PAKIETY AKTÓW, PROCEDUR PRAWNYCH UMOŻLIWIAJĄCYCH W UCZELNI MEDYCZNEJ (PUBLICZNEJ/NIEPUBLICZNEJ)

Transkrypt

1 1

2 SPIS TREŚCI I. PAKIETY AKTÓW, PROCEDUR PRAWNYCH UMOŻLIWIAJĄCYCH W UCZELNI MEDYCZNEJ (PUBLICZNEJ/NIEPUBLICZNEJ) NA ZAIMPLEMENTOWANIE WYPRACOWANEGO INNOWACYJNEGO MODELU WSTĘP ANALIZA OTOCZENIA PRAWNEGO FUNKCJONOWANIA MODELU W ASPEKCIE MEDYCZNEGO SZKOLNICTWA WYŻSZEGO OBOWIĄZEK SZKÓŁ WYŻSZYCH W ZAKRESIE MONITOROWANIA KARIER ZAWODOWYCH ABSOLWENTÓW PROWADZENIE BADAŃ ANKIETOWYCH SKIEROWANYCH DO ABSOLWENTÓW UCZELNI OBOWIĄZKI SZKÓŁ WYŻSZYCH (ADMINISTRATORA DANYCH) WYNIKAJĄCE Z USTAWY O OCHRONIE DANYCH OSOBOWYCH ANALIZA PRAWNA MOŻLIWOŚCI POZYSKIWANIA INFORMACJI OD PRACODAWCÓW ABSOLWENTÓW MONITOROWANYCH ABSOLWENTÓW NARZĘDZIA WSPARCIA PROCESU IMPLEMENTACJI MODELU MONITORINGU LOSÓW ABSOLWENTÓW REGULOWANYCH KIERUNKÓW MEDYCZNYCH WZÓR REGULAMINU MONITOROWANIA KARIER ZAWODOWYCH ABSOLWENTÓW KIERUNKÓW STUDIÓW, NA KTÓRYCH ODBYWA SIĘ KSZTAŁCENIE W REGULOWANYCH ZAWODACH MEDYCZNYCH ZAŁĄCZNIK NR 1 WZÓR DEKLARACJI UCZESTNICTWA W BADANIU ABSOLWENTÓW STUDIÓW LEKARSKICH/LEKARSKO STOMATOLOGICZNYCH ZAŁĄCZNIK NR 2 WZÓR DEKLARACJI UCZESTNICTWA W BADANIU ABSOLWENTÓW STUDIÓW PIELĘGNIARSKICH ZAŁĄCZNIK NR 3 WZORY ANKIET KIEROWANYCH DO ABSOLWENTÓW UCZELNI ANKIETA NR 1. BADANIE ŚRODOWISKA ABSOLWENTÓW KIERUNKU LEKARSKIEGO MAKSYMALNIE W CIĄGU 12 MIESIĘCY OD UKOŃCZENIA STUDIÓW ANKIETA NR 2. BADANIE ŚRODOWISKA ABSOLWENTÓW KIERUNKU LEKARSKIEGO PO 3 I 5 LATACH OD UKOŃCZNIA STUDIÓW ANKIETA NR 3. BADANIE ŚRODOWISKA ABSOLWENTÓW KIERUNKU LEKARSKO- DENTYSTYCZNEGO MAKSYMALNIE W CIĄGU 12 MIESIĘCY OD UKOŃCZENIA STUDIÓW ANKIETA NR 4. BADANIE ŚRODOWISKA ABSOLWENTÓW KIERUNKU LEKARSKO- DENTYSTYCZNEGO PO 3 I 5 LATACH OD UKOŃCZNIA STUDIÓW ANKIETA NR 5. BADANIE ŚRODOWISKA ABSOLWENTÓW KIERUNKU PIELĘGNIARSKIEGO MAKSYMALNIE W CIĄGU 12 MIESIĘCY OD UKOŃCZENIA STUDIÓW ANKIETA NR 6. BADANIE ŚRODOWISKA ABSOLWENTÓW KIERUNKU PIELĘGNIARSKIEGO PO 3 I 5 LATACH OD UKOŃCZNIA STUDIÓW ANKIETA NR 7. BADANIE ŚRODOWISKA ABSOLWENTÓW KIERUNKU POŁOŻNICTWO MAKSYMALNIE W CIĄGU 12 MIESIĘCY OD UKOŃCZENIA STUDIÓW ANKIETA NR 8. BADANIE ŚRODOWISKA ABSOLWENTÓW KIERUNKU POŁOŻNICTWO PO 3 I 5 LATACH OD UKOŃCZNIA STUDIÓW ZAŁĄCZNIK NR 4 WZÓR WNIOSKU DO OKRĘGOWEJ IZBY LEKARSKIEJ ORAZ OKRĘGOWEJ IZBY PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH WZÓR UCHWAŁY SENATU SZKOŁY WYŻSZEJ W SPRAWIE ZAOPINIOWANIA POROZUMIENIA O WSPÓŁPRACY Z OKRĘGOWĄ IZBĄ LEKARZY W W ZAKRESIE MONITOROWANIA KARIER ZAWODOWYCH ABSOLWENTÓW UCZELNI ZAŁĄCZNIK NR 1 DO UCHWAŁY

3 ZAŁĄCZNIK NR 1 WZÓR WNIOSKU DO OKRĘGOWEJ IZBY LEKARSKIEJ ZAŁĄCZNIK NR 2 WZORY ANKIET ANKIETA NR 1. BADANIE ŚRODOWISKA ABSOLWENTÓW KIERUNKU LEKARSKIEGO MAKSYMALNIE W CIĄGU 12 MIESIĘCY OD UKOŃCZENIA STUDIÓW ANKIETA NR 2. BADANIE ŚRODOWISKA ABSOLWENTÓW KIERUNKU LEKARSKIEGO PO 3 I 5 LATACH OD UKOŃCZNIA STUDIÓW ANKIETA NR 3. BADANIE ŚRODOWISKA ABSOLWENTÓW KIERUNKU LEKARSKO- DENTYSTYCZNEGO MAKSYMALNIE W CIĄGU 12 MIESIĘCY OD UKOŃCZENIA STUDIÓW ANKIETA NR 4. BADANIE ŚRODOWISKA ABSOLWENTÓW KIERUNKU LEKARSKO- DENTYSTYCZNEGO PO 3 I 5 LATACH OD UKOŃCZNIA STUDIÓW WZÓR UCHWAŁY SENATU W SPRAWIE ZAOPINIOWANIA POROZUMIENIA O WSPÓŁPRACY Z OKRĘGOWĄ IZBĄ PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH W ZAKRESIE MONITOROWANIA KARIER ZAWODOWYCH ABSOLWENTÓW UCZELNI ZAŁĄCZNIK NR 1 POROZUMIENIE DOTYCZĄCE WSPÓŁPRACY W ZAKRESIE MONITOROWANIA KARIER ZAWODOWYCH ABSOLWENTÓW UCZELNI ZAŁĄCZNIK NR 1 - WNIOSEK DO OKRĘGOWEJ IZBY PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH O UDOSTĘPNIENIE DANYCH DOTYCZĄCYCH ABSOLWENTÓW UCZELNI ZAŁĄCZNIK NR 2 WZORY ANKIET ANKIETA NR 5. BADANIE ŚRODOWISKA ABSOLWENTÓW KIERUNKU PIELĘGNIARSKIEGO MAKSYMALNIE W CIĄGU 12 MIESIĘCY OD UKOŃCZENIA STUDIÓW ANKIETA NR 6. BADANIE ŚRODOWISKA ABSOLWENTÓW KIERUNKU PIELĘGNIARSKIEGO PO 3 I 5 LATACH OD UKOŃCZNIA STUDIÓW ANKIETA NR 7. BADANIE ŚRODOWISKA ABSOLWENTÓW KIERUNKU POŁOŻNICTWO MAKSYMALNIE W CIĄGU 12 MIESIĘCY OD UKOŃCZENIA STUDIÓW ANKIETA NR 8. BADANIE ŚRODOWISKA ABSOLWENTÓW KIERUNKU POŁOŻNICTWO PO 3 I 5 LATACH OD UKOŃCZNIA STUDIÓW ZGODA KANDYDATA NA STUDIA I LUB II STOPNIA/JEDNOLITE STUDIA MAGISTERSKIE, NA MONITOROWANIE JEGO KARIERY ZAWODOWEJ PO UKOŃCZENIU STUDIÓW ZOBOWIĄZANIE KANDYDATA DO PRZEDKŁADANIA AKTUALNYCH ZAŚWIADCZEŃ Z OKRĘGOWEJ IZBY LEKARSKIEJ/OKRĘGOWEJ IZBY PIELĘGNIARSKIEJ PROPOZYCJE ZMIAN LEGISLACYJNYCH ZWIĄZANYCH Z OBOWIĄZKIEM SZKÓŁ WYŻSZYCH W ZAKRESIE MONITOROWANIA KARIER ZAWODOWYCH ABSOLWENTÓW II. NARZĘDZIA OCENY RYNKOWOŚCI REALIZOWANYCH KIERUNKÓW/PROGRAMÓW KSZTAŁCENIA METODOLOGIA PRAC NAD SYSTEMEM NARZĘDZI OCENY RYNKOWOŚCI KIERUNKÓW STUDIÓW ZASADY INTERPRETACJI WYNIKÓW UZYSKANYCH Z MODELI EKONOMETRYCZNYCH MODELE OCENY RYNKOWOŚCI DLA KIERUNKU LEKARSKIEGO MODEL OPARTY NA DANYCH Z OKRĘGOWYCH IZB LEKARSKICH MODEL OPARTY NA DANYCH Z ANKIET OD ABSOLWENTÓW MODELE OCENY RYNKOWOŚCI DLA KIERUNKU LEKARSKO-DENTYSTYCZNEGO MODEL OPARTY NA DANYCH Z OKRĘGOWYCH IZB LEKARSKICH MODEL OPARTY NA DANYCH Z ANKIET OD ABSOLWENTÓW MODELE OCENY RYNKOWOŚCI DLA KIERUNKU PIELĘGNIARSKIEGO MODEL OPARTY NA DANYCH Z OKRĘGOWYCH IZB PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH MODEL OPARTY NA DANYCH Z ANKIET OD ABSOLWENTÓW

4 2.4. MODELE OCENY RYNKOWOŚCI DLA KIERUNKU POŁOŻNICTWO MODEL OPARTY NA DANYCH Z OKRĘGOWYCH IZB PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH MODEL OPARTY NA DANYCH Z ANKIET OD ABSOLWENTÓW III. PODRĘCZNIK STRATEGICZNE ZARZĄDZANIE UCZELNIĄ WYŻSZĄ Z UWZGLĘDNIENIEM ZMIENIAJĄCEJ SIĘ STRUKTURY SOCJO-EKONOMICZNEJ KRAJU, ZASAD RÓWNOŚCIOWYCH ORAZ INFORMACJI POCHODZĄCYCH Z SYSTEMU MONITORINGU LOSÓW ZAWODOWYCH ABSOLWENTÓW ANALIZA SYTUACJI SZKOLNICTWA WYŻSZEGO W POLSCE WRAZ Z PRZEGLĄDEM SYTUACJI W INNYCH KRAJACH EUROPY SYTUACJA DEMOGRAFICZNA SZKOLNICTWA WYŻSZEGO ANALIZA I PROGNOZA DYNAMIKI LICZBY STUDENTÓW Z POLSKI ZARZĄDZANIE SZKOLNICTWEM WYŻSZYM W EUROPIE ZARZĄDANIE RÓWNOŚCIĄ PŁCI NA UCZELNI WYŻSZEJ UWARUNKOWANIA PRAWNE ZWIĄZANE Z RÓŻNOŚCIĄ PŁCI RÓŻNOŚĆ PŁCI W KONTEKŚCIE KORZYSTANIA ZE ŚRODKÓW Z UNII EUROPEJSKIEJ DYLEMATY I PROBLEMY ZWIĄZANE Z ZARZĄDZANIEM RÓŻNORODNOŚCIĄ PŁCI NA UCZELNIACH WYŻSZYCH KSZTAŁCĄCYCH W REGULOWANYCH ZAWODACH MEDYCZNYCH JAKOŚĆ KSZTAŁCENIA JAKO ELEMENT ZARZĄDZANIA UCZELNIĄ WYŻSZĄ POJĘCIE JAKOŚCI KSZTAŁCENIA NA UCZELNI WYŻSZEJ PROPOZYCJA MIERNIKÓW JAKOŚCI KSZTAŁCENIA KRAJOWE RAMY KWALIFIKACJI (KRK) DLA SZKOLNICTWA WYŻSZEGO POLITYKA JAKOŚCI KSZTAŁCENIA W UCZELNIACH WEWNĘTRZNY SYSTEM OCENIANIANIA ZARZĄDZANIE UCZELNIĄ POPRZEZ ADEKWATNOŚĆ OFERTYY EDUKACYJNEJ DO WYMOGÓW RYNKU PRACY ISTOTA SYSTEMU MONITORINGU LOSÓW ABSOLWENTÓW W ZARZĄDZANIU JAKOŚCIA NA UCZELNI MONITOROWANIE LOSÓW ABSOLWENTÓW SYSTEMY MONITOROWANIA LOSÓW ABSOLWENTÓW IMPLEMENTACJA MODELU MONITORINGU LOSÓW ABSOLWENTÓW DO ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ NA UCZELNI WYŻSZEJ KSZTAŁCĄCEJ W REGULOWANYCH ZAWODACH MEDYCZNYCH WYKORZYSTANIE WYNIKÓW BADAŃ ANKIETOWYCH W ZARZĄDZANIU JAKOŚCIĄ NA UCZELNI ZASTOSOWANIE NARZĘDZI OCENY RYNKOWOŚCI W STRATEGICZNYM ZARZĄDZANIU JAKOŚCIĄ NA UCZELNI BIBLIOGRAFIA VI. SZKOLENIE E-LEARNINGOWE Z WIDEO INSTRUKTAŻAMI PREZENTUJĄCE SPOSOBY REALIZACJI DZIAŁAŃ MONITORINGU

5 I. PAKIETY AKTÓW, PROCEDUR PRAWNYCH UMOŻLIWIAJĄCYCH W UCZELNI MEDYCZNEJ (PUBLICZNEJ/NIEPUBLICZNEJ) NA ZAIMPLEMENTOWANIE WYPRACOWANEGO INNOWACYJNEGO MODELU 1. WSTĘP Ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym z dnia 27 lipca 2005 r. (Dz.U. Nr 164, poz. 1365) nałożyła na szkoły wyższe obowiązek monitorowania karier zawodowych absolwentów w celu dostosowania kierunków studiów i programów kształcenia do potrzeb rynku pracy, w szczególności po trzech i pięciu latach od dnia ukończenia studiów. Projekt AGNITIO innowacyjny model monitoringu losów absolwentów realizowany przy współpracy z branżowymi medycznymi instytucjami samorządowymi ma na celu wypracowanie mechanizmów i narzędzi do monitorowania karier zawodowych absolwentów, które pozwolą na pozyskanie wiedzy o swoich absolwentach w zakresie ich karier zawodowych. Pozyskana wiedza powinna być przydatna do takiego kształtowania oferty uczelni i modyfikowania sposobów nauczania, które zapewnią przyszłym studentom kształcenie na jak najwyższym poziomie, w sposób dostosowany do potrzeb rynku pracy. Wszystkie działania uczelni w w/w zakresie muszą pozostać w zgodzie z powszechnie obowiązującym prawem. Budowany w ramach projektu model dotyczy tylko absolwentów, którzy uzyskali wykształcenie w tzw. regulowanym zawodzie medycznym. Regulowanymi zawodami medycznymi w Polsce są: 1. zawód lekarza i lekarza dentysty zasady i warunki wykonywania tych zawodów uregulowane są w ustawie z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (tekst jedn.: z dnia 27 września 2011 r.; Dz. U. Nr 277, poz. 1634); 2. zawód pielęgniarki i położnej zasady i warunki wykonywania tych zawodów uregulowane są w ustawie o zawodach pielęgniarki i położnej z dnia 15 lipca 2011 r. (Dz. U. Nr 174, poz z późn. zm.). W modelu monitorowania karier zawodowych absolwentów, w ramach projektu, przyjęto trzy metody badawcze: 1. Prowadzenie badań ankietowych on-line skierowanych do absolwentów Uczelni. 2. Pozyskiwanie i przetwarzanie informacji statystycznych przekazanych przez okręgowe izby lekarzy lub/i okręgowe izby pielęgniarek i położnych. 3. Prowadzenie badań ankietowych on-line skierowanych do pracodawców absolwentów. Badania corocznie mają obejmować absolwentów Uczelni studiów stacjonarnych i niestacjonarnych, I i II stopnia, kierunków, na których prowadzone jest kształcenie w regulowanych zawodach medycznych. Badania dotyczącą absolwentów: a) którzy ukończyli studia w terminie 12 miesięcy od dnia zakończenia studiów; b) po 3 latach od ukończenia przez nich studiów; c) po 5 latach od ukończenia przez nich studiów. 5

6 W realizacji obowiązku monitorowania karier zawodowych absolwentów szkół wyższych, kształcących w regulowanych zawodach medycznych, brać będą udział: - szkoły wyższe realizujące obowiązek monitorowania karier zawodowych absolwentów; - monitorowani absolwenci; - okręgowe izby zawodowe - okręgowe izby lekarskie i okręgowe izby pielęgniarek i położnych; - potencjalni pracodawcy monitorowanych absolwentów głównie świadczeniodawcy usług medycznych. 2. ANALIZA OTOCZENIA PRAWNEGO FUNKCJONOWANIA MODELU W ASPEKCIE MEDYCZNEGO SZKOLNICTWA WYŻSZEGO 2.1. OBOWIĄZEK SZKÓŁ WYŻSZYCH W ZAKRESIE MONITOROWANIA KARIER ZAWODOWYCH ABSOLWENTÓW Obowiązek monitorowania kariery zawodowej swoich absolwentów wprowadziła nowelizacja z dnia 18 marca 2011 r. (Dz. U. Nr 84, poz. 455) ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym z dnia 27 lipca 2005 r. (Dz. U. Nr 164, poz. 1365, z późn. zm.), w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 października 2011 r. W artykule 13a ustawa stanowi, iż Uczelnia monitoruje kariery zawodowe swoich absolwentów w celu dostosowania kierunków studiów i programów kształcenia do potrzeb rynku pracy, w szczególności po trzech i pięciu latach od dnia ukończenia studiów. Ustawodawca nie wskazała w w/w ustawie, ani żadnym innym akcie prawnym, narzędzi i sposobów wskazujących w jaki sposób taki monitoring powinien być realizowany. Zgodnie z założeniami modelu Agnitio jednym z przyjętych narzędzi badawczych jest prowadzenie badań ankietowych on line, skierowanych do absolwentów uczelni PROWADZENIE BADAŃ ANKIETOWYCH SKIEROWANYCH DO ABSOLWENTÓW UCZELNI W celu umożliwienia prowadzenia badań ankietowych on-line, szkoła wyższa zobowiązana jest do utworzenia w pierwszym roku i corocznym rozszerzaniu bazy danych absolwentów uczelni. W modelu zakłada się pozyskiwanie danych od absolwentów w trakcie odbioru przez nich dyplomu potwierdzającego ukończenie studiów. Baza danych musi zawierać co najmniej następujące informacje: imię i nazwisko absolwenta, ukończony kierunek studiów, rodzaj studiów (I, II stopień, jednolite magisterskie), adres , ew. telefon. W okresie 12 miesięcy oraz po 3 i 5 latach od zakończenia studiów, na adresy podane przez absolwentów rozsyłana będzie informacja o prowadzonym badaniu ankietowym wraz z linkiem do ankiety on line. Na podstawie wypełnionych ankiet, wskazany pracownik szkoły wyższej sporządza raport. Raport ma być przekazywany władzom uczelni oraz odpowiednio: okręgowym izbom lekarskim oraz okręgowym izbom pielęgniarek i położnych. Pozyskiwanie danych od absolwentów, tworzenie bazy danych osobowych oraz ich przetwarzanie wiąże się z obowiązkami wynikającymi z ustawy o ochronie danych osobowych. DEFINICJA DANYCH OSOBOWYCH Zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (t. j. Dz. U. z 2002 r. Nr 101, poz. 926 ze zm.), za dane osobowe uważa się wszelkie informacje dotyczące zidentyfikowanej lub możliwej do zidentyfikowania osoby fizycznej. Osobą możliwą do zidentyfikowania jest osoba, której tożsamość można określić bezpośrednio lub pośrednio, w szczególności przez powołanie się na numer identyfikacyjny albo jeden lub kilka specyficznych czynników określających jej cechy fizyczne, fizjologiczne, umysłowe, ekonomiczne, kulturowe lub społeczne (art. 6 ust. 2 ustawy). Stosownie do ust. 3 powołanego przepisu, informacji nie uważa się za umożliwiającą określenie tożsamości osoby, jeżeli 6

7 wymagałoby to nadmiernych kosztów, czasu i działań. Danymi osobowymi będą zatem zarówno takie dane, które pozwalają na określenie tożsamości konkretnej osoby, jak i takie, które nie pozwalają na jej natychmiastową identyfikację, ale są, przy pewnym nakładzie kosztów, czasu i działań, wystarczające do jej ustalenia. Daną osobową będzie taka informacja, która pozwala na ustalenie tożsamości danej osoby, bez nadzwyczajnego wysiłku i nakładów, zwłaszcza przy wykorzystaniu łatwo osiągalnych i powszechnie dostępnych źródeł. Poza zakresem przedmiotowej definicji znajdzie się zatem taka informacja, na podstawie której identyfikacja osoby wymagać będzie nieracjonalnych, nieproporcjonalnie dużych nakładów kosztów, czasu lub działań. W świetle powyższej definicji należy przyjąć, że danymi osobowymi nie będą pojedyncze informacje o dużym stopniu ogólności, np. nazwa ulicy i numer domu czy wysokość wynagrodzenia. Informacja ta będzie jednak stanowić daną osobową wówczas, gdy zostanie zestawiona z innymi dodatkowymi informacjami, które w konsekwencji można odnieść do konkretnej osoby. Przykładem pojedynczej informacji stanowiącej daną osobową jest natomiast numer PESEL, który zgodnie z art. 31a ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych (t. j. Dz. U. z 2001 r. Nr 87, poz. 960 ze zm.) jest 11-cyfrowym, stałym symbolem numerycznym, jednoznacznie identyfikującym osobę fizyczną, w którym sześć pierwszych cyfr oznacza datę urodzenia (rok, miesiąc, dzień), kolejne cztery - liczbę porządkową i płeć osoby, a ostatnia jest cyfrą kontrolną służącą do komputerowej kontroli poprawności nadanego numeru ewidencyjnego. Można więc stwierdzić, że numer PESEL ex definitione stanowi daną osobową, a jej przetwarzanie podlega wszelkim rygorom przewidzianym w ustawie o ochronie danych osobowych. Ustawodawca formułując art. 6 ustawy o ochronie danych osobowych posłużył się klauzulą generalną. Tym samym nie określił zamkniętego katalogu informacji stanowiących dane osobowe. Dlatego też przy rozstrzyganiu czy określona informacja lub informacje stanowią dane osobowe, w większości przypadków, nieuniknione jest dokonanie zindywidualizowanej oceny, przy uwzględnieniu konkretnych okoliczności oraz rodzaju środków czy metod potrzebnych w określonej sytuacji do identyfikacji osoby. W świetle realizowanego projektu i tworzonej bazy danych absolwentów, bez wątpienia należy stwierdzić, iż tworzona baza danych absolwentów szkoły wyższej zawiera dane osobowe i podlega ochronie prawnej oraz wszelkim rygorom określonym ustawą z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (t. j. Dz. U. z 2002 r. Nr 101, poz. 926 ze zm.). W myśl art. 7 ust. 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych, przetwarzanie danych osobowych to wykonywanie jakichkolwiek operacji na danych osobowych, takich jak np. zbieranie, utrwalanie, przechowywanie, opracowywanie, zmienianie, udostępnianie i usuwanie, a zwłaszcza te, które wykonuje się w systemach informatycznych. Każda czynność związana z przetwarzaniem danych osobowych powinna odbywać się z poszanowaniem zasad wynikających z powszechnie obowiązujących przepisów prawa dotyczących przetwarzania danych osobowych, w tym z przepisów ustawy o ochronie danych osobowych i wydanych na jej podstawie aktów wykonawczych. DOPUSZCZALNOŚĆ PRZETWARZANIA DANYCH Zgodnie z art. 23 ustawy przetwarzanie danych jest dopuszczalne tylko wtedy, gdy: 1) osoba, której dane dotyczą, wyrazi na to zgodę, chyba że chodzi o usunięcie dotyczących jej danych, 2) jest to niezbędne dla zrealizowania uprawnienia lub spełnienia obowiązku wynikającego z przepisu prawa, 3) jest to konieczne do realizacji umowy, gdy osoba, której dane dotyczą, jest jej stroną lub gdy jest to niezbędne do podjęcia działań przed zawarciem umowy na żądanie osoby, której dane dotyczą, 4) jest niezbędne do wykonania określonych prawem zadań realizowanych dla dobra publicznego, 5) jest to niezbędne dla wypełnienia prawnie usprawiedliwionych celów realizowanych przez administratorów danych albo odbiorców danych, a przetwarzanie nie narusza praw i wolności osoby, której dane dotyczą. Zgoda, może obejmować również przetwarzanie danych w przyszłości, jeżeli nie zmienia się cel przetwarzania. Zgoda absolwentów to jedyna podstawa uprawniająca uczelnie wyższe do pozyskiwania 7

8 danych osobowych absolwentów na potrzeby monitorowania ich karier zawodowych. Za podstawę pozyskiwania danych osobowych absolwentów na potrzeby monitorowania ich karier zawodowych, nie można uznać art. 13a ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym, który stanowi, że uczelnia monitoruje kariery zawodowe swoich absolwentów w celu dostosowania kierunków studiów i programów kształcenia do potrzeb rynku pracy, w szczególności po trzech i pięciu latach od dnia ukończenia studiów. Z regulacji tej wynika co prawda obowiązek uczelni do tego, by monitorowały dalsze losy absolwentów, jednak nie stanowi ona samoistnej podstawy do pozyskiwania danych osobowych byłych studentów. Regulacja ta nie daje żadnej uczelni, jak też innemu podmiotowi z nią związanemu czy działającemu na jej zlecenie, uprawnienia do kierowania zapytań, czy też innych pism z wnioskiem o udostępnienie danych absolwentów, jak też jakichkolwiek innych danych umożliwiających dokumentowanie ich karier zawodowych. Zgodnie z art. 7 pkt 5 ustawy o ochronie danych osobowych, przez zgodę osoby, której dane dotyczą rozumie się oświadczenie woli, którego treścią jest zgoda na przetwarzanie danych osobowych tego, kto składa oświadczenie; zgoda nie może być domniemana lub dorozumiana z oświadczenia woli o innej treści; zgoda może być odwołana w każdym czasie. Z definicji tej nie wynikają szczegółowe zasady formułowania zgody, jednakże podkreśla się, że z treści zgody na przetwarzanie danych osobowych powinno w sposób nie budzący wątpliwości wynikać, w jakim celu, w jakim zakresie i przez kogo dane osobowe będą przetwarzane. Wyrażający zgodę musi mieć pełną świadomość tego, na co się godzi. Stanowisko takie wyraził także Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 4 kwietnia 2003 r. (sygn. akt II SA 2135/2002), w którego sentencji zawarł stwierdzenie, iż "Zgoda na przekazywanie danych musi mieć charakter wyraźny, a jej wszystkie aspekty muszą być jasne dla podpisującego w momencie jej wyrażania. Czynności takiej nie konwaliduje późniejsze poinformowanie o treści regulaminu, ani możliwość zgłoszenia zastrzeżeń wobec pewnych form przetwarzania danych. ADMINISTRATOR DANYCH Zgodnie z art. 7 pkt 4 administratorem danych może być: organ, jednostka organizacyjna, podmiot lub osoba, o których mowa w art. 3, decydujące o celach i środkach przetwarzania danych osobowych. Administratorem danych w przypadku w analizowanym przypadku będzie każdorazowo szkoła wyższa, która prowadzi badanie. Administrator danych, aby przetwarzać dane osobowe zgodnie z przepisami ustawy o ochronie danych osobowych, musi dopełnić obowiązku zgłoszenia zbioru do rejestracji w prowadzonym przez GIODO ogólnokrajowym, jawnym rejestrze zbiorów danych osobowych i obowiązku informacyjnego, a ponadto we właściwy sposób zabezpieczać zgromadzone dane, dbać o interesy osób, których dane dotyczą i respektować ich prawa gwarantowane ustawą o ochronie danych osobowych OBOWIĄZKI SZKÓŁ WYŻSZYCH (ADMINISTRATORA DANYCH) WYNIKAJĄCE Z USTAWY O OCHRONIE DANYCH OSOBOWYCH I. Obowiązek uzyskania zgody absolwenta Obowiązek szkoły wyższej na przetwarzanie danych osobowych został omówiony szczegółowo powyżej. II. Obowiązek informacji Szkoła wyższa jest zobowiązana poinformować osobę od której uzyskała dane o: 1) adresie swojej siedziby i pełnej nazwie, 2) celu zbierania danych, a w szczególności o znanych mu w czasie udzielania informacji lub przewidywanych odbiorcach lub kategoriach odbiorców danych, 3) prawie dostępu do treści swoich danych oraz ich poprawiania, 4) dobrowolności podania danych. 8

9 III. Obowiązek ochrony interesów osób, których dane dotyczą Szkoła wyższa zobowiązana jest do szczególnej staranności w celu ochrony interesów osób, których dane dotyczą, poprzez zapewnienie, aby dane były przetwarzane zgodnie z prawem, zbierane dla oznaczonych, zgodnych z prawem celów i niepoddawane dalszemu przetwarzaniu niezgodnemu z tymi celami, merytorycznie poprawne i adekwatne w stosunku do celów, w jakich są przetwarzane, przechowywane w postaci umożliwiającej identyfikację osób, których dotyczą, nie dłużej niż jest to niezbędne do osiągnięcia celu przetwarzania (o czym stanowi art. 26 ust. 1 pkt. 1 4 ustawy o ochronie danych osobowych). IV. Obowiązek ochrony danych Szczegółowy opis w zakresie obowiązków, jakie ciążą na administratorze danych w związku z przetwarzaniem przez niego danych osobowych, zostały szczegółowo uregulowane w rozdziale 5 ustawy oraz rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie dokumentacji przetwarzania danych osobowych oraz warunków technicznych i organizacyjnych, jakim powinny odpowiadać urządzenia i systemy informatyczne służące do przetwarzania danych osobowych. Administrator danych (tu szkoła wyższa) jest obowiązany zastosować środki techniczne i organizacyjne zapewniające ochronę przetwarzanych danych osobowych odpowiednią do zagrożeń oraz kategorii danych objętych ochroną, a w szczególności powinien zabezpieczyć dane przed ich udostępnieniem osobom nieupoważnionym, zabraniem przez osobę nieuprawnioną, przetwarzaniem z naruszeniem ustawy oraz zmianą, utratą, uszkodzeniem lub zniszczeniem. Administrator danych zobowiązany jest do prowadzenia dokumentacji opisującej sposób przetwarzania danych oraz środki. Administrator danych wyznacza administratora bezpieczeństwa informacji, nadzorującego przestrzeganie zasad ochrony, chyba że sam wykonuje te czynności. Do przetwarzania danych mogą być dopuszczone wyłącznie osoby posiadające upoważnienie nadane przez administratora danych. Administrator danych jest obowiązany zapewnić kontrolę nad tym, jakie dane osobowe, kiedy i przez kogo zostały do zbioru wprowadzone oraz komu są przekazywane. V. Obowiązek zgłoszenia zbioru do rejestracji Szkoła wyższa, jako administrator danych, zobowiązana jest zgłosić zbiór danych do rejestracji Generalnemu Inspektorowi (art. 40 ustawy o ochronie danych osobowych). Zgłoszenie zbioru danych do rejestracji jest regułą, od której wyjątki wymienione zostały w art. 43 ust. 1 pkt ustawy o ochronie danych osobowych. Katalog tych wyjątków jest zamknięty i nie może być interpretowany rozszerzająco. Zbiór danych absolwentów, tworzony przez szkołę wyższą w celu monitorowania ich karier zawodowych, nie podlega zwolnieniu z rejestracji. Zgłoszenie zbioru danych do rejestracji powinno zawierać: 1) wniosek o wpisanie zbioru do rejestru zbiorów danych osobowych, 2) oznaczenie administratora danych i adres jego siedziby lub miejsca zamieszkania, w tym numer identyfikacyjny rejestru podmiotów gospodarki narodowej oraz podstawę prawną upoważniającą do prowadzenia zbioru, 3) cel przetwarzania danych, 4) opis kategorii osób, których dane dotyczą, oraz zakres przetwarzanych danych, 5) sposób zbierania oraz udostępniania danych, 6) informację o odbiorcach lub kategoriach odbiorców, którym dane mogą być przekazywane, 7) opis środków technicznych i organizacyjnych zastosowanych w celu zabezpieczenia gromadzonych danych osobowych, 8) informację o sposobie wypełnienia warunków technicznych i organizacyjnych, określonych w Rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie dokumentacji przetwarzania danych osobowych oraz warunków technicznych i organizacyjnych, jakim powinny odpowiadać urządzenia i systemy informatyczne służące do przetwarzania danych osobowych z dnia 29 kwietnia 2004 r. (Dz.U. Nr 100, poz. 1024). 9) informację dotyczącą ewentualnego przekazywania danych do państwa trzeciego. 9

10 Administrator danych jest obowiązany zgłaszać Generalnemu Inspektorowi każdą zmianę informacji wskazanych powyżej. VI. Obowiązek respektowania praw osób, których dane dotyczą Każdy administrator danych zobowiązany jest do respektowania prawa osób, których dane dotyczą. Prawa te wymienione są szczegółowo wymienione w rozdziale 4 ustawy o ochronie danych osobowych i dotyczą kontroli procesu przetwarzania danych. Naruszenie przepisów o ochronie danych osobowych może narazić administratora danych na odpowiedzialność administracyjną przez GIODO, jak i karną, stosownie do przepisów karnych ustawy o ochronie danych osobowych (art. 49 art. 54a) ANALIZA PRAWNA MOŻLIWOŚCI POZYSKIWANIA INFORMACJI OD PRACODAWCÓW ABSOLWENTÓW MONITOROWANYCH ABSOLWENTÓW. Założeniem projektu jest, iż pracodawcy absolwentów szkół wyższych, którzy są jednocześnie świadczeniodawcami usług medycznych, będą brali udział w monitorowaniu losów absolwentów. Do nich będą kierowane anonimowe w zakresie oceny ważności poszczególnych kwalifikacji i kompetencji wymienionych w krajowych ramach kwalifikacji (wskazanych Rozporządzeniem Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 2 listopada 2011 r. w sprawie Krajowych Ram Kwalifikacji dla Szkolnictwa Wyższego) z punktu widzenia reprezentowanego zakładu pracy. Elektroniczne badania ankietowe kierowane do pracodawców będą prowadzone w sposób anonimowy. Założeniem projektu jest brak możliwości powiązania konkretnej osoby z konkretną ankietą. Ograniczenia w pozyskiwaniu informacji od pracodawców mogłyby potencjalnie wynikać z: ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną z dnia 18 lipca 2002 r. (Dz.U. Nr 144, poz z późn.zm.); ustawy o ochronie danych osobowych z dnia 29 sierpnia 1997 r. (Dz.U. Nr 133, poz. 883 z późn. zm.). USTAWA O ŚWIADCZENIU USŁUG DROGĄ ELEKTRONICZNĄ Ustawa o świadczeniu usług drogą elektroniczną z dnia 18 lipca 2002 r. reguluje obowiązki usługodawcy związane ze świadczeniem usług drogą elektroniczną. Usługodawcą w rozumieniu ustawy jest osoba fizyczna, osoba prawna albo jednostka organizacyjna nieposiadającą osobowości prawnej, która prowadząc, chociażby ubocznie, działalność zarobkową lub zawodową świadczy usługi drogą elektroniczną. Przez świadczenie usługi drogą elektroniczną rozumie się wykonanie usługi świadczonej bez jednoczesnej obecności stron (na odległość), poprzez przekaz danych na indywidualne żądanie usługobiorcy, przesyłanej i otrzymywanej za pomocą urządzeń do elektronicznego przetwarzania, włącznie z kompresją cyfrową, i przechowywania danych, która jest w całości nadawana, odbierana lub transmitowana za pomocą sieci telekomunikacyjnej w rozumieniu ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. - Prawo telekomunikacyjne. W świetle przytoczonych definicji szkoły wyższe - poprzez zwracanie się do pracodawców z prośbą o udzielenie informacji o ważności poszczególnych kwalifikacji i kompetencji wymienionych w krajowych ramach kwalifikacji (wskazanych Rozporządzeniem Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 2 listopada 2011 r. w sprawie Krajowych Ram Kwalifikacji dla Szkolnictwa Wyższego) z punktu widzenia reprezentowanego zakładu pracy - nie świadczą usług drogą elektroniczną, zatem nie podlegają rygorom ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną. 10

11 USTAWA O OCHRONIE DANYCH OSOBOWYCH Ustawa o ochronie danych osobowych określa zasady postępowania przy przetwarzaniu danych osobowych oraz prawa osób fizycznych, których dane osobowe są lub mogą być przetwarzane w zbiorach danych. W rozumieniu art. 6 ustawy za dane osobowe uważa się wszelkie informacje dotyczące zidentyfikowanej lub możliwej do zidentyfikowania osoby fizycznej. Osobą możliwą do zidentyfikowania jest osoba, której tożsamość można określić bezpośrednio lub pośrednio, w szczególności przez powołanie się na numer identyfikacyjny albo jeden lub kilka specyficznych czynników określających jej cechy fizyczne, fizjologiczne, umysłowe, ekonomiczne, kulturowe lub społeczne. Informacji nie uważa się za umożliwiającą określenie tożsamości osoby, jeżeli wymagałoby to nadmiernych kosztów, czasu lub działań. Zgodnie z założeniami projektu, ankiety kierowane do pracodawców mają mieć charakter anonimowy, bez możliwości powiązania osoby wypełniającej ankietę z wypełnioną ankietą. Wobec powyższego, takie pozyskiwanie i przetwarzanie informacji nie podlega ochronie w rozumieniu przepisów ustawy o ochronie danych osobowych. W przypadku, gdy na dalszych etapach budowy modelu monitorowania losów absolwentów okaże się, iż istnieje możliwość, bez nadmiernych kosztów, czasu lub działań, powiązania konkretnej osoby z wypełnioną ankietą, dane osobowe osoby wypełniającej będą podlegały ochronie, a tworzona baza danych rygorom określonym ustawą o ochronie danych osobowych. W takiej sytuacji, konieczne będzie wypełnienie obowiązków ustawowych związanych z gromadzeniem, przechowywaniem i przetwarzaniem danych osobowych. Szczegółowa analiza obowiązków wynikających z ustawy o ochronie danych osobowych znajduje się w rozdziale nr 4 Analiza otoczenia prawnego funkcjonowania modelu w aspekcie medycznego szkolnictwa wyższego. 11

12 3. NARZĘDZIA WSPARCIA PROCESU IMPLEMENTACJI MODELU MONITORINGU LOSÓW ABSOLWENTÓW REGULOWANYCH KIERUNKÓW MEDYCZNYCH 3.1. WZÓR REGULAMINU MONITOROWANIA KARIER ZAWODOWYCH ABSOLWENTÓW KIERUNKÓW STUDIÓW, NA KTÓRYCH ODBYWA SIĘ KSZTAŁCENIE W REGULOWANYCH ZAWODACH MEDYCZNYCH PROJEKT Uchwała Nr. Senatu.. z dnia.. r. w sprawie zatwierdzenia Regulaminu monitorowania karier zawodowych absolwentów..(nazwa Uczelni) kierunków studiów, na których odbywa się kształcenie w regulowanych zawodach medycznych. Na podstawie art. 13a ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. z 2012 r. poz. 572, z późn. zm.) uchwala się, co następuje: 1 (nazwa uczelni) monitoruje kariery zawodowe swoich absolwentów, w celu dostosowania kierunków studiów i programów kształcenia do potrzeb rynku pracy. 2 Szczegółowe zasady prowadzenia monitoringu karier zawodowych absolwentów Uczelni kierunków studiów, na których odbywa się kształcenie w regulowanych zawodach medycznych, określa Regulamin monitorowania karier zawodowych absolwentów..(nazwa Uczelni) kierunków studiów, na których odbywa się kształcenie w regulowanych zawodach medycznych stanowiący załącznik do uchwały. Wykonanie uchwały powierza się Rektorowi Uczelni. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia

13 Regulamin monitorowania karier zawodowych absolwentów.(nazwa Uczelni) kierunków, na których odbywa się kształcenie w regulowanych zawodach medycznych (nazwa Uczelni), zwany/a dalej Uczelnią prowadzi badania karier zawodowych absolwentów, zwane dalej badaniami zgodnie obowiązkiem wyrażonym ustawą z dnia 27 lipca 2005 r. - Prawo o szkodnictwa wyższym (Dz. U. z 2012 r. poz. 572 z późn. zm.). 2. Przedmiotem badania jest przebieg karier zawodowych absolwentów Uczelni, w celu dostarczenia informacji o potrzebach dostosowania kierunków studiów i programów kształcenia do potrzeb rynku pracy. 3. Podmiotem badania są absolwenci Uczelni I i II stopnia studiów kierunków, na których kształcą się studenci w regulowanych zawodach medycznych, studiów stacjonarnych i niestacjonarnych. 2 Za przeprowadzenie badań odpowiada Prorektor ds. kształcenia i studentów Uczelni (inna osoba w zależności od Uczelni), zwany dalej "Prorektorem" wraz z Biurem Karier (inna jednostka organizacyjna, która jest odpowiedzialna za monitorowanie karier zawodowych absolwentów na Uczelni) jednostką. 3 Badania prowadzone są przez Biuro Karier we współpracy z dziekanatami/dziekanatem kierunków studiów, na których kształcą się studenci w regulowanych zawodach medycznych, pod nadzorem Prorektora Monitorowanie karier zawodowych absolwentów odbywa się corocznie w okresie od października do końca grudnia każdego roku. 2. Badanie corocznie obejmuje absolwentów Uczelni studiów stacjonarnych i niestacjonarnych, I i II stopnia, kierunków, na których prowadzone jest kształcenie w regulowanych zawodach medycznych. Badanie dotyczy absolwentów: d) którzy ukończyli studia w terminie 12 miesięcy przed dniem prowadzenia badania; e) po 3 latach od ukończenia studiów; f) po 5 latach od ukończenia studiów. 3. Badanie składa się z trzech etapów: 4. etap I prowadzenie badań ankietowych skierowanych do absolwentów Uczelni; 5. etap II pozyskiwanie i przetwarzanie informacji statystycznych przekazanych przez Okręgową Izbę Lekarzy w lub/i Okręgową Izbę Pielęgniarek i Położnych w etap III - prowadzenie badań ankietowych skierowanych do pracodawców absolwentów W celu umożliwienia przeprowadzenia badania, każdy student ostatniego roku studiów, przy odebraniu dyplomu ukończenia studiów wypełnia deklarację, w której wyraża zgodę na udział w badaniu karier zawodowych. Wzór formularza deklaracji stanowi załącznik nr 1 oraz załącznik nr 2 do regulaminu. 2. Wypełnione deklaracje gromadzone są przez Kierownika Biura Karier (kierownik innej jednostki organizacyjnej, która jest odpowiedzialna za monitorowanie losów absolwentów na Uczelni), który tworzy i aktualizuje bazę adresową studentów. 3. Kierownik Biura Karier zobowiązany jest do zabezpieczenia gromadzonych danych oraz do dokonania zgłoszenia zbioru danych do rejestracji Generalnemu Inspektorowi Ochrony Danych 13

14 Osobowych - zgodnie z wymogami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. o ochronie danych osobowych (Dz.U. Nr 133, poz. 883 z późn. zm.). 4. Zgromadzone dane będą wykorzystywane wyłącznie do celów monitorowania karier zawodowych absolwentów Uczelni. 6 Prowadzenie badań ankietowych skierowanych do absolwentów Uczelni 1. Prowadzenie badania ankietowego skierowanego do absolwentów Uczelni, wspomagane jest przez system informatyczny Agnitio, moduł ankiety absolwentów. 2. Badanie ankietowe prowadzone jest przez Kierownika Biura Karier lub wskazanego przez niego pracownika Biura Karier. 3. W październiku każdego roku Kierownik Biura Karier lub wyznaczony przez niego pracownik Biura Karier za pomocą systemu informatycznego Agnitio, moduł ankiety absolwentów przesyła do absolwentów, o których mowa w par. 4 ust.2 Regulaminu, informację o prowadzonej ankiecie. 4. W treści maila informującego o zasadach i celu wypełnienia ankiety, wskazany zostaje termin w jakim absolwent proszony jest o wypełnienie ankiety. Sugeruje się, aby termin ten był nie dłuższy niż 7 dni. 5. Po upływie terminu, w którym absolwenci zostają zobowiązani do wypełnia ankiety, Kierownik Biura Karier lub wskazany przez niego pracownik Biura Karier, na podstawie wypełnionych ankiet tworzy raport z przeprowadzonego badania. 6. Raport przekazywany jest: a) Rektorowi Uczelni, Dziekanowi/Dziekanom kierunku/kierunków kształcących w regulowanych zawodach medycznych oraz innym osobom wskazanym przez Rektora/Dziekanów, b) Okręgowej Izbie Pielęgniarek i Położnych w /i Okręgowej Izbie Lekarzy w.. zgodnie z zasadami określonymi w paragrafie 9 Regulaminu. 7. Wzór ankiet stanowi załącznik nr 3 do Regulaminu. 8. Ankiety dotyczące monitorowania karier zawodowych absolwentów Uczelni mogą być modyfikowane na pisemny wniosek pracowników Uczelni oraz na pisemny wniosek Izby przekazany Kierownikowi Biura Karier. 7 Pozyskiwanie i przetwarzanie informacji statystycznych przekazanych przez Okręgową Izbę Lekarzy w lub/i Okręgową Izbę Pielęgniarek i Położnych w Na podstawie Porozumienia z dnia.. zawartego pomiędzy Uczelnią a Okręgową Izbą Lekarską w.lub/i Okręgową Izbą Pielęgniarek i Położnych w.., nie później niż do 30 października, Kierownik Biura Karier składa pisemny wniosek (wg wzoru nr 4) do Izby o udostępnienie danych statystycznych dotyczących absolwentów, o których mowa w par. 4 ust Wniosek, o którym mowa w ust. 1, podpisuje Kierownik Biura Karier Uczelni (należy wpisać kierownika odpowiedniej jednostki organizacyjnej, która jest odpowiedzialna za prowadzenie monitoringu karier zawodowych absolwentów w regulowanych zawodach medycznych na Uczelni). 3. Wniosek o udostępnienie danych absolwentów Uczelni nie może zawierać żądania przekazania danych osobowych w rozumieniu ustawy o ochronie danych osobowych z dnia 29 sierpnia 1997 r. (Dz.U. Nr 133, poz. 883 z późn. zm.). 4. dozwolone jest udostępnianie Uczelni przez Izbę danych osobowych członków Izby w rozumieniu ustawy o ochronie danych osobowych z dnia 29 sierpnia 1997 r. (Dz.U. Nr 133, poz. 883 z późn. zm.). 5. Pracownik komórki odpowiedzialnej za prowadzenie rejestru lekarzy/pielęgniarek i położnych w Izbie przygotowuje, z zastrzeżeniem pkt 3 i 4, dane o które wnioskuje Uczelnia. Dane 14

15 przekazywane są w formie elektronicznej w formacie XLS na adres wskazany we wniosku, nie później niż do 30 listopada w roku w którym został złożony wniosek. 6. Kierownik Biura Karier Uczelni potwierdza otrzymanie danych oraz możliwość ich odczytu, poprzez przesłanie informacji na adres z którego otrzymał dane. 7. Kierownik Biura Karier Uczelni wprowadza dane do systemu oraz generuje raport. 9. Raport przekazywany jest: a) Rektorowi Uczelni, Dziekanowi/Dziekanom kierunku/kierunków kształcących w regulowanych zawodach medycznych oraz innym osobom wskazanym przez Rektora/Dziekanów, b) Odpowiednio: Okręgowej Izbie Pielęgniarek i Położnych w /i Okręgowej Izbie Lekarzy w.. zgodnie z zasadami określonymi w paragrafie 9 Regulaminu. Prowadzenie badań ankietowych skierowanych do pracodawców absolwentów 8 1. Prowadzenie badania ankietowego skierowanego do pracodawców absolwentów Uczelni o których mowa w par. 4 ust.2, wspomagane jest przez system informatyczny Agnitio, moduł ankiety pracodawców. 2. Badanie ankietowe prowadzone jest przez Kierownika Biura Karier lub wskazanego przez niego pracownika Biura Karier. 3. W październiku każdego roku Kierownik Biura Karier lub wyznaczony przez niego pracownik Biura Karier za pomocą systemu informatycznego Agnitio, moduł ankiety pracodawców przesyła do potencjalnych pracodawców absolwentów, o których mowa w par. 4 ust.2 Regulaminu, informację o prowadzonej ankiecie. Ankiety mają charakter anonimowy. 4. W treści maila informującego o zasadach i celu wypełnienia ankiety, wskazany zostaje termin w jakim pracodawca proszony jest o wypełnienie ankiety. Sugeruje się, aby termin ten był nie dłuższy niż 7 dni. 5. Ankiety kierowane do pracodawców nie mogą zawierać żądania przekazania danych osobowych w rozumieniu ustawy o ochronie danych osobowych z dnia 29 sierpnia 1997 r. (Dz.U. Nr 133, poz. 883 z późn. zm.). 6. Po upływie terminu, w którym pracodawcy proszeni są o wypełnienie ankiety, Kierownik Biura Karier lub wskazany przez niego pracownik Biura Karier, na podstawie wypełnionych ankiet tworzy raport z przeprowadzonego badania. 7. Raport przekazywany jest: a) Rektorowi Uczelni, Dziekanowi/Dziekanom kierunku/kierunków kształcących w regulowanych zawodach medycznych oraz innym osobom wskazanym przez Rektora/Dziekanów, b) Odpowiednio: Okręgowej Izbie Pielęgniarek i Położnych w /i Okręgowej Izbie Lekarskiej w.. zgodnie z zasadami określonymi w paragrafie 9 Regulaminu. 8. Wzór ankiet stanowi załącznik nr 5 do Regulaminu Uczelnia przekazuje Izbom: Lekarskiej w. lub/i Pielęgniarek i Położnych w raporty z badań w zakresie monitorowania losów absolwentów, o których mowa w 6-8, do końca stycznia każdego roku za rok poprzedni. Raporty nie mogą zawierać danych osobowych w rozumieniu ustawy o ochronie danych osobowych z dnia 29 sierpnia 1997 r. (Dz.U. Nr 133, poz. 883 z późn. zm.). 2. Raporty przekazywane są przez Kierownika Biura Karier w formie elektronicznej pracownikowi komórki odpowiedzialnej za prowadzenie rejestru lekarzy lub/i pielęgniarek i położnych w Okręgowej Izbie Lekarskiej w lub/i Okręgowej Izbie Pielęgniarek i Położnych w. 3. Kierownik komórki odpowiedzialnej za prowadzenie rejestru lekarzy lub/i pielęgniarek i położnych w Okręgowej Izbie Lekarskiej w lub/i Okręgowej Izbie Pielęgniarek i Położnych 15

16 w. potwierdza otrzymanie raportów oraz możliwość ich odczytu poprzez przesłanie informacji na adres z którego otrzymał raporty. 4. Dostęp do raportów, o których mowa w punkcie 1, posiadają pracownicy Uczelni oraz przedstawiciele Izby. 5. Treść raportu może być rozpowszechniana przez pracowników Uczelni oraz Izbę w celach niekomercyjnych w sposób nieograniczony, z zastrzeżeniem punktu Prawo do rozpowszechniania, o którym mowa w punkcie 5 może zostać ograniczone wyłącznie jeśli ograniczenia będą wynikać z powszechnie obowiązujących przepisów prawa, umów lub z dokumentów wewnętrznych Stron. 10 Spotkania władz Uczelni oraz władz Okręgowej Izby Pielęgniarek i Położnych. 1. Władze Uczelni, w marcu każdego roku, organizują spotkanie majce na celu wytyczenie kierunków działań Uczelni mogących przyczynić się do podniesienia jakości kształcenia i dostosowania oferty kształcenia Uczelni do istniejących warunków rynku pracy. 2. Zaleca się, aby w spotkaniu uczestniczyli co najmniej: a) ze strony Uczelni: Rektor Uczelni odpowiedzialny za sprawy dydaktyki i rozwój uczelni, Dziekani Wydziałów na których prowadzone są studia w regulowanych zawodach medycznych, Kierownik Biura Karier. b) ze strony Okręgowej Izby Pielęgniarek i Położnych: Prezes Okręgowej Izby Pielęgniarek i Położnych, Wice Prezes Okręgowej Izby Pielęgniarek i Położnych, Przewodniczący Komisji ds. kształcenia, pracownik komórki odpowiedzialnej za prowadzenie rejestru pielęgniarek i położnych w Izbie, inne osoby wskazane przez Prezesa lub Wice Prezesa Izby. c) ze strony Okręgowej Izby Lekarskiej: Prezes Okręgowej Izby Lekarskiej, Wice Prezes Okręgowej Izby Lekarskiej, Przewodniczący Komisji ds. kształcenia, pracownik komórki odpowiedzialnej za prowadzenie rejestru lekarzy w Izbie, inne osoby wskazane przez Prezesa lub Wice Prezesa Izby. 3. Strony podczas spotkania: a) omówią wyniki raportów z przeprowadzonego monitorowania losów absolwentów Uczelni; b) ustalą kierunki dalszego działania w zakresie prowadzenia monitoringu losów absolwentów Uczelni; c) ustalą kierunki modyfikacji programu/kierunków kształcenia w celu podniesienia jakości kształcenia i dostosowania oferty kształcenia Uczelni do istniejących warunków rynku pracy. 4. Zaleca się sfomułowanie pisemnych wniosków końcowych ze spotkania. 11 Nadzór nad monitorowaniem karier zawodowych absolwentów oraz nad organizacją spotkań, o których mowa w par. 10 Regulaminu, powierza się Prorektor ds. kształcenia i studentów. Wykonanie uchwały powierza się Rektorowi. 12 Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia

17 ZAŁĄCZNIK NR 1 WZÓR DEKLARACJI UCZESTNICTWA W BADANIU ABSOLWENTÓW STUDIÓW LEKARSKICH/LEKARSKO STOMATOLOGICZNYCH. WZÓR Szanowni Państwo, Realizując obowiązek wynikający z art. 13a ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. (Dz.U. Nr 164, poz z późn. zm.) Prawo o szkolnictwie wyższym, w celu dostosowania kierunków studiów i programów kształcenia naszej Uczelni do potrzeb rynku pracy, zwracamy się do Państwa z prośbą o wyrażenie zgody na udział w badaniach dotyczących monitorowania karier zawodowych absolwentów. Badania te będą prowadzone zgodnie z Regulaminem monitorowania karier zawodowych absolwentów.(nazwa Uczelni) kierunków studiów na których odbywa się kształcenie w regulowanych zawodach medycznych, zatwierdzonym uchwałą Senatu nr.. z dnia. Treść Regulaminu dostępna jest na stronie internetowej Uczelni pod adresem.., w Biurze Karier Uczelni oraz Dziekanacie Wydziału.. Uzyskane podczas badań wyniki będą miały duże znaczenie dla dalszego rozwoju Uczelni, ułatwią dostosowanie kierunków studiów i programów kształcenia do potrzeb rynku pracy. Wyniki badań są w całości anonimowe i posłużą do zbiorczych opracowań statystycznych. Będziemy wdzięczni za rzetelne uzupełnienie poniższego formularza, podpisanie oświadczenia oraz wypełnianie w przyszłości przesyłanej ankiety. Z wyrazami szacunku, (podpis Rektora Uczelni) 17

18 Deklaracja uczestnictwa w badaniu Kariera zawodowa absolwentów Uczelni.. (należy podać nazwę Uczelni, która jest Stroną porozumienia) PROSZĘ WYPEŁNIĆ DRUKOWANYMI LITERAMI 1. Imię 2. Nazwisko. 3. Wydział 4. Kierunek. 5. Forma studiów (Zaznacz właściwą odpowiedź) 1) Stacjonarne 2) stacjonarne 6. Termin obrony Miesiąc Rok. 7. Adres Tel. Kontaktowy OŚWIADCZENIE Wyrażam zgodę na: 1. udział w badaniach dotyczących monitorowania karier zawodowych absolwentów Uczelni..(nazwa Uczelni), które będą prowadzone zgodnie z Regulaminem monitorowania karier zawodowych absolwentów. (nazwa Uczelni) kierunków na których odbywa się kształcenie w regulowanych zawodach medycznych, zatwierdzonym uchwałą Senatu nr.. z dnia, z którego treścią się zapoznałem; 2. zamieszczenie w bazie i przetwarzanie przez (nazwa i adres Uczelni) moich danych osobowych zawartych w deklaracji dla potrzeb niezbędnych do realizacji procesu monitoringu karier zawodowych absolwentów (nazwa Uczelni) zgodnie z ustawą z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2002 r. Nr 101 poz. 926, ze zm.). Jednocześnie oświadczam, że zostałem poinformowany, iż przysługuje mi prawo zmiany lub usunięcia moich danych osobowych. W tym wypadku poinformuje o tym fakcie Biuro Karier Uczelni (należy wpisać nazwę jednostki organizacyjnej, która jest odpowiedzialna za prowadzenie monitoringu karier zawodowych absolwentów w regulowanych zawodach medycznych na Uczelni) em na adres:..(należy wpisać właściwy adres .) wyrażam zgody na udział w badaniach Kariery zawodowe absolwentów Uczelni..(nazwa Uczelni). Data... Podpis. 18

19 ZAŁĄCZNIK NR 2 WZÓR DEKLARACJI UCZESTNICTWA W BADANIU ABSOLWENTÓW STUDIÓW PIELĘGNIARSKICH. WZÓR NR 1 Szanowni Państwo, Realizując obowiązek wynikający z art. 13a ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. (Dz.U. Nr 164, poz z późn. zm.) Prawo o szkolnictwie wyższym, w celu dostosowania kierunków studiów i programów kształcenia naszej Uczelni do potrzeb rynku pracy, zwracamy się do Państwa z prośbą o wyrażenie zgody na udział w badaniach dotyczących monitorowania karier zawodowych absolwentów. Badania te będą prowadzone zgodnie z Regulaminem monitorowania karier zawodowych absolwentów.(nazwa Uczelni) kierunków studiów na których odbywa się kształcenie w regulowanych zawodach medycznych, zatwierdzonym uchwałą Senatu nr.. z dnia. Treść Regulaminu dostępna jest na stronie internetowej Uczelni pod adresem.., w Biurze Karier Uczelni oraz Dziekanacie Wydziału.. Uzyskane podczas badania wyniki będą miały duże znaczenie dla dalszego rozwoju Uczelni, ułatwią dostosowanie kierunków studiów i programów kształcenia do potrzeb rynku pracy. Wyniki badania są w całości anonimowe i posłużą do zbiorczych opracowań statystycznych. Będziemy wdzięczni za rzetelne uzupełnienie poniższego formularza, podpisanie oświadczenia oraz wypełnianie w przyszłości przesyłanej ankiety. Z wyrazami szacunku, (podpis Rektora Uczelni) 19

20 Deklaracja uczestnictwa w badaniu Kariery zawodowe absolwentów Uczelni.. (należy podać nazwę Uczelni, która jest Stroną porozumienia) PROSZĘ WYPEŁNIĆ DRUKOWANYMI LITERAMI 1. Imię 2. Nazwisko. 3. Wydział 4. Kierunek. 5. Forma studiów (Zaznacz właściwą odpowiedź) 1) Stacjonarne 2) stacjonarne 6. Rodzaj studiów: (Zaznacz właściwą odpowiedź) 7. Termin obrony 1) Licencjackie 2) Magisterskie Miesiąc Rok. 8. Adres Tel. Kontaktowy OŚWIADCZENIE Wyrażam zgodę na: 3. udział w badaniach dotyczących monitorowania karier zawodowych absolwentów Uczelni..(nazwa Uczelni), które będą prowadzone zgodnie z Regulaminem monitorowania karier zawodowych absolwentów. (nazwa Uczelni) kierunków na których odbywa się kształcenie w regulowanych zawodach medycznych, zatwierdzonym uchwałą Senatu nr.. z dnia, z którego treścią się zapoznałem; 4. zamieszczenie w bazie i przetwarzanie przez (nazwa i adres Uczelni) moich danych osobowych zawartych w deklaracji dla potrzeb niezbędnych do realizacji procesu monitoringu karier zawodowych absolwentów (nazwa Uczelni) zgodnie z ustawą z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2002 r. Nr 101 poz. 926, ze zm.). Jednocześnie oświadczam, że zostałem poinformowany, iż przysługuje mi prawo zmiany lub usunięcia moich danych osobowych. W tym wypadku poinformuje o tym fakcie Biuro Karier Uczelni (należy wpisać nazwę jednostki organizacyjnej, która jest odpowiedzialna za prowadzenie monitoringu karier zawodowych absolwentów w regulowanych zawodach medycznych na Uczelni) em na adres:..(należy wpisać właściwy adres e- mail.) wyrażam zgody na udział w badaniach Kariery zawodowe absolwentów Uczelni..(nazwa Uczelni). Data... Podpis. 20

21 ZAŁĄCZNIK NR 3 WZORY ANKIET KIEROWANYCH DO ABSOLWENTÓW UCZELNI ANKIETA NR 1. BADANIE ŚRODOWISKA ABSOLWENTÓW KIERUNKU LEKARSKIEGO MAKSYMALNIE W CIĄGU 12 MIESIĘCY OD UKOŃCZENIA STUDIÓW 1 Czy zamierza Pani/Pan podjąć studia w zawodzie? 2 Czy planuje Pani/Pan podjąć pracę w kraju czy zagranicą? W kraju Zagranicą mam zdania 3 W jakiej specjalizacji chce Pani/Pan pracować? 4 Czy planuje Pani/Pan podjąć pracę w miejscu kształcenia czy w innym mieście w kraju? Planuję podjąć pracę w miejscu kształcenia Planuję podjąć pracę w innym mieście w kraju mam zdania 5 W jakiej formie zatrudnienia chce Pani/Pan pracować? Umowa kontraktowa Umowa o pracę Indywidualna praktyka mam zdania 6 Czy uważa Pani/Pan, że uczelnia przygotowała Panią/Pana dobrze do wykonywania zawodu? Zdecydowanie tak Raczej tak Trudno powiedzieć Raczej nie Zdecydowanie nie 21

22 7 Jakie są według Pani/Pana najważniejsze aspekty studiowania z punktu widzenia przygotowania zawodowego? (w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza, że dany czynnik jest "nieistotny" a 5 - "bardzo istotny") Przygotowanie teoretyczne Przygotowanie praktyczne Języki obce Odpowiednio przygotowana kadra Ciekawa, innowacyjna forma prowadzenia zajęć Praktyki krajowe Praktyki zagraniczne Partnerskie relacje nauczyciel-student Warunki socjalno-bytowe Elastyczne formy nauczania (e-leasingu) Wyposażenie uczelni w bazę naukowo-dydaktyczną 8 Jak Pani/Pan ocenia w skali od 1 do 5 (gdzie 1 oznacza "bardzo słabo" a 5 - "bardzo dobrze") poszczególne aspekty studiowania? Przygotowanie teoretyczne Przygotowanie praktyczne Języki obce Odpowiednio przygotowana kadra Ciekawa, innowacyjna forma prowadzenia zajęć Praktyki krajowe Praktyki zagraniczne Partnerskie relacje nauczyciel-student Warunki socjalno-bytowe Elastyczne formy nauczania (e-leasingu) Wyposażenie uczelni w bazę naukowo-dydaktyczną 22

23 ANKIETA NR 2. BADANIE ŚRODOWISKA ABSOLWENTÓW KIERUNKU LEKARSKIEGO PO 3 I 5 LATACH OD UKOŃCZNIA STUDIÓW 1 W jakim stopniu (w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza "w bardzo małym stopniu" a 5 - "w bardzo dużym stopniu") studia przyczyniły się do spełnienia przez Panią/Pana następujących wymagań pracodawców w zakresie wiedzy? Rozwój, budowę i funkcje organizmu człowieka w warunkach prawidłowych i patologicznych Objawy i przebieg chorób Sposoby postępowania diagnostycznego i terapeutycznego właściwe dla określonych stanów chorobowych Etyczne, społeczne i prawne uwarunkowania wykonywania zawodu lekarza oraz zasady promocji zdrowia, a swoją wiedzę opiera na dowodach naukowych i przyjętych normach 2 W jakim stopniu (w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza "w bardzo małym stopniu" a 5 - "w bardzo dużym stopniu) studia przyczyniły się do zdobycia przez Panią/Pana następujących umiejętności? Umiejętność rozpoznania problemów medycznych oraz określenie priorytetów w zakresie postępowania lekarskiego Umiejętność rozpoznania stanów zagrażających życiu i wymagających natychmiastowej interwencji lekarskiej Umiejętność zaplanowania postępowania diagnostycznego oraz interpretacji jego wyników Umiejętność wdrożenia właściwego i bezpiecznego postępowania terapeutycznego oraz przewidywania jego skutków 3 W jakim stopniu (w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza "w bardzo małym stopniu" a 5 - "w bardzo dużym stopniu") studia przyczyniły się do zdobycia przez Panią/Pana następujących kompetencji społecznych? Umiejętność nawiązania i utrzymania pełnego szacunku kontaktu z chorym Umiejętność kierowania się dobrem chorego, stawiając je na pierwszym miejscu Umiejętność przestrzegania tajemnicy lekarskiej i praw pacjenta Umiejętność posiadania świadomości własnych ograniczeń i umiejętność stałego dokształcania się 4 Czy Pani/Pan pracuje? 23

24 5 Jak Pani/Pan ocenia swoją szansę na awans zawodowy (w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza "bardzo źle" a 5 - "bardzo dobrze") 6 Jak Pani/Pan ocenia swoją szansę na wzrost dochodów z wykonywanej pracy w ciągu najbliższych 2-3 lat (w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza "bardzo źle" a 5 - "bardzo dobrze")? 7 Jak ocenia Pani/Pan swoją sytuację zawodową? W jakim stopniu (w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza "w żadnym stopniu" a 5 - "w bardzo dużym stopniu") odczuwa Pani/Pan satysfakcję z pracy pod względem: Finansowym Relacji międzyludzkich Satysfakcji z wykonywanej pracy Wystarczających kompetencji zawodowych (w jakim stopniu nabyta podczas studiów i stażu wiedza jest wystarczająca) Organizacji pracy 8 Jakie czynniki negatywnie wpłynęły na Pani/Pana rozwój zawodowy. Proszę ocenić poniższe czynniki (w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza "w żadnym stopniu" a 5 - "w bardzo dużym stopniu"): Miejsce zamieszkania Trudności w uzyskaniu miejsca w wybranej specjalizacji Mobilność zawodowa Sytuacja rodzinna (np. macierzyństwo) Sytuacja finansowa 9 Czy Pani/Pan pracuje w zawodzie? * * w przypadku zaznaczenia odpowiedzi "NIE", proszę nie odpowiadać na kolejne pytania 24

25 10 W jakim czasie po studiach podjęła/ął Pani/Pan pracę w zawodzie? W czasie krótszym niż 6 miesięcy Od 6-12 miesięcy 1-2 lata Powyżej 2 lat 11 Czy posiada Pani/Pan specjalizację? 12 Jeżeli tak, to jaką? 13 Czy jest Pani/Pan w trakcie specjalizacji? 14 Jeżeli tak, to jakiej? 15 Czy specjalizacja, którą Pani/Pan posiada/jest w trakcie, jest zgodna z Pani/Pana oczekiwaniami? Zdecydowanie tak Raczej tak Trudno powiedzieć Raczej nie Zdecydowanie nie 16 Ile kursów zawodowych Pani/Pan ukończył od ukończenia studiów? 1 kurs 2 kursy 25

26 3-5 kursów 5-10 kursów Ponad 10 kursów 17 Czy ukończyła/ł Pani/Pan studia podyplomowe? 18 Czy jest Pani/Pan w trakcie studiów podyplomowych? 19 Czy w ciągu najbliższych 2 lat zamierza Pani/Pan podjąć studia podyplomowe? 20 Czy uzyskała/ł Pani/Pan tytuł doktora? 21 Czy jest Pani/Pan w trakcie studiów doktoranckich? 22 Czy w ciągu najbliższych 2 lat zamierza Pani/Pan podjąć studia doktoranckie? 26

27 ANKIETA NR 3. BADANIE ŚRODOWISKA ABSOLWENTÓW KIERUNKU LEKARSKO- DENTYSTYCZNEGO MAKSYMALNIE W CIĄGU 12 MIESIĘCY OD UKOŃCZENIA STUDIÓW 1 Czy zamierza Pani/Pan podjąć studia w zawodzie? 2 Czy planuje Pani/Pan podjąć pracę w kraju czy zagranicą? W kraju Zagranicą mam zdania 3 W jakiej specjalizacji chce Pani/Pan pracować? Chirurgia stomatologiczna 4 Czy planuje Pani/Pan podjąć pracę w miejscu kształcenia czy w innym mieście w kraju? Planuję podjąć pracę w miejscu kształcenia Planuję podjąć pracę w innym mieście w kraju mam zdania 5 W jakiej formie zatrudnienia chce Pan pracować? Umowa kontraktowa Umowa o pracę Indywidualna praktyka mam zdania 6 Czy uważa Pani/Pan, że uczelnia przygotowała Panią/Pana dobrze do wykonywania zawodu? Zdecydowanie tak Raczej tak Trudno powiedzieć Raczej nie Zdecydowanie nie 7 Jakie są według Pani/Pana najważniejsze aspekty studiowania z punktu widzenia przygotowania zawodowego? (w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza, że dany czynnik jest "nieistotny" a 5 - "bardzo istotny") 27

28 Przygotowanie teoretyczne Przygotowanie praktyczne Języki obce Odpowiednio przygotowana kadra Ciekawa, innowacyjna forma prowadzenia zajęć Praktyki krajowe Praktyki zagraniczne Partnerskie relacje nauczyciel-student Warunki socjalno-bytowe Elastyczne formy nauczania (e-leasingu) Wyposażenie uczelni w bazę naukowo-dydaktyczną 8 Jak Pani/Pan ocenia w skali od 1 do 5 (gdzie 1 oznacza "bardzo słabo" a 5 - "bardzo dobrze") poszczególne aspekty studiowania? Przygotowanie teoretyczne Przygotowanie praktyczne Języki obce Odpowiednio przygotowana kadra Ciekawa, innowacyjna forma prowadzenia zajęć Praktyki krajowe Praktyki zagraniczne Partnerskie relacje nauczyciel-student Warunki socjalno-bytowe Elastyczne formy nauczania (e-leasingu) Wyposażenie uczelni w bazę naukowo-dydaktyczną 28

29 ANKIETA NR 4. BADANIE ŚRODOWISKA ABSOLWENTÓW KIERUNKU LEKARSKO- DENTYSTYCZNEGO PO 3 I 5 LATACH OD UKOŃCZNIA STUDIÓW 1 W jakim stopniu (w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza "w bardzo małym stopniu" a 5 - "w bardzo dużym stopniu") studia przyczyniły się do spełnienia przez Panią/Pana następujących wymagań pracodawców w zakresie wiedzy? Podstawowa wiedza w zakresie medycyny oraz nauk przyrodniczych Zaawansowana wiedza w zakresie stomatologii Wiedza w zakresie edukacji prozdrowotnej Podstawowa wiedza w zakresie prowadzenia badań i upowszechniania ich wyników Wiedza w zakresie organizacji praktyki lekarza-dentysty i zarządzania w ochronie zdrowia 2 W jakim stopniu (w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza "w bardzo małym stopniu" a 5 - "w bardzo dużym stopniu) studia przyczyniły się do zdobycia przez Panią/Pana następujących umiejętności? Umiejętność przeprowadzenia diagnostyki najczęstszych chorób oraz oceny i opisu stanu somatycznego i psychicznego pacjenta Umiejętność prowadzenia profesjonalnej opieki dentystycznej w zakresie profilaktyki, leczenia, promocji zdrowia i edukacji prozdrowotnej Umiejętność zaplanowania leczenia w zakresie problemów stomatologicznych Umiejętność prowadzenia postępowania klinicznego opartego na wiedzy i respektującego zasady humanitaryzmu 3 W jakim stopniu (w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza "w bardzo małym stopniu" a 5 - "w bardzo dużym stopniu") studia przyczyniły się do zdobycia przez Panią/Pana następujących kompetencji społecznych? Umiejętność rozpoznania ograniczenia diagnostycznego i leczniczego oraz potrzeb edukacyjnych, a także zaplanowania własnej aktywności edukacyjnej Umiejętność pracy w zespole profesjonalistów, w środowisku wielokulturowym i wielonarodowościowym Wdrażanie zasady koleżeństwa zawodowego i współpracy z przedstawicielami innych zawodów w zakresie ochrony zdrowia Umiejętność przestrzegania tajemnicy lekarskiej i praw pacjenta 4 Czy Pani/Pan pracuje? 29

30 5 Jak Pani/Pan ocenia swoją szansę na awans zawodowy (w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza "bardzo źle" a 5 - "bardzo dobrze") 6 Jak Pani/Pan ocenia swoją szansę na wzrost dochodów z wykonywanej pracy w ciągu najbliższych 2-3 lat (w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza "bardzo źle" a 5 - "bardzo dobrze")? 7 Jak ocenia Pani/Pan swoją sytuację zawodową? W jakim stopniu (w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza "w żadnym stopniu" a 5 - "w bardzo dużym stopniu") odczuwa Pani/Pan satysfakcję z pracy pod względem: Finansowym Relacji międzyludzkich Satysfakcji z wykonywanej pracy Wystarczających kompetencji zawodowych (w jakim stopniu nabyta podczas studiów i stażu wiedza jest wystarczająca) Organizacji pracy 8 Jakie czynniki negatywnie wpłynęły na Pani/Pana rozwój zawodowy. Proszę ocenić poniższe czynniki w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza "w żadnym stopniu" a 5 - "w bardzo dużym stopniu"): Miejsce zamieszkania Trudności w uzyskaniu miejsca w wybranej specjalizacji Mobilność zawodowa Sytuacja rodzinna (np. macierzyństwo) Sytuacja finansowa 9 Czy Pani/Pan pracuje w zawodzie? * * w przypadku zaznaczenia odpowiedzi "NIE", proszę nie odpowiadać na kolejne pytania 10 W jakim czasie po studiach podjęła/ął Pani/Pan pracę w zawodzie? W czasie krótszym niż 6 miesięcy Od 6-12 miesięcy 1-2 lata 30

31 Powyżej 2 lat 11 Czy posiada Pani/Pan specjalizację? 12 Jeżeli tak, to jaką? 13 Czy jest Pani/Pan w trakcie specjalizacji? 14 Jeżeli tak, to jakiej? 15 Czy specjalizacja, którą Pani/Pan posiada/jest w trakcie, jest zgodna z Pani/Pana oczekiwaniami? Zdecydowanie tak Raczej tak Trudno powiedzieć Raczej nie Zdecydowanie nie 16 Ile kursów zawodowych Pani/Pan ukończyła/ł od ukończenia studiów? 1 kurs 2 kursy 3-5 kursów 5-10 kursów ponad 10 kursów 17 Czy ukończyła/ł Pani/Pan studia podyplomowe? 31

32 18 Czy jest Pani/Pan w trakcie studiów podyplomowych? TAK NIE 19 Czy w ciągu najbliższych 2 lat zamierza Pani/Pan podjąć studia podyplomowe? 20 Czy uzyskała/ł Pani/Pan tytuł doktora? 21 Czy jest Pani/Pan w trakcie studiów doktoranckich? 22 Czy w ciągu najbliższych 2 lat zamierza Pani/Pan podjąć studia doktoranckie? 32

33 ANKIETA NR 5. BADANIE ŚRODOWISKA ABSOLWENTÓW KIERUNKU PIELĘGNIARSKIEGO MAKSYMALNIE W CIĄGU 12 MIESIĘCY OD UKOŃCZENIA STUDIÓW 1 Czy zamierza Pani/Pan podjąć studia w zawodzie? 2 Czy planuje Pani/Pan podjąć pracę w kraju czy zagranicą? W kraju Zagranicą mam zdania 3 W jakiej specjalizacji chce Pani/Pan pracować? 4 Jakie kierunki studiów aktualnie Pani/Pan realizuje? 5 Czy planuje Pani/Pan podjąć pracę w miejscu kształcenia czy w innym mieście w kraju? Planuję podjąć pracę w miejscu kształcenia Planuję podjąć pracę w innym mieście w kraju mam zdania 6 W jakiej formie zatrudnienia chce Pani/Pan pracować? Umowa kontraktowa Umowa o pracę Indywidualna praktyka mam zdania 7 Czy uważa Pani/Pan, że uczelnia przygotowała Panią/Pana dobrze do wykonywania zawodu? Zdecydowanie tak Raczej tak 33

34 Trudno powiedzieć Raczej nie Zdecydowanie nie 8 Jakie są według Pani/Pana najważniejsze aspekty studiowania z punktu widzenia przygotowania zawodowego? (w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza, że dany czynnik jest "nieistotny" a 5 - "bardzo istotny") Przygotowanie teoretyczne Przygotowanie praktyczne Języki obce Odpowiednio przygotowana kadra Ciekawa, innowacyjna forma prowadzenia zajęć Praktyki krajowe Praktyki zagraniczne Partnerskie relacje nauczyciel-student Warunki socjalno-bytowe Elastyczne formy nauczania (e-leasingu) Wyposażenie uczelni w bazę naukowo-dydaktyczną 9 Jak Pani/Pan ocenia w skali od 1 do 5 (gdzie 1 oznacza "bardzo słabo" a 5 - "bardzo dobrze") poszczególne aspekty studiowania? Przygotowanie teoretyczne Przygotowanie praktyczne Języki obce Odpowiednio przygotowana kadra Ciekawa, innowacyjna forma prowadzenia zajęć Praktyki krajowe Praktyki zagraniczne Partnerskie relacje nauczyciel-student Warunki socjalno-bytowe Elastyczne formy nauczania (e-leasingu) Wyposażenie uczelni w bazę naukowo-dydaktyczną 34

35 ANKIETA NR 6. BADANIE ŚRODOWISKA ABSOLWENTÓW KIERUNKU PIELĘGNIARSKIEGO PO 3 I 5 LATACH OD UKOŃCZNIA STUDIÓW 1 W jakim stopniu (w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza "w bardzo małym stopniu" a 5 - "w bardzo dużym stopniu") studia przyczyniły się do spełnienia przez Panią/Pana następujących wymagań pracodawców w zakresie wiedzy? Szczegółowa wiedza z zakresu pielęgniarstwa Ogólna wiedza z zakresu innych nauk medycznych Znajomość regulacji prawnych, norm etycznych i deontologii odnoszących się do wykonywania zawodu pielęgniarki 2 W jakim stopniu (w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza "w bardzo małym stopniu" a 5 - "w bardzo dużym stopniu) studia przyczyniły się do zdobycia przez Panią/Pana następujących umiejętności? Umiejętność korzystania z aktualnej wiedzy dla zapewnienia bezpieczeństwa i wysokiego poziomu opieki Umiejętność udzielania świadczeń w zakresie promowania, zachowania zdrowia i zapobiegania chorobom Umiejętność sprawowania całościowej i zindywidualizowanej opieki nad pacjentem niepełnosprawnym i umierającym Umiejętność samodzielnego wykonywania zawodu, zgodnie z zasadami etyki ogólnej i zawodowej oraz holistycznego podejścia do pacjenta, uwzględniającego poszanowanie i respektowanie jego praw Umiejętność organizowania pracy własnej; nawiązywania współpracy w zespołach opieki zdrowotnej oraz inicjowania i wspierania działania społeczności lokalnej na rzecz zdrowia 3 W jakim stopniu (w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza "w bardzo małym stopniu" a 5 - "w bardzo dużym stopniu") studia przyczyniły się do zdobycia przez Panią/Pana następujących kompetencji społecznych? Umiejętność skutecznego i empatycznego porozumiewania się z pacjentem Umiejętność posiadania świadomości czynników wpływających na reakcje własne i pacjenta Posiadanie świadomości konieczności permanentnego, ustawicznego kształcenia się 4 Czy Pani/Pan pracuje? 35

