OgólnopolskieSzkolenie Sędziów Siatkówki Plażowej

Transkrypt

1 OgólnopolskieSzkolenie Sędziów Siatkówki Plażowej Katowice, maja 2015 Agnieszka Myszkowska

2 Agenda Wstęp Teoretyczne aspekty sędziowania: Przepisy Gry Instrukcje i Procedury Casebook Komisja Sędziowska i Procedury

3 Teoretyczne aspekty sędziowania 1 POLE GRY 1.1 Wymiary 1.2 Powierzchnia 1.3 Linie boiska 1.4 Strefy i pola 1.5 Warunki pogodowe 1.6 Oświetlenie

4 1 POLE GRY Pole gry składa się z boiska do gry i wolnej strefy. Pole gry powinno być prostokątne i symetryczne.

5 1 POLE GRY 1.1 Wymiary Boisko do gry jest prostokątem o wymiarach 16 x 8 m, otoczonym wolną strefą o szerokości przynajmniej 3 m, z przestrzenią wolną od jakichkolwiek konstrukcji (zadaszenia) do wysokości przynajmniej 7 m od podłoża.

6 1 POLE GRY 1.1 Wymiary Podczas światowych i oficjalnych zawodów FIVB wolna strefa musi mieć wymiary co najmniej 5 m i nie więcej niż 6 m licząc od linii końcowych i bocznych, z przestrzenią wolną od jakichkolwiek konstrukcji (zadaszenia) do wysokości przynajmniej 12,5 m od podłoża.

7 1 WARUNKI GRY I WYPOSAŻENIE - CASEBOOK 1.3 Podczas widowiskowej wymiany zawodnik odbił piłkę w padzie. Podczas tej akcji zahaczył linię boiska bardzo mocno rozciągając ją, w wyniku, czego wyrwane zostały metalowe kotwy mocujące róg boiska. Czy w tej sytuacji sędziowie powinni przerwać akcję? Tak, sędzia I powinien natychmiast zagwizdać i nakazać powtórzenie akcji, ponieważ boisko nie odpowiada wymogom Przepisu Dodatkowo linie boiska i metalowa kotwa mogą stanowić niebezpieczeństwo dla zawodników. Przed wznowieniem gry narożnik powinien być zamocowany oraz sprawdzone wymiary boiska.

8 1 WARUNKI GRY I WYPOSAŻENIE - CASEBOOK 1.6 Jeżeli zawodnik udając się na zagrywkę, wszedł pomiędzy banery (wykorzystał sytuację, że banery reklamowe nie były ustawione na całej długości linii ograniczającej głębokość strefy zagrywki) i stanął poza linią przez nie wyznaczoną, czekając na zezwolenie wykonania serwisu. Czy sędzia I powinien zezwolić na wykonanie zagrywki? Sędzia I nie powinien zezwolić na wykonanie zagrywki, lecz poprosić zawodnika by przesunął się przed banery reklamowe. Zawodnik nie może serwować spoza wolnej strefy nawet w przypadku, gdy jej kształt jest nieregularny. Obie drużyny powinny być traktowane jednakowo w stosowaniu przepisu wielkości pola zagrywki. Strefa zagrywki powinna być symetryczna.

9 1 POLE GRY - WYTYCZNE 1. Na dzień przed rozpoczęciem zawodów Delegaci Zawodów FIVB (w Polsce Sędzia Główny) w asyście SĘDZIÓW, muszą sprawdzić i potwierdzić czy wymiary jak też jakość i bezpieczeństwo linii boiska i pozostałego wyposażenia pola gry spełnia wymogi regulaminowe. 2. Każdorazowo przed rozpoczęciem w danym dniu nowej sesji SĘDZIOWIE muszą przeprowadzić pełną inspekcję boisk. 3. Podczas rozgrzewki, przed rozpoczęciem każdego meczu, SĘDZIOWIE muszą przeprowadzić inspekcję boiska oraz wolnej strefy sprawdzając symetrię pola gry, bezpieczeństwo oraz warunki gry.

10 POLE GRY INSPEKCJA BOISK Wymagania: Minimum 3 osoby, 2 miarki, patyczki Procedura: Wyrównanie linii boiska Sprawdzenie czy taśmy boczne (i antenki) są umieszczone prostopadle nad odpowiadającymi im liniami bocznymi? Sprawdzenie odległości pomiędzy antenkami, oraz odległości pomiędzy liniami bocznymi. Ustalenie linii środkowej. Wyznaczenie punktów przecięcia linii środkowej i zewnętrznej krawędzi linii bocznej - punkty bazowe do sprawdzenia długości linii oraz przekątnych. Pomiar długich przekątnych należy traktować jako równoległą procedurę jedynie w przypadku pojawienia się problemów, ponieważ z matematycznego punktu widzenia niemożliwym jest aby długie przekątne miały nieprawidłową długość, jeżeli wszystkie krótkie przekątne są prawidłowe.

11 POLE GRY INSPEKCJA BOISK 8 m 11,31 m 11,31 m 8 m

12 1 POLE GRY 1.2 Powierzchnia pola gry Pole gry musi być umieszczone na możliwie jak najbardziej równym, płaskim oraz jednolitym terenie piaszczystym, wolnym od kamieni, muszelek i innych przedmiotów mogących spowodować skaleczenie lub kontuzję zawodników Podczas światowych i oficjalnych zawodów FIVB warstwa sypkiego, nieubitego piasku musi mieć, co najmniej 40 cm głębokości.

13 1 WARUNKI GRY I WYPOSAŻENIE - CASEBOOK 1.1 Podczas meczu zawodnik zauważył pod piaskiem niebezpieczny przedmiot. Czy sędzia powinien natychmiast przerwać mecz zezwalając na usunięcie obcego przedmiotu? Tak, bezpieczeństwo zawodników jest ważnym aspektem podczas trwania całych zawodów. Sędziowie muszą ciągle sprawdzać pole gry i wyposażenie podejmując w razie wykrycia jakiegokolwiek niebezpieczeństwa działania korygujące. Dodatkowo sędziowie liniowi odgrywają ważną rolę w trakcie meczu kontrolując stan pola gry.

14 1 WARUNKI GRY I WYPOSAŻENIE - CASEBOOK 1.2 Podczas przedmeczowej inspekcji pola gry sędziowie zauważyli w rogu boiska wystające metalowe części przytwierdzające linię do podłoża oraz nieosłonięte metalowe linki mocujące siatkę do słupków. Sędzia nie dopuścił do gry do czasu usunięcia nieprawidłowości tym samym opóźniając godzinę rozpoczęcia meczu. Czy takie rozwiązanie sytuacji było właściwe? Sędziowie postąpili słusznie opóźniając początek spotkania. Mecz nie powinien rozpocząć się bez upewnienia się, że pole gry i wyposażenie nie stwarza zagrożenia kontuzji zawodników. Bezpieczeństwo pola gry i wyposażenia należy sprawdzać przed rozpoczęciem spotkania, co jest częścią sędziowskiej, przedmeczowej inspekcji boisk.

15 1 POLE GRY 1.3 Linie boiska Wszystkie linie mają szerokość 5 cm. Linie muszą być koloru zdecydowanie kontrastującego z kolorem piasku Dwie linie boczne i dwie linie końcowe wyznaczają boisko do gry. Nie ma linii środkowej. Wszystkie linie końcowe i boczne wykreślone są wewnątrz boiska do gry. Linie boiska powinny być wykonane z taśmy o dużej trwałości, zaś wszystkie elementy mocujące powinny być wykonane z miękkiego i elastycznego materiału.

16 1 POLE GRY 1.4 Strefy i pola Wyróżniamy jedynie boisko, strefę zagrywki i strefę wolną otaczającą boisko Strefa zagrywki o szerokości 8 m znajduje się za każdą linią końcową boiska. Głębokość strefy zagrywki ograniczona jest szerokością wolnej strefy.

17 1 POLE GRY 1.5 Warunki pogodowe Warunki pogodowe nie mogą stwarzać zagrożenia odniesienia kontuzji przez zawodników.

18 1 WARUNKI GRY I WYPOSAŻENIE - CASEBOOK 1.13 Czy kapitan ma prawo poprosić sędziego pierwszego o sprawdzenie ciśnienia powietrza wewnątrz piłek jeżeli podczas turnieju przeważają bardzo wysokie temperatury? Tak, sędzia pierwszy powinien poprosić sędziego drugiego o sprawdzenie ciśnienia powietrza wewnątrz piłek. Ponieważ ciśnienie wewnątrz piłek naturalnie zmienia się w ciągu dnia wraz ze zmianą temperatury, następujące aspekty należy sprawdzać, przed każdym spotkaniem: (1) Miejsce przechowywania piłek rezerwowych -powinno być suche i nienarażone na bezpośrednie działanie promieni słonecznych (2) Ciśnienie wewnątrz wszystkich piłek, włączając w to piłki rezerwowe -musi być konsekwentnie sprawdzane przed każdym spotkaniem (0,199 0,204kg/cm2) (3) Należy zapewnić sobie dostęp do ciśnieniomierza, pompki (4) Piłki powinny być wyraźnie oznakowane / podpisane by można je było pogrupować z pozostałymi podobnymi piłkami

19 1 POLE GRY 1.6 Oświetlenie Podczas światowych i oficjalnych zawodów FIVB rozgrywanych po zmroku natężenie oświetlenia pola gry, zmierzone na wysokości 1 m od powierzchni boiska, musi wynosić od 1000 do 1500 luxów.

20 1 PRZERWY I OPÓŹNIENIA - CASEBOOK 6.13 Podczas meczu rozgrywanego późnym popołudniem jeden z zespołó zwrócił się do Delegata Technicznego o przerwanie meczu z powodu zapadających ciemności. Po rozważeniu prośby oraz sprawdzeniu natężenia oświetlenia przez Delegata Technicznego mecz przerwano i wznowiono następnego dnia od stanu 0:0. Jakimi kryteriami powinien kierować się Delegat Techniczny podczas podejmowania decyzji o mozliwości kontynuowania meczu? Delegat Techniczny powinien wziąć pod uwagę następujące kryteria: (1) Przy oświetleniu naturalnym minimalne natężenie światła mierzone na wysokości 1m od powierzchni boiska musi wynosić 1000 luxów (2) Czy istnieje możliwość utrzymania akceptowalnych dla zawodników warunków gry przez okres całego meczu? (3) Czy jedna z drużyn pragnie przerwać spotkanie? Obydwa zespoły mogą zdecydować się na kontynuowanie meczu (4) Dostępność sztucznego oświetlenia w celu możliwości kontynuowania spotkania (5) Zaplanowany na następny dzień rozkład gier

21 Teoretyczne aspekty sędziowania 2 SIATKA I SŁUPKI 2.1 Wysokość siatki 2.2 Struktura 2.3 Taśmy boczne 2.4 Antenki 2.5 Słupki 2.6 Wyposażenie dodatkowe

22 2 SIATKA I SŁUPKI 2.1 Wysokość siatki Siatka zawieszona jest nad osią centralną boiska. Górna krawędź siatki jest umieszczona na wysokości 2,43 m dla mężczyzn i 2,24m dla kobiet Wysokość siatki mierzona jest na środku boiska za pomocą przymiaru sztywnego. Wysokość na dwóch końcach siatki (nad liniami bocznymi) musi być dokładnie taka sama i nie może być większa niż 2 cm ponad wysokość przepisową.

23 2 SIATKA I SŁUPKI - WYTYCZNE 1. Wysokość siatki jest zgodna z Przepisem 2.1. Uwaga: Przed każdym meczem, po wcześniejszym wyrównaniu powierzchni boiska przed rozpoczęciem losowania SĘDZIA DRUGI jest odpowiedzialny za sprawdzenie wysokości siatki. Sędzia pierwszy towarzyszy sędziemu drugiemu nadzorując weryfikację wysokości siatki.

24 1 WARUNKI GRY I WYPOSAŻENIE - CASEBOOK 1.9 Czy podczas oficjalnej rozgrzewki kapitan zespołu może poprosić sędziów o sprawdzenie wysokości oraz naprężęnia siatki? Tak, kapitan jest upoważniony do takiej prośby. Sędziowie powinni szybko zweryfikować wysokość siatki. 1.10Co powinni zrobić sędziowie, jeżeli podczas meczu kapitan zgłosi sędziemu pierwszemu, że wysokość siatki jest nieprzepisowa i poprosi o jej sprawdzenie? Sędziowie powinni ponownie zweryfikować wysokość siatki, jeśli jest to konieczne wysokość siatki powinna zostać skorygowana, a mecz kontynuowany.

25 2 SIATKA I SŁUPKI 2.2 Struktura Siatka o długości 8,5 m i szerokości 1m (+/-3 cm) po naciągnięciu jest zawieszona nad osią centralną boiska. Podczas światowych i oficjalnych zawodów FIVB siatka ma długość 8,0 m zaś oczka siatki są mniejsze. Dopuszcza się umieszczanie reklam między siatką a słupkami pod warunkiem, że reklamy nie będą ograniczać widoczności zawodnikom i sędziom. Reklamy na ww. elementach wyposażenia muszą być wykonane zgodnie z odpowiednimi przepisami FIVB.

26 2 SIATKA I SŁUPKI 2.3 Taśmy boczne Dwie kolorowe taśmy o szerokości 5 cm (o takiej samej szerokości, co linie boiska) i długości 1 m przymocowane są pionowo do siatki nad liniami bocznymi boiska. Taśmy boczne są traktowane jako część siatki. Dozwolone jest umieszczanie reklam na taśmach bocznych.

27 2 SIATKA I SŁUPKI 2.4 Antenki Antenką nazywamy elastyczny pręt o długości 1,8 m i średnicy 10 mm. Antenka wykonana jest z włókna szklanego lub materiału o podobnych właściwościach. Dwie antenki, po jednej z każdej strony, przymocowane są do zewnętrznych krawędzi taśm bocznych, po przeciwnych stronach siatki. Górna część antenki, wystająca ponad siatkę, o długości 80 cm, pomalowana jest w 10-cio cm pasy. Pasy powinny być w kolorach kontrastujących ze sobą. Zaleca się kolory: biały i czerwony. Antenki są traktowane jako część siatki i ograniczają po bokach przestrzeń przejścia.

28 2 SIATKA I SŁUPKI 2.5 Słupki Słupki powinny być przytwierdzone do podłoża w jednakowej odległości 0,7-1 m mierzonej od linii bocznej boiska do osłony słupka. Słupki mają wysokość 2,55 m, a ich wysokość powinna być dodatkowo regulowana. Podczas oficjalnych zawodów FIVB słupki muszą być umieszczone w odległości 1 m od linii bocznej Słupki, na których zawieszona jest siatka powinny być zaokrąglone i gładkie. Wszystkie elementy niebezpieczne oraz utrudniające przejście koło słupka powinny być usunięte. Słupki powinny być zabezpieczone osłonami

29 2 SIATKA I SŁUPKI 2.6 Wyposażenie dodatkowe Wyposażenie dodatkowe określone jest w odrębnych przepisach FIVB. Wyposażenie dodatkowe: - Strefy odpoczynku dla zawodników (krzesełka, parasol, lodówka) - Stół i krzesło dla sekretarza - Stanowisko sędziego pierwszego - Przymiar do siatki - Numerowane tabliczki do pokazywania kolejności zagrywki - Tablica wyników (ręczna / boczna) - Apteczka - Ciśnieniomierz - Pompka - Flagi dla sędziów liniowych - Ręczniki dla podawaczy/liniowych - Sprzęt do wyrównywania boiska

30 Teoretyczne aspekty sędziowania 3 PIŁKI 3.1 Charakterystyka 3.2 Podobieństwo piłek 3.3 Gra trzema piłkami

31 3 PIŁKI 3.1 Charakterystyka Piłka musi mieć kształt kulisty. Powinna być wykonana z materiału elastycznego (skóra syntetyczna skóra lub podobny materiał), odpornego na wilgoć i niepochłaniającego wody tzn. powinna być przystosowana do gry na świeżym powietrzu podczas deszczu. Wewnątrz piłki powinna znajdować się dętka wykonana z gumy lub podobnego materiału. Kolor: Jasny lub kombinacja kolorów Obwód piłki: cm Masa (ciężar) piłki: g Ciśnienie wewnątrz piłki: (0,175-0,225 kg/cm2 ( mbar lub hpa)

32 3 PIŁKI - WYTYCZNE 1. Piłka MIKASA VLS 300 (o obwodzie 67±1cm), jest to jedyna i oficjalna piłka, która może być używana podczas oficjalnych międzynarodowych zawodów FIVB. 2. SĘDZIA DRUGI przed meczem ma obowiązek zebrać cztery piłki meczowe i sprawdzić czy wszystkie charakteryzują się tymi samymi parametrami (kolor, obwód, waga i ciśnienie). W asyście SĘDZIEGO PIERWSZEGO wybiera trzy piłki meczowe i jedną rezerwową. SĘDZIA DRUGI jest odpowiedzialny za piłki w trakcie trwania całego meczu, a po zakończeniu powinien przekazać je osobie odpowiedzialnej za boisko (ang. Court Manger). Uwaga: Zawodnicy nie mają prawa do decydowania, które piłki będą używane podczas ich meczu. 3. Rezerwowy zestaw czterech piłek meczowych powien znajdować się na boisku na wypadek deszczu. Jeżeli w wyniku opadów deszczu piłki staną się nadmiernie ciężkie SĘDZIA DRUGI jest odpowiedzialny za wymianę 4 piłek meczowych podczas przerwy między setami.

