Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych Str 1 / 6

Transkrypt

1 Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych Str 1 / 6 II SA/Łd 1069/10 - Wyrok Data orzeczenia Data wpływu Sąd Sędziowie Symbol z opisem Hasła tematyczne Sygn. powiązane II OSK 810/11 Skarżony organ Treść wyniku Powołane przepisy Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi Czesława Nowak-Kolczyńska /przewodniczący sprawozdawca/ 6132 Kary pieniężne za naruszenie wymagań ochrony środowiska Administracyjne postępowanie Ochrona przyrody Samorządowe Kolegium Odwoławcze Oddalono skargę Dz.U nr 153 poz 1270; art. 151; Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Dz.U nr 151 poz 1220; art. 83 ust. 1, 6, art. 84 ust. 1, art. 86 ust. 1 pkt 4, art. 88 ust. 1, art. 89 ust. 1 i 3; Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody - tekst jednolity Sentencja Dnia 10 grudnia 2010 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi Wydział II w składzie następującym: Przewodnicząca Sędzia WSA Czesława Nowak-Kolczyńska (spr.) Sędziowie Sędzia NSA Anna Stępień Sędzia WSA Jolanta Rosińska Protokolant asystent sędziego Agnieszka Gortych-Ratajczyk po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 1 grudnia 2010 roku sprawy ze skargi E. P. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Ł. z dnia [...] nr [...] w przedmiocie wymierzenia kary pieniężnej za usunięcie bez zezwolenia drzewa oddala skargę. Uzasadnienie Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Ł. decyzją z dnia [...] roku, Nr [...], po rozpoznaniu odwołania E. P., utrzymało w mocy decyzję Prezydenta Miasta Ł. z dnia [...] roku, Nr [...] (znak: [...]). Jak wynika z dokumentów załączonych do akt administracyjnych, organ I instancji decyzją z dnia [...] roku naliczył E. P. administracyjną karę pieniężną w wysokości ,36 zł za wycięcie bez wymaganego zezwolenia organu gminy jednej sztuki klonu jesionolistnego, znajdującego się na terenie nieruchomości przy ul. L. [...] w Ł. (działka Nr ewid. [...], obręb [...]). Jako podstawę prawną rozstrzygnięcia organ wskazał m. in. przepis art. 88 ust. 1 pkt 2 oraz art. 89 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody (t. j. Dz. U. z 2009 roku Nr 151, poz ze zm.). W uzasadnieniu organ I instancji napisał, że w dniach 11 sierpnia i 25 września 2009 roku przeprowadzono oględziny w terenie, podczas których stwierdzono wycięcie jednej sztuki klonu jesionolistnego. Ustalono, że na terenie nieruchomości znajduje się pień po wyciętym drzewie o najmniejszym promieniu 34 cm. Podczas wichury, która miała miejsce w dniu 10 czerwca 2009 roku, od drzewa odłamał się jeden pień i przewrócił na ogrodzenie wykonane z siatki, powodując jego zniszczenie. Drzewo rosło w odległości około 3 m od ogrodzenia, a odłamany pień drzewa był pochylony w stronę środka posesji i stanowił zagrożenie dla ludzi. Pień drzewa był spróchniały. W ocenie współwłaścicielki nieruchomości, odłamane konary drzewa zagrażały bezpieczeństwu mieszkańców kamienicy oraz pojazdów parkujących na posesji. Z uwagi na to, w dniu 13 czerwca 2009 roku pień drzewa z pozostałymi konarami został wycięty. W toku postępowania E. P. podniosła nadto, iż drzewo było spróchniałe i nietypowe dwa konary wyrastały nisko przy ziemi. Drzewo złamało się dnia 10 czerwca 2009 roku tj. w środę poprzedzającą długi weekend, zatem musiała ona działać natychmiast. Wycięcia drzewa dokonała specjalistyczna firma. Wszystkie działania podejmowane były na żądanie lokatorów, którzy wielokrotnie interweniowali.

2 Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych Str 2 / 6 Biorąc pod uwagę ustalenia postępowania dowodowego, organ I instancji stwierdził, że decyzję o usunięciu klonu z terenu nieruchomości podjęła E. P. współwłaścicielka nieruchomości. Zgodnie z art. 83 ust. 1 ustawy o ochronie przyrody, to ona była zobowiązana do uzyskania stosownego zezwolenia właściwego organu na usunięcie drzewa. E. P. nie zwróciła się o wydanie takowego zezwolenia, mimo faktu, iż podczas długiego weekendu organ pracował, nie zrobiła tego również po upływie długiego weekendu. Usunięcie drzewa bez wymaganego zezwolenia stanowi, w myśl art. 88 ust. 1 pkt 2 ustawy o ochronie przyrody, podstawę do wymierzenia administracyjnej kary pieniężnej. W odwołaniu E. P. stwierdziła, iż nie wycięła drzewa lecz usunęła zagrożenie jakie stanowiły pozostałości drzewa zniszczonego wcześniej całkowicie i bezpowrotnie przez wichurę. Fakt usunięcia drzewa nie miał miejsca, usunęła jedynie jego fragmenty takie jak: korona, gałęzie i pień. W piśmie z dnia 18 czerwca 2010 roku E. P. stwierdziła, iż usunęła jedynie drewno pochodzące z drzewa zniszczonego przez siły natury oraz fragment złamanego pnia, z oddzieloną od niego (odłamaną) koroną, a nie drzewo. Uprzątnięcie z terenu posesji gałęzi, konarów i złamanych przez wiatr pni trwale oddzielonych od korzeni, nie było usunięciem drzewa, jak błędnie przyjął organ I instancji. Ponadto organ I instancji nie wykazał, aby to na jej zlecenie usunięto drzewo. Samorządowe Kolegium Odwoławcze decyzją z dnia [...] roku utrzymało w mocy rozstrzygnięcie I instancji. W motywach decyzji organ opisał dotychczasowy przebieg postępowania wskazując, że art. 83 ust. 1 ustawy o ochronie przyrody określa, iż usunięcie drzew lub krzewów z terenu nieruchomości może nastąpić po uzyskaniu zezwolenia wydanego przez wójta, burmistrza albo prezydenta miasta na wniosek posiadacza nieruchomości. Następnie cytując poglądy zawarte w literaturze przedmiotu organ powtórzył ustalenia i stanowisko organu I instancji. W skardze na powyższą decyzję E. P. zarzuciła naruszenie art. 9 Kodeksu postępowania administracyjnego w części dotyczącej ustalenia okoliczności faktycznych i prawnych mających wpływ na określenie jej obowiązków. W uzasadnieniu skargi strona wyjaśniła, że w dniu 10 czerwca 2009 roku na skutek wichury drzewo uległo zniszczeniu odłamał się pień przy rozwidleniu, a drugi złamał się na wysokości ok. 1,5 m od ziemi i ok. 2 m poniżej pierwszych konarów i gałęzi tworzących koronę. Odłamanie pnia oznaczało jego rozłupanie, z jednoczesnym oderwaniem. Złamanie to natomiast poprzeczne, tj. prostopadłe do osi pnia przerwanie jego ciągłości. Korona złamanego pnia obalona została w kierunku środka podwórka, była podparta pojedynczymi konarami i gałęziami o ziemię, wisząc na fragmentach kory, łyka i spróchniałego drewna. Po przejściu wichury na skutek działania sił natury na terenie posesji nie było już drzewa, gdyż doszło do trwałego i bezpowrotnego odłączenia jednego z pni oraz przełamania drugiego pnia na wysokości ok. 2 m poniżej korony. Zdaniem skarżącej, zgoda na usunięcia drzewa nie może być wymagana w przypadku odcięcia dolnego fragmentu pnia, który został uprzednio złamany na odcinku między szyją korzeniową, a koroną, czyli poniżej strefy wyrastania konarów i gałęzi tworzących koronę, gdyż sam pień nie ma przymiotu drzewa. Drzewo zostało usunięte przez wiatr. Odcięcie od systemu korzeniowego fragmentu złamanego pnia o wysokości wynoszącej 12,5% wysokości drzewa, nie może być uznane za usunięcie drzewa, gdyż odłamany pień nie był drzewem. W konkluzji skarżąca podniosła, że organy obu instancji nie ustaliły, ani nie wykazały w toku prowadzonego postępowania, iż złamany przez wiatr pień był drzewem, przez co rażąco naruszyły przepis art. 9 Kodeksu postępowania administracyjnego. Uzasadnienie decyzji II instancji ograniczyło się jedynie do przywołania interpretacji i orzecznictwa nie odnoszącego się do zaistniałego zdarzenia. Działanie takie nie może przesłaniać prawdy obiektywnej i zastępować ustaleń faktycznych. Żaden z organów nie przedstawił dowodów na okoliczność,

3 Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych Str 3 / 6 że częściowo rozłupany i przełamany pień był drzewem. W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi postanowieniem z dnia 5 listopada 2010 roku wstrzymał wykonanie zaskarżonej decyzji. Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje: Skarga nie zasługuje na uwzględnienie. Zgodnie z treścią art. 3 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz ze zm.), Sądy administracyjne sprawują w zakresie swojej właściwości kontrolę działalności administracji publicznej. Oznacza to, iż Sąd bada legalność zaskarżonego rozstrzygnięcia pod kątem jego zgodności z prawem materialnym określającym prawa i obowiązki stron oraz prawem procesowym regulującym postępowanie przed organami administracji publicznej. Stosownie do uregulowania art. 151 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, w razie nieuwzględnienia skargi, Sąd skargę oddala. Na wstępie rozważań wskazać należy, iż zgodnie z treścią art. 83 ust. 1 ustawy o ochronie przyrody, usunięcie drzew lub krzewów z terenu nieruchomości może nastąpić, z zastrzeżeniem ust. 2 i 2a, po uzyskaniu zezwolenia wydanego przez wójta, burmistrza albo prezydenta miasta na wniosek posiadacza nieruchomości. Jeżeli posiadacz nieruchomości nie jest właścicielem lub użytkownikiem wieczystym, do wniosku dołącza się zgodę jej właściciela. Przepis art. 83 ust. 2 odnosi się do usunięcia drzew lub krzewów rosnących na terenie nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków, a przepis ust. 2a ma zastosowanie do usunięcia drzew w obrębie pasa drogowego drogi publicznej, z wyłączeniem obcych gatunków topoli. Wójt, burmistrz albo prezydent miasta wymierza administracyjną karę pieniężną m. in. za usuwanie drzew lub krzewów bez wymaganego zezwolenia (art. 88 ust. 1 pkt 2 w/w ustawy). Administracyjną karę pieniężną ustala się w wysokości trzykrotnej opłaty za usunięcie drzew lub krzewów ustalonej na podstawie stawek, o których mowa w art. 85 ust. 4-6 (art. 89 ust. 1 ustawy o ochronie przyrody). Nie ulega wątpliwości, iż po wichurze, która miała miejsce w dniu 10 czerwca 2009 roku drzewo klon jesionolistny rosnący na nieruchomości stanowiącej współwłasność skarżącej, uległo poważnemu uszkodzeniu. Z akt administracyjnych wynika, że drzewo rosło w postaci dwóch pni, rozwidlało się na niewielkiej wysokości powyżej poziomu terenu. Zdaniem skarżącej, drzewo rozwidlało się na wysokości ok. 1,2 m powyżej ziemi. W toku postępowania organy nadto ustaliły, iż podczas wichury od drzewa odłamał się jeden pień i przewrócił na ogrodzenie wykonane z siatki, a drugi pień przechylił się w kierunku działki i stanowił zagrożenie dla ludzi zamieszkujących na posesji. Tak ustalony stan faktyczny wynika z akt administracyjnych i nie jest kwestionowany przez żadną ze stron postępowania. Nie ulega wątpliwości, że skarżąca nie uzyskała decyzji o zezwoleniu na wycięcia drzewa. W tak ustalonym stanie faktycznym, organ przyjął, że skarżąca jako współwłaścicielka nieruchomości w dniu 12 czerwca 2009 roku dokonała wycięcia uszkodzonego drzewa. Zdaniem skarżącej czynności podjęte na działce polegały jedynie na usunięciu pozostałości po drzewie na skutek wichury. Zasadniczy spór w sprawie sprowadza się zatem do kwalifikacji czynności podjętych przez skarżącą w dniu 12 czerwca 2009 roku. Odnosząc się do powyższej kwestii wyjaśnić należy, iż w ustawie o ochronie przyrody nie ma

4 Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych Str 4 / 6 legalnej definicji pojęcia "drzewo". Dlatego pojęcie to należy interpretować na gruncie języka potocznego. Zgodnie z Uniwersalnym Słownikiem Języka Polskiego (Wydawnictwo Naukowe PWN 2006), drzewo to roślina wieloletnia o wyraźnie wykształconym pniu, który w pewnej wysokości nad ziemią rozgałęzia się w koronę. Bezspornie, przed wichurą roślina zlokalizowana na działce stanowiącej współwłasność skarżącej stanowiła drzewo. Decydujące znaczenie, w świetle argumentacji skargi, ma ocena, czy fakt odłamania jednego pnia i złamania drugiego, pozbawia roślinę kwalifikacji drzewa. Podkreślić należy, iż zgodnie z argumentacją skargi jeden pień został odłamany, a drugi tylko złamany. Złamany pień utrzymywał się na fragmentach kory, łyka i spróchniałego drewna. Stan ten jednak wymagał oceny pracownika organu uprawnionego do wydania zezwolenia na usunięcie drzew. To właściwy organ, kompetentny w zakresie ochrony przyrody, jest władny dokonać oceny, czy drzewo jest obumarłe lub czy zagraża bezpieczeństwu. Posiadacz nieruchomości nie jest podmiotem uprawnionym do dokonywania tego typu ocen i decydowania o tym, czy i które drzewo należy usunąć (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 31 stycznia 2008 r. w sprawie sygn. akt II OSK 1970/06). Skarżąca chcąc uporządkować teren swojej nieruchomości poprzez dokonanie wycięcia drzewa zobowiązana była do uprzedniego uzyskania decyzji o zezwoleniu na usunięcie drzew lub krzewów, które jest wymagane niezależnie od stanu żywotności drzew i ich oddziaływania na otoczenie (vide: wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 11 lipca 2006 r. w sprawie o sygn. akt IV SA/Wa 542/06). Za takim poglądem przemawia również zapis art. 83 ust. 6 ustawy o ochronie przyrody. Przepis ten zwalnia z obowiązku uzyskania zezwolenia na usunięcie drzew lub krzewów w enumeratywnie wymienionych sytuacjach. Przepis ten stanowi na przykład, że usunięcie drzew w lasach, na plantacjach drzew i krzewów, bądź drzew których wiek nie przekracza 10 lat, zwolnione jest z obowiązku uzyskania stosownego zezwolenia. Wśród okoliczności wymienionych w tym przepisie nie ma odpowiednika stanu faktycznego zaistniałego w sprawie. Nadto, według zasad ogólnych organ wydający zezwolenie na usunięcie drzew lub krzewów nalicza i pobiera opłaty za usunięcie drzew lub krzewów (art. 84 ust. 1 i 2 ustawy o ochronie przyrody). Tym niemniej, na mocy art. 86 ust. 1 pkt 5 ustawy o ochronie przyrody, nie pobiera się opłat za usunięcie drzew które zagrażają bezpieczeństwu ludzi lub mienia w istniejących obiektach budowlanych. Z analizy treści przepisu art. 84 ust. 1 i 2 oraz art. 86 ust. 1 pkt 5 w/w ustawy wynika, że usunięcie drzew lub krzewów, które zagrażają bezpieczeństwu ludzi lub mienia zwolnione jest jedynie z konieczności uiszczenia stosownej opłaty za usunięcie drzew lub krzewów, a nie z obowiązku uzyskania zezwolenia na usuniecie tych roślin. W stanie faktycznym sprawy, działanie skarżącej po wichurze, która miała miejsce dnia 10 czerwca 2009 roku polegać powinno wyłącznie na zabezpieczeniu drzewa poprzez dokonanie czynności doraźnych (sprzątnięcie połamanych konarów, podparcie nadłamanego pnia, bądź zabezpieczenie części terenu nieruchomości przed dostępem osób trzecich), ale nie na trwałym wycięciu drzewa. W konkluzji rozważań zwrócić należy uwagę na treść wyroku Naczelnego Sadu Administracyjnego z dnia 21 stycznia 2010 roku (II OSK 140/09, Lex Nr ). W treści tegoż wyroku NSA wskazał, iż przypadki, w których usunięcie drzewa nie wymaga zezwolenia, wymienione są enumeratywnie w art. 83 ust. 6 ustawy o ochronie przyrody. Jest to katalog zamknięty, stanowiący listę wyjątków od zasady wprowadzającej obowiązek uzyskania zezwolenia na usuwanie drzew i krzewów. Kwestia stwarzania przez drzewo zagrożenia dla otoczenia nie może być traktowana jako "wyjątek o innym charakterze" niż wskazane w powołanym przepisie. Jest to bowiem kwestia wymagająca fachowej oceny i w żadnym wypadku nie upoważniająca zainteresowanego podmiotu do samodzielnego usuwania drzewa.

5 Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych Str 5 / 6 Uwzględnienie ewentualnej przesłanki negatywnej do zastosowania administracyjnej kary pieniężnej, w postaci stanu wyższej konieczności, jest uzależnione od tego, czy przesłanka ta została zawarta w normach materialnych regulujących wymierzenie tej kary. Ustawa o ochronie przyrody nie zawiera przepisów o stanie wyższej konieczności wyłączającym bezprawność deliktu administracyjnego polegającego na usunięciu drzewa lub krzewu bez wymaganego zezwolenia. Nie można więc usprawiedliwiać takiego bezprawnego działania stanem wyższej konieczności, zagrożeniem życia bądź zdrowia, czy interwencjami mieszkańców posesji. W tej sytuacji Sąd podzielił pogląd organów obu instancji o konieczności nałożenia na skarżącą obowiązku uiszczenia administracyjnej kary pieniężnej za wycięcie drzewa bez wymaganego zezwolenia właściwego organu. Wbrew twierdzeniom skarżącej na nieruchomości stanowiącej jej współwłasność dokonała ona wycięcia drzewa bez wymaganego zezwolenia. Podkreślić należy, iż skarżąca na żadnym etapie postępowania zarówno administracyjnego, jak i sądowego nie kontestowała faktu wycięcia drzewa bez zezwolenia organu, jak i wysokości naliczonej opłaty. W tej sytuacji zastosowanie w sprawie znalazł przepis art. 88 ust. 1 pkt 2 ustawy o ochronie przyrody, który stanowi, iż wójt, burmistrz albo prezydent miasta wymierza administracyjną karę pieniężną za usuwanie drzew lub krzewów bez wymaganego zezwolenia. Administracyjną karę pieniężną, o której mowa w tym przepisie, ustala się w wysokości trzykrotnej opłaty za usunięcie drzew lub krzewów ustalonej na podstawie stawek, o których mowa w art. 85 ust. 4-6 (art. 89 ust. 1 ustawy o ochronie przyrody). Jeżeli ustalenie obwodu zniszczonego lub usuniętego bez zezwolenia drzewa jest niemożliwe, z powodu braku kłody, obwód do wyliczenia administracyjnej kary pieniężnej ustala się, przyjmując najmniejszy promień pnia i pomniejszając wyliczony obwód o 10 % (art. 89 ust. 3 ustawy o ochronie przyrody). Opłatę za usunięcie drzew ustala się na podstawie stawki zależnej od obwodu pnia oraz rodzaju i gatunku drzewa. Stawki dla poszczególnych rodzajów i gatunków drzew oraz współczynniki różnicujące stawki w zależności od obwodu pnia określa rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13 października 2004 roku w sprawie stawek opłat dla poszczególnych rodzajów i gatunków drzew (Dz. U. Nr 228, poz ze zm.). Analizując sprawę w zakresie wyliczenia wysokości administracyjnej kary pieniężnej, Sąd ocenił, że kara została wyliczona w prawidłowej wysokości. Ustosunkowując się do pozostałych zarzutów skargi Sąd uznał, że argument skargi wskazujący na wadliwość uzasadnienia decyzji II instancji, jest uzasadniony. Tym niemniej, Sąd uznał, że uchybienie to jako nie mające istotnego wpływu na rozstrzygnięcie nie może stanowić podstawy do uchylenia decyzji na mocy art pkt 1 lit. "c" Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Przepis ten stanowi, że Sąd uwzględniając skargę na decyzję lub postanowienie uchyla decyzję lub postanowienie w całości albo w części, jeżeli stwierdzi naruszenie przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Wobec wskazanych powyżej okoliczności przemawiających za nałożeniem na skarżącą administracyjnej kary pieniężnej za wycięcie drzewa bez zezwolenia, naruszenie art Kodeksu postępowania administracyjnego nie ma wpływu na rozstrzygnięcie. Zgodnie z treścią art Kodeksu postępowania administracyjnego, uzasadnienie faktyczne decyzji powinno w szczególności zawierać wskazanie faktów, które organ uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, oraz przyczyn, z powodu których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, zaś uzasadnienie prawne - wyjaśnienie podstawy prawnej decyzji, z przytoczeniem przepisów prawa. Tymczasem, uzasadnienie decyzji organu II instancji ograniczyło się jedynie do opisania dotychczasowego przebiegu postępowania oraz zacytowania poglądów komentatorów i glosatorów. W uzasadnieniu tym, zdaniem składu orzekającego, brakło odniesienia się do stanu faktycznego sprawy i ustosunkowania się do zarzutów skarżącej przedstawionych w odwołaniu i uzupełnieniu odwołania.

6 Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych Str 6 / 6 Reasumując powyższe rozważania, Sąd uznał działanie organów administracji w sprawie za zgodne z regulacją prawa materialnego. Skład orzekający nie dopatrzył się naruszenia przepisów procedury w stopniu mającym istotny wpływ na wynik sprawy. Wobec czego, na podstawie art. 151 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, orzekł o oddaleniu skargi. K.O.