36 5 Jak Pani/Pan ocenia swoją szansę na awans zawodowy (w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza "bardzo źle" a 5 - "bardzo dobrze") 6 Jak Pani/Pan ocenia swoją szansę na wzrost dochodów z wykonywanej pracy w ciągu najbliższych 2-3 lat (w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza "bardzo źle" a 5 - "bardzo dobrze")? 7 Jak ocenia Pani/Pan swoją sytuację zawodową? W jakim stopniu (w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza "w żadnym stopniu" a 5 - "w bardzo dużym stopniu") odczuwa Pani/Pan satysfakcję z pracy pod względem: Finansowym Relacji międzyludzkich Satysfakcji z wykonywanej pracy Wystarczających kompetencji zawodowych (w jakim stopniu nabyta podczas studiów i stażu wiedza jest wystarczająca) Organizacji pracy 8 Jakie czynniki negatywnie wpłynęły na Pani/Pana rozwój zawodowy. Proszę ocenić poniższe czynniki w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza "w żadnym stopniu" a 5 - "w bardzo dużym stopniu"): Miejsce zamieszkania Trudności w uzyskaniu miejsca w wybranej specjalizacji Mobilność zawodowa Sytuacja rodzinna (np. macierzyństwo) Sytuacja finansowa 9 Czy Pani/Pan pracuje w zawodzie? * * w przypadku zaznaczenia odpowiedzi "NIE", proszę nie odpowiadać na kolejne pytania 10 W jakim czasie po studiach podjęła/ął Pani/Pan pracę w zawodzie? W czasie krótszym niż 6 miesięcy Od 6-12 miesięcy 1-2 lata Powyżej 2 lat 36

37 11 Czy posiada Pani/Pan specjalizację? 12 Jeżeli tak, to jaką? 13 Czy jest Pani/Pan w trakcie specjalizacji? 14 Jeżeli tak, to jakiej? 15 Czy specjalizacja, którą Pani/Pan posiada/jest w trakcie, jest zgodna z Pani/Pana oczekiwaniami? Zdecydowanie tak Raczej tak Trudno powiedzieć Raczej nie Zdecydowanie nie 16 Czy ukończyła Pani/Pan kursy kwalifikacyjne? 17 Jeżeli tak, to jakie? 37

38 18 Czy ukończyła/ł Pani/Pan kursy specjalistyczne? 19 Jeżeli tak, to jakie? 20 Czy ukończyła/ł Pani/Pan studia magisterskie? 21 Czy jest Pani/Pan w trakcie studiów magisterskich? 22 Czy ukończyła/ł Pani/Pan studia podyplomowe? 38

39 23 Czy jest Pani/Pan w trakcie studiów podyplomowych? 24 Czy w ciągu najbliższych 2 lat zamierza Pani/Pan podjąć studia podyplomowe? 25 Czy uzyskała/ł Pani/Pan tytuł doktora? 26 Czy jest Pani/Pan w trakcie studiów doktoranckich? 27 Czy w ciągu najbliższych 2 lat zamierza Pani/Pan podjąć studia doktoranckie? 39

40 ANKIETA NR 7. BADANIE ŚRODOWISKA ABSOLWENTÓW KIERUNKU POŁOŻNICTWO MAKSYMALNIE W CIĄGU 12 MIESIĘCY OD UKOŃCZENIA STUDIÓW 1 Czy zamierza Pani/Pan podjąć studia w zawodzie? 2 Czy planuje Pani/Pan podjąć prace w kraju czy zagranicą? W kraju Zagranicą mam zdania 3 W jakiej specjalizacji chce Pani/Pan pracować? 4 Jakie kierunki studiów aktualnie Pani/Pan realizuje? 5 Czy planuje Pani/Pan podjąć pracę w miejscu kształcenia czy w innym mieście w kraju? Planuję podjąć pracę w miejscu kształcenia Planuję podjąć pracę w innym mieście w kraju mam zdania 6 W jakiej formie zatrudnienia chce Pan pracować? Umowa kontraktowa Umowa o pracę Indywidualna praktyka mam zdania 40

41 7 Czy uważa Pani/Pan, że uczelnia przygotowała Panią/Pana dobrze do wykonywania zawodu? Zdecydowanie tak Raczej tak Trudno powiedzieć Raczej nie Zdecydowanie nie 8 Jakie są według Pani/Pana najważniejsze aspekty studiowania z punktu widzenia przygotowania zawodowego? (w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza, że dany czynnik jest "nieistotny" a 5 - "bardzo istotny") Przygotowanie teoretyczne Przygotowanie praktyczne Języki obce Odpowiednio przygotowana kadra Ciekawa, innowacyjna forma prowadzenia zajęć Praktyki krajowe Praktyki zagraniczne Partnerskie relacje nauczyciel-student Warunki socjalno-bytowe Elastyczne formy nauczania (e-leasingu) Wyposażenie uczelni w bazę naukowo-dydaktyczną 9 Jak Pani/Pan ocenia w skali od 1 do 5 (gdzie 1 oznacza "bardzo słabo" a 5 - "bardzo dobrze") poszczególne aspekty studiowania? Przygotowanie teoretyczne Przygotowanie praktyczne Języki obce Odpowiednio przygotowana kadra Ciekawa, innowacyjna forma prowadzenia zajęć Praktyki krajowe Praktyki zagraniczne Partnerskie relacje nauczyciel-student Warunki socjalno-bytowe Elastyczne formy nauczania (e-leasingu) 41

42 ANKIETA NR 8. BADANIE ŚRODOWISKA ABSOLWENTÓW KIERUNKU POŁOŻNICTWO PO 3 I 5 LATACH OD UKOŃCZNIA STUDIÓW 1 W jakim stopniu (w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza "w bardzo małym stopniu" a 5 - "w bardzo dużym stopniu") studia przyczyniły się do spełnienia przez Panią/Pana następujących wymagań pracodawców w zakresie wiedzy? Szczegółowa wiedza z zakresu położnictwa Ogólna wiedza z zakresu innych nauk medycznych Znajomość etyki zawodowej i przepisów prawnych dotyczących wykonywania zawodu położnej 2 W jakim stopniu (w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza "w bardzo małym stopniu" a 5 - "w bardzo dużym stopniu) studia przyczyniły się do zdobycia przez Panią/Pana następujących umiejętności? Umiejętność wykonywania świadczeń zdrowotnych wobec: kobiety i jej rodziny Umiejętność rozpoznawania ciąży i sprawowania opieki nad kobietą w ciąży fizjologicznej i monitorowania ciąży prawidłowej Umiejętność samodzielnego prowadzenia i przyjmowania porodu fizjologicznego Umiejętność monitorowania płodu z wykorzystaniem aparatury medycznej oraz wykrywania stanów odbiegających od normy u matki i dziecka w okresie ciąży, porodu i połogu, Umiejętność podejmowania koniecznych działań w sytuacjach nagłych, do czasu przybycia lekarza, w tym ręcznego wydobycia łożyska Umiejętność sprawowania opieki nad matką i noworodkiem Umiejętność współpracy z personelem medycznym, w tym z przedstawicielami innych zawodów medycznych, Umiejętność prowadzenia działalności edukacyjno-zdrowotnej w zakresie przygotowania do życia w rodzinie 3 W jakim stopniu (w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza "w bardzo małym stopniu" a 5 - "w bardzo dużym stopniu") studia przyczyniły się do zdobycia przez Panią/Pana następujących kompetencji społecznych? Świadomość czynników wpływających na reakcje własne i pacjenta Świadomość potrzeby permanentnego kształcenia się Umiejętność samodzielnego wykonywania zawodu, zgodnie z zasadami etyki ogólnej i zawodowej oraz holistycznego podejścia do podopiecznych, uwzględniającego poszanowanie i respektowanie ich praw. 4 Czy Pani/Pan pracuje? 42

43 5 Jak Pani/Pan ocenia swoją szansę na awans zawodowy (w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza "bardzo źle" a 5 - "bardzo dobrze") 6 Jak Pani/Pan ocenia swoją szansę na wzrost dochodów z wykonywanej pracy w ciągu najbliższych 2-3 lat (w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza "bardzo źle" a 5 - "bardzo dobrze")? 7 Jak ocenia Pani/Pan swoją sytuację zawodową? W jakim stopniu (w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza "w żadnym stopniu" a 5 - "w bardzo dużym stopniu") odczuwa Pani/Pan satysfakcję z pracy pod względem: Finansowym Relacji międzyludzkich Satysfakcji z wykonywanej pracy Wystarczających kompetencji zawodowych (w jakim stopniu nabyta podczas studiów i stażu wiedza jest wystarczająca) Organizacji pracy 8 Jakie czynniki negatywnie wpłynęły na Pani/Pana rozwój zawodowy. Proszę ocenić poniższe czynniki (w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza "w żadnym stopniu" a 5 - "w bardzo dużym stopniu"): Miejsce zamieszkania Trudności w uzyskaniu miejsca w wybranej specjalizacji Mobilność zawodowa Sytuacja rodzinna (np. macierzyństwo) Sytuacja finansowa 9 Czy Pani/Pan pracuje w zawodzie? * * w przypadku zaznaczenia odpowiedzi "NIE", proszę nie odpowiadać na kolejne pytania 10 W jakim czasie po studiach podjęła/ął Pani/Pan pracę w zawodzie? 43

44 W czasie krótszym niż 6 miesięcy Od 6-12 miesięcy 1-2 lata Powyżej 2 lat 11 Czy posiada Pani/Pan specjalizację? 12 Jeżeli tak, to jaką? 13 Czy jest Pani/Pan w trakcie specjalizacji? 14 Jeżeli tak, to jakiej? 15 Czy specjalizacja, którą Pani/Pan posiada/jest w trakcie, jest zgodna z Pani/Pana oczekiwaniami? Zdecydowanie tak Raczej tak Trudno powiedzieć Raczej nie Zdecydowanie nie 16 Czy ukończyła Pani/Pan kursy kwalifikacyjne? 17 Jeżeli tak, to jakie? 44

45 18 Czy ukończyła Pani/Pan kursy specjalistyczne? 19 Jeżeli tak, to jakie? 20 Czy ukończyła/ł Pani/Pan studia magisterskie? 21 Czy jest Pani/Pan w trakcie studiów magisterskich? 45

46 22 Czy ukończyła/ł Pani/Pan studia podyplomowe? 23 Czy jest Pani/Pan w trakcie studiów podyplomowych? 24 Czy w ciągu najbliższych 2 lat zamierza Pani/Pan podjąć studia podyplomowe? 25 Czy uzyskała/ł Pani/Pan tytuł doktora? 26 Czy jest Pani/Pan w trakcie studiów doktoranckich? 27 Czy w ciągu najbliższych 2 lat zamierza Pani/Pan podjąć studia doktoranckie? 46

47 ZAŁĄCZNIK NR 4 WZÓR WNIOSKU DO OKRĘGOWEJ IZBY LEKARSKIEJ ORAZ OKRĘGOWEJ IZBY PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH. WZÓR.. data, miejscowość. Nazwa i adres Wnioskodawcy Wniosek do Okręgowej Izby Lekarskiej (należy podać nazwę Okręgowej Izby Lekarskiej, która jest Stroną porozumienia) o udostępnienie danych statystycznych dotyczących absolwentów Uczelni (należy podać nazwę Uczelni, która jest Stroną porozumienia) Szanowni Państwo, Na mocy Porozumienia z dnia.. r. dotyczącego współpracy w zakresie monitorowania karier zawodowych absolwentów Uczelni.(nazwa Uczelni, która jest Stroną porozumienia), zwracam się z prośbą o przesłanie do końca listopada.. r. danych statystycznych dotyczących absolwentów Uczelni.(nazwa Uczelni, która jest Stroną porozumienia), którzy ukończyli kształcenie w latach. Proszę o przesłanie wygenerowanego pliku/plików zawierających dane statystyczne poszczególnych roczników absolwentów w formacie xls na adres .. Jednocześnie nadmieniam, iż zgodnie z zawartym Porozumieniem i przepisami dotyczącymi ochrony danych osobowych, w przesyłanym pliku nie mogą znajdować się dane osobowe absolwentów. Zakres wnioskodawcach danych:. Data... Podpis. 47

48 Wniosek do Okręgowej Izby Pielęgniarek i Położnych o udostępnienie danych dotyczących absolwentów Uczelni. WZÓR. Nazwa i adres Wnioskodawcy.. data, miejscowość Wniosek do Okręgowej Izby Pielęgniarek i Położnych (należy podać nazwę Okręgowej Izby Pielęgniarek i Położnych, która jest Stroną porozumienia) o udostępnienie danych dotyczących absolwentów Uczelni (należy podać nazwę Uczelni, która jest Stroną porozumienia) Szanowni Państwo, Na mocy Porozumienia z dnia.. r. dotyczącego współpracy w zakresie monitorowania karier zawodowych absolwentów Uczelni.(nazwa Uczelni, która jest Stroną porozumienia), zwracam się z prośbą o przesłanie do końca listopada.. r. danych statystycznych dotyczących absolwentów Uczelni.(nazwa Uczelni, która jest Stroną porozumienia), którzy ukończyli studia w latach.. Proszę o przesłanie wygenerowanego pliku/plików zawierających dane statystyczne poszczególnych roczników absolwentów w formacie xls na adres .. Jednocześnie nadmieniam, iż zgodnie z zawartym Porozumieniem i przepisami dotyczącymi ochrony danych osobowych, w przesyłanym pliku nie mogą znajdować się dane osobowe absolwentów. Zakres wnioskodawcach danych: Dane zawodowe/data wydania PWZ po raz pierwszy, Dane o wykształceniu (cała sekcja bez numer dyplomu ), Dane o specjalizacji (cała sekcja bez nazwa poprzednia, organizator, numer dyplomu, Szkolenia i kursy (cała sekcja bez organizator ), Stopnie naukowe (cała sekcja), Dane o zatrudnieniu (cała sekcja bez uwagi i adnotacje ), Przerwa w zatrudnieniu (cała sekcja), Dane o praktykach (cała sekcja bez uwagi ). Data... Podpis. 48

49 3.2. WZÓR UCHWAŁY SENATU SZKOŁY WYŻSZEJ W SPRAWIE ZAOPINIOWANIA POROZUMIENIA O WSPÓŁPRACY Z OKRĘGOWĄ IZBĄ LEKARZY W W ZAKRESIE MONITOROWANIA KARIER ZAWODOWYCH ABSOLWENTÓW UCZELNI. Do podpisania porozumienia pomiędzy Uczelnią, a izbami samorządowymi na mocy art. 66 ust.2 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym z dnia 27 lipca 2005 r. (tj. z dnia 26 marca 2012 r. Dz.U. z 2012 r. poz. 572 z późn. zm.)uprawniony jest Rektor Uczelni. W w/w ustawie nie zostało wskazane zobowiązanie Rektora Uczelni do zaciągnięcia opinii/zgody Senatu w tej sprawie, niemniej obowiązek taki może wynikać bezpośrednio ze statutu konkretnej uczelni. projekt UCHWAŁA Nr.. Senatu. (nazwa uczelni) z dnia. roku w sprawie zaopiniowania Porozumienia o współpracy (pełna nazwa uczelni) z Okręgową Izbą Lekarzy w.(siedziba Okręgowej Izby Lekarzy) w zakresie monitorowania karier zawodowych absolwentów Uczelni. Na podstawie. Statutu ustala się co następuje: 1 1.Senat pozytywnie opiniuje zawarcie Porozumienia o współpracy (pełna nazwa uczelni) z Okręgową Izbą Lekarzy w.(siedziba Okręgowej Izby Lekarzy) w zakresie monitorowania karier zawodowych absolwentów Uczelni. 2.Celem Porozumienia, o którym mowa w pkt. 1, jest przyczynienie się do podniesienia jakości kształcenia i dostosowanie oferty kształcenia Uczelni do istniejących warunków rynku pracy. 3. Przedmiotem porozumienia jest określenie ram i zasad współpracy pomiędzy Stronami obejmującej monitorowanie karier zawodowych absolwentów Uczelni, w szczególności w zakresie przepływu, uzupełniania i wymiany informacji o losach absolwentów Uczelni oraz organizacyjne relacje pomiędzy Stronami w tym zakresie. 4.Tekst Porozumienia, o którym mowa w pkt. 1, stanowi załącznik do niniejszej Uchwały. 2 Uchwała wchodzi w życie z dniem jej podjęcia. 49

50 ZAŁĄCZNIK NR 1 DO UCHWAŁY PROJEKT POROZUMIENIE DOTYCZĄCE WSPÓŁPRACY W ZAKRESIE MONITOROWANIA KARIER ZAWODOWYCH ABSOLWENTÓW UCZELNI.(NAZWA UCZELNI, KTÓRA JEST STRONĄ POROZUMIENIA) zawarte w..w dniu... roku, pomiędzy:.. z siedzibą w.., reprezentowaną przez:., zwany/zwana dalej Uczelnią a Okręgową Izbą Lekarzy i Lekarzy Dentystów w.. z siedzibą w., reprezentowanym przez zwana dalej Izbą zwanymi dalej wspólnie Stronami. Preambuła Niniejsze porozumienie ma na celu, przez współdziałanie Stron w zakresie monitorowania karier zawodowych absolwentów Uczelni, przyczynienie się do podniesienia jakości kształcenia i dostosowanie oferty kształcenia Uczelni do istniejących warunków rynku pracy. też z uwagi, że zadaniem Uczelni jest m.in.: - kształcenie studentów w celu zdobywania i uzupełniania wiedzy oraz umiejętności niezbędnych w pracy zawodowej, - prowadzenie studiów podyplomowych, kursów i szkoleń w celu kształcenia nowych umiejętności niezbędnych na rynku pracy w systemie uczenia się przez całe życie, - monitorowanie kariery zawodowej swoich absolwentów w celu dostosowania kierunków studiów i programów kształcenia do potrzeb rynku pracy, a zadania Izby polegają m.in. na: 50

51 - sprawowaniu pieczy nad należytym wykonywaniem zawodów lekarza i lekarza dentysty w granicach interesu publicznego i dla jego ochrony, - prowadzeniu lub udziale w organizowaniu doskonalenia zawodowego lekarzy, opiniowanie i wnioskowanie w sprawach kształcenia przed- i podyplomowego lekarzy i w innych zawodach medycznych, - prowadzeniu rejestrów lekarzy na zasadach określonych w przepisach o zawodach lekarza i lekarza dentysty, - współpracy z uczelniami w kraju i za granicą, Strony niniejszego porozumienia dla owocnego pełnienia swoich misji i rozwoju wzajemnej współpracy, z nadzieją na obustronne korzyści wspólnie postanawiają, co następuje: 1 Przedmiot porozumienia. 1. Przedmiotem niniejszego porozumienia jest określenie ram i zasad współpracy pomiędzy Stronami obejmującej monitorowanie karier zawodowych absolwentów Uczelni oraz organizacyjne relacje pomiędzy Stronami w tym zakresie. 2. W ramach niniejszego Porozumienia w szczególności: 1) W granicach i na zasadach obowiązującego prawa, Strony będą prowadziły współpracę w zakresie wzajemnego przekazywania danych statystycznych dotyczących absolwentów Uczelni należących do Izby. 2) Uczelnia będzie przekazywać Okręgowej Izbie Lekarskiej raporty z prowadzonych badań w zakresie monitorowania karier zawodowych absolwentów. 3) Strony będą organizowały wspólne spotkania mające na celu wymianę spostrzeżeń z prowadzonych badań w zakresie monitorowania karier zawodowych absolwentów Uczelni oraz wspólne formułowanie wniosków mogących przyczynić się do podniesienia jakości kształcenia i dostosowania oferty kształcenia Uczelni do istniejących warunków rynku pracy. 4) Uczelnia, zobowiązuje się do wprowadzenia, w aktach prawnych wewnętrznie obowiązujących na Uczelni, zobowiązania kandydatów na studia inne niż magisterskie, kursy, szkolenia do przedkładania aktualnych wypisów z rejestru lekarzy przy każdorazowym złożeniu wniosku/podania związanego z podjęciem dalszego kształcenia na Uczelni. 3. Strony, w przypadku braku ograniczeń wynikających z powszechnie obowiązującego prawa, umów i innych dokumentów, zapewnią dostęp do raportów z prowadzonego monitoringu karier zawodowych absolwentów Uczelni oraz do wspólnych wniosków w zakresie działań mogących przyczynić się do podniesienia jakości kształcenia i dostosowania oferty kształcenia Uczelni do istniejących warunków rynku pracy. 2 Słowniczek 1. Ilekroć w porozumieniu mowa jest o: a) absolwentach należy przez to rozumieć absolwentów kierunków..(należy podać nazwy kierunków regulowanych zawodów medycznych, których mają dotyczyć badania) Uczelni. (należy podać nazwę Uczelni, która jest Stroną porozumienia); 51

52 b) rejestrze należy przez to rozumieć rejestr lekarzy i lekarzy dentystów o którym mowa w art. 8 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty z dnia 5 grudnia 1996 r. (Dz.U Nr 28, poz. 152 z późn.zm.) prowadzony przez Izbę. 3 Udostępnianie przez Okręgową Izbę Lekarską danych dotyczących absolwentów Uczelni 1. Uczelnia każdego roku, nie później niż do 30 października, składa pisemny wniosek (wg wzoru nr 1) do Izby o udostępnienie danych dotyczących absolwentów Uczelni, którzy: a) ukończyli studia w terminie 12 miesięcy przed dniem złożenia wniosku; b) ukończyli studia w terminie 3 i 5 lat przed dniem złożenia wniosku. 2. Wniosek o udostępnienie danych dotyczących absolwentów Uczelni podpisuje Kierownik Biura Karier Uczelni (należy wpisać kierownika odpowiedniej jednostki organizacyjnej, która jest odpowiedzialna za prowadzenie monitoringu karier zawodowych absolwentów w regulowanych zawodach medycznych na Uczelni). 3. Wniosek o udostępnienie danych absolwentów Uczelni nie może zawierać żądania przekazania danych osobowych w rozumieniu ustawy o ochronie danych osobowych z dnia 29 sierpnia 1997 r. (Dz.U. Nr 133, poz. 883 z późn. zm.). 4. dozwolone jest udostępnianie Uczelni przez Izbę danych osobowych członków Izby w rozumieniu ustawy o ochronie danych osobowych z dnia 29 sierpnia 1997 r. (Dz.U. Nr 133, poz. 883 z późn. zm.) 5. Pracownik komórki odpowiedzialnej za prowadzenie rejestru lekarzy w Izbie przygotowuje, z zastrzeżeniem pkt 3 i 4, dane o które wnioskuje Uczelnia. Dane przekazywane są w formie elektronicznej w formacie XLS na adres wskazany we wniosku, nie później niż do 30 listopada w roku w którym został złożony wniosek. 6. Kierownik Biura Karier Uczelni (należy wpisać kierownika odpowiedniej jednostki organizacyjnej, która jest odpowiedzialna za prowadzenie monitoringu karier zawodowych absolwentów w regulowanych zawodach medycznych na Uczelni) potwierdza otrzymanie danych oraz możliwość ich odczytu, poprzez przesłanie informacji na adres z którego otrzymał dane. 7. Kierownik Biura Karier Uczelni (należy wpisać kierownika odpowiedniej jednostki organizacyjnej, która jest odpowiedzialna za prowadzenie monitoringu karier zawodowych absolwentów w regulowanych zawodach medycznych na Uczelni) wprowadza dane do systemu oraz generuje raport. 8. Wygenerowany raport Kierownik Biura Karier Uczelni (należy wpisać kierownika odpowiedniej jednostki organizacyjnej, która jest odpowiedzialna za prowadzenie monitoringu karier zawodowych absolwentów w regulowanych zawodach medycznych na Uczelni) przekazuje Rektorowi Uczelni, Dziekanowi/Dziekanom kierunku/kierunków kształcących w regulowanych zawodach medycznych oraz innym osobom wskazanym przez Rektora/Dziekanów. 4 Prowadzenie przez Uczelnię ankiet skierowanych do absolwentów Uczelni. 1. Badanie ankietowe w zakresie monitorowania karier zawodowych absolwentów prowadzone jest corocznie przez Uczelnię. 2. Badanie, o którym mowa w ust.1, kierowane jest do absolwentów, którzy ukończyli studia na kierunkach kształcących w regulowanych zawodach medycznych w terminie 12 miesięcy oraz po 3 i 5 latach od daty od daty ukończenia przez nich studiów. 3. Raporty z prowadzonych badań ankietowych przekazywane są Izbie na zasadach określonych w par. 5 Porozumienia. 4. Wzór ankiet, na podstawie których prowadzone jest badanie, stanowi załącznik nr 2 do Porozumienia. 5. Ankiety dotyczące monitorowania karier zawodowych absolwentów Uczelni mogą być modyfikowane na pisemny wniosek pracowników Uczelni oraz na pisemny wniosek Izby. 52

53 5 Przekazywanie przez Uczelnię raportów z monitoringu. 1. Uczelnia przekazuje Izbie raporty z badań w zakresie monitorowania karier zawodowych absolwentów, o których mowa w 3 i 4, do końca stycznia każdego roku za rok poprzedni. Raporty nie mogą zawierać danych osobowych monitorowanych absolwentów, w rozumieniu ustawy o ochronie danych osobowych z dnia 29 sierpnia 1997 r. (Dz.U. Nr 133, poz. 883 z późn. zm.). 2. Raporty przekazywane są przez Kierownika Biura Karier (należy wpisać kierownika odpowiedniej jednostki organizacyjnej, która jest odpowiedzialna za prowadzenie monitoringu karier zawodowych absolwentów w regulowanych zawodach medycznych na Uczelni) w formie elektronicznej pracownikowi komórki odpowiedzialnej za prowadzenie rejestru lekarzy w Izbie. 3. Kierownik komórki odpowiedzialnej za prowadzenie rejestru lekarzy w Izbie potwierdza otrzymanie raportów oraz możliwość ich odczytu poprzez przesłanie informacji na adres z którego otrzymał raporty. 4. Dostęp do raportów, o których mowa w punkcie 1, posiadają pracownicy Uczelni oraz przedstawiciele Izby. 5. Treść raportu może być rozpowszechniana przez pracowników Uczelni oraz Izbę w celach niekomercyjnych w sposób nieograniczony, z zastrzeżeniem punktu Prawo do rozpowszechniania, o którym mowa w punkcie 5 może zostać ograniczone wyłącznie jeśli ograniczenia będą wynikać z powszechnie obowiązujących przepisów prawa, umów lub z dokumentów wewnętrznych Stron. 6 Spotkania władz Uczelni oraz władz Okręgowej Izby Lekarskiej. 5. Strony porozumienia będą organizowały co najmniej raz do roku wspólne spotkanie. 6. Spotkanie będzie miało na celu wspólne wytyczenie kierunków działań Uczelni mogących przyczynić się do podniesienia jakości kształcenia i dostosowania oferty kształcenia Uczelni do istniejących warunków rynku pracy. 7. Spotkanie będzie organizowane przez Uczelnię, po przekazaniu do Izby raportów z przeprowadzonego monitorowania karier zawodowych absolwentów Uczelni, nie później niż do końca marca każdego roku. 8. Zaleca się, aby w spotkaniu uczestniczyli co najmniej: d) ze strony Uczelni: Rektor Uczelni odpowiedzialny za sprawy dydaktyki i rozwój uczelni, Dziekani Wydziałów na których prowadzone są studia w regulowanych zawodach medycznych, Kierownik Biura Karier. e) ze strony Okręgowej Izby Lekarskiej: Prezes Okręgowej Izby Lekarskiej, Wice Prezes Okręgowej Izby Lekarskiej, Przewodniczący Komisji ds. kształcenia, pracownik komórki odpowiedzialnej za prowadzenie rejestru lekarzy w Izbie, inne osoby wskazane przez Prezesa lub Wice Prezesa Izby. 9. Strony podczas spotkania: d) omówią wyniki raportów z przeprowadzonego monitorowania karier zawodowych absolwentów Uczelni; e) ustalą kierunki dalszego działania w zakresie prowadzenia monitoringu karier zawodowych absolwentów Uczelni; f) ustalą kierunki modyfikacji programu/kierunków kształcenia w celu podniesienia jakości kształcenia i dostosowania oferty kształcenia Uczelni do istniejących warunków rynku pracy. 10. Zaleca się sfomułowanie pisemnych wniosków końcowych ze spotkania. 7 Koszty związane z realizacją porozumienia. Koszty związane z realizacją niniejszego porozumienia ponosi każda ze Stron we własnym zakresie. 53

54 8 Osoby wyznaczone do kontaktu Do realizacji niniejszego Porozumienia, Strony wyznaczają swoich przedstawicieli: 1. ze strony Uczelni na przedstawicieli zostają wyznaczeni: a. w zakresie spraw związanych z Kierownik Biura Karier Uczelni (należy wpisać kierownika odpowiedniej jednostki organizacyjnej, która jest odpowiedzialna za prowadzenie monitoringu karier zawodowych absolwentów w regulowanych zawodach medycznych na Uczelni). b. w zakresie spraw związanych z 6 -..(należy wpisać stanowisko służbowe pracownika/pracowników Uczelni odpowiedzialnych za Spotkania władz Uczelni oraz władz Okręgowej Izby Lekarskiej). 2. ze strony Okręgowej Izby Lekarskiej na przedstawicieli zostają wyznaczeni a. w zakresie spraw związanych z 3 5 Pracownik komórki odpowiedzialnej za prowadzenie rejestru lekarzy w Izbie. b. w zakresie spraw związanych z 6..(należy wpisać stanowisko służbowe pracownika/pracowników Izby odpowiedzialnych za kontakty w zakresie spotkań władz Uczelni oraz władz Izby). 9 Czas trwania porozumienia 1. Porozumienie niniejsze zostaje zawarte na czas nieokreślony, lecz każda ze stron może je rozwiązać z zachowaniem miesięcznego terminu wypowiedzenia. 2. Z upływem miesięcznego okresu wypowiedzenia niniejszego Porozumienia wszystkie umowy wcześniej zawarte przez Strony w celu realizacji niniejszego porozumienia, wygasają, z wyjątkiem umów dotyczących realizacji projektów nie związanych z porozumieniem. 3. Strony mogą za obopólną zgodą na piśmie utrzymać w mocy wszystkie lub niektóre postanowienia porozumienia lub umowy zawarte w celu jego wykonania. 10 Wszelkie zmiany niniejszego Porozumienia wymagają formy pisemnej w postaci aneksu, pod rygorem nieważności. W sprawach nieuregulowanych niniejszym Porozumieniem stosuje się przepisy kodeksu cywilnego Wszelkie spory wynikłe z niniejszego Porozumienia będzie rozstrzygał sąd właściwy miejscowo dla Uczelni. 13 Porozumienie niniejsze zostało sporządzone w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, po jednym dla każdej ze Stron. Za Uczelnię Za Okręgową Izbę Lekarską 54

55 ZAŁĄCZNIK NR 1 WZÓR WNIOSKU DO OKRĘGOWEJ IZBY LEKARSKIEJ WZÓR.. data, miejscowość. Nazwa i adres Wnioskodawcy Wniosek do Okręgowej Izby Lekarskiej (należy podać nazwę Okręgowej Izby Lekarskiej, która jest Stroną porozumienia) o udostępnienie danych dotyczących absolwentów Uczelni (należy podać nazwę Uczelni, która jest Stroną porozumienia) Szanowni Państwo, Na mocy Porozumienia z dnia.. r. dotyczącego współpracy w zakresie monitorowania karier zawodowych absolwentów Uczelni.(nazwa Uczelni, która jest Stroną porozumienia), zwracam się z prośbą o przesłanie do końca listopada.. r. danych statystycznych dotyczących absolwentów Uczelni.(nazwa Uczelni, która jest Stroną porozumienia), którzy ukończyli studia w latach. Proszę o przesłanie wygenerowanego pliku/plików zawierających dane statystyczne poszczególnych roczników absolwentów w formacie xls na adres .. Jednocześnie nadmieniam, iż zgodnie z zawartym Porozumieniem i przepisami dotyczącymi ochrony danych osobowych, w przesyłanym pliku nie mogą znajdować się dane osobowe absolwentów. Zakres wnioskodawcach danych:.. Data... Podpis. 55

56 ZAŁĄCZNIK NR 2 WZORY ANKIET ANKIETA NR 1. BADANIE ŚRODOWISKA ABSOLWENTÓW KIERUNKU LEKARSKIEGO MAKSYMALNIE W CIĄGU 12 MIESIĘCY OD UKOŃCZENIA STUDIÓW 1 Czy zamierza Pani/Pan podjąć studia w zawodzie? 2 Czy planuje Pani/Pan podjąć pracę w kraju czy zagranicą? W kraju Zagranicą mam zdania 3 W jakiej specjalizacji chce Pani/Pan pracować? 4 Czy planuje Pani/Pan podjąć pracę w miejscu kształcenia czy w innym mieście w kraju? Planuję podjąć pracę w miejscu kształcenia Planuję podjąć pracę w innym mieście w kraju mam zdania 5 W jakiej formie zatrudnienia chce Pani/Pan pracować? Umowa kontraktowa Umowa o pracę Indywidualna praktyka mam zdania 6 Czy uważa Pani/Pan, że uczelnia przygotowała Panią/Pana dobrze do wykonywania zawodu? Zdecydowanie tak Raczej tak 56

57 Trudno powiedzieć Raczej nie Zdecydowanie nie 7 Jakie są według Pani/Pana najważniejsze aspekty studiowania z punktu widzenia przygotowania zawodowego? (w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza, że dany czynnik jest "nieistotny" a 5 - "bardzo istotny") Przygotowanie teoretyczne Przygotowanie praktyczne Języki obce Odpowiednio przygotowana kadra Ciekawa, innowacyjna forma prowadzenia zajęć Praktyki krajowe Praktyki zagraniczne Partnerskie relacje nauczyciel-student Warunki socjalno-bytowe Elastyczne formy nauczania (e-leasingu) Wyposażenie uczelni w bazę naukowo-dydaktyczną 8 Jak Pani/Pan ocenia w skali od 1 do 5 (gdzie 1 oznacza "bardzo słabo" a 5 - "bardzo dobrze") poszczególne aspekty studiowania? Przygotowanie teoretyczne Przygotowanie praktyczne Języki obce Odpowiednio przygotowana kadra Ciekawa, innowacyjna forma prowadzenia zajęć Praktyki krajowe Praktyki zagraniczne Partnerskie relacje nauczyciel-student Warunki socjalno-bytowe Elastyczne formy nauczania (e-leasingu) Wyposażenie uczelni w bazę naukowo-dydaktyczną 57

58 ANKIETA NR 2. BADANIE ŚRODOWISKA ABSOLWENTÓW KIERUNKU LEKARSKIEGO PO 3 I 5 LATACH OD UKOŃCZNIA STUDIÓW 1 W jakim stopniu (w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza "w bardzo małym stopniu" a 5 - "w bardzo dużym stopniu") studia przyczyniły się do spełnienia przez Panią/Pana następujących wymagań pracodawców w zakresie wiedzy? Rozwój, budowę i funkcje organizmu człowieka w warunkach prawidłowych i patologicznych Objawy i przebieg chorób Sposoby postępowania diagnostycznego i terapeutycznego właściwe dla określonych stanów chorobowych Etyczne, społeczne i prawne uwarunkowania wykonywania zawodu lekarza oraz zasady promocji zdrowia, a swoją wiedzę opiera na dowodach naukowych i przyjętych normach 2 W jakim stopniu (w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza "w bardzo małym stopniu" a 5 - "w bardzo dużym stopniu) studia przyczyniły się do zdobycia przez Panią/Pana następujących umiejętności? Umiejętność rozpoznania problemów medycznych oraz określenie priorytetów w zakresie postępowania lekarskiego Umiejętność rozpoznania stanów zagrażających życiu i wymagających natychmiastowej interwencji lekarskiej Umiejętność zaplanowania postępowania diagnostycznego oraz interpretacji jego wyników Umiejętność wdrożenia właściwego i bezpiecznego postępowania terapeutycznego oraz przewidywania jego skutków 3 W jakim stopniu (w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza "w bardzo małym stopniu" a 5 - "w bardzo dużym stopniu") studia przyczyniły się do zdobycia przez Panią/Pana następujących kompetencji społecznych? Umiejętność nawiązania i utrzymania pełnego szacunku kontaktu z chorym Umiejętność kierowania się dobrem chorego, stawiając je na pierwszym miejscu Umiejętność przestrzegania tajemnicy lekarskiej i praw pacjenta Umiejętność posiadania świadomości własnych ograniczeń i umiejętność stałego dokształcania się 4 Czy Pani/Pan pracuje? 58

59 5 Jak Pani/Pan ocenia swoją szansę na awans zawodowy (w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza "bardzo źle" a 5 - "bardzo dobrze") 6 Jak Pani/Pan ocenia swoją szansę na wzrost dochodów z wykonywanej pracy w ciągu najbliższych 2-3 lat (w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza "bardzo źle" a 5 - "bardzo dobrze")? 7 Jak ocenia Pani/Pan swoją sytuację zawodową? W jakim stopniu (w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza "w żadnym stopniu" a 5 - "w bardzo dużym stopniu") odczuwa Pani/Pan satysfakcję z pracy pod względem: Finansowym Relacji międzyludzkich Satysfakcji z wykonywanej pracy Wystarczających kompetencji zawodowych (w jakim stopniu nabyta podczas studiów i stażu wiedza jest wystarczająca) Organizacji pracy 8 Jakie czynniki negatywnie wpłynęły na Pani/Pana rozwój zawodowy. Proszę ocenić poniższe czynniki (w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza "w żadnym stopniu" a 5 - "w bardzo dużym stopniu"): Miejsce zamieszkania Trudności w uzyskaniu miejsca w wybranej specjalizacji Mobilność zawodowa Sytuacja rodzinna (np. macierzyństwo) Sytuacja finansowa 9 Czy Pani/Pan pracuje w zawodzie? * * w przypadku zaznaczenia odpowiedzi "NIE", proszę nie odpowiadać na kolejne pytania 59

60 10 W jakim czasie po studiach podjęła/ął Pani/Pan pracę w zawodzie? W czasie krótszym niż 6 miesięcy Od 6-12 miesięcy 1-2 lata Powyżej 2 lat 11 Czy posiada Pani/Pan specjalizację? 12 Jeżeli tak, to jaką? 13 Czy jest Pani/Pan w trakcie specjalizacji? 14 Jeżeli tak, to jakiej? 15 Czy specjalizacja, którą Pani/Pan posiada/jest w trakcie, jest zgodna z Pani/Pana oczekiwaniami? Zdecydowanie tak Raczej tak Trudno powiedzieć Raczej nie Zdecydowanie nie 16 Ile kursów zawodowych Pani/Pan ukończył od ukończenia studiów? 1 kurs 2 kursy 60

61 3-5 kursów 5-10 kursów Ponad 10 kursów 17 Czy ukończyła/ł Pani/Pan studia podyplomowe? 18 Czy jest Pani/Pan w trakcie studiów podyplomowych? 19 Czy w ciągu najbliższych 2 lat zamierza Pani/Pan podjąć studia podyplomowe? 20 Czy uzyskała/ł Pani/Pan tytuł doktora? 21 Czy jest Pani/Pan w trakcie studiów doktoranckich? 22 Czy w ciągu najbliższych 2 lat zamierza Pani/Pan podjąć studia doktoranckie? 61

