POLSKIE PRACOWNIE KONSERWACJI ZABYTKÓW S.A. PRACOWNIA KONSERWACJI TKANIN W WARSZAWIE

Transkrypt

1 POLSKIE PRACOWNIE KONSERWACJI ZABYTKÓW S.A. PRACOWNIA KONSERWACJI TKANIN W WARSZAWIE w Opolu Dokumentacja konserwatorska SZTANDARY nr inw. MSO/3689 nr inw. MSO/3724 nr inw. MSO/706 nr inw. MSO/1876 nr inw. MSO/1751 nr inw. MSO/46 Autor prac konserwatorskich i restauratorskich: Pracownia Konserwacji Tkanin PPKZ S.A. w Warszawie Autor dokumentacji: Mariola Ratajczyk Dokumentacja fotograficzna: Mariola Ratajczyk Warszawa, wrzesień 2016 r. DZIEŁO KONSERWATORSKIE I DOKUMENTACJA CHRONIONE PRAWEM AUTORSKIM

2 1. KARTA IDENTYFIKACYJNA A. DANE PRZED KONSERWACJĄ RODZAJ: TEMAT: AUTOR, WARSZTAT, SZKOŁA: SYGNATURA: Tkanina Sztandar nieznany INSKRYPCJE: awers: Birkonice 1919 DATOWANIE: 1919r. POCHODZENIE: MIEJSCE PRZECHOWYWANIA: /LOKALIZACJA/: Birkonice WŁAŚCICIEL, NUMER IDENTYFIKACYJNY: WYMIARY: KSZTAŁT: TECHNIKA WCZEŚNIEJSZE KONSERWACJE: WCZEŚNIEJSZE DOKUMENTACJE: nr inw. MSO/ cm x135 cm prostokąt tkactwo, szycie, aplikacja tak B. DANE O KONSERWACJI INWESTOR: ZLECENIODAWCA: WYKONAWCA PRAC: j.w. Polskie Pracownie Konserwacji Zabytków S.A. w Warszawie, Pracownia Konserwacji Tkanin ul. Solec 103, Warszawa Tkanina: Elżbieta Kaczorek

3 Nadzór konserwatorski: Mariola Ratajczyk, Kierownik Pracowni Konserwacji Dzieł Sztuki PPKZ S.A. 2. ZAGADNIENIA HISTORYCZNE Historia sztandaru Sztandar z Birkonic, 1919r. 3. OPIS, ANALIZA FORMY, FUNKCJI I TREŚCI Sztandar w formie prostokąta, jednopłatowy o kompozycji prostopadłej do osi pionowej, wyznaczanej przez sposób zawieszania na drzewcu. Sztandar z dwóch dłuższych stron obszyty taśmą bawełnianą w kolorze białym. Na krótszym prostym boku ślady mocowania na drzewcu. Awers Na tle z czerwonego płótna bawełnianego centralnie umieszczone godło państwowe Orzeł w koronie, wykonany techniką aplikacji z białego bawełnianego płótna. W lewym dolnym narożniku napis: Birkonice 1919, wykonany techniką haftu z bewełnianego kordonka w kolorze zielonym. Rewers Na tle z czerwonego płótna bawełnianego centralnie umieszczone godło państwowe Orzeł w koronie, wykonany techniką aplikacji z białego bawełnianego płótna. Sztandar z dwóch dłuższych stron obszyty taśmą bawełnianą w kolorze białym. Na krótszym prostym boku ślady mocowania na drzewcu. Aplikacje i wykończenia szyte maszynowo. 3. STAN ZACHOWANIA I PRZYCZYNY ZNISZCZEŃ Omawiany sztandar był poddawany w przeszłości naprawom które możemy prześledzić na podstawie oględzin obiektu. Sztandar w złym stanie technicznym, nie ekspozycyjny, tkanina tła wypłowiała, z widocznymi licznymi, niestarannymi naprawami w formie łat cer. Sztandar ogólnie brudny, zdeformowany. Zniszczenia sztandaru świadczą o złym użytkowaniu i przechowywaniu obiektu. 4. CEL ORAZ ZAŁOŻENIA KONSERWACJI I RESTAURACJI Pełna konserwacja zachowawcza mająca na celu zahamowanie dalszego niszczenia obiektu oraz przywrócenie sztandarowi możliwie największych wartości estetycznych i ekspozycyjnych.

