Zarząd Powiatu Rawickiego. Zał. do Uchwały Rady Powiatu Rawickiego NrXLIII/327/2010 z dnia 10 listopada 2010

Transkrypt

1 Zarząd Powiatu Rawickiego Zał. do Uchwały Rady Powiatu Rawickiego NrXLIII/327/2010 z dnia 10 listopada 2010 RAPORT Z WYKONANIA PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA POWIATU RAWICKIEGO ZA LATA

2 Rawicz, wrzesień Wstęp Art.17 ust.1 ustawy Prawo Ochrony Środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 roku (Dz. U r. Nr 25, poz. 150 z późn. zm.) nakłada na Zarząd Powiatu obowiązek opracowania powiatowego programu ochrony środowiska. Zarząd Powiatu Rawickiego obowiązek ten wykonał, przedstawiając w październiku 2003 roku Radzie Powiatu Rawickiego opracowanie p.t. Program ochrony środowiska dla Powiatu Rawickiego wraz z Planem gospodarki odpadami dla Powiatu Rawickiego. Dokument został przyjęty Uchwałą Nr X/85/2003 Rady Powiatu Rawickiego dnia 30 października 2003 r. W programie zawarto szeroko rozumianą problematykę ochrony środowiska obejmującą ochronę powietrza, wód, powierzchni ziemi, środowiska atmosferycznego oraz gospodarki odpadami. Harmonogram realizacyjny krótkoterminowy dotyczył okresu 2004 r r., a długoterminowy lat , z perspektywą r. Powiat posiada również Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Rawickiego na lata z uwzględnieniem perspektywy na lata Aktualizacja uchwalony dnia 8 października 2008 r. uchwałą Nr XXIII/197/08 Rady Powiatu Rawickiego. Polityka ekologiczna dla Powiatu Rawickiego zawarta w Programie oparta została na II Polityce Ekologicznej Państwa, Programie Ochrony Środowiska dla Województwa Wielkopolskiego oraz istniejących uwarunkowaniach prawnych z uwzględnieniem dostosowania polskiego prawa do prawa wspólnotowego Unii Europejskiej. Wyznaczone zostały: - cele ekologiczne, po osiągnięciu których ma nastąpić poprawa poszczególnych elementów środowiska,

3 - kierunki działań służące do osiągnięcia wyznaczonych celów, - zadania ekologiczne konkretne przedsięwzięcia prowadzące do realizacji wyznaczonych kierunków tym samym celów ekologicznych. Projekt programu był konsultowany z gminami powiatu rawickiego, zakładami produkcyjnymi oraz został zaopiniowany przez Zarząd Województwa Wielkopolskiego. Zgodnie z art. 18 ust.2 ustawy z dnia 21 kwietnia 2001r. - Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 z późn. zm.), zarząd powiatu co 2 lata przedstawia raport z realizacji powiatowego programu ochrony środowiska. Raport z realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Rawickiego za lata został przyjęty uchwałą Nr XXXII/248/2005 Rady Powiatu Rawickiego dnia 28 grudnia 2005 r. następnie raport za został przyjęty uchwałą Nr XXIII/196/08 Rady Powiatu Rawickiego z dnia 20 listopada 2008 r. W związku z powyższym, niniejszy raport obejmuje lata W latach zgodnie z przyjętymi celami realizowane były przedsięwzięcia z zakresu: - ochrony przyrody, - ochrony powierzchni ziemi, - ochrony wód, - oszczędnego gospodarowania energią, - ochrony powietrza atmosferycznego, - ochrony przed poważnymi awariami, - ochrony przed hałasem, - ochrony kopalin i wód podziemnych.

4 2 Przedsięwzięcia zrealizowane z zakresu ochrony przyrody w latach Ochrona obszarów prezentujących dużą wartość przyrodniczą, a nie objętych jeszcze ochroną prawną W latach na terenie powiatu rawickiego nie powołano nowych form ochrony przyrody. Wójt Gminy Pakosław planuje objąć ochroną aleję dębową w miejscowości Sworowo Wykonanie zabiegów pielęgnacyjnych i ochronnych na istniejących na terenie gminy pomnikach przyrody Gmina Bojanowo dokonała odnowienia terenów zieleni miasta Bojanowo poprzez wykonanie prac pielęgnacyjnych na drzewach oraz nowe nasadzenia w alejach lipowych przy ulicach Dworcowej oraz Dąbrowskiego, a także w Parkach Bojanowskiego oraz Kosynierów. W latach Gmina Rawicz prowadziła na bieżąco prace pielęgnacyjne i ochronne na istniejących pomnikach przyrody. Stan ilościowy pomników przyrody na terenie powiatu nie zwiększył się Rozwój agroturystyki i wspierania baz noclegowo gastronomicznych na obszarach przyrodniczo cennych Nie uzyskano informacji na temat rozwoju agroturystyki oraz baz noclegowych na terenie powiatu. Zadanie to jest realizowane przez podmioty prywatne i nie jest monitorowany przez urzędy gmin.

