Tom VII W arszawa, 31. XII N r 3 CZĘŚĆ OGÓLNA

Transkrypt

1 POLSKA AKADEMIA NAUK INSTYTUT ZOOLOGICZNY FRAGMENTA FAUN1STICA Tom VII W arszawa, 31. XII N r 3 Maciej M r o c z k o w s k i D e r m e s tid a e okolic W arszaw y (C o le o p te ra ) D e r m e s tid a e ok p ect H O C T efi BapuiaBW (C o le o p te r a ) D e r m e s tid a e of the surrounding of W arszaw a (C o le o p te r a ) CZĘŚĆ OGÓLNA Chrząszcze należące do rodziny Dermestidae do tej pory nie doczekały się żadnego opracow ania faunistycznego, odnoszącego się do okolic W arszaw y. W śród dużej liczby prac entom ologicznych dotyczących Polski, w zm ianki o w ystępow aniu chrząszczy z rodziny Dermestidae pod W arszaw ą znajd u ją się jedynie u Ł o m n i c k i e g o (1913), T e n e n b a u m a (1923 i 1931), H o r i o n a (1951) 1 w pracach autora (1950, 1951, 1952, 1954a). W sum ie w zm ianki te w spom inają o 9 g atu n k ach należących do tej rodziny. Je d n a k 2 z ty c h 9 gatunków, a mianowicie Dermestes aurichalceus K iist. i Trogoderma megatomoides R e i t t., ze względów dokładniej w ym ienionych w części szczegółowej, należy skreślić nie ty lk o z fauny okolic W arszaw y, lecz w ogóle z fauny Polski. T ak więc piśm iennictw o entom ologiczne w ykazało do tej pory dla okolic W arszaw y jedynie 7 gatunków. Do tej liczby niniejsze opracow anie dodaje 25 gatunków now ych dla okolic W arszaw y, ta k, że liczba obecnie znanych spod W arszaw y gatunków w ynosi 32. Zbliżona je st ona

2 1 8 8 M. Mroczkowski 2 do lic /b y 35 gatunków znanych z terenu Polski ( M r o c z k o w s k i, 1954b). Z gatunków w ystępujących w Polsce nie zostały do te j pory stw ierdzone pod W arszaw ą jedynie 3, w szystkie należące do rodzaju Dermestes L i n. : D. carnivorus F a b r., D. maculatus D e g. i D. peruvianus C a s t. Pierw szy z nich zn an y je st z terenu Polski jedynie z Sopotu. J e s t to gatunek południow o-am erykański, zaw leczony i zaklim atyzow any w w ielu p o rtach E uropy. D. maculatus D e g. w zasięgu zw arty m w ystępuje w południow ej części Polski, poza ty m w niektórych w iększych m iastach. W reszcie trzeci gatunek, D. peruvianus C a s t., podobnie ja k D. carnivorus F a b r. je s t gatunkiem południow o-am erykańskim, aklim atyzow a- n y m w w ielu m iastach E u ro p y, a tak że i w niektórych m iastach w Polsce. Mimo ubóstwa publikowanych wiadomości o Dermestidae okolic Warszawy, badania faunistyczne na tym terenie przeprowadzali liczni entomologowie. Przede wszystkim należy wymienić tu Wojciecha M ą c z y ń s k i e g o, który w latach zgromadził duży zbiór chrząszczy, przechowywany obecnie w Muzeum Górnośląskim w Bytom iu. Osobne opracowanie Dermestidae znajdujących się w tym zbiorze zostało złożone przez autora do druku do Polskiego Pisma Entomologicznego (M r o c z k o w s k i, 1955), jako kontynuacja opracowania tego zbioru, rozpoczętego przez S m r e c z y ń s k i e g o (1931), S t o b i e c k i e g o (1939) i M a k ó l s k i e g o (1952). Dane o Dermestidae ze zbioru M ą c z y ń s k i e g o, dotyczące okolic W arszawy, włączone zostały i do niniejszego opracowania. Współcześnie z M ą c z y Ń s k i m, a nawet przed nim ( ), prowadził intensywne badania faunistyczne nad chrząszczami okolic Warszawy Ludwik H i l d t. Część wyników swoich badań, dotyczącą podrzędu