4 5. PRZEBIEG PRAC KONSERWATORSKICH 1. Wykonano dokumentację fotograficzną i opisową stanu zachowania sztandaru przed przystąpieniem do prac konserwatorskich. 2. Oczyszczono mechanicznie sztandar przy użyciu stołu niskociśnieniowego. 3. Wykonano próby na trwałość wybarwień tkaniny tła na mokro. Próby wypadły niepomyślnie (kolor tła nie był stabilny) i w takim przypadku sztandar nie mógł być oczyszczony metodą na mokro. 4. Sztandar został oczyszczony metodą na sucho przy użyciu mieszanki Rozpuszczalników ze szczególnym uwzględnieniem miejsc zaplamionych. 5. Dobrano odpowiednie materiały do konserwacji sztandaru ( przędza bawełniana do siatki konserwatorskiej i przytrzymania łat, tkanina bawełniana do dublażu pod ubytki). 6. Ufarbowano materiały konserwatorskie barwnikami helionowymi na odpowiednie kolory. 7. Płat sztandaru przeniesiono na folię melineks i delikatnie, z wyczuciem miejsca usunięto stare konserwacje, naprawy, łaty, podłożenia, które ściągały i deformowały powierzchnię sztandaru, a jednocześnie przestały spełniać funkcję zabezpieczającą. 8. Po usunięciu dawnych napraw wszystkie uszkodzenia i rozsnucia zabezpieczono odpowiednio dobraną tkaniną i przędzą bawełnianą metodą dublażu i siatki konserwatorskiej. 9. Zabezpieczono odstające nici w aplikacjach, metodą punktową, przy użyciu przędzy bawełnianej. 10. Wszystkie rozprucia szwów zostały przeszyte. 11. Przyszyto nowe zawieszenie. 12. Wykonano dokumentację fotograficzną po zakończeniu prac konserwatorskich. 13. Sporządzono dokumentację konserwatorską. W trakcie prowadzenia prac konserwatorskich była sporządzana w ramach potrzeb bieżąca dokumentacja opisowa i fotograficzna. 6.ZALECENIA DLA UŻYTKOWNIKA Sztandar należy eksponować w pozycji wiszącej lub leżącej na płasko. Zalecane jest przechowywanie w pozycji leżącej, po przełożeniu papierem bezkwasowym lub tkaniną typu Tyvek. Na czas przewożenia sztandar należy ustabilizować na sztywnym podłożu o wymiarach większych od tkaniny. Sztandaru nie należy składać i rolować W pomieszczeniu, w którym obiekt będzie przechowywany bądź eksponowany należy zachować stałą temperaturę ok ºC, wilgotność ok % oraz oświetlenie o maksymalnym natężeniu do 50 luksów. Pomieszczenie należy często wietrzyć. Obiekt należy chronić przed działaniem promieni słonecznych, sąsiedztwem różnego typu grzejników i nawiewów wentylacji.

5 1. KARTA IDENTYFIKACYJNA B. DANE PRZED KONSERWACJĄ RODZAJ: TEMAT: AUTOR, WARSZTAT, SZKOŁA: SYGNATURA: INSKRYPCJE: DATOWANIE: POCHODZENIE: MIEJSCE PRZECHOWYWANIA: /LOKALIZACJA/: Tkanina Sztandar nieznany Polska WŁAŚCICIEL, NUMER IDENTYFIKACYJNY: WYMIARY: KSZTAŁT: TECHNIKA WCZEŚNIEJSZE KONSERWACJE: WCZEŚNIEJSZE DOKUMENTACJE: nr inw. MSO/ cm x130 cm kwadrat tkactwo, szycie, aplikacja tak B. DANE O KONSERWACJI INWESTOR: ZLECENIODAWCA: WYKONAWCA PRAC: j.w. Polskie Pracownie Konserwacji Zabytków S.A. w Warszawie, Pracownia Konserwacji Tkanin ul. Solec 103, Warszawa Tkanina: Elżbieta Kaczorek

6 Nadzór konserwatorski: Mariola Ratajczyk, Kierownik Pracowni Konserwacji Dzieł Sztuki PPKZ S.A. 2. ZAGADNIENIA HISTORYCZNE Historia sztandaru nieznana 3. OPIS, ANALIZA FORMY, FUNKCJI I TREŚCI Sztandar w formie kwadratu, jednopłatowy o kompozycji prostopadłej do osi pionowej, wyznaczanej przez sposób zawieszania na drzewcu. Awers Na tle z różowego płótna bawełnianego centralnie umieszczone godło państwowe Orzeł w koronie, wykonany techniką aplikacji z białego bawełnianego płótna. Rewers Na tle z różowego płótna bawełnianego centralnie umieszczone godło państwowe Orzeł w koronie, wykonany techniką aplikacji z białego bawełnianego płótna. Sztandar z trzech stron obszyty sznurem bawełnianym w kolorze białym. Na górnym brzegu tunel do mocowania na drzewcu. Aplikacje i wykończenia szyte maszynowo. 3. STAN ZACHOWANIA I PRZYCZYNY ZNISZCZEŃ Omawiany sztandar był poddawany w przeszłości naprawom które możemy prześledzić na podstawie oględzin obiektu. Sztandar w złym stanie technicznym, nie ekspozycyjny, tkanina tła wypłowiała, z widocznymi licznymi, niestarannymi naprawami w formie łat cer. Sztandar ogólnie brudny, zaplamiony, zdeformowany. Zniszczenia sztandaru świadczą o złym użytkowaniu i przechowywaniu obiektu. 4. CEL ORAZ ZAŁOŻENIA KONSERWACJI I RESTAURACJI Pełna konserwacja zachowawcza mająca na celu zahamowanie dalszego niszczenia obiektu oraz przywrócenie sztandarowi możliwie największych wartości estetycznych i ekspozycyjnych. 5. PRZEBIEG PRAC KONSERWATORSKICH 1. Wykonano dokumentację fotograficzną i opisową stanu zachowania sztandaru przed przystąpieniem do prac konserwatorskich. 2. Oczyszczono mechanicznie sztandar przy użyciu stołu niskociśnieniowego. 3. Wykonano próby na trwałość wybarwień tkaniny tła na mokro. Próby wypadły niepomyślnie (kolor tła nie był stabilny) i w takim przypadku

