IV SA/Wa 722/10 - Wyrok WSA w Warszawie

Transkrypt

1 1 z :59 IV SA/Wa 722/10 - Wyrok WSA w Warszawie Data orzeczenia orzeczenie nieprawomocne Data wpływu Sąd Sędziowie Symbol z opisem Hasła tematyczne Skarżony organ Treść wyniku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie Aneta Dąbrowska /przewodniczący sprawozdawca/ Małgorzata Małaszewska-Litwiniec Teresa Zyglewska 6054 Paszporty Paszporty Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji Oddalono skargę Powołane przepisy Dz.U nr 143 poz 1027 art. 17 ust 1 pkt 2 Ustawa z dnia 13 lipca 2006 r. o dokumentach paszportowych SENTENCJA Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Aneta Dąbrowska (spr.), Sędziowie Sędzia WSA Małgorzata Małaszewska-Litwiniec, Sędzia WSA Teresa Zyglewska, Protokolant Joanna Kurek, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 17 września 2010 r. sprawy ze skargi P. R. na decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia [...] marca 2010 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wydania paszportu tymczasowego oddala skargę UZASADNIENIE Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji decyzją z [...] marca 2010 r. -zaskarżoną skargą przez P. R. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie - utrzymał w mocy decyzję Konsula RP w R. z [...] stycznia 2010 r. o odmowie wydania ww paszportu tymczasowego. W uzasadnieniu zaskarżonej decyzji organ odwoławczy przedstawił następujący stan faktyczny i prawny sprawy: P. R. w dniu 18 listopada 2009 r. złożył w Wydziale Konsularnym Ambasady RP w R. wniosek o wydanie paszportu tymczasowego. W toku prowadzonego postępowania, Wojewoda [...] powiadomił Konsula o istnieniu ustawowych przesłanek do odmowy wydania paszportu dla wyżej wymienionego, przekazując postanowienie Sądu Rejonowego w C. z [...] stycznia 1996 r. (sygn. akt [...]) zawierające wniosek o odmowę wydania paszportu P. R. oraz pismo Sądu Rejonowego w C. z 7 marca 2008 r. informujące, iż ww postanowienie nie zostało uchylone. Sąd wyjaśnił, iż P. R. jest poszukiwany listem gończym w celu odbycia kary pozbawienia wolności orzeczonej wyrokiem Sądu Rejonowego w C. z [...] stycznia 1992 r., sygn. akt [...], za czyn z art. 208 kk. W dniu 2 lutego 1992 r. skorzystał z przepustki, z której nie powrócił. Decyzją z [...] stycznia 2010 r. Konsul RP w R. odmówił P. R. wydania paszportu tymczasowego. Organ uznał, że w przedmiotowej sprawie zachodzą przesłanki określone w art. 17 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 13 lipca 2006 r. o dokumentach paszportowych ((Dz. U. Nr 143, poz. 1027, ze zm.) - dalej w skrócie także jako: ustawa), uzasadniające uwzględnienie w całości wniosku Sądu. Dnia 2 lutego 2010 r. P. R. złożył w Wydziale Konsularnym Ambasady RP w R. odwołanie od ww decyzji. Odwołujący się podniósł, iż wniosek Sądu Rejonowego w C. o odmowę wydania paszportu jest bezzasadny, bowiem czyn, za który został skazany w 1992 r. uległ przedawnieniu w 2007 r. Nie został wobec niego orzeczony żaden środek karny ani zapobiegawczy w postaci zakazu opuszczania miejsca zamieszkania lub wydania paszportu. P. R. podkreślił, iż przebywa na stałe na terytorium Republiki W. i nie posiada żadnego dokumentu potwierdzającego jego tożsamość, co powoduje, iż nie

2 2 z :59 może brać udziału w wyborach oraz wybrać dowolnego miejsca pobytu. Zaskarżona decyzja pozbawia go praw publicznych oraz uniemożliwia prawidłowe funkcjonowanie w społeczeństwie. W związku z powyższym wniósł o uchylenie decyzji Konsula oraz wydanie paszportu tymczasowego. Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji rozpatrując odwołanie, wyjaśnił, iż organ paszportowy nie jest władny do rozpatrywania złożonego przez Sąd wniosku pod względem merytorycznym, tj. co do jego celowości i zasadności. Oznacza to, że organ nie działa w ramach własnego uznania. Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 2 ustawy, wydania dokumentu paszportowego odmawia się na wniosek organu prowadzącego postępowanie przygotowawcze, organu postępowania wykonawczego w sprawie karnej, w tym o przestępstwo skarbowe, przeciwko osobie ubiegającej się o wydanie dokumentu paszportowego. Wydanie decyzji na tej podstawie prawnej ma charakter obligatoryjny pod warunkiem, że łącznie spełnione są przesłanki formalne, od których uzależniona jest decyzja o odmowie wydania dokumentu paszportowego, tj.: wniosek o odmowę wydania dokumentu paszportowego sporządził przewidziany w ustawie organ, w sprawie toczy się rodzaj postępowania, do którego odwołuje się przepis prawa oraz osoba, wobec której toczy się postępowanie ubiega się o wydanie dokumentu paszportowego. Łączne spełnienie tych przesłanek skutkuje obligatoryjną odmową wydania dokumentu paszportowego. W ocenie Ministra, Konsul RP w R. dokonał prawidłowej kwalifikacji prawnej stanu faktycznego do powołanego wyżej przepisu. Z wniosku Sądu Rejonowego w C. o odmowę wydania paszportu jednoznacznie wynika, iż Sąd prowadzi wobec P. R. postępowanie wykonawcze, bowiem wyrokiem Sądu Rejonowego w C. z [...] stycznia 1992r. został skazany na karę pozbawienia wolności w rozmiarze 1 roku i 6 miesięcy. W dniu 2 lutego 1992 r. skorzystał z przepustki, z której nie powrócił. Nie ma zatem żadnych wątpliwości co do faktu, iż z wnioskiem o odmowę wydania dokumentu paszportowego wystąpił uprawniony organ. Dalej Minister podniósł, iż decyzja o odmowie wydania paszportu tymczasowego nie pozbawia P. R. możliwości powrotu do kraju celem wyjaśnienia sprawy prowadzonego przeciwko niemu postępowaniu, bowiem utrata ważności w dniu 12 kwietnia 2007 r. dotychczas posiadanego paszportu tymczasowego serii [...] nie pozbawia jego posiadacza prawa wjazdu na podstawie tego dokumentu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (art. 35 ustawy). Zdaniem organu odwoławczego decyzja o odmowie wydania P. R. paszportu tymczasowego jest zgodna z obowiązującym prawem, w pełni realizuje przesłanki zawarte w art. 17 ust. 1 pkt 2 ustawy oraz została wydana przez właściwy w sprawie organ paszportowy pierwszej instancji. P. R. w skardze wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania. Zaskarżonej decyzji skarżący zarzucił obrazę przepisów postępowania, mającą wpływ na treść decyzji, poprzez naruszenie art. 6, art. 7, art. 8, art. 9, art. 11 K.p.a. polegającą na przekroczeniu przez organ wydający decyzję zasady państwa prawa, zasady praworządności, zasady pogłębiania zaufania obywateli do organów państwa, zasady informowania stron oraz zasady wyjaśniania przesłanek załatwienia sprawy, a także niewyjaśnienie dostatecznie okoliczności sprawy przy wydawaniu decyzji. Dalej w skardze podniesiono, iż w uzasadnieniu decyzji organ drugiej instancji w sposób ogólny przedstawił przesłanki jakimi się kierował. Brak przedstawienia motywów jakie kierowały organem podczas podejmowania decyzji stoi w sprzeczności z porządkiem prawnym.

3 3 z :59 Nadto skarżący wskazał, iż nie jest osobą podejrzaną (oskarżoną), nie toczy się wobec niego żadne postępowanie karne. Nigdy również nie miała miejsce taka sytuacja, aby skarżący nie wrócił z udzielonej mu przepustki do zakładu karnego. Skarżący jest osobą, w stosunku do której zapadł wyrok skazujący w roku Nigdy nie stawił się do zakładu karnego celem odbycia kary, wobec czego zostało w stosunku co do niego zawieszone postępowanie wykonawcze - co oczywiście nie jest tożsame z niepowrotem do zakładu karnego. Również z całą stanowczością należy stwierdzić, iż obecnie, wobec ww zawieszenia, nie toczy się w stosunku do skarżącego jakiekolwiek postępowanie. Po opuszczeniu Polski skarżący osiadł we W., gdzie pracuje i zamieszkuje do dnia dzisiejszego. W roku 2009 skarżący został zatrzymany wobec wydania przeciwko niemu przez Sąd Okręgowy w C. Europejskiego Nakazu Aresztowania. Po przeprowadzeniu rozprawy Sąd Apelacyjny w R. nie podzielił argumentacji Sądu Okręgowego w C. odnośnie wydania skarżącego Państwu Polskiemu i nakazał jego uwolnienie wskazując, iż wg ustawodawstwa Strony wezwanej (Państwa [...]) nastąpiło już przedawnienie wykonania kary. Tym samym skarżący korzystający z przymiotu obywatela państwa Unii Europejskiej zamieszkuje i pracuje w sposób zgodny z prawem na terenie W. W skardze podkreślono, iż skarżący, jako obywatel Unii Europejskiej zgodnie z art. 20, art. 21, art. 22 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej ma prawo do swobodnego przemieszczania się i przebywania na terytorium Państw Członkowskich. Jednakże wobec odmowy wydania paszportu, skarżący zostaje tego prawa pozbawiony (z uwagi na to, iż nie wszystkie kraje UE są objęte Strefą Schengen, paszport lub inny dokument stwierdzający tożsamość jest wymagany przy przekraczaniu granicy). Skarżący nie ma również możliwości brania udziału w wyborach i wybierania przedstawicieli do Parlamentu Europejskiego oraz do władz lokalnych. Dalej wskazano, iż nigdy nie została w stosunku do skarżącego orzeczona kara pozbawienia praw publicznych, a odmowa wydania paszportu skutkuje pozbawieniem go właśnie tych praw. Nie istnieje w katalogu kar i środków karnych znanych prawodawstwu polskiemu kara (środek) polegający na pozbawieniu obywatela prawa do posiadania dokumentu tożsamości (można jedynie zatrzymanie paszportu połączyć z zakazem opuszczania kraju w ramach środków zapobiegawczych). Tymczasem taki właśnie skutek odnosi zaskarżona decyzja. Skarżący na dzień składania skargi nie posiada dowodu osobistego, albowiem utracił on ważność. W celu uzyskania nowego dowodu skarżący winien by stawić się w Urzędzie na terenie Rzeczpospolitej Polskiej, czego jednak nie chce uczynić z uwagi na grążącą mu karę. Ustawodawstwo Unii Europejskiej i włoskie daje mu możliwość przebywania w zgodzie w prawem na terenie Państwa W. - z czego skarżący korzysta - lecz równocześnie bezzasadnie zaskarżoną decyzją odmawia mu się prawa do posiadania dokumentu tożsamości, co z kolei skutkuje niemożliwością korzystania z pełni praw obywatelskich przysługujących obywatelom państw członkowskich Unii Europejskiej. Dodatkowo skarżący podniósł, iż ustawodawstwo polskie zapewnia obywatelom Polski (i nie tylko) pewne gwarancje procesowe, mające na celu swoistego rodzaju uniknięcie odpowiedzialności karnej, jakimi przykładowo jest prawo do odmowy składania wyjaśnień, jak również prawo do odmowy składania zeznań, które mogłyby narazić osobę zeznającą na odpowiedzialność karną bądź osobę jej najbliższą. W podobny sposób należy potraktować prawo skarżącego do niepowrotu do RP. Innymi słowy - na skarżącego nie można nałożyć obowiązku powrotu do RP w celu odbycia kary, w

4 4 z :59 sytuacji gdy Państwo będące członkiem Unii Europejskiej zezwala mu na pobyt na terenie swojego terytorium. I równocześnie RP, będąca członkiem Unii Europejskiej, nie może odmówić swojemu obywatelowi prawa do posiadania dokumentu tożsamości uprawniającego go do korzystania z pełni praw obywatela kraju Unii Europejskiej w sytuacji, gdy nie jest znana w prawodawstwie polskim "kara-środek karny polegający na orzeczeniu pozbawienia prawa do posiadania dokumentu tożsamości". Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji - w odpowiedzi na skargę -wniósł o jej oddalenie i podtrzymał stanowisko przedstawione w zaskarżonej decyzji. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył co następuje: Uprawnienia wojewódzkich sądów administracyjnych, określone przepisami m. in. art. 1 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269, ze zm.) oraz art. 3 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, ze zm.) - dalej w skrócie: P.p.s.a., sprowadzają się do kontroli działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, tj. kontroli zgodności zaskarżonego aktu z przepisami postępowania administracyjnego, a także prawidłowości zastosowania i wykładni norm prawa materialnego. Sąd, badając legalność zaskarżonej decyzji w oparciu o wyżej powołane przepisy i w granicach sprawy, nie będąc jednak związany - stosownie do art. 134 P.p.s.a. - zarzutami i wnioskami skargi, nie uwzględnił skargi. W konsekwencji uznał, iż decyzja Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z [...] marca 2010 r. i utrzymana nią w mocy decyzja Konsula RP w R. z [...] stycznia 2010 r. odpowiadają prawu. W myśl art. 17 ust. 1 ustawy o dokumentach paszportowych, wydania dokumentu paszportowego odmawia się na wniosek: sądu prowadzącego przeciwko osobie ubiegającej się o dokument paszportowy postępowanie w sprawie karnej lub postępowanie w sprawie o przestępstwo skarbowe, postępowanie w sprawie nieletniego lub prowadzącego