5 2.4. Rozbudowa ścieżek rowerowych i szlaków pieszych, zorganizowanie punktów widokowych, tablic informacyjnych dotyczących wartości ekologicznych i osobliwości przyrody Nad zbiornikiem Pakosław została zbudowana ścieżka pieszo-rowerowa o długości 1,5 km, koszt jej budowy to zł. W roku 2009 powstała również ścieżka rowerowa w Rawiczu o długości 1369 metrów bieżących za kwotę zł Organizowanie wydarzeń turystycznych, ekologicznych, sportowych i kulturowych Gmina Jutrosin zorganizowała szereg imprez sportowych nad zbiornikiem w Ostojach m. in. turniej piłki plażowej. Taki sam turniej został zorganizowany na boisku sportowym w Jutrosinie. W latach miały również miejsce liczne imprezy strzeleckie związane z działalnością Bractwa Kurkowego. We współpracy z organizacją Gościnna Wielkopolska przeprowadzonych zostało wiele imprez kulturalnych i sportowych nad zbiornikiem Pakosław m.in. Wielkopolska Podkowa. Co roku Gmina Rawicz współfinansuje blisko 60 imprez o charakterze sportowym, kulturalnym, turystycznym, na które wydatkuje łącznie każdego roku około zł. Ośrodek Doradztwa Rolniczego wspólnie ze Starostwem Powiatowym od roku 2009 organizują Targi Rolnicze w Gołaszynie. Każdego roku wszystkie Gminy organizują dożynki gminne, a Starostwo dożynki powiatowe. Od kilku lat corocznie w Rawiczu odbywają się Dni Wędliniarstwa wraz z imprezami towarzyszącymi Nasadzenia i wycinanie drzew z poboczy drogi w celu poprawienia bezpieczeństwa ruchu drogowego Powiatowy Zarząd Dróg usunął 253 drzewa w roku 2008 i 164 w 2009 w okresie tym nie wykonano nasadzeń zastępczych.

6 2.7. Przedsięwzięcia w zakresie zagospodarowania turystycznego i rekreacyjnego. W latach wykonana została rewitalizacja fragmentu miasta Miejska Górka w rejonie pl. Korczaka i ul. Jana Pawła II. Koszt inwestycji to ,56 zł sfinansowany ze środków własnych gminy Zarybianie zbiorników wodnych i wód płynących różnorodnymi gatunkami rodzimych przedstawicieli akwafauny Polski Związek Wędkarski Okręg Leszno na terenie powiatu rawickiego w latach przeprowadzał zarybienia na zbiornikach: Żylice, Pakosław i Mała Górka. Zarybianie miało miejsce następującymi gatunkami ryb: - Żylice karp, lin, leszcz, - Pakosław karp, lin, węgorz, szczupak (tylko w 2009 r.), - Mała Górka (gm. Miejska Górka) karp, karaś, lin w niewielkiej ilości. Rzeka Orla obwód rybacki I znajduje się pod nadzorem Okręgu Rybackiego Poznań i zarybiana była w zarówno w roku 2008 jak i 2009 jaziem. Również zbiorniki: Balaton gm. Miejska Górka, Saper Rawicz oraz zbiornik Wodniki były zarybiane w latach Wzmocnienie kontroli gospodarki leśnej na obszarach nowych nasadzeń i w lasach nie stanowiących własności Skarbu Państwa. W latach nie było potrzeby wzmocnienia kontroli gospodarki leśnej na obszarach nowych nasadzeń. Stały monitoring i ocenę udatności nasadzeń na zlecenie Starosty Rawickiego prowadzi Nadleśnictwo Piaski Aktualizacja operatów urządzania lasów nie stanowiących własności Skarbu Państwa.

7 Aktualizacja operatów urządzania lasów w latach nie była przeprowadzana ponieważ opracowania wykonane w roku 2005 są nadal aktualne. 3 Przedsięwzięcia zrealizowane z zakresu ochrony powierzchni ziemi w latach Podnoszenie świadomości ekologicznej wśród rolników m. in. poprzez optymalizację zużycia nawozów mineralnych i środków ochrony roślin W celu podnoszenia świadomości ekologicznej wśród rolników realizowane były na terenie powiatu rawickiego przez Ośrodkiem Doradztwa Rolniczego szkolenia dotyczące m. in. dobrej praktyki rolniczej oraz wdrażania Dyrektywy Azotanowej. W szkoleniach uczestniczyli rolnicy z wszystkich pięciu gmin powiatu rawickiego. W gminie Bojanowo zorganizowano 6 szkoleń pt: Zapoznanie z Rozporządzeniem Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej we Wrocławiu z 16 kwietnia 2008 r., Dyrektywa Azotanowa przestrzeganie procedur, Wdrażanie Dyrektywy Azotanowej na obszarach szczególnie narażonych no odpływ azotu, Dobra praktyka rolnicza na obszarach OSN województwa wielkopolskiego według zasad PROW w których łącznie uczestniczyło 83 rolników. Wykonano także 101 planów nawozowych oraz tyle samo bilansów azotu. W gminie Miejska Górka przeprowadzono w 19 miejscowościach szkolenie Wdrażanie Dyrektywy Azotanowej na obszarach szczególnie narażonych na odpływ azotu oraz jedno szkolenie w Konarach pod nazwą Dobra praktyka rolnicza na obszarach OSN województwa wielkopolskiego według zasad PROW Szkolenia te cieszyły się zainteresowaniem o czy świadczy duża frekwencja 378 osób. Na terenie gminy Miejska Górka wykonano 321 planów nawozowych oraz bilansów azotu. W gminie Rawicz w szkoleniach dotyczących Wdrażania dyrektywy azotanowej na obszarach szczególnie narażonych na odpływ azotu uczestniczyło w