7 sztandar nie mógł być oczyszczony metodą na mokro. 4. Sztandar został oczyszczony metodą na sucho przy użyciu mieszanki Rozpuszczalników ze szczególnym uwzględnieniem miejsc zaplamionych. 5. Dobrano odpowiednie materiały do konserwacji sztandaru ( przędza bawełniana do siatki konserwatorskiej i przytrzymania łat, tkanina bawełniana do dublażu pod ubytki). 6. Ufarbowano materiały konserwatorskie barwnikami helionowymi na odpowiednie kolory. 7. Płat sztandaru przeniesiono na folię melineks i delikatnie, z wyczuciem miejsca usunięto stare konserwacje, naprawy, łaty, podłożenia, które ściągały i deformowały powierzchnię sztandaru, a jednocześnie przestały spełniać funkcję zabezpieczającą. 8. Po usunięciu dawnych napraw wszystkie uszkodzenia i rozsnucia zabezpieczono odpowiednio dobraną tkaniną i przędzą bawełnianą metodą dublażu i siatki konserwatorskiej. 9. Zabezpieczono odstające nici w aplikacjach, metodą punktową, przy użyciu przędzy bawełnianej. 10. Wszystkie rozprucia szwów zostały przeszyte. 11. Wykonano dokumentację fotograficzną po zakończeniu prac konserwatorskich. 12. Sporządzono dokumentację konserwatorską. W trakcie prowadzenia prac konserwatorskich była sporządzana w ramach potrzeb bieżąca dokumentacja opisowa i fotograficzna. 6.ZALECENIA DLA UŻYTKOWNIKA Sztandar należy eksponować w pozycji wiszącej lub leżącej na płasko. Zalecane jest przechowywanie w pozycji leżącej, po przełożeniu papierem bezkwasowym lub tkaniną typu Tyvek. Na czas przewożenia sztandar należy ustabilizować na sztywnym podłożu o wymiarach większych od tkaniny. Sztandaru nie należy składać i rolować W pomieszczeniu, w którym obiekt będzie przechowywany bądź eksponowany należy zachować stałą temperaturę ok ºC, wilgotność ok % oraz oświetlenie o maksymalnym natężeniu do 50 luksów. Pomieszczenie należy często wietrzyć. Obiekt należy chronić przed działaniem promieni słonecznych, sąsiedztwem różnego typu grzejników i nawiewów wentylacji.

8 1. KARTA IDENTYFIKACYJNA C. DANE PRZED KONSERWACJĄ RODZAJ: TEMAT: AUTOR, WARSZTAT, SZKOŁA: SYGNATURA: INSKRYPCJE: DATOWANIE: POCHODZENIE: MIEJSCE PRZECHOWYWANIA: /LOKALIZACJA/: Tkanina Sztandar nieznany Polska WŁAŚCICIEL, NUMER IDENTYFIKACYJNY: WYMIARY: KSZTAŁT: nr inw. MSO/ cm x125 cm prostokąt TECHNIKA WCZEŚNIEJSZE KONSERWACJE: WCZEŚNIEJSZE DOKUMENTACJE: tkactwo, hafciarstwo, aplikacja, szycie B. DANE O KONSERWACJI INWESTOR: ZLECENIODAWCA: WYKONAWCA PRAC: j.w. Polskie Pracownie Konserwacji Zabytków S.A. w Warszawie, Pracownia Konserwacji Tkanin ul. Solec 103, Warszawa Tkanina: Hanna Cichocka

9 Nadzór konserwatorski: Mariola Ratajczyk, Kierownik Pracowni Konserwacji Dzieł Sztuki PPKZ S.A. 2. ZAGADNIENIA HISTORYCZNE Historia sztandaru nieznana 3. OPIS, ANALIZA FORMY, FUNKCJI I TREŚCI Sztandar w formie prostokąta, dwupłatowy o kompozycji prostopadłej do osi pionowej, wyznaczanej przez sposób zawieszania na drzewcu. Awers Na tle bordowej tkaniny o splocie rypsu centralnie umieszczona postać Św. Józefa Cieślę z Jezusem, wykonana techniką barwnego haftu przędzą bawełnianą. Po lewej stronie pionowo umieszczone cztery tarcze cechowe wykonane techniką aplikacji i haftu przedstawiające: 1. Symbol cechu stolarzy 2. Symbol cechu snycerzy 3. Symbol cechu stolarzy/ ramiarzy 4. Symbol cechu lutników Rewers Na tle kremowej tkaniny o splocie rypsu centralnie umieszczona postać Matki Boskiej z Dzieciątkiem, wykonana techniką barwnego haftu przędzą bawełnianą Sztandar z trzech stron obszyty metalową frędzlą w kolorze złotym. Brzeg zawieszenia (tasiemki) obszyty galonem w kolorze złotym. 3. STAN ZACHOWANIA I PRZYCZYNY ZNISZCZEŃ Sztandar w złym stanie technicznym, nie ekspozycyjny, tkanina tła rewersu mocna zaplamiona i zafarbowana (kolor różowy). Tkanina tła awersu ze śladami zaplamień, na centralnym hafcie zaplamienia w kolorze bordowym. Tła w tarczach wykruszone, pozostały tylko ślady tkaniny jedwabnej w kolorze kremowym. Sztandar ogólnie brudny, zaplamiony, zdeformowany. Zniszczenia sztandaru świadczą o złym użytkowaniu i przechowywaniu obiektu. 4. CEL ORAZ ZAŁOŻENIA KONSERWACJI I RESTAURACJI Pełna konserwacja zachowawcza mająca na celu zahamowanie dalszego niszczenia obiektu oraz przywrócenie sztandarowi możliwie największych wartości estetycznych i ekspozycyjnych.

10 5. PRZEBIEG PRAC KONSERWATORSKICH 1. Wykonano dokumentację fotograficzną i opisową stanu zachowania sztandaru przed przystąpieniem do prac konserwatorskich. 2. Oczyszczono mechanicznie sztandar przy użyciu stołu niskociśnieniowego. 3. Demontaż obiektu pozwalający poprawnie wykonać przewidziane zabiegi konserwatorskie (odprucie frędzli, taśm, zawieszenia i rozcalenie awersu i rewersu) 4. Wykonano próby na trwałość wybarwień tkaniny bordowej tła i kolorowych haftów na mokro. Próby wypadły niepomyślnie (kolor tła i haftów nie był stabilny) i w takim przypadku sztandar nie mógł być oczyszczony metodą na mokro. 5. Sztandar został oczyszczony metodą na sucho przy użyciu mieszanki rozpuszczalników ze szczególnym uwzględnieniem miejsc zaplamionych. Silnych zaplamień i zafarbowań na kremowym tle rewersu nie udało się usunąć i podjęto decyzję o wymianie tła rewersu i przeaplikowaniu centralnego haftu. 6. Dobrano odpowiednie materiały do konserwacji sztandaru ( przędza bawełniana do przytrzymania odstających haftów, tkanina o splocie rypsu jako tło rewersu, tkanina atłasowa jako tło tarcz) 7. Ufarbowano materiały konserwatorskie na odpowiednie kolory. 8. Przytrzymano igłowo wszystkie odstające nici haftów strony awersu. 9. Uzupełniono/aplikowano tła w tarczach po stronie awersu metodą igłową. 10. Wymieniono tło po stronie rewersu i przeaplikowano igłowo centralny haft na nowe podłoże metodą igłową. 11. Oczyszczono frędzle i taśmy. 12. Przeprowadzono konserwację frędzli i i taśmy. 13. Zmontowano sztandar według oryginału (zszycie obu części, przyszycie frędzli, taśmy i nowego zawieszenia). 14. Wykonano dokumentację fotograficzną po zakończeniu prac konserwatorskich. 15. Sporządzono dokumentację konserwatorską. W trakcie prowadzenia prac konserwatorskich była sporządzana w ramach potrzeb bieżąca dokumentacja opisowa i fotograficzna. 6.ZALECENIA DLA UŻYTKOWNIKA Sztandar należy eksponować w pozycji wiszącej lub leżącej na płasko. Zalecane jest przechowywanie w pozycji leżącej, po przełożeniu papierem bezkwasowym lub tkaniną typu Tyvek. Na czas przewożenia sztandar należy ustabilizować na sztywnym podłożu o wymiarach większych od tkaniny. Sztandaru nie należy składać i rolować W pomieszczeniu, w którym obiekt będzie przechowywany bądź eksponowany należy zachować stałą temperaturę ok ºC, wilgotność ok % oraz oświetlenie o maksymalnym natężeniu do 50 luksów. Pomieszczenie należy często wietrzyć. Obiekt należy chronić przed działaniem promieni słonecznych, sąsiedztwem różnego typu grzejników i nawiewów wentylacji.