Adephaga oraz rodzin H ydrophilidae, Georyssidae i Dryopidae ogłosił drukiem ( H i l d t, 1907). Olbrzymi materiał przez niego zgromadzony, dotyczący okolic W arszawy, został niestety, wraz z całym jego zbiorem, spalony podczas działań wojennych w r W iele cennych materiałów z okolic W arszawy zawierają też zbiory Szymona T e n e n b a UMA, Antoniego B a r t o s z y Ń s k i e g o i Stefana J a c z e w s k i e g o, gromadzone głównie w okresie międzywojennym i przechowywane w Instytucie Zoologicznym PAN w Warszawie. W okresie powojennym wiele ciekawych materiałów Dermestidae zebrali w okolicach W arszawy następujący pracownicy Instytutu Zoologicznego PAN: mgr R. B i e l a w s k i, mgr B. B u r a k o w s k i, mgr A. G o l j a n, inż. mgr J. Mak ó l s k i, mgr B. P i s a r s k i, mgr A. R i e d e l i autor. Materiały te przechowywane są w wymienionym Instytucie w W arszawie. Spom iędzy 32 gatunków Dermestidae, znajdyw anych pod W arszaw ą, jedynie o 13 m ożna powiedzieć, że wszędzie w ystępują, stanow iąc typow e elem en ty fau n y okolic W arszaw y. Są to : D ermestes frisch i K u g., D. m urinus L i n., D. laniarius I I I., D. lardarius L i n., Attagenus megatoma ( F a b r. ), A. pellio ( L in.), Mega

3 3 Dermestidae okolic Warszawy toma undata ( L in.), Ctesias serra ( F a b r. ), Trogoderma versicolor ( C r e u t z. ), Anthrenus scrophulariae ( L in.), A. pim pinellae ( F a b r. ), A. museorum ( L in.) i A. polonicus M r o c z. N iektóre z nich jednak, ja k np. Megatoma undata ( L in.), Ctesias serra ( F a b r. ), czy Trogoderma versicolor ( C r e u t z. ) są rzadko spotykane. W ystępow anie postaci dojrzałych większości ty c h gatunków je st przy ty m ograniczone do pew nych m iesięcy i pew nych środowisk, co będzie do kładniej omówione niżej. 0 niektórych gatunkach Dermestidae nie m a żadnych nowszych danych faunistycznych dotyczących okolic W arszaw y, toteż w ystępow anie ich n a ty m obszarze może być kw estionow ane i w y m aga dalszych badań. Od przeszło 50 la t nie złowiono Dermestes ater D e g., D. olivieri L e p e s m e, Globicornis corticalis E i c h h., Trogoderma glabrum ( H e r b s t ) i, o ile odrzucić stanowisko z M ińska Mazowieckiego jako nie leżące ściśle w okolicach W arszaw y, Attagenus pantherinus A h r. 40 la t upłynęło już od czasu złowienia okazów Trinodes hirtus ( F a b r. ) i Attagenus punctatus ( S c o p.). W ystępow anie ty ch 7 gatunków w okolicach W arszaw y powinno być potw ierdzone przez nowsze dane auto r przypuszcza na podstaw ie ogólnego ch arak teru rozmieszczenia ty ch gatunków, że 5 ostatnich znajdzie to potw ierdzenie1, natom iast w ątpi co do 2 pierw szych, tj. Dermestes ater D e g. i D. olivieri L e p e s m e. W ystępow anie pozostałych 12 gatunków, co praw d a stw ierdzonych bez żadnej wątpliw ości w W arszawie i okolicach, w ym aga jed n ak dalszych badań, poznania dalszych stanow isk. Odnosi się to d o : Dermestes undulatus B r a h m, D. atomarius E r., D. szekessyi K a ł., D. bicolor F a b r., Attagenus schaefferi ( H e r b s t ), Globicornis marginata ( P a y k. ), G. nigripes ( F a b r. ), Anthrenus picturatus makólskii M r o c z., A. verbasci ( L in.), A. olgae K a l., A. fla vid u s S o l s, i A. fuscus O l. Postacie dojrzałe większości gatunków Dermestidae w ystępują w ograniczonym