33 1 WARUNKI GRY I WYPOSAŻENIE - CASEBOOK 1.14 Co powinni zrobić sędziowie, aby zapewnić jak najlepszą kondycję piłek podczas meczu rozgrywanego w deszczu? Sędziowie muszą zapewnić, by piłka zanadto nie zamokła lub zawilgotniała, co spowoduje zmianę jej ciśnienia i wagi.na boisku powinien znajdować się drugi komplet piłek, a piłki powinny być zmieniane co set/mecz. Torby lub inne ochraniacze powinny być dostępne w celu ochrony piłek. Podczas całego dnia powinien być często sprawdzany stan piłek oraz ich ciśnienie.

34 3 PIŁKI 3.2 Podobieństwo piłek Wszystkie piłki używane w meczu muszą charakteryzować się takimi samymi parametrami odnośnie koloru, obwodu, wagi, ciśnienia, modelu piłki itp 3.3 Gra trzema piłkami Podczas światowych i oficjalnych zawodów FIVB mecze powinny być rozgrywane z użyciem trzech piłek. W takim przypadku sześciu podawaczy piłek powinno znajdować się w wolnej strefie otaczającej boisko, po jednym w każdym rogu wolnej strefy oraz po jednym za każdym z sędziów.

35 9 SPECJALNE SYTUACJE W GRZE - CASEBOOK 9.11 Który z sędziów jest odpowiedzialny za nadzorowanie pracy podawaczy podczas spotkania? Nadzorowanie pracy podawaczy podczas spotkania leży w obowiązkach sędziego pierwszego.

36 Teoretyczne aspekty sędziowania 4 ZESPOŁY 4.1 Skład zespołu 4.2 Rozmieszczenie zespołu 4.3 Wyposażenie 4.4 Zmiana wyposażenia 4.5 Niedozwolone wyposażenie strój sportowy i przedmioty

37 4 ZESPOŁY 4.1 Skład zespołu Zespół składa się wyłącznie z dwóch zawodników Tylko dwóch zawodników zapisanych w protokole zawodów może uczestniczyć w meczu Jeden z zawodników jest kapitanem i powinien zostać oznaczony w protokole Podczas światowych i oficjalnych zawodów FIVB zabronione jest prowadzenie zespołu przez trenera w czasie trwania meczu.

38 4 ZESPOŁY - WYTYCZNE 1. SĘDZIOWIE muszą sprawdzić, czy dwóch zawodników w każdym zespole, wpisanych do protokołu meczowego uczestniczy w meczu. Uwaga: W każdym zespole, jeden z zawodników jest kapitanem zespołu. Przed rozpoczęciem meczu SĘDZIOWIE muszą sprawdzić, czy jest to prawidłowo zaznaczone w protokole meczowym. 2. SĘDZIOWIE muszą zweryfikować czy w obu zespołach jest po dwóch zawodników. W przypadku gdy zawodnik bądź cały zespół nie znajduje się na boisku, SĘDZIA DRUGI musi niezwłocznie poinformować odpowiedniego delegata z ramienia FIVB (w Polsce Sędziego Głównego), aby spróbować znaleźć brakującego zawodnika/zespół.

39 2 UCZESTNICY ZAWODÓW - CASEBOOK 2.1 Po gwizdku kończącym przerwę dla odpoczynku zawodnicy rozmawiali ze swoim trenerem, który stał poza wolną strefą boiska. Zawodnicy nie spieszyli się z powrotem na boisko, opóźniając grę. Jak w takiej sytuacji powinien postąpić sędzia pierwszy? Zawodnicy nie mogą opóźniać gry przez cały czas trwania meczu. Jeżeli przyczyną opóźniania gry jest coaching drużyna sankcjonowana jest upomnieniem za opóźnianie, a gdy zespół otrzymał wcześniej upomnienie za opóźnianie -karą za opóźnianie gry. Sędzia jednocześnie powinien poprosić o przybycie w pobliże boiska Delegata Technicznego, aby zweryfikował kwestię ewentualnego coachingu.

40 7 ZACHOWANIE UCZESTNIKÓW ZAWODÓW - CASEBOOK 7.10 Podczas meczu trener jednego z zespołów wygłaszał wiele obraźliwych komentarzy pod adresem sędziów prowadzących spotkanie oraz ciągle wymachując rękami wyrażał swoje niezadowolenie z podejmowanych przez nich decyzji, co było wyraźnie słyszane i widziane przez sędziów oraz zawodniczki. Co sędziowie powinni zrobić w takiej sytuacji? Sędziowie nie mogą bezpośrednio ukarać trenera za jego niewłaściwe zachowanie ponieważ nie jest on uczestnikiem meczu. Sędziowie powinni niezwłocznie poprosić Delegata Technicznego o przyjście na boisko i opisać zaistniałą sytuację. Delegat Techniczny może zdecydować o odebraniu trenerowi akredytacji.

41 4 ZESPOŁY 4.2 Rozmieszczenie zespołu Strefy odpoczynku drużyn (włączając w to po 2 krzesełka na strefę) muszą zostać wyznaczone w odległości 5m od linii bocznej i nie bliżej niż 3 m od stolika sekretarza.

42 4 ZESPOŁY - WYTYCZNE 3. Zespoły mają przydzielone strefy odpoczynku i muszą używać tych samych stref w ciągu całego meczu. Uwaga: Wszelkie wątpliwości dotyczące przydziału stref odpoczynku rozstrzygane są przez losowanie (zgodnie z Przepisem 4.4)

43 4 ZESPOŁY 4.3 Wyposażenie Strój sportowy zawodników składa się z krótkich spodenek lub kostiumu kąpielowego. Opcjonalnie zawodnicy mogą nosić koszulki lub koszulki bez rękawków chyba, że wygląd stroju sportowego jest zdefiniowany w regulaminie zawodów. Zawodnicy mogą nosić nakrycia głowy.

44 2 UCZESTNICY ZAWODÓW - CASEBOOK 2.8 Czy zawodnik może grać w skarpetkach? Tak, zawodnicy mogą prosić sędziego pierwszego o zezwolenie na grę w różnych rodzajach ochraniaczy na stopy włącznie ze skarpetami, skarpetami ochronnymi czy butami. Sędzia powinien wyrazić zgodę na tą prośbę chyba, że takie obuwie stwarza zagrożenie dla pozostałych uczestników.

45 4 ZESPOŁY 4.4 Zmiana wyposażenia Jeżeli obydwa zespoły przybędą na mecz w koszulkach tego samego koloru, losowanie decyduje o tym, który z zespołów musi zmienić koszulki. Sędzia pierwszy może zezwolić jednemu lub kilku zawodnikom: na grę w skarpetkach lub/i w butach, na zmianę mokrej koszulki między setami, pod warunkiem, że nowa koszulka spełnia wszystkie wymagania regulaminowe oraz przepisy FIVB Jedynie na prośbę zawodnika, sędzia pierwszy może wyrazić zgodę na grę w podkoszulce i spodniach treningowych.

46 4 ZESPOŁY - WYTYCZNE 5. SĘDZIA PIERWSZY musi zweryfikować czy strój zawodników jest zgodny z wymaganiami określonymi w regulaminie turnieju. 6. SĘDZIA PIERWSZY musi zweryfikować czy zawodnicy mają na koszulkach właściwe numery (1 lub 2) odpowiadające ich nazwiskom w protokole. 7. SĘDZIA PIERWSZY może zezwolić jednemu lub kilku zawodnikom na grę w skarpetkach/obuwiu. Uwaga:Użycie skarpetek/obuwia może być wskazane ze względu na jakość (zanieczyszczenie) piasku lub możliwość odniesienia urazu, jednak zawodnicy muszą uzyskać zgodę SĘDZIEGO PIERWSZEGO na grę w skarpetkach/butach. 8. W przypadku niskiej temperatury SĘDZIA PIERWSZY może zezwolić zawodnikom na grę w strojach chroniących przed zimnem. Uwaga: Gra w legginsach jest dozwolona, gdy temperatura spadnie poniżej 15 O C. Uwaga: W przypadku niskiej temperatury stroje noszone przez zawodników muszą być tego samego typu, w tym samym stylu, tego samego producenta, w tym samym kolorze oraz posiadać takie same nadruki reklamowe.

47 2 UCZESTNICY ZAWODÓW - CASEBOOK 2.6 Podczas meczu spodenki zawodnika przypadkowo uległy dużemu rozdarciu. Czy sędzia pierwszy bez zbędnych opóźnień w grze może zezwolić zawodnikowi na zmianę spodenek na identyczną parę? Tak, zawodnik jest uprawniony do zmiany spodenek na nowe po uzyskaniu zgody od sędziego pierwszego. Zespół nie jest sankcjonowany za opóźnianie gry oraz nie jest mu przydzielany z tego powodu czas dla odpoczynku.

48 4 ZESPOŁY 4.5 Niedozwolone wyposażenie strój sportowy i przedmioty Zabronione jest noszenie jakichkolwiek przedmiotów mogących spowodować zranienie zawodnika Zawodnicy mogą na własne ryzyko grać w okularach lub szkłach kontaktowych Zawodnicy mogą nosić ochraniacze (ściągacze, stabilizatory). Podczas seniorskich światowych i oficjalnych zawodów FIVB ochraniacze muszą być w tym samym kolorze, co część stroju sportowego.

49 4 ZESPOŁY - WYTYCZNE 9. Zawodnicy nie mogą posiadać niedozwolonych przedmiotów, dających im sztuczną przewagę lub mogących spowodować zranienie siebie lub innych zawodników. Uwaga: Zawodnicy na własne ryzyko mogą grać w okularach lub szkłach kontaktowych. 10. Przepis mówi, że Zawodnicy mogą nosić ochraniacze (ściągacze, stabilizatory). Podczas seniorskich światowych i oficjalnych zawodów FIVB ochraniacze muszą być w tym samym kolorze, co część stroju sportowego. Uwaga: W związku z tym, że koszulki/topy dostarczane są przez organizatora turnieju wyklucza to jakąkolwiek możliwość przygotowania zgodnego z przepisami koloru ściągaczy na przedramiona, dlatego ich kolor powinien być taki sam jak kolor spodenek/majtek (u kobiet). Elementy ubioru (legginsy, odzież termiczna) noszone pod oficjalnym strojem powinny mieć taki sam kolor jak spodenki. 11. Zawodnicy muszą mieć na sobie oficjalne stroje od momentu wejścia na pole gry do momentu jego opuszczenia.

50 2 UCZESTNICY ZAWODÓW - CASEBOOK 2.3 Czy zawodniczka podczas meczu może nosić pierścionek z ostrym diamentem? Nie, sędzia powinien poprosić zawodniczkę o zdjęcie pierścionka na czas trwania spotkania, jeśli zawodniczka nie może zdjąć pierścionka musi być on zaklejony plastrem, w celu wyeliminowania zagrożenia dla pozostałych zawodniczek.

51 Teoretyczne aspekty sędziowania 5 OSOBY PROWADZĄCE ZESPÓŁ 5.1 Kapitan zespołu Kapitan zespołu jest odpowiedzialny za zachowanie i dyscyplinę zespołu.

52 CEREMONIAŁ GRY -10 min Koniec poprzedniego meczu. Sędziowie wypełniają pomeczowe obowiązki i opuszczają pole gry. -8min -7min. -6min. -1min. Zapowiedź nowego meczu. Nowe zespoły i kolejna komisja sędziowska wchodzą na pole gry. Zawodnicy muszą mieć na sobie oficjalne stroje sportowe. Zawodnicy mogą się rozgrzewać w polu gry. Sędziowie sprawdzają wyposażenie boiska, warunki gry, strefy dla zawodników oraz protokół z meczu. Losowanie (UWAGA! Losowanie nie może się odbyć, jeśli, nie ma przygotowanego protokołu). Losowanie odbywa się w strefie między słupkiem a stolikiem sekretarza. Kapitanowie podpisują protokół i zaznaczają w nim gwiazdką zawodnika, który w ich zespole będzie zagrywał jako pierwszy. Rozpoczęcie oficjalnej rozgrzewki na siatce. Sędzia pierwszy daje sygnał gwizdkiem, jednocześnie sygnalizując ile minut będzie trwała rozgrzewka bądź ile minut pozostało do jej zakończenia, (jeżeli, losowanie z różnych powodów nie odbyło się 7 minut przed rozpoczęciem meczu) Zakończenie oficjalnej rozgrzewki. Zawodnicy opuszczają boisko i siadają na krzesełkach w strefach dla zawodników. Sędziowie udają się na swoje stanowiska. Sędzia pierwszy na podeście, zaś sędzia drugi przed stolikiem sekretarza. Sędziowie liniowi oraz obsługa boiska również zajmują swoje miejsca w polu gry. Po zajęciu miejsc przez sędziów, spiker dokonuje prezentacji sędziów, a następnie indywidualnej prezentacji zawodników. W przypadku braku przedstawienia sędziów i zawodników na sygnał sędziego pierwszego zawodnicy ustawiają się za liniami końcowymi po tej stronie boiska, po której zajęli krzesełka (Rysunek 1). Na kolejny sygnałsędziego pierwszego zawodnicy podbiegają do siatki, witają się z przeciwnikami i zajmują miejsca na stronie boiska, na której będą rozpoczynać grę (Rysunek 2). 0 min. Rozpoczęcie meczu. Koniec meczu Sędzia pierwszy schodzi z podestu i staje za linia boczną w pobliżu swojego stanowiska. Sędzia drugi dołącza do sędziego pierwszego. Zawodnicy dziękują przeciwnikom za grę, podchodzą do sędziów i dziękują sędziom. Cała obsada sędziowska przechodzi wzdłuż siatki do stolika sekretarza. Kapitanowie podpisują protokół, po czym zawodnicy szybko zabierają swoje rzeczy i opuszczają pole gry. Sędziowie sprawdzają i podpisują protokół, a następnie wyprowadzają zespoły, jeżeli zespoły nie opuściły jeszcze pola gry.

53 5 OSOBY PROWADZĄCE ZESPÓŁ 5.1 Kapitan Przed meczem, kapitan zespołu: a) Podpisuje protokół zawodów. b) Reprezentuje swój zespół w losowaniu Podczas meczu kiedy piłka jest poza grą jedynie kapitan ma prawo rozmawiać z sędziami w następujących trzech przypadkach:

54 5 OSOBY PROWADZĄCE ZESPÓŁ 5.1 Kapitan prosić o wyjaśnienie zastosowanego przepisu lub interpretację Przepisów Gry. Jeżeli wyjaśnienie nie satysfakcjonuje kapitana, kapitan musi natychmiast poinformować sędziego pierwszego o chęci zgłoszenia Protestu.

55 5 OSOBY PROWADZĄCE ZESPÓŁ 5.1 Kapitan w celu uzyskania zgody na: a) zmianę stroju lub wyposażenia, b) sprawdzenia numeru zawodnika zagrywającego, c) sprawdzenia siatki, piłki, podłoża gry itp., d) poprawienia linii boiska zgłosić prośbę o przyznanie przerwy na odpoczynek. Uwaga: zawodnicy muszą uzyskać zgodę sędziego na opuszczenie pola gry.

56 PROCEDURA ROZPATRZENIA PROTESTU Zasady: 1. Procedura jest inicjowana przez Kapitanazgłaszającego formalnie swoją chęć protestu przeciwko otrzymanemu wyjaśnieniu zastosowania lub interpretacji przepisów gry przez SĘDZIEGO I. 2. Procedura może być przeprowadzona przez stosownego przedstawiciela PZPS, bazując na okolicznościach występujących przed, w trakcie lub po meczu tylko na podstawie 3 kryteriów wszczęcia Procedury Rozpatrzenia Protestu: 1. SĘDZIA błędnie interpretuje lub błędnie stosuje Przepisy Gry i wytyczne, lub nie przyjmuje konsekwencji swoich decyzji. 2. Wystąpił błąd sekretarza (błąd rotacji lub błędny wynik). 3. Techniczne warunki meczowe (pogoda, światło itp.) 3. Istnieją 2 poziomy Protestu, które rozpatruje się: w momencie zaistnienia zdarzenia(eń) (POZIOM 1), lub /i po zakończeniu meczu (POZIOM 2).