11 1. KARTA IDENTYFIKACYJNA D. DANE PRZED KONSERWACJĄ RODZAJ: TEMAT: AUTOR, WARSZTAT, SZKOŁA: SYGNATURA: Tkanina Sztandar nieznany INSKRYPCJE: rewers: REGINA+POLONIAE+ORA+PRO+NOBIS+MARIA+JESUS DATOWANIE: POCHODZENIE: MIEJSCE PRZECHOWYWANIA: /LOKALIZACJA/: Polska WŁAŚCICIEL, NUMER IDENTYFIKACYJNY: WYMIARY: KSZTAŁT: TECHNIKA WCZEŚNIEJSZE KONSERWACJE: WCZEŚNIEJSZE DOKUMENTACJE: nr inw. MSO/ cm x 90 cm prostokąt tkactwo, malarstwo, szycie B. DANE O KONSERWACJI INWESTOR: ZLECENIODAWCA: WYKONAWCA PRAC: j.w. Polskie Pracownie Konserwacji Zabytków S.A. w Warszawie, Pracownia Konserwacji Tkanin ul. Solec 103, Warszawa Tkanina: Hanna Cichocka, Malowidło: Aleksandra Trochimowicz

12 Nadzór konserwatorski: Mariola Ratajczyk, Kierownik Pracowni Konserwacji Dzieł Sztuki PPKZ S.A. 2. ZAGADNIENIA HISTORYCZNE Historia sztandaru nieznana 3. OPIS, ANALIZA FORMY, FUNKCJI I TREŚCI Sztandar w formie prostokąta, jednopłatowy o kompozycji prostopadłej do osi pionowej, wyznaczanej przez sposób zawieszania na drzewcu. Awers Na tle amarantowej tkaniny centralnie umieszczony obraz w technice olejnej z postacią Św. Kazimierza, Królewicza, Jagiellińczyka patrona Litwy. Obraz z czterech stron obszyty galonem w kolorze szarym. Rewers Na tle amarantowej tkaniny centralnie wszyty obraz w technice olejnej z symboliką dawnej Rzeczpospolitej, tj.: centralnie Matka Boska Ostrobramska, Pogoń Litewska, Orzeł Korony Polskiej i Anioł Rusi, a nad nimi korona. Wokół Matki Boskiej Ostrobramskiej napis: REGINA+POLONIAE+ORA+PRO+NOBIS+MARIA+JESUS. Obraz z czterech stron obszyty galonem. Sztandar z czterech stron obszyty galonem w kolorze szarym. Szarfy 1. Na tle amarantowej tkaniny napisy: Korpus Kadetów Nr 1 i na tle białej tkaniny 1918 Lwów 1928, wykonane techniką haftu 2. Na tle amarantowej tkaniny napisy: Witebska Ziemia i 1861, wykonane techniką haftu 3. STAN ZACHOWANIA I PRZYCZYNY ZNISZCZEŃ Sztandar w średnim stanie zachowania. Tkanina tła i galony zachowane dobrze. Malowidło przetarte z czterema ubytkami/ rozdarciami płótna na wylot. Sztandar ogólnie brudny, zdeformowany. Zniszczenia sztandaru świadczą o złym użytkowaniu i przechowywaniu obiektu.

13 4. CEL ORAZ ZAŁOŻENIA KONSERWACJI I RESTAURACJI Pełna konserwacja zachowawcza mająca na celu zahamowanie dalszego niszczenia obiektu oraz przywrócenie sztandarowi możliwie największych wartości estetycznych i ekspozycyjnych. 5. PRZEBIEG PRAC KONSERWATORSKICH 1. Wykonano dokumentację fotograficzną i opisową stanu zachowania sztandaru przed przystąpieniem do prac konserwatorskich. 2. Oczyszczono mechanicznie sztandar przy użyciu stołu niskociśnieniowego. 3. Demontaż obiektu pozwalający poprawnie wykonać przewidziane zabiegi konserwatorskie (odprucie taśm, zawieszenia i rozcalenie tła i malowidła) 4. Wykonano próby na trwałość wybarwień tkaniny amarantowej. Próby wypadły pomyślnie i w takim przypadku sztandar może być oczyszczony metodą na mokro. 5. Tkanina tła, szarfy i taśmy galonowe zostały oczyszczone metodą na mokro przy użyciu Preteponu G. 6. Przeprowadzono konserwację taśm galonowych. 7. Pobrano próbki z malowidła do badań laboratoryjnych celem ustalenia użytych materiałów. 8. Oczyszczono malowidła. 9. Uzupełniono ubytki w malowidłach poprzez założenie fleków. 10. Wykonano delikatny retusz warstwy malarskiej. 11. Opracowano powierzchnię malowideł werniksem. 12. Przeprowadzono konserwacjęa szarf. 13. Zmontowano sztandar według oryginału (zszycie tła, wszycie malowidła, przyszycie taśmy i nowego zawieszenia). 14. Wykonano dokumentację fotograficzną po zakończeniu prac konserwatorskich. 15. Sporządzono dokumentację konserwatorską. W trakcie prowadzenia prac konserwatorskich była sporządzana w ramach potrzeb bieżąca dokumentacja opisowa i fotograficzna. 6.ZALECENIA DLA UŻYTKOWNIKA Sztandar należy eksponować w pozycji wiszącej lub leżącej na płasko. Zalecane jest przechowywanie w pozycji leżącej, po przełożeniu papierem bezkwasowym lub tkaniną typu Tyvek. Na czas przewożenia sztandar należy ustabilizować na sztywnym podłożu o wymiarach większych od tkaniny. Sztandaru nie należy składać i rolować W pomieszczeniu, w którym obiekt będzie przechowywany bądź eksponowany należy zachować stałą temperaturę ok ºC, wilgotność ok % oraz oświetlenie o maksymalnym natężeniu do 50 luksów. Pomieszczenie należy często wietrzyć. Obiekt należy chronić przed działaniem promieni słonecznych, sąsiedztwem różnego typu grzejników i nawiewów wentylacji.

14 1. KARTA IDENTYFIKACYJNA E. DANE PRZED KONSERWACJĄ RODZAJ: TEMAT: AUTOR, WARSZTAT, SZKOŁA: SYGNATURA: Tkanina Sztandar nieznany INSKRYPCJE: awers: Związek B. Marynarzy;1921, Górny Śląsk; 1928; 1933 rewers: Niema Polski; Bez Morza. DATOWANIE: POCHODZENIE: MIEJSCE PRZECHOWYWANIA: /LOKALIZACJA/: Polska WŁAŚCICIEL, NUMER IDENTYFIKACYJNY: WYMIARY: KSZTAŁT: TECHNIKA WCZEŚNIEJSZE KONSERWACJE: WCZEŚNIEJSZE DOKUMENTACJE: nr inw. MSO/ cm x 87 cm prostokąt tkactwo, haft, szycie tak B. DANE O KONSERWACJI INWESTOR: ZLECENIODAWCA: WYKONAWCA PRAC: j.w. Polskie Pracownie Konserwacji Zabytków S.A. w Warszawie, Pracownia Konserwacji Tkanin ul. Solec 103, Warszawa Tkanina: Anna Kędziorek, Justyna Miecznik

15 Nadzór konserwatorski: Mariola Ratajczyk, Kierownik Pracowni Konserwacji Dzieł Sztuki PPKZ S.A. 2. ZAGADNIENIA HISTORYCZNE Historia sztandaru nieznana 3. OPIS, ANALIZA FORMY, FUNKCJI I TREŚCI Sztandar w formie prostokąta, dwupłatowy o kompozycji równoległej do osi pionowej, wyznaczanej przez sposób zawieszania na drzewcu. Awers Tło zszyte z dwóch kolorów tkaniny jedwabnej. Góra w kolorze kremowym, na której widnieje napis: Związek B. Marynarzy, a w górnych narożnikach tarcze, z jednej strony z orłem, z drugiej z datą Dół w kolorze morskiego błękitu z napisem Górny Śląsk, a w dolnych narożnikach tarcze, z jednej strony z datą 1928, z drugiej z datą Centralnie umieszczone dwie skrzyżowane i zapętlone sznurem kotwice, nad nimi gwiazdka, a pod nimi skrzyżowane gałązki laurowe. Wszystkie hafty wykonane nicią metalową w kolorze złotym i srebrnym. Rewers Tło zszyte z dwóch kolorów tkaniny jedwabnej. Góra w kolorze kremowym, na której widnieje napis: Niema Polski. Dół w kolorze czerwieni z napisem Bez Morza. Centralnie umieszczona tarcza (tło czerwone), a na niej orzeł w koronie, a pod tarczą skrzyżowane gałązki laurowe. Wszystkie hafty wykonane nicią metalową w kolorze złotym i srebrnym. Sztandar po obu stronach z czterech stron obszyty galonem w kolorze złotym. Sztandar z trzech stron obszyty frędzlą metalowa bajorkiem w kolorze złotym. Na jednej ze stron wszyte taśmy zawieszenia i kółeczka. 3. STAN ZACHOWANIA I PRZYCZYNY ZNISZCZEŃ Sztandar w bardzo złym stanie zachowania. Tkanina tła głównie kremowa zniszczona w 80 %. Hafty zachowane w stanie średnim. Bardzo zniszczone bajorkowe frędzle. Galony zachowane dobrze. Sztandar ogólnie bardzo zniszczony, nie ekspozycyjny, brudny, zaplamiony, zdeformowany. Zniszczenia sztandaru świadczą o złym użytkowaniu i przechowywaniu obiektu.

16 4. CEL ORAZ ZAŁOŻENIA KONSERWACJI I RESTAURACJI Pełna konserwacja zachowawcza mająca na celu zahamowanie dalszego niszczenia obiektu oraz przywrócenie sztandarowi możliwie największych wartości estetycznych i ekspozycyjnych. 5. PRZEBIEG PRAC KONSERWATORSKICH 1. Wykonano dokumentację fotograficzną i opisową stanu zachowania sztandaru przed przystąpieniem do prac konserwatorskich. 2. Oczyszczono mechanicznie sztandar przy użyciu stołu niskociśnieniowego. 3. Demontaż obiektu pozwalający poprawnie wykonać przewidziane zabiegi konserwatorskie (odprucie frędzli, taśm, zawieszenia i rozcalenie awersu i rewersu) 4. Wykonano próby na trwałość wybarwień tkaniny niebieskiej, czerwonej tła i haftów na mokro. Próby wypadły na tyle pomyślnie, że sztandar mógł być oczyszczony metodą na mokro przy użyciu Preteponu G ze szczególnym uwzględnieniem miejsc zaplamionych. 5. Oczyszczono frędzle i taśmy. 6. Dobrano odpowiednie materiały do konserwacji sztandaru - przędza jedwabna greża do siatki konserwatorskiej i przytrzymania odstających haftów, tkanina jedwabna jako dublaż. 7. Ufarbowano materiały konserwatorskie na odpowiednie kolory. 8. Przytrzymano igłowo wszystkie odstające nici haftów strony awersu. 9. Wypruto wszystkie wcześniejsze naprawy tła. 10. Tło sztandaru zdublowano na nowe jedwabne podłoże, a w miejscach rozsnutych i osłabionych założono siatkę konserwatorską używając jedwabnej greży. 11. Przeprowadzono konserwację frędzli i i taśmy. 12. Zmontowano sztandar według oryginału (zszycie obu części, przyszycie frędzli, taśmy i nowego zawieszenia). 13. Wykonano dokumentację fotograficzną po zakończeniu prac konserwatorskich. 14. Sporządzono dokumentację konserwatorską. W trakcie prowadzenia prac konserwatorskich była sporządzana w ramach potrzeb bieżąca dokumentacja opisowa i fotograficzna. 6.ZALECENIA DLA UŻYTKOWNIKA Sztandar należy eksponować w pozycji wiszącej lub leżącej na płasko. Zalecane jest przechowywanie w pozycji leżącej, po przełożeniu papierem bezkwasowym lub tkaniną typu Tyvek. Na czas przewożenia sztandar należy ustabilizować na sztywnym podłożu o wymiarach większych od tkaniny. Sztandaru nie należy składać i rolować

17 W pomieszczeniu, w którym obiekt będzie przechowywany bądź eksponowany należy zachować stałą temperaturę ok ºC, wilgotność ok % oraz oświetlenie o maksymalnym natężeniu do 50 luksów. Pomieszczenie należy często wietrzyć. Obiekt należy chronić przed działaniem promieni słonecznych, sąsiedztwem różnego typu grzejników i nawiewów wentylacji.

18 1. KARTA IDENTYFIKACYJNA F. DANE PRZED KONSERWACJĄ RODZAJ: TEMAT: AUTOR, WARSZTAT, SZKOŁA: SYGNATURA: INSKRYPCJE: DATOWANIE: POCHODZENIE: MIEJSCE PRZECHOWYWANIA: /LOKALIZACJA/: Tkanina Sztandar nieznany awers: STOWARZYSZENIE WETERANÓW POWSTAŃ ŚLĄSKICH GRUPA KĘDZIERZYN rewers: ODRA GÓRA Św. ANNY KĘDZIERZYN KOŹLE Polska WŁAŚCICIEL, NUMER IDENTYFIKACYJNY: WYMIARY: KSZTAŁT: TECHNIKA WCZEŚNIEJSZE KONSERWACJE: WCZEŚNIEJSZE DOKUMENTACJE: nr inw. MSO/ cm x 100 cm prostokąt tkactwo, haft, szycie tak B. DANE O KONSERWACJI INWESTOR: ZLECENIODAWCA: WYKONAWCA PRAC: j.w. Polskie Pracownie Konserwacji Zabytków S.A. w Warszawie, Pracownia Konserwacji Tkanin ul. Solec 103, Warszawa