okresie czasu. W iąże się to ściśle z ich cyklem rozwojowym. W yjątek stanow ią gatunki z rodzaju Dermestes L i n., które d a ją w ciągu roku kilka pokoleń, toteż mimo iż poszczególne dojrzałe osobniki z reguły nie żyją dłużej niż trz y m iesiące, n a p o 1 Już po złożeniu niniejszej pracy do druku przypuszczenie wysunięte przez autora znalazło częściowe potwierdzenie. Mianowicie 7 V I 1954 R. WojAN złowił 1 okaz Trogoderma glabrum ( H e r b s t ) w Milanówku, a 20 V I 1954 m g r B. BURAKOW SKI złowił 1 okaz Attagenus pantherinus A h r. w Powsinie,

4 1 9 0 M. Mroczkowski 4 ty k a się je w terenie przez cały okres w egetacyjny, tj. od m arca do października. Pozostałe g a tu n k i Dermestidae d a ją w ciągu ro k u jedno pokolenie, to te ż postacie dojrzałe sp otyka się w terenie w ograniczonym okresie czasu, n a ogół od kw ietnia do lipca. N iektóre jednak gatunki, ja k n p. Globicornis marginata ( P a y k. ), Anthrenus picturatus m akólskii M r o c z., czy A. polonicus M r o c z, zbierane były już w m arcu, a Anthrenus verbasci ( L in.) i A. fla vid u s S o l s, naw et w lu ty m (w gm achu In sty tu tu Zoologicznego PA N ). W sierpniu łowiono jeszcze Globicornis nigripes ( F a b r. ), Trogoderma glabrum ( H e r b s t ) i A nthrenus museorum ( L i n. ), a we w rześniu Attagenus pellio ( L in.). W iększość gatunków Dermestidae zim uje w postaci larw alnej, kryjąc się w ściółce leśnej, pod korą drzew, w gniazdach ptaków, a tak że przebyw ając te n okres w dom ach m ieszkalnych i innych b udynkach, np. stodołach, stajniach, m agazynach itp. N iektóre jednak, ja k np. A nthrenus scrophulariae (Lin.) czy A. picturatus m akólskii M r o c z, zim ują w postaci dojrzałej, k tó ra jed n ak aż do wiosny nie opuszcza osłonki poczw arkow ej, pozostając w niej bez ruchu. P rócz ograniczenia w czasie, w ystępow anie Dermestidae og raniczone je st w arunkam i środow iska. N iektóre gatunki, głównie tak ie szkodniki ja k np. Dermestes lardarius L i n., Attagenus pellio ( L i n. ), Anthrenus verbasci ( L i n. ), A. olgae K a l. czy A. fla vid u s S o l s, zw iązane są ściśle z człowiekiem i w ystępują przede wszystkim po dom ach. In n e, ja k np. Dermestes laniarius I I I. czy D. ssekessyi K a l., w ydają się być zw iązane ze środowiskiem suchym. Łowi się je przede w szystkim na m iejscach suchych, piaszczystych, np. na w ydm ach. Jeszcze inne g atunki, np. Dermestes m urinus L i n., A tta genus schaefferi ( H e r b s t ), Globicornis marginata ( P a y k. ), Ctesias serra ( F a b r. ), Trogoderma versicolor ( C r e u t z. ), Anthrenus museorum ( L i n.) czy A. polonicus M r o c z, w ydają się być związane ze środow iskiem leśnym, w każdym bądź razie z obecnością drzew. W iększość z nich łowiona b y ła w postaci larw alnej w zimie pod korą drzew, z d a la od ludzkich osiedli. Postacie dojrzałe większości gatunków Dermestidae odżyw iają się pyłkiem kw iatów, przy czym spotyka się je n a kw iatach roślin należących do najrozm aitszych grup system atycznych. W yjątek 6tanow i rodzaj Dermestes L i n. ; postacie dojrzałe gatu n k ó w nale

