcej niż 3 akapity (nie dotyczy to wstępu i podsumowania) Uwaga! Akapit wskazuje na nową myśl, nowy problem w tekście, dzieli tekst na logicznie powiązane fragmenty, dzięki czemu staje się bardziej czytelny. Ryciny: rycinami nazywamy wszystkie rysunki, zdjęcia, wykresy i schematy rysunek jest zawsze wyśrodkowany numeracja ciągła według kolejności w całej pracy tytuł rysunku umieszczamy zawsze pod ryciną, wyrównany do lewej, czcionka pogrubiona, 12 interlinia w tytule rysunku 1,0 pod ryciną zawsze musi być umieszczone źródło jej pochodzenia, czcionka 10 (słowo Źródło: kursywa) w tekście pracy musi być zawsze odniesienie do rysunku/ryciny. Tabele: tabele zawsze wyśrodkowane numeracja ciągła według kolejności w całej pracy tytuł tabeli zawsze nad tabelą, wyrównany do lewej, czcionka pogrubiona, 12 12

13 ewentualne, dodatkowe wyjaśnienia pod tabelą, czcionka 10 pod tabelą zawsze musi być umieszczone źródło pochodzenia tabeli, czcionka 10 (słowo Źródło: kursywa) tekst w tabeli zapisujemy czcionką 10, odstęp między wersami pojedynczy interlinia 1,0 w tekście pracy musi być zawsze odniesienie do tabeli. Strona tytułowa pracy (czcionka co najmniej 14) : PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W CIECHANOWIE WYDZIAŁ OCHRONY ZDROWIA I NAUK HUMANISTYCZNYCH KIERUNEK: PIELĘGNIARSTWO Imię i nazwisko Nr albumu: 0000 TYTUŁ PRACY NIE WIĘCEJ NIŻ 10 SŁÓW Praca licencjacka napisana po kierunkiem stopień, imię i nazwisko Ciechanów 2013 Ostatnią stronę pracy stanowi strona z Oświadczeniem, wykonana wg wzoru: Oświadczenie Ja niżej podpisany/na.., student/ka Wydziału Ochrony Zdrowia i Nauk Humanistycznych Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Ciechanowie, oświadczam, świadomy/a odpowiedzialności karnej za poświadczenie nieprawdy, że przedkładaną do obrony pracę licencjacką pt., napisałem/am osobiście i samodzielnie. Oznacza to, że przy pisaniu pracy, poza niezbędnymi konsultacjami, nie korzystałem/am z pomocy innych osób, a w szczególności nie zlecałem/am opracowania rozprawy lub jej części innym osobom, ani nie przepisywałem/am tej rozprawy lub jej części z prac innych osób, a także nie korzystałem/am ze źródeł innych niż wymienione w pracy. Jednocześnie przyjmuję do wiadomości, że gdyby powyższe oświadczenie okazało się nieprawdziwe, decyzja o wydaniu mi dyplomu zostanie cofnięta. Ciechanów, dnia. Podpis.. UWAGA!!! Oświadczenie w pracy drukowanej musi być podpisane własnoręcznie przez studenta! Oświadczenie w pracy na płycie CD musi być podpisane imieniem i nazwiskiem studenta komputerowo, kursywą! 13

14 Prace należy oddać wydrukowane w 2 egzemplarzach w oprawie sztywnej PRACA LICENCJACKA, 1 egz. w oprawie miękkiej dla promotora, oraz na płycie CD (płyta w papierowej kopercie). Warunkiem przyjęcia pracy jest podpis promotora : - w pracy wydrukowanej na stronie tytułowej - w pracy na płycie CD na wydrukowanej okładce płyty. Okładka płyty CD wg wzoru: PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W CIECHANOWIE WYDZIAŁ OCHRONY ZDROWIA I NAUK HUMANISTYCZNYCH KIERUNEK: PIELĘGNIARSTWO Jan Kowalski Nr albumu: 0001 TYTUŁ PRACY Praca licencjacka napisana pod kierunkiem Ciechanów 2013 Niniejszym oświadczam, że pracę licencjacką napisałem/am samodzielnie (data, własnoręczny podpis studenta) Prezentacja pracy w programie Microsoft Office PowerPoint 2003 (max. 15 slajdów!), wg streszczenia pracy, pierwszy slajd wg strony tytułowej pracy. Czas prezentacji ok. 5 minut! 14