19 Tkanina: Marta Miśkowiec, Hanna Cichocka Nadzór konserwatorski: Mariola Ratajczyk, Kierownik Pracowni Konserwacji Dzieł Sztuki PPKZ S.A. 2. ZAGADNIENIA HISTORYCZNE Historia sztandaru nieznana 3. OPIS, ANALIZA FORMY, FUNKCJI I TREŚCI Sztandar w formie kwadratu, dwupłatowy o kompozycji równoległej do osi pionowej, wyznaczanej przez sposób zawieszania na drzewcu. Awers Tło zszyte z dwóch prostokątów tkaniny półjedwabnej o splocie satyny w kolorze kremowym. Centralnie umieszczony krzyż ze skrzyżowanymi szablami. Na ramionach krzyża umieszczone daty: 1919, 1920?, 1921, 1945, nad krzyżem napis: STOWARZYSZENIE WETERANÓW POWSTAŃ ŚLĄSKICH, pod krzyżem GRUPA KĘDZIERZYN Rewers Tło zszyte z dwóch kolorów tkaniny półjedwabnej czerwonej i kremowej o splocie satynowym w formie krzyża. Centralnie umieszczony orzeł. Nad nim na czerwonym polu Matka Boska Częstochowska. Na kremowych polach napisy: ODRA GÓRA Św. ANNY, KĘDZIERZYN KOŹLE Wszystkie hafty awersu i rewersu wykonane kolorową przędzą bawełnianą. Sztandar po obu stronach z czterech stron obszyty galonem w kolorze złotym. Sztandar z trzech stron obszyty frędzlą metalowa bajorkiem w kolorze złotym. Na jednej ze stron wszyte taśmy zawieszenia i kółeczka. 3. STAN ZACHOWANIA I PRZYCZYNY ZNISZCZEŃ Sztandar w bardzo złym stanie zachowania. Tkanina tła głównie kremowa zniszczona w 80 %. Hafty zachowane w stanie średnim. Bardzo zniszczone bajorkowe frędzle. Galony i hafty zachowane dobrze. Sztandar ogólnie bardzo zniszczony, nie ekspozycyjny, brudny, zaplamiony, zdeformowany. Zniszczenia sztandaru świadczą o złym użytkowaniu i przechowywaniu obiektu.

20 4. CEL ORAZ ZAŁOŻENIA KONSERWACJI I RESTAURACJI Pełna konserwacja zachowawcza mająca na celu zahamowanie dalszego niszczenia obiektu oraz przywrócenie sztandarowi możliwie największych wartości estetycznych i ekspozycyjnych. 5. PRZEBIEG PRAC KONSERWATORSKICH 2. Wykonano dokumentację fotograficzną i opisową stanu zachowania sztandaru przed przystąpieniem do prac konserwatorskich. 3. Oczyszczono mechanicznie sztandar przy użyciu stołu niskociśnieniowego. 4. Demontaż obiektu pozwalający poprawnie wykonać przewidziane zabiegi konserwatorskie (odprucie frędzli, taśm, zawieszenia i rozcalenie awersu i rewersu) 5. Wykonano próby na trwałość wybarwień tkaniny czerwonej tła i haftów na mokro. Próby wypadły na tyle pomyślnie, że sztandar mógł być oczyszczony metodą na mokro przy użyciu Preteponu G ze szczególnym uwzględnieniem miejsc zaplamionych. 6. Oczyszczono frędzle i taśmy. 7. Dobrano odpowiednie materiały do konserwacji sztandaru - przędza jedwabna greża do siatki konserwatorskiej i przytrzymania odstających haftów, tkanina jedwabna jako dublaż. 8. Ufarbowano materiały konserwatorskie na odpowiednie kolory. 9. Przytrzymano igłowo wszystkie odstające nici haftów strony awersu. 10. Wypruto wszystkie wcześniejsze naprawy tła. 11. Tło sztandaru zdublowano na nowe jedwabne podłoże, a w miejscach rozsnutych i osłabionych założono siatkę konserwatorską używając jedwabnej greży. 12. Przeprowadzono konserwację frędzli i i taśmy. 13. Zmontowano sztandar według oryginału (zszycie obu części, przyszycie frędzli, taśmy i nowego zawieszenia). 14. Wykonano dokumentację fotograficzną po zakończeniu prac konserwatorskich. 15. Sporządzono dokumentację konserwatorską. W trakcie prowadzenia prac konserwatorskich była sporządzana w ramach potrzeb bieżąca dokumentacja opisowa i fotograficzna. 6.ZALECENIA DLA UŻYTKOWNIKA Sztandar należy eksponować w pozycji wiszącej lub leżącej na płasko. Zalecane jest przechowywanie w pozycji leżącej, po przełożeniu papierem bezkwasowym lub tkaniną typu Tyvek. Na czas przewożenia sztandar należy ustabilizować na sztywnym podłożu o wymiarach większych od tkaniny. Sztandaru nie należy składać i rolować W pomieszczeniu, w którym obiekt będzie przechowywany bądź eksponowany należy zachować stałą temperaturę ok ºC, wilgotność ok % oraz oświetlenie o maksymalnym natężeniu do 50 luksów. Pomieszczenie należy często wietrzyć. Obiekt należy chronić przed działaniem promieni słonecznych, sąsiedztwem różnego typu grzejników i nawiewów wentylacji.

21 DOKUMENTACJA FOTOGRAFICZNA