5 5 Dermestidae okolic Warszawy żących do tego ro d z a ju żywią się substancjam i pochodzenia zwierzęcego. W iększość z nich łowi się n a przynętę w postaci padliny. L arw y Dermestidae odżyw iają się różnym i odpadkam i pochodzenia zwierzęcego. W yszukują one w terenie tru p y zw ierząt (kręgowców, stawonogów), przebyw ają w gniazdach ptaków i ssaków, np. niektóre gatunki z rodzaju Dermestes L i n., Megatoma undata ( L i n. ), Głobicornis marginata ( P a y k. ), Ctesias serra ( F a b r. ) czy A nthrenus pim pinellae F a b r. L arw y wielu gatunków przeby w ających w dom ach czy m agazynach w yrządzają poważne szkody niszcząc skóry, fu tra, włosie, wełnę i inne p rodukty pochodzenia zwierzęcego. N ależy wym ienić z nich: Dermestes lardarius L i n., Attagenus megatoma ( F a b r. ) i A. pellio ( L i n.). Larw y niektórych gatunków z rodzaju Anthrenus G e o f f r. są głównymi szkodnikam i zbiorów zoologicznych, a przede w szystkim entom ologicznych i ornitologicznych. N ależą tu : A. picturatus m akólskii M r o c z., A. verbasci ( L in.), A. olgae K a l. i A. fla vid u s S o l s. CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOW A Dermestes frischi K u g. W arszaw a, P raga, Saska K ępa, Gocławek, Czerniaków, Bielany, W aw er, Świder, Jabłonna, W iśniewo, N atolin, Ożarów. O kazy dorosłe zbierane od kw ietnia do w rześnia, w ściółce leśnej, na padlinie oraz przypadkow o w innych m iejscach. Dermestes m urinus L i n. P raga, Bielany, W awer, Świder, śródborów, Dem be W ielkie, Struga, Jab ło n n a, Żbików, Brwinów. O kazy zbierane od kw ietnia do sierpnia, n a padlinie oraz p rz y padkow o. Dermestes undulatus B r a h m. P raga, Bielany, Brwinów. O kazy zbierane w kw ietniu, m aju, sierpniu i wrześniu na padlinie i p rzypadkow o. Dermestes atomarius E r. W arszaw a, P raga, Czerniaków, Bielany, Otwock, Urle, Zegrze, Serock, Pom iechówek. Okazy zbierane od m arca do czerw ca, w sierpniu i październiku, na padlinie, pod korą drzew oraz przypadkow o w innych m iejscach. Dermestes aurichalceus K iis T. G atunek ten błędnie w ykazany był dla W arszaw y przez Łomnickiego (1913). Je st to gatunek w y stępujący w E uropie południow ej, którego północno-wschodnia granica w ystępow ania przebiega przez F rancję i W łochy. N a-

6 1 9 2 M. Mroczkowski 6 leży go więc skreślić nie tylko z fau n y okolie W arszaw y, lecz rów nież z fau n y Polski. Dermestes laniarius I I I. W arszaw a, P raga, B ielany, Gocławek, A nin, Żw ir, D em be W ielkie, S truga, Jab ło n n a, Pom iechówek, N atolin, G rodzisk, K onstancin, L asy Chojnowskie, D ąbrow a koło Łom ianek, Łuże (Puszcza K am pinoska). O kazy zbierane od kw ietnia do sierpnia i w październiku, w ściółce leśnej, na padlinie oraz przypadkow o. Dermestes szekessyi K a l. W ykazany dla okolic W arszaw y przez au to ra (1952) z n astępujących m iejscowości: Gocławek, W awer, B aniocha, Zegrze, Pom iechów ek. Dalsze stanow iska: Otwock, S truga. O kazy zbierane w kw ietniu, m aju i październiku, w ko rzeniach A rtem isia vulgaris L i n. i przypadkow o w innych m iejscach. Dermestes lardarius L i n. W arszaw a, Saska K ępa, Sielce, Bielany, M łociny, A nin, G rahina koło M iłosny, O tw ock, S trug a, Pom iechów ek, Ożarów, M ilanówek, P y ry, O bory. O kazy zbierane od m arca do października, n a padlinie, w ściółce leśnej, po dom ach oraz przypadkow o w innych m iejscach. Zim ujące pod k o rą w styczniu. Dermestes bicolor F a b r. T e n e n b a u m (1923) podał:,,j. H o r n z i e l znalazł go przed la ty