62 ANKIETA NR 3. BADANIE ŚRODOWISKA ABSOLWENTÓW KIERUNKU LEKARSKO- DENTYSTYCZNEGO MAKSYMALNIE W CIĄGU 12 MIESIĘCY OD UKOŃCZENIA STUDIÓW 1 Czy zamierza Pani/Pan podjąć studia w zawodzie? 2 Czy planuje Pani/Pan podjąć pracę w kraju czy zagranicą? W kraju Zagranicą mam zdania 3 W jakiej specjalizacji chce Pani/Pan pracować? Chirurgia stomatologiczna 4 Czy planuje Pani/Pan podjąć pracę w miejscu kształcenia czy w innym mieście w kraju? Planuję podjąć pracę w miejscu kształcenia Planuję podjąć pracę w innym mieście w kraju mam zdania 5 W jakiej formie zatrudnienia chce Pan pracować? Umowa kontraktowa Umowa o pracę Indywidualna praktyka mam zdania 6 Czy uważa Pani/Pan, że uczelnia przygotowała Panią/Pana dobrze do wykonywania zawodu? Zdecydowanie tak Raczej tak Trudno powiedzieć Raczej nie Zdecydowanie nie 7 Jakie są według Pani/Pana najważniejsze aspekty studiowania z punktu widzenia przygotowania zawodowego? (w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza, że dany czynnik jest "nieistotny" a 5 - "bardzo istotny") 62

63 Przygotowanie teoretyczne Przygotowanie praktyczne Języki obce Odpowiednio przygotowana kadra Ciekawa, innowacyjna forma prowadzenia zajęć Praktyki krajowe Praktyki zagraniczne Partnerskie relacje nauczyciel-student Warunki socjalno-bytowe Elastyczne formy nauczania (e-leasingu) Wyposażenie uczelni w bazę naukowo-dydaktyczną 8 Jak Pani/Pan ocenia w skali od 1 do 5 (gdzie 1 oznacza "bardzo słabo" a 5 - "bardzo dobrze") poszczególne aspekty studiowania? Przygotowanie teoretyczne Przygotowanie praktyczne Języki obce Odpowiednio przygotowana kadra Ciekawa, innowacyjna forma prowadzenia zajęć Praktyki krajowe Praktyki zagraniczne Partnerskie relacje nauczyciel-student Warunki socjalno-bytowe Elastyczne formy nauczania (e-leasingu) Wyposażenie uczelni w bazę naukowo-dydaktyczną 63

64 ANKIETA NR 4. BADANIE ŚRODOWISKA ABSOLWENTÓW KIERUNKU LEKARSKO- DENTYSTYCZNEGO PO 3 I 5 LATACH OD UKOŃCZNIA STUDIÓW 1 W jakim stopniu (w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza "w bardzo małym stopniu" a 5 - "w bardzo dużym stopniu") studia przyczyniły się do spełnienia przez Panią/Pana następujących wymagań pracodawców w zakresie wiedzy? Podstawowa wiedza w zakresie medycyny oraz nauk przyrodniczych Zaawansowana wiedza w zakresie stomatologii Wiedza w zakresie edukacji prozdrowotnej Podstawowa wiedza w zakresie prowadzenia badań i upowszechniania ich wyników Wiedza w zakresie organizacji praktyki lekarza-dentysty i zarządzania w ochronie zdrowia 2 W jakim stopniu (w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza "w bardzo małym stopniu" a 5 - "w bardzo dużym stopniu) studia przyczyniły się do zdobycia przez Panią/Pana następujących umiejętności? Umiejętność przeprowadzenia diagnostyki najczęstszych chorób oraz oceny i opisu stanu somatycznego i psychicznego pacjenta Umiejętność prowadzenia profesjonalnej opieki dentystycznej w zakresie profilaktyki, leczenia, promocji zdrowia i edukacji prozdrowotnej Umiejętność zaplanowania leczenia w zakresie problemów stomatologicznych Umiejętność prowadzenia postępowania klinicznego opartego na wiedzy i respektującego zasady humanitaryzmu 3 W jakim stopniu (w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza "w bardzo małym stopniu" a 5 - "w bardzo dużym stopniu") studia przyczyniły się do zdobycia przez Panią/Pana następujących kompetencji społecznych? Umiejętność rozpoznania ograniczenia diagnostycznego i leczniczego oraz potrzeb edukacyjnych, a także zaplanowania własnej aktywności edukacyjnej Umiejętność pracy w zespole profesjonalistów, w środowisku wielokulturowym i wielonarodowościowym Wdrażanie zasady koleżeństwa zawodowego i współpracy z przedstawicielami innych zawodów w zakresie ochrony zdrowia Umiejętność przestrzegania tajemnicy lekarskiej i praw pacjenta 4 Czy Pani/Pan pracuje? 64

65 5 Jak Pani/Pan ocenia swoją szansę na awans zawodowy (w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza "bardzo źle" a 5 - "bardzo dobrze") 6 Jak Pani/Pan ocenia swoją szansę na wzrost dochodów z wykonywanej pracy w ciągu najbliższych 2-3 lat (w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza "bardzo źle" a 5 - "bardzo dobrze")? 7 Jak ocenia Pani/Pan swoją sytuację zawodową? W jakim stopniu (w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza "w żadnym stopniu" a 5 - "w bardzo dużym stopniu") odczuwa Pani/Pan satysfakcję z pracy pod względem: Finansowym Relacji międzyludzkich Satysfakcji z wykonywanej pracy Wystarczających kompetencji zawodowych (w jakim stopniu nabyta podczas studiów i stażu wiedza jest wystarczająca) Organizacji pracy 8 Jakie czynniki negatywnie wpłynęły na Pani/Pana rozwój zawodowy. Proszę ocenić poniższe czynniki w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza "w żadnym stopniu" a 5 - "w bardzo dużym stopniu"): Miejsce zamieszkania Trudności w uzyskaniu miejsca w wybranej specjalizacji Mobilność zawodowa Sytuacja rodzinna (np. macierzyństwo) Sytuacja finansowa 9 Czy Pani/Pan pracuje w zawodzie? * * w przypadku zaznaczenia odpowiedzi "NIE", proszę nie odpowiadać na kolejne pytania 10 W jakim czasie po studiach podjęła/ął Pani/Pan pracę w zawodzie? W czasie krótszym niż 6 miesięcy Od 6-12 miesięcy 1-2 lata 65

66 Powyżej 2 lat 11 Czy posiada Pani/Pan specjalizację? 12 Jeżeli tak, to jaką? 13 Czy jest Pani/Pan w trakcie specjalizacji? 14 Jeżeli tak, to jakiej? 15 Czy specjalizacja, którą Pani/Pan posiada/jest w trakcie, jest zgodna z Pani/Pana oczekiwaniami? Zdecydowanie tak Raczej tak Trudno powiedzieć Raczej nie Zdecydowanie nie 16 Ile kursów zawodowych Pani/Pan ukończyła/ł od ukończenia studiów? 1 kurs 2 kursy 3-5 kursów 5-10 kursów ponad 10 kursów 17 Czy ukończyła/ł Pani/Pan studia podyplomowe? 66

67 18 Czy jest Pani/Pan w trakcie studiów podyplomowych? TAK NIE 19 Czy w ciągu najbliższych 2 lat zamierza Pani/Pan podjąć studia podyplomowe? 20 Czy uzyskała/ł Pani/Pan tytuł doktora? 21 Czy jest Pani/Pan w trakcie studiów doktoranckich? 22 Czy w ciągu najbliższych 2 lat zamierza Pani/Pan podjąć studia doktoranckie? 67

68 3.3. WZÓR UCHWAŁY SENATU W SPRAWIE ZAOPINIOWANIA POROZUMIENIA O WSPÓŁPRACY Z OKRĘGOWĄ IZBĄ PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH W ZAKRESIE MONITOROWANIA KARIER ZAWODOWYCH ABSOLWENTÓW UCZELNI Do podpisania porozumienia pomiędzy Uczelnią, a izbami samorządowymi na mocy art. 66 ust.2 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym z dnia 27 lipca 2005 r. (tj. z dnia 26 marca 2012 r. Dz.U. z 2012 r. poz. 572 z późn. zm.) uprawniony jest Rektor Uczelni. W w/w ustawie nie zostało wskazane zobowiązanie Rektora Uczelni do zaciągnięcia opinii/zgody Senatu w tej sprawie, niemniej obowiązek taki może wynikać bezpośrednio ze statutu konkretnej uczelni. projekt UCHWAŁA Nr.. Senatu. (nazwa uczelni) z dnia. roku w sprawie zaopiniowania Porozumienia o współpracy (pełna nazwa uczelni) z Okręgową Izbą Pielęgniarek i Położnych w.(siedziba Okręgowej Izby Pielęgniarek i Położnych) w zakresie monitorowania karier zawodowych absolwentów Uczelni. Na podstawie. Statutu ustala się co następuje: 1 1.Senat pozytywnie opiniuje zawarcie Porozumienia o współpracy (pełna nazwa uczelni) z Okręgową Izbą Pielęgniarek i Położnych w.(siedziba Okręgowej Izby Pielęgniarek i Położnych) w zakresie monitorowania karier zawodowych absolwentów Uczelni. 2.Celem Porozumienia, o którym mowa w pkt. 1, jest przyczynienie się do podniesienia jakości kształcenia i dostosowanie oferty kształcenia Uczelni do istniejących warunków rynku pracy. 3. Przedmiotem porozumienia jest określenie ram i zasad współpracy pomiędzy Stronami obejmującej monitorowanie karier zawodowych absolwentów Uczelni, w szczególności w zakresie przepływu, uzupełniania i wymiany informacji o losach absolwentów Uczelni oraz organizacyjne relacje pomiędzy Stronami w tym zakresie. 4.Tekst Porozumienia, o którym mowa w pkt. 1, stanowi załącznik do niniejszej Uchwały. 2 Uchwała wchodzi w życie z dniem jej podjęcia. 68

69 ZAŁĄCZNIK NR 1 POROZUMIENIE DOTYCZĄCE WSPÓŁPRACY W ZAKRESIE MONITOROWANIA KARIER ZAWODOWYCH ABSOLWENTÓW UCZELNI.(nazwa Uczelni, która jest Stroną porozumienia) z dnia.. PROJEKT POROZUMIENIE DOTYCZĄCE WSPÓŁPRACY W ZAKRESIE MONITOROWANIA KARIER ZAWODOWYCH ABSOLWENTÓW UCZELNI.(NAZWA UCZELNI, KTÓRA JEST STRONĄ POROZUMIENIA) zawarte w..w dniu... roku, pomiędzy:.. z siedzibą w.., reprezentowaną przez:., zwany/zwana dalej Uczelnią a Okręgową Izbą Pielęgniarek i Położnych w.. z siedzibą w., reprezentowanym przez zwana dalej Izbą zwanymi dalej wspólnie Stronami. Preambuła Niniejsze porozumienie ma na celu, przez współdziałanie Stron w zakresie monitorowania karier zawodowych absolwentów Uczelni, przyczynienie się do podniesienia jakości kształcenia i dostosowanie oferty kształcenia Uczelni do istniejących warunków rynku pracy. też z uwagi, że zadaniem Uczelni jest m.in.: - kształcenie studentów w celu zdobywania i uzupełniania wiedzy oraz umiejętności niezbędnych w pracy zawodowej, - prowadzenie studiów podyplomowych, kursów i szkoleń w celu kształcenia nowych umiejętności niezbędnych na rynku pracy w systemie uczenia się przez całe życie, 69

70 - monitorowanie kariery zawodowej swoich absolwentów w celu dostosowania kierunków studiów i programów kształcenia do potrzeb rynku pracy, a zadania Izby polegają m.in. na: - współdziałaniu w ustalaniu kierunków rozwoju pielęgniarstwa i położnictwa, - opiniowaniu programów kształcenia zawodowego, - prowadzeniu działalności edukacyjnej, naukowej lub badawczej, - ustalaniu standardów zawodowych i standardów kwalifikacji zawodowych obowiązujących na poszczególnych stanowiskach pracy, - współpracy z towarzystwami naukowymi, szkołami wyższymi i jednostkami badawczo-rozwojowymi w kraju i za granicą, Strony niniejszego porozumienia dla owocnego pełnienia swoich misji i rozwoju wzajemnej współpracy, z nadzieją na obustronne korzyści wspólnie postanawiają, co następuje: 1 Przedmiot porozumienia. Przedmiotem niniejszego porozumienia jest określenie ram i zasad współpracy pomiędzy Stronami obejmującej monitorowanie karier zawodowych absolwentów Uczelni oraz organizacyjne relacje pomiędzy Stronami w tym zakresie. W ramach niniejszego Porozumienia w szczególności: 1. Strony, w granicach i na zasadach obowiązującego prawa, będą prowadziły współpracę w zakresie wzajemnego przekazywania danych statystycznych dotyczących absolwentów Uczelni należących do Izby. 2. Uczelnia przekazuje Izbie raporty z badań w zakresie monitorowania karier zawodowych absolwentów. 3. Strony będą organizowały wspólne spotkania mające na celu wymianę spostrzeżeń z prowadzonych badań w zakresie monitorowania karier zawodowych absolwentów Uczelni oraz wspólne formułowanie wniosków mogących przyczynić się do podniesienia jakości kształcenia i dostosowania oferty kształcenia Uczelni do istniejących warunków rynku pracy. 4. Uczelnia, zobowiązuje się do wprowadzenia, w aktach prawnych wewnętrznie obowiązujących na Uczelni, zobowiązania kandydatów na studia inne niż I stopnia, kursy, szkolenia do przedkładania aktualnych wypisów z rejestru pielęgniarek i położnych przy każdorazowym złożeniu wniosku/podania związanego z podjęciem dalszego kształcenia na Uczelni. 5. Strony, w przypadku braku ograniczeń wynikających z powszechnie obowiązującego prawa, umów i innych dokumentów, zapewnią dostęp do raportów z prowadzonego monitoringu karier zawodowych absolwentów Uczelni oraz do wspólnych wniosków w zakresie działań mogących przyczynić się do podniesienia jakości kształcenia i dostosowania oferty kształcenia Uczelni do istniejących warunków rynku pracy. 2 Słowniczek 2. Ilekroć w porozumieniu mowa jest o: c) absolwentach należy przez to rozumieć absolwentów kierunków..(należy podać nazwy kierunków regulowanych zawodów medycznych, których mają dotyczyć badania) Uczelni. (należy podać nazwę Uczelni, która jest Stroną porozumienia); 70

71 d) rejestrze należy przez to rozumieć rejestr pielęgniarek i położnych o którym mowa w art. 48 ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej z dnia 15 lipca 2011 r. (Dz.U. Nr 174, poz z późn. zm.) prowadzony przez Izbę. 3 Udostępnianie przez Okręgową Izbę Pielęgniarek i Położnych danych dotyczących absolwentów Uczelni 1. Uczelnia każdego roku, nie później niż do 30 października, składa pisemny wniosek (wg wzoru nr 1) do Izby o udostępnienie danych dotyczących absolwentów Uczelni, którzy: a) obronili pracę licencjacką lub magisterką w terminie 12 miesięcy przed dniem złożenia wniosku; b) obronili pracę licencjacką lub magisterką w terminie 3 i 5 lat przed dniem złożenia wniosku. 2. Wniosek o udostępnienie danych dotyczących absolwentów Uczelni podpisuje Kierownik Biura Karier Uczelni (należy wpisać kierownika odpowiedniej jednostki organizacyjnej, która jest odpowiedzialna za prowadzenie monitoringu karier zawodowych absolwentów w regulowanych zawodach medycznych na Uczelni). 3. Wniosek o udostępnienie danych absolwentów Uczelni nie może zawierać żądania przekazania danych osobowych w rozumieniu ustawy o ochronie danych osobowych z dnia 29 sierpnia 1997 r. (Dz.U. Nr 133, poz. 883 z późn. zm.). 4. dozwolone jest udostępnianie Uczelni przez Izbę danych osobowych członków Izby w rozumieniu ustawy o ochronie danych osobowych z dnia 29 sierpnia 1997 r. (Dz.U. Nr 133, poz. 883 z późn. zm.). 5. Pracownik komórki odpowiedzialnej za prowadzenie rejestru pielęgniarek i położnych w Izbie przygotowuje, z zastrzeżeniem pkt 3 i 4, dane o które wnioskuje Uczelnia. Dane przekazywane są w formie elektronicznej w formacie XLS na adres wskazany we wniosku, nie później niż do 30 listopada w roku w którym został złożony wniosek. 6. Kierownik Biura Karier Uczelni (należy wpisać kierownika odpowiedniej jednostki organizacyjnej, która jest odpowiedzialna za prowadzenie monitoringu karier zawodowych absolwentów w regulowanych zawodach medycznych na Uczelni) potwierdza otrzymanie danych oraz możliwość ich odczytu, poprzez przesłanie informacji na adres z którego otrzymał dane. 7. Kierownik Biura Karier Uczelni (należy wpisać kierownika odpowiedniej jednostki organizacyjnej, która jest odpowiedzialna za prowadzenie monitoringu karier zawodowych absolwentów w regulowanych zawodach medycznych na Uczelni) wprowadza dane do systemu oraz generuje raport. 8. Wygenerowany raport Kierownik Biura Karier Uczelni (należy wpisać kierownika odpowiedniej jednostki organizacyjnej, która jest odpowiedzialna za prowadzenie monitoringu karier zawodowych absolwentów w regulowanych zawodach medycznych na Uczelni) przekazuje Rektorowi Uczelni, Dziekanowi/Dziekanom kierunku/kierunków kształcących w regulowanych zawodach medycznych oraz innym osobom wskazanym przez Rektora/Dziekanów. Prowadzenie przez Uczelnię badań ankietowych skierowanych do absolwentów Uczelni Badanie ankietowe w zakresie monitorowania karier zawodowych absolwentów prowadzone jest corocznie przez Uczelnię. 2. Badanie, o którym mowa w ust.1, kierowane jest do absolwentów, którzy ukończyli studia na kierunkach kształcących w regulowanych zawodach medycznych w terminie 12 miesięcy oraz po 3 i 5 latach od daty od daty obrony przez nich pracy licencjackiej lub magisterskiej. 3. Raporty z prowadzonych badań ankietowych przekazywane są Izbie na zasadach określonych w par. 5 Porozumienia. 4. Wzór ankiet, na podstawie których prowadzone jest badanie, stanowi załącznik nr 2 do Porozumienia. 71

72 5. Ankiety dotyczące monitorowania karier zawodowych absolwentów Uczelni mogą być modyfikowane na pisemny wniosek pracowników Uczelni oraz na pisemny wniosek Izby. 5 Przekazywanie przez Uczelnię raportów z monitoringu. 1. Uczelnia przekazuje Izbie raporty z badań w zakresie monitorowania karier zawodowych absolwentów, o których mowa w 3 i 4, do końca stycznia każdego roku za rok poprzedni. Raporty nie mogą zawierać danych osobowych monitorowanych absolwentów, w rozumieniu ustawy o ochronie danych osobowych z dnia 29 sierpnia 1997 r. (Dz.U. Nr 133, poz. 883 z późn. zm.). 2. Raporty przekazywane są przez Kierownika Biura Karier (należy wpisać kierownika odpowiedniej jednostki organizacyjnej, która jest odpowiedzialna za prowadzenie monitoringu karier zawodowych absolwentów w regulowanych zawodach medycznych na Uczelni) w formie elektronicznej pracownikowi komórki odpowiedzialnej za prowadzenie rejestru pielęgniarek i położnych w Izbie. 3. Kierownik komórki odpowiedzialnej za prowadzenie rejestru pielęgniarek i położnych w Izbie potwierdza otrzymanie raportów oraz możliwość ich odczytu poprzez przesłanie informacji e- mail na adres z którego otrzymał raporty. 4. Dostęp do raportów, o których mowa w punkcie 1, posiadają pracownicy Uczelni oraz przedstawiciele Izby. 5. Treść raportu może być rozpowszechniana przez pracowników Uczelni oraz Izbę w celach niekomercyjnych w sposób nieograniczony, z zastrzeżeniem punktu Prawo do rozpowszechniania, o którym mowa w punkcie 5 może zostać ograniczone wyłącznie jeśli ograniczenia będą wynikać z powszechnie obowiązujących przepisów prawa, umów lub z dokumentów wewnętrznych Stron. 6 Spotkania władz Uczelni oraz władz Okręgowej Izby Pielęgniarek i Położnych. 1. Strony porozumienia będą organizowały co najmniej raz do roku wspólne spotkanie. 2. Spotkanie będzie miało na celu wspólne wytyczenie kierunków działań Uczelni mogących przyczynić się do podniesienia jakości kształcenia i dostosowania oferty kształcenia Uczelni do istniejących warunków rynku pracy. 3. Spotkanie będzie organizowane przez Uczelnię, po przekazaniu do Izby raportów z przeprowadzonego monitorowania karier zawodowych absolwentów Uczelni, nie później niż do końca marca każdego roku. 4. Zaleca się, aby w spotkaniu uczestniczyli co najmniej: f) ze strony Uczelni: Rektor Uczelni odpowiedzialny za sprawy dydaktyki i rozwój uczelni, Dziekani Wydziałów na których prowadzone są studia w regulowanych zawodach medycznych, Kierownik Biura Karier. g) ze strony Okręgowej Izby Pielęgniarek i Położnych: Prezes Okręgowej Izby Pielęgniarek i Położnych, Wice Prezes Okręgowej Izby Pielęgniarek i Położnych, Przewodniczący Komisji ds. kształcenia, pracownik komórki odpowiedzialnej za prowadzenie rejestru pielęgniarek i położnych w Izbie, inne osoby wskazane przez Prezesa lub Wice Prezesa Izby. 5. Strony podczas spotkania: g) omówią wyniki raportów z przeprowadzonego monitorowania karier zawodowych absolwentów Uczelni; h) ustalą kierunki dalszego działania w zakresie prowadzenia monitoringu karier zawodowych absolwentów Uczelni; 72

73 i) ustalą kierunki modyfikacji programu/kierunków kształcenia w celu podniesienia jakości kształcenia i dostosowania oferty kształcenia Uczelni do istniejących warunków rynku pracy. 6. Zaleca się sfomułowanie pisemnych wniosków końcowych ze spotkania. Koszty związane z realizacją porozumienia. Koszty związane z realizacją niniejszego porozumienia ponosi każda ze Stron we własnym zakresie. 7 8 Osoby wyznaczone do kontaktu Do realizacji niniejszego Porozumienia, Strony wyznaczają swoich przedstawicieli: 1. ze strony Uczelni na przedstawicieli zostają wyznaczeni: a. w zakresie spraw związanych z Kierownik Biura Karier Uczelni (należy wpisać kierownika odpowiedniej jednostki organizacyjnej, która jest odpowiedzialna za prowadzenie monitoringu karier zawodowych absolwentów w regulowanych zawodach medycznych na Uczelni). b. w zakresie spraw związanych z 6 -..(należy wpisać stanowisko służbowe pracownika/pracowników Uczelni odpowiedzialnych za Spotkania władz Uczelni oraz władz Izby). 2. ze strony Okręgowej Izby Pielęgniarek i Położnych na przedstawicieli zostają wyznaczeni: a. w zakresie spraw związanych z 3 5 Pracownik komórki odpowiedzialnej za prowadzenie rejestru pielęgniarek i położnych w Izbie. b. w zakresie spraw związanych z 6..(należy wpisać stanowisko służbowe pracownika/pracowników Izby odpowiedzialnych za kontakty w zakresie spotkań władz Uczelni oraz władz Izby). 9 Czas trwania porozumienia 4. Porozumienie niniejsze zostaje zawarte na czas nieokreślony, lecz każda ze stron może je rozwiązać z zachowaniem miesięcznego terminu wypowiedzenia. 5. Z upływem miesięcznego okresu wypowiedzenia niniejszego Porozumienia wszystkie umowy wcześniej zawarte przez Strony w celu realizacji niniejszego porozumienia, wygasają, z wyjątkiem umów dotyczących realizacji projektów nie związanych z porozumieniem. 6. Strony mogą za obopólną zgodą na piśmie utrzymać w mocy wszystkie lub niektóre postanowienia porozumienia lub umowy zawarte w celu jego wykonania. 10 Wszelkie zmiany niniejszego Porozumienia wymagają formy pisemnej w postaci aneksu, pod rygorem nieważności. W sprawach nieuregulowanych niniejszym Porozumieniem stosuje się przepisy kodeksu cywilnego

74 12 Wszelkie spory wynikłe z niniejszego Porozumienia będzie rozstrzygał sąd właściwy miejscowo dla Uczelni. 13 Porozumienie niniejsze zostało sporządzone w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, po jednym dla każdej ze Stron. Za Uczelnię Za Okręgową Izbę Pielęgniarek i Położnych 74

75 ZAŁĄCZNIK NR 1 - WNIOSEK DO OKRĘGOWEJ IZBY PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH O UDOSTĘPNIENIE DANYCH DOTYCZĄCYCH ABSOLWENTÓW UCZELNI WZÓR.. data, miejscowość. Nazwa i adres Wnioskodawcy Wniosek do Okręgowej Izby Pielęgniarek i Położnych (należy podać nazwę Okręgowej Izby Pielęgniarek i Położnych, która jest Stroną porozumienia) Szanowni Państwo, o udostępnienie danych dotyczących absolwentów Uczelni (należy podać nazwę Uczelni, która jest Stroną porozumienia) Na mocy Porozumienia z dnia.. r. dotyczącego współpracy w zakresie monitorowania karier zawodowych absolwentów Uczelni.(nazwa Uczelni, która jest Stroną porozumienia), zwracam się z prośbą o przesłanie do końca listopada.. r. danych statystycznych dotyczących absolwentów Uczelni.(nazwa Uczelni, która jest Stroną porozumienia), którzy ukończyli studia w latach.. Proszę o przesłanie wygenerowanego pliku/plików zawierających dane statystyczne poszczególnych roczników absolwentów w formacie xls na adres .. Jednocześnie nadmieniam, iż zgodnie z zawartym Porozumieniem i przepisami dotyczącymi ochrony danych osobowych, w przesyłanym pliku nie mogą znajdować się dane osobowe absolwentów. Zakres wnioskodawcach danych: Dane zawodowe/data wydania PWZ po raz pierwszy, Dane o wykształceniu (cała sekcja bez numer dyplomu ), Dane o specjalizacji (cała sekcja bez nazwa poprzednia, organizator, numer dyplomu, Szkolenia i kursy (cała sekcja bez organizator ), Stopnie naukowe (cała sekcja), Dane o zatrudnieniu (cała sekcja bez uwagi i adnotacje ), Przerwa w zatrudnieniu (cała sekcja), Dane o praktykach (cała sekcja bez uwagi ). Data... Podpis. 75

76 ZAŁĄCZNIK NR 2 WZORY ANKIET ANKIETA NR 5. BADANIE ŚRODOWISKA ABSOLWENTÓW KIERUNKU PIELĘGNIARSKIEGO MAKSYMALNIE W CIĄGU 12 MIESIĘCY OD UKOŃCZENIA STUDIÓW 1 Czy zamierza Pani/Pan podjąć studia w zawodzie? 2 Czy planuje Pani/Pan podjąć pracę w kraju czy zagranicą? W kraju Zagranicą mam zdania 3 W jakiej specjalizacji chce Pani/Pan pracować? 4 Jakie kierunki studiów aktualnie Pani/Pan realizuje? 5 Czy planuje Pani/Pan podjąć pracę w miejscu kształcenia czy w innym mieście w kraju? Planuję podjąć pracę w miejscu kształcenia Planuję podjąć pracę w innym mieście w kraju mam zdania 6 W jakiej formie zatrudnienia chce Pani/Pan pracować? Umowa kontraktowa Umowa o pracę Indywidualna praktyka mam zdania 7 Czy uważa Pani/Pan, że uczelnia przygotowała Panią/Pana dobrze do wykonywania zawodu? Zdecydowanie tak 76

77 Raczej tak Trudno powiedzieć Raczej nie Zdecydowanie nie 8 Jakie są według Pani/Pana najważniejsze aspekty studiowania z punktu widzenia przygotowania zawodowego? (w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza, że dany czynnik jest "nieistotny" a 5 - "bardzo istotny") Przygotowanie teoretyczne Przygotowanie praktyczne Języki obce Odpowiednio przygotowana kadra Ciekawa, innowacyjna forma prowadzenia zajęć Praktyki krajowe Praktyki zagraniczne Partnerskie relacje nauczyciel-student Warunki socjalno-bytowe Elastyczne formy nauczania (e-leasingu) Wyposażenie uczelni w bazę naukowo-dydaktyczną 9 Jak Pani/Pan ocenia w skali od 1 do 5 (gdzie 1 oznacza "bardzo słabo" a 5 - "bardzo dobrze") poszczególne aspekty studiowania? Przygotowanie teoretyczne Przygotowanie praktyczne Języki obce Odpowiednio przygotowana kadra Ciekawa, innowacyjna forma prowadzenia zajęć Praktyki krajowe Praktyki zagraniczne Partnerskie relacje nauczyciel-student Warunki socjalno-bytowe Elastyczne formy nauczania (e-learningu) Wyposażenie uczelni w bazę naukowo-dydaktyczną 77

78 ANKIETA NR 6. BADANIE ŚRODOWISKA ABSOLWENTÓW KIERUNKU PIELĘGNIARSKIEGO PO 3 I 5 LATACH OD UKOŃCZNIA STUDIÓW 1 W jakim stopniu (w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza "w bardzo małym stopniu" a 5 - "w bardzo dużym stopniu") studia przyczyniły się do spełnienia przez Panią/Pana następujących wymagań pracodawców w zakresie wiedzy? Szczegółowa wiedza z zakresu pielęgniarstwa Ogólna wiedza z zakresu innych nauk medycznych Znajomość regulacji prawnych, norm etycznych i deontologii odnoszących się do wykonywania zawodu pielęgniarki 2 W jakim stopniu (w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza "w bardzo małym stopniu" a 5 - "w bardzo dużym stopniu) studia przyczyniły się do zdobycia przez Panią/Pana następujących umiejętności? Umiejętność korzystania z aktualnej wiedzy dla zapewnienia bezpieczeństwa i wysokiego poziomu opieki Umiejętność udzielania świadczeń w zakresie promowania, zachowania zdrowia i zapobiegania chorobom Umiejętność sprawowania całościowej i zindywidualizowanej opieki nad pacjentem niepełnosprawnym i umierającym Umiejętność samodzielnego wykonywania zawodu, zgodnie z zasadami etyki ogólnej i zawodowej oraz holistycznego podejścia do pacjenta, uwzględniającego poszanowanie i respektowanie jego praw Umiejętność organizowania pracy własnej; nawiązywania współpracy w zespołach opieki zdrowotnej oraz inicjowania i wspierania działania społeczności lokalnej na rzecz zdrowia 3 W jakim stopniu (w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza "w bardzo małym stopniu" a 5 - "w bardzo dużym stopniu") studia przyczyniły się do zdobycia przez Panią/Pana następujących kompetencji społecznych? Umiejętność skutecznego i empatycznego porozumiewania się z pacjentem Umiejętność posiadania świadomości czynników wpływających na reakcje własne i pacjenta Posiadanie świadomości konieczności permanentnego, ustawicznego kształcenia się 4 Czy Pani/Pan pracuje? 5 Jak Pani/Pan ocenia swoją szansę na awans zawodowy (w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza "bardzo źle" a 5 - "bardzo dobrze") 78

79 6 Jak Pani/Pan ocenia swoją szansę na wzrost dochodów z wykonywanej pracy w ciągu najbliższych 2-3 lat (w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza "bardzo źle" a 5 - "bardzo dobrze")? 7 Jak ocenia Pani/Pan swoją sytuację zawodową? W jakim stopniu (w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza "w żadnym stopniu" a 5 - "w bardzo dużym stopniu") odczuwa Pani/Pan satysfakcję z pracy pod względem: Finansowym Relacji międzyludzkich Satysfakcji z wykonywanej pracy Wystarczających kompetencji zawodowych (w jakim stopniu nabyta podczas studiów i stażu wiedza jest wystarczająca) Organizacji pracy 8 Jakie czynniki negatywnie wpłynęły na Pani/Pana rozwój zawodowy. Proszę ocenić poniższe czynniki w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza "w żadnym stopniu" a 5 - "w bardzo dużym stopniu"): Miejsce zamieszkania Trudności w uzyskaniu miejsca w wybranej specjalizacji Mobilność zawodowa Sytuacja rodzinna (np. macierzyństwo) Sytuacja finansowa 9 Czy Pani/Pan pracuje w zawodzie? * * w przypadku zaznaczenia odpowiedzi "NIE", proszę nie odpowiadać na kolejne pytania 10 W jakim czasie po studiach podjęła/ął Pani/Pan pracę w zawodzie? W czasie krótszym niż 6 miesięcy Od 6-12 miesięcy 1-2 lata Powyżej 2 lat 79

80 11 Czy posiada Pani/Pan specjalizację? 12 Jeżeli tak, to jaką? 13 Czy jest Pani/Pan w trakcie specjalizacji? 14 Jeżeli tak, to jakiej? 15 Czy specjalizacja, którą Pani/Pan posiada/jest w trakcie, jest zgodna z Pani/Pana oczekiwaniami? Zdecydowanie tak Raczej tak Trudno powiedzieć Raczej nie Zdecydowanie nie 16 Czy ukończyła Pani/Pan kursy kwalifikacyjne? 17 Jeżeli tak, to jakie? 80

81 18 Czy ukończyła/ł Pani/Pan kursy specjalistyczne? 19 Jeżeli tak, to jakie? 20 Czy ukończyła/ł Pani/Pan studia magisterskie? 21 Czy jest Pani/Pan w trakcie studiów magisterskich? 22 Czy ukończyła/ł Pani/Pan studia podyplomowe? 81

82 23 Czy jest Pani/Pan w trakcie studiów podyplomowych? 24 Czy w ciągu najbliższych 2 lat zamierza Pani/Pan podjąć studia podyplomowe? 25 Czy uzyskała/ł Pani/Pan tytuł doktora? 26 Czy jest Pani/Pan w trakcie studiów doktoranckich? 27 Czy w ciągu najbliższych 2 lat zamierza Pani/Pan podjąć studia doktoranckie? 82

83 ANKIETA NR 7. BADANIE ŚRODOWISKA ABSOLWENTÓW KIERUNKU POŁOŻNICTWO MAKSYMALNIE W CIĄGU 12 MIESIĘCY OD UKOŃCZENIA STUDIÓW 1 Czy zamierza Pani/Pan podjąć studia w zawodzie? 2 Czy planuje Pani/Pan podjąć prace w kraju czy zagranicą? W kraju Zagranicą mam zdania 3 W jakiej specjalizacji chce Pani/Pan pracować? 4 Jakie kierunki studiów aktualnie Pani/Pan realizuje? 5 Czy planuje Pani/Pan podjąć pracę w miejscu kształcenia czy w innym mieście w kraju? Planuję podjąć pracę w miejscu kształcenia Planuję podjąć pracę w innym mieście w kraju mam zdania 6 W jakiej formie zatrudnienia chce Pan pracować? Umowa kontraktowa Umowa o pracę Indywidualna praktyka mam zdania 7 Czy uważa Pani/Pan, że uczelnia przygotowała Panią/Pana dobrze do wykonywania zawodu? Zdecydowanie tak Raczej tak Trudno powiedzieć Raczej nie 83

84 Zdecydowanie nie 8 Jakie są według Pani/Pana najważniejsze aspekty studiowania z punktu widzenia przygotowania zawodowego? (w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza, że dany czynnik jest "nieistotny" a 5 - "bardzo istotny") Przygotowanie teoretyczne Przygotowanie praktyczne Języki obce Odpowiednio przygotowana kadra Ciekawa, innowacyjna forma prowadzenia zajęć Praktyki krajowe Praktyki zagraniczne Partnerskie relacje nauczyciel-student Warunki socjalno-bytowe Elastyczne formy nauczania (e-leasingu) Wyposażenie uczelni w bazę naukowo-dydaktyczną 9 Jak Pani/Pan ocenia w skali od 1 do 5 (gdzie 1 oznacza "bardzo słabo" a 5 - "bardzo dobrze") poszczególne aspekty studiowania? Przygotowanie teoretyczne Przygotowanie praktyczne Języki obce Odpowiednio przygotowana kadra Ciekawa, innowacyjna forma prowadzenia zajęć Praktyki krajowe Praktyki zagraniczne Partnerskie relacje nauczyciel-student Warunki socjalno-bytowe Elastyczne formy nauczania (e-leasingu) 84

85 ANKIETA NR 8. BADANIE ŚRODOWISKA ABSOLWENTÓW KIERUNKU POŁOŻNICTWO PO 3 I 5 LATACH OD UKOŃCZNIA STUDIÓW 1 W jakim stopniu (w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza "w bardzo małym stopniu" a 5 - "w bardzo dużym stopniu") studia przyczyniły się do spełnienia przez Panią/Pana następujących wymagań pracodawców w zakresie wiedzy? Szczegółowa wiedza z zakresu położnictwa Ogólna wiedza z zakresu innych nauk medycznych Znajomość etyki zawodowej i przepisów prawnych dotyczących wykonywania zawodu położnej 2 W jakim stopniu (w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza "w bardzo małym stopniu" a 5 - "w bardzo dużym stopniu) studia przyczyniły się do zdobycia przez Panią/Pana następujących umiejętności? Umiejętność wykonywania świadczeń zdrowotnych wobec: kobiety i jej rodziny Umiejętność rozpoznawania ciąży i sprawowania opieki nad kobietą w ciąży fizjologicznej i monitorowania ciąży prawidłowej Umiejętność samodzielnego prowadzenia i przyjmowania porodu fizjologicznego Umiejętność monitorowania płodu z wykorzystaniem aparatury medycznej oraz wykrywania stanów odbiegających od normy u matki i dziecka w okresie ciąży, porodu i połogu, Umiejętność podejmowania koniecznych działań w sytuacjach nagłych, do czasu przybycia lekarza, w tym ręcznego wydobycia łożyska Umiejętność sprawowania opieki nad matką i noworodkiem Umiejętność współpracy z personelem medycznym, w tym z przedstawicielami innych zawodów medycznych, Umiejętność prowadzenia działalności edukacyjno-zdrowotnej w zakresie przygotowania do życia w rodzinie 3 W jakim stopniu (w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza "w bardzo małym stopniu" a 5 - "w bardzo dużym stopniu") studia przyczyniły się do zdobycia przez Panią/Pana następujących kompetencji społecznych? Świadomość czynników wpływających na reakcje własne i pacjenta Świadomość potrzeby permanentnego kształcenia się Umiejętność samodzielnego wykonywania zawodu, zgodnie z zasadami etyki ogólnej i zawodowej oraz holistycznego podejścia do podopiecznych, uwzględniającego poszanowanie i respektowanie ich praw. 4 Czy Pani/Pan pracuje? 85

86 5 Jak Pani/Pan ocenia swoją szansę na awans zawodowy (w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza "bardzo źle" a 5 - "bardzo dobrze") 6 Jak Pani/Pan ocenia swoją szansę na wzrost dochodów z wykonywanej pracy w ciągu najbliższych 2-3 lat (w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza "bardzo źle" a 5 - "bardzo dobrze")? 7 Jak ocenia Pani/Pan swoją sytuację zawodową? W jakim stopniu (w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza "w żadnym stopniu" a 5 - "w bardzo dużym stopniu") odczuwa Pani/Pan satysfakcję z pracy pod względem: Finansowym Relacji międzyludzkich Satysfakcji z wykonywanej pracy Wystarczających kompetencji zawodowych (w jakim stopniu nabyta podczas studiów i stażu wiedza jest wystarczająca) Organizacji pracy 8 Jakie czynniki negatywnie wpłynęły na Pani/Pana rozwój zawodowy. Proszę ocenić poniższe czynniki (w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza "w żadnym stopniu" a 5 - "w bardzo dużym stopniu"): Miejsce zamieszkania Trudności w uzyskaniu miejsca w wybranej specjalizacji Mobilność zawodowa Sytuacja rodzinna (np. macierzyństwo) Sytuacja finansowa 9 Czy Pani/Pan pracuje w zawodzie? * * w przypadku zaznaczenia odpowiedzi "NIE", proszę nie odpowiadać na kolejne pytania 10 W jakim czasie po studiach podjęła/ął Pani/Pan pracę w zawodzie? 86

