KARTA CHARAKTERYSTYKI SANTAR GEL SEKCJA 1: IDENTYFIKACJA SUBSTANCJI/MIESZANINY I IDENTYFIKACJA PRZEDSIĘBIORSTWA

Transkrypt

1 Strona 1 z 9 SEKCJA 1: IDENTYFIKACJA SUBSTANCJI/MIESZANINY I IDENTYFIKACJA PRZEDSIĘBIORSTWA 1.1. Identyfikator produktu Nazwa handlowa: 1.2. Istotne zidentyfikowane zastosowania substancji lub mieszaniny oraz zastosowanie odradzane Silnie alkaliczny preparat przeznaczony do usuwania przypalonych zanieczyszczeń pochodzenia organicznego z grilli, piekarników, pieców, rusztów i rożnów. W kontakcie z zanieczyszczeniami tworzy pianę. Szybko czyści pozostawiając powierzchnie czyste i błyszczące. Środek bezzapachowy Dane dotyczące dostawcy karty charakterystyki Nazwa i adres firmy: KUCHNIE ŚWIATA S.A. ul. Słodowiec 10/ Warszawa Polska Numer Regon: P Numer NIP: KRS Numer telefonu: (022) Numer faxu: (022) Adres osoby odpowiedzialnej za opracowanie karty charakterystyki: chemia.labolatorium@sanechem.com.pl 1.4. Numer telefonu alarmowego Pogotowie : 999, Straż pożarna : 998, Policja : 997, Zakład Produkcyjny ( ) : (081) SEKCJA 2: IDENTYFIKACJA ZAGROŻEŃ 2.1. Klasyfikacja substancji lub mieszaniny Klasyfikacja zgodnie z dyrektywą 67/548/EWG. Produkt żrący. Powoduje oparzenia.

2 Strona 2 z Elementy oznakowania Znak i symbol ostrzegawczy: C ŻRĄCY, Zwroty R wskazujące rodzaj zagrożenia: R 34 Powoduje oparzenia, Zwroty S określające warunki bezpiecznego stosowania: S 26 Zanieczyszczone oczy przemyć natychmiast dużą ilością wody i zasięgnąć porady lekarza, S 27/28 W przypadku zanieczyszczenia skóry natychmiast zdjąć całą zanieczyszczoną odzież i przemyć zanieczyszczoną skórę dużą ilością wody, S 36/37/39 Nosić odpowiednią odzież ochronną, odpowiednie rękawice ochronne i okulary lub ochronę twarzy, S 45 W przypadku awarii lub jeżeli źle się poczujesz, niezwłocznie zasięgnij porady lekarza jeżeli to możliwe, pokaż etykietę Inne zagrożenia Brak danych SEKCJA 3: SKŁAD / INFORMACJA O SKŁADNIKACH 3.1. Substancje Nie dotyczy Mieszaniny Nazwa substancji / nr rejestracyjny Nr CAS Nr WE Nr indeksowy Zawartość [% wag.] Klasyfikacja wg dyrektywy 67/548/EWG Klasyfikacja wg rozporządzenia 1272/2008 (CLP) Wodorotlenek potasu C < 5 Xn, R22, C, R35 Acute Tox. 4 (*), H302 Skin Corr. 1A, H314 Alkilopoliglukozyd C < 5 Xi, R41 Eye Damage 1, H318 Eter butylowy glikolu etylenowego < 5 Xn, R20/21/22, Xi, R36/38 Acute Tox. 4 (*), H332 Acute Tox. 4 (*), H312 Acute Tox. 4 (*), H302 Eye Irrit. 2, H319 Skin Irrit. 2, H315 Opis zwrotów R i H podano w Sekcji 16. Mieszanina podlega wymaganiom rozporządzenia w sprawie detergentów (WE) Nr 648/2004: Niejonowe środki powierzchniowo czynne < 5% Anionowe środki powierzchniowo czynne < 5%