pod W arszaw ą. W zbiorze W. M ą c z y ń - s k i e g o znajduje się jeden okaz z W arszaw y 1 0 X ; dalsze stanow isko zostało w y k ry te 19 I I I 1951 w Zegrzu, gdzie autor razem z m gr B. B u r a k o w s k i m i m gr R. B i e l a w s k i m znaleźli 6 okazów w dziupli w gnieździe p ta k a i jeden okaz w napływ - k ach na wylewie N arw i. Dermestes ater D e g. Je d y n y okaz tego g atu n k u z okolic W arszaw y znajduje się w zbiorze W. M ą c z y ń s k i e g o : Świder 2 V I Dermestes olivieri L e p e s m e. Je d y n y okaz tego g atu n k u z okolic W arszaw y znajduje się w zbiorze W. M ą c z y ń s k i e g o : Świder 10 V II Attagenus schaefferi ( H e r b s t ). Służewiec, Świder, Jab ło n n a, Zegrze. O kazy zbierane od m a ja do lipca n a różnych kw iatach. Attagenus megatoma ( F a b r. ). W arszaw a, P raga, Czerniaków, Służewiec, Saska K ępa, B ielany, Anin, Świder, O tw ock, Sulejówek, D em be W ielkie, Jab ło n n a, Zegrze, Łom ianki, Piastów, P o d kow a L eśna, K o n stan cin. O kazy zbierane w czerw cu i lipcu

7 7 Dermestidae okolic Warszawy na różnych kw iatach, w m ieszkaniach i przypadkow o w innych m iejscach. Attagenus pellio ( L in.). W arszaw a, Saska K ępa, Bielany, Świder, Piastów, O pacz, Żbików, M ilanówek, Grodzisk, M orysinek. O kazy zbierane od kw ietnia do czerwca i we wrześniu, n a różnych kw iatach, w dom ach i przypadkow o w innych m iejscach. Attagenus pantherinus A h r. W zbiorze W. M ą c z y ń s k i e g o z n ajd u ją się dw a okazy z tego g atu n k u : R adzym in 22 V 1895 i Świder 2 V I 1900; dalsze dwa okazy znajdują się w zbiorze Sz. T e n e n b a u m a : Mińsk Mazowiecki 17 V I 1923 L Attagenus punctatus ( S c o p.). Jedyny okaz znajduje się w zbiorze Sz. T e n e n b a u m a : W arszaw a 3 V II Megatoma undata ( L in.). W arszaw a, P raga, Saska K ępa, Żerań, B ielany, Falenica, Świder, Struga, Jab ło n n a, Ł om ianki, Z am czysko koło Leszna, K obyłka, Ożarów, Płochocin, M ilanówek, Grodzisk, M orysinek, P yry. O kazy zbierane w kw ietniu, m aju i lipcu n a kw iatach i przypadkow o. Zim ujące larw y zbierane w listopadzie i grudniu pod ko rą drzew. Globicornis corticalis E i c h h. Od przeszło 50 la t gatunek ten nie był w okolicach W arszaw y zbierany. W zbiorze W. M ą c z y ń - s k i e g o znajd u ją się okazy z N atolina 6 V I 1888 i 11 V 1894, M arcelina 19 V 1894, Św idra 10 V II 1901 i O tw ocka 15 V Globicornis marginata ( P a y k.). Jabłonna, Zegrze, Palm iry, G rabow y G ru n t koło Zaborow a, M orysinek. Okazy zbierane od m arca do kw ietnia, pod korą drzew i przypadkow o w innych m iejscach. Zim ujące larw y zbierane były pod korą drzew w grudniu i lutym. Globicornis nigripes ( F a b r. ). W arszaw a Ogród B otaniczny, Bielany, M łociny, N atolin. O kazy zbierane od m aja do sierpnia n a ro zm aitych k w iatach i przypadkow o. Ctesias serra ( F a b r. ). W arszaw a Służewiec, Saska K ępa, Świder, Otwock, Klem bów, Zegrze, Jabłonna, Łubiec koło Leszna, P yry, Piaseczno. Okazy zbierane w czerwcu i lipcu przypadkow o, zim ujące larw y pod k o rą drzew w grudniu i styczniu. Trogoderma versicolor ( C r e u t z. ). W arszaw a, Saska K ępa, Bielany, Żwir, Świder, Ł om ianki, Leszno, M ilanówek, G rodzisk, P y ry, 1 20 V I 1954 mgr B. B u r a k o w s k i złowił j e d e n okaz w Powsinie.