87 W czasie krótszym niż 6 miesięcy Od 6-12 miesięcy 1-2 lata Powyżej 2 lat 11 Czy posiada Pani/Pan specjalizację? 12 Jeżeli tak, to jaką? 13 Czy jest Pani/Pan w trakcie specjalizacji? 14 Jeżeli tak, to jakiej? 15 Czy specjalizacja, którą Pani/Pan posiada/jest w trakcie, jest zgodna z Pani/Pana oczekiwaniami? Zdecydowanie tak Raczej tak Trudno powiedzieć Raczej nie Zdecydowanie nie 16 Czy ukończyła Pani/Pan kursy kwalifikacyjne? 17 Jeżeli tak, to jakie? 87

88 18 Czy ukończyła Pani/Pan kursy specjalistyczne? 19 Jeżeli tak, to jakie? 20 Czy ukończyła/ł Pani/Pan studia magisterskie? 21 Czy jest Pani/Pan w trakcie studiów magisterskich? 22 Czy ukończyła/ł Pani/Pan studia podyplomowe? 88

89 23 Czy jest Pani/Pan w trakcie studiów podyplomowych? 24 Czy w ciągu najbliższych 2 lat zamierza Pani/Pan podjąć studia podyplomowe? 25 Czy uzyskała/ł Pani/Pan tytuł doktora? 26 Czy jest Pani/Pan w trakcie studiów doktoranckich? 27 Czy w ciągu najbliższych 2 lat zamierza Pani/Pan podjąć studia doktoranckie? 89

90 4. ZGODA KANDYDATA NA STUDIA I LUB II STOPNIA/JEDNOLITE STUDIA MAGISTERSKIE, NA MONITOROWANIE JEGO KARIERY ZAWODOWEJ PO UKOŃCZENIU STUDIÓW. Zaleca się, aby szkoły wyższe w trakcie prowadzenia postępowania kwalifikacyjnego, dotyczącego przyjęcia kandydata na kierunek studiów, na którym prowadzone jest kształcenie w regulowanych zawodach medycznych, zobowiązywały osoby ubiegające się o przyjęcie na studia do podpisania oświadczenia, w którym wyrazi zgodę na monitorowanie karier zawodowych po zakończeniu studiów. Oświadczenie takie powinno zostać złożone przez kandydata na studia wraz z pozostałymi dokumentami wymaganymi przez Uczelnię, jako warunek konieczny do przyjęcia na studia. Wymóg złożenia oświadczenia powinien zostać wpisany do warunków rekrutacji ustalanych przez szkołę wyższą w formie uchwały Senatu (zgodnie z art. 169 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym). W przeważającej większości uczelni wyższych, warunki i tryb rekrutacji ustalane są przez Senat w formie szczegółowych załączników do uchwały Senatu. Z uwagi na powyższe, bardzo trudne jest opracowanie jednego, wspólnego wzoru zobowiązania kandydatów na studentów, który mógłby zostać wykorzystany przez uczelnie wyższe w kraju. W załączeniu przygotowany został wzór oświadczenia dla kandydata na studia, które zobowiązany będzie podpisać. 90

91 Wzór oświadczenia kandydata na studia na kierunku, na którym prowadzone jest kształcenie w regulowanym zawodzie medycznym. Deklaracja uczestnictwa w badaniu Kariery zawodowe absolwentów Uczelni.. (należy podać nazwę Uczelni, która jest Stroną porozumienia) PROSZĘ WYPEŁNIĆ DRUKOWANYMI LITERAMI 1. Imię 2. Nazwisko 3. Nazwa wydziału, na przyjęcie którego stara się kandydat 4. Nazwa kierunku, na przyjęcie którego stara się kandydat. 5. Forma studiów (Zaznacz właściwą odpowiedź) 1) Stacjonarne 2) stacjonarne 6. Rodzaj studiów: (Zaznacz właściwą odpowiedź) 3) Licencjackie 4) Magisterskie 7. Adres Tel. Kontaktowy Oświadczam, iż wyrażam zgodę na monitorowanie moich losów zawodowych przez (nazwa Uczelni) po zakończeniu przeze mnie studiów. Jednocześnie zobowiązuję się do: a) udziału w badaniach dotyczących monitorowania karier zawodowych absolwentów Uczelni..(nazwa Uczelni), które będą prowadzone zgodnie z Regulaminem monitorowania karier zawodowych absolwentów. (nazwa Uczelni) kierunków na których odbywa się kształcenie w regulowanych zawodach medycznych, zatwierdzonym uchwałą Senatu nr.. z dnia, z którego treścią się zapoznałem; b) aktualizacji wyżej podanych danych przy odebraniu dyplomu potwierdzającego ukończenie studiów. Data... Podpis. 91

92 5. ZOBOWIĄZANIE KANDYDATA DO PRZEDKŁADANIA AKTUALNYCH ZAŚWIADCZEŃ Z OKRĘGOWEJ IZBY LEKARSKIEJ/OKRĘGOWEJ IZBY PIELĘGNIARSKIEJ. W celu realizacji obowiązku zawartego w projekcie Porozumienia dotyczącego współpracy w zakresie monitorowania karier zawodowych absolwentów Uczelni.(nazwa Uczelni, która jest Stroną porozumienia) zaleca się, aby szkoły wyższe w trakcie prowadzenia postępowania kwalifikacyjnego kandydatów na przyjęcia na studia II każde studia inne niż I stopnia (w przypadku pielęgniarek i położnych), studia magisterskie (w przypadku lekarzy i lekarzy dentystów) wprowadziły do uchwałą senatu uczelni obowiązek przedłożenia, wraz z pozostałymi dokumentami aplikacyjnymi, aktualne zaświadczenie z rejestru odpowiednio: a) lekarzy i lekarzy dentystów prowadzonego przez okręgowe izby lekarskie lub, b) pielęgniarek i położnych prowadzonego przez okręgowe izby pielęgniarek i położnych. Wymóg złożenia zaświadczenia powinien zostać wpisany do warunków rekrutacji ustalanych przez szkołę wyższą w formie uchwały Senatu uczelni (zgodnie z art. 169 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym). 92

93 6. PROPOZYCJE ZMIAN LEGISLACYJNYCH ZWIĄZANYCH Z OBOWIĄZKIEM SZKÓŁ WYŻSZYCH W ZAKRESIE MONITOROWANIA KARIER ZAWODOWYCH ABSOLWENTÓW. Ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym z dnia 27 lipca 2005 r. (Dz.U. Nr 164, poz. 1365) nałożyła na szkoły wyższe obowiązek monitorowania karier zawodowych absolwentów w celu dostosowania kierunków studiów i programów kształcenia do potrzeb rynku pracy, w szczególności po trzech i pięciu latach od dnia ukończenia studiów. W ustawie, ani też w żadnym akie wykonawczym do ustawy nie doprecyzowano w jaki sposób należy realizować ten obowiązek oraz nie wskazano żadnych narzędzi do realizacji w/w obowiązku. W praktyce, jednym z najczęściej stosowanych narzędzi służących monitorowaniu karier zawodowych absolwentów, które jest wykorzystywane przez szkoły wyższe w Polsce oraz za granicą jest badanie ankietowe (ankieta jest również jednym z elementów projektu AGNITIO innowacyjny model monitoringu losów absolwentów realizowany przy współpracy z branżowymi medycznymi instytucjami samorządowymi ). Badanie ankietowe prowadzone jest głównie drogą telefoniczną lub mailową. Jak wynika z prowadzonych badań w ramach projektu, zwrotność ankiet jest różna (stosunek liczby wypełnionych ankiet do liczby wszystkich ankiet przygotowanych dla uczestników badania). Najwyższą stopę zwrotu ankiet w pierwszej fali badania odnotowują Włochy oraz Wielka Brytania (badanie HESA) ok. 80%. Na drugim miejscu znalazła się Finlandia ze wskaźnikiem na poziomie ok. 60%. Zdecydowanie najmniejsza responsywność odnotowywana jest w badaniach: francuskim oraz austriackim, odpowiednio 20% i 25% stopy zwrotu. Podobna sytuacja jest obserwowana w Polsce, stopa zwrotu ankiet jest największa w pierwszej fali badania i sięgać może nawet do 80%. W kolejnych falach badania panelowego (3-5 lat po ukończeniu studiów) stopa zwrotu z reguły jest niższa i może sięgać zaledwie 10-20% (źródło: dokument opracowany w ramach projektu AGNITIO innowacyjny model monitoringu losów absolwentów realizowany przy współpracy z branżowymi medycznymi instytucjami samorządowymi : Przeprowadzenie pogłębionej analizy wszelkich dostępnych informacji w Internecie w zakresie realizacji procesów monitoringu losów absolwentów przez uczelnie wyższe ze szczególnym uwzględnieniem uczelni medycznych: odnalezienie źródeł, selekcja, weryfikacja, wykonanie merytoryczne opracowania str. 42 Podsumowanie ) Przy założeniu, iż szkoły wyższe w celu monitorowania karier zawodowych swoich absolwentów potrzebują pozyskania informacji od absolwentów oraz mając na względzie dotychczasowe doświadczenia polskich oraz zagranicznych szkół wyższych, można zastanowić się nad wprowadzeniem narzędzi do prawodawstwa polskiego, które w jakiś sposób obligowałby absolwentów do udziału w prowadzonych badaniach. Analogiczna sytuacja przewidziana została w ustawie o statystyce publicznej z dnia 29 czerwca 1995 r. (Dz.U. Nr 88, poz. 439 z późn. zm.). Zgodnie z art. 30 pkt 3 ustawy o statystyce publicznej, podmioty gospodarki narodowej są obowiązane do przekazania jednorazowo, przekazywania systematycznie lub okresowo, nieodpłatnie informacji i danych statystycznych dotyczących prowadzonej działalności i jej wyników w formach i terminach oraz według zasad metodologicznych określonych szczegółowo w programie badań statystycznych statystyki publicznej oraz w przepisach wydanych na podstawie art. 31 (obecnie jest to Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów w sprawie określenia wzorów formularzy sprawozdawczych, objaśnień co do sposobu ich wypełniania oraz wzorów kwestionariuszy i ankiet statystycznych stosowanych w badaniach statystycznych ustalonych w programie badań statystycznych statystyki publicznej na rok 2012 z dnia 7 marca 2012 r. (Dz.U. z 2012 r. poz. 446 z późn.zm.)). Zgodnie z art. 57 ustawy o statystyce publicznej, kto wbrew obowiązkowi odmawia wykonania obowiązku statystycznego albo udzielenia informacji w spisie powszechnym lub innym badaniu statystycznym, podlega grzywnie. Można jeszcze dodać, że zgodnie z art. 58 ustawy, kto wbrew obowiązkowi przekazuje dane statystyczne po upływie oznaczonego terminu, podlega karze grzywny, a zgodnie z art. 56 ustawy, kto wbrew obowiązkowi przekazuje dane statystyczne niezgodne ze stanem 93

94 faktycznym, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. W wypadku mniejszej wagi sprawca podlega grzywnie. Wskazane powyżej czyny stanowią przestępstwa, za które kara jest nakładana przez sąd. Wymierzając kare sąd bierze pod uwagę sąd uwzględnia w szczególności motywację i sposób zachowania się sprawcy, rodzaj i stopień naruszenia ciążących na sprawcy obowiązków, rodzaj i rozmiar ujemnych następstw przestępstwa, właściwości i warunki osobiste sprawcy, sposób życia przed popełnieniem przestępstwa i zachowanie się po jego popełnieniu, a zwłaszcza staranie o naprawienie szkody lub zadośćuczynienie w innej formie społecznemu poczuciu sprawiedliwości, a także zachowanie się pokrzywdzonego. Analogiczne zapisy można spróbować implementować do ustawy o szkolnictwie wyższym lub też zastanowić się nad dokonaniem takich zmian legislacyjnych, które obowiązek pozyskiwania informacji w zakresie monitorowania karier zawodowych absolwentów przenosiłyby na Główny Urząd Statystyczny. Do obowiązków absolwenta musiałaby również należeć konieczność aktualizacji swoich danych, umożliwiających skuteczne wykonanie badania ankietowego. Każde z rozwiązań implikuje wiele problemów zarówno organizacyjnych, finansowych jaki prawnych. Głównym problemem dla szkół wyższych będzie brak wystarczających służb lub/i środków finansowych na utworzenie stanowisk pracy dla osób, które miałyby zajmować się kontrolą zwrotności ankiet i prowadzeniem procedur związanych z koniecznością zgłaszania niewywiązywania się absolwentów z nałożonego obowiązku. Ponadto, ankiety nie mogłyby mieć charakteru anonimowego, co może powodować zakłamywanie ich wyników. Głównym problemem związanym z prowadzeniem tych badań przez Urząd Statystyczny będzie brak bazy danych do kierowania formularzy statystycznych. Aktualnie projektowane przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego przepisy przewidują, że szkoły wyższe będą przyglądały się losom swoich byłych studentów w oparciu o dane Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Jak informuje resort nauki, wejście w życie nowych przepisów zaplanowano jeszcze w tym roku. Projekt założeń nowelizacji ustawy został przekazany do Stałego Komitetu Rady Ministrów. W opinii Ministerstwa dane pozyskane z ZUS będą bardziej obiektywne i miarodajne dla uczelni, pozwolą także uniknąć kłopotów z pozyskiwaniem informacji od samych absolwentów, którzy nie zawsze chętnie dzielą się z uczelniami refleksjami na temat swoich karier zawodowych. Na podstawi informacji z ZUS dostępna będzie informacja m.in. jaki procent absolwentów pracuje i ile zarabia, absolwenci których kierunków pozostają bez pracy najdłużej, a którzy znajdują zatrudnienie najszybciej. Trzeba mieć jednak świadomość, że wnioski wyciągane na podstawie tych danych mogą być nie zawsze właściwe. Brak bowiem będzie informacji jakościowych np. dowiemy się, iż absolwent nie pracuje bo np. ma kłopoty ze znalezieniem pracy czy może tej pracy po prostu nie szukają. Propozycja rozwiązania jest bardzo dobra, natomiast w celu wyciagnięcia ostatecznych właściwych wniosków o jakości kształcenia na danej uczelni z pewnością informacje z ZUS powinny być uzupełnione o badania jakościowe, pozwalające na dowiedzenie się o przyczynach zaistniałego stanu faktycznego. Tylko taka wiedza pozwoli władzom szkół wyższych na podejmowanie właściwych działań mających na celu dostosowanie kierunków studiów i programów kształcenia do potrzeb rynku pracy. Ponadto, kierunki kształcenia w regulowanych zawodach medycznych powinny zostać uzupełnione o badania ilościowe charakterystyczne tylko dla tych zawodów. Badania takie można przeprowadzać, zgodnie z przyjętymi założeniami projektu, w oparciu o dane statystyczne przekazywane przez okręgowe izby zawodowe. do końca słusznym rozwiązaniem jest przymuszanie w jakikolwiek sposób absolwentów do brania udziału w badaniach dotyczących ich karier zawodowych, może to bowiem powodować potencjalne zagrożenie zafałszowywania odpowiedzi w ankietach, które nie mogły być już anonimowe. Uczelnia powinna podejmować działania mające na celu poszerzanie świadomości studentów i przyszłych absolwentów oraz budowanie w nich postawy współodpowiedzialności za losy Uczelni po jej ukończeniu. Zadanie to przypaść powinno całej społeczności akademickiej (władzom uczelni, kadrze dydaktycznej, organizacjom studenckim, samorządowi, jednostkom międzywydziałowym i ogólnouczelnianym). Wskazane jest przeprowadzanie okresowych akcji promocyjnych projektu celem zwiększenia frekwencji udziału w nim oraz zbudowanie więzi pomiędzy studentem i absolwentem a macierzystą uczelnią. 94

95 Budowa trwałej więzi z absolwentem to podstawa myślenia o uzyskiwaniu rzetelnych wiadomości dotyczących oceny studiów oraz ustaleniu karier zawodowych osób, które ukończyły Uczelnię. Trwałość takich relacji powinna być budowana już na etapie studiów, a wiedza o prowadzonym badaniu, przekazywana wśród całej społeczności akademickiej. Tylko dzięki aktywnej promocji, mówieniu i przypominaniu młodzieży studiującej o prowadzonym monitoringu oraz przy utwierdzaniu wszystkich absolwentów w przekonaniu, że mają realny wpływ na macierzystą uczelnię, możliwe jest zwiększenie liczby odsyłanych ankiet. W celu zwiększenia odsetka wypełnionych ankiet, należy zwrócić szczególną uwagę na kierunki, na których ilość wypełnianych ankiet jest najniższa. W szczególności należy zwrócić uwagę na kierunki II stopnia, ponieważ ich absolwenci wejdą na rynek pracy w krótkim okresie czasu po zdaniu egzaminu magisterskiego. Absolwenci I stopnia najprawdopodobniej od razu zaczną studia II stopnia i wejdą zatem na rynek pracy w późniejszym okresie. Należy zwrócić także uwagę na możliwości zwiększania liczby wypełnionych ankiet przez absolwentów studiów niestacjonarnych I i II stopnia. Na tych kierunkach należy przeprowadzać okresowo intensywną akcję informacyjną wśród pracowników i studentów dotyczącą celów i ogólnych założeń monitorowania losów absolwentów co ma bezpośrednie przełożenie na uzyskanie lepszych wyników zwrotu ankiet. 95

96 II. NARZĘDZIA OCENY RYNKOWOŚCI REALIZOWANYCH KIERUNKÓW/PROGRAMÓW KSZTAŁCENIA 1. METODOLOGIA PRAC NAD SYSTEMEM NARZĘDZI OCENY RYNKOWOŚCI KIERUNKÓW STUDIÓW Pracom nad narzędziami oceny rynkowości kierunków studiów przewodził ekonometryk. W skład niniejszego zespołu wchodzili jeszcze następujący specjaliści: 1) Specjalista ds. szkolnictwa wyższego; 2) Specjalista ds. szkolnictwa medycznego; 3) Specjalista ds. procesów kształcenia; 4) Informatyk; 5) Specjalista ds. analizy danych; 6) Specjalista ds. rynku usług medycznych. Prace nad zestawem narzędzi do oceny rynkowości przebiegały w następujących etapach: 1. Opracowanie różnych wariantów zestawów narzędzi. W etapie tym uczestniczył ekonometryk; 2. Zatwierdzenie wariantu do realizacji. Wariant do realizacji zatwierdzał cały zespół w składzie wymienionym powyżej. 3. Opracowanie propozycji współczynników do modelu. Ten etap był zrealizowany przez ekonometryka i informatyka; 4. Zatwierdzenie współczynników do modelu. Współczynniki do modelu były zatwierdzane przez cały zespół w składzie wymienionym powyżej. 5. Dobór wag do poszczególnych współczynników. Wagi zostały dobrane przez cały zespół specjalistów; 6. Ocena modeli przez zespół empowerment. 7. Uwzględnienie wniosków z raportów grupy empowerment przez zespół specjalistów. W pierwszym etapie ekonometryk zaproponował szereg zestawów narzędzi do oceny rynkowości kierunków studiów kształcących w regulowanych zawodach medycznych. Zaproponował zastosowanie modeli scoringowych, zawierających od 2 do 5 współczynników. Należy pamiętać, że scoring to System automatycznej i obiektywnej oceny obiektu, wprowadzony w rezultacie doświadczenia, uzasadniony przykładami i statystykami [Leszek Boguszewski, Barbara Gelińska, Podstawy statystyczne i uniwersalna funkcjonalność scoringu, II edycja Konferencji Naukowej Interdyscyplinarne wykorzystanie metod ilościowych, Szczecin 2004]. Oznacza to, że model scoringowy może funkcjonować prawidłowo dopiero po zgromadzeniu dużej ilości danych statystycznych. mniej jednak, zastosowanie innych metod nie gwarantuje tej prostoty i łatwości wnioskowania, która jest niezbędna w przypadku powszechnego wdrażania modelu monitoringu losów absolwentów. Dlatego też, dopiero po etapie testowania należy dokonać wstępnego doboru konkretnych przedziałów wartości modelu scoringowego, przy której rynkowość uczelni można ocenić: bardzo źle; źle; 96

97 przeciętnie; dobrze; bardzo dobrze. Każdy model miał zbliżoną formę a różnica polegała na doborze współczynników i wag. Zaprezentowano następujące warianty zestawów narzędzi oceny rynkowości: Wariant I: Lp. Model oparty na danych z Izby Model oparty na danych z ankiet od absolwentów Model oparty na danych z ankiet pracodawców 1 Lekarze i lekarze-dentyści Lekarze i lekarze-dentyści Lekarze i lekarze-dentyści 2 Pielęgniarki i położne Pielęgniarki i położne Pielęgniarki i położne Wariant te zakładał przygotowanie 6 narzędzi. Dla każdej z grup kierunków (kierunki zostały pogrupowane na podstawie przynależności do poszczególnych izb) zaproponowano opracowanie 3 modeli. Wariant II: Lp. Model oparty na danych z Izby Model oparty na danych z ankiet od absolwentów Model oparty na danych z ankiet pracodawców 1 Lekarze Lekarze Lekarze 2 Lekarze-dentyści Lekarze-dentyści Lekarze-dentyści 3 Pielęgniarki Pielęgniarki Pielęgniarki 4 położne położne położne W niniejszym wariancie zaproponowano opracowanie odrębnych modeli dla każdego z kierunków studiów kształcących w regulowanych zawodach medycznych. Wariant III: Lp. Model oparty na danych z Izby Model oparty na danych z ankiet od absolwentów 1 Lekarze Lekarze 2 Lekarze-dentyści Lekarze-dentyści 3 Pielęgniarki Pielęgniarki 4 położne położne W wariancie III zaproponowano odejście od tworzenia osobnego modelu opartego o dane z ankiet od pracodawców. Sugestia ta była zmotywowana obawą o niską zwrotność ankiet od tej grupy. 97

98 W wariancie tym, ankiety od pracodawców służyłyby do ustalenia wagi w jednym ze współczynników (stopień, w jakim uczelnia przygotowała absolwentów do spełnienia wymogów KRK) w modelu opartym na danych z ankiet od absolwentów. Zespół specjalistów wybrał wariant III. W kolejnym etapie ekonometryk we współpracy z informatykiem stworzyli propozycję badanych zmiennych (współczynników) tworzących model. Współczynniki dla każdego z modeli powstały w oparciu o: analizę pojemności informacyjnej każdej z badanych zmiennych; obiektywność danego czynnika; brak autokorelacji czynników wewnątrz modelu; możliwość pobrania danych z poszczególnych narzędzie; konieczność zachowania prostoty i efektywności wnioskowania. Zaproponowane współczynniki zaprezentowano w rozdziale 4 niniejszego opracowania. Zespół specjalistów zatwierdził zaproponowane współczynniki w kolejnym etapie. Następnie przystąpiono do doboru wag dla poszczególnych współczynników. Każdy ze specjalistów miał za zadanie dobrać odpowiednie wagi dla każdego z modeli stosując się do 2 zasad: każda z wag miała mieścić się w przedziale od ; suma wszystkich wag musi wynosi dokładnie 1. Współczynniki w każdym z modeli zostały natomiast sprowadzone do wartości od 0-1. W ten sposób, wynik dla każdego z modeli może przyjmować teoretycznie wartości od W następnej wersji modelu przyjęto wagi wyliczone jako średnie arytmetyczne wag przyznanych przez poszczególnych członków zespołu specjalistów. Każda z wag została zaokrąglona do 1 miejsca po przecinku. powstałe modele poddano analizie i ocenie przez grupę empowerment. Członkowie grupy w swoich raportach zawarli wnioski dotyczące modeli. Wnioski te zostały poddane analizie przez grupę empowerment. 98

99 2. ZASADY INTERPRETACJI WYNIKÓW UZYSKANYCH Z MODELI EKONOMETRYCZNYCH 2.1. MODELE OCENY RYNKOWOŚCI DLA KIERUNKU LEKARSKIEGO MODEL OPARTY NA DANYCH Z OKRĘGOWYCH IZB LEKARSKICH W modelu tym zdefiniowano następujące współczynniki, które wpływają na rynkowość danego kierunku studiów: W 1 - Odsetek absolwentów, którzy pracują w zawodzie waga 0,3 (w 1 ); W 2 - Odsetek absolwentów, którzy uzyskali prawo do wykonywania zawodu a nie pracują w zawodzie waga -0,1 (w 2 ); W 3 - Odsetek absolwentów, którzy posiadają specjalizację waga 0,4 (w 3 ); W 4 - Odsetek absolwentów, którzy prowadzą indywidualną praktykę waga 0,4 (w 4 ). Wartość wynikowa powyższego modelu jest obliczana według wzoru: X loil = W 1 * w 1 + W 2 * w 2 + W 3 * w 3 + W 4 * w 4 Wartość powyższego wskaźnika mieści się zawsze w przedziale [0;1]. Do interpretacji niniejszej wartości konieczne jest posiadanie danych historycznych, które umożliwią porównanie wartości dla poszczególnych uczelni. Należy również podkreślić, że model oparty na danych z Izby ze względu na swoją konstrukcję nie ma zastosowania dla danych zgromadzonych po 3 latach od zakończenia studiów. Na podstawie opinii specjalistów określono następujące oceny dla poszczególnych przedziałów wskaźnika dla danych zgromadzonych po 5 latach od zakończenia studiów: 0-0,25 bardzo słaba jakość kształcenia; 0,25 0,35 słaba jakość kształcenia; 0,35 0,45 przeciętna jakość kształcenia; 0,45 0,5 dobra jakość kształcenia; Powyżej 0,5 bardzo dobra jakość kształcenia. Przedziały te należy traktować jako dane orientacyjne, wymagające weryfikacji po etapie testowania. Dopiero po zgromadzeniu wyników testowania oraz omówieniu tych wyników na spotkaniach z grupą empowerment będzie można stworzyć wiarygodny system ocen na podstawie wyników z powyższego modelu. 99

100 MODEL OPARTY NA DANYCH Z ANKIET OD ABSOLWENTÓW W modelu tym zdefiniowano następujące współczynniki, które wpływają na rynkowość danego kierunku studiów: W 1 - Odsetek absolwentów, którzy pracują w zawodzie waga 0,1 (w 1 ); W 2 - Odsetek absolwentów, którzy rozpoczęli lub posiadają specjalizację waga 0,3 (w 2 ); W 3 - Średni czas, po jakim absolwent podjął pracę w zawodzie (pyt. 10) waga 0,2 (w 3 ); W 4 - Średnia ocena sytuacji zawodowej (pyt. 7 ankiety absolwentów) waga 0,3 (w 4 ); W 5 - Średnia ocena stopnia, w jakim studia przyczyniły się do osiągnięcia wymagań KRK przez absolwenta (pyt. 1,2,3) waga 0,1 (w 5 ). Wskaźniki W1 i W2 przyjmują wartości w przedziale [0;1]. Natomiast pozostałe wskaźniki (W 3, W 4 oraz W 5 ) przyjmują wartości odmienne. Dlatego też, celem zachowania standardowej wartości dla wyników poszczególnych modeli, sprowadzono wartości niniejszych wskaźników również do przedziału [0;1], tworząc wskaźniki: W 3(0;1), W 4(0;1) oraz W 5(0;1), gdzie: W 3(0;1) = 1 : W 3 * 0,25 Wartości dla poszczególnych odpowiedzi w pytaniu 10 z ankiety są podane w przedziałach. Dlatego też, do obliczenia wartości wskaźnika przyjęto środki tych przedziałów. I tak przyjęto odpowiednio: średnią wartość dla odpowiedzi a (w czasie krótszym niż 6 miesięcy) przyjęto na poziomie 0,25; średnią wartość dla odpowiedzi b (od 6 12 miesięcy) przyjęto na poziomie 0,75; średnią wartość dla odpowiedzi c (1 2 lata) przyjęto na poziomie 1,5; średnią wartość dla odpowiedzi d (powyżej 2 lat) przyjęto na poziomie 3. W 4(0;1) = W 4 / 5; W 5(0;1) = W 5 / 5. Wartość wynikowa powyższego modelu jest obliczana według wzoru: X la = W 1 * w 1 + W 2 * w 2 + W 3(0;1) * w 3 + W 4 * w 4(0;1) + W 5 * w 5(0;1) Wartość powyższego wskaźnika mieści się zawsze w przedziale [0;1]. Do interpretacji niniejszej wartości konieczne jest posiadanie danych historycznych, które umożliwią porównanie wartości dla poszczególnych uczelni. Na podstawie opinii specjalistów określono następujące oceny dla poszczególnych przedziałów wskaźnika dla danych zgromadzonych zarówno po 3 jak i po 5 latach od zakończenia studiów: 0-0,45 bardzo słaba jakość kształcenia; 0,46 0,55 słaba jakość kształcenia; 0,55 0,75 przeciętna jakość kształcenia; 0,75 0,85 dobra jakość kształcenia; Powyżej 0,85 bardzo dobra jakość kształcenia. Przedziały te należy traktować jako dane orientacyjne, wymagające weryfikacji po etapie testowania. Dopiero po zgromadzeniu wyników testowania oraz omówieniu tych wyników na spotkaniach z grupą empowerment będzie można stworzyć wiarygodny system ocen na podstawie wyników z powyższego modelu. 100

101 2.2. MODELE OCENY RYNKOWOŚCI DLA KIERUNKU LEKARSKO-DENTYSTYCZNEGO MODEL OPARTY NA DANYCH Z OKRĘGOWYCH IZB LEKARSKICH W modelu tym zdefiniowano następujące współczynniki, które wpływają na rynkowość danego kierunku studiów: W 1 - Odsetek absolwentów, którzy pracują w zawodzie waga 0,3 (w 1 ); W 2 - Odsetek absolwentów, którzy uzyskali prawo do wykonywania zawodu a nie pracują w zawodzie waga -0,1 (w 2 ); W 3 - Odsetek absolwentów, którzy posiadają specjalizację waga 0,4 (w 3 ); W 4 - Odsetek absolwentów, którzy prowadzą indywidualną praktykę waga 0,4 (w 4 ). Wartość wynikowa powyższego modelu jest obliczana według wzoru: X doil = W 1 * w 1 + W 2 * w 2 + W 3 * w 3 + W 4 * w 4 Wartość powyższego wskaźnika mieści się zawsze w przedziale [0;1]. Do interpretacji niniejszej wartości konieczne jest posiadanie danych historycznych, które umożliwią porównanie wartości dla poszczególnych uczelni. Należy również podkreślić, że model oparty na danych z Izby ze względu na swoją konstrukcję nie ma zastosowania dla danych zgromadzonych po 3 latach od zakończenia studiów. Na podstawie opinii specjalistów określono następujące oceny dla poszczególnych przedziałów wskaźnika dla danych zgromadzonych po 5 latach od zakończenia studiów: 0-0,35 bardzo słaba jakość kształcenia; 0,36 0,45 słaba jakość kształcenia; 0,46 0,55 przeciętna jakość kształcenia; 0,56 0,7 dobra jakość kształcenia; Powyżej 0,7 bardzo dobra jakość kształcenia. Przedziały te należy traktować jako dane orientacyjne, wymagające weryfikacji po etapie testowania. Dopiero po zgromadzeniu wyników testowania oraz omówieniu tych wyników na spotkaniach z grupą empowerment będzie można stworzyć wiarygodny system ocen na podstawie wyników z powyższego modelu MODEL OPARTY NA DANYCH Z ANKIET OD ABSOLWENTÓW W modelu tym zdefiniowano następujące współczynniki, które wpływają na rynkowość danego kierunku studiów: W 1 - Odsetek absolwentów, którzy pracują w zawodzie waga 0,1 (w 1 ); W 2 - Odsetek absolwentów, którzy rozpoczęli lub posiadają specjalizację waga 0,3 (w 2 ); 101

102 W 3 - Średni czas, po jakim absolwent podjął pracę w zawodzie (pyt. 10) waga 0,2 (w 3 ); W 4 - Średnia ocena sytuacji zawodowej (pyt. 7 ankiety absolwentów) waga 0,3 (w 4 ); W 5 - Średnia ocena stopnia, w jakim studia przyczyniły się do osiągnięcia wymagań KRK przez absolwenta (pyt. 1,2,3) waga 0,1 (w 5 ). Wskaźniki W1 i W2 przyjmują wartości w przedziale [0;1]. Natomiast pozostałe wskaźniki (W 3, W 4 oraz W 5 ) przyjmują wartości odmienne. Dlatego też, celem zachowania standardowej wartości dla wyników poszczególnych modeli, sprowadzono wartości niniejszych wskaźników również do przedziału [0;1], tworząc wskaźniki: W 3(0;1), W 4(0;1) oraz W 5(0;1), gdzie: W 3(0;1) = 1 : W 3 * 0,25 Wartości dla poszczególnych odpowiedzi w pytaniu 10 z ankiety są podane w przedziałach. Dlatego też, do obliczenia wartości wskaźnika przyjęto środki tych przedziałów. I tak przyjęto odpowiednio: średnią wartość dla odpowiedzi a (w czasie krótszym niż 6 miesięcy) przyjęto na poziomie 0,25; średnią wartość dla odpowiedzi b (od 6 12 miesięcy) przyjęto na poziomie 0,75; średnią wartość dla odpowiedzi c (1 2 lata) przyjęto na poziomie 1,5; średnią wartość dla odpowiedzi d (powyżej 2 lat) przyjęto na poziomie 3. W 4(0;1) = W 4 / 5; W 5(0;1) = W 5 / 5. Wartość wynikowa powyższego modelu jest obliczana według wzoru: X da = W 1 * w 1 + W 2 * w 2 + W 3(0;1) * w 3 + W 4 * w 4(0;1) + W 5 * w 5(0;1) Wartość powyższego wskaźnika mieści się zawsze w przedziale [0;1]. Do interpretacji niniejszej wartości konieczne jest posiadanie danych historycznych, które umożliwią porównanie wartości dla poszczególnych uczelni. Na podstawie opinii specjalistów określono następujące oceny dla poszczególnych przedziałów wskaźnika dla danych zgromadzonych zarówno po 3 jak i po 5 latach od zakończenia studiów: 0-0,45 bardzo słaba jakość kształcenia; 0,46 0,55 słaba jakość kształcenia; 0,55 0,75 przeciętna jakość kształcenia; 0,75 0,85 dobra jakość kształcenia; Powyżej 0,85 bardzo dobra jakość kształcenia. Przedziały te należy traktować jako dane orientacyjne, wymagające weryfikacji po etapie testowania. Dopiero po zgromadzeniu wyników testowania oraz omówieniu tych wyników na spotkaniach z grupą empowerment będzie można stworzyć wiarygodny system ocen na podstawie wyników z powyższego modelu. 102

103 2.3. MODELE OCENY RYNKOWOŚCI DLA KIERUNKU PIELĘGNIARSKIEGO MODEL OPARTY NA DANYCH Z OKRĘGOWYCH IZB PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH W modelu tym zdefiniowano następujące współczynniki, które wpływają na rynkowość danego kierunku studiów: W 1 - Odsetek absolwentów, którzy pracują w zawodzie waga 0,5 (w 1 ); W 2 - Odsetek absolwentów, którzy uzyskali prawo do wykonywania zawodu a nie pracują w zawodzie waga -0,1 (w 2 ); W 3 - Odsetek absolwentów, którzy posiadają specjalizację waga 0,5 (w 3 ); W 4 - Odsetek absolwentów, którzy prowadzą indywidualną praktykę waga 0,1 (w 4 ). Wartość wynikowa powyższego modelu jest obliczana według wzoru: X pieloipip = W 1 * w 1 + W 2 * w 2 + W 3 * w 3 + W 4 * w 4 Wartość powyższego wskaźnika mieści się zawsze w przedziale [0;1]. Do interpretacji niniejszej wartości konieczne jest posiadanie danych historycznych, które umożliwią porównanie wartości dla poszczególnych uczelni. Należy również podkreślić, że model oparty na danych z Izby ze względu na swoją konstrukcję nie ma zastosowania dla danych zgromadzonych po 3 latach od zakończenia studiów. Na podstawie opinii specjalistów określono następujące oceny dla poszczególnych przedziałów wskaźnika dla danych zgromadzonych po 5 latach od zakończenia studiów: 0-0,35 bardzo słaba jakość kształcenia; 0,36 0,45 słaba jakość kształcenia; 0,46 0,55 przeciętna jakość kształcenia; 0,56 0,65 dobra jakość kształcenia; Powyżej 0,66 bardzo dobra jakość kształcenia. Przedziały te należy traktować jako dane orientacyjne, wymagające weryfikacji po etapie testowania. Dopiero po zgromadzeniu wyników testowania oraz omówieniu tych wyników na spotkaniach z grupą empowerment będzie można stworzyć wiarygodny system ocen na podstawie wyników z powyższego modelu MODEL OPARTY NA DANYCH Z ANKIET OD ABSOLWENTÓW W modelu tym zdefiniowano następujące współczynniki, które wpływają na rynkowość danego kierunku studiów: W 1 - Odsetek absolwentów, którzy pracują w zawodzie waga 0,1 (w 1 ); W 2 - Odsetek absolwentów, którzy rozpoczęli lub posiadają specjalizację waga 0,3 (w 2 ); 103

104 W 3 - Średni czas, po jakim absolwent podjął pracę w zawodzie (pyt. 10) waga 0,1 (w 3 ); W 4 - Średnia ocena sytuacji zawodowej (pyt. 7 ankiety absolwentów) waga 0,4 (w 4 ); W 5 - Średnia ocena stopnia, w jakim studia przyczyniły się do osiągnięcia wymagań KRK przez absolwenta (pyt. 1,2,3) waga 0,1 (w 5 ). Wskaźniki W1 i W2 przyjmują wartości w przedziale [0;1]. Natomiast pozostałe wskaźniki (W 3, W 4 oraz W 5 ) przyjmują wartości odmienne. Dlatego też, celem zachowania standardowej wartości dla wyników poszczególnych modeli, sprowadzono wartości niniejszych wskaźników również do przedziału [0;1], tworząc wskaźniki: W 3(0;1), W 4(0;1) oraz W 5(0;1), gdzie: W 3(0;1) = 1 : W 3 * 0,25 Wartości dla poszczególnych odpowiedzi w pytaniu 10 z ankiety są podane w przedziałach. Dlatego też, do obliczenia wartości wskaźnika przyjęto środki tych przedziałów. I tak przyjęto odpowiednio: średnią wartość dla odpowiedzi a (w czasie krótszym niż 6 miesięcy) przyjęto na poziomie 0,25; średnią wartość dla odpowiedzi b (od 6 12 miesięcy) przyjęto na poziomie 0,75; średnią wartość dla odpowiedzi c (1 2 lata) przyjęto na poziomie 1,5; średnią wartość dla odpowiedzi d (powyżej 2 lat) przyjęto na poziomie 3. W 4(0;1) = W 4 / 5; W 5(0;1) = W 5 / 5. Wartość wynikowa powyższego modelu jest obliczana według wzoru: X PielA = W 1 * w 1 + W 2 * w 2 + W 3(0;1) * w 3 + W 4 * w 4(0;1) + W 5 * w 5(0;1) Wartość powyższego wskaźnika mieści się zawsze w przedziale [0;1]. Do interpretacji niniejszej wartości konieczne jest posiadanie danych historycznych, które umożliwią porównanie wartości dla poszczególnych uczelni. Na podstawie opinii specjalistów określono następujące oceny dla poszczególnych przedziałów wskaźnika dla danych zgromadzonych zarówno po 3 jak i po 5 latach od zakończenia studiów: 0-0,45 bardzo słaba jakość kształcenia; 0,46 0,55 słaba jakość kształcenia; 0,55 0,75 przeciętna jakość kształcenia; 0,75 0,85 dobra jakość kształcenia; Powyżej 0,85 bardzo dobra jakość kształcenia. Przedziały te należy traktować jako dane orientacyjne, wymagające weryfikacji po etapie testowania. Dopiero po zgromadzeniu wyników testowania oraz omówieniu tych wyników na spotkaniach z grupą empowerment będzie można stworzyć wiarygodny system ocen na podstawie wyników z powyższego modelu. 104