57 PROCEDURA ROZPATRZENIA PROTESTU W trakcie przeprowadzania Procedury Protestu: A. zawodnicy: powinni udać się do swoich stref odpoczynku (miejsca siedzenia na boisku) mogą korzystać z boiska, lecz nie mogą opuszczać wolnej strefy, mogą używać piłek mogą przebywać w obrębie swojej połowy boiska, lub całości boiska po uzyskaniu porozumienia z wszystkimi zawodnikami B. Sędzia Główny lub Komisarz zawodów: powinien najpierw porozmawiać z Sędzią I w celu uzyskania ogólnej informacji, czego dotyczy protest, następnie powinien porozmawiać z zawodnikami, aby poznać ich stanowisko w tej sprawie jeśli trzeba powinien zebrać inne dowody w tej sprawie od innych osób, wszystkie rozmowy powinny odbywać się w pobliżu stolika sekretarza zawodów oraz strefy odpoczynku odpowiedniej drużyny i powinny by prowadzone jedynie z zainteresowanymi osobami, po uzyskaniu wszystkich niezbędnych informacji Sędzia Główny i Komisarz podejmują decyzję o zasadności lub odrzuceniu protestu. o tej decyzji informują najpierw Sędziego I sekretarza zawodów i zawodników.

58 2 UCZESTNICY ZAWODÓW - CASEBOOK 2.11Podczas akcji sędzia I wyraźnie pomylił się w interpretacji przepisów gry. Czy kapitan zespołu może poprosić o wyjaśnienie zastosowanego przepisu na podstawie której sędzie podjął decyzję? Tak, sędzia pierwszy powinien odpowiedzieć zawodnikowi wyjaśniając swoją decyzję używając oficjalnej sygnalizacji. Jeżeli kapitan nie akceptuje wyjaśnień sędziego może zaprotestować wyrażając chęć zainicjowania procedury Oficjalnego Protestu. Sędzia pierwszy musi zdecydować, czy protest spełnia kryteria, jeśli tak to sędzia pierwszy nie ma prawa odrzucić takiej prośby zespołu musząc rozpocząć procedurę Oficjalnego Protestu, a następnie poprosić o przybycie Delegata Sędziowskiego (Sędziego Głównego) na boisko.

59 9 WYJĄTKOWE SYTUACJE W GRZE - CASEBOOK 9.17Czy Sędzia Główny lub Delegat Techniczny może w jakimś momencie Procedury Rozpatrzenia Protestu zadecydować się na obejrzenie nagrania wideo? Na poziomie 1 Procedura Rozpatrzenia Protestu nie zezwala na obejrzenie nagrań video pochodzących z nieautoryzowanych źródeł. Nagranie video z nieautoryzowanego źródła nie może być wykorzystane na żadnym poziomie Procedury Rozpatrzenia

60 5 OSOBY PROWADZĄCE ZESPÓŁ 5.1 Kapitan PO ZAKOŃCZENIU MECZU Obydwaj zawodnicy dziękują sędziom i przeciwnikom. Kapitan podpisuje protokół w celu potwierdzenia wyniku; Jeżeli wcześniej kapitan zgłosił sędziemu pierwszemu chęć przeprowadzenia Procedury Rozpatrzenia Protestu a sprawa nie została wyjaśniona w czasie zaistnienia zajścia, przysługuje mu prawo do potwierdzenia tego faktu w formie pisemnej, poprzez wpisanie uwag do protokołu z meczu po zakończeniu meczu.

61 2 UCZESTNICY ZAWODÓW - CASEBOOK 2.15Po zakończeniu spotkania kapitan jednego z zespołów niezwłocznie opuścił pole gry nie podpisując protokołu. Co powinien zrobić sędzia I w celu zakończenia protokołu? Aby zakończyć protokół sędzia pierwszy powinine odnotować fakt opuszczenia pola gry przez kapitana w sekcji Uwagi, a następnie niezwłocznie powiadomić Delegata zawodów o całym wydarzeniu, gdyż może zajść potrzeba podjęcia dalszych działań.

62 Teoretyczne aspekty sędziowania 6 ZDOBYCIE PUNKTU, WYGRANIE SETA I MECZU 6.1 Zdobycie punktu 6.2 Wygranie seta 6.3 Wygranie meczu 6.4 Walkower oraz zespół zdekompletowany

63 6 ZDOBYCIE PUNKTU, WYGRANIE SETA I MECZU 6.1 Zdobycie punktu Punkt Zespół zdobywa punkt: po skutecznym umieszczeniu piłki w boisku po stronie przeciwnika; kiedy zespół przeciwny popełni błąd; kiedy na zespół przeciwny zostanie nałożona kara Błąd Zespół popełnia błąd, wykonując akcję niezgodną z przepisami (lub naruszając je w inny sposób). Sędziowie oceniają błędy i określają ich konsekwencje zgodnie z Przepisami Gry: jeśli kolejno popełnione są dwa błędy lub więcej, tylko pierwszy z nich jest brany pod uwagę; jeśli równocześnie popełnione są dwa błędy lub więcej przez przeciwne zespoły, odgwizdywany jest BŁĄD OBUSTRONNY i wymiana jest powtarzana.

64 6 ZDOBYCIE PUNKTU, WYGRANIE SETA I MECZU 6.1 Zdobycie punktu Wymiana i wymiana zakończona Wymiana jest ciągiem zagrań od momentu uderzenia piłki przez zagrywającego, do momentu, gdy piłka jest poza grą. Wymiana zakończona to ciąg zagrań, w wyniku którego przyznany jest punkt. Wymiana uznaje się za zakończoną jeśli punkt został przyznany z tytułu kary oraz błędu wykonania zagrywki wynikającego z przekroczenia limitu czasu na jej wykonanie Jeśli zespół zagrywający wygrywa wymianę zdobywa punkt i zagrywa dalej Jeżeli zespół przyjmujący zagrywkę wygrywa wymianę zdobywa punkt i wykonuje następną zagrywkę.

65 6 ZDOBYCIE PUNKTU, WYGRANIE SETA I MECZU 6.2 Wygranie seta Seta (za wyjątkiem decydującego 3-go seta) wygrywa zespół, który jako pierwszy zdobędzie 21 punktów, uzyskując przynajmniej dwa punkty przewagi. W przypadku remisu 20: 20, gra jest kontynuowana do momentu, kiedy jeden z zespołów uzyska 2 punkty przewagi (22-20, itd.).

66 6 ZDOBYCIE PUNKTU, WYGRANIE SETA I MECZU 6.3 Wygranie meczu Mecz wygrywa zespół, który wygra dwa sety W przypadku remisu 1:1 w setach, rozgrywany jest decydujący (3-ci) set do momentu uzyskania przez jeden zespół 15 punktów, z różnicą przynajmniej 2 punktów.

67 6 ZDOBYCIE PUNKTU, WYGRANIE SETA I MECZU 6.4 Walkower oraz zespół zdekompletowany Jeżeli zespół, pomimo wezwania przez sędziego, odmówi gry, przegrywa mecz walkowerem. Mecz kończy się wynikiem 0-2 oraz 0-21, 0-21 w setach Zespół, który bez uzasadnionych powodów nie stawi się na boisku w wyznaczonym terminie, przegrywa mecz walkowerem Zespół ZDEKOMPLETOWANY w secie czy w meczu przegrywa odpowiednio seta lub mecz. Zespołowi przeciwnemu przyznaje się punkty lub punkty i sety, potrzebne do wygrania seta lub meczu. Zespół zdekompletowany zachowuje zdobyte punkty i wygrane sety.

68 Teoretyczne aspekty sędziowania 7 STRUKTURA GRY 7.1 Losowanie 7.2 Oficjalna rozgrzewka 7.3 Ustawienie początkowe zespołu 7.4 Ustawienie zespołu 7.5 Błąd ustawienia 7.6 Kolejność zagrywki 7.7 Błąd kolejności zagrywki

69 7 STRUKTURA GRY 7.1 Losowanie Przed oficjalną rozgrzewką, sędzia pierwszy przeprowadza losowanie w celu ustalenia kolejności zagrywki oraz stron boiska podczas pierwszego seta Losowanie odbywa się w obecności obu kapitanów Zwycięzca losowania wybiera: ALBO prawo do wykonania lub odbioru zagrywki, LUB stronę boiska. Przegrywający losowanie wybiera jedną z pozostałych możliwości Przed drugim setem kapitan, który przegrał losowanie przed setem pierwszym, jako pierwszy wybiera jedną z możliwości wskazanych w punktach lub Przed decydującym setem odbywa się ponowne losowanie.

70 4 STRUKTURA GRY - CASEBOOK 4.1Po wygraniu losowania, kapitan drużyny poprosił o zezwolenie na chwilowe wejście na plac gry w celu zdecydowania o wyborze strony boiska. Jaka powinna być decyzja sędziego? Jest to dozwolone pod warunkiem, że decyzja zostanie podjęta szybko i maksymalnie do końca oficjalnej rozgrzewki, co pozostawi sekretarzowi wystarczająco czasu na przygotowanie się do rozpoczęcia meczu.

71 7 STRUKTURA GRY 7.2 Oficjalna rozgrzewka Przed meczem, zespoły mogą się rozgrzewać na siatce przez 3 minuty, jeżeli wcześniej miały do dyspozycji inne boisko lub przez 5 minut, jeżeli nie miały możliwości rozgrzewania się na innym boisku.

72 4 STRUKTURA GRY - CASEBOOK 4.3Czy zawodnicy mają prawo poprosić o 5 minut rozgrzewki na siatce jeżeli boisko rozgrzewkowe jest ułożone w innym kierunku niż boisko, na którym bedzie rozgrywany mecz? Ta prośba, o ile to możliwe powinna być przedyskutowana z Delegatem Technicznym. Podczas odprawy technicznej zawodów powinno się omówić ten temat a sędziowie muszą respektować podjęte podczas odprawy decyzję odnośnie tej kwestii. Sędzia powinien zgodzić się z tą prośbą, jeżeli występuje faktyczna różnica pomiędzy warunkami na boisku, na którym ma się odbywać mecz a boiskiem rozgrzewkowym. Zawodnikom powinien być przyznany czas na dostosowanie się do warunków panujących na boisku.

73 7 STRUKTURA GRY 7.3 Ustawienie początkowe zespołu Obydwaj zawodnicy w każdym zespole muszą przez cały czas uczestniczyć w grze. 7.4 Ustawienie zespołu W momencie uderzenia piłki przez zawodnika zagrywającego, każdy z zespołów musi znajdować się w obrębie swojej połowy boiska (za wyjątkiem zawodnika zagrywającego) Zawodnicy mogą się ustawiać względem siebie w dowolny sposób. NIE ma żadnych ograniczeń dotyczących miejsc zajmowanych na boisku.

74 4 STRUKTURA GRY - CASEBOOK 4.4Jak powinni postąpić sędziowie, jeżeli przed rozpoczęciem pierwszego seta sekretarz poinformuje, że numer zawodnika na zagrywce nie odpowiada przekazanej kolejności zagrywki zapisanej w protokole zawodów? Sekretarz powinien natychmiast zgłosić fakt, że w protokole jest inna kolejność zagrywki. Początkowo sędziowie muszą sprawdzić poprawność wpisu kolejności zagrywki w protokole. Jeżeli nie było możliwości wystąpienia błędu w komunikacji lub zapisie kolejności zagrywki, należy skorygować zapis w protokole i zezwolić zawodnikowi na wykonanie zagrywki jako pierwszemu. Sędziowie powinni akceptować takie prośby, ponieważ nie ma to wpływu na faktyczny przebieg meczu i nie zyskuje się w ten sposób przewagi.

75 7 STRUKTURA GRY 7.5 Błąd ustawienia NIE ma błędu ustawienia. 7.6 Kolejność zagrywki Kolejność zagrywki musi być zachowana od początku do końca seta (zgodnie z kolejnością podaną przez kapitana zespołu po losowaniu) W momencie gdy drużyna przyjmująca uzyskuje prawo do zagrywki zawodnicy z tej drużyny rotują o jedną pozycję. 7.7 Błąd kolejności zagrywki Błąd kolejności zagrywki jest popełniony, kiedy zagrywka nie jest wykonana zgodnie z kolejnością zagrywki. Zespół traci punkt, a prawo do wykonania zagrywki przejmuje zespół przeciwny Sekretarz zawodów musi sygnalizować właściwą kolejność zagrywki, a w sytuacji, kiedy niewłaściwy zawodnik zamierza wprowadzić piłkę do gry, skorygować kolejność zagrywki.

76 7 STRUKTURA GRY - WYTYCZNE 7. Jeżeli niewłaściwy zawodnik wprowadzi piłkę do gry, po prawidłowej sygnalizacji kolejności zagrywki przez sekretarza, SĘDZIEGO DRUGIEGO lub SĘDZIEGO PIERWSZEGO, zespół jedynie traci prawo do wykonania kolejnej zagrywki (lub zdobyte punkty). Uwaga: Jeżeli nie wystąpiła prawidłowa sygnalizacja kolejności zagrywki (np. zbyt późna sygnalizacja lub niewłaściwa sygnalizacja kolejności zagrywki przez sekretarza), kolejność zagrywki jest jedynie korygowana, zespół/zespoły zachowują zdobyte punkty, a następna zagrywka wykonywana jest przez właściwego zawodnika.

77 3 ZDOBYCIE PUNKTU, WYGRANIE SETA I MECZU - CASEBOOK 3.2Jakie działania powinni podjąć sędziowie w celu potwierdzenia kolejności zagrywki w secie drugim? Pomiędzy pierwszym a drugim setem obowiązkiem sędziego drugiego jest: (1) Po pierwsze podejść do drużyny, która przed setem pierwszym przegrała losowanie pytając ich o decyzję wyboru (zagrywki, przyjęcia zagrywki, lub strony boiska). (2) Poprosić drugą drużynę o wybranie z pozostałych możliwości. Te dwa kroki powinny wyłonić zespół zagrywający i przydzielić strony boiska. Dodatkowo sędzia powinien ustalić: (3) Kolejność zagrywki poszczególnych drużyn

78 Teoretyczne aspekty sędziowania 8 SYTUACJE W GRZE 8.1 Piłka w grze 8.2 Piłka poza grą 8.3 Piłka w boisku 8.4 Piłka autowa

79 8 SYTUACJE W GRZE 8.1 Piłka w grze Piłka jest w grze od momentu uderzenia piłki przez zawodnika wykonującego zagrywkę, na którą zezwolił sędzia pierwszy. 8.2 Piłka poza grą Piłka jest poza grą od momentu popełnienia błędu, który został odgwizdany przez jednego z sędziów; w przypadku niewystąpienia błędu, piłka jest poza grą od momentu gwizdka sędziego. 8.3 Piłka w boisku Piłka jest w boisku, kiedy dotyka boiska, włączając w to linie je ograniczające.

80 5 SYTUACJE W GRZE - CASEBOOK 5.2Jeżeli piłka upadła poza linią wyznaczającą boisko, a linia ta nie została dotknięta przez piłkę, jednak poruszyła się w wyniku uderzenia piłki w podłoże, to czy taką sytuację Sędzia pierwszy powinien ocenić jako piłkę w boisku? Sędzia pierwszy powinien uznać, że piłka jest autowa. Poruszenie się linii, która nie miała kontaktu z piłką jest naturalnym zjawiskiem ze względu na charakter powierzchni pola gry oraz samych linii. Sędzia powinien zawsze umieć przekazać zawodnikom precyzyjną i prawidłową definicję piłki w boisku, wyjaśniając równocześnie wszelkie wątpliwości. Sędziowie muszą mieć świadomość, że piłka może upaść poza boiskiem, wcześniej dotykając uniesionej nad piaskiem linii. W takiej sytuacji piłka miała konstakt z linią, zatem należy uznać, że jest piłką w boisku.

81 5 SYTUACJE W GRZE - CASEBOOK 5.3Jak powinien zachować się sędzia pierwszy jeśli piłka spada w okolicach linii, a sędzia drugi przekazuje inne informacje niż sędzia liniowy? Sędzia pierwszy musi: (1) Wybrać, którą z decyzji zaakceptować, bazując na tym, co sam widział. (2) Natychmiast użyć gwizdka w celu ustawienia obydwu zespołów na ich pozycjach i oddalenia ich od sędziego drugiego. (3) Jeżeli obydwaj sędziowie (drugi i liniowy) znajdowali się w dogodnej pozycji do obserwacji tej akcji, sędzia pierwszy może zainicjować procedurę Sprawdzenia Śladu Upadku Piłki. Wtedy sędzia pierwszy może wydać ostateczną decyzję bazując na ocenie śladu upadku piłki oraz jeśli jest to niezbędne na informacjach uzyskanych od sędziego drugiego.

82 8 SYTUACJE W GRZE 8.4 Piłka autowa Piłka jest autowa, gdy: dotknie podłoża poza boiskiem, nie dotykając linii boiska; dotknie przedmiotu znajdującego się poza boiskiem lub osoby nieuczestniczącej w grze; dotknie antenek, linek mocujących siatkę, słupków lub siatki poza taśmami bocznymi; po zagrywce lub po trzecim odbiciu piłki przez zespół, całkowicie przekroczy pionową płaszczyznę siatki, całkowicie lub częściowo poza przestrzenią przejścia (wyjątek: Przepis ) przekroczy całkowicie pionową płaszczyznę siatki w przestrzeni pod siatką.