8 1 9 4 M. Mroczkowski 8 D ąbrów ka koło P y r, Chojnów. O kazy zbierane w m aju i czerwcu n a k w iatach i przypadkow o w innych m iejscach. Trogoderma glabrum ( H e r b s t ). Jed y n e trz y okazy z okolic W arszaw y zn ajd u ją się w zbiorze W. M ą c z y ń s k i e g o : Świder 27 V II i 5 V III 1904 oraz Jab ło n n a 30 V I 1893 L Trogoderma megatomoides R e i t t. G atunek ten podany został dla okolic W arszaw y przez T e n e n b a u m a (1931): Żw ir, 5 V I okazy, pod nazw ą Entomotrogus megatomoides ( R e i t t. ). Oba ta k oznaczone i etykietow ane okazy w zbiorze Sz. T e n e n b a u m a należą w rzeczyw istości do g a tu n k u Trogoderma versicolor ( C r e u t z. ), wobec czego om aw iany gatunek należy skreślić z fauny okolic W arszaw y. Ł o m n i c k i (1913) w ykazał te n g a tu nek, opierając się n a G e r h a r d t c i e (1910), ze Śląska. Ponieważ jed n ak G e r h a r d t (1910) podaje tylko jedno stanow isko (Pasków Śląsk Czeski) nie leżące w Polsce, gatunek ten należy skreślić z fauny Polski, ty m bardziej, że w dostępnych zbiorach krajo w y ch b ra k je s t jakiegokolw iek okazu tego gatu n k u z terenu Polski. Trinodes hirtus ( F a b r. ). G atunek te n (jako odm iana T. hirtus ab. castaneus D a l l a T o r r e ) w ykazany został dla okolic W arszaw y przez T e n e n b a u m a (1923), bez podania dokładniejszych danych. W zbiorze Sz. T e n e n b a u m a znajd u ją się dwa okazy z O tw ocka 13 V Anthrenus scrophulariae (L i n.). W arszaw a, B ielany, Saska K ępa, Zacisze, A nin, Żw ir, G rabina, R adość, Św ider, O tw ock, Celestynów, D em be W ielkie, K lem bów, S truga, P łudy, Jabłonna, Pom iechów ek, Ł om ianki, Ożarów, O pacz, Żbików, Tw orki, Pruszków, N ow a W ieś, Podkow a Leśna, Brwinów, M ilanówek, G rodzisk, N atolin, K onstancin, Żabieniec, Złotokłos. Okazy zbierane od kw ietnia do lipca n a rozm aity ch k w iatach i p rzy godnie. L arw y spotykane w zimie w.m ieszkaniach. W arto tu zaznaczyć, iż czerw ona barw a łusek n a szwie pokryw blednie pod w pływ em św iatła przechodząc przez pom arańczow ą i żółtą w barw ę białą. O kazy zbierane n a początku la ta m ają z reguły w yblaknięty szew. T ak w yblaknięte okazy opisywane b y ły zupełnie niep otrzebnie jak o od rębna odm iana. Anthrenus pim pinellae F a b r. W arszaw a, B ielany, Saska K ępa, Ż erań, A nin, R adość, O tw ock, D em be W ielkie, Zegrze, Pom ie- 1 7 VI 1954 R. WojAN złowił jeden okaz w Milanówku.