105 2.4. MODELE OCENY RYNKOWOŚCI DLA KIERUNKU POŁOŻNICTWO MODEL OPARTY NA DANYCH Z OKRĘGOWYCH IZB PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH W modelu tym zdefiniowano następujące współczynniki, które wpływają na rynkowość danego kierunku studiów: W 1 - Odsetek absolwentów, którzy pracują w zawodzie waga 0,5 (w 1 ); W 2 - Odsetek absolwentów, którzy uzyskali prawo do wykonywania zawodu a nie pracują w zawodzie waga -0,1 (w 2 ); W 3 - Odsetek absolwentów, którzy posiadają specjalizację waga 0,5 (w 3 ); W 4 - Odsetek absolwentów, którzy prowadzą indywidualną praktykę waga 0,1 (w 4 ). Wartość wynikowa powyższego modelu jest obliczana według wzoru: X PołOIPiP = W 1 * w 1 + W 2 * w 2 + W 3 * w 3 + W 4 * w 4 Wartość powyższego wskaźnika mieści się zawsze w przedziale [0;1]. Do interpretacji niniejszej wartości konieczne jest posiadanie danych historycznych, które umożliwią porównanie wartości dla poszczególnych uczelni. Należy również podkreślić, że model oparty na danych z Izby ze względu na swoją konstrukcję nie ma zastosowania dla danych zgromadzonych po 3 latach od zakończenia studiów. Na podstawie opinii specjalistów określono następujące oceny dla poszczególnych przedziałów wskaźnika dla danych zgromadzonych po 5 latach od zakończenia studiów: 0-0,35 bardzo słaba jakość kształcenia; 0,36 0,45 słaba jakość kształcenia; 0,46 0,55 przeciętna jakość kształcenia; 0,56 0,65 dobra jakość kształcenia; Powyżej 0,66 bardzo dobra jakość kształcenia. Przedziały te należy traktować jako dane orientacyjne, wymagające weryfikacji po etapie testowania. Dopiero po zgromadzeniu wyników testowania oraz omówieniu tych wyników na spotkaniach z grupą empowerment będzie można stworzyć wiarygodny system ocen na podstawie wyników z powyższego modelu MODEL OPARTY NA DANYCH Z ANKIET OD ABSOLWENTÓW W modelu tym zdefiniowano następujące współczynniki, które wpływają na rynkowość danego kierunku studiów: W 1 - Odsetek absolwentów, którzy pracują w zawodzie waga 0,1 (w 1 ); W 2 - Odsetek absolwentów, którzy rozpoczęli lub posiadają specjalizację waga 0,3 (w 2 ); 105

106 W 3 - Średni czas, po jakim absolwent podjął pracę w zawodzie (pyt. 10) waga 0,1 (w 3 ); W 4 - Średnia ocena sytuacji zawodowej (pyt. 7 ankiety absolwentów) waga 0,4 (w 4 ); W 5 - Średnia ocena stopnia, w jakim studia przyczyniły się do osiągnięcia wymagań KRK przez absolwenta (pyt. 1,2,3) waga 0,1 (w 5 ). Wskaźniki W1 i W2 przyjmują wartości w przedziale [0;1]. Natomiast pozostałe wskaźniki (W 3, W 4 oraz W 5 ) przyjmują wartości odmienne. Dlatego też, celem zachowania standardowej wartości dla wyników poszczególnych modeli, sprowadzono wartości niniejszych wskaźników również do przedziału [0;1], tworząc wskaźniki: W 3(0;1), W 4(0;1) oraz W 5(0;1), gdzie: W 3(0;1) = 1 : W 3 * 0,25 Wartości dla poszczególnych odpowiedzi w pytaniu 10 z ankiety są podane w przedziałach. Dlatego też, do obliczenia wartości wskaźnika przyjęto środki tych przedziałów. I tak przyjęto odpowiednio: średnią wartość dla odpowiedzi a (w czasie krótszym niż 6 miesięcy) przyjęto na poziomie 0,25; średnią wartość dla odpowiedzi b (od 6 12 miesięcy) przyjęto na poziomie 0,75; średnią wartość dla odpowiedzi c (1 2 lata) przyjęto na poziomie 1,5; średnią wartość dla odpowiedzi d (powyżej 2 lat) przyjęto na poziomie 3. W 4(0;1) = W 4 / 5; W 5(0;1) = W 5 / 5. Wartość wynikowa powyższego modelu jest obliczana według wzoru: X PołA = W 1 * w 1 + W 2 * w 2 + W 3(0;1) * w 3 + W 4 * w 4(0;1) + W 5 * w 5(0;1) Wartość powyższego wskaźnika mieści się zawsze w przedziale [0;1]. Do interpretacji niniejszej wartości konieczne jest posiadanie danych historycznych, które umożliwią porównanie wartości dla poszczególnych uczelni. Na podstawie opinii specjalistów określono następujące oceny dla poszczególnych przedziałów wskaźnika dla danych zgromadzonych zarówno po 3 jak i po 5 latach od zakończenia studiów: 0-0,45 bardzo słaba jakość kształcenia; 0,46 0,55 słaba jakość kształcenia; 0,55 0,75 przeciętna jakość kształcenia; 0,75 0,85 dobra jakość kształcenia; Powyżej 0,85 bardzo dobra jakość kształcenia. Przedziały te należy traktować jako dane orientacyjne, wymagające weryfikacji po etapie testowania. Dopiero po zgromadzeniu wyników testowania oraz omówieniu tych wyników na spotkaniach z grupą empowerment będzie można stworzyć wiarygodny system ocen na podstawie wyników z powyższego modelu. 106

107 III. PODRĘCZNIK STRATEGICZNE ZARZĄDZANIE UCZELNIĄ WYŻSZĄ Z UWZGLĘDNIENIEM ZMIENIAJĄCEJ SIĘ STRUKTURY SOCJO- EKONOMICZNEJ KRAJU, ZASAD RÓWNOŚCIOWYCH ORAZ INFORMACJI POCHODZĄCYCH Z SYSTEMU MONITORINGU LOSÓW ZAWODOWYCH ABSOLWENTÓW 1. ANALIZA SYTUACJI SZKOLNICTWA WYŻSZEGO W POLSCE WRAZ Z PRZEGLĄDEM SYTUACJI W INNYCH KRAJACH EUROPY 1.1 SYTUACJA DEMOGRAFICZNA SZKOLNICTWA WYŻSZEGO Od 1990 roku polskie szkolnictwo wyższe było w okresie stałego i dynamicznego wzrostu. W ciągu piętnastu lat (lata ) liczba studentów wzrosła z do , co daje wzrost o 380%. Wzrost liczby studentów miał 2 zasadnicze źródła: zwiększenie aspiracji edukacyjnych Polaków, czego efektem był rosnący odsetek osób zdających egzamin maturalny oraz długotrwały wyż demograficzny. Poniższy rysunek przedstawia liczbę studentów w Polsce w latach Rysunek 1. Liczba studentów w Polsce w latach Liczba studentów w Polsce w latach Źródło: Główny Urząd Statystyczny Powyższy wykres wskazuje na załamanie się tendencji wzrostowej począwszy od roku W latach nastąpił spadek liczby studentów do , czyli o 13,6%. Głównym powodem tej niekorzystnej tendencji jest z całą pewnością zmniejszenie liczebności populacji w wieku 19-24, która stanowi ponad 70% studentów. Wpływ wyżu demograficznego na liczbę studentów dobrze obrazuje poniższy rysunek. 107

108 Rysunek 2. Liczba osób w wieku 19 lat w latach Liczba osób w wieku 19 lat w latach Wyż demograficzny, który tak znacząco przyczynił się do powstania boomu edukacyjnego, trwał do roku 2002, gdy szkoły średnie kończyła młodzież z wyżu demograficznego. wielkie osłabienie trendu w roku 2000 i 2001 było spowodowane spadkiem liczby urodzeń w Polsce w latach w wyniku społecznych napięć w kraju oraz wprowadzenia stanu wojennego. Wyż demograficzny kumuluje się w czasie, dlatego jego prawdziwy wpływ na kształtowanie się wielkości potencjału edukacyjnego widać dopiero na poniższym rysunku, przedstawiającym dynamikę wzrostu liczebności grupy wiekowej 19-24, z której rekrutuje się ponad 70% studentów. Rysunek 3. Liczba osób w wieku w latach Liczba osób w wieku lata w latach Uwarunkowania demograficzne w sposób bezpośredni warunkują potencjalny rozmiar popytu wewnętrznego na szkolnictwo wyższe. Wyż demograficzny, który tak znacząco przyczynił się do powstania boomu edukacyjnego, trwał nieprzerwanie do roku 2002, gdy szkoły średnie kończyła 108

109 młodzież z wyżu demograficznego z przełomu lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych. Każdy kolejny rok oznacza spadek liczby 19-latków, a tym samym odwrócenie się korzystnego dla polskiego szkolnictwa wyższego trendu. Proces ten trwa do dziś i jak pokazują statystyki, trwać będzie do 2021 roku, powodując stopniowy spadek liczby osób w tradycyjnym wieku studenckim. Na podstawie liczby osób młodych oraz uwzględniając dane GUS dotyczące liczebności Polaków w wieku poniżej 19 lat można dokonać prognozy liczby 19-latków a latach następnych. Najlepiej obrazuje to rysunek poniżej. Rysunek 4. Liczba 19-latków w latach oraz prognoza na lata Liczba 19-latków w latach oraz prognoza na lata Źródła: 1. Główny Urząd Statystyczny dla danych za lata Obliczenia własne na podstawie danych z Głównego Urzędu Statystycznego dla danych za lata Do roku 2021 przewiduje się utrzymanie tendencji spadkowej w liczbie 19-latków. Wynika to z faktu, iż z w latach rodziło się coraz mniej dzieci, co przekłada się na coraz mniejszą liczebność 19-latków. Jak przedstawiono na powyższym rysunku, liczba 19-latków osiągnie minimum w roku 2021 (prognozowana liczebność mieszkańców Polski w wieku 19 lat w roku 2012 wynosi osób), co oznacza spadek w stosunku do roku 2002 (w roku tym zanotowano największą liczbę 19-latków w analizowanym okresie od roku 1990) o 49,2%. W roku 2021, 19-latków będzie o 26,6% mniej niż w roku Należy dodać, że wpływ niżu demograficznego wśród 19-latków na popyt na szkolnictwo wyższe kumuluje się w latach; wynika to z faktu, iż w każdym kolejnym roku zmniejsza się baza osób stanowiąca główną grupę osób, spośród której młodzi ludzie zaczynają studia. drastyczna zmiana wynikająca z niżu demograficznego przełoży się na istotne zmniejszenie popytu na studia wyższe. Z prognoz opracowanych na podstawie dostępnych danych wynika, że latach łączna liczba osób w wieku będzie wyraźnie malała w wyniku narastania niżu demograficznego. Zjawisko to obrazuje poniższy wykres. 109

110 Rysunek 5. Liczba osób w wieku w latach oraz prognoza na lata Liczba osób w wieku w latach oraz prognoza na lata Źródła: 1. Główny Urząd Statystyczny dla danych za lata Obliczenia własne na podstawie danych z Głównego Urzędu Statystycznego dla danych za lata Podstawą do sporządzenia prognoz były dane dotyczące liczby ludności według poszczególnych roczników w wieku od 0-21 lat w Polsce według stanu na r. Na ich podstawie określono spodziewaną liczebność tych roczników w przyszłości, co było podstawą do sporządzenia prognozy liczby osób w wieku 19 lat oraz w wieku lata w latach Poniższy rysunek przedstawia dane dotyczące liczby ludności w Polsce w poszczególnych grupach wiekowych według stanu na dzień r. 110

111 Rysunek 6. Liczba ludności według poszczególnych roczników (wiek od 0-21 lat) w Polsce według stanu na r Liczba ludności według poszczególnych roczników (wiek od 0-21 lat) w Polsce według stanu na r Źródła: 1. Główny Urząd Statystyczny dla danych za lata Obliczenia własne na podstawie danych z Głównego Urzędu Statystycznego dla danych za lata ANALIZA I PROGNOZA DYNAMIKI LICZBY STUDENTÓW Z POLSKI Liczba studentów w Polsce od roku 2006 weszła w trend malejący. Trend ten, jak wykazano w rozdziale 1.1., jest silnie podparty niżem demograficznym. Należy jednak zwrócić uwagę na fakt, iż na liczbę studentów w Polsce mają wpływ również inne czynniki, niezależne od sytuacji demograficznej. Najlepiej obrazuje ten fakt poniższy rysunek. 111

112 Rysunek 7. Liczna studentów oraz osób w wieku w Polsce w latach Liczba studentów oraz osób w wieku w Polsce w latach Liczba osób w wieku lata w Polsce Liczba studentów w Polsce Źródła: 1. Główny Urząd Statystyczny dla danych za lata W trakcie wyżu demograficznego w latach oraz w okresie, w którym w efekcie kumulacji dalej wzrastała liczba osób w wieku 19-24, liczebność tej grupy wiekowej wzrosła o 30%. Liczba studentów w tym okresie wzrastała wielokrotnie szybciej: z osób na studiach w roku 1990 wzrosła do w roku 2005 (o ponad 380%). Oznacza to, że również inne czynniki wpłynęły na wzrost liczby studentów. Co więcej, wyż demograficzny nie był najistotniejszym czynnikiem, gdyż liczebność grupy wiekowej stanowiącej bazę dla studentów wzrastała prawie 13 razy wolniej niż liczba studentów. Głównym czynnikiem powodującym wzrost liczby studentów był wzrost zainteresowania studiowaniem wśród młodzieży. Po 1989 roku w Polsce zmienił się ustrój gospodarczy. Gospodarka centralnie planowana została zastąpiona gospodarką wolnorynkową, co więcej, w poprzednim systemie preferowana była klasa robotnicza, czyli osoby z wykształceniem podstawowym i średnim. Absolwenci studiów nierzadko byli słabiej wynagradzani niż pracownicy fizyczni co powodowało niewielkie relatywnie zainteresowanie kontynuowaniem nauki na poziomie wyższym. Po roku 1989 wzrósł popyt na wysoko wykwalifikowanych pracowników, co przełożyło się na wzrost popytu na studia. W efekcie znacznie wzrósł wskaźnik liczby studentów na mieszkańców oraz liczby studentów na mieszkańców w wieku lata. Poniższy wykres przedstawia zmianę wskaźnika liczby studentów na mieszkańców Polski w wieku lata w latach

113 6000 Rysunek 8. Wskaźnik liczby studentów na mieszkańców w wieku lata w Polsce w latach Wskaźnik liczby studentów na mieszkańców w wieku lata w Polsce w latach Źródła: 1. Główny Urząd Statystyczny dla danych za lata Wskaźnik ten wzrósł z poziomu 1 324,8 w roku 1990 do poziomu 5 391,7 w roku 2010 czyli aż o 307%. W tym miejscu należy wyjaśnić konstrukcję niniejszego wskaźnika. Do jego obliczenia przyjęto wszystkich studentów, nie tylko tych, którzy są w wieku lata. Wskaźnik ten zatem nie oznacza, że w Polsce studiuje ponad 50% osób w wieku lata. Faktycznie w Polsce studiuje około 41% osób w wieku lata. Na podstawie przytoczonych danych można zatem wyciągnąć wniosek, że za wzrost liczby studentów odpowiedzialny jest przede wszystkim znaczny wzrost zainteresowania studiowaniem wśród młodych ludzi, którzy liczą na to, że po zakończeniu studiów będą mogli znaleźć atrakcyjniejszą pracę. To właśnie wzrost zainteresowania studiowaniem spowodował, że w roku 2005, pomimo spadku liczby osób w wieku wzrosła liczba studentów. mniej jednak należy zauważyć, że wskaźnik ten w latach wszedł najprawdopodobniej w niewielki trend spadkowy. Jego wartość w latach spadła z 5 391,7 do czyli o 1,6%. Jest to spowodowane wzrostem zainteresowania kształceniem na poziomie zawodowym i średnim technicznym. Tendencja ta jednak z dużym prawdopodobieństwem będzie miała charakter tymczasowy i można przypuszczać, że zainteresowanie studiowaniem utrzyma się (w relacji do liczebności studentów w wieku 19-24) na porównywalnym poziomie. 113

114 W różnych sytuacjach demograficznych miarą powszechności kształcenia są współczynniki skolaryzacji, czyli udział liczby studentów w ogólnej liczbie osób w wieku właściwym dla studiowania (19-24 lat). Współczynnik skolaryzacji brutto jest to stosunek wszystkich osób uczących się na danym poziomie do całej populacji osób będących w wieku nominalnie przypisanym temu poziomowi kształcenia. Współczynnik skolaryzacji netto to stosunek liczby studentów w nominalnym wieku kształcenia na danym poziomie do liczby ludności zdefiniowanej, jak przy współczynniku skolaryzacji brutto, czyli do całej populacji osób będących w wieku nominalnie przypisanym temu poziomowi kształcenia. Wykres (rysunek 9) pokazuje dynamikę wskaźnika skolaryzacji brutto i netto w latach (okres załamania trendu demograficznego). Rysunek 9. Wskaźnik skolaryzacji brutto i netto w Polsce w latach Źródło: Instytut Rozwoju Kapitału Intelektualnego im. Sokratesa, Demograficzne Tsunami. Raport Instytutu Sokratesa na temat wpływu zmian demograficznych na szkolnictwo wyższe do roku 2020, str. 7. Należy zwrócić uwagę, że różnica pomiędzy wskaźnikiem skolaryzacji brutto a wskaźnikiem skolaryzacji netto obrazuje liczebność studentów w wieku powyżej 24 lat. Można zatem stwierdzić, że uczelnie wyższe, przeciwdziałając negatywnym skutkom niżu demograficznego, sięgają po kandydatów legitymujących się słabszym wynikiem maturalnym, zwiększając tym samym udział osób w wieku rozpoczynających studia. W okresie tym natomiast nie zaobserwowano istotnych różnic w liczbie studentów po 24-tym roku życia. Dotychczasowe dane pozwalają wyciągnąć wniosek, że niż demograficzny będzie miał ogromny wpływ na kształt szkolnictwa wyższego w Polsce w najbliższych latach. Prezentowane dotychczas dane dotyczące zmian demograficznych odnoszą się do całego kraju, jednak trzeba pamiętać, że wpływ niżu demograficznego nie będzie taki sam w poszczególnych województwach. Podstawą do przewidywania zmian będą zmiany demograficzne, ale niezwykle istotnym czynnikiem będzie sytuacja społecznogospodarcza poszczególnych województw oraz metropolitalny charakter ich stolic. Kolejnym ważnym aspektem mającym wpływ na strukturę studentów względem typów studiów i uczelni (uczelnie publiczne i niepubliczne, studia stacjonarne i niestacjonarne) jest analiza danych dotyczących liczby studentów w uczelniach publicznych i niepublicznych na studiach stacjonarnych i niestacjonarnych. Poniższy rysunek przedstawia liczbę studentów w szkołach publicznych. 114

115 Rysunek 10. Liczba studentów w uczelniach publicznych w latach Liczba studentów w uczelniach publicznych w latach Studia stacjonarne Studia niestacjonarne Powyższe dane wskazują, że liczba studentów na uczelniach publicznych zmienia się mniej dynamicznie od liczby studentów ogółem. W latach liczba studentów uczelni publicznych spadła o 3,9% podczas, gdy liczba studentów ogółem w tym samym okresie spadła o 15,6%. Oznacza to, że uczelnie publiczne tracą mniejszą liczbę studentów niż uczelnie niepubliczne. Zatem uczelnie publiczne mają większą szansę na przetrwanie bardzo trudnego okresu na rynku, w którym to, zgodnie z prognozą przedstawioną w rozdziale 1.2., liczba osób w wieku lata w Polsce w latach spadnie o prawie 30%. Kolejny ważny wniosek nasuwa się po analizie liczby studentów studiów stacjonarnych na uczelniach publicznych. Jest to o tyle istotne, że w zdecydowanej większości (ponad 90%) są to studia bezpłatne. Jest to jeden ze sposobów, w jaki uczelnie publiczne dostosowują swoją ofertę kształcenia do uwarunkowań demograficznych. Mając na uwadze fakt, iż największym zainteresowaniem cieszą się studia stacjonarne, bezpłatne, uczelnie podejmują działania zmierzające do otwierania nowych, atrakcyjnych kierunków studiów stacjonarnych, korzystając często w tym celu ze środków z Europejskiego Funduszu Społecznego. Powiększając bazę dostępnych miejsc dla studentów na studiach stacjonarnych, uczelnie skutecznie minimalizują negatywny wpływ tendencji demograficznych na liczbę studentów. Zupełnie inaczej wygląda sytuacja na uczelniach niepublicznych. Ze względu na rynkowy charakter uczelni (są to w większości uczelnie prywatne albo takie, dla których organem założycielskim jest organizacja pozarządowa) oraz ich często mniejszy rozmiar, są one w stanie znacznie lepiej dostosować się do uwarunkowań zewnętrznych. Z drugiej strony, uczelnie niepubliczne są często wybierane przez młodych ludzi w drugiej kolejności. Wybierają je często studenci, którzy nie znaleźli miejsca na uczelni publicznej na studiach stacjonarnych. Dodatkowym argumentem potwierdzającym to stwierdzenie jest analiza dynamiki liczby studentów uczelni niepublicznych w Polsce (Rysunek 11). 115

116 Rysunek 11. Liczba studentów uczelni niepublicznych w Polsce w latach Liczba studentów uczelni niepublicznych w Polsce w latach Studia stacjonarne Studia niestacjonarne Powyższe dane pokazują, że początkowo uczelnie niepubliczne o wiele lepiej radziły sobie z negatywnymi skutkami niżu demograficznego niż uczelnie publiczne. Spadek liczby studentów ogółem rozpoczął się w roku Studentów uczelni publicznych zaczęło ubywać już rok wcześniej w roku Natomiast liczba studentów na uczelniach niepublicznych wzrastała aż do roku W późniejszym okresie zaś nastąpił dynamiczny spadek liczby studentów uczelni niepublicznych. W latach liczba studentów spadła z do czyli aż o 30,4%. Poniższy rysunek przedstawia dynamikę liczby studentów płacących i niepłacących za studia. Rysunek 12. Liczba studentów płacących i niepłacących za studia w latach Liczba studentów płacących i niepłacących za studia w latach Płacący za studia płacący za studia 116

117 Pierwsze symptomy załamywania trendu demograficznego widać w malejącej od 2006 roku liczbie studentów płacących za kształcenie na poziomie wyższym (niezależnie od typu uczelni). Studenci w pierwszej kolejności rezygnują z odpłatnych form kształcenia, co jest zachowaniem racjonalnym i ekonomicznie uzasadnionym. W pierwszych latach niżu demograficznego zwiększyła się (pomimo spadku liczby potencjalnych studentów) liczba studentów niepłacących za studia a zmniejszyła się liczba płacących. W latach liczba studentów płacących za studia wzrosła z do czyli o 11,2%. W tym samym okresie, liczba studentów niepłacących za studia spadła z do czyli o 25,5%. Jest to efekt działań uczelni (głównie publicznych), które w ten sposób reagują na zmianę trendu demograficznego. Dostosowują ofertę kształcenia do oczekiwań studentów, poszerzając ofertę studiów niepłatnych, dążąc w ten sposób do utrzymania ogólnej liczby studentów na uczelniach pomimo niżu demograficznego. Powyższy rysunek w sposób jednoznaczny pokazuje, że studia bezpłatne są w Polsce studiami pierwszego wyboru i na liczbę studentów tej grupy niż demograficzny będzie miał najmniejszy wpływ. Prognoza liczby studentów w Polsce Uwarunkowania demograficzne w sposób bezpośredni warunkują potencjalny rozmiar popytu wewnętrznego na szkolnictwo wyższe. Wyż demograficzny, który tak znacząco przyczynił się do powstania boomu edukacyjnego trwał nieprzerwanie do roku 2002, gdy szkoły średnie kończyła młodzież z wyżu demograficznego z przełomu lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych. Każdy kolejny rok oznacza spadek liczby 19-latków a tym samym odwrócenie się korzystnego dla polskiego szkolnictwa wyższego demograficznego trendu. Proces ten rozpoczął się w roku 2003 i jak pokazują statystyki, potrwa do roku Prognozując na dalszy okres można dojść do wniosku, że trend ten potrwa jeszcze o wiele dłużej i nie sposób pokusić się o prognozę, kiedy się zakończy. Jedynie w latach nastąpi krótkotrwały wzrost liczby osób w wieku nominalnym dla studiowania (19-24 lata). Po tym okresie należy spodziewać się dalszego spadku liczebności tej grupy wiekowej w Polsce. Dodatkowo należy podkreślić, że skala tego spadku jest duża i niepokojąca. W związku z sytuacją demograficzną i prognozowanym spadkiem populacji podstawowych edukacyjnych grup wiekowych w najbliższych 8 latach istotne wydaje się pytanie jak te zmiany wpłyną na rynek szkolnictwa wyższego. Choć demografia nie jest jedynym czynnikiem kształtującym popyt na kształcenie wyższe, to z pewnością jest jedynym z absolutnie zasadniczych, choćby dlatego, że wyznacza granicę możliwości popytu wewnętrznego. zasadnicze zmiany demograficzne w populacji grup wiekowych mogą pociągnąć za sobą istotne skutki dla funkcjonowania całego systemu szkolnictwa wyższego w Polsce. Ogromna liczba 450 uczelni może wkrótce okazać się zbyt duża wobec narastającego niżu demograficznego. Dlatego warto jest oszacować, w jaki sposób zmiana uwarunkowań demograficznych wpłynie na spadek liczby studentów, a więc zmianę struktury popytu na kształcenie w uczelniach. Na liczbę studentów w pewnym uproszczeniu wpływ mają 2 zmienne: Liczba osób w wieku lata Wskaźnik skolaryzacji W rozdziale 1.1. dokonano prognozy liczby osób w wieku do roku 2027 i prognozując liczbę studentów oparto się właśnie na tej prognozie. Jest to bardzo wiarygodna prognoza oparta na liczebności populacji w wieku 5-21 lat w Polsce według stanu na dzień r. Błąd tej prognozy, ze względu na marginalną śmiertelność populacji w tym wieku, jest minimalny i nie ma najmniejszego wpływu na jej wartość poznawczą w kontekście analizy przyszłej sytuacji szkolnictwa wyższego w Polsce. 117

118 Prognoza wartości wskaźnika skolaryzacji została przeprowadzona inną, obarczoną większym ryzykiem błędu, metodą. W odróżnieniu od liczby osób w wieku 19-24, nie ma wiarygodnych danych statystycznych, które mogłyby być podstawą do wyliczenia wartości wskaźnika skolaryzacji. Przyjęto więc 2 scenariusze: 1) Scenariusz 1 (prawdopodobieństwo wystąpienia 70%) - zakładający utrzymanie współczynnika skolaryzacji brutto na dotychczasowym poziomie 54%. Scenariusz ten został zastosowany w prognozie liczby studentów przeprowadzonej przez Instytut Sokratesa w opracowaniu pod tytułem Demograficzne Tsunami. Raport Instytutu Sokratesa na temat wpływu zmian demograficznych na szkolnictwo wyższe do roku Jak wspomniano w niniejszym opracowaniu, taki scenariusz jest obdarzony pewnym ryzykiem. Jest to bardzo prawdopodobny scenariusz, ale należy wziąć pod uwagę fakt, że wskaźnik skolaryzacji w Polsce jest znacznie wyższy od wskaźnika skolaryzacji w krajach Unii Europejskiej (wskaźnik ten dla UE27 wynosi 29%). Dlatego też przeprowadzono prognozę liczby studentów w drugim scenariuszu. 2) Scenariusz 2 (prawdopodobieństwo wystąpienia 30%) - zakładający spadek współczynnika skolaryzacji w ciągu najbliższych 10 lat do poziomu średniego dla Unii Europejskiej. Jednocześnie, mając na uwadze cel 5 Strategii Europa 2020 przyjęto założenie, że wskaźnik skolaryzacji w Unii Europejskiej wzrośnie do 35% (przy takim wskaźniku skolaryzacji powyższy cel zostanie osiągnięty). Zakładając równocześnie stały poziom liczby studentów powyżej 24-go roku życia, w wariancie tym przyjęto docelowo wskaźnik skolaryzacji brutto na poziomie 47%. Przyjęto, że wskaźnik będzie dążył do tego poziomu w trendzie linowym. Następnie obliczono tak zwaną wartość oczekiwaną. Zgodnie z definicją, wartość oczekiwana to wartość określająca spodziewany wynik doświadczenia losowego. W niniejszym przypadku, wartością oczekiwaną będzie średnia ważona dla obu scenariuszy, gdzie wagą będzie prawdopodobieństwo ich wystąpienia. Poniższy rysunek przedstawia prognozę liczby studentów w latach dla scenariusza 1. Rysunek 13. Prognoza liczby studentów w Polsce w latach dla scenariusza 1 Prognoza liczby studentów w Polsce w latach dla scenariusza Zaprezentowane powyżej dane wskazują znaczny spadek liczby studentów w analizowanym okresie. W przeciągu najbliższych 10 lat, liczba studentów prognozowana w scenariuszu 1 spadnie z w roku 2012 do w roku 2023 (czyli o prawie 30%). Następnie prognozuje się wzrost liczby studentów w latach do Wariant ten (bardziej optymistyczny w dwóch analizowanych 118

119 wariantów) zakłada znaczny spadek liczby studentów, co może mieć bardzo niekorzystny wpływ na rynek uczelni wyższych w Polsce. Poniżej przedstawiono prognozę liczby studentów dla scenariusza 2. Rysunek 14. Prognoza liczby studentów w Polsce w latach dla scenariusza Prognoza liczby studentów w Polsce w latach dla scenariusza Liczba studentów w tym wariancie spada do jeszcze niższego poziomu. W roku 2023 przewiduje się, że dla scenariusza 2 liczba studentów spadnie do czyli o 38,9%. i spadek liczby studentów miałby bardzo negatywne skutki dla rynku uczelni wyższych w Polsce. Oznaczałby na pewno istotny spadek liczby uczelni wyższych. Również w tym scenariuszu, od roku 2023 prognozuje się wzrost liczby studentów. mniej jednak, trend ten nie będzie miał charakteru trwałego, gdyż dalsze prognozy demograficzne nie są zbyt optymistyczne dla uczelni wyższych. Poniższy rysunek przedstawia wartość oczekiwaną prognozy. Rysunek 15. Prognoza liczby studentów w Polsce w latach wartość oczekiwana Prognoza liczby studentów w Polsce w latach wartość oczekiwana

120 W przypadku średniej ważonej prognoz dla obu scenariuszy, która jest podstawą do dalszego wnioskowania, spadek liczby studentów w analizowanym okresie wyniesie około 32,5%. Po przeprowadzeniu prognozy liczby studentów należy rozważyć kwestię ich struktury względem kwestii odpłatności za studia. W tym przypadku zidentyfikowano 2 warianty: Wariant 1 (prawdopodobieństwo - 80%) - jest rozwinięciem wniosku, że studia bezpłatne są studiami pierwszego wyboru. Założono zatem, że liczba studentów na tych uczelniach nie zmniejszy się i utrzyma się na poziomie równym liczbie studentów w roku Jest to wariant bardzo prawdopodobny, jeśli nie zmienią się istotne warunki finansowania szkolnictwa wyższego w Polsce. Wariant 2 (prawdopodobieństwo wystąpienia 20%) proporcje liczby studentów względem trybu studiów i typu uczelni pozostaną bez zmian. Niż demograficzny wpłynie identycznie na wszystkie grupy studentów. i wariant jest możliwy przede wszystkim przy założeniu, że część studentów zawsze zdecyduje się na studia płatne (zwłaszcza niestacjonarne) ze względu na większą łatwość pogodzenia ich z pracą. mniej jednak, prawdopodobieństw wystąpienia tego wariantu jest wyraźni niższe niż prawdopodobieństwo wystąpienia wariantu 1. Poniższy rysunek przedstawia prognozę liczby studentów w podziale na studia płatne i bezpłatne w wariancie 1. Rysunek 16. Prognoza liczby studentów w podziale na studia płatne i bezpłatne w latach w wariancie 1 Prognoza liczby studentów w podziale na studia płatne i bezpłatne w latach w wariancie Studia płatne Studia bezpłatne 120

121 Poniższy rysunek przedstawia prognozę liczby studentów w podziale na studia płatne i bezpłatne w wariancie 2. Rysunek 17. Prognoza liczby studentów w podziale na studia płatne i bezpłatne w latach w wariancie 2 Prognoza liczby studentów w podziale na studia płatne i bezpłatne w latach w wariancie Studia płatne Studia bezpłatne Poniższy rysunek przedstawia średnią ważoną prognoz liczby studentów w podziale na studia płatne i bezpłatne dla wariantów 1 i 2. Rysunek 18. Średnia wartość prognoz liczby studentów w podziale na studia płatne i bezpłatne dla wariantów 1 i 2 Średnia ważona prognoz liczby studentów w podziale na studia płatne i bezpłatne dla wariantów 1 i Studia płatne Studia bezpłatne 121

122 Dwa warianty oznaczają dwa odmienne scenariusze dla rozwoju polskiego szkolnictwa wyższego. Wariant A prezentuje jak będzie wyglądała liczba studentów, jeśli skutki niżu demograficznego poniesie niemal wyłącznie płatny segment rynku edukacyjnego. Wariant B pokazuje zmiany, jakie w szkolnictwie wyższym wywoła scenariusz, w którym skutki niżu demograficznego będą rozkładały się mniej więcej równomiernie między wszystkie formy studiów. Rozwój wypadków zgodnie z Wariantem B jest możliwy wyłącznie przy założeniu, że istnieje pewna grupa osób, które bez względu na dostępność oferty edukacyjnej zawsze wybierze studia płatne z dwóch powodów związanych ze skrajnie różną sytuacją społeczno-ekonomiczną: Osoby, które są zmuszone ze względu na trudną sytuację finansową na godzenie studiowania z pracą w pełnym wymiarze godzin. ie osoby, bez względu na dostępność oferty edukacyjnej studiów bezpłatnych (stacjonarnych, uniemożliwiających pracy w pełnym wymiarze godzin), zawsze wybiorą płatne studia niestacjonarne jako jedyną opcję umożliwiającą pogodzenie pracy z podnoszeniem kwalifikacji Osoby o wysokich dochodach w gospodarstwie domowym, które ze względów prestiżowych często wybiorą renomowane uczelnie niepubliczne, oferujące wysoki standard kształcenia, bez względu na dostępność oferty studiów bezpłatnych. Osoby te podejmą taką decyzję ze względów prestiżowych Podsumowując wyniki prognozy należy stwierdzić, że każda uczelnia może być dotknięta negatywnymi skutkami spadku liczby studentów. Najprawdopodobniej problem ten w większym stopniu dotyczyć będzie uczelni niepublicznych oraz tych uczelni publicznych, które nie dostosują swojej oferty kształcenia do popytu zgłaszanego ze strony kandydatów na studia. mniej jednak, każda uczelnia wyższa będzie musiała zmierzyć się z wyzwaniem nadchodzącej dekady niżu demograficznego i spadającej liczby studentów. Uczelnie będą zmuszone do wzmożonej konkurencji. Uczelnie niepubliczne będą konkurowały stosując 3 narzędzia: cenę, jakość i promocję. W przypadku uczelni publicznych najważniejszym narzędziem w konkurencji z innymi ośrodkami akademickimi będzie jakość kształcenia. Metody budowania przewagi konkurencyjnej uczelni wyższych poprzez podnoszenie jakości kształcenia będą szerzej opisane w rozdziałach 3 i 4 niniejszego opracowania. 1.3 ZARZĄDZANIE SZKOLNICTWEM WYŻSZYM W EUROPIE Największy wpływ na zarządzanie uczelniami w innych krajach europejskich ma system zarządzania szkolnictwem wyższym w danym kraju. Zatem największy wpływ na zarządzanie uczelnią ma polityka względem uczelni wyższych w danym kraju. W całej Europie dostrzega się potrzebę zarządzania strategicznego szkolnictwem wyższym. Kraje Unii Europejskiej dodatkowo wprowadziły zmiany w polityce szkolnictwa wyższego związane z koniecznością wdrażania postanowień Strategii 2020 oraz Procesu Bolońskiego. Strategia Lizbońska Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu Społecznemu UE 2020 (znana potocznie jako Strategia 2020) to nowy, długofalowy program społeczno-gospodarczy Unii Europejskiej (UE), który zastąpił obowiązującą od 2000 r., zmodyfikowaną pięć lat później, Strategię Lizbońską. Celem Strategii Lizbońskiej było uczynienie z UE najbardziej konkurencyjnej gospodarki świata. Trzy nadrzędne priorytety nowej strategii unijnej to: Rozwój inteligentny (rozwój gospodarki opartej na wiedzy i innowacjach) 122

123 Rozwój zrównoważony (promowanie gospodarki zrównoważonej efektywniej wykorzystującej zasoby, bardziej zielonej, a zarazem konkurencyjnej) Rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu (wzmacnianie gospodarki charakteryzującej się wysokim zatrudnieniem oraz spójnością ekonomiczną, społeczną i terytorialną) Tworząc nową strategię dla Europy przyjęto założenie, że w ramach ukierunkowania prowadzonych działań, Unia Europejska powinna uzgodnić ograniczoną liczbę wymiernych celów na rok Cele te powinny wpisywać się w motyw przewodni, jakim jest inteligentny i zrównoważony rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu 1. Na tej podstawie wybrano 5 celów strategicznych, z który następujące 2 są bezpośrednio związane ze szkolnictwem wyższym: osiągnięcie wskaźnika udziału wydatków na prace badawczo-rozwojowe w relacji do PKB na poziomie 3%. Cel ten został przeniesiony z poprzedniej strategii. Dodatkowo, Komisja podjęła pracę nad wskaźnikiem, który odzwierciedlałby intensywność działalności badawczorozwojowej i innowacyjnej; cel związany z edukacją, dotyczący problemu osób przedwcześnie kończących naukę szkolną, obejmuje ograniczenie wskaźnika przerywania nauki do 10% z wartości bazowej na poziomie 15% oraz zwiększenie do 2020 r. odsetka osób w wieku lat posiadających wyższe wykształcenie z 31% do co najmniej 40%. Zdaniem Komisji zaproponowane cele są istotne dla wszystkich państw członkowskich, bez względu na ich staż w Unii i różnice w rozwoju oraz poziomu życia. jest to podejście polegające na mierzeniu wszystkich jedną miarą. Każde państwo członkowskie jest inne, a Unia Europejska złożona z 27 państw jest dużo bardziej różnorodna, niż była 10 lat temu. Aby każde państwo członkowskie mogło dopasować strategię Europa 2020 do swojej szczególnej sytuacji, Komisja Europejska proponuje, aby powyższe cele unijne przełożyć na krajowe cele i metody realizacji, co umożliwi odzwierciedlenie sytuacji panującej w każdym państwie członkowskim oraz tego, na ile ambitnie może się ono włączyć do wspólnych wysiłków na rzecz osiągnięcia wytyczonych celów. W uzupełnieniu do działań państw członkowskich, Komisja stworzyła i dalej tworzy szereg ambitnych inicjatyw na poziomie Unii Europejskiej, kierujących ją na nową ścieżkę trwalszego rozwoju. każde państwo powinno mieć podobne cele strategiczne. Dobrym przykładem są wydatki na badania i rozwój oraz ich udział w PKB poszczególnych krajów. Poniższy rysunek przedstawia udział wydatków na badania i rozwój w PKB poszczególnych krajów. 1 Rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu oznacza wzmocnienie pozycji obywateli poprzez zapewnienie wysokiego poziomu zatrudnienia, inwestowanie w kwalifikacje, zwalczanie ubóstwa oraz modernizowanie rynków pracy, systemów szkoleń i ochrony socjalnej, aby pomóc ludziom przewidywać zmiany i radzić sobie z nimi oraz móc budować spójne społeczeństwo. 123

124 Rysunek 19. Udział wydatków na badania i rozwój w PKB poszczególnych krajów w roku 2011 Źródło: dane Eurostat. Z niniejszego zestawienia wynika, że 3 kraje Unii Europejskiej już przekroczyły cel określony w Strategii Natomiast kraje takie jak Polska, Malta, Łotwa, Słowacja, Grecja, Bułgaria, Rumunia czy Cypr musiałyby zwiększyć obecny poziom wskaźnika ponad czterokrotnie, co jest mało realne. Dlatego też, każdy kraj ustala własny cel strategiczny zbieżny z celem na poziomie Unii Europejskiej. Proces Boloński Proces ten rozpoczął się dnia 19 czerwca 1999 r., gdy to ministrowie edukacji 29 krajów podpisali tzw. Deklarację Bolońską. Jest to dokument zawierający zadania prowadzące do zbliżenia systemów szkolnictwa wyższego krajów europejskich. Głównym celem Deklaracji Bolońskiej jest stworzenie do 2010 roku Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego. Jego realizacja to: wprowadzenie systemu przejrzystych i porównywalnych stopni poprzez wdrożenie Suplementu do Dyplomu; przyjęcie systemu kształcenia opartego na dwóch/trzech poziomach kształcenia; powszechne stosowanie systemu punktów kredytowych (tj. ECTS- European Credit Transfer System); promocja mobilności studentów, nauczycieli akademickich, naukowców oraz personelu administracyjnego; promocja współpracy europejskiej w zakresie zwiększenia poziomu jakości szkolnictwa wyższego; promocja europejskiego wymiaru szkolnictwa wyższego, szczególnie w zakresie rozwoju zawodowego, mobilności oraz zintegrowanych programów nauczania, szkolenia i badań. Stan realizacji zaleceń Deklaracji Bolońskiej omawiany jest na konferencjach ministrów ds. szkolnictwa wyższego. Odbywają się one co dwa lata i kończą komunikatem podsumowującym dotychczasowe osiągnięcia oraz wyznaczającym dalsze działania. 124

125 Przegląd strategii szkolnictwa wyższego w państwach europejskich. Poniższy rysunek przedstawia zestawienie krajowych priorytetów strategicznych dotyczących szkolnictwa wyższego w krajach europejskich w zakresie systemu finansowania i oraz zarządzania kadrą uczelni. Rysunek 20. Zestawienie krajowych priorytetów strategicznych dotyczących szkolnictwa wyższego w krajach Unii Europejskiej w zakresie finansów i kadry Źródło: Zarządzanie szkolnictwem wyższym w Europie. Strategie, struktury, finansowanie i kadra akademicka, Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji, Warszawa

126 Z powyższej tabeli na szczególną uwagę zasługuje priorytet strategiczny nr 3 - bezpośrednie powiązanie wyników działalności ze środkami finansowymi. Władze wielu państw Unii Europejskiej w coraz większym stopniu są zainteresowane zapewnieniem równowagi pomiędzy środkami finansowymi, jakie inwestują w szkolnictwo wyższe, a całościowymi efektami działalności tego sektora. W związku z tym wprowadzają one mechanizmy finansowania, które służą powiązaniu dotychczasowych efektów czy wyników z przyznawanymi następnie środkami publicznymi. W tym celu prowadzi się zwykle negocjacje budżetowe i zawiera umowy pomiędzy uczelniami a odpowiednim ministerstwem czy radą ds. finansowania, bądź stosuje się oparte na algorytmach systemy podziału środków, które obejmują wskaźniki efektywności [1]. We Francji ustawa o finansowa publicznych (LOLF) wzmocniła powiązanie między finansowaniem szkolnictwa wyższego a wynikami na celach i wskaźnikach. W Finlandii zarządzanie ukierunkowane na wyniki zostało wprowadzone pod koniec lat 80., gdy w budżetach uczelnianych pojawiły się fundusze powiązane z efektywnością. Jednak reforma systemu finansowania rozpoczęła się dopiero w połowie lat 90. W tym systemie cele uczelni i środki niezbędne do ich realizacji ustala się w drodze negocjacji pomiędzy Ministerstwem Edukacji i poszczególnymi uczelniami. W Wielkiej Brytanii środki na wspieranie infrastruktury badawczej rozdziela się selektywnie, z uwzględnieniem okresowej oceny jakości badań (Research Assesment Exercise). Ten system ma służyć utrzymaniu i rozwijaniu potencjału i międzynarodowej konkurencyjności bazy naukowej w uczelniach brytyjskich oraz promowaniu wysokiej jakości w uczelniach prowadzących najlepsze badania i otrzymujących największą część dotacji. Ocena jakości badań odbywa się na zasadzie oceny środowiskowej. Uczelnie norweskie stosują od 1990 r. metodę planowania ukierunkowaną na wyniki, w której nacisk kładzie się na zarządzanie zgodnie z celami i pomiar wyników. Priorytetem rządu jest dalsze doskonalenie rozwiązań w zakresie finansowania uczelni w takim kierunku, aby nagradzać za osiągnięcia i wyniki, a równocześnie chronić istotne i wrażliwe obszary kształcenia i działania uczelni. W wielu krajach już wprowadzono stosowne regulacje. i system finansowania uczelni wyższych obowiązuje w Wielkiej Brytanii od ponad 25 lat, w Estonii od 11 lat. Francja, Belgia i Hiszpania wprowadziła stosowne regulacje kilka lat temu. Władze centralne przywiązują coraz większą wagę do monitorowania efektów kształcenia. Stosowane są w tym celu coraz bardziej precyzyjne i złożone instrumenty, dzięki którym możliwe jest dokonanie wnikliwej oceny jakości kształcenia na poszczególnych uczelniach. Coraz częściej od jakości kształcenia uzależnia się wysokość dotacji z budżetu centralnego. Jak wynika z rysunku nr 1. w 15 z 28 analizowanych państw europejskich zakłada bezpośrednie powiązanie wyników działalności z finansowanie. Analizie poddano 29 krajów, jednak w mczech zarządzanie strategiczne uczelniami wyższymi odbywa się na poziomie landów. W poszczególnych krajach stosowane są różne wskaźniki efektywności w algorytmach finansowania działalności dydaktycznej. Ustalając wysokość środków na działalność dydaktyczną i operacyjną, w mniej więcej połowie krajów stosuje się wskaźniki efektywności, które dotyczą głównie sprawności nauczania. Najpowszechniej stosowane wskaźniki efektywności dotyczące działalności dydaktycznej koncentrują się na sprawności nauczania, którą mierzy się liczbę absolwentów. We wskaźnikach w Republice Czeskiej, Włoszech i Austrii przywiązuje się szczególną wagę do przestrzegania standardowego czasu trwania studiów. W niektórych krajach stosuje się inne wskaźniki związane ze sprawnością nauczania (w kilku krajach dodatkowo oprócz liczby absolwentów). 126

127 W Danii, Austrii i Liechtensteinie uwzględnia się liczbę studentów, którzy zdają egzaminy, a w Szwecji (w przypadku studentów stacjonarnych) i Norwegii liczbę punktów zaliczeniowych uzyskanych przez studentów. W Zjednoczonym Królestwie (Anglii i Irlandii Północnej) algorytm finansowania nie uwzględnia liczby zarejestrowanych studentów, a jedynie liczbę tych studentów, którzy kończą rok studiów. Liczba ta jest ważona zgodnie z kierunkiem i rodzajem studiów. W odniesieniu do efektywności uczelni we Włoszech i Holandii (w przypadku uczelni zawodowych) uwzględnia się, odpowiednio liczbę studentów, którzy nie ukończyli pierwszego roku i liczbę studentów przerywających studia. W Irlandii i Zjednoczonym Królestwie (Szkocji) kryteria efektywności koncentrują się na badaniach. Obecnie w wielu krajach trwają pracę nad wprowadzeniem dokładniejszych metod pomiaru efektów kształcenia bazujących na monitoringu losów absolwentów. Poniższy rysunek przedstawia kryteria dotyczące efektywności w algorytmach finansowania działalności dydaktycznej i operacyjnej w uczelniach publicznych i dotowanych przez państwo uczelniach niepublicznych. Rysunek 21. Kryteria dotyczące efektywności w algorytmach finansowania działalności dydaktycznej i operacyjnej w uczelniach publicznych i dotowanych przez państwo uczelniach niepublicznych 127

128 2. ZARZĄDANIE RÓWNOŚCIĄ PŁCI NA UCZELNI WYŻSZEJ 2.1 UWARUNKOWANIA PRAWNE ZWIĄZANE Z RÓŻNOŚCIĄ PŁCI Zasada równości płci jest uregulowana w aktach prawnych będących podstawą funkcjonowania Unii Europejskiej. Najważniejszym aktem prawnym regulującym kwestię równości płci jest Traktat Amsterdamski, który za jeden z priorytetów Unii Europejskiej uznaje dążenie do likwidacji dyskryminacji kobiet i promowanie równości kobiet i mężczyzn (art. 2, art. 3, ust. 2). Traktat Amsterdamski wprowadza jeszcze dwa istotne zapisy: artykuł 13, który upoważnia Wspólnotę do podejmowania inicjatyw mających na celu zwalczanie ( ) wszelkiej dyskryminacji ze względu na płeć, rasę lub pochodzenie etniczne, religię lub przekonania, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną, oraz artykuł 141, który wprowadza możliwość stosowania tak zwanych działań pozytywnych ( zasada równego traktowania nie wyklucza utrzymania lub wprowadzenia przez państwa członkowskie rozwiązań i środków prawnych przewidujących specjalne prerogatywy dla nieproporcjonalnie nisko reprezentowanej płci, w celu ułatwienia jej przedstawicielom wykonywania pracy zawodowej lub w celu zapobieżenia lub zrekompensowania utrudnień w przebiegu kariery zawodowej ). W ten sposób polityka wspólnotowa wyszła z fazy formalnego zapewniania równości praw i niedyskryminacji i wkroczyła w fazę zapewnienia równości szans już nie tylko w wymiarze zawodowym, ale także politycznym, społecznym i rodzinnym. Jakkolwiek obszar związany z wymiarem ekonomicznym, a więc przede wszystkim obszarem zatrudnienia i rynkiem pracy, jest najważniejszym obszarem w działaniach Unii Europejskiej i jedynym regulowanym poprzez dyrektywy obowiązujące wszystkie państwa członkowskie. Kwestię równości płci szczegółowo regulują następujące akty prawne Unii Europejskiej: Dyrektywa Rady Europejskiej nr 2004/113/WE z dnia 13 grudnia 2004 r. wprowadzająca w życie zasadę równego traktowania mężczyzn i kobiet w zakresie dostępu do towarów i usług oraz dostarczania towarów i usług. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2002/73/WE z dnia 23 września 2002 r. zmieniająca dyrektywę Rady 76/207/EWG w sprawie wprowadzenia w życie zasady równego traktowania mężczyzn i kobiet w zakresie dostępu do zatrudnienia, kształcenia i awansu zawodowego oraz warunków pracy. Dyrektywa Rady Europejskiej nr 2000/78/WE z dnia 27 listopada 2000 r. ustanawiająca ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy. Dyrektywa Rady Europejskiej nr 2000/43/WE z dnia 29 czerwca 2000 r. wprowadzająca w życie zasadę równego traktowania osób bez względu na pochodzenie rasowe lub etniczne. Dyrektywa Rady Europejskiej nr 97/80/WE z dnia 15 grudnia 1997 r. dotycząca ciężaru dowodu w sprawach dyskryminacji ze względu na płeć. Dyrektywa Rady Europejskiej nr 92/85/EWG z dnia 19 października 1992 r. w sprawie wprowadzenia środków służących wspieraniu poprawy w miejscu pracy bezpieczeństwa i zdrowia pracownic w ciąży, pracownic, które niedawno rodziły i pracownic karmiących piersią. Dyrektywa Rady Europejskiej nr 86/613/EWG z dnia 11 grudnia 1986 r. w sprawie stosowania zasady równego traktowania kobiet i mężczyzn pracujących na własny rachunek, w tym w rolnictwie, oraz w sprawie ochrony kobiet pracujących na własny rachunek w okresie ciąży i macierzyństwa. 128

129 Dyrektywa Rady Europejskiej nr 86/378/EWG z dnia 24 lipca 1986 r. w sprawie wprowadzenia w życie zasady równego traktowania kobiet i mężczyzn w systemach zabezpieczenia społecznego pracowników. Dyrektywa Rady Europejskiej nr 79/7/EWG z dnia 19 grudnia 1978 r. w sprawie stopniowego wprowadzania w życie zasady równego traktowania kobiet i mężczyzn w dziedzinie zabezpieczenia społecznego. Dyrektywa Rady Europejskiej nr 76/207/EWG z dnia 9 lutego 1976 r. w sprawie wprowadzenia w życie zasady równego traktowania kobiet i mężczyzn w zakresie dostępu do zatrudnienia, kształcenia i awansu zawodowego oraz warunków pracy. Ze względu na tytuł i zakres niniejszego opracowania, na szczególną uwagę zasługuje Dyrektywa nr 2002/73/WE z dnia 23 września 2002 r. Wprowadza ona zmiany do dyrektywy nr 76/207/EWG w sprawie wprowadzenia w życie zasady równego traktowania kobiet i mężczyzn w zakresie dostępu do zatrudnienia, kształcenia i awansu zawodowego oraz warunków pracy. Dodano pojęcia, takie jak: dyskryminacja bezpośrednia, dyskryminacja pośrednia, molestowanie czy molestowanie seksualne. Doprecyzowano również szereg zapisów dotyczących molestowania seksualnego. Określono również dokładnie, co oznacza zasada równego traktowania: ( )Stosowanie zasady równego traktowania oznacza, że nie może istnieć żadna bezpośrednia ani pośrednia dyskryminacja ze względu na płeć w sektorze prywatnym ani publicznym, włączając instytucje publiczne, w odniesieniu do: a) warunków dostępu do zatrudnienia, do pracy na własny rachunek oraz uprawiania zawodu, włączając również kryteria selekcji i warunków rekrutacji, niezależnie od rodzaju działalności i na wszystkich szczeblach hierarchii zawodowej, włącznie z awansem zawodowym; b) dostępu do wszystkich rodzajów i szczebli poradnictwa zawodowego, kształcenia zawodowego, doskonalenia i przekwalifikowywania pracowników, łącznie ze zdobywaniem praktycznych doświadczeń; c) warunków zatrudnienia i pracy, włączając zwolnienia, a także wynagrodzenie, jak przewidziano w dyrektywie 75/117/EWG; d) członkostwa i uczestniczenia w organizacji pracowników lub pracodawców bądź jakiejkolwiek organizacji, której członkowie wykonują określony zawód, łącznie z przywilejami, jakie dają tego typu organizacje. ( ). Dodatkowymi zapisami do Dyrektywy nr 76/207/EWG zobowiązano również Państwa Członkowskie do stworzenia i implementacji stosownych narzędzi, umożliwiających sprawne i efektywne przestrzeganie zasady równości płci w zakresie dostępu do zatrudnienia, kształcenia i awansu zawodowego oraz warunków pracy. 129

130 2.2 RÓŻNOŚĆ PŁCI W KONTEKŚCIE KORZYSTANIA ZE ŚRODKÓW Z UNII EUROPEJSKIEJ Zasada równości szans kobiet i mężczyzn jest zasadą horyzontalną, a więc powinna być przestrzegana na każdym etapie wdrażania funduszy unijnych. Mówi o tym art. 16 Rozporządzenia (WE) nr 1083/2006 ustanawiającego przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności. Zgodnie z art. 16 Rozporządzenia Rady Wspólnoty Europejskiej nr 1083/2006: ( ) Państwa członkowskie i Komisja zapewniają wsparcie zasady równości mężczyzn i kobiet oraz uwzględnienia problematyki płci na poszczególnych etapach wdrażania funduszy. Państwa członkowskie i Komisja podejmują odpowiednie kroki w celu zapobiegania wszelkiej dyskryminacji ze względu na płeć, rasę lub pochodzenie etniczne, religię lub światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną na poszczególnych etapach wdrażania funduszy a w szczególności w dostępie do nich. ( ). Zatem zapisy niniejszego Rozporządzenia wskazują, iż zasada równości płci mężczyzn i kobiet powinna być przestrzegana w przypadku wdrażania funduszy Unii Europejskiej. Jej wdrożenie jest zatem szczególnie istotne w przypadku aplikowania o dotacje ze środków Unii Europejskiej, ze szczególnym uwzględnieniem Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. We wszystkich działaniach wdrażanych w ramach niniejszego programu, wśród kryteriów oceny projektów szczegółowej ocenie poddawana jest zgodność projektu z zasadą równości szans kobiet i mężczyzn. W celu pełniejszej realizacji perspektywy równości płci w kwietniu 2009 roku do systemu realizacji PO KL został wprowadzony standard minimum realizacji zasady równości szans kobiet i mężczyzn. W ramach Karty Oceny Merytorycznej wniosku o dofinansowanie wprowadzono listę sprawdzającą (standard minimum) w celu podniesienia jakości projektów realizowanych w ramach PO KL pod względem przestrzegania zasady równości szans kobiet i mężczyzn. Standard składa się obecnie z sześciu pytań, na które można uzyskać jedynie odpowiedź tak lub nie. Standard minimum uznaje się aktualnie za spełniony w przypadku uzyskania co najmniej 2 pozytywnych odpowiedzi na dowolne z 6 pytań 2 : 1) Czy uzasadnienie potrzeby realizacji projektu zawiera analizę sytuacji kobiet i mężczyzn, która wskazuje na nierówności ze względu na płeć? 2) Czy analiza sytuacji kobiet i mężczyzn zawarta w uzasadnieniu potrzeby realizacji projektu, zawiera dane ilościowe, które wskazują na brak istniejących nierówności w obszarze problemowy projektu? 3) Czy Dane w podziale na płeć użyte w uzasadnieniu potrzeby realizacji projektu dotyczą zasięgu i obszaru interwencji projektu? 4) Czy rozwiązanie planowane do wypracowania i działania podejmowane w projekcie odpowiadają na nierówności lub bariery ze względu na płeć, istniejące w obszarze problemowym projektu lub różnicują działania (formy wsparcia) dla kobiet i mężczyzn przyczyniając się do zmniejszenia istniejących nierówności w obszarze projektu? 2 Kryteria oceny merytorycznej wniosku o dofinansowanie projektu konkursowego PO KL dla działania 9.2. w Województwie Zachodniopomorskim. 130

131 5) Czy rezultaty są podane w podziale na płeć i wynikają z uzasadnienia potrzeby realizacji projektu. Rezultaty wskazują jak projekt wpłynie na sytuację kobiet i mężczyzn w obszarze projektu? 6) Czy projekt przewiduje równościowy sposób zarządzania projektem? W ramach standardu zostały określone również wyjątki, co do których standard nie ma zastosowania. Standardu minimum nie stosuje się w przypadku projektów o ograniczonej rekrutacji, która wynika z: profilu działalności projektodawcy (ograniczenia statutowe), realizacji działań pozytywnych (działania te pozwalają na wpłynięcie na niekorzystną sytuację danej płci w konkretnym obszarze, a tym samym wyrównanie jej szans społecznych i zawodowych), zakresu realizacji projektu (na terenie np. zakładu karnego). Analiza sytuacji kobiet i mężczyzn oznacza przedstawienie danych ilościowych i jakościowych w podziale na płeć oraz odniesienie się do występujących barier równości. Komisja Europejska zdefiniowała 10 takich barier 3 : 1. Segregacja pozioma i pionowa rynku pracy. Segregacja pozioma to zjawisko dominacji jednej z płci w określonych zawodach, podział sektorów gospodarki i zawodów na męskie i kobiece, będący konsekwencją stereotypów płci. Bardzo często sektory i zawody uważane za kobiece są związane z mniejszymi zarobkami i niższym prestiżem społecznym. Segregacja pionowa to utrudniony dla kobiet dostęp do awansu, zajmowania stanowisk kierowniczych i decyzyjnych. Opisują ją pojęcia: Szklany sufit - zjawisko opisujące niewidoczne bariery na drodze awansu kobiet na najwyższe stanowiska kierownicze; sytuacja, w której kobietom zbliżającym się do szczytu hierarchii pracowniczych w zakładach pracy coraz trudniej jest awansować, a najwyższe stanowiska decyzyjne w firmach są zwykle poza zasięgiem kobiet. Bariery będące przyczyną ograniczeń nie wynikają z przyczyn formalnych, lecz ze stereotypów lub kultury organizacyjnej firmy, uniemożliwiających kobietom awans. Stanowiska powyżej sufitu są widoczne, ale nieosiągalne. Szklane ściany - zjawisko zajmowania przez kobiety funkcji pomocniczych, peryferyjnych, administracyjnych (np. sekretarki, recepcjonistki, asystentki, pracownice biurowe) w stosunku do mężczyzn zajmujących stanowiska kierownicze. Funkcje pomocnicze wiążą się z niskim prestiżem i wynagrodzeniem, jednocześnie wymagając wysokich kompetencji interpersonalnych, wiedzy na temat sposobu funkcjonowania firmy, etapu realizacji zadania (często to sekretarki czy asystentki wprowadzają w codzienne funkcjonowanie w miejscu pracy dyrektorów / prezesów / kierowników wyłonionych np. w wyniku konkursu). Na stanowiskach 3 Strona internetowa Europejskiego Funduszu Społecznego w Polsce, Zasada równości szans kobiet i mężczyzn w PO KL Standard Minimum FAQ Aktualizacja w_pokl_0210.pdf 131

132 pomocniczych nie ma możliwości zdobycia doświadczenia i kompetencji uważanych za niezbędne na stanowiskach kierowniczych, gdyby nawet uznać, że osoba ma takie kompetencje, w kulturach organizacyjnych zwykle nie bierze się w ogóle pod uwagę możliwości awansu z sekretariatu do gabinetu. Stanowiska kierownicze, widoczne za szklanymi ścianami, ale nieosiągalne, wiążą się z większym zakresem władzy i decyzyjności, a także większymi zarobkami i prestiżem społecznym. Lepka podłoga - pojęcie pojawiające się w kontekście dyskryminacji kobiet na rynku pracy i odnoszące się do braku możliwości awansu w przypadku zawodów o niskim statusie, prestiżu i dochodzie. "Lepka podłoga" dotyczy takiej sytuacji czy pozycji zawodowej, w której kobieta tkwi w jednym i tym samym miejscu, nie mając realnych szans na zmianę. Zatrzymuje się na najniższym poziomie. Ten brak perspektyw na dalszy rozwój nie jest typowy tylko dla kobiet wykonujących najniżej płatne prace fizyczne np. sprzątaczek czy salowych. Dotyczy on również takich zawodów i stanowisk jak sekretarki, urzędniczki, krawcowe, pielęgniarki. Szklane ruchome schody - Zjawisko szybkiego awansu mężczyzn wykonujących zawody sfeminizowane, stereotypowo postrzegane jako kobiece, na stanowiska kierownicze, związane z wyższymi zarobkami i większym prestiżem (np. stanowiska dyrektorów placówek oświatowych). Pojęcie szklane ruchome schody oznacza niewidzialną siłę wynoszącą mężczyzn na wyższe szczeble kariery, jednocześnie stawiającą bariery przed kobietami chcącymi awansować w branżach kobiecych. Zjawisko to jest szczególnie widoczne w edukacji, zarówno w systemie edukacji formalnej, jak i na uczelniach wyższych. 2. Różnice w płacach kobiet i mężczyzn. Różnice w wynagrodzeniach kobiet i mężczyzn (ang. gender pay gap) to tendencja pojawiająca się w różnych sektorach rynku pracy, a także we wszystkich krajach Unii Europejskiej. Pomimo prawnych gwarancji równej płacy za tę samą pracę oraz pracę o tej samej wartości (czyli pracę wymagającą porównywalnych kwalifikacji, umiejętności, doświadczenia), zarówno na poziomie prawa unijnego, jak i polskiego Kodeksu Pracy, kobiety zarabiają średnio ok. 20% mniej niż mężczyźni, pracując na tym samym stanowisku i/lub wykonując pracę o tej samej wartości. 3. Mała dostępność elastycznych rozwiązań czasu pracy. Elastyczne formy zatrudnienia to rozwiązania wciąż w Polsce mało popularne, choć ich stosowanie umożliwia godzenie życia zawodowego i prywatnego, przede wszystkim dla kobiet i mężczyzn sprawujących opiekę nad dziećmi i innymi osobami zależnymi. Do elastycznych form zatrudnienia należą m.in. telepraca (uregulowana w polskim Kodeksie pracy od 2007 roku), elastyczne godziny pracy, zadaniowy czas pracy, dzielenie stanowiska pracy (job-sharing), praca w niepełnym wymiarze godzin. 4. Niski udział mężczyzn w wypełnianiu obowiązków domowych. Obowiązki związane z prowadzeniem domu i opieką nad dziećmi tradycyjnie przypisywane są kobietom. Bardzo często, pomimo tego, że kobieta podejmuje aktywność zawodową, po powrocie do domu czeka na nią tzw. drugi etat, czyli cały zakres obowiązków określanych nieopłacaną pracą kobiet na rzecz gospodarstwa domowego. Mężczyźni więcej czasu poświęcają na pracę zawodową, a obowiązki, które wykonują w domu, najczęściej określa się mianem pomocy żonie czy partnerce, co wskazuje na to, czyja to jest praca, i kto powinien pełnić w niej dominującą rolę. 5. Niski udział kobiet w podejmowaniu decyzji. Udział kobiet w gremiach decyzyjnych, zarówno w polityce, jak w różnych sektorach gospodarki, jest wciąż niewystarczający i nie odzwierciedla rzeczywistego udziału kobiet i mężczyzn w populacji. Po wyborach w 2011 roku w polskim sejmie kobiety stanowią prawie 24% wszystkich posłów 132

133 i posłanek, w senacie 13%. Dla porównania, w polskim społeczeństwie, którego parlament jest reprezentacją, oraz w imieniu i na rzecz którego podejmuje decyzje, procentowy udział obu płci kształtuje się mniej więcej na poziomie 50%. 6. Przemoc ze względu na płeć. Zjawisko przemocy zdecydowanie ma płeć z danych prowadzonych przez organy ścigania, organizacje pozarządowe czy danych przytaczanych w Planie Działań na rzecz Równości Kobiet i Mężczyzn wynika, że w 90% przypadków przemocy w bliskich związkach, to kobiety są osobami doświadczającymi przemocy, jednocześnie w 95% przypadków mężczyźni są sprawcami przemocy. Przemoc fizyczna, psychiczna, seksualna czy ekonomiczna, której doświadczają kobiety, negatywnie wpływa na ich funkcjonowanie w różnych obszarach życia, m.in. na rynku pracy osoby doświadczające przemocy żyją w przewlekłym stresie, spóźniają się, biorą zwolnienia, a zatem są mniej dyspozycyjne i postrzegane jako mniej wydajne pracownice, co może powodować pominięcie przy premii, awansie, a nawet zwolnienie z pracy. Jednocześnie, w związku z barierami równości, które powodują zależność ekonomiczną wielu kobiet od ich partnerów, brak środków na utrzymanie czy miejsca zamieszkania, a także niewystarczające wsparcie ze strony państwa powoduje, że kobiety nie decydują się na rozwód czy rozstanie. ą sytuację utrwalają także stereotypy, mówiące o uległości i delikatności kobiet oraz silnie utrwalane przekonanie, że wejście w związek małżeński oznacza trwanie w nim pomimo różnego typu trudności. 7. widoczność kwestii płci w ochronie zdrowia. W obszarze zdrowia w sposób niewystarczający uwzględnia się perspektywę płci, szczególnie w jej rozumieniu społeczno-kulturowym (gender). Kultura dbania o zdrowie wśród kobiet i mężczyzn jest zupełnie inna zgodnie ze stereotypem mężczyzna powinien być silny, twardy, najlepiej zdrowy, kobieta może przyznać się do słabości, poza tym powinna dbać o zdrowie pozostałych członkiń/członków rodziny. W efekcie mężczyźni rzadziej chodzą do lekarzy, trafiają do nich także w późniejszej fazie choroby. Jednocześnie dotykają ich zjawiska ściśle związane ze stylem życia stresem i napięciem związanym z pracą, np. na kierowniczym stanowisku, czy odpowiedzialnością za utrzymanie rodziny, paleniem papierosów, piciem alkoholu, nieregularnym odżywianiem. Są to m.in. choroby układu krążenia, wyższy wskaźnik samobójstw czy znacznie krótsza przeciętna długość życia. 8. wystarczający system opieki przedszkolnej. adekwatność systemu opieki przedszkolnej oraz żłobkowej ma kilka wymiarów. Przede wszystkim liczba miejsc w przedszkolach jest znacznie mniejsza od liczby dzieci w wieku przedszkolnym wg danych Ministerstwa Edukacji Narodowej do przedszkoli uczęszcza niecałe 65% dzieci w wieku 3-5 lat. Jeszcze gorsza sytuacja ma miejsce w przypadku dzieci do 3. roku życia w żłobkach państwowych w Polsce miejsce znajdą 2% dzieci w tym wieku. Oznacza to, że pozostałe 98% to dzieci, którymi muszą zająć się rodzice czy inna osoba z rodziny (a zatem najczęściej matka lub babcia), lub które powinny trafić do prywatnego żłobka, klubu malucha lub pod opiekę niani. Koszty takich rozwiązań to często kwoty rzędu zł miesięcznie, a zatem stawiające pod znakiem zapytania opłacalność powrotu matki do pracy po urlopie macierzyńskim biorąc pod uwagę, że zarobki w zawodach sfeminizowanych są porównywalne lub niewiele wyższe z kosztami opieki nad dzieckiem. W przypadku kilkorga dzieci sytuacja jeszcze się pogarsza. W efekcie bardziej opłacalnym dla budżetu domowego rozwiązaniem jest utrwalenie tradycyjnego modelu rodziny, powodujące kolejne nierówności kobiet i mężczyzn (m.in. zależność ekonomiczną, kilkuletnie pozostawanie poza rynkiem pracy i utrudniony nań powrót, wykonywanie wszystkich obowiązków związanych z prowadzeniem domu i opieką nad rodziną, ograniczenie rozwoju i samorealizacji). 133

134 Innym wymiarem niedopasowania funkcjonowania żłobków i przedszkoli do potrzeb rodziców są godziny ich otwarcia, często powodujące, że zaprowadzenie i odebranie dziecka z placówki wymaga zaangażowania dodatkowej osoby (np. babci czy dziadka) lub przejścia na niepełny wymiar czasu pracy. Jednocześnie ostatnie zmiany prawne, dające swobodę samorządom w ustalaniu stawek za opiekę przedszkolną, spowodowały, że opłaty stały się bardzo wysokie, a każda dodatkowa godzina czy spóźnienie powoduje poważne konsekwencje finansowe. Dodatkowo rozmieszczenie placówek opiekuńczych, ich fizyczna dostępność, poważnie utrudnia także aktywizację zawodową kobietom mieszkającym na wsi i w małych miejscowościach, często zależnym od publicznych środków komunikacji. 9. Stereotypy płci we wszystkich obszarach. Stereotypy płci, czyli uproszczone sądy na temat grupy wyróżnionej na podstawie płci biologicznej, w bardzo jednoznaczny sposób określają, jakie są tzw. kobiece kobiety, a jacy męscy mężczyźni, zacierając przy tym różnice indywidualne. Kobiecość jest najczęściej wiązana ze sferą prywatną, czyli życiem domowym, nastawieniem na relacje międzyludzkie. Cechy stereotypowo przypisywane kobietom to emocjonalność, intuicja, zainteresowanie ludźmi i empatia, opiekuńczość, delikatność, skłonność do poświęceń, uległość, irracjonalność, brak logiki, słabość, bezradność. Męskość jest kojarzona ze sferą publiczną, a zatem rynkiem pracy, polityką, władzą, karierą, nastawieniem na osiąganie sukcesu, a nie budowanie relacji. Mężczyznom przypisuje się: niezależność, dominację, ambitne dążenie do celów, samodzielność, racjonalność, aktywność, łatwość podejmowania decyzji i skuteczność w działaniu. Stereotypy płci z jednej strony wpływają na decyzje, jakie podejmują kobiety i mężczyźni we własnej sprawie, np. wybierając zawód, negocjując pensję, decydując, kto zostanie na urlopie wychowawczym. Jednocześnie jednak wpływają także na te decyzje, które podejmowane są przez osoby mające wpływ na sytuację innych, mające władzę, czyli osoby decydujące o zatrudnieniu kandydatki czy kandydata (np. nie zatrudnię kobiety, bo będzie często nieobecna ze względu na dzieci ; nie zatrudnię mężczyzny w przedszkolu, bo co powiedzą rodzice ; nie zagłosuję na kobietę, bo kobiety są zbyt wrażliwe i nie nadają się do polityki ). 10. Dyskryminacja wielokrotna. Dyskryminacja wielokrotna (krzyżowa, zwielokrotniona) oznacza nierówne, gorsze traktowanie osoby/grupy ze względu na więcej niż jedną przesłankę, czyli przynależność do różnych grup mniejszościowych. i rodzaj dyskryminacji jest widoczny w wielu grupach narażonych na gorsze traktowanie czy wykluczenie, dyskryminacja ze względu na płeć nakładą się na tę, której przyczyną jest pochodzenie etniczne, wiek, niepełnosprawność czy orientacja seksualna. Np. sytuacja dziewcząt romskich jest gorsza niż Romów w ogóle, ze względu na pochodzenie etniczne, wiek i płeć wcześniej wypadają z systemu edukacji ze względu na stygmatyzację społeczną Romów, ale także ślub i macierzyństwo czy ryzyko porwania przez przyszłego męża. Dyskryminację wielokrotną wyraźnie widać także w przypadku kobiet w wieku 45+, wskaźnik zatrudnienia w tej grupie wiekowej jest niższy w porównaniu z różnymi grupami wiekowymi kobiet i mężczyzn. 134

135 2.3 DYLEMATY I PROBLEMY ZWIĄZANE Z ZARZĄDZANIEM RÓŻNORODNOŚCIĄ PŁCI NA UCZELNIACH WYŻSZYCH KSZTAŁCĄCYCH W REGULOWANYCH ZAWODACH MEDYCZNYCH W planowaniu projektów edukacyjnych w szkołach wyższych, z perspektywy zasady równości szans kobiet i mężczyzn, należy zwrócić szczególną uwagę na: 1) Powiązanie projektu z problemem segregacji rynku pracy. Edukacja wyższa buduje kompetencje kluczowe dla zdobycia i utrzymania zatrudnienia. Problem segregacji rynku pracy, polegający na zdecydowanej przewadze kobiet w sektorach gospodarki o niższych zarobkach i niższym prestiżu społecznym ma swoje źródło między innymi w edukacji wyższej i niskim uczestnictwie kobiet na kierunkach ścisłych i technicznych. W przypadku projektów edukacyjnych dla uczelni wyższych należy zastanowić się, jak kształtuje się udział kobiet i mężczyzn na danym kierunku. W przypadku, gdy mamy do czynienia z kierunkami strategicznymi dla rozwoju gospodarki (kierunki matematyczne, techniczne i przyrodnicze), na których istnieją wyraźne dysproporcje ze względu na płeć, projekt powinien zachęcać do udziału płeć niedoreprezentowaną (najczęściej będą to kobiety). 2) Proces rekrutacji, w tym przede wszystkim działania informacyjne i promocyjne. Proces rekrutacji to zjawisko szersze niż tylko zasady przyjęć dotyczące wyników w nauce. Obejmuje także działania informacyjne i promocyjne. Zasada równości szans kobiet i mężczyzn w odniesieniu do studiów wyższych nie polega na przyznawaniu dodatków punktów za płeć (taki zapis byłby niezgodny z prawem i zasadą równe go traktowania). Ważne jest natomiast podjęcie starań umożliwiających zaproszenie jak naj większej liczby kobiet i mężczyzn do procesu rekrutacji. Działanie takie jest kluczowe w przypadku przełamywania segregacji ze względu na płeć na kierunkach wyższych. Dobrym przykładem jest skuteczna akcja Dziewczyny na politechniki ( która doprowadziło do zwiększenia liczby kobiet starających się o indeks na politechnikach, co przełożyło się na wyższy ich udział wśród przyjętych na studia. Uczelnie wyższe kształcące w regulowanych zawodach medycznych są bardzo dobrym przykładem segregacji na zawody męskie i żeńskie. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego (Publikacja: Szkoły wyższe i ich finanse w 2010r., Warszawa 2011) według stanu na dzień r. w Polsce studiowało łącznie na wszystkich kierunkach medycznych, z czego (76%) stanowią kobiety. Jeszcze większe dysproporcje występują na kierunkach Pielęgniarstwo i Położnictwo, gdzie udział kobiet w ogólnej liczbie studentów przekracza 95%. Dlatego też, uczelnie wyższe kształcące w regulowanych zawodach medycznych, stosując zasadę równości płci powinny podejmować działania zmierzające do zwiększenia udziału mężczyzn w ogólnej liczbie studentów. Kampania Dziewczyny na politechniki jest dobrym przykładem działań równościowych na uczelniach a jej odwrócenie może być sposobem na zwiększenie liczby mężczyzn na uczelniach medycznych. 3) Przygotowanie nauczycieli akademickich do prowadzenia zajęć w sposób niestereotypowy i równościowy, przede wszystkim poprzez unikanie seksistowskich wypowiedzi, deprecjonujących którąkolwiek z płci sformułowań i równe traktowanie studentów i studentek. Warto zastanowić się nad wprowadzeniem działań edukacyjnych i zapobiegających molestowaniu seksualnemu na uczelni. 4) Zapewnienie, że w proces podejmowania decyzji odnośnie działań projektowych zaangażowani są zarówno mężczyźni, jak i kobiety, dotyczy to np. komisji stypendialnych. 135

136 3. JAKOŚĆ KSZTAŁCENIA JAKO ELEMENT ZARZĄDZANIA UCZELNIĄ WYŻSZĄ 3.1 POJĘCIE JAKOŚCI KSZTAŁCENIA NA UCZELNI WYŻSZEJ Istnieją różnorodne definicje jakości, miedzy innymi Diana Green 4 wskazuje, że jakość można rozumieć jako: doskonałość, brak usterek, stopień przygotowania do osiągania celów instytucji, stopień spełniania oczekiwań klientów, ciągły rozwój oraz skuteczność. Jeszcze bardziej skomplikowana sytuacja występuje w przypadku uszczegółowienia pojęcia jakości do jakości kształcenia. ą sytuację powoduje przede wszystkim specyfika szkolnictwa wyższego, systemowo różniącego się od podmiotów rynkowych. W przypadku szkolnictwa wyższego różnice polegają na tym, że: Wiedza na temat dobra nabywana jest w momencie jego konsumowania (student dopiero rozpoczynając naukę wyrabia sobie pogląd dotyczący specyfiki produktu) Student posiada ograniczone doświadczenie tj. pobiera naukę w jednej uczelni (w efekcie nie ma możliwości porównywania usług Koszty zmiany kierunku lub uczelni są wysokie 25 Copenhagen Business School krąg jakości (qualitycircle) wyjaśnia jako jakość związaną z zarządzaniem uczelni i rozumianą jako wyjątkowość (specyfika uczelni, jej miejsce w kraju i w Europie), jako doskonałość (zachęcanie pracowników do stałego podnoszenia kwalifikacji) ponieważ wysokie kompetencje kadry pomagają w rozwoju uczelni jako organizacji uczącej się. Jakość rozumiana jest jako funkcjonalność (fitness for purpose) poprzez kontakty z zewnętrznymi interesariuszami (pracodawcy, partnerzy biznesowi, etc.). Jakość jako korzystny stosunek wartości do ceny (value for money) rozumiane jest przez pokazanie wiarygodności uczelni jako instytucji publicznej (akredytacja etc.) oraz prowadzącej oceny wewnętrzne (informacja zwrotna od studentów), organizacja grup fokusowych z udziałem pracodawców i absolwentów oraz prowadzenie w cyklach 2-letnich badań jakościowych środowiska edukacyjnego (learning environment). Jakość jako transformacja, to wspieranie przez uczelnie inicjatyw przyczyniających się do ciągłej poprawy jakości. Programy studiów są oparte na efektach uczenia się i uwzględniają w coraz większym stopniu umiejętności generyczne. Wewnętrzny i zewnętrzny benchmarking ujawnia przykłady dobrej praktyki, które są następnie upowszechniane 6. Wyspecjalizowana organizacja ONZ ds. Oświaty, Nauki i Kultury (United Nations Educational, Scientific and CulturalOrganisation UNESCO) przedstawia definicję jakości kształcenia jako m.in. rodzaj edukacji oferującej wszystkim młodym ludziom oraz pozostałym osobom uczącym się, kompetencje dostosowane do specyficznego kontekstu, w którym żyją i pozwalające im na aktywne uczestnictwo w życiu 4 Green D. (red.): What is Quality in Higher Education?. London: Society for Research in Higher Education, Jelonek M., Skrzyńska J. : Jakość kształcenia w szkolnictwie wyższym uwagi wstępne. [W:] Przybylski W., Rudnicki S., Szwed A. (red.): Ewaluacja jakości dydaktyki w szkolnictwie wyższym. Metody. Narzędzia. Dobre praktyki. Kraków: Wyższa Szkoła Europejska im. ks. Jozefa Tischnera

137 społecznym 47. Istotna zatem wydaje się w tym przypadku skuteczność kształcenia, która mierzona będzie stopniem dostosowania kompetencji do życia społeczno-gospodarczego, a więc do potrzeb rynku pracy, który ostatecznie wycenia kompetencje absolwenta w postaci zarobków. W latach 90. XX wieku w Polsce wielu absolwentów legitymowało się dyplomami ukończenia kierunków studiów nieprzydatnych w gospodarce, zatem mając na uwadze tę definicję, należy uznać, że jakość kształcenia była niska. Jakość kształcenia można zdefiniować jako stopień spełnienia wymagań dotyczących procesu kształcenia i jego efektów formułowanych przez interesariuszy (stakeholders), przy uwzględnieniu uwarunkowań wewnętrznych i zewnętrznych 8. Przytoczona definicja wydaje się być zbieżna z normatywną definicją samej jakości zawartą w normie PN-EN ISO 9000: 2006, tj.: Jakość stopień, w jakim zbiór inherentnych właściwości spełnia wymagania 69. Istotną kwestią jest to, aby konkurujące ze sobą jednostki mogły jakość kształcenia wyrazić w formie kwantyfikowalnej. Bez tego nie ma możliwości dokonywania porównań pomiędzy jednostkami, a zatem i wskazania, która jednostka oferuje wyższą jakość kształcenia. Ponieważ kształcenie jako proces osadzone jest zawsze w przestrzeni społecznej i jest warunkowany czynnikami i oczekiwaniami interesariuszy. Grupy interesariuszy można podzielić ze względu na ich pozycję w systemie szkolnictwa wyższego. Mogą to być interesariusze wewnętrzni i zewnętrzni. Do interesariuszy wewnętrznych zalicza się: studentów, doktorantów, nauczycieli akademickich, pracowników administracyjnych i obsługę techniczną uczelni. Do grupy interesariuszy zewnętrznych należą: władze centralne, władze regionalne, pracodawcy (Rys.22). 7 Mapa drogowa UNESCO dla edukacji artystycznej. 8 GRUDOWSKI P., LEWANDOWSKI K. (2012), POJĘCIE JAKOŚCI KSZTAŁCENIA i UWARUNKOWANIA JEJ KWANTYFIKACJI w UCZELNIACH WYŻSZYCH [w:]. Zarządzanie i Finanse, Vol 10, nr 3. 9 Śliz A., Kalski M., Wrana M.: Diagnoza czynników wpływających na jakość kształcenia ustawicznego w formach szkolnych osób dorosłych w województwie śląskim. Katowice; Opole: Wydawnictwo Instytut Śląski Sp. z o.o.,

138 Rysunek 22. Interesariusze procesu kształcenia 10 Oczekiwania, a zatem i rozumienie tego, co kryje się pod hasłem jakość kształcenia będą różniły się w zależności od tego, w jakiej grupie znajduje się podmiot formułujący wymagania. M. Wojcicka podaje, że jakość można opisać w 3 aspektach 11, którymi będą interesować się rożni interesariusze: Efektywności ekonomicznej istotne dla władz centralnych i regionalnych, które chcą mieć wpływ na sposób wydatkowania pieniędzy przez uczelnie Standardów akademickich istotne dla nauczycieli akademickich oraz kadry administracyjnej, użyteczności kształcenia aspekt istotny dla studentów (doktorantów) Oraz pracodawców jako odbiorców usług edukacyjnych W ramach tych trzech grup kryterialnych ogniskować powinny się więc uniwersalne mierniki jakości kształcenia. Należy również zastanowić się, czy punkty widzenia rożnych interesariuszy są w ogóle możliwe do pogodzenia, np. poprawa wskaźników efektywności ekonomicznej przez władze centralne/regionalne może doprowadzić do obniżenia standardów akademickich, które istotniejsze będą z punktu widzenia kadry zatrudnionej na uczelni. Wydaje się, że mądre wyważenie odpowiednich proporcji jest kwestią odpowiedniej polityki wobec sektora szkolnictwa wyższego. 10 Grudowski P., Lewandowski K. (2012), Pojęcie jakości kształcenia i uwarunkowania jej kwantyfikacji w uczelniach wyższych [w:]. Zarządzanie i finanse, vol 10, nr Wojcicka M.: Jakość kształcenia, [W:] Jakość kształcenia w szkolnictwie wyższym. Słownik tematyczny. Warszawa: Centrum Badań Polityki Naukowej i Szkolnictwa Wyższego Uniwersytetu Warszawskiego,

139 3.2 PROPOZYCJA MIERNIKÓW JAKOŚCI KSZTAŁCENIA Wraz z rozwojem badań poświęconych jakości kształcenia rozwinęły się także rożnego rodzaju systemy oceny jakości kształcenia. Różnią się one zasięgiem, prestiżem oraz stosowanymi miernikami. Część z nich ma charakter wyłącznie informacyjny (np. rankingi uczelni), inne mogą mieć istotny wpływ na funkcjonowanie uczelni. Przykładem może być ocena jakości kształcenia dokonywana przez Polską Komisję Akredytacyjną jednostki, które otrzymały ocenę wyróżniającą mają większe szanse na otrzymanie dofinansowania w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. W odniesieniu do kryteriów efektywności ekonomicznej: Liczba doktorantów przypadających na 1 samodzielnego pracownika naukowodydaktycznego Kwota dotacji przypadająca na 1 doktoranta Liczba zgłoszonych patentów Liczba przyjętych zgłoszeń patentowych Kwota pozyskanych grantów badawczych Wartość realizowanych projektów rozwojowych uczelni W odniesieniu do kryteriów standardów akademickich: Liczba samodzielnych pracowników naukowo-dydaktycznych Poziom realizacji określonych efektów kształcenia (wiedza, umiejętności, kompetencje społeczne) Stosunek liczby nauczycieli do liczby studentów/doktorantów Wielkość grup Ocena zajęć Baza dydaktyczna i administracyjna Liczba pracowników administracji przypadająca na 1 pracownika naukowo-dydaktycznego Liczba i cytowalność publikacji nauczycieli W odniesieniu do kryteriów użyteczności kształcenia: Zatrudnialność absolwentów Zdawalność egzaminów zewnętrznych Przyrost wynagrodzenia absolwentów Przedstawiony powyżej zbiór kryteriów jest jedynie głosem w dyskusji na temat uniwersalnego modelu oceny jakości kształcenia i może, a wręcz powinien być uzupełniany w zależności od potrzeb i uwarunkowań. 139

140 3.3 KRAJOWE RAMY KWALIFIKACJI (KRK) DLA SZKOLNICTWA WYŻSZEGO KRK dla szkolnictwa wyższego to wprowadzana we wszystkich krajach Unii Europejskiej szczególnej metody opisu i budowy programów kształcenia. Metoda ta koncentruje się na efektach kształcenia, podporządkowując im proces kształcenia. System kształcenia właściwy dla KRK jest zorientowany na studenta. W systemie tym projektowanie programu studiów rozpoczyna się od określenia efektów kształcenia, a więc tego, co student będzie wiedział, rozumiał i potrafił zrobić po ukończeniu studiów. Bazując na tych efektach kształcenia, ustala się treści programowe i metody kształcenia dla danego programu studiów, a także sposoby walidacji, czyli sprawdzania, czy dany student osiągnął zakładane efekty kształcenia. W polskim systemie KRK efekty kształcenia zostały podzielone na 3 rodzaje 12 : Wiedzę Umiejętności Kompetencje personalne i społeczne Prawidłowa budowa programów kształcenia z uwzględnieniem efektów kształcenia i właściwa realizacja procesu kształcenia powinna prowadzić do osiągnięcia wysokiej jakości kształcenia. Aby to osiągnąć, niezbędne jest wdrażanie różnych form oceny jakości na poziomie uczelni oraz wydziału. Jest to możliwe poprzez powoływanie jednostek odpowiedzialnych za opracowanie systemu zapewnienia jakości i zarządzania jakością kształcenia oraz opracowywanie procedur dotyczących różnych elementów procesu dydaktycznego, w tym m.in. zatwierdzanie i modyfikacja programów, procedur egzaminacyjnych oraz kontrola i monitorowanie losów absolwentów danego Wydziału i Uczelni POLITYKA JAKOŚCI KSZTAŁCENIA W UCZELNIACH Przyjęcie strategii rozwoju i zawartej w niej polityki jakości jako podstawy wewnętrznego systemu zapewnienia jakości kształcenia gwarantuje spójność celów, funkcji i zdań wypełnianych przez uczelnię z celami strategicznymi uczelni, a także odpowiednią pozycję systemu i realizowanych przezeń celów strategicznych i operacyjnych w strukturze uczelni. Zaangażowanie osób odpowiedzialnych za różne aspekty procesu kształcenia w uczelni oraz przedstawicieli wszystkich grup interesariuszy w poszczególnych jednostkach strukturalnych systemu (zespołach) sprawia, iż różne punkty widzenia, potrzeby i oczekiwania są zogniskowane w jednym miejscu, co sprzyja integracji oraz poszukiwaniu najlepszych rozwiązań i promowaniu najlepszych praktyk. ie rozwiązanie gwarantuje także 12 Analiza DeskResearch. Przeprowadzenie pogłębionej analizy wszelkich dostępnych informacji w internecie w zakresie realizacji procesów monitoringu losów absolwentów przez uczelnie wyższe ze szczególnym uwzględnieniem uczelni medycznych: odnalezienie źródeł, selekcja, weryfikacja, wykonanie merytoryczne opracowania. Szczecin 2013, s Ibidem, s.6 140

141 utrzymanie ciągłego zainteresowania sprawami jakości u osób pełniących ważne funkcje w zarządzaniu uczelnią oraz w podejmowaniu decyzji 14. W procesie opracowania polityki zapewnienia jakości uczelnie powinny brać pod uwagę nie tylko swoje ambicje, ale także możliwość realizacji przyjętych zobowiązań w ramach posiadanych zasobów kadrowych, infrastruktury, potencjału rozwojowego, środków budżetowych. Warunkiem powodzenia zastosowania tej praktyki jest zaangażowanie wszystkich grup interesariuszy wewnętrznych (szczególnie studentów i doktorantów) oraz zewnętrznych (zwłaszcza pracodawców i absolwentów) we wszystkie etapy tworzenia, realizacji i oceny zapewnienia jakości. zwykle istotnym czynnikiem sukcesu jest zaplanowanie i przeprowadzenie działań uzupełniających związanych z systematyczną aktualizacją i doskonaleniem polityki zapewnienia jakości, w które także powinny być zaangażowane wszystkie grupy interesariuszy. Polityki zapewnienia jakości nie można traktować jako dokumentu niepodlegającego zmianom, należy brać pod uwagę dynamicznie zmieniające się warunki zewnętrzne (np. zmiany standardów międzynarodowych), jak i wewnętrzne, które mogą wywierać istotny wpływ na zmianę podejścia w działaniach projakościowych 15. Zarządzanie jakością w uczelni to świadome działania ukierunkowane na zapewnianie jakości (Quality Assurance) czyli zgodność ze standardami, kontrolę jakości (Quality Control) rozumianą jako bieżące monitorowanie oraz poprawę jakości (Quality Enhancement) rozumianą jako doskonalenie. Zarządzanie jakością obejmuje: Właściwe kierowanie Zabezpieczenie właściwego środowiska efektywności Rozwój komunikacji wewnątrz instytucjonalnej Dostrzeganie i nagradzanie osiągnięć Nacisk na współpracę, nie na rywalizację Zachęcanie do budowania kultury jakości 16 Kultura jakości rozumiana jest jako budowanie poczucia wspólnoty w oparciu o wspólnie podzielane wartości (etos) i poczucie identyfikacji się z instytucją oraz poprawianie jakości w każdym aspekcie funkcjonowania instytucji wraz z promowaniem kreatywności i innowacyjności Zeszyt dobrych praktyk dotyczących wewnętrznego zapewnienia jakości kształcenia w uczelniach, Warszawa: Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji, Ibidem, s Ibidem 141

142 3.5 WEWNĘTRZNY SYSTEM OCENIANIANIA EuropeanStandards&Guidelines (ESG), przyjęte na konferencji w Bergen 2005 mają prowadzić do stworzenia i umocnienia kultury jakości w szkolnictwie wyższym (EHEA), opisują generalne zasady: Budowy wewnętrznych systemów zapewniania jakości (poziom instytucji) Budowy zewnętrznych systemów zapewniania jakości (poziom kraju) Funkcjonowania agencji zapewniania jakości Funkcjonowania Europejskiego Rejestru Agencji QA ES&G: Standardy dotyczące wewnętrznych systemów zapewniania jakości, dotyczą następujących zagadnień: Instytucje winny mieć strategię oraz procedury odnoszące się do jakości oferowanych przez siebie programów oraz ich efektów. Strategia, polityka oraz procedury powinny posiadać formalny status i być powszechnie dostępne. Powinny również przewidywać określone funkcje dla studentów oraz pozostałych interesariuszy Instytucja powinna dysponować oficjalnymi mechanizmami zatwierdzania, okresowego przeglądu oraz monitorowania swoich programów oraz ich efektów Studenci powinni być oceniani według opublikowanych i konsekwentnie stosowanych kryteriów, przepisów i procedur Instytucje powinny posiadać metody gwarantujące, że kadra prowadząca zajęcia ma odpowiednie kwalifikacje Powyższe metody powinny być dostępne dla osób prowadzących zewnętrzne przeglądy i stanowić przedmiot komentarza w raportach Instytucje powinny zagwarantować, aby zasoby materialne wspomagające naukę studentów były wystarczające i odpowiednie dla każdego z oferowanych programów Instytucje powinny gromadzić, analizować i wykorzystywać informacje dotyczące skutecznego zarzadzania oferowanymi programami studiów oraz innymi działaniami Instytucje powinny w regularnych odstępach czasu publikować aktualne, bezstronne i obiektywne informacje zarówno w ujęciu ilościowym, jak i jakościowym na temat oferowanych przez siebie programów oraz ich efektów Pomiędzy ES&G a standardami akredytacji instytucjonalnej PKA występuje wysoka zbieżność, np.: 1. Jednostka ma określoną strategię rozwoju: Strategia rozwoju jednostki jest zbieżna z misją uczelni i uwzględnia politykę zapewniania jakości kształcenia Jednostka opracowała koncepcję kształcenia spójną z jej celami strategicznymi 142

143 Wewnętrzni i zewnętrzni interesariusze uczestniczą w procesie kształtowania oferty edukacyjnej 2. Jednostka stosuje skuteczny wewnętrzny system zapewniania jakości kształcenia: Struktura podejmowania decyzji w zarządzaniu jakością jest przejrzysta i zapewnia udział pracowników, studentów, doktorantów, słuchaczy oraz interesariuszy zewnętrznych Wewnętrzne procedury zapewniania jakości przeciwdziałają powstawaniu zjawisk patologicznych i dbają o ocenę poprawności projektowania i weryfikacji efektów kształcenia, poprzez: o o o o udział pracodawców w określaniu i ocenie efektów monitorowanie losów absolwentów monitorowanie I okresowe przeglądy programów ocenę zasad oceniania studentów, doktorantów Ocenę jakości kadry (poziomu naukowego jednostki) Ocenę zasobów materialnych, w tym infrastruktury dydaktycznej i środków wsparcia dla studentów Funkcjonowanie systemu informacyjnego Publiczną dostępność aktualnych i obiektywnie przedstawionych informacji o programach studiów, zakładanych efektach, organizacji studiów, itd. 18 Rozporządzenie Ministra NiSW w sprawie warunków prowadzenia studiów na określonym kierunku i poziomie kształcenia (Dz. U. Nr 243, poz. 1445) w paragrafie 11, punkcie 1, nakłada obowiązek utworzenia wewnętrznego systemu kształcenia w Uczelni: Wewnętrzny system zapewnienia jakości, odnoszący się do wszystkich etapów procesu dydaktycznego, uwzględnia w szczególności wszystkie formy weryfikowania efektów kształcenia na poszczególnych kierunkach studiów, osiąganych przez studenta w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych oraz oceny dokonywane przez studentów, o których mowa w art. 132 ust. 3, oraz wnioski z monitorowania kariery zawodowej absolwentów uczelni Analiza Desk Research. Przeprowadzenie pogłębionej analizy wszelkich dostępnych informacji w internecie w zakresie realizacji procesów monitoringu losów absolwentów przez uczelnie wyższe ze szczególnym uwzględnieniem uczelni medycznych: odnalezienie źródeł, selekcja, weryfikacja, wykonanie merytoryczne opracowania. Szczecin 2013, s

144 Zgodnie z tym rozporządzeniem, rektor danej uczelni jest odpowiedzialny za wewnętrzny system zapewnienia jakości kształcenia w jednostce. Najważniejsze zadania tego systemu to: Weryfikacja i ocena efektów kształcenia na kierunku studiów Analiza ocen dokonywanych przez studentów Analiza wniosków z monitorowania kariery absolwentów Doskonalenie programu kształcenia 20 W celu ustalenia, jakie są ogólne zalecenia dla tworzenia wewnętrznych procedur zapewnienia jakości kształcenia należy w pierwszej kolejności odnieść się do uchwały Państwowej Komisji Akredytacyjnej z dnia 10 listopada 2011 r. Uchwała ta określa jakie są kryteria dla skutecznego wewnętrznego systemu zapewnienia jakości kształcenia: 1) Struktura podejmowania decyzji w zarządzaniu jakością jest przejrzysta i zapewnia udział pracowników, studentów, doktorantów, słuchaczy oraz interesariuszy zewnętrznych w podejmowaniu istotnych decyzji dotyczących jakości kształcenia; 2) Wewnętrzne procedury zapewnienia jakości kształcenia mają charakter kompleksowy, przeciwdziałają powstawaniu zjawisk patologicznych i zapewniają weryfikację i ocenę efektywności wszystkich czynników wpływających na jakość kształcenia, w tym umożliwiają: Ocenę stopnia realizacji efektów kształcenia zdefiniowanych dla prowadzonych przez jednostkę studiów Udział pracodawców w określaniu i ocenie efektów kształcenia Monitorowanie losów absolwentów w celu oceny efektów kształcenia na rynku pracy Funkcjonowanie systemu informacyjnego, tj. sposobu gromadzenia, analizowania i wykorzystywania informacji stosownych w zapewnieniu jakości kształcenia Publiczny dostęp do aktualnych i obiektywnie przedstawionych informacji o programach studiów, zakładanych i aktualnych efektach kształcenia, organizacji i procedurach toku studiów 3) Jednostka dokonuje systematycznej oceny efektywności wewnętrznego systemu zapewniania jakości, a jej wyniki wykorzystuje do doskonalenia polityki zapewniania jakości kształcenia Ibidem, s Analiza DeskResearch. Przeprowadzenie pogłębionej analizy wszelkich dostępnych informacji w Internecie w zakresie realizacji procesów monitoringu losów absolwentów przez uczelnie wyższe ze szczególnym uwzględnieniem uczelni medycznych: odnalezienie źródeł, selekcja, weryfikacja, wykonanie merytoryczne opracowania. Szczecin 2013, s

145 Zgodnie z treścią Rozporządzenia w sprawie warunków prowadzenia studiów jednym z warunków prowadzenia studiów jest wdrożenie wewnętrznego systemu zapewniania jakości kształcenia, obejmującego mechanizmy doskonalenia programu kształcenia. Rozporządzenie to formułuje także ogólne wymagania, jakie powinien spełniać wewnętrzny system zapewniania jakości kształcenia. Powinien on odnosić się do wszystkich etapów i aspektów procesu dydaktycznego i uwzględniać w szczególności: Wszystkie formy weryfikowania efektów kształcenia osiąganych przez studenta w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych Dokonywane przez studentów oceny nauczycieli akademickich w zakresie wypełniania przez nich obowiązków dydaktycznych Wnioski z monitorowania karier zawodowych absolwentów uczelni 22 Ponadto, rozporządzenie zobowiązuje dziekana do przedkładania corocznie radzie wydziału oceny efektów realizowanego procesu kształcenia. Ocena ta dokonana po zasięgnięciu opinii zespołu nauczycieli akademickich zaliczanych do minimum kadrowego kierunku powinna stanowić podstawę do określenia właściwych sposobów doskonalenia procesu kształcenia. Omówione regulacje dobrze przystają do standardów europejskich, zgodnie z którymi uczelnie powinny posiadać politykę w zakresie zapewniania jakości kształcenia i wynikające z niej procedury oraz standardy dotyczące oferowanych programów studiów i związanych z nimi efektów kształcenia, a także strategię na rzecz ciągłej poprawy jakości. Przepisy znowelizowanej ustawy oraz wydanych na jej podstawie rozporządzeń istotnie wzmacniają znaczenie wewnętrznego systemu zapewniania jakości kształcenia. W szczególności: Zobowiązują rektora uczelni publicznej do sprawowania nadzoru nad wdrożeniem i doskonaleniem uczelnianego systemu zapewnienia jakości kształcenia Czynią ocenę funkcjonowania wewnętrznego systemu zapewnienia jakości kształcenia kluczowym obok oceny warunków prowadzenia studiów elementem oceny programowej dokonywanej przez Polską Komisję Akredytacyjną 23 Zaprojektowanie i wdrożenie wewnętrznego systemu zapewniania jakości kształcenia jest złożonym zadaniem. System taki powinien odnosić się do wielu aspektów procesu kształcenia. Projektowanie i sporządzanie dokumentacji programu kształcenia stanowi jeden z tych aspektów. Równie, a może bardziej istotny jest sposób realizacji procesu kształcenia i osiągane w jego wyniku efekty one to bowiem w końcowym rozrachunku stanowią o skuteczności i jakości kształcenia. Ocena programowa realizowana przez Polską Komisję Akredytacyjną zgodnie z Rozporządzeniem w sprawie warunków oceny programowej i oceny instytucjonalnej dokonywana jest poprzez: 22 Próchnicka M.: O wymaganiach dotyczących wewnętrznych systemów zapewniania jakości w Polsce ze szczególnym odniesieniem do humanistyki. Seminarium Bolońskie. Zapewnienie jakości kształcenia w obszarze sztuki i humanistyki, Warszawa 23 maja Ibidem 145

146 Ocenę opracowanych przez jednostkę zakładanych efektów kształcenia oraz sposobów weryfikacji osiągniętych efektów kształcenia Ocenę funkcjonowania wewnętrznego systemu zapewniania jakości kształcenia, w zakresie analizy efektów kształcenia i jego działania na rzecz doskonalenia programu kształcenia Ocena efektów kształcenia uzyskiwanych przez studentów i absolwentów studiów jest więc dokonywana przez PKA w znacznej mierze pośrednio przez analizę sposobu funkcjonowania wewnętrznego systemu zapewniania jakości kształcenia. Wymaga to właściwej orientacji tego systemu ukierunkowania go na ocenę zgodności efektów kształcenia sformułowanych dla danego programu kształcenia z efektami rzeczywiście osiąganymi przez studentów w wyniku realizacji procesu kształcenia. 3.6 ZARZĄDZANIE UCZELNIĄ POPRZEZ ADEKWATNOŚĆ OFERTYY EDUKACYJNEJ DO WYMOGÓW RYNKU PRACY Podczas ostatnich dwudziestu lat można było zaobserwować w Polsce wiele zmian w zakresie kształcenia wyższego, jednak nie wszystkie one uwzględniały potrzeby rynku pracy w rozwijającej się rzeczywistości. Ma to istotny wpływ na jakość oferty edukacyjnej dostępnej w Polsce, a co za tym idzie poziom przygotowania absolwentów do świadczenia usług na rzecz pracodawców. We współczesnym świecie niezmiernie istotne jest przygotowanie absolwentów do podjęcia pracy. Zadanie to dotyczy nie tylko młodych ludzi, ale przede wszystkim związane jest z właściwym funkcjonowaniem i realizacją zadań dydaktycznych przez wszystkie uczelnie przygotowujące do wykonywania zawodu. Zgodnie ze zmianami, które nastąpiły po wprowadzeniu Ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. Nr 164, poz. 1365, z późn. zm.) dużą wagę przywiązuje się do współpracy uczelni z pracodawcami. Przygotowanie absolwentów do wykonywania zadań zawodowych nabiera szczególnego znaczenia w sytuacji przygotowania ich do wykonywania zawodów regulowanych w ochronie zdrowia w systemie europejskim. Wykonywanie zawodów regulowanych wiąże się bezpośrednio z pracą, która dotyczy ochrony najważniejszych elementów funkcjonowania człowieka: jego zdrowia i życia. Stąd dbałość uczelni wyższych o przygotowanie absolwentów wiąże się z koniecznością dbałości o jakość kształcenia, która staje się najważniejszym elementem systemu szkolnictwa wyższego. Związane jest toz odpowiedzialnością za efekt w postaci przygotowanych absolwentów, mających świadomość odpowiedzialności za najważniejsze wartości dla człowieka: życie i zdrowie. Ta odpowiedzialność staje się częścią polityki jakości uczelni i dbałości o efekty końcowe dotyczące właściwego przygotowania absolwentów odpowiedzialnych za najważniejsze wartości. Istnieje wiele czynników, które składają się no końcowy efekt w postaci absolwenta przygotowanego do realizacji zadań zawodowych, jednak bez obowiązkowego monitoringu losów absolwentów nie jesteśmy w stanie określić czy działania jakościowe uczelni mają swój rezultat w postaci dobrze pracującego, odpowiedzialnego i dbającego o najwyższe wartości absolwenta. Szczególnie istotne jest to dla uczelni kształcących absolwentów w zawodach regulowanych. Efektem wykształcenia jest uzyskanie efektów końcowych absolwenta w postaci kwalifikacji i kompetencji i dzięki temu możliwość bezpośredniego podjęcia pracy przez absolwenta. zachowanie działań jakościowych przez uczelnie wiąże się z dużym ryzykiem niewłaściwego przygotowania absolwenta do pracy, a to pociąga za sobą ogromnie negatywne skutki finansowe, gospodarcze, prawne i etyczne. Monitorowanie losów absolwentów jest jednym z podstawowych, jakościowych działań uczelni wyższych (zwłaszcza kształcących w zawodach regulowanych) w celu zapewnienia jakości kształcenia i doskonalenia systemu kształcenia w celu korekty braków i nieścisłości systemu. 146

147 3.6 ISTOTA SYSTEMU MONITORINGU LOSÓW ABSOLWENTÓW W ZARZĄDZANIU JAKOŚCIA NA UCZELNI MONITOROWANIE LOSÓW ABSOLWENTÓW Pojęcie monitorowania kariery zawodowej swoich absolwentów wprowadza nowelizacja z dnia 18 marca 2011 r. (Dz. U. Nr 84, poz. 455) ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym z dnia 27 lipca 2005 r. (Dz. U. Nr 164, poz. 1365, z późn. zm.), w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 października 2011 r. Zapisy artykułu 13a tej ustawy wskazują, iż uczelnia monitoruje kariery zawodowe swoich absolwentów w celu dostosowania kierunków studiów i programów kształcenia do potrzeb rynku pracy, w szczególności po trzech i pięciu latach od dnia ukończenia studiów. Nowelizacja ustawy nakłada zatem jednoznacznie na uczelnie wyższe obowiązek monitoringu losów zawodowych absolwentów. Uczelnie wyższe, zgodnie z postanowieniami ustawy zobowiązane są do cyklicznego monitorowania, w którym momencie po wejściu na rynek pracy, ich absolwenci znaleźli pracę i jaka to była praca 24. Badania losów zawodowych absolwentów szkół wyższych są obecnie uznawane za pierwszoplanowe działania w podwyższaniu jakości programów kształcenia oraz dostosowywaniu oferty edukacyjnej do wymogów współczesnego rynku pracy. Wyniki analiz tych badań wykorzystuje się także do ewaluacji programu studiów oraz udoskonalenia i rozwoju ich harmonogramów, a także do oceny poziomu prowadzonych przez szkoły wyższe studiów czy porównań z innymi uczelniami uczestnikami badania. Badania te są pomocne także w tworzeniu baz danych absolwentów oraz promocji kształcenia ustawicznego i programu europejskiego kształcenia przez całe życie. Upowszechnienie informacji o losach zawodowych absolwentów, ich statusie na rynku pracy, wysokości osiąganych dochodów, formach zawieranych umów o pracę ma niezaprzeczalny wpływ na dokonywane przez młodzież wybory ścieżki kariery zawodowej. Priorytetem badania losów absolwentów jest również analiza zatrudnienia i sytuacji zawodowej absolwentów od momentu ich wejścia na rynek pracy i pierwszych lat ich kariery zawodowej oraz ocena przydatności ich kompetencji w pracy zawodowej. Dzięki analizom tych badań możliwe jest wskazanie różnic pomiędzy rynkami pracy poszczególnych regionów w danym kraju czy zbadanie mobilności przestrzennej absolwentów. Ponadto, dane te mogą być wykorzystywane w badaniach komercyjnych oraz przeprowadzanych przez instytucje pożytku publicznego oraz mogą służyć do monitorowania dyskryminacji rasowej, płciowej, religijnej, itp Nowelizacja z dnia 18 marca 2011 r. (Dz. U. Nr 84, poz. 455) ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym z dnia 27 lipca 2005 r. (Dz. U. Nr 164, poz. 1365, z późn. zm.). 25 Analiza DeskResearch. Przeprowadzenie pogłębionej analizy wszelkich dostępnych informacji w internecie w zakresie realizacji procesów monitoringu losów absolwentów przez uczelnie wyższe ze szczególnym uwzględnieniem uczelni medycznych: odnalezienie źródeł, selekcja, weryfikacja, wykonanie merytoryczne opracowania. Szczecin 2013, s

148 Cele szczegółowe monitorowania losów absolwentów: Pozyskanie aktualnej, syntetycznej informacji nt. liczby studentów i absolwentów kształconych na badanych kierunkach i w poszczególnych zawodach Pozyskanie aktualnej, syntetycznej informacji nt. liczby szkół wyższych w danym województwie, regionie, kształcących w regulowanych zawodach medycznych i innych nieregulowanych zawodach medycznych Określenie głównych determinant wyboru poziomu i kierunku edukacji Określenie ścieżki kariery zawodowej absolwentów badanych kierunków Udzielenie odpowiedzi na pytanie: Na jakim poziomie jakości, szkoły wyższe oferujące kształcenie na kierunkach objętych badaniem, przygotowują absolwentów do funkcjonowania na rynku pracy? Zidentyfikowanie głównych barier utrudniających absolwentom szkół wyższych badanych kierunków efektywne poszukiwanie i pozyskiwanie pracy Ocena stopnia nasycenia regionalnego rynku pracy absolwentami danego kierunku kształcenia aktualnie i w najbliższej przyszłości Ocena poziomu migracji krajowych i zagranicznych absolwentów badanych kierunków Określenie poziomu wynagrodzeń otrzymywanych przez absolwentów badanych kierunków SYSTEMY MONITOROWANIA LOSÓW ABSOLWENTÓW Idealny system monitorowania losów absolwentów obejmuje badania absolwentów (według ustalonego kalendarza i metodyki) oraz implementację wniosków i rekomendacji sformułowanych po ich zakończeniu. Badania losów absolwentów dostarczają różnych informacji i o różnym stopniu szczegółowości, a także innych na każdym etapie badania losów absolwentów. Podstawowe zakresy zebranej wiedzy to: Ocena kompetencji wyniesionych z uczelni Ocean programu i warunków kształcenia Sposób podejmowania i charakterystyka pierwszej pracy zawodowej 26 Analiza DeskResearch. Przeprowadzenie pogłębionej analizy wszelkich dostępnych informacji w Internecie w zakresie realizacji procesów monitoringu losów absolwentów przez uczelnie wyższe ze szczególnym uwzględnieniem uczelni medycznych: odnalezienie źródeł, selekcja, weryfikacja, wykonanie merytoryczne opracowania. Szczecin 2013, s

149 Dopasowanie kwalifikacji do oczekiwań pracodawców Charakter trudności związanych ze znalezieniem pracy zgodnej z oczekiwaniami absolwentów Skala uzupełniania/doskonalenia posiadanych kompetencji po zakończeniu studiów Mobilność przestrzenna i zawodowa absolwentów Przebieg ścieżek kariery zawodowej I innych 27 Opisane powyżej zakresy danych są uzyskiwane przez kontakt z absolwentami ukierunkowany na zdobycie największej wiedzy o absolwencie i jego losach po zakończeniu edukacji na danym stopniu. Kontakt ten jest kilkuetapowy, a każdy etap ma swoje określone cele. Są trzy ważne etapy monitorowania losów absolwentów (tj. obszary istotne dla oceny losów absolwentów), które są zwykle prowadzone w oparciu o 3 różne narzędzia ankiety (tzw. standaryzowana ankieta wywiadu) i są one następujące: 1. W ankiecie, którą absolwenci wypełniają na wyjściu z uczelni (pt. Kompetencje absolwenta), oprócz pytań dotyczących posiadanych przez absolwentów kompetencji, znajduje się moduł dotyczący oceny programu dydaktycznego i sposobu jego praktycznej realizacji. 2. W badaniu przeprowadzanym po 6 miesiącach po ukończeniu studiów (pt. Przejście z edukacji do zatrudnienia) znajduje się blok pytań o poszukiwanie pierwszej pracy i drugi, zawierający pytania, których celem jest jej charakterystyka. Dodatkowo możliwe będzie zidentyfikowanie przyczyn trudności absolwentów na rynku pracy na tym etapie kariery zawodowej, związanych nie tylko z niedostosowaniem ich kompetencji do potrzeb pracodawców, ale także z ich sytuacją osobistą. 3. W badaniach zasadniczych (po 3 i 5 latach od momentu ukończenia studiów) pt. Kariera zawodowa absolwenta są pytania o losy zawodowe absolwentów, bo to one są w największym stopniu następstwem przebiegu studiów, wiążą się z treściami programu nauczania, pokazują w jakiej mierze wykształcenie i doświadczenie zdobyte podczas studiów wpływa na przebieg kariery zawodowej. Dodatkowe moduły umożliwiają analizę dopasowania kompetencji absolwentów do oczekiwań pracodawców, analizę mobilności przestrzennej i zawodowej absolwentów oraz analizę ścieżek karier 25. Dodatkowo, innowacyjne metody monitorowania losów absolwentów zawierają ankiety także dla pracowników uczelni oraz pracodawców. 27 Analiza DeskResearch. Przeprowadzenie pogłębionej analizy dostępnych informacji dotyczących niwelacji problemów w innych krajach UE: odnalezienie źródeł, selekcja, weryfikacja, wykonanie merytoryczne opracowania, Szczecin 2013, s Ibidem, s

150 DOBRA PRAKTYKA MONITOROWANIA LOSÓW ABSOLWENTÓW NA PRZYKADZIE UNIVERSITY, AUSTRALIA MONASH Definicja dobrej praktyki w zastosowaniu do problematyki zapewnienia jakości kształcenia w szkolnictwie wyższym zastała zamieszczona na stronie International Network for Quality Assurance Agencies In HigherEducation (INQAAHE). Organizacja ta prowadzi bazę dobrych praktyk dostępną dla jej członków. W ujęciu INQAAHE dobra praktyka jest traktowana jako przejrzyste i konsekwentne działanie, które zostało sprawdzone jako przynoszące znaczącą wartość dodana dla polityki i działalności agencji zapewnienia jakości i/lub ich interesariuszy 28. BADANIE PRACODAWCÓW ZATRUDNIAJACYCH ABSOLWENTÓW UCZELNI (THE GRADUATE EMPLOYER SURVEY) Celem jest monitorowanie kompetencji ogólnych/generycznych (graduteattributes) uzyskanych przez absolwenta uczelni, realizowane przez ocenę dokonywaną przez pracodawców zatrudniających absolwentów. Kompetencje ogólne są tu definiowane jako ogólna wiedza, umiejętności i zdolności uzyskiwane przez absolwentów studiów wyższych, poza wiedzą i umiejętnościami specjalistycznymi. Poprzez badanie pracodawców realizuje się następujące cele: Identyfikowanie kompetencji ogólnych uznawanych za najważniejsze przez pracodawców Uzyskiwanie informacji zwrotnej od pracodawców dotyczącej poziomu, na jakim te kompetencje zastały opanowane przez absolwentów Wskazywanie, na podstawie analizy rezultatów badań, obszarów działalności uczelni wymagających udoskonalenia Budowanie trwałych więzi uczelni z kluczowymi pracodawcami zatrudniającymi absolwentów jej Ocena kompetencji ogólnych realizowana jest przez pracodawców systematycznie, co około 5 lat i jest istotnym narzędziem w systemie zapewnienia jakości kształcenia. Kwestionariusz wykorzystywany w badaniach obejmuje listę kompetencji ogólnych z których każda jest oceniania przez respondenta - pracodawcę pod względem jej ważności dla wykonywania pracy zawodowej oraz satysfakcji z opanowania danej kompetencji przez absolwentów uczelni, zatrudnionych przez pracodawcę. W kwestionariuszu znajdują się również pytania otwarte, które umożliwiają wskazanie istotnych, 28 Zeszyt dobrych praktyk dotyczących wewnętrznego zapewnienia jakości kształcenia w uczelniach. Warszawa: Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji,

151 a nieujętych na liście kompetencji ogólnych. Ponadto kwestionariusz zawiera informację zwrotną od pracodawców, pozwalającą na sporządzenie rankingu absolwentów poszczególnych uniwersytetów 29. Główne korzyści ze stosowania dobrej praktyki: Możliwość objęcia badaniami licznej grupy pracodawców Duża zwrotność kwestionariuszy Duża wiarygodność i rzetelność otrzymanych danych Monitorowanie kompetencji ogólnych uznawanych przez pracodawców rynku pracy za istotne na Wykorzystanie wyników badania do doskonalenia programów kształcenia w celu zwiększenia zatrudnialności absolwentów Ustanowienie systematycznych kontaktów i budowanie trwałych więzi z pracodawcami, które mogą skutkować tworzeniem kursów i programów kształcenia na zamówienie pracodawców Ibidem, s Ibidem, s

152 4. IMPLEMENTACJA MODELU MONITORINGU LOSÓW ABSOLWENTÓW DO ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ NA UCZELNI WYŻSZEJ KSZTAŁCĄCEJ W REGULOWANYCH ZAWODACH MEDYCZNYCH Proponowany model monitoringu losów absolwentów regulowanych kierunków medycznych został opracowany w oparciu o założenie, iż konieczne jest stworzenie produktu o maksymalnej efektywności wykorzystania czasu osób odpowiedzialnych za monitoring na uczelniach wyższych. W tego też względu, system został oparty o aplikację webową a duża część danych do modelu jest pobierana z gotowych baz danych. W tym celu w modelu wykorzystane zostaną bazy danych Izb branżowych: Okręgowych Izb Lekarskich; Okręgowych Izb Pielęgniarek i Położnych. Poniższy rysunek przedstawia graficzny schemat modelu monitoringu losów absolwentów regulowanych kierunków medycznych. 152