83 PROCEDURA SPRAWDZENIA MIEJSCA UPADKU PIŁKI POLE/AUT? Sędzia I DECYZJA o rozpoczęciu Procedury. Kapitanowie NIE DECYDUJĄ o rozpoczęciu Procedury. Sędziowie PRZECIWDZIAŁAJĄ i/lub KARAJĄ (Sędzia I) za akcje zawodników mające na celu zatarcie/modyfikację miejsca śladu upadku piłki. Kapitanowie MOGĄ PRZYZNAĆ SIĘ DO BŁĘDU nie jest wymagane wszczęcie Procedury lub następuje przerwanie jeśli została zainicjowana. Procedura pozwala Sędziemu I zyskać czas na ostudzenie emocji WYMAGA OD SĘDZIÓW SZYBKIEGO I SCISŁEGO DZIAŁANIA.

84 PROCEDURA SPRAWDZENIA MIEJSCA UPADKU PIŁKI SĘDZIA PIERWSZY: 1. Szybko podejmuje decyzję o rozpoczęciu Procedury. 2. Udaje się do miejsca upadku piłki wraz z S. Liniowym/i. 3. Prosi o odsunięcie zawodników od weryfikowanego miejsca. 4. Weryfikuje miejsce upadku piłki (pole/aut?): czy piłka dotknęła linii?, wskazanie miejsca upadku piłki + ew. opis zdarzenia, podjęcie decyzji sygnalizowane ze stanowiska Sędziego pierwszego, ew. karanie zawodników za zachowanie i/lub opóźnianie, wznowienie gry.

85 PROCEDURA SPRAWDZENIA MIEJSCA UPADKU PIŁKI SĘDZIA DRUGI: 1. Zapobiega przejściu pod siatkąprzez przeciwne zespoły po rozpoczęciu Procedury. 2. Informuje zespoły o ew. konsekwencjach. 3. Utrzymuje kontakt wzrokowy z Sędzią pierwszym. 4. Może asystować SI w podjęciu ostatecznej decyzji. 5. Dopilnowuje prawidłowego zapisuwyniku Procedury przez Sędziego Sekretarza.

86 PROCEDURA SPRAWDZENIA MIEJSCA UPAKU PIŁKI SĘDZIA LINIOWY: 1. Starannie podejmuje decyzję w celu zapobiegnięcia rozpoczęcia Procedury. 2. Utrzymuje kontakt wzrokowy z miejscem upadku piłki w przypadku rozpoczęcia Procedury. 3. Udziela wszelkich informacji Sędziemu pierwszemu. 4. Nie może naruszyć śladu upadku piłki. 5. Nie może wskazywać śladu palcem lub chorągiewką.

87 Teoretyczne aspekty sędziowania 9 GRA PIŁKĄ 9.1 Odbicie piłki przez zespół 9.2 Charakterystyka odbicia piłki 9.3 Błędy w grze piłką Każdy zespół musi grać na swojej połowie boiska i w swojej przestrzeni (wyjątek Przepis ). Piłka może być jednakże odzyskiwana spoza wolnej strefy.

88 9 GRA PIŁKĄ 9.1 Odbicie piłki przez zespół Odbicie jest to jakikolwiek kontakt z piłką przez zawodnika uczestniczącego w grze. Zespół ma prawo maksymalnie do trzech odbić piłki w celu przebicia jej na stronę przeciwnika. Jeśli nastąpi więcej odbić, zespół popełnia błąd: CZTERY ODBICIA". Do odbić piłki przez zespół zaliczamy zarówno zamierzone odbicie piłki, jak i niezamierzone dotknięcie piłki przez zawodnika.

89 9 GRA PIŁKĄ 9.1 Odbicie piłki przez zespół KOLEJNE ODBICIA PIŁKI Ten sam zawodnik nie może odbić piłki kolejno dwa razy (wyjątki Przepisy: 9.2.3, 14.2 i ).

90 9 GRA PIŁKĄ 9.1 Odbicie piłki przez zespół JEDNOCZESNE ODBICIA PIŁKI Dwóch zawodników może odbić piłkę w tym samym czasie Jeżeli dwóch zawodników z tego samego zespołu odbije piłkę jednocześnie, zespołowi zalicza się dwa odbicia (z wyjątkiem bloku). Jeżeli dwóch zawodników z tego samego zespołu próbuje odbić piłkę, ale piłka zostanie dotknięta tylko przez jednego zawodnika, zespołowi zalicza się jedno odbicie. Zderzenie się zawodników próbujących sięgnąć po piłkę nie jest błędem.

91 9 GRA PIŁKĄ 9.1 Odbicie piłki przez zespół Kiedy zawodnicy przeciwnych zespołów dotkną jednocześnie piłkę znajdującą się nad siatką i piłka pozostanie w grze, zespół, na którego stronę przeleci piłka, ma prawo do trzech kolejnych odbić. Jeżeli bezpośrednio po takim zagraniu piłka stanie się autowa, błąd popełnia zespół po przeciwnej stronie boiska Jeżeli przy jednoczesnym dotknięciu piłki nad siatką przez dwóch zawodników zespołów przeciwnych piłka zostanie przetrzymana, gra jest kontynuowana.

92 9 GRA PIŁKĄ 9.1 Odbicie piłki przez zespół ODBICIE Z POMOCĄ W obrębie pola gry, zawodnikowi nie wolno korzystać z pomocy partnera z zespołu, ani żadnego innego przedmiotu w celu odbicia piłki. Jednakże zawodnik, znajdujący się w sytuacji, w której może popełnić błąd (np. dotknąć siatki, przeszkodzić w grze przeciwnikowi, itd.), może być zatrzymany lub przytrzymany przez członka swojego zespołu.

93 5 SYTUACJE W GRZE - CASEBOOK 5.9W czasie akcji piłka została przytrzymana przez obydwie drużyny nad siatką zgodnie z przepisami gry, a następnie wylądowała poza boiskiem po stronie zespołu A. Kto teraz będzie wykonywał zagrywkę? Zespół A będzie wykonywał kolejną zagrywkę. Jeżeli w następstwie przytrzymania piłki nad siatką przez przeciwne drużyny piłka wypadnie na aut, błąd popełnia drużyna po przeciwnej stronie siatki czyli w tym przypadku drużyna B.

94 5 SYTUACJE W GRZE - CASEBOOK 5.19Czy zmiana kierunku odbicia piłki przy jednoczesnym przytrzymaniu piłki nad siatką jest dozwolona? Tak, dozwolona jest zmiana kierunku odbicia piłki podczas akcji jednoczesnego odbicia (przytrzymania).

95 9 GRA PIŁKĄ 9.2 Charakterystyka odbicia piłki Piłka może dotykać każdej częścią ciała Piłka nie może być złapana i/lub rzucona. Piłka może odbić się w dowolnym kierunku. Wyjątki: w akcji obronnej, przy silnej, trudnej do obrony piłce, kontakt z piłką może być przedłużony przy odbiciu palcami sposobem górnym w wyniku jednoczesnego odbicia piłki przez zawodników z przeciwnych zespołów, może dojść do przytrzymania piłki Piłka może dotykać kilku części ciała, pod warunkiem że jest to kontakt jednoczesny. Wyjątki: w bloku mogą nastąpić po sobie kolejne dotknięcia piłki wykonane przez jednego lub kilku zawodników, pod warunkiem, że kontakt z piłką ma miejsce w jednym zagraniu; przy pierwszym odbiciu piłki przez zespół, o ile nie jest to odbicie palcami sposobem górnym, piłka może być dotknięta kolejno kilkoma częściami ciała, pod warunkiem, że kontakt z piłką ma miejsce w jednym zagraniu.

96 9 GRA PIŁKĄ - WYTYCZNE 9. Podczas rozgrywania piłki palcami oburącz sposobem górnym piłka musi być odbita w jednym krótkim ruchu. Podczas kontaktu rąk z piłką nie może być widocznego znacznego ruchu w dół, piłka nie może zauważalnie zostać zatrzymana w rękach zawodnika. Uwaga: Technicznie podczas każdego rozegrania piłki palcami piłka podczas kontaktu z dłońmi porusza się w dół i zostaje w pewnym momencie w punkcie martwym. Szybkość wykonania odbicia determinuje czy głębokość ruchu rąk w dół lub długość kontaktu piłki z dłońmi jest zauważalna, a w kosekwencji czy następuje błąd odbicia. Uwaga: W Siatkówce Plażowej występują różne sposoby wystawiania lub przebijania piłki. SĘDZIA musi rozumieć istotę tych odbić koncentrując się na ich długości (przy ocenie piłki rzuconej) oraz jak technicznie poprawne i czyste było odbicie (przy ocenie piłki podwójnej rotacja piłki nie jest wyznacznikiem lecz oczywisty błąd czyli różnica w czasie kontaktu obu dłoni z piłką, jeżeli wystąpiła i była zauważona przez SĘDZIEGO). Uwaga: SĘDZIOWIE muszą być konsekwentni w ocenie długości kontaktu z piłką i starać się utrzymywać jednakowe kryteria nie tylko z dnia na dzień, ale także z turnieju na turniej

97 5 SYTUACJE W GRZE - CASEBOOK 5.13Zawodnik pierwsze odbicie po ataku gracza z drużyny przeciwnej wykonał palcami oburącz sposobem górnym. Jakimi wyznacznikami powinien kierować się sędzia w ocenie tego odbicia? Sędzia powinien rozważyć swoją ocenę w dwóch kategoriach. Po pierwsze powinien zdecydować czy była to silna, trudna do obrony piłka, czy lekki atak. Na ocenę tą powinno się składać: Czy zawodnik miał czas na zmianę techniki przyjęcia piłki? Czas i odległość pomiędzy akcją ataku i obrony Czy prędkość piłki zmieniła się poprzez kontakt z blokiem lub siatką? Czy jest to akcja z natury defensywna czy ofensywna? Jeżeli ataku nie zakwalifikowano jako trudną do obrony piłkę (lekki atak), sędzia musi wziąć pod uwagę: Odbicie musi być bezwzględnie czyste i krótkie (jeżeli była to akcja z użyciem palców). Kontakt z piłką musi nastąpić w jednej akcji i piłka nie może być przytrzymana (jeżeli była to akcja bez użycia palców). Podobne kryteria można zastosować przy pierwszym odbiciu po bloku.

98 9 GRA PIŁKĄ 9.3 Błędy w grze piłką CZTERY ODBICIA: zespół wykonuje cztery odbicia zanim przebije piłkę na stronę przeciwnika ODBICIE Z POMOCĄ: zawodnik korzysta z pomocy członka swojego zespołu lub dowolnego przedmiotu w celu odbicia piłki wewnątrz pola gry PIŁKA RZUCONA: piłka została złapana i/lub rzucona, a nie odbita. (Wyjątki: Przepis , ) PODWÓJNE ODBICIE: zawodnik odbija piłkę dwa razy bezpośrednio po sobie lub piłka dotyka kolejno różnych części jego ciała.

99 Teoretyczne aspekty sędziowania 10 PIŁKA PRZY SIATCE 10.1 Przejście piłki nad siatką 10.2 Piłka dotykająca siatki 10.3 Piłka w siatce

100 10 PIŁKA PRZY SIATCE 10.1 Przejście piłki nad siatką Piłka przebijana na pole przeciwnika musi przelecieć nad siatką w przestrzeni przejścia. Przestrzeń przejścia jest to część pionowej płaszczyzny siatki ograniczona następująco: od dołu - górną krawędzią siatki, po bokach - przez antenki oraz ich umowne przedłużenie, od góry -przez zadaszenie lub jakąkolwiek konstrukcję (jeżeli taka występuje).

101 10 PIŁKA PRZY SIATCE 10.1 Przejście piłki nad siatką Piłka, która przeszła pionową płaszczyznę siatki w kierunku wolnej strefy przeciwnika całkowicie lub częściowo przez przestrzeń zewnętrzną, może być skierowana z powrotem w ramach przysługujących zespołowi odbić, pod warunkiem, że: piłka grana z powrotem przekracza ponownie pionową płaszczyznę siatki całkowicie lub częściowo w przestrzeni zewnętrznej po tej samej stronie boiska. Zespół przeciwny nie może zapobiegać wykonaniu takiego zagrania Piłka jest autowa, jeżeli całkowicie przekroczy pionową płaszczyznę siatki w przestrzeni pod siatką Zawodnik może wejść na boisko przeciwnika w celu odbicia piłki, zanim ta całkowicie przekroczy pionową płaszczyznę siatki w przestrzeni pod siatką lub w celu skierowania z powrotem na własne boisko piłki przechodzącej poza przestrzenią przejścia.

102 10 PIŁKA PRZY SIATCE - WYTYCZNE 1. Przepis mówi o tym, iż zawodnik ma prawo do grania piłką w wolnej strefie zespołu przeciwnego. SĘDZIA DRUGI oraz SĘDZIOWIE LINIOWI muszą dobrze rozumieć ten przepis! Podczas meczu, muszą oni zauważyć i odpowiednio się przemieścić, aby dać miejsce zawodnikowi, który będzie odzyskiwał piłkę! Jeśli piłka przekroczy pionową płaszczyznę siatki w przestrzeni przejścia kierując się do wolnej strefy przeciwnika, a następnie zostanie dotknięta przez zawodnika próbującego odzyskać piłkę, SĘDZIOWIE muszą odgwizdać błąd w momencie kontaktu i pokazać "piłkę autową". Uwaga: Poza antenkami oznacza przekroczenie pionowej płaszczyzny siatki całkowicie poza przestrzenią przejścia lub częściowo poza przestrzenią przejścia (tzn. nad antenką). Piłka, która przechodzi pomiędzy sznurkami lub linkami służącymi do przymocowania siatki do słupków, jednak nie dotyka ich, nadal pozostaje w grze. Przestrzeń ta traktowana jest jako część przestrzeni zewnętrznej. 2. Jeżeli piłka skierowana w siatkę dotyka jej pomiędzy antenkami bez kontaktu z nimi, gra jest kontynuowana w ramach przysługującego zespołowi limitu trzech odbić.

103 5 SYTUACJE W GRZE - CASEBOOK 5.8Zawodnik zespołu A przebija piłkę, która przelatuje po stronie sędziego drugiego ponad antenką w kierunku boiska zespołu B. Czy sędzia drugi powininen przerwać wymianę? Tak, sędzia drugi w swoich uprawnieniach ma prawo do zagwizdania i sygnalizowania tego rodzaju błędu po swojej stronie boiska. Sędzia powinien przerwać akcję w momencie dotknięcia piłki przez zawodnika zespołu B, w myśl przepisów od tego momentu akcja nie może być kontynuowana.

104 5 SYTUACJE W GRZE - CASEBOOK 5.26Zawodnik zespołu A odbił piłkę w padzie, która przeleciała poza antenką po stronie sędziego drugiego pozostając zgodnie z przepisami w grze. Drugi zawodnik zespołu A, który właśnie zakończył próbę bloku będąc blisko całej akcji spostrzegł, że ma szanse przebiec pod siatką i poza tą samą antenką skierować z powrotem piłkę na własne boisko. Gracz przeciwnego zespołu rozmyślnie przesunął się torując drogę do piłki. Czy sędzia drugi powinien odgwizdać utrudnianie gry? Tak. Jest to jedna z form utrudniania gry, pomimo, że kontakt fizyczny nie nastąpił. Zawodnik nie może specjalnie zmieniać swojej pozycji w celu uniemożliwienia przeciwnikom rozegrania akcji. Jednakże sędzia musi rozważyć czy zawodnik miał potencjalną możliwość odbicia piłki (np. czy miał szanse do niej dobiec).

105 10 PIŁKA PRZY SIATCE 10.2 Piłka dotykająca siatki Piłka może dotykać siatki przy przechodzeniu przez jej płaszczyznę Piłka w siatce Piłka skierowana w siatkę może być ponownie odbita w ramach trzech odbić zespołu Jeśli piłka spowoduje rozdarcie oczek w siatce lub jej zerwanie, wymiana jest przerywana i powtarzana.

106 Teoretyczne aspekty sędziowania 11 ZAWODNIK PRZY SIATCE 11.1 Sięganie nad siatką na stronę przeciwnika 11.2 Wejście w przestrzeń, na boisko i/lub wolną strefę przeciwnika 11.3 Kontakt z siatką 11.4 Błędy zawodnika przy siatce

107 11 ZAWODNIK PRZY SIATCE 11.1 Sięganie nad siatką na stronę przeciwnika Podczas blokowania blokujący może dotykać piłkę znajdującą się po drugiej stronie siatki, pod warunkiem, że nie wpływa na grę przeciwnika przed lub w czasie wykonywania przez niego ataku Po ataku dozwolone jest przełożenie ręki na drugą stronę siatki, pod warunkiem, że dotknięcie piłki miało miejsce we własnej przestrzeni.

108 11 ZAWODNIK PRZY SIATCE 11.2 Wejście w przestrzeń, na boisko i/lub wolną strefę przeciwnika Zawodnik może wejść w przestrzeń, na boisko i/lub w wolną strefę przeciwnika, o ile nie przeszkodzi to w grze zespołowi przeciwnemu Kontakt z siatką Kontakt zawodnika z siatką pomiędzy antenkami podczas gry piłką jest błędem. Gra piłką obejmuje między innymi wyskok, uderzenie piłki (albo jego próbę) oraz lądowanie Zawodnik może dotknąć słupka, linek lub inny przedmiot znajdujący się na zewnątrz antenek włączając w to siatkę, pod warunkiem, że nie ma to wpływu na przebieg gry Nie jest błędem, jeśli siatka, w którą została skierowana piłka, dotknie zawodnika zespołu przeciwnego.

109 5 SYTUACJE W GRZE - CASEBOOK 5.24Po wykonaniu spektakularnego padu zawodnik zespołu A przekroczył przestrzeń pod siatką i leży na boisku przeciwników. Zawodnik drużyny B widząc, że piłka przechodzi nad siatką przygotowywał się do akcji bloku, lecz zatrzymał się widząc, że jeżeli wyskoczy to wpadnie na zawodnika leżacego pod siatką. Czy w takiej sytuacji powinno być odgwizdane utrudnianie gry? Tak, pomimo, że nie było fizycznego kontaktu. Błędem jest, gdy zawodnik poprzez kontakt lub groźbę kontaktu przeszkadza zawodnikowi drużyny przeciwnej w odbiciu piłki, jeżeli w ocenie sędziów miał on możliwość kontynuowania akcji. Pozycja zawodnika zespołu A uniemożliwiała wykonanie akcji bloku.

110 9 WYJĄTKOWE SYTUACJE W GRZE - CASEBOOK 9.5Podczas meczu w trakcie wykonywania akcji bloku, zawodnikowi spadła z głowy czapka i upadając dotknęła siatki. Czy sędziowie w takiej sytuacji powinni odgwizdać błąd dotknięcia siatki? Nie. Podczas gdy czapka uważana jest za część stroju zawodnika, a zatem i część zawodnika (która nie może dotknąć siatki) przepis ten ma zastosowanie tylko w wypadku gdy czapka ma fizyczny kontakt z zawodnikiem (np. ma ją na głowie). Przepis ten stosuje się również w odniesieniu do zegarka, okularów, biżuterii lub innego wyposażenia, które nosi zawodnik.

111 11 ZAWODNIK PRZY SIATCE 11.4 Błędy zawodnika przy siatce Zawodnik dotyka piłkę lub zawodnika drużyny przeciwnej w przestrzeni przeciwnika przed lub w czasie wykonania przez przeciwnika ataku Zawodnik wpływa na grę przeciwnika, wkraczając pod siatką w jego przestrzeń.

112 11 ZAWODNIK PRZY SIATCE 11.4 Błędy zawodnika przy siatce Zawodnik wpływa na grę przeciwnika przez (między innymi): dotknięcie siatki pomiędzy antenkami lub antenki w czasie jego gry piłką, korzystanie z pomocy siatki pomiędzy antenkami dla podparcia albo stabilizacji, stwarzanie sobie nieuczciwej przewagi nad przeciwnikiem poprzez dotknięcie siatki, działanie, które przeszkadza przeciwnikowi w próbie gry piłką, łapanie / trzymanie się siatki. Uznaje się, że zawodnicy znajdujący się blisko piłki lub którzy próbują ją odbić, grają piłką, nawet jeśli jej nie dotykają. Jednakże dotknięcie siatki poza antenkami nie jest błędem (za wyjątkiem przepisu )

113 5 SYTUACJE W GRZE - CASEBOOK 5.27Podczas widowiskowej wymiany zawodnik wykonał udany blok. Jednakże podczas tej akcji upadł na boisko lądując pod siatką. Zablokowana piłka uderzyła w górną taśmę siatki i spadała po stronie drużyny przeciwnej dotykając leżącego zawodnika a następnie upadła w boisku. Zespół atakujący potencjalnie nie miał szans na odbicie piłki. Co sędzia powinien w tym wypadku odgwizdać utrudnianie gry? Utrudnianie gry wystąpiło by jedynie jeżeli zawodnik blokujący leżący na boisku przeciwnika przeszkadzałby przeciwnikowi w próbie gry piłką. Co nie miało miejsca w tej sytuacji. W związku z tym sędziowie powinni uznać, że piłka prawidłowo wylądowała na boisku zespołu atakującego, co w konsekwencji daje punkt zespołowi blokującemu.

114 Teoretyczne aspekty sędziowania 12 ZAGRYWKA 12.1 Pierwsza zagrywka w secie 12.2 Kolejność zagrywki 12.3 Zezwolenie na wykonanie zagrywki 12.4 Wykonanie zagrywki 12.5 Zasłona 12.6 Błędy podczas wykonywania zgrywki Zagrywka jest to wprowadzenie piłki do gry przez właściwego zawodnika zagrywającego, znajdującego się w strefie zagrywki.

115 12 ZAGRYWKA 12.1 Pierwsza zagrywka w secie Pierwszą zagrywkę w secie wykonuje zespół ustalony w wyniku losowania.

116 5 SYTUACJE W GRZE - CASEBOOK 5.33Set drugi meczu rozpoczął się zagrywką niewłaściwej drużyny. Po rozegraniu jednej akcji, sędzia drugi, sekretarz oraz obydwie pary zorientowały się, że serwis wykonała nieuprawniona drużyna. Jak w takiej sytuacji powinien postąpić sędzia pierwszy? Prawidłową decyzją sędziego jest rozpoczęcie seta od początku. Jeżeli serwis wykonany został przez nieprawidłowego zawodnika i akcja się zakończy drużyna zagrywająca może tylko wtedy zdobyć punkt, jeżeli właśnie ta drużyna miała prawo do zagrywki (nie jak w tym przypadku, gdy zagrywkę wykonała niewłaściwa drużyna).

117 12 ZAGRYWKA 12.2 Kolejność zagrywki Zawodnicy muszą przestrzegać kolejności wykonywania zagrywek zapisanej w protokole meczowym Po pierwszej zagrywce w secie zawodnik zagrywający wyznaczany jest według zasady: jeśli zespół zagrywający wygrał wymianę, zawodnik, który zagrywał będzie zagrywał nadal; jeśli zespół odbierający wygrał wymianę, uzyskuje prawo do zagrywki. Zagrywkę będzie wykonywał zawodnik który ostatnio nie zagrywał.

118 12 ZAGRYWKA 12.3 Zezwolenie na wykonanie zagrywki Sędzia pierwszy zezwala na wykonanie zagrywki po sprawdzeniu, że obydwa zespoły są przygotowane do gry i zawodnik zagrywający jest w posiadaniu piłki.

119 8 KOMISJA SĘDZIOWSKA I PROCEDURY - CASEBOOK 8.10Zawodnik nr 1 serwował i zdobył punkt. Po dyskusji, sekretarz poinformował Sędziego drugiego, że poprzednią zagrywkę powinien wykonywać zawodnik nr 2. Jak sędziowie powinni skorygować tą sytuację? Zagrywająca drużyna zatrzymuje wszystkie zdobyte punkty, dalej wykonuje zagrywkę, tylko teraz piłkę do gry będzie wprowadzał zawodnik nr 2. Protokół może wymagać korekty przed wznowieniem meczu. Jeżeli nieuprawniony zawodnik zagrywa piłkę można go ukarać przegraniem akcji tylko wtedy, gdy Sekretarz (lub jeden z sędziów), sygnalizowali, że niewłaściwy zawodnik jest na zagrywce, przed wykonaniem zagrywki. W tym przypadku Sekretarz popełnił pomyłkę podczas stosowania swoich procedur i nie wskazał właściwego zawodnika przed wykonaniem zagrywki.

120 12 ZAGRYWKA 12.4 Wykonanie zagrywki Piłka musi być uderzona dłonią lub dowolną częścią ręki po podrzuceniu jej w górę lub upuszczeniu w dół z jednej lub obydwu dłoni Dozwolone jest tylko jedno podrzucenie lub upuszczenie piłki. Dopuszczalne jest przekładanie piłki z ręki do ręki Zawodnik zagrywający może dowolnie zmieniać pozycję w strefie zagrywki. W momencie uderzenia piłki przy zagrywce lub w momencie odbicia się przy zagrywce z wyskoku, zawodnik zagrywający nie może dotykać boiska (łącznie z linią końcową) oraz podłoża na zewnątrz strefy zagrywki. Stopa zawodnika nie może znajdować się pod linią. Po uderzeniu piłki, zawodnik może wejść lub opaść poza strefą zagrywki lub na boisku. Przesunięcie się linii w wyniku przepchnięcia piasku, przez zawodnika zagrywającego nie jest traktowane jako błąd Zawodnik musi wykonać zagrywkę w ciągu 5 sekund od gwizdka sędziego pierwszego na zagrywkę Zagrywka wykonana przed gwizdkiem sędziego jest anulowana i musi być powtórzona Jeżeli piłka po podrzuceniu lub upuszczeniu przez zawodnika zagrywającego, nie zostanie dotknięta lub złapana przez zawodnika zagrywającego i spadnie na podłoże gry, jest to traktowane jak zagrywka Nie ma kolejnej próby wykonania zagrywki.

121 12 ZAGRYWKA 12.5 Zasłona Zawodnik zespołu zagrywającego nie może przez stosowanie indywidualnej zasłony utrudniać przeciwnikowi obserwacji zawodnika zagrywającego ani lotu piłki Zawodnik zespołu zagrywającego tworzy zasłonę podczas wykonywania zagrywki, wymachując rękami, skacząc lub poruszając się w celu zasłonięcia zawodnika zagrywającego oraz toru lotu piłki.

122 12 ZAGRYWKA 12.6 Błędy podczas wykonywania zagrywki Błędy zagrywki Następujące błędy powodują zmianę zespołu zagrywającego. Zawodnik zagrywający: narusza kolejność zagrywki; nie wykonuje zagrywki w sposób właściwy Błędy zagrywki po jej wykonaniu Po prawidłowo wykonanym uderzeniu piłki przy zagrywce, zagrywka staje się błędna, jeśli piłka: dotyka zawodnika zespołu zagrywającego lub nie przekracza pionowej płaszczyzny siatki całkowicie przez przestrzeń przejścia; staje się autowa ; przelatuje nad zasłoną.

123 Teoretyczne aspekty sędziowania 13 ATAK 13.1 Charakterystyka ataku 13.2 Błędy ataku

124 13 ATAK 13.1 Charakterystyka ataku Każde zagranie, w wyniku, którego piłka kierowana jest na stronę przeciwnika z wyjątkiem zagrywki i bloku jest atakiem Atak staje się spełniony w momencie, gdy piłka przekroczy całkowicie pionową płaszczyznę siatki lub zostanie dotknięta przez przeciwnika Każdy z zawodników może atakować piłkę znajdującą się na dowolnej wysokości, o ile dotknięcie piłki nastąpiło we własnej przestrzeni gry (za wyjątkiem Przepisu , poniżej).

125 13 ATAK - WYTYCZNE 1. Wykonanie ataku otwartą dłonią przebijając piłkę palcami lub kiwając jest błędem. Dozwolone jest uderzenie piłki usztywnionymi palcami lub kostkami palców. Uwaga: W przypadku kontaktu opuszków palców z piłką, palce dotykające piłkę muszą być usztywnione i trzymane razem. Uwaga: Należy zwrócić uwagę na sytuacje, w której zawodnik najpierw dotyka piłki palcami, a następnie pcha piłkę w blok powodując przytrzymanie piłki nad siatką. W takiej sytuacji zawodnik najpierw popełnia błąd ataku i błąd ten powinien zostać odgwizdany. Jeżeli piłka zostanie przytrzymana nad siatką w wyniku równoczesnego odbicia przez zawodników z przeciwnych zespołów nie ma błędu, a gra powinna być kontynuowana. 2. Zawodnik nie może atakować piłki z zagrywki, jeżeli piłka znajduje się całkowicie powyżej górnej krawędzi siatki. 3. Zawodnik może wykonać atak przebijając piłkę palcami sposobem górnym, zarówno do przodu jak i do tyłu, kiedy tor lotu piłki jest prostopadły do linii ramion zawodnika. Uwaga: SĘDZIOWIE muszą zwrócić uwagę na linię ramion zawodnika w momencie pierwszego kontaktu z piłką. Pozycja ramion zawodnika musi być określona przed wykonaniem odbicia.

126 13 ATAK 13.2 Błędy ataku Zawodnik dotyka piłkę nad polem gry zespołu przeciwnego Zawodnik posyła piłkę na aut Zawodnik wykonuje atak otwartą dłonią przebijając piłkę palcami kiwając lub uderza piłkę opuszkami palców, a w momencie uderzenia palce nie są usztywnione i trzymane razem Zawodnik wykonuje spełniony atak, uderzając piłkę z zagrywki przeciwnika, a piłka w momencie uderzenia znajduje się całkowicie powyżej górnej krawędzi siatki Zawodnik wykonuje atak przebijając piłkę palcami oburącz sposobem górnym, kiedy tor lotu piłki nie jest prostopadły do linii jego ramion, za wyjątkiem sytuacji, gdy piłka jest wystawiana partnerowi z zespołu.

127 5 SYTUACJE W GRZE - CASEBOOK 5.47Zawodnik czysto wystawił piłkę swojemu partnerowi, która jednak została zwiana przez wiatr na stronę przeciwnika. Czy w takiej sytuacji sędzia pierwszy powinien odgwizdać błąd ataku? Nie. Jest to często występująca mylna interpretacja przepisów gry, zagranie to nie jest błędne. Jeżeli intencją zawodnika zespołu A było wystawienie piłki partnerowi, to nie ma błędu. Jeżeli wiatr powoduje przejście piłki nad siatką to nie ma znaczenia w rozpatrywaniu tego zagrania fakt, że tor lotu piłki nie był prostopadły do linii ramion. Jeżeli zamierzenie zawodnika były wyraźne należy zezwolić na kontynuowanie akcji.

128 Teoretyczne aspekty sędziowania 14 BLOK 14.1 Blokowanie 14.2 Dotknięcie piłki w bloku 14.3 Blok w przestrzeni przeciwnika 14.4 Blok i kolejne odbicia zespołu 14.5 Blokowanie zagrywki 14.6 Błędy bloku

129 14 BLOK 14.1 Blokowanie Blokowanie jest to zagranie zawodników znajdujących się w pobliżu siatki, którzy sięgają powyżej jej górnej krawędzi w celu uniemożliwienia przejścia piłki ze strony przeciwnika bez względu na to, na jakiej wysokości następuje kontakt z piłką. W momencie kontaktu z piłką przynajmniej część ciała musi znajdować się powyżej górnej krawędzi siatki. Pięć punktów musi być spełnionych aby uznać akcję za blok: 1. Zawodnik musi znajdować się w pobliżu siatki, 2. Musi starać się uniemożliwić przejście piłki, 3. Piłka musi przechodzić ze strony przeciwnika 4. Zawodnik musi sięgać powyżej górnej krawędzi siatki 5. Nie jest ważne na jakiej wysokości następuje kontakt zawodnika z piłką

130 14 BLOK 14.1 Blokowanie Próba wykonania bloku Próba wykonania bloku jest akcją blokowania bez dotknięcia piłki Blok spełniony Blok staje się spełniony w momencie dotknięcia piłki przez zawodnika blokującego Blok grupowy Blok grupowy jest to blok wykonywany przez dwóch zawodników znajdujących się blisko siebie. Blok taki staje się spełniony, jeśli co najmniej jeden z blokujących dotknie piłkę.

131 5 SYTUACJE W GRZE - CASEBOOK 5.47Zawodnik wykonał zagrywkę słoneczną. Przyjmujący zawodnik drużyny przeciwnej ocenił, że piłka spadnie bardzo blisko siatki. W ostatniej chwili wyskoczył blokując piłkę, po czym odbił ją po raz drugi w kierunku partnera z zespołu. Czy akcja była zgodna z przepisami? Nie. Jest to błąd. Nie można blokować zagrywki. Pierwszy kontakt z piłką był niezgodny z przepisami, w związku, z czym sędzia pierwszy powinien przerwać akcję gwizdkiem w momencie dotknięcia piłki przez blok.

132 5 SYTUACJE W GRZE - CASEBOOK 5.48Jeżeli zawodnik spóźnił się z wykonaniem bloku i wyskoczył około 1 metra od siatki w celu nie dopuszczenia przejścia piłki na własną stronę boiska. Czy jeśli piłka uderzy zawodnika w ręce to może on odbić ją po raz drugi? Sędzia powinien ukarać ten błąd (podwójne odbicie), jeżeli uważał, że pierwszy kontakt z piłką zawodnika nie spełniał wymogów akcji bloku. Bardzo ważnym czynnikiem jest odległość zawodnika od siatki, ponieważ blok musi być spełniony w jej pobliżu.

133 14 BLOK 14.2 Dotknięcie piłki w bloku Mogą wystąpić następujące po sobie (zarówno szybkie, jak i ciągłe) dotknięcia piłki przez zawodnika lub zawodników blokujących, pod warunkiem, że są wykonane w jednym zagraniu. Liczone to jest jako jedno odbicie. Dotknięcia te mogą być wykonane każdą częścią ciała.

134 14 BLOK 14.3 Blok w przestrzeni przeciwnika W chwili blokowania, zawodnik może przekładać swoje dłonie i ręce nad siatką, pod warunkiem, że nie wpłynie to na grę zespołu przeciwnego. Nie jest zatem dozwolone dotknięcie piłki znajdującej się po stronie przeciwnika aż do momentu wykonania przez niego ataku.

135 14 BLOK - WYTYCZNE 2. Dotknięcie piłki podczas bloku jest liczone jako odbicie piłki przez zespół. 3. Pierwsze odbicie po bloku może być wykonane przez dowolnego zawodnika, również przez zawodnika, który dotknął piłkę podczas bloku (Przepis ). Będzie to drugie odbicie zespołu, ponieważ dotknięcie piłki podczas bloku liczone jest jako odbicie piłki przez zespół (Przepis ). Uwaga: Blokowanie zagrywki jest niezgodne z przepisami.

136 14 BLOK 14.4 Blok i kolejne odbicia zespołu Dotknięcie piłki w bloku jest liczone jako odbicie piłki przez zespół. Po dotknięciu piłki w bloku, zespołowi blokującemu przysługują tylko dwa odbicia piłki Pierwsze odbicie piłki po bloku może być wykonane przez dowolnego z zawodników również przez tego, który dotknął piłkę w bloku.

137 14 BLOK 14.5 Blokowanie zagrywki Blokowanie zagrywki przeciwnika jest zabronione.

138 14 BLOK 14.6 Błędy bloku Zawodnik blokujący dotyka piłkę po stronie przeciwnika przed lub w czasie wykonania ataku przez przeciwnika Zawodnik blokuje piłkę po stronie przeciwnika poza antenkami Zawodnik blokuje zagrywkę przeciwnika Piłka po bloku staje się autowa.

139 Teoretyczne aspekty sędziowania 15 PRZERWY 15.1 Liczba regulaminowych przerw w grze 15.2 Sekwencja regulaminowych przerw w grze 15.3 Prośba o regulaminowe przerwy w grze 15.4 Przerwy na odpoczynek i przerwy techniczne 15.5 Prośby nieuzasadnione Przerwa w grze jest to czas między wymianą zakończoną, a gwizdkiem sędziego pierwszego na następną zagrywkę. Jedynymi regulaminowymi przerwami w grze są PRZERWY NA ODPOCZYNEK ZAWODNIKÓW.

140 15 PRZERWY 15.1 Liczba regulaminowych przerw w grze Każdy zespół ma prawo w każdym secie maksymalnie do jednej przerwy na odpoczynek.

141 15 PRZERWY 15.2 Sekwencja regulaminowych przerw w grze Prośba każdego zespołu o przerwę na odpoczynek może następować kolejno po sobie bez konieczności wznawiania gry Nie ma możliwości wykonania zmian zawodników.

142 6 PRZERWY I OPÓŹNIENIA W GRZE - CASEBOOK 6.3 Czy jest dozwolone o poproszenie o przerwę dla odpoczynkupo zakończeniu przerwy przyznanej zespołowi przeciwnemu? Sędziowie powinni zaakceptować prośbę, użyć gwizdka i powtórzyć odpowiednią sygnalizację ręczną. Odliczanie 30 sekund powinno się rozpocząć od momentu powrotu obydwu drużyn na przeznaczone dla nich krzesełka. Po upływie 30 sekund sędzia drugi powinien użyć gwizdka, zasygnalizować i słownie poprosić drużyny o powrót na boisko. W tym momencie sędzia drugi powinien poinformować obydwa zespoły, że wykorzystały już limit przerw dla odpoczynku.

143 15 PRZERWY 15.3 Prośba o regulaminowe przerwy w grze O regulaminową przerwę w grze może poprosić tylko kapitan.

144 15 PRZERWY - WYTYCZNE 3. Kapitan zespołu może poprosić o udzielenie przerwy dla zespołu w momencie, gdy piłka jest poza grą i przed gwizdkiem na wykonanie zagrywki. Prośbie o udzielenie przerwy dla zespołu powinna towarzyszyć odpowiednia sygnalizacja. Jeżeli prośbie o udzielenie przerwy nie towarzyszy odpowiednia sygnalizacja, SĘDZIOWIE ignorują prośbę i natychmiast wznawiają grę. Uwaga: Prośba nieuzasadniona powodująca opóźnienie w grze, powinna być sankcjonowana za opóźnienie w grze. SĘDZIOWIE muszą uważnie zapoznać się z brzmieniem przepisu rodzaje opóźnień w grze (patrz Przepis 15.5). 4. W pierwszych dwóch setach, po zdobyciu przez obydwa zespoły łącznie 21 punktów, automatycznie następuje 30-sekundowa przerwa techniczna (ang. TTO). Uwaga: ASYSTENT SEKRETARZA rozpoczyna i kończy przerwę techniczną (ang. TTO) używając sygnalizatora dźwiękowego/buzzera, zespoły postępują tak jak w przypadku przerwy dla zespołu. Uwaga: Na zakończenie przerwy technicznej, kiedy zespoły zaczną wracać na boisko, SĘDZIA DRUGI gwiżdże i sygnalizuje zmianę stron boiska.

145 15 PRZERWY 15.4 Przerwy na odpoczynek i przerwy techniczne Zgłoszenie jest dokonywane przez pokazanie odpowiedniego sygnału ręcznego, gdy piłka jest poza grą oraz przed gwizdkiem na zagrywkę. Wszystkie przerwy na odpoczynek trwają po 30 sekund Podczas światowych i oficjalnych zawodów FIVB, w setach 1 i 2, występuje dodatkowo 30-sekundowa przerwa techniczna, która rozpoczyna się automatycznie w momencie zdobycia przez obydwa zespoły łącznie 21 punktów W secie decydującym (3-cim) nie ma przerwy technicznej, a każdy z zespołów może jedynie żądać jednej 30-sekundowej przerwy na odpoczynek Na czas wszystkich regulaminowych przerw w grze i pomiędzy setami zawodnicy muszą udać się do wyznaczonych dla nich stref odpoczynku.

146 15 PRZERWY - WYTYCZNE 2. Każdy zespół ma prawo do najwyżej jednej przerwy w secie. Długość przerwy dla zespołu wynosi 30 sekund. Przerwa nie może zostać skrócona. Uwaga: SĘDZIA powinien rozpocząć odmierzanie czasu trwania przerwy dla zespołu od momentu zakończenia sygnalizacji, kiedy nie ma wątpliwości, że obydwa zespoły widziały sygnalizację, a nie od momentu, kiedy ostatni zawodnik opuści boisko. Wykorzystując zdrowy rozsądek do określenia momentu rozpoczęcia odmierzania czasu, przekazuje się obydwu zespołom jednoznaczną informację, że gra jest przerwana i zaczyna się przerwa. Uwaga: W normalnych warunkach, w celu odmierzenia czasu trwania przerwy dla zespołu należy postąpić zgodnie z poniższymi zasadami: 15 sekund na opuszczenie boiska (rozpoczęcie odmierzania czasu zgodnie z tym, co napisano powyżej). 30 sekund przerwy dla zespołu w przydzielonej strefie odpoczynku. SĘDZIA DRUGI gwiżdże po 45 sekundach od momentu rozpoczęcia przerwy i sygnalizuje zawodnikom, aby powrócili na boisko. 15 sekund na powrót na boisko i przygotowanie się do wykonania zagrywki lub odbioru zagrywki. Długość całej przerwy nie powinna przekroczyć 1-ej minuty.

147 6 PRZERWY I OPÓŹNIENIA W GRZE - CASEBOOK 6.2 Po gwizdku sędziego drugiego na zakończenie przerwy dla odpoczynku, zawodnicy nie wstali z krzesełek celem powrotu na boisko. Czy sędzia pierwszy powinien nałożyć sankcję za opóźnianie gry? Jeżeli po upływie 15 sekund zawodnicy nie wrócili na boisko zamiar opóźniania gry jest oczywisty. Bardzo ważne jest by sędzia drugi był bardzo aktywny pod koniec przerwy dla odpoczynku dopingując obydwie drużyny do powrotu na boisko. W takiej sytuacji sędzia pierwszy powinien nałożyć na zespół sankcję za opóźnianie gry.

148 15 PRZERWY 15.5 Prośby nieuzasadnione Nieuzasadnione są prośby o udzielenie regulaminowej przerwy w grze: podczas trwania wymiany albo w momencie gwizdka na zagrywkę lub po nim, zgłaszane przez nieuprawnionego do tego członka zespołu, po wyczerpaniu limitu przerw na odpoczynek Jakakolwiek nieuzasadniona prośba zespołu w meczu, która nie ma wpływu na grę oraz nie powoduje opóźnienia gry, jest odrzucana bez innych konsekwencji, o ile nie powtarza się w tym samym meczu Każda kolejna prośba nieuzasadniona tego samego zespołu w meczu jest opóźnianiem gry.

149 6 PRZERWY I OPÓŹNIENIA W GRZE - CASEBOOK 6.1 Czy zawodnicy mogą pozostać na boisku podczas przerwy dla odpoczynku? Nie, jest to niezgodne z Przepisami. Na czas wszystkich regulaminowych przerw w grze i pomiędzy setami zawodnicy muszą udać się do wyznaczonych dla nich stref odpoczynku.

150 Teoretyczne aspekty sędziowania 16 OPÓŹNIANIE GRY 16.1 Rodzaje opóźnień gry 16.2 Sankcje za opóźnianie gry

151 16 OPÓŹNIANIE GRY 16.1 Rodzaje opóźnień gry Wszystkie czynności nieregulaminowe, które opóźniają wznowienie gry, stanowią opóźnianie gry. Są to między innymi: przedłużanie przerw na odpoczynek po wezwaniu przez sędziego do wznowienia gry, powtarzające się prośby nieuzasadnione, opóźnianie gry (w normalnych warunkach gry, przerwa od zakończenia akcji do gwizdka na zagrywkę nie powinna być dłuższa niż 12 sekund), opóźnianie gry przez członka zespołu.

152 16 OPÓŹNIANIE GRY - WYTYCZNE 1. Przykładami opóźniania gry są: (a) Przedłużanie 12 sekundowych przerw pomiędzy akcjami bez zgody sędziów; (b) Próba spowolnienia tempa meczu; (c) Dyskusje z SĘDZIAMI na temat podjętych decyzji lub nałożonej kary; (d) Przeciągające się dyskusje kapitana zespołu z sędziami na temat interpretacji przepisów gry i/lub ich zastosowania, lub odmowy kontynuowanie gry po otrzymaniu wyjaśnienia od SĘDZIÓW; (e) Przedłużanie przerwy dla zespołu lub zmiany stron boiska; (f) Powtarzające się w tym samym secie prośby nieuzasadnione; (g) Powtarzające się pytania o liczbę wykorzystanych przerw dla zespołu; Uwaga: Zawodnicy używają wielu różnych metod opóźniania gry, mających na celu spowolnienie tempa meczu. SĘDZIOWIE muszą dokładnie rozpoznać stosowane metody, zapewniając stałe tempo meczu i taką samą długość przerw miedzy akcjami. SĘDZIOWIE muszą być niezmienni w stosowaniu ostrzeżeń i nakładaniu kar za podobne taktyki opóźniania meczu.

153 6 PRZERWY I OPÓŹNIENIA W GRZE - CASEBOOK 6.7 Czy jest dozwolone użycie ręcznika sędziego liniowego do wytarcia twarzy i rąk? Nie, jest to niegodne z przepisami. Sędzia pierwszy powinien uznać to zachowanie jako celowe opóźnienie gry i nałożyć na zespół sankcję za opóźnianie gry.

154 16 OPÓŹNIANIE GRY 16.2 Sankcje za opóźnianie gry UPOMNIENIE ZA OPÓŹNIANIE i KARA ZA OPÓŹNIANIE są sankcjami zespołowymi Sankcje za opóźnianie gry pozostają w mocy przez cały mecz Wszystkie sankcje za opóźnienie gry są zapisywane w protokole zawodów Za pierwsze opóźnienie gry w meczu przez dowolnego członka zespołu udzielane jest UPOMNIENIE ZA OPÓŹNIANIE Drugie i każde następne opóźnienie gry dowolnego rodzaju, spowodowane w tym samym meczu przez któregokolwiek z członków tego samego zespołu, stanowi błąd i jest sankcjonowane KARĄ ZA OPÓŹNIANIE: przyznaniem punktu i zagrywki zespołowi przeciwnemu Sankcje za opóźnianie gry przed lub między setami nakładane są w następnym secie.

155 16 OPÓŹNIANIE GRY - WYTYCZNE 2. SĘDZIOWIE muszą nalegać, aby zawodnicy udali się na swoje miejsca w celu przygotowania się na wykonanie zagrywki czy odbioru. Czas pomiędzy akcjami powinien wynosić 12 sekund. Ze względu na warunki atmosferyczne (upał, duża wilgotność powietrza) czas ten może być wydłużony do 15 sekund i wyłącznie za zgodą Delegata Technicznego. Czas pomiędzy akcjami może być krótszy, jeśli tylko obydwie drużyny są gotowe. Uwaga: SĘDZIA PIERWSZY może zezwolić na wydłużenie czasu pomiędzy akcjami tylko w przypadku jeśli nie wyrażenie zgody mogłoby spowodować znaczne niebezpieczeństwo, lub groźba niebezpieczeństwa dla zawodnika, lub obniżyć wizerunek / prezencję meczu. Przepis 12 sekund ma na celu zapobieganiu opóźnień w grze spowodowanych przez zawodników, którzy poprawiają linie, przedłużają rozmowy ze swoim partnerem, używają ręczników, wycierają okulary, itp. Uwaga: Zawodnicy powinni bezpośrednio przygotowywać się do następnej akcji, lecz jeżeli chcą użyć ręcznika, wytrzeć okulary, itp. mogą to zrobić ale od razu po zakończeniu akcji, tak by mogli zacząć przygotowywać się do następnej akcji co najwyżej po około 8 sekundach. Uwaga: W przypadku niewielkiego opóźnienia pomiędzy akcjami SĘDZIA PIERWSZY najpierw powinien ostrzec ustnie (nakazując drużynom powrót na swoje miejsca w celu kontynuowania gry), lecz powtarzające się opóźnienia muszą być sankcjonowane.

156 16 OPÓŹNIANIE GRY - WYTYCZNE 3. Sędziowie muszą odrzucać wszystkie próby dyskusji kapitana zespołu dotyczące akcji gry z piłką czy nałożonych kar. Uwaga: W przypadku, gdy zawodnik nalega, SĘDZIA PIERWSZY powinien natychmiast ukarać zespół za opóźnianie gry. 4. Podczas wyjaśniania swoich decyzji i/lub zastosowania przepisów gry kapitanowi zespołu, SĘDZIOWIE powinni wyrażać się zwięźle i jasno, używając właściwej, technicznej terminologii w języku angielskim (w Polsce stosujemy jęzek polski, chyba że rozgrywany jest mecz zespołów zagranicznych), która jeżeli zachodzi taka potrzeba, może być poparta sygnalizacją ręczną, a w przypadku nalegań zawodnika, należy zapytać czy chce zainicjować Procedurę Protestu. Uwaga: Nie można dopuścić do dalszych opóźnień, a zawodnicy powinni być natychmiast poproszeni o wznowienie meczu. 5. Pierwsze opóźnianie gry przez zawodnika zespołu w meczu karane jest Upomnieniem za opóźnianie gry (ang. Delay Warning). Uwaga:Przed rozpoczęciem kolejnego seta (setów), SĘDZIA DRUGI przekazuje SEKRETARZOWI,niezbędne informacje do uzupełnienia, następnie musi się upewnić, że SEKRETARZ wykreślił pole Upom. w sekcji SANKCJE ZA OPÓŹNIANIE dla tego zespołu w tym secie. 6. Za drugie i kolejne opóźnienia gry przez dowolnego zawodnika tego samego zespołu w meczu udzielana jest Kara za opóźnianie gry (ang. Delay Penalty). Uwaga:SĘDZIA DRUGI musi poinformować SĘDZIEGO PIERWSZEGO jeśli zespół otrzymał już Upomnienie za opóźnianie gry.

157 Teoretyczne aspekty sędziowania 17 WYJĄTKOWE PRZERWY W GRZE 17.1 Kontuzja / choroba 17.2 zewnętrzne zdarzenie wpływające na grę 17.3 przedłużające się przerwy w grze

158 17 WYJĄTKOWE PRZERWY W GRZE 17.1 Kontuzja / choroba Jeśli w trakcie wymiany zdarzy się poważny wypadek, sędzia musi natychmiast przerwać grę i zezwolić pomocy medycznej na wejście na boisko. Wymiana jest następnie powtarzana Kontuzjowanemu zawodnikowi przysługuje najwyżej jedna 5-cio minutowa przerwa w meczu na dojście do siebie. Sędzia musi zezwolić na wejście przedstawicielowi akredytowanej pomocy medycznej na boisko w celu udzielenia pomocy zawodnikowi. Tylko sędzia pierwszy może zezwolić zawodnikowi na opuszczenia pola gry bez nakładania sankcji.