8 11 miejscowościach 115 rolników. Dodatkowo w Słupi Kapitulnej dla 25 osób przeprowadzono instruktarz dotyczący prowadzenia dokumentacji zgodnie z Dyrektywą Azotanową dla potrzeb potencjalnej kontroli. W roku 2008 dla 132 rolników z gminy Rawicz wykonano plany nawozowe oraz bilanse azotu. Na terenie gminy Pakosław na 13 szkoleniach pod nazwami: Dobra praktyka Rolnicza na OSN, Planowanie nawożenia wg zasobności gleb, Wybrane elementy stosowania dobrej praktyki rolniczej na OSN oraz Dobra praktyka rolnicza na obszarach OSN województwa wielkopolskiego wg PROW zdobyło wiedzę 209 rolników. Wykonano dla 122 gospodarstw plany nawożenia oraz bilanse azotu. W obszarze gminy Jutrosin w 15 szkoleniach uczestniczyło 309 rolników, którzy wysłuchali wykładów pod następującymi tematami: Dyrektywa Azotanowa, Wdrażanie Dyrektywy Azotanowej na OSN oraz Dobra praktyka rolnicza na terenach OSN województwa wielkopolskiego. Opracowano 147 planów nawozowych oraz 107 bilansów azotu Udział gospodarstw rolnych w programie rolno-środowiskowym Wielu rolników z powiatu rawickiego uczestniczy w programach rolnośrodowiskowych. Program rolnośrodowiskowy jest jednym z działań osi 2: Poprawa środowiska naturalnego i obszarów wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW) na lata Poprzez program rolnośrodowiskowy wspiera się stosowanie dobrej praktyki rolniczej i promuje się systemy produkcji rolniczej prowadzone w sposób przyjazny dla przyrody Wspieranie zalesień gruntów rolnych i innych niż rolne W roku 2008 w lasach powiatu rawickiego stanowiących własność osób fizycznych zalesiono 13,14 ha gruntów nieleśnych w gminach: Rawicz (3,44 ha), Bojanowo (7,65 ha) oraz Jutrosin (2,05 ha). W roku 2009 zalesiono 6 ha gruntów nieleśnych na terenie gminy Miejska Górka. Gmina Rawicz w roku 2009 zalesiła powierzchnię ok. 0,5 ha w obrębie wsi Szymanowo za kwotę ponad zł.

9 Zalesienia są realizowane i finansowane w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata Realizacja programu ograniczania odpływu azotu ze źródeł rolniczych dla obszarów szczególnie narażonych (dyrektywa azotanowa) Na terenie całego powiatu rawickiego dzięki współpracy Gmin i Ośrodka Doradztwa Rolniczego zrealizowanych zostało szereg szkoleń dotyczących również realizacji programu ograniczania odpływu azotu ze źródeł rolniczych dla obszarów szczególnie narażonych (dyrektywa azotanowa). Szczegółowo zagadnienie zostało opisane w punkcie Przystąpienie do Regionalnego Zakładu Zagospodarowania Odpadów oraz udział w jego organizacji i budowie. Gminy Bojanowo, Miejska Górka oraz Rawicz są wspólnikami Miejskiego Zakładu Oczyszczania Sp. z o. o. w ramach którego został wybudowany Zakład Zagospodarowania Odpadów w Trzebani wraz ze stacjami przeładunkowymi Wykonywanie rekultywacji składowiska odpadów Rekultywacja składowiska odpadów w Rawiczu wykonana w 2009 r. została przeprowadzona przez spółkę Miejski Zakład Oczyszczania Leszno z siedzibą w Lesznie w ramach przedsięwzięcia pn. Gospodarka odpadami i osadami ściekowymi w Lesznie i w subregionie leszczyńskim. W okresie od lipca 2009 do grudnia 2009 na tych samych zasadach zrekultywowano składowisko odpadów innych niż obojętne i niebezpieczne w Sowinach, gm. Bojanowo Prowadzenie działalności edukacyjnej i organizowanie selektywnej zbiórki odpadów Gmina Rawicz była współorganizatorem wielu corocznych konkursów o tematyce ekologicznej takich jak przegląd przedstawień ekologicznych i przegląd

10 piosenki ekologicznej. Gmina ta wspiera również coroczną akcję Sprzątanie Świata Polska poprzez zabezpieczenie niezbędnej ilości worków i rękawic jednorazowych dla uczestników akcji. Organizuje i ponosi koszty także związane z odbiorem zebranych w ten sposób odpadów oraz ich składowaniem na składowisku. Na zadania związane z edukacja ekologiczną i propagowanie działań proekologicznych w roku 2008 wydatkowano kwotę zł, natomiast w roku 2009 kwotę zł. Na terenie gminy Pakosław powadzona była akcja elektrorecykling polegająca na zachęcaniu mieszkańców do segregowania zużytego sprzętu elektrycznego. Segregowane są również baterie. Akcja polegała na rozmieszczeniu informacji na ten temat na plakatach. Dostępne są również zarówno w szkołach jak i w sklepach pojemniki do wyrzucania odpadów takich jak baterie. Burmistrz Gminy Jutrosin prowadzał działania edukacyjne w zakresie selektywnej zbiórki odpadów takich jak: szkło, plastik oraz sprzęt elektroniczny. W działalność podnoszącą świadomość ekologiczną społeczeństwa włącza się bardzo aktywnie Starostwo Powiatowe w Rawiczu, wydając corocznie kalendarz zawierający treści związane ochroną środowiska naturalnego. Tematyka ekologiczna podejmowana jest na naradach sołtysów i rozmaitych spotkaniach. W roku 2008 wśród mieszkańców powiatu rozprowadzono 1000 szt. bawełnianych toreb wielokrotnego użytku. Starostwo włącza się także w akcję Sprzątania świata, ale przede wszystkim w latach 2008 i 2009 realizowało Program usuwania wyrobów zawierających azbest. Ze środków byłego Powiatowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej mieszkańcom Powiatu Rawickiego dofinansowywano 80 % kosztów zdejmowania, transportu i utylizacji eternitowych pokryć dachowych Przeciwdziałanie i likwidacja dzikich składowisk odpadów W ramach likwidacji dzikich wysypisk odpadów Gmina Rawicz w 2008 roku zlikwidowała dzikie wysypisko w miejscowości Dębno Polskie za łączną kwotę zł.

11 Na terenie gminy Bojanowo zdarzały się przypadki nielegalnych składowisk odpadów, w takich przypadkach ustalany zostawał sprawca, który zostawał zobligowany do przywrócenia środowiska do stanu naturalnego Udział w utrzymaniu systemów melioracji wodnych szczegółowych Urządzenia melioracji wodnych szczegółowych utrzymywane są przez Spółki Wodne ze składek członkowskich oraz z dotacji przede wszystkim z Gmin. Gminy Pakosław oraz Miejska Góraka przeprowadzają na bieżąco konserwacji cieków melioracji szczegółowych. W gminie Bojanowo dokonano czyszczenia stawu położonego na działce geodezyjnej nr 303 obręb Trzebosz o powierzchni 0,1120 ha oraz stawu położonego na działce geodezyjnej nr 304 obręb Trzebosz o powierzchni 0,1710 ha (łącznie koszt stanowił ,21 zł brutto). Wykoszono także w ramach akcji Rowy dno oraz skarpy Masłówki na długości 5,7 km. Wartość wykonanych prac to ,00 zł. Gmina Rawicz w oparciu o stosowne decyzje Starosty Rawickiego corocznie partycypuje w kosztach utrzymania systemów melioracji wodnych szczegółowych podlegających pod poszczególne spółki wodne. W roku 2008 dotyczyło to bieżącego utrzymania rowów melioracyjnych o długości łącznej mb i wydano na ten cel kwotę zł. W roku 2009 konserwacją objęto mb rowów za kwotę zł. 4. Przedsięwzięcia zrealizowane z zakresu ochrony wód w latach Monitoring jakości wód powierzchniowych i podziemnych Głównymi punktowymi źródłami zanieczyszczeń rzeki Orli, jak wynika z danych WIOŚ w Poznaniu Delegatura w Lesznie, są wyloty kanalizacyjne odprowadzające ścieki oczyszczone z oczyszczalni w miejscowościach: Koźmin i w Sielec Nowy (Jutrosin). Ponadto w górnym biegu do rzeki odprowadzane są ścieki z większych kanałów melioracyjnych z oczyszczalni położonej na terenie ZPM Majerowicz w Białymkale oraz PKM DUDA S.A. ja również z oczyszczalni komunalnej w

12 Pakosławiu i w Chojnie (dopływ ciekiem Stara Orla). Na czystość górnego odcinka rzeki mają także wpływ ładunki zanieczyszczeń doprowadzane ciekami: Żydowski Potok, (oczyszczalnia w Krotoszynie), Radęca (rzeka Ochla zanieczyszczenia z Kobylina), Borownica (oczyszczalnia w Zdunach). W dalszym biegu rzeki zanieczyszczania dopływają głównymi ciekami: Dąbrocznia i Masłówka. Dąbrocznie zanieczyszczają: Stadnina Koni Pępowo, miasto Miejska Górka, oczyszczalnie: Cukrowni Miejska Górka, Zakładów Langner w Karolinkach i PPH Ubój i Przetwórstwo Indyków w Słupi Kapitulnej. Masłówka jest odbiornikiem ścieków doprowadzających z oczyszczalni aglomeracji Rawicz oraz Rowem Trzeboszewskim z oczyszczalni w Gołaszynie. Powiat Rawicki jest prawie w 100 % zwodociągowany, a stan skanalizowania na terenie gmin powiatu przedstawiono w tabeli nr 1. Tabela nr 1(dane z WIOŚ w Poznaniu Delegatura w Lesznie) Wyszczególnienie Gmina długość istniejącej sieci kanalizacyjnej stopień skanalizowania ilość zbiorników bezodpływowych przodowe oczyszczalnie ścieków Rawicz Bojanowo Jutrosin Miejska Górka Pakosław 82,6 km 34 km 17,64 km 14,67 km 41,6 km 60% 43% 28,7% 15% 65% b.d b.d. 286 b.d. 2 3 b.d. 2 Ścieki z obszarów objętych kanalizacją trafiają do gminnych oczyszczalni ścieków z których są one odprowadzane bezpośrednio lub pośrednio do wód płynących. Szczelność i systematyczność wywożenia nieczystości ze zbiorników bezodpływowych nie jest objęta powszechną kontrolą. Ilość wytwarzanych ścieków przemysłowych najlepiej obrazuje skala uboju i przetwórstwa mięsnego na terenie powiatu. W roku ubiegłym ubito: szt. trzody chlewnej, szt. bydła, szt. brojlera kurzego, szt. brojlera indyczego,

13 szt. koni. Większość rawickich zakładów przemysłu mięsnego posiada oczyszczalnie ścieków. Odprowadzanie ścieków oczyszczonych następuje do cieków wodnych. Badania monitoringowe jakości wód w zlewni rzeki Orli prowadzono w 5 przekrojach na terenie powiatu oraz na ujściu rzeki Masłówka (powiat trzebnicki). Tabela 2 (dane z WIOŚ w Poznaniu Delegatura w Lesznie) Lp. Rzeka Punkt Rok 2008 pomiarowokontrolny Parametry powodujące obniżenie klasy czystości Wartość minimalna -maksymalna 1. Orla Dubin azotany 6,44-98,16 amoniak 0,05-5,29 fosforany 0,50-2,64 2. Orla Wydawy azotany 0,10 94,71 amoniak 0,05-5,29 fosforany 0,18-1,30 3. Borownica Jutrosin azotany 0,54-33,0 amoniak 0,01-2,01 fosforany 0,13 0,38 4. Radęca Jutrosin azotany 1,20 123,68 amoniak 0,09-20,58 fosforany 0,44 11,57 5. Dąbrocznia Sikorzyn azotany 0,63 127,51 amoniak 0,61-23,23 fosforany 0,70-011,18 6. Masłówka Laskowa badania prowadzone przez Woj. Inspektorat Ochrony Środowiska we Wrocławiu azotany 0,25-92,11 mg/l amoniak 0,31-15,0 mg/l fosforany0,18-19,8 mg/l Rok 2009 I i II kw Parametry powodujące obniżenie klasy czystości Wartość minimalna -maksymalna azotany 17,00-115,75 amoniak 0,14-9,97 fosforany 0,45-2,64 azotany 7,44-125,41 amoniak 0,05-6,93 fosforany 0,14-0,54 azotany 2,24 amoniak 0,16-0,94 fosforany 0,09-0,18 azotany 14,75-134,83 amoniak 0,08-22,81 fosforany 0,50-6,28 azotany 1,84-160,74 amoniak 0,62-16,07 fosforany 0,58-3,84 b.d Stan czystości rzek był stanem złym (ocena w punktach posiadających pełny komplet badań fizykochemicznych i biologicznych) ze względu na zawartość biogenów i zły stan sanitarny. Zlewnia Orli jest obszarem szczególnie narażonym na zanieczyszczenie azotanami pochodzenia rolniczego. Zakres wartości azotanów w badanych próbach wynosił od 0,54 mg NO 3 /l do 160,74 mg NO 3 /l. Oznaczone stężenia azotanów przekraczają wartości graniczne 40 mg/no 3 /l (wody wrażliwe) i 50 mg NO 3 /l (wody zanieczyszczone).

14 Ocena eutrofizacji wód wskazała występowanie tego zjawiska we wszystkich badanych ciekach. Natomiast badania wody z ujęć podziemnych wykonywane są z częstotliwością oraz zakresem analiz wg. rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi. Pod systematycznym nadzorem i monitoringiem jest kąpielisko Pakosław. Gmina Jutrosin prowadzi monitoring wód powierzchniowych i podziemnych w rejonie składowiska odpadów w miejscowości Nad Stawem Oszczędne gospodarowanie zasobami wód podziemnych oraz ich ochrona przed zanieczyszczeniami m. in. poprzez tworzenie stref ochronnych Gmina Pakosław oraz Jutrosin w celu oszczędnego gospodarowania zasobami wód utworzyły strefy ochronne ujęć wód. W gminie Rawicz wyznaczono strefę ochrony bezpośredniej i pośredniej. Także zastosowanie pomp głębinowych nowej generacji i racjonalne nią sterowanie (gm. Rawicz) pozwala na spełnienie w.w. celu. W roku 2008 ustanowiona została strefa ochrony bezpośredniej dla ujęcia zakładowego Fermy Drobiu Woźniak Sp. z o. o. w miejscowości Żylice. Rozporządzeniem Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej we Wrocławiu z dnia 6 sierpnia 2008 ustanowiono strefę ochronną ujęcia wody podziemnej Załęcze. 4.3.Budowa i modernizacja urządzeń dostarczających wodę W miejscowości Roszkówko (gm. Miejska Górka) zrealizowano inwestycję wodociągowania za łączną kwotę zł. Zwodociągowano także na terenie miasta Miejska Górka ulice Spacerową oraz Kalinową koszt inwestycji to zł. W Rogożewie (gmina Jutrosin) przeprowadzono remont stacji uzdatniania wody, który do chwili obecnej pochłonął zł. W Pakosławiu na ul. Kolejowej rozbudowana została sieć wodociągowa.

15 Na terenie gminy Rawicz w roku 2008 uzupełniono sieć wodociągową w miejscowościach: Dębno Polskie, Szymanowo, Iźbice, Wydawy, Słupia Kapitulna, Rawicz o długości 1207,8 m, za łączną kwotę ,81 zł. W 2009 r. zwodociągowano 1342,05 m, którego koszt to ,94 zł. Nową siecią objęto następujące miejscowości: Łaszczyn, Wydawy, Słupia Kapitulna, Folwark, Masłowo, Sarnowa i Rawicz. Także w 2009 roku wykonano również studnię głębinową XIA na ujęciu wody podziemnej inwestycja ta kosztowała ,29 zł Budowa kanalizacji sanitarnej, modernizacja oczyszczalni ścieków Na terenie gminy Pakosław skanalizowano miejscowość Sowy inwestycja pochłonęła zł. Rozbudowany został także istniejący system kanalizacji na ulicach Kolejowej i Lipowej w miejscowości Pakosław. W 2009 r. w miejscowości Karolinki powstała oczyszczalnia ścieków obsługująca obecnie Niemarzyn, Karolinki i część Miejskiej Górki. Docelowo ma obsługiwać: Dąbrowę, Sobiałkowo, Rzyczkowo, Woszczkowo, Rozstępniewo, Gostkowo, Roszkowo, Roszkówko, Zakrzewo oraz pozostałą część miasta Miejska Górka. Koszt wybudowania oczyszczalni ścieków wyniósł zł. Gmina Bojanowo wybudowała sieć kanalizacyjną wraz z przykanalikami w Golinie Wielkiej i mieście Bojanowo ulice Norwida i Słowackiego (zadanie 1), a także skanalizowano odcinki Trzebosz-Zaborowice i Trzebosz-Czechnów (wykonując tym samym etap I). W roku 2008 Gmina Rawicz wybudowała sieć kanalizacji sanitarnej o długości łącznej 533 metrów bieżących oraz 245 m przyłączy na ulicach: Przyjemskiego, Łabędziej, Morelowej, Wiśniowej i Malinowej. 5 Przedsięwzięcia zrealizowane z zakresu gospodarowania energią w latach Propagowanie źródeł energii cieplnej wykorzystujących biomasę W wyniku tych działań powstało kilka projektów budowy biogazowi na terenie powiatu, m. in. w Grąbkowie i w Czechnowie.

16 5.2. Promocja i wspieranie przedsięwzięć zmierzających do wykorzystania odnawialnych źródeł energii Gmina Pakosław uczestniczy w projekcie Słoneczna Gmina upowszechniającego ideę wykorzystywania energii słonecznej poprzez kolektory słoneczne. W miejscowości Golinka uruchomiono dwie turbiny wiatrowe do produkcji energii elektrycznej, a w przygotowaniu są duże projekty farm wiatrowych m. in. w gminie Miejska Górka. 5.3 Modernizacja systemów ogrzewania oraz termomodernizacji w obiektach będących we władaniu Starostwa Powiatowego I Liceum Ogólnokształcące w Rawiczu w 2008 roku dokonało wymiany pokrycia dachowego na budynku szkolnym oraz mieszkalnym za łączną kwotę ,22 zł. Także w Domu Pomocy Społecznej w Pakówce w roku 2009 zmodernizowano dach oraz odnowiono komin na budynku Gniazdo. Prace te wykonano za łączną kwotę zł. W trzech budynkach szkolnych (Szkoła Podstawowa w Sobiałkowie, Szkoła Podstawowa w Miejskiej Górce oraz Zespół Szkół w Miejskiej Górce) na terenie gminy Miejska Górka wykonano termomodernizacje. Zadania polegające na wymianie okien wykonano ze środków własnych w latach , a łączny koszt inwestycji to ,88 zł. W Zespole Szkół Rolniczych w Bojanowie w 2009 r. został zmodernizowany system grzewczy. Inwestycja obejmowała wymianę instalacji centralnego ogrzewania, instalacji technologicznej kotłowni i instalacji gazowej dla budynku dydaktycznego nr 2 na łączna kwotę ,19 zł. Środki pochodziły z budżetu powiatu oraz z pożyczki udzielonej przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Z budżetu powiatu finansowana była wymiana okien w budynku Starostwa Powiatowego oraz piec centralnego ogrzewania w Golinie Wielkiej. W Zespole Szkół Zawodowych w Rawiczu w roku 2008 wykonane zostały roboty blacharstwo-dekarskie na dachu budynku administracyjnego i działu mechanicznego.

17 Prace obejmowały wykonanie: obróbki blacharskiej, nowych pokryć z papy termozgrzewalnej, nowych pokryć z dachówki karpiówki, nowych kominów wentylacyjnych murowanych z cegły klinkierowej. Całkowity koszt zadania wynosi: ,67 zł. Natomiast w roku 2009 dokonano remontu dachu na budynku kotłowni i dachu nad umywalnią. Prace obejmowały wykonanie: obróbki dachowej, nowych pokryć z papy termozgrzewalnej, nowych kominów wentylacyjnych murowanych z cegły klinkierowej, wymiany pokrycia wiaty z płyt eternitowych na pokrycie z blachy fałdowej malowanej proszkowo, wymiany świetlików dachowych nad budynkami warsztatowymi. Całkowity koszt zadania wyniósł: ,31 zł. 5.5.Wymiana źródeł energii cieplej zasilanej paliwem nieodnawialnym na urządzenia, o mniejszym stopniu negatywnego oddziaływania na środowisko. PKM DUDA S.A. Oddział Grąbkowo dokonał zmiany paliwa stosowanego w zakładzie z gazu propan-butan na gaz ziemny. Dzięki tej modernizacji zmniejszyła się ilość gazów i pyłów emitowanych do powietrza Zmniejszenie energochłonności w gminach W latach dokonano modernizacji i rozbudowy systemu oświetlenia drogowego na terenie miasta i gminy Miejska Góra. Całość poniesionych na inwestycję kosztów ( ,88 zł) został pokryty ze środków własnych Gminy. Realizacja zadania trwała od 2004 i została zakończona w 2009 r. Budowa oświetlenia w gminie Rawicz w roku 2008 była przeprowadzona w szerokim zakresie. Wykonano następujące zadania: - budowa oświetlenia w Masłowie ul. Bociania, Fiołkowa, Witkacego - wartość inwestycji ,29 zł, - budowa oświetlenia w miejscowości Stwolno, Żylice i Wydawy - wartość inwestycji ,83 zł, - budowa oświetlenia osiedla Mikołajewicza w mieście Rawicz - wartość inwestycji ,68 zł, - budowa oświetlenia ulic Łabędziej, Morelowej, Wiśniowej, Malinowej w Sierakowie wartość inwestycji ,98zł,

18 - budowa oświetlenia ul. Rawickiej w Dębnie Polskim wartość inwestycji ,51 zł. Zadanie budowa oświetlenia ulicznego w Rawiczu wyjazd w kierunek Leszno, przeprowadzone również w 2008 roku, zrealizowane zostało przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad. 6 Przedsięwzięcia zrealizowane z zakresu ochrony powietrza atmosferycznego w latach Budowa i rozbudowa sieci gazowej na terenie gminy Zadanie nie było realizowane w latach Zmiana sposobu ogrzewania budynków i obiektów będących własnością gminy oraz wspieranie zmiany systemów ogrzewania, z węglowego na gazowe lub olejowe przez mieszkańców gminy W roku 2009 przeprowadzono termomodernizację wraz ze zmianą systemu ogrzewania w świetlicy wiejskiej w Dłoni (gm. Miejska Górka). Zadania to kosztowało ok zł. W ramach termomodernizacji świetlicy wiejskiej wymieniono wszystkie okna, docieplono ściany styropianem o grubości 14cm. Docieplono stropodach granulatem wełny mineralnej o grubości 15 cm. W roku 2008 w ramach prac adaptacyjnych budynku byłego kasyna wojskowego w Rawiczu na potrzeby Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej powstała w budynku kotłownia gazowa zasilająca cały obiekt. Powstanie kotłowni było częścią składową całej inwestycji i w chwili obecnej określenie kosztów jest niemożliwe. Zakład Usług Komunalnych w Rawiczu administrujący zasobami mieszkaniowymi Gminy Rawicz, w ramach zmiany sposobu ogrzewania lokali mieszkalnych, stanowiących własność gminy Rawicz, w roku 2008 wymienił 11 pieców węglowych na gazowe za łączną kwotę zł. W roku 2009 wymianie uległo 7 sztuk pieców za kwotę łączną złotych Budowa i przebudowa dróg powiatowych i gminnych

19 W latach przebudowane zostały następujące drogi powiatowa: - nr 5490 P Pakosław Białykał wraz z remontem mostu w Sowinach łącznie poniesiono koszty w wysokości ,79 zł, - nr 5499 P Jutrosin - Zmysłowo łącznie poniesiono koszty w wysokości ,40 zł, - nr 5486 P Miejska Górka Wydawy wraz z remontem mostu nr JNI i przepustu nr JNI łącznie poniesiono koszty w wysokości ,03 zł. Ogromny zakres zadań w zakresie przebudowy dróg gminnych wykonała Gmina Bojanowo. Przebudowano ulice Kurpińskiego i Paderewskiego. Zakres robót obejmował podbudowanie nawierzchni drogi o szerokości 6 m wraz z chodnikiem z kostki betonowej oraz przebudowę linii energetycznej oraz telekomunikacyjnej. Koszt inwestycji to ,10 zł. Na ul. Słowackiego w Bojanowie położono nową nawierzchnie (koszt ,00 zł). Wyremontowano również drogę przy ulicach: 17 Stycznia, Ratuszowej, Piaskowej oraz Nowej. Przebudowano drogę w Parłowicach (koszt ,00 zł brutto). Wykonano również prace remontowe chodników na ulicach Rynek oraz Kościuszki. Przebudowana także została droga gminna Jutrosin-Szymonki (koszt to ,00 zł). W roku 2008 Gmina Rawicz przebudowała mb dróg gminnych na terenie wsi Masłowo, Sierakowo oraz w mieście Rawicz. Wartość prac wyniosła zł. W roku 2008 wybudowano 198 mb dróg gminnych w mieście Rawicz o wartości łącznej zł. Natomiast w roku 2009 przebudowano 606 mb dróg gminnych na terenie miasta Rawicza oraz wsi Sierakowo o wartości łącznej zł. W gminie Rawicz w roku 2008 przeprowadzono następujące inwestycje: - przebudowa ul. Emilii Plater, - przebudowa drogi gminnej we wsi Masłowo ul. Gierymskiego, Wyczółkowskiego, Styki, Malczewskiego i Kossaka, - budowa ulic na osiedlu Mikołajewicza w Rawiczu, - przebudowa ulic na osiedlu Sarnowa w Rawiczu, - przebudowa ulic Sikorskiego i Marcinkowskiego w Rawiczu, - budowa parkingu przy ul. Wały Kościuszki w Rawiczu.

20 W roku 2009 kontynuowano inwestycje w zakresie budowy ulic na osiedlu Mikołajewicza w Rawiczu. Przebudowano także drogę Sworowo - Niedźwiadki (gmina Pakosław) za łączną kwotę zł oraz drogę gminną w miejscowości Dąbrowa na ul. Nowej (gmina Miejska Górka) Modernizacja systemów ogrzewania oraz termomodernizacji w obiektach będących we władaniu Starostwa Powiatowego Realizacja zadań w zakresie modernizacji systemów ogrzewania oraz termomodernizacji w obiektach będących we władaniu Starostwa Powiatowego została szczegółowo scharakteryzowana w pkt Przedsięwzięcia zrealizowane z zakresu ochrony przed poważnymi awariami w latach Rozwijanie i aktualizacja informacji o zakładach o zwiększonym i dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii Corocznie opracowywany jest przez Komendę Powiatową Państwowej Straży Pożarnej Katalog zagrożeń dla Powiatu Rawickiego, w którym znajdują się m.in. informacje o zakładach o zwiększonym ryzyku, pod kątem przechowywania materiałów niebezpiecznych dla środowiska. Na terenie powiatu nie stwierdzono zakładów o zwiększonym ryzyku wystąpienia poważnej awarii Badanie przyczyn powstawania oraz sposobów likwidacji skutków poważnych awarii dla środowiska z okresowym sporządzaniem raportów na ten temat Starostwo opracowało w 2008 roku Plan Reagowania Kryzysowego Powiatu Rawickiego, w którym określono procedury działania służb, inspekcji i straży na wypadek likwidacji skutków skażenia środowiska.

21 7.3. Doposażenie w sprzęt ratownictwa ekologicznego formacji Straży Pożarnej Zadanie nie było realizowane w 2008 i 2009 roku Edukacja społeczeństwa w zakresie właściwych zachowań w sytuacji wystąpienia zagrożenia Corocznie Starostwo współorganizuje z Komendą Powiatową Państwowej Straży Pożarnej turniej wiedzy pożarniczej oraz konkurs plastyczny mające na celu podnoszenia wiedzy w zakresie zachowań w sytuacjach zagrożenia. Przeprowadzane są również akcje edukacyjne organizowane przez Powiatową Stację Sanitarno-Epidemiologiczną, Komendę Powiatową Policji, przy współpracy z Państwową Inspekcją Pracy w Lesznie. Biuro do Spraw Ochrony Informacji Niejawnych i Bezpieczeństwa przekazuje także do samorządów gminnych, ulotki informacyjne dotyczące pożądanych zachowań w sytuacjach zagrożenia, opracowywanych przez Wydział Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego Wielkopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Poznaniu. Nakłady finansowe na realizację zadania edukacja społeczności powiatu rawickiego to 2 tys. złotych rocznie. W Gminie Rawicz przeprowadza się akcje ulotkowe o zagrożeniach. Broszury i ulotki zostały wydrukowane w nakładzie 3500 szt. w roku 2008, natomiast w roku szt Kontrola przestrzegania europejskiej umowy ADR o przewozie substancji i materiałów niebezpiecznych zadanie koordynowane Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej i Komendy Powiatowej Policji w Rawiczu otrzymuje informacje o przewozie przez powiat rawicki niebezpiecznych substancji radioaktywnych i materiałów niebezpiecznych Weryfikacja systemu wymiany informacji, komunikacji i łączności w sytuacji wystąpienia zagrożenia m. in. powodzi zadanie koordynowane

22 Wymiana informacji o zagrożeniach meteorologicznych i hydrologicznych odbywa się za pośrednictwem Wojewódzkiego Centrum, Powiatowego Centrum i Gminnych Centrów Zarządzania Kryzysowego, opartych na meldunkach opracowywanych przez Instytut Melioracji i Gospodarki Wodnej. Dla sprawnego przepływu informacji wykorzystywana jest sieć radiotelefoniczna, mailowa oraz całodobowa komórkowa. Nakłady na realizację zadnia to 500 zł rocznie. 8 Przedsięwzięcia zrealizowane z zakresu ochrony przed hałasem w latach Realizacja zadań modernizacyjnych na drogach powiatowych w oparciu o uprzednio opracowany program i harmonogram prac Jak już wspomniano w pkt 6.3 w latach przebudowane zostały następujące drogi powiatowa: - nr 5490 P Pakosław Białykał, - nr 5499 P Jutrosin Zmysłowo, - nr 5486 P Miejska Górka Wydawy Prowadzenie nasadzeń i odnowa zielni ochronnej przy drogach powiatowych Zadanie nie było realizowane w latach , ze względu na konieczność usuwania skutków wichury z lipca 2009 roku Opracowanie i realizacja programów edukacyjnych uświadamiających problem ochrony przed hałasem Zadanie nie było realizowane w latach Wyprowadzenie ruchu tranzytowego poza granice miast oraz podejmowanie przedsięwzięć na rzecz ograniczania i eliminowania źródeł hałasu w gminie zadanie koordynowane

23 Zadanie nie było realizowane w latach , ale prowadzono końcowe prace projektowe i uzgodnieniowe dotyczące budowy obwodnic Rawicza i Bojanowa w ramach realizacji inwestycji odcinka drogi S5 Kaczkowo-Korzeńsko. 9 Ochrona kopalin i wód podziemnych Rekultywacja odkrywek kopalnianych. Na terenie powiatu rawickiego w latach zostały zrekultywowane trzy odkrywki kopalne. W roku 2008 zakończone zostały rekultywacje w kierunku leśnym na złożach Nad Stawem III i IV oraz w roku 2009 zakończono rekultywację w kierunku wodnym na złożu Rozstępniewo - Miejska Górka II Podniesienie efektywności ochrony wód podziemnych przed ich degradacją zarówno jakościową jak też nadmierną eksploatacją przez ustanowienie stref ochronnych ujęć i zbiorników wód podziemnych. Na terenie powiatu rawickiego powstały strefy ochronne ujęć wód w gminach Rawicz, Pakosław i Jutrosin. Zadanie zostało szczegółowo opisane w pkt Decyzje wydane przez Starostę Rawickiego w zakresie ochrony środowiska Starosta Rawicki w latach wydał łącznie 674 decyzji administracyjnych (tabela nr 3), które mają na celu regulację stanu formalnoprawnego przedsiębiorstw i zakładów, a tym samym wpisujących się w cel

24 Powiatowego Programu Ochrony Środowiska jakim jest ochrona poszczególnych komponentów środowiska. Tabela nr 3 Lp. Nazwa decyzji 2008 r r. 1. Pozwolenia wodnoprawne Postępowania w zakresie prawa geologicznego Rozstrzygnięcia w zakresie rekultywacji gruntów rolnych Decyzje w zakresie gospodarki odpadami Decyzje zezwolenia na usuniecie drzew Wydawanie kartę wędkarskich Rejestracja sprzętu pływającego służącego do połowu ryb Rozpatrzone wnioski o dofinansowanie zadań z Powiatowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Postanowienia w sprawach ocen oddziaływania na środowiska Pozwolenia na wprowadzanie gazów i pyłów do powietrza Pozwolenia zintegrowane Zgłoszenia instalacji, które nie wymagają pozwolenia 13 -