9 9 Dermestidae okolic Warszawy chówek, Łom ianki, Ożarów, Opacz, Żbików, Pruszków, Lasy Młochowskie, Podkow a Leśna, Brwinów, M ilanówek, Grodzisk, N atolin, K onstancin, Baniocha. Okazy zbierane od kw ietnia do lipca, na rozm aitych kw iatach i przypadkow o w innych m iejscach. Larw y zim ujące znajdyw ane były w gniazdach p taków i pod korą drzew od grudnia do m arca. Anthrenus picturatus makólskii M r o c z. Podgatunek ten opisany został na podstaw ie okazów pochodzących z kilku stanow isk w Śródm ieściu W arszaw y przez autora (1950); następnie dla W arszaw y podał go H o r i o n (1951). Form a typow a w ystępuje w rejonie m orza K aspijskiego. Obecnie znanych je st k ilk a naście stanow isk om awianego pod g atu n k u w W arszawie lew o brzeżnej oraz jedno w praw obrzeżnej (Saska K ępa). Ponadto w zbiorze W. M ączy Ń S K IE G O znajduje się jeden okaz ze Świdra 2 V I Larw y tego gatunku w ystępują po dom ach, gdzie żyw ią się różnym i odpadkam i i tru p am i owadów (np. m uchówek). Okazy dojrzałe n apoty k a się od m arca do lipca w mieszk aniach i n a rozm aitych kw iatach. Anthrenus verbasci ( L in.). G atunek te n licznie w ystępuje w gm a chu In sty tu tu Zoologicznego PA N w W arszawie. Poza ty m w zbiorze Sz. T e n e n b a u m a istnieje jeden okaz z ety k ietk ą: Skolimów 2 IV L arw a tego g atu n k u je st najpow ażniejszym szkodnikiem zbiorów zoologicznych, głównie entom ologicznych. Postać dojrzała pojaw ia się w lutym, w ystępuje do m aja. A nthrenus museorum ( L in.). W arszaw a, P raga, Saska K ępa, Bielany, W awer, Świder, Otwock, Dembe Wielkie, Klem bów, Struga, Łom ianki, Łubiec koło Leszna, Opacz, P iastów, Ż bików, Pruszków, O trębusy, Podkow a Leśna, Brwinów, M ilanów ek, Grodzisk, N atolin, Zalesie. O kazy zbierane od kw ietnia do sierpnia, głównie na rozm aitych kw iatach. Larw y zim ujące pod k orą drzew w październiku i grudniu. Anthrenus olgae K a l. Podany dla W arszaw y przez auto ra (1952). N owych stanow isk brak. Anthrenus fla vid u s S o l s. W ykazany dla W arszaw y przez autora (1954a). Do te j pory znany jedynie z gm achu In s ty tu tu Zoologicznego PA N, gdzie larw y tego gatunku w yrządzają szkody w zbiorach entom ologicznych i ornitologicznych. O kazy d o j rzałe w y stęp u ją od lutego do m aja.

10 1 9 6 M. Mroczkowski 10 Anthrenus fu scus O l. W arszaw a, gm ach In s ty tu tu Zoologicznego P A N po kilka okazów w latach Ponadto w zbiorze W. M ą c z y ń s k i e g o znajduje się jeden okaz z W aw ra 27 V I N ajbliższe okolicom W arszaw y stanowisko tego g atu n k u odkrył 29 V II 1952 mgr B. B u r a k o w s k i Stara W arka n ad Pilicą, 1 okaz. Anthrenus polonicus M r o c z. G atunek opisany przez autora (1951) częściowo n a podstaw ie okazów z okolic W arszaw y: W arszaw a, Saska K ępa, B ielany, R adość, O tw ock, Tw orki. Dalsze stan o wiska : P raga, Św idry W ielkie, Ł om ianki, Opacz, Żbików, B rw i nów, M ilanów ek. O kazy zbierane od m arca do lipca n a rozm aity ch kw iatach i w m ieszkaniach. PIŚMIENNICTWO G e r h a r d t Julius Verzeichnis der Kafer Schlesiens preussischen und ósterreichischen Anteils, geordnet nach dem Catalogus Coleopterorum Europac vom Jahre III wyd., Berlin, X V I str. H i l d t Ludwik Spis owadów znalezionych pod Warszawą, oraz okolicach w promieniu 40 km. odległych. Pam. Fizjogr., Warszawa, 19, str H o r i o n Adolf Verzeichnis der Kafer Mitteleuropas (Deutschland, Osterreich, Tschechoslovakei) m it kurzeń faunistischen Angaben. 1. Abteilung: Caraboidea, Palpicornia, Staphylinoidea, Malacodermata, Sternoxia, Fossipedes, Macrodactylia, Brachymera. Stuttgart, X str. Ł o m n i c k i Marian W ykaz chrząszczów czyli tęgopokrywych (Coleoptera) ziem polskich. Kosmos, Lwów, 38, str M a k Ol s k i Józef Rodzina Carabidae w zbiorze Wojciecha M ą c z y ń s k i e g o (Coleoptera). Fragm. Faun. Mus. Zool. Pol., Warszawa, 6, str M r o c z k o w s k i Maciej A new species of Anthrenus G e o f f r. from Polami (Coleoptera, Dermestidae). Ann. Mus. Zool. Pol., Warszawa, 14, str t. X V II. M r o c z k o w s k i Maciej Anthrenus (Helocerus) polonicus sp. n. f r o m Central and Eastern Europe with a description o f a new subgenus of Anthrenus G e o f f r. Ann. Mus. Zool. Pol., Warszawa, 14, str , 2 rys., t. X X X V. M r o c z k o w s k i Maciej Contribution to the knowledge of the Dermestidae with description of a new species and a new subspecies (Coleoptera). Ann. Mus. Zool. Pol., Warszawa, 15, str , t. IV. M r o c z k o w s k i Maciej. 1954a. Contribution to the knowledge of the Dermestidae (Coleoptera). Anthrenus fla vid u s S o l s k i j. Ann. Zool., Warszawa, 1 6, str rys.

11 11 Dermestidae okolic Warszawy M r o c z k o w s k i Maciej. 1954b. Skórniki Dermestidae. W opracowaniu zbiorowym Klucze do oznaczania owadów Polski, X IX, 52, Warszawa 48, str., 81 rys. M r o c z k o w s k i Maciej Zbiór chrząszczy Wojciecha M ą c z y ń s k i e g o. Dermestidae ( Coleoptera). Pol. Pismo E nt., Wrocław. (W druku). S m R e c z y Ń s k i Stanisław Zbiór ryjkowców ś. p. Wojciecha M ą c z y ń s k i e g o. Spraw. Kom. Fizjogr., Kraków, 65, str S t o b i e c k i Stefan Chrząszcze (Coleoptera) I. p. Wojciecha M ą c z y ń s k i e g o w zbiorach entomologicznych Śląskiego Muzeum Przyrodniczego w K atowicach. Kózki (Cerambycidae). Spraw. Kom. Fizjogr., Kraków, 70, str T e n e n b a UM Szymon Przybytki do fauny chrząszczów Polski od roku Rozpr. i Wiad. z Muz. im. Dzieduszyckich, Lwów, 7 8, str T e n e n b a u m Szymon, Nowe dla Polski gatunki iodmiany chrząszczy oraz nowe stanowiska gatunków dawniej podawanych. V. Fragm. Faun. Muz. Zool. Pol., Warszawa, 1, str PE3IO M E B HacTOHmeń pasote a m o p jjaet c i i h c o k b h h o b h 3 cemeń- CTBa Dermestidae HaiifleHHbix b OKpecTHOCTHX Bapm abbi. C nn- c o k omipaetch Ha Bee noctynhbie nojibckhe k o j i j i c k u h h o t h o - CHIRHeCH K 3THM OKpeCTHOCTHM, H B a m ih abtopa. Ha C06cTBeHHbie HCCJieRO- SUMMARY In. th e present pap er th e a u th o r gives a list o f species belonging to th e fam ily Dermestidae from the neighbourhood of W arszaw a. The list is based on all available Polish collections referring to this territo ry and on studies m ade by the au th o r him self.

12 Państw ow e W ydawnictwo Naukowe W arszaw a N ak ład O d d ano do sk ład an ia 14. V. 54 r. P odpisano d o d ru k u 2.X II 54. D ruk ukończono w grudniu 1954 r. A rk. w yd. 0.63, d ru k P a p ier I I I kl. 80 g 7 0 x C ena 2. - Zam. N r W rocławska D rukarnia N aukow a. F