postępowanie cywilne; organu prowadzącego postępowanie przygotowawcze, organu postępowania wykonawczego w sprawie karnej, w tym o przestępstwo skarbowe, przeciwko osobie ubiegającej się o wydanie dokumentu paszportowego. Jak wynika wprost z treści ww przepisu ustawy właściwy w sprawie wydania paszportu organ, zobowiązany jest, w przypadku złożenia przez właściwy organ lub sąd, wniosku, o którym mowa w art. 17 ustawy, odmówić wydania paszportu. Powołany przepis wprost wskazuje jakie rozstrzygnięcie musi wydać organ prowadzący postępowania w sprawie wydania paszportu. Kategoryczne sformułowania powyższego przepisu prowadzą do wniosku, iż organ paszportowy nie może prowadzić we własnym zakresie postępowania wyjaśniającego, a dotyczącego zasadności wniosku o odmowę wydania paszportu. Skoro tak, to zgodzić należy się z organami obu instancji, iż złożony w niniejszej sprawie przez Sąd Rejonowy w C., jako organ postępowania wykonawczego w sprawie karnej, wniosek o odmowę wydania skarżącemu paszportu tymczasowego musiał skutkować - w mysi art. 17 ust. 1 pkt 2 ustawy o dokumentach paszportowych - wydaniem decyzji o odmowie wydania paszportu tymczasowego. Treść powołanego przepisu i ustalony w sprawie stan faktyczny nie pozostawiają żadnych wątpliwości, co do prawidłowości

5 5 z :59 sposobu rozstrzygnięcia wniosku P. R. o wydanie paszportu tymczasowego. Z tego też względu Sąd skargę oddalił. Odnosząc się do stanowiska przedstawionego w skardze podnieść nadto należy, iż argumentacja przedstawiona przez skarżącego odnosi się w głównej mierze do prowadzonego postępowania przed Sądem Powszechnym. Skarżący przedstawia odmienne stanowisko aniżeli okoliczności przedstawione we wniosku Sądu Rejonowego w C. P. R. podnosi m. in., iż nie jest osobą podejrzaną (oskarżoną), nie toczy się wobec niego żadne postępowanie karne. Nigdy również nie miała miejsce taka sytuacja, aby skarżący nie wrócił z udzielonej mu przepustki do zakładu karnego, albowiem nigdy nie stawił się w zakładzie karnym celem odbycia orzeczonej w 1992 r. kary. Wskazuje, iż postępowanie wykonawcze zostało zawieszone, a zatem nie toczy się w stosunku do niego żadne postępowanie. Powołując się na przepisy art. 6, art. 7, art. 8, art. 9, i art. 11 Kpa. skarżący wywodzi, iż organ nie przeprowadził należytego postępowania wyjaśniającego w związku z ww okolicznościami. W ocenie Sądu, nie można czynić zasadnym zarzutów skarżącego dotyczących naruszenia powyższych przepisów postępowania, albowiem w niniejszej sprawie organ nie mógł przeprowadzić postępowania wyjaśniającego mającego na celu zweryfikowanie wniosku Sądu Powszechnego. Organ paszportowy nie mógł więc badać, czy w stosunku do osoby skarżącego nastąpiło przedawnienie wykonania kary. Zarzut byłby skuteczny tylko wtedy, gdyby Sygn. akt IV SATWa 722/10 organ zobowiązany był na podstawie przepisów prawa do określonego działania jednakże tego nie uczynił. Tymczasem w rozpoznawanej sprawie art. 17 ust. 1 ustawy o dokumentach paszportowych nakłada na organ obowiązek odmowy wydania paszportu w sytuacji określonej w tym przepisie, czyli na skutek wniosku organu postępowania wykonawczego w sprawie karnej dotyczącego osoby ubiegającej się o wydanie dokumentu paszportowego. Nie może nadto ujść uwadze, iż każdy obywatel Państwa Polskiego ma prawo do otrzymania paszportu, jednakże pozbawienie lub ograniczenie tego prawa może nastąpić w przypadkach przewidzianych w ustawie o dokumentach paszportowych (art. 3). Na taką sytuację wskazuje właśnie m. in. art. 17 tej ustawy. Wydanie zatem przez organ decyzji w zgodzie z treścią art. 17 ust. 1 pkt 2 ustawy o dokumentach paszportowych nie może być poczytane jako ograniczenie skarżącemu praw publicznych i obywatelskich. Mając powyższe okoliczności na uwadze, Sąd uznał, iż - wbrew twierdzeniom skarżącego - nie doszło do naruszenia wskazanych w skardze przepisów postępowania. Skarżący analogiczną argumentację przedstawił w odwołaniu od decyzji organu pierwszej instancji, a Minister w zaskarżonej decyzji wyjaśnił dlaczego stanowisko to nie może zostać uwzględnione. W tym stanie rzeczy, na podstawie art. 151 ustawy P.p.s.a., orzeczono jak w sentencji wyroku.