159 6 PRZERWY I OPÓŹNIENIA W GRZE - CASEBOOK 6.15 Jeżeli podczas wymiany jeden z zawodników udawał kontuzję na tyle sugestywnie, że sędzia pierwszy przerwał gwizdkiem grę sygnalizując powtórzenie akcji, zawodnik wstał twierdząc, że wszystko już jest w porządku i może kontynuować grę. Czy sędzia pierwszy posiada jakieś środki, które pozwalają mu na przerwanie takich zachowań nie fair? Nie. Sędzia musi podtrzymać swoją decyzję o powtórzeniu akcji. W myśl przepisów gry sędzia musi przerwać gwizdkiem grę, jeżeli jest przekonany, że zawodnik/czka ulegli poważnej kontuzji i/lub mogą ulec kontuzji, jeżeli akcja będzie kontynuowana. Gwizdek (jeżeli będzie w trakcie wymiany) powoduje powtórzenie akcji. Jeżeli gwizdek zabrzmi po zakończeniu akcji, wynik wymiany pozostaje bez zmian. Sędzia nie powinien wdawać się w dyskusje z żadnym z zawodników na temat prawdziwości kontuzji.

160 17 WYJĄTKOWE PRZERWY W GRZE 17.1 Kontuzja / choroba Po zakończeniu udzielania pomocy, lub w przypadku, gdy nie można udzielić pomocy, gra musi zostać wznowiona. Sędzia drugi gwiżdże i prosi zawodnika o wyrażenie gotowości do gry. W tym momencie zawodnik samodzielnie ocenia swój stan i zdolność do kontynuowania gry. Jeżeli po zakończeniu przerwy zawodnik nie doszedł do siebie lub nie powrócił na pole gry, zespół zostaje zdekompletowany. Uwaga: Czas na dojście do siebie zawodnika rozpoczyna się w momencie, kiedy odpowiedni przedstawiciel (przedstawiciele) akredytowanej pomocy medycznej przybędzie na pole gry, by pomóc zawodnikowi. W przypadku, kiedy akredytowana pomoc medyczna jest niedostępna lub gdy zawodnik wyraził chęć skorzystania z własnej pomocy medycznej, czas rozpoczęcia przerwy jest liczony od momentu kiedy sędzia wydał zgodę na przerwę.

161 17 WYJĄTKOWE PRZERWY W GRZE 1. Jeśli zdaniem SĘDZIÓW, kontuzja zawodnika nastąpiła w czasie gry i jeżeli akcja będzie kontynuowana stan zawodnika może się pogorszyć, SĘDZIA musi natychmiast zagwizdać w celu przerwania gry. Akcja jest następnie powtarzana. 3. Sędziowie są odpowiedzialni za pomoc w określeniu rodzaju kontuzji, zadając kontuzjowanemu zawodnikowi pytania, jakiego rodzaju pomocy medycznej potrzebuje, w celu zawiadomienia odpowiednich służb medycznych dostępnych na zawodach lub odpowiedniej pomocy medycznej zespołu. Uwaga: We wszystkich przypadkach, oficjalna pomoc medyczna MUSI zostać poproszona o przybycie na boisko, jako, że to w jej obowiązku jest nadzorowanie pomocy udzielanej zawodnikowi i przekazanie informacji SĘDZIEMU PIERWSZEMU, kiedy udzielanie pomocy zostało zakończone.

162 PROCEDURA POSTĘPOWANIA PODCZAS KONTUZJI 1. Właściwa pomoc medyczna przy minimalnym wpływie na opóźnienie gry. 2. 'CZAS NA DOJŚCIE DO SIEBIE'. 3. Udzielanie pomocy przez (wybór należy do drużyny): 4. OFICJALNE SŁUŻBY MEDYCZNE TURNIEJU (np. fizjoterapeuta, masażysta), 5. POMOC MEDYCZNĄ ZESPOŁU (np.masażysta zespołu, lub fizjoterapeuta zespołu, posiadający akredytację na dany turniej).

163 PROCEDURA POSTĘPOWANIA PODCZAS KONTUZJI W momencie kontuzji: 1. KONTUZJA szybkie działanie SĘDZIEGO II, który musi zadać zawodnikowi następujące pytania: Czy jesteś w stanie kontynuować grę czy potrzebujesz pomocy medycznej? Pomocy medycznej twojej drużyny czy oficjalnej turnieju? Potrzebujesz masażysty, fizjoterapeuty, czy obydwu? Jeżeli zawodnik jest w stanie powrócić do gry w ciągu krótkiego czasu (do 15 sekund) nie ma potrzeby udzielenia przerwy dla kontuzjowanego zawodnika.

164 PROCEDURA POSTĘPOWANIA PODCZAS KONTUZJI Zadania Sędziów jeżeli zawodnik chce skorzystać z pomocy medycznej: 1. Sędzia drugi wzywa na boisko odpowiednią służbę medyczną. 2. Sędzia drugi zawiadamia: Sędziego sekretarza (czasy i zapisy w protokole), Sędziego pierwszego (nadzór nad procedurą), Sędziego głównego / delegata technicznego / delegata medycznego. 3. Sędzia drugi lub sędzia główny lub sędzia rezerwowy (jeśli obecny) asystuje zawodnikowi, który musi opuścić pole gry. 4. Sędzia drugi i/lub sędzia pierwszy aktywnie nadzorują czynności zawodników do momentu powrotu na swoją pozycję w czasie potrzebnym na dojście do siebie oraz powiadamiają ich o pozostałym czasie. 5. Sędzia drugi używając gwizdka daje sygnał zawodnikom by wrócili na swoje pozycje.

165 PROCEDURA POSTĘPOWANIA PODCZAS KONTUZJI W momencie kontuzji zapis czasów w protokole zawodów: 1. Gdy zawodnik wybierze możliwość skorzystania z POMOCY MEDYCZNEJ SWOJEGO ZESPOŁU: Czas w momencie zadania pytań przez sędziego drugiego. Czas wznowienia gry. 2. Gdy zawodnik chce skorzystać z OFICJALNEJ POMOCY MEDYCZNEJ: Czas w momencie zadania pytań przez sędziego drugiego. Czas przybycia oficjalnych służb medycznych na boisko. Czas wznowienia gry. Oficjalna pomoc medyczna musi być wezwana na boisko nawet jeśli zawodnik chce skorzystać z pomocy medycznej swojego zespołu.

166 PROCEDURA POSTĘPOWANIA PODCZAS KONTUZJI Kontuzje powodujące krwawienie: JEŻELI KRWAWIENIE JEST NIEWIELKIE, łatwe do zatamowania, przy niewielkim opóźnieniu w meczu nie traktujemy jako przerwy dla kontuzjowanego zawodnika. JEŻELI KRWAWIENIE JEST POWAŻNE traktujemy jako wymagające pomocy medycznej, sytuacja ta traktowana jest jako przerwa dla kontuzjowanego zawodnika. SĘDZIOWIE powinni sprawdzić wszystkie piłki meczowe, te które noszą ślady krwi, wymienić a następnie wyczyścić i zdezynfekować. Ślady krwi na pozostałym wyposażeniu boiska powinny być również wyczyszczone i zdezynfekowane.

167 PROCEDURA POSTĘPOWANIA PODCZAS KONTUZJI Korzystanie zawodników z toalety: Sędzia pierwszy informuje zawodnika, że będzie przyznana przerwa dla kontuzjowanego zawodnika, jeżeli czas korzystania z toalety przekroczy czas rozpoczęcia gry, lub odpowiedniej przerwy w grze wykorzystanej w tym celu (TO, TTO, przerwy między setami, 12 sekundowej przerwy pomiędzy akcjami). Wprzypadku przyznania przerwy dla kontuzjowanego zawodnika, należy wezwać oficjalną pomoc medyczną turnieju w pobliże boiska. Sędzia drugi musi zawsze towarzyszyć zawodnikowi, podczas gdy sędzia pierwszy powinien nadzorować sytuację stojąc w pobliżu stolika sekretarza.

168 17 WYJĄTKOWE PRZERWY W GRZE 17.2 Zewnętrzne zdarzenie wpływające na grę Jeśli w trakcie meczu nastąpi zewnętrzne zdarzenie wpływające na grę, należy ją przerwać, a wymianę powtórzyć.

169 8 KOMISJA SĘDZIOWSKA I PROCEDURY - CASEBOOK 8.4 Czy sędzia powinien powtórzyć wymianę jeśli podawacz złapie piłkę w polu gry zanim zawodnik zdąży ją odbić? Tak, sędzia powinien powtórzyć wymianę. W tym przypadku to podawacz zainicjował kontakt z piłką. Sędziowie, obsługa telewizyjna oraz obsługa boiska znajdując się wewnątrz wolnej strefy są rozpatrywani jako osoby nie mogące spowodować wydarzenia zewnętrznego mającego wpływ na grę chyba, że to oni zainicjują kontakt (lub zagrożenie kontaktu) z zawodnikiem lub piłką. Komisja sędziowska zajmując standardową pozycję pracy nie powoduje zewnętrznego zdarzenia mającego wpływ na grę.

170 17 WYJĄTKOWE PRZERWY W GRZE 17.3 Przedłużające się przerwy w grze Jeśli nieprzewidziane okoliczności powodują przerwanie meczu, sędzia pierwszy, organizatorzy oraz komitet kontrolny (o ile taki został wyznaczony) decydują o podjęciu odpowiednich środków w celu przywrócenia normalnych warunków Jeżeli jedna lub kilka przerw nie trwały łącznie dłużej niż 4 godziny, mecz jest kontynuowany z uwzględnieniem dotychczas zdobytych setów i punktów, bez względu na to czy mecz jest kontynuowany na tym samym czy na innym boisku Jeżeli jedna lub kilka przerw trwało w sumie dłużej niż 4 godziny, mecz musi być powtórzony.

171 10 PROTOKOŁOWANIE ZAWODÓW - CASEBOOK Podczas meczu, zawodnik pociągną siatkę z tak dużą siłą, że złamał słupek, do którego była przymocowana. W związku z tym po 1 godzinnej przerwie mecz wznowiono na nowym boisku, została udzielona kara za niewłaściwe zachowanie. Jak sekretarz powinien zanotować 1-godzinne opóźnienie? Sekretarz nie powinien nic zmieniać w protokole za wyjątkiem zapisania w rubryce UWAGI dokładnego czasu kiedy mecz został przerwany przez sędziego z powodu zepsucia systemu naciągu siatki, aktualnego wyniku w związku z nałożoną karą, zespół przeciwny będzie zagrywał oraz został mu przyznany dodatkowy punkt. Następnie w sekcji uwagi należy zapisać czas wznowienia spotkania na innym boisku. Po zakończeniu spotkania należy opisać niewłaściwe zachowanie zawodnika, co umożliwi nałożenie kary finansowej zgodnie z Handbookiem.

172 Teoretyczne aspekty sędziowania 18 PRZERWY I ZMIANA STRON BOISKA 18.1 Przerwy 18.2 Zmiana stron boiska

173 18 PRZERWY I ZMIANA STRON BOISKA 18.1 Przerwy Przerwa to czas między setami. Wszystkie przerwy trwają 1 minutę. W tym czasie zmiana stron oraz kolejność zagrywki (wynikające z wyboru zespołów przed kolejnym setem) są zaznaczane w protokole zawodów. W czasie przerwy przed decydującym setem, sędzia pierwszy przeprowadza losowanie zgodnie z Przepisem 7.1.

174 18 PRZERWY I ZMIANA STRON BOISKA 18.2 Zmiana stron boiska Zespoły zmieniają strony boiska po każdych 7 zdobytych punktach (w pierwszych dwóch setach) oraz po każdych zdobytych 5 punktach (w 3-cim secie) Zespoły muszą zmieniać strony boiska bez opóźnienia. Jeżeli zmiana stron boiska nie nastąpiła we właściwym momencie, należy jej dokonać natychmiast po stwierdzeniu błędu. Zmiana stron boiska dokonana w niewłaściwym momencie nie ma wpływu na wynik seta.

175 Teoretyczne aspekty sędziowania 19 WYMAGANIA DOTYCZĄCE ZACHOWANIA 19.1 Zachowanie sportowe 19.2 Fair play

176 19 WYMAGANIA DOTYCZĄCE ZACHOWANIA 19.1 Zachowanie sportowe Uczestnicy muszą znać Oficjalne Przepisy Gry w Siatkówkę Plażową i ich przestrzegać Uczestnicy muszą przyjmować decyzje sędziów w duchu sportowym, bez dyskusji. W przypadku wątpliwości jedynie kapitan może poprosić o wyjaśnienie Uczestnicy powinni unikać czynności i postaw mających na celu wpływanie na decyzje sędziów lub ukrywanie błędów swojego zespołu.

177 19 WYMAGANIA DOTYCZĄCE ZACHOWANIA 19.2 Fair play Uczestnicy muszą zachowywać się uprzejmie i z szacunkiem, zgodnie z zasadami FAIR PLAY, nie tylko w stosunku do sędziów, ale również do działaczy, przeciwników, członków swojego zespołu i widzów Dozwolone jest porozumiewanie się członków zespołu ze sobą w czasie meczu.

178 Teoretyczne aspekty sędziowania 20 NIEWŁAŚCIWE ZACHOWANIE I SANKCJE 20.1 Drobne wykroczenia 20.2 Niewłasciwe zachowanie podlegające sankcjom 20.3 Skala sankcji 20.4 Niewłaściwe zachowanie przed i pomiędzy setami

179 20 NIEWŁAŚCIWE ZACHOWANIE I SANKCJE 20.1 Drobne wykroczenia Drobne wykroczenia uznawane za niewłaściwe nie są podstawą do nałożenia sankcji. Obowiązkiem sędziego pierwszego jest takie kierowanie grą, aby nie dopuścić do zachowania zawodników, które podlegają sankcjom.

180 20 NIEWŁAŚCIWE ZACHOWANIE I SANKCJE 20.1 Drobne wykroczenia Odbywa się to w dwóch etapach: Etap 1: upomnienie ustne za pośrednictwem kapitana; Etap 2: pokazanie żółtej kartki dla członka zespołu. To formalne upomnienie nie jest samo w sobie sankcją, ale zwraca uwagę na fakt, iż zawodnik (a przez to zespół) zachowuje się na poziomie umożliwiającym zastosowanie sankcji w meczu. Zdarzenie to musi zostać zapisane w protokole zawodów, lecz nie ma natychmiastowych konsekwencji.

181 7 NIEWŁAŚCIWE ZACHOWANIE - CASEBOOK 7.1 Czy sędzia upominając słownie i pokazując żółtą kartkę zawodnikowi w rzeczywistości upomina cały zespół? Tak. Sędzia pierwszy postępuje właściwie upominając słownie zawodników za drobne wykroczenia. W momencie formalnego upomnienia za pomocą żółtej kartki, sędzia sygnalizuje, że zespół osiągnął poziom sankcji, pomimo faktu, że kartka pokazana jest jednemu z zawodników.

182 20 NIEWŁAŚCIWE ZACHOWANIE I SANKCJE 20.2 Niewłasciwe zachowanie podlegające sankcjom Niewłaściwe zachowanie członka zespołu wobec sędziów, działaczy, przeciwników, członków swojego zespołu lub publiczności, klasyfikowane jest w trzech kategoriach w zależności od wagi przewinienia Zachowanie grubiańskie: gesty lub słowa pogardliwe, sprzeczne z dobrymi manierami lub zasadami moralnymi; Zachowanie obraźliwe: zniesławiające lub obraźliwe gesty lub słowa, w tym wszystkie działania wyrażające pogardę; Agresja: atak fizyczny, agresja lub grożenie.

183 20 NIEWŁAŚCIWE ZACHOWANIE I SANKCJE 20.3 Skala sankcji Zgodnie z oceną sędziego pierwszego i w zależności od stopnia przewinienia, stosuje się i zapisuje w protokole zawodów następujące sankcje: KARA, WYKLUCZENIE lub DYSKWALIFIKACJA.

184 20 NIEWŁAŚCIWE ZACHOWANIE I SANKCJE 20.3 Skala sankcji Kara Za grubiańskie zachowanie w meczu lub za pierwsze powtórzenie się grubiańskiego zachowania przez tego samego członka zespołu, w tym samym secie. W każdym z dwóch powyższych przypadków drużyna jest ukarana przyznaniem punktu i zagrywki drużynie przeciwnej. Trzecie grubiańskie zachowanie tego samego zawodnika w tym samym secie karane jest wykluczeniem. Kary za zachowanie grubiańskie mogą być nałożone na tego samego zawodnika w kolejnych setach.

185 20 NIEWŁAŚCIWE ZACHOWANIE I SANKCJE 20.3 Skala sankcji Wykluczenie Pierwsze obraźliwe zachowanie jest karane wykluczeniem. Zawodnik, który został ukarany wykluczeniem musi opuścić pole gry, a jego zespół zostaje zdekompletowany w tym secie Dyskwalifikacja Pierwszy atak fizyczny lub mający znamiona ataku fizycznego lub agresja powoduje nałożenie kary dyskwalifikacji. Zawodnik musi opuścić pole gry, a jego zespół zostaje zdekompletowany do końca meczu. Niewłaściwe zachowanie jest karane zgodnie z tabelą kar.

186 20 NIEWŁAŚCIWE ZACHOWANIE I SANKCJE 20.4 Niewłaściwe zachowanie przed i pomiędzy setami Każde niewłaściwe zachowanie, mające miejsce przed lub między setami, podlega sankcjonowaniu, a sankcje są nakładane w następnym secie.

187 20 NIEWŁAŚCIWE ZACHOWANIE I SANKCJE 20.5 Podsumowanie niewłaściwego zachowania i użycie kartek Upomnienie: brak sankcji Etap 1: upomnienie ustne Etap 2: żółta kartka - Formalne Upomnienie Kara: Wykluczenie: sankcja czerwona kartka sankcja żółta i czerwona kartka w jednej ręce trzymane łącznie Dyskwalifikacja: sankcja żółta i czerwona kartka pokazane oddzielnie w dwóch rękach

188 Teoretyczne aspekty sędziowania 21 KOMISJA SĘDZIOWSKA I PROCEDURY 21.1 Skład komisji sędziowskiej 21.2 Procedury

189 21 KOMISJA SĘDZIOWSKA I PROCEDURY 21.1 Skład komisji sędziowskiej Komisja sędziowska desygnowana na mecz składa się z: sędziego pierwszego sędziego drugiego sekretarza czterech (dwóch) sędziów liniowych Rozmieszczenie wszystkich sędziów pokazane jest na Rysunku 8. Podczas światowych i oficjalnych zawodów FIVB obowiązkowe jest desygnowanie asystenta sekretarza.

190 21 KOMISJA SĘDZIOWSKA I PROCEDURY 21.2 Procedury Jedynie sędzia pierwszy i sędzia drugi mogą używać gwizdka podczas meczu: sędzia pierwszy gwizdkiem daje sygnał na wykonanie zagrywki rozpoczynającej wymianę; sędzia pierwszy i sędzia drugi sygnalizują gwizdkiem zakończenie wymiany, pod warunkiem że są pewni, iż błąd został popełniony i znają jego rodzaj Sędziowie mogą używać gwizdka w czasie, gdy piłka jest poza grą, dla wskazania, że zgadzają się lub nie z prośbą zespołu.

191 21 KOMISJA SĘDZIOWSKA I PROCEDURY 21.2 Procedury Natychmiast po gwizdku sędziego sygnalizującym zakończenie wymiany, sędziowie muszą wskazać używając oficjalnej sygnalizacji: Jeśli błąd jest odgwizdany przez sędziego pierwszego, wskazuje on kolejno: a) zespół, który będzie zagrywał; b) rodzaj błędu; c) zawodnika (-ków), który popełnił błąd (jeśli to konieczne).

192 21 KOMISJA SĘDZIOWSKA I PROCEDURY 21.2 Procedury Jeśli błąd jest odgwizdany przez sędziego drugiego, wskazuje on: a) rodzaj błędu; b) zawodnika, który popełnił błąd (jeśli to konieczne); c) zespół, który będzie zagrywał, podążając za sygnalizacją sędziego pierwszego. W tym przypadku sędzia pierwszy nie sygnalizuje rodzaju błędu ani zawodnika popełniającego błąd, a jedynie zespół, który będzie zagrywał W przypadku błędu obustronnego obaj sędziowie wskazują kolejno: a) rodzaj błędu; b) zawodników, którzy popełnili błąd (jeśli to konieczne); Następnie jedynie Sędzia pierwszy wskazuje zespół, który będzie zagrywał.

193 27 OFICJALNA SYGNALIZACJA 5. W sytuacji kiedy SĘDZIA PIERWSZY kończy akcję, po sygnale gwizdkiem powinien pokazać: a) Zespół, który będzie zagrywał, b) Rodzaj popełnionego błędu stosując oficjalną sygnalizację, c) Zawodnika popełniającego błąd (jeśli jest to konieczne) Uwaga: SĘDZIA DRUGI nie powtarza sygnalizacji za SĘDZIĄ PIERWSZYM.

194 27 OFICJALNA SYGNALIZACJA 6. W przypadku, gdy SĘDZIA DRUGI przerwie akcję, używając gwizdka, musi wtedy zasygnalizować: a) Rodzaj popełnionego błędu używając oficjalnej sygnalizacji, stojąc po stronie drużyny popełniającej błąd, b) Zawodnika popełniającego błąd (jeśli jest to konieczne), c) Zespół, który będzie zagrywał (w ślad za SĘDZIĄ PIERWSZYM). Uwaga: W tym przypadku SĘDZIA PIERWSZY nie sygnalizuje rodzaju popełnionego błędu oraz zawodnika popełniającego błąd, powinien wskazać jedynie zespół wykonujący kolejną zagrywkę.

195 27 OFICJALNA SYGNALIZACJA Uwaga: Jeżeli SĘDZIA DRUGI sygnalizuje zmianę stron boiska, SĘDZIA PIERWSZY nie powtarza sygnalizacji za SĘDZIĄ DRUGIM. Jeśli jednak SĘDZIA DRUGI spóźni się z gwizdkiem oraz sygnalizacją na zmianę stron boiska, wtedy SĘDZIA PIERWSZY może ją przeprowadzić. W takim przypadku zasada niekopiowania sygnalizacji dotyczy SĘDZIEGO DRUGIEGO. Uwaga: Przerwa dla odpoczynku (TO) oraz przerwa techniczna (TTO) powinna być sygnalizowana przez SĘDZIEGO DRUGEGO. SĘDZIA PIERWSZY nie powtarza sygnalizacji za SĘDZIĄ DRUGIM. Jeśli jednak SĘDZIA DRUGI spóźni się z gwizdkiem oraz sygnalizacją przerwy, wtedy SĘDZIA PIERWSZY może jej udzielić. W takim przypadku zasada niekopiowania sygnalizacji dotyczy SĘDZIEGO DRUGIEGO.

196 27 OFICJALNA SYGNALIZACJA 7. W przypadku wystąpienia błędu obustronnego, SĘDZIOWIE po gwizdku powinni zasygnalizować: a) Rodzaj błędu (w tym wypadku sygnalizacja nr. 23), b) Zawodników popełniających błąd (jeśli jest to konieczne) c) Zespół, który będzie zagrywał zgodnie ze wskazaniem SĘDZIEGO PIERWSZEGO. Uwaga: W przypadku powtórzenia wymiany, takich jak wykonanie zagrywki przed gwizdkiem, jedynie SĘDZIA PIERWSZY sygnalizuje powtórzenie wymiany. W przypadku gdy SĘDZIA DRUGI przerwie wymianę, np. jeżeli na boisko wpadnie piłka, powinien zasygnalizować powtórzenie wymiany oraz w ślad za SĘDZIĄ PIERWSZYM zespół, który będzie zagrywał.

197 8 SĘDZIOWIE - CASEBOOK 8.1 Po ostatniej piłce w meczu, kapitan zespołu, który przegrał spotkanie, poprosił sędziego pierwszego o skonsultowanie podjętej decyzji z sędziami liniowymi, którzy sygnalizowali piłkę dotkniętą. Sędzia pierwszy odrzucił prośbę twierdząc, że podjęta decyzja jest ostateczna. Czy kapitan ma prawo w takiej sytuacji zgłosić protest? W tym wypadku istnieje poważny problem w technice sędziowania przez sędziego pierwszego. Współpraca jest bardzo ważna podczas sędziowania. Jednakże, protest nie zostanie zaakceptowany, ponieważ dotyczy on decyzji sędziowskiej (judgement call), w związku z tym decyzja sędziego pierwszego jest ostateczna.

198 Teoretyczne aspekty sędziowania 22. SĘDZIA PIERWSZY 22.1 Miejsce 22.2 Uprawnienia 22.3 Zakres obowiązków

199 22 SĘDZIA PIERWSZY 22.1 Miejsce Sędzia pierwszy wykonuje swoje obowiązki stojąc na stanowisku sędziowskim usytuowanym przy jednym z końców siatki po przeciwnej stronie sędziego sekretarza. Linia wzroku sędziego musi znajdować się około 50 cm powyżej górnej krawędzi siatki.

200 22 SĘDZIA PIERWSZY 22.2 Uprawnienia Sędzia pierwszy wykonuje swoje obowiązki od rozpoczęcia do zakończenia meczu. Podlegają mu wszyscy członkowie komisji sędziowskiej i członkowie zespołów. W trakcie meczu decyzje podejmowane przez sędziego pierwszego są ostateczne. Sędzia pierwszy jest upoważniony do zmiany decyzji innych członków komisji sędziowskiej, jeśli uzna, że są błędne. Sędzia pierwszy może wymienić członka komisji sędziowskiej, który nie wykonuje właściwie swoich obowiązków Sędzia pierwszy nadzoruje również pracę podawaczy piłek.

201 22 SĘDZIA PIERWSZY 22.2 Uprawnienia Sędzia pierwszy ma prawo decydować o wszystkich sprawach dotyczących meczu, w tym również w sprawach nieobjętych Przepisami Gry Sędzia pierwszy nie może zezwolić na żadne dyskusje związane z podjętymi decyzjami. Jednak na prośbę kapitana, sędzia pierwszy udziela wyjaśnień odnośnie zastosowania lub interpretacji Przepisów Gry, na podstawie, których podjął swoją decyzję. Jeżeli kapitan nie zgadza się z wyjaśnieniami sędziego pierwszego i zamierza złożyć Oficjalny Protest, sędzia pierwszy musi wyrazić zgodę na przeprowadzenie Procedury Rozpatrzenia Protestu Sędzia pierwszy decyduje przed i podczas meczu, czy wyposażenie pola gry i warunki spełniają wymagania niezbędne do gry.

202 22 SĘDZIA PIERWSZY 22.3 Zakres obowiązków Przed meczem sędzia pierwszy: sprawdza stan pola gry, piłki i inne wyposażenie, dokonuje losowania w obecności kapitanów zespołów, nadzoruje przebieg rozgrzewki zespołów W czasie meczu jedynie sędzia pierwszy jest uprawniony do: upominania zespołów; udzielania sankcji za niewłaściwe zachowanie i opóźnianie gry; decydowania o: a) błędach zawodnika zagrywającego oraz błędzie zasłony zespołu zagrywającego; b) błędach odbicia piłki; b) błędach nad siatką oraz błędzie kontaktu zawodnika z siatką głównie po stronie zespołu atakującego; c) piłce przekraczającej całkowicie pionową płaszczyznę siatki w przestrzeni pod siatką; Po zakończeniu meczu sędzia pierwszy sprawdza i podpisuje protokół zawodów.

203 Teoretyczne aspekty sędziowania 23 SĘDZIA DRUGI 23.1 Miejsce sędziego 23.2 Uprawnienia 23.3 Zakres obowiązków

204 23 SĘDZIA DRUGI 23.1 Miejsce Sędzia drugi wykonuje swoje obowiązki stojąc poza boiskiem w pobliżu słupka, po przeciwnej stronie sędziego pierwszego, twarzą do niego.

205 23 SĘDZIA DRUGI 23.2 Uprawnienia Sędzia drugi pomaga sędziemu pierwszemu, ale ma również własny zakres obowiązków. Sędzia drugi może zastąpić sędziego pierwszego, jeżeli ten stanie się niezdolny do wykonywania swoich obowiązków Sędzia drugi może także, bez użycia gwizdka, sygnalizować nieleżące w jego kompetencji błędy, ale nie może nalegać na sędziego pierwszego, aby je uznał Sędzia drugi kontroluje pracę sekretarza. (sekretarzy) Sędzia drugi zgłasza wykroczenia / niewłaściwe zachowanie sędziemu pierwszemu.

206 23 SĘDZIA DRUGI 23.2 Uprawnienia Sędzia drugi udziela regulaminowych przerw w grze i sygnalizuje zmiany stron boiska, kontroluje czas ich trwania i odrzuca prośby nieuzasadnione Sędzia drugi kontroluje ilość wykorzystanych przerw dla odpoczynku i informuje sędziego pierwszego oraz zainteresowany zespół o wykorzystaniu przerwy na odpoczynek W przypadku kontuzji zawodnika sędzia drugi przyznaje przerwę dla kontuzjowanego zawodnika i kontroluje długość tej przerwy Podczas meczu sędzia drugi sprawdza parametry piłek i określa czy spełniają one wymogi regulaminowe Sędzia drugi przeprowadza losowanie pomiędzy setem drugim i trzecim jeśli jest to konieczne. Musi następnie przekazać wszystkie istotne i niezbędne informacje do sędziego sekretarza.

207 23 SĘDZIA DRUGI 23.3 Zakres obowiązków Na początku każdego seta jeśli jest to koniecznie sędzia drugi kontroluje pracę sędziego sekretarza i sprawdza czy uprawniony zawodnik wykonuje zagrywkę Podczas meczu sędzia drugi gwiżdżąc i sygnalizując decyduje o: wejściu na boisko i w przestrzeń przeciwnika pod siatką, powodujące utrudnianie gry przeciwnikowi; nieprawidłowym kontakcie zawodnika z siatką przede wszystkim po stronie zawodnika blokującego oraz z antenką po stronie sędziego drugiego dotknięciu przez piłkę przedmiotu niebiorącego udziału w grze piłce przekraczającej pionową płaszczyznę siatki w kierunku boiska przeciwnika całkowicie lub częściowo poza przestrzenią przejścia lub mającej kontakt z antenką po stronie sędziego drugiego, włączając w to zagrywkę; zetknięciu się piłki z piaskiem w przypadku, gdy sędzia pierwszy nie jest w stanie tego zauważyć; odzyskaniu piłki, która całkowicie przekroczyła pionową płaszczyznę siatki w przestrzeni pod siatką Po meczu sędzia drugi sprawdza i podpisuje protokół.

208 8 SĘDZIOWIE - CASEBOOK 8.8 Zawodnik zagrywający wykonał zagrywkę spoza strefy zagrywki po stronie sędziego drugiego. Sędzia drugi odwizdał błąd. Czy jest to właściwe zachowanie sędziego drugiego? Nie, sędzia drugi odwizdał błąd, który nie leży w jego kompetencjach.

209 Teoretyczne aspekty sędziowania 24 SEKRETARZ 24.1 Miejsce sędziego 24.2 Zakres obowiązków

210 24 SEKRETARZ 24.1 Miejsce Sekretarz wypełnia swoje obowiązki siedząc przy stoliku po stronie boiska przeciwnej do sędziego pierwszego, twarzą do niego.

211 24 SEKRETARZ 24.2 Zakres obowiązków Sekretarz wypełnia protokół zawodów zgodnie z Przepisami Gry, współpracując z sędzią drugim. Sędzia sekretarz używa brzęczka lub innego sygnalizatora dźwiękowego w celu zgłoszenia nieprawidłowości lub przekazania sygnału sędziom zgodnie z zakresem swoich obowiązków Przed meczem i setem sekretarz: wpisuje dane dotyczące meczu i zespołów zgodnie z ustalonymi i obowiązującymi zasadami oraz zbiera podpisy kapitanów zespołów zapisuje kolejność zagrywki.

212 24 SEKRETARZ 24.2 Zakres obowiązków W trakcie meczu sekretarz: zapisuje zdobyte punkty; kontroluje kolejność zagrywki każdej z drużyn i informuje o błędzie przed wykonaniem zagrywki; zapisuje wykorzystane przerwy dla odpoczynku, sprawdzając ilość wykorzystanych przerw oraz informuje o tym sędziego drugiego; sygnalizuje sędziom niezgodne z przepisami prośby o przerwę; informuje sędziów o konieczności zmiany stron oraz o zakończeniu setów; zapisuje wszystkie kary oraz prośby nieuzasadnione; instruowany przez sędziego drugiego odnotowuje inne wydarzenia w tym przerwy medyczne, przedłużające się przerwy oraz wydarzenia zewnętrzne mające wpływ na przebieg meczu itp.; kontroluje przerwy między setami.

213 24 SEKRETARZ 24.2 Zakres obowiązków Po zakończeniu meczu sekretarz: zapisuje wynik końcowy meczu; w przypadku protestu, za uprzednią zgodą sędziego pierwszego, wpisuje lub zezwala kapitanowi zespołu na wpisanie do protokołu zawodów treści protestu; po podpisaniu się w protokole zawodów uzyskuje podpisy kapitanów zespołów, a następnie sędziów.

214 Teoretyczne aspekty sędziowania 27 OFICJALNA SYGNALIZACJA 27.1 Sygnalizacja sędziów 27.2 Sygnalizacja sędziów liniowych