3 Strona 3 z 9 SEKCJA 4: ŚRODKI PIERWSZEJ POMOCY 4.1. Opis środków pierwszej pomocy Narażenie przez drogi oddechowe: Wyprowadzić poszkodowanego z miejsca narażenia. Zapewnić spokój, świeże powietrze. Zapewnić pomoc lekarską. Narażenie przez kontakt ze skórą: Zdjąć oblaną odzież i obuwie. Skórę natychmiast umyć dużą ilością bieżącej wody, nie stosować mydła. Nie stosować środków zobojętniających. Zapewnić pomoc lekarską. Narażenie przez kontakt z oczami: Oczy nie mogą kontaktować się z wyrobem gotowym. Oczy płukać co najmniej 15 minut dużą ilością chłodnej wody, przy szeroko rozwartych powiekach. Unikać silnego strumienia wody ze względu na mechaniczne uszkodzenie rogówki. Niezabrudzone oko chronić. Niezwłocznie zapewnić pomoc okulisty. Narażenie przez przewód pokarmowy: Natychmiast wypłukać jamę ustną, a następnie wypić dużą ilość wody. Poza tym nie podawać niczego doustnie. Natychmiast zapewnić pomoc lekarską. Unikać wymiotów. Nie podawać środków zobojętniających (kwaśnych) Najważniejsze ostre i opóźnione objawy oraz skutki narażenia Skutki zdrowotne narażenia ostrego: oparzenia skóry oraz uszkodzenia oczu Wskazania dotyczące wszelkiej natychmiastowej pomocy lekarskiej i szczególnego postępowania z poszkodowanym Jeżeli poszkodowany jest nieprzytomny, należy w razie konieczności udrożnić drogi oddechowe, ułożyć go w pozycji bocznej ustalonej i niezwłocznie zapewnić pomoc lekarską. SEKCJA 5: POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU POŻARU 5.1. Środki gaśnicze Mieszanina nie jest palna w związku z powyższym nie podtrzymuje reakcji spalania. Pojemniki z mieszaniną nie objęte pożarem usunąć z zagrożonego terenu. Pożar w obecności mieszaniny gasić środkami odpowiednimi dla grup pożarów, tzn. A pożary ciał stałych, pochodzenia organicznego, przy spalaniu których obok innych zjawisk powstaje zjawisko żarzenia np. drewno, papier, tworzywa sztuczne, i inne. (pożary tej grupy można gasić: pianą gaśniczą, proszkiem gaśniczym, wodą), B pożary cieczy palnych i substancji stałych topiących się wskutek ciepła wytwarzającego się przy pożarze np. benzyna, alkohole, aceton, oleje. (pożary tej grupy można gasić: pianą gaśniczą, dwutlenkiem węgla, proszkiem gaśniczym), C pożary gazów np. metan, acetylen, propan (pożary tej grupy można gasić: dwutlenkiem węgla, proszkiem gaśniczym), D pożary metali np. magnez, sód, potas, uran. (gaśnice proszkowe) Szczególne zagrożenia związane z substancją lub mieszaniną Brak danych Informacje dla straży pożarnej Strażacy uczestniczący w akcji ratowniczo gaśniczej muszą bezwzględnie być wyposażeni w odzież ochronną, środki ochrony indywidualnej, w tym aparaty ochrony dróg oddechowych. SEKCJA 6: POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU NIEZAMIERZONEGO UWOLNIENIA DO ŚRODOWISKA 6.1. Indywidualne środki ostrożności, wyposażenie ochronne i procedury w sytuacjach awaryjnych Chronić oczy i skórę przed bezpośrednim kontaktem z produktem. Stosować środki ochrony indywidualnej.

4 Strona 4 z Środki ostrożności w zakresie ochrony środowiska Ostrzec odbiorców wody pitnej, chłodzącej i użytkowej. Zabezpieczyć studzienki ściekowe Metody i materiały zapobiegające rozprzestrzenianiu się skażenia i służące do usuwania skażenia Małe ilości: Małe ilości rozlanej cieczy przysypać materiałem chłonnym takim jak piasek, trociny, wermikulit, ziemia okrzemkowa lub specjalistycznym sorbentem mineralnym. Zebrać do zamykanego pojemnika. Powierzchnię dokładnie umyć wodą. Duże ilości: Wycieki obwałować i przepompować do plastikowych pojemników; zdjąć wierzchnią warstwę gleby; zebrane odpady dostarczyć do odpowiedniego zakładu unieszkodliwiania odpadów. Spłukać wszelkie pozostałości dużą ilością wody Odniesienia do innych sekcji Informacje dotyczące środków ochrony indywidualnej podano w punkcie 8. SEKCJA 7: POSTĘPOWANIE Z SUBSTANCJAMI I MIESZANINAMI ORAZ ICH MAGAZYNOWANIE 7.1. Środki ostrożności dotyczące bezpiecznego postępowania Przestrzegać ogólne przepisy dotyczące pracy z chemikaliami. Zachować szczególne środki ostrożności ze względu na właściwości żrące. Zamykać opakowanie po każdorazowym użyciu i gdy opakowanie jest już puste. Stosować odpowiednią odzież ochronną, ochronę oczu i rąk. Stosować w pomieszczeniach o dobrej wentylacji Warunki bezpiecznego magazynowania łącznie z informacjami dotyczącymi wszelkich wzajemnych niezgodności Przechowywać w temp. od +10 C do +35 C, w pomieszczeniach do tego przeznaczonych, posiadających dobrą wentylację i podłogę wykonaną z nieprzepuszczalnego betonu. Chronić przed działaniem promieni słonecznych. Przechowywać wyłącznie w oryginalnych pojemnikach Szczególne zastosowanie końcowe Nie są znane. SEKCJA 8: KONTROLA NARAŻENIA /ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ 8.1. Parametry dotyczące kontroli Wodorotlenek potasu: NDS: 0,5 mg/m 3, NDSCh: 1 mg/m 3, Alkilopoliglukozyd C8-10: NDS, NDSCh:, Wartości DNEL (pracownicy): