STRZELCE OPOLSKIE REALIZACJA PROGRAMU ODNOWY WSI JAKO CZYNNIK PODTRZYMUJĄCY WITALNOŚĆ SPOŁECZNOŚCI WIEJSKICH DEPOPULACJI

Transkrypt

1 REALIZACJA PROGRAMU ODNOWY WSI JAKO CZYNNIK PODTRZYMUJĄCY WITALNOŚĆ SPOŁECZNOŚCI WIEJSKICH NA OBSZARZE INTENSYWNEJ DEPOPULACJI

2 GMINA Obszar gminy km2 w tym miasto - 30 km2

3 POŁOśENIE GMINY

4 GMINA - stan na r mieszkańców Miasto Tereny wiejskie mieszkańców mieszkańców Gmina Strzelce Opolskie naleŝy do tych obszarów, gdzie w ciągu ostatnich lat znacznie spadła liczba ludności. Proces ten dotknął zarówno obszar miasta jak i tereny wiejskie. Dla porównania poniŝej przedstawiam liczbę mieszkańców w 2000 r. GMINA 2000 r mieszkańców Miasto Tereny wiejskie mieszkańców mieszkańców Z powyŝszych tabeli wynika, Ŝe liczba ludności miasta Strzelce Opolskie od 2000 r. zmniejszyła się aŝ o 17,7%. W miejscowościach wiejskich spadek ten był niŝszy i wynosił 7,6%.

5 Interesującą nas depopulację na terenach wiejskich gminy przedstawia poniŝszy wykres. Liczba ludności w latach na terenach wiejskich w gminie Strzelce Opolskie

6 Główne przyczyny depopulacji w naszej gminie to spadek liczby urodzeń jak równieŝ charakterystyczne dla naszego obszaru wyjazdy za granicę. Liczba osób wymeldowanych wyjazdy za granicę gmina Strzelca Opolskie obszar wiejski

7 Przystępując w 2003 r. do Opolskiego Programu Odnowy Wsi liczyliśmy na to, Ŝe jest to sposób na pozyskanie środków unijnych. 10 lat funkcjonowania programu w gminie nauczyło nas, Ŝe jest to przede wszystkim sposób na zaktywizowanie mieszkańców i otwarcie przed nimi nowych perspektyw. W efekcie w miejscowościach, które przystąpiły do programu odnowy wsi nastąpił rozwój wynikający z inicjatyw oddolnych. Widać to szczególnie we wsiach, które jako pierwsze podjęły wyzwanie. Z gminy Strzelce Opolskie do Programu Odnowy Wsi przystąpiło 10, z 27 sołectw: 1. Rozmierz od 2003 r. 2. Kadłub od 2003 r. 3. Osiek od 2004 r. 4. Dziewkowice od 2005 r. 5. Sucha od 2007 r. 6. Grodzisko od 2007 r. 7. Rozmierka od 2011 r. 8. Błotnica Strzelecka od 2011 r. 9. Warmątowice od 2011 r. 10.Mokre Łany i Brzezina od 2011 r.

8 Aktywność mieszkańców najlepiej zmierzyć poprzez ich osiągnięcia oraz namacalne efekty pracy

9 ROZMIERZ Wszystkie przedsięwzięcia mają na celu stworzenie wizerunku wsi bliskiej tradycji, gdzie szanuje się dorobek przodków i nie dokonuje niepotrzebnych zmian w krajobrazie wiejskim. Pierwszy zrealizowany w ramach odnowy wsi projekt polegał na odnowieniu zabytkowych murów charakterystycznych dla tej wsi. Kiedy na polskiej wsi dominowały jeszcze drewniane chałupy kryte strzechą, we wsi Rozmierz stawiano juŝ murowane zagrody. Podstawowym materiałem był wówczas tani, łatwo dostępny kamień wapienny. Z kamienia budowało się nie tylko domy i zabudowania gospodarcze, ale równieŝ ogrodzenia. Potem nastał czas, kiedy na wiele dziesięcioleci ten piękny kamień zaczęto masowo zaklejać cementowymi tynkami i róŝnej maści elewacjami. To, z czego poniekąd Rozmierz słynęła, wydawałoby się bezpowrotnie zniszczono. Dlatego wraz z wejściem do programu mieszkańcy postanowili zawalczyć i odzyskać dawny wygląd wsi. Dziś kamień jest znakiem rozpoznawczym owej niewielkiej wsi na Opolszczyźnie i dowodem na to, Ŝe powroty do przeszłości mogą być całkiem udane.

10 Współpraca z potomkami Rozmierzan, którzy wyemigrowali do Teksasu

11 Izba Tradycji w Rozmierzy Skarbnica historii, tradycji i życia Rozmierzan - dar dla pokoleń Izba Tradycji w Rozmierzy jest stylizowana na wzór dawnego śląskiego domu z kuchnią, komorą, sypialnią i pokojem gościnnym. Znajduje się tam wiele starych mebli, sprzętu domowego i gospodarczego, ksiąŝek (polskich, niemieckich, łacińskich), autentycznych strojów śląskich, obrazów, fotografii ludzi, obiektów, wydarzeń z Ŝycia wsi. Jest takŝe miejsce poświęcone emigracji mieszkańców parafii do Teksasu w 1854 r. oraz dzisiejszym kontaktom partnerskim z tamtym regionem. KaŜdy taki boks dotyczy innej tematyki, a zwiedzający mogą dokładnie obejrzeć i dotknąć wystawione oraz opisane eksponaty.

12 Lekcja historii Lekcja języka niemieckiego Zajęcia plastyczne Konkurs kroszonkarski

13 ROZM IERKA Centrum Aktywności Kulturalno-Sportowej Mieszkańcy wiele czasu poświęcają na rozbudowę. Powstały m.in. dwa pełnowymiarowe i oświetlone boiska do gry w piłkę noŝną, wykonano zadaszone trybuny, wybudowano scenę oraz ogrodzono teren. W 2011 r. została wybudowana szatnia sportowa wraz z zapleczem gospodarczym magazynem, pomieszczeniem na sprzęt, biurem LKS Jedność Rozmierka oraz zapleczem sanitarnym. Wyremontowana została teŝ świetlica, w której urządzono kuchnię oraz biuro sołtysa.

14 Poprzez wyposaŝenie mieszkańców w takie narzędzia jak: wiedza, umiejętności w pozyskaniu środków zewnętrznych oraz wsparcie na szczeblu gminnym, daje mieszkańcom moŝliwość działania, co powoduje poczucie odpowiedzialności za swoją miejscowość i jej przyszłość. NajwaŜniejsze jest to, Ŝe rozwój danej wsi następuje zgodnie ze strategią opracowaną przez społeczność lokalną, która zna swoje potrzeby. Dlatego w jednej wsi w pierwszej kolejności buduje się parking, a w innej remontuje świetlicę. Zwrócić naleŝy uwagę na bardzo waŝny aspekt odnowy wsi, a mianowicie wkład społeczny mieszkańców, którzy poświęcają swój czas a niejednokrotnie równieŝ środki finansowe dla dobra całej społeczności. W ciągu 10 lat funkcjonowania programu w naszej gminie przekonaliśmy się jak odnowa wsi zmienia oblicza miejscowości. Nastąpił zdecydowany wzrost poziomu Ŝycia, rozwój infrastruktury technicznej i społecznej jak równieŝ rozwój sfery kulturalnej, a mieszkańcy identyfikują się ze swoim miejscem zamieszkania. Jesteśmy pewni, Ŝe odnowa wsi wpływa na witalność społeczności wiejskich, czy równieŝ na zahamowanie zjawiska depopulacji? Aby odpowiedzieć na to pytanie, przeanalizujmy poniŝszą tabelę.

15 LICZBA MIESZKAŃCÓW LP. Wieś 2003 r r r r r r r r r r GRODZISKO JĘDRYNIE KADŁUB KALINOWICE KALINÓW LIGOTA DOLNA LIGOTA GÓRNA NIWKI OSIEK PŁUŻNICA WIELKA ROZMIERZ ROŻNIĄTÓW SUCHA SZCZEPANEK SZYMISZÓW BŁOTNICA STRZELECKA 2. BRZEZINA 3. DZIEWKOWICE 14. ROZMIERKA 20. WARMĄTOWICE RAZEM

16 KADŁUB (status lidera odnowy wsi) Przebudowa Domu StraŜaka Celem projektu było stworzenie miejsca, w którym mieszkańcy i organizacje działające na terenie wsi będą mogły się spotykać, bawić, dokształcać. Polegał on na wieloetapowej przebudowie: wymieniono dach, cały budynek docieplono, generalny remont przeszły pomieszczenia, w których wszystkie organizacje znalazły swoje miejsce. Całość przedsięwzięcia wyceniono na około zł. Dzięki pracy i zaradności mieszkańców faktyczne poniesione koszty wynosiły: zł - gmina Strzelce Opolskie zł sołectwo (w tym ok z limitu sołeckiego) zł sponsorzy praca mieszkańców to kilkanaście tysięcy godzin

17 Budowa Sali Sportowej Nowoczesny obiekt o powierzchni całkowitej 601,3 m2 z pełnym zapleczem sanitarnym i szatniami, widownią na 100 osób. Koszt całkowity ,43 zł. Wkład gminy to ,11 zł, kwotę udało się pozyskać inwestorowi Gminnemu Zarządowi Oświaty i Wychowania w Ministerstwie Edukacji, Nauki i Sportu (z odpisów z gier liczbowych). Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju i Rozbudowy Wsi Kadłub i Publicznej Szkoły Podstawowej w Kadłubie zebrało ,32 zł oraz zleciło wykonanie projektu zł.

18 Budowa Centrum Rekreacyjno-Sportowego KADŁUBEK Nowoczesne CENTRUM RREKREACYJNO-SPORTOWE to obiekt, który obejmuje: boiska do gry w piłkę noŝną, ręczną, koszykówkę, siatkówkę plaŝową, siłownię na świeŝym powietrzu oraz miejsca słuŝące rekreacji m.in. altana, miejsce do grilowania, plac pod namiot biesiadny.

19 Dni Kadłuba W 2012 odbyły się juŝ po raz czternasty.

20 W Kadłubie aktywnie działają: Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Wsi Kadłub, Grupa Odnowy Wsi, Rada Sołecka, Koło Mniejszości Niemieckiej, Rada Parafialna, Ludowy Klub Sportowy, Ochotnicza StraŜ PoŜarna, zespół folklorystyczny Na Chwila, maŝoretki AXIS. RównieŜ w dziedzinie biznesu sołectwo nie pozostaje w tyle. Funkcjonuje tam ponad 50 firm, które zatrudniają około 200 osób.

21 Działalność odnowy wsi w Kadłubie jest dostrzegana nie tylko przez mieszkańców, ale równieŝ doceniana na róŝnego rodzaju konkursach. Największe osiągnięcia to: II miejsce w konkursie Piękna Wieś Opolska 2000 wyróŝnienie w konkursie Piękna Wieś Opolska 2003 w kategorii Najlepszy projekt odnowy wsi II miejsce w konkursie Piękna Wieś Opolska 2004 III miejsce w konkursie Piękna Wieś Opolska 2006 w kategorii Najlepszy projekt odnowy wsi I miejsce w konkursie Piękna Wieś Opolska 2008 wyróŝnienie w kategorii Wieś XV-lecia Odnowy Wsi Jak mawia pani Sołtys siłą Kadłuba są ludzie. Ona sama działa bardzo aktywnie. Jest jednocześnie liderem odnowy wsi i pociąga ludzi do działania. Jej zaangaŝowanie zostało juŝ wielokrotnie docenione. W bieŝącym roku została odznaczona ZŁOTYM KRZYśEM ZASŁUGI oraz otrzymała tytuł SOŁTYSA ROKU.

22 Nie moŝemy oczekiwać, Ŝe wraz z wejściem miejscowości do programu ludzie przestaną wyjeŝdŝać. Odnowa wsi to proces, który dzięki projektom podnoszącym jakość Ŝycia mieszkańców, kształtującym przestrzeń publiczną jak równieŝ wzmacniającym toŝsamość i Ŝycie wspólnotowe wsi, zaowocuje rozwojem obszarów wiejskich. Rozwój miejscowości i uzyskany poziom Ŝycia w danej wsi na pewno będą miały wpływ na decyzję o wyborze miejsca zamieszkania.

23 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Tadeusz Goc Burmistrz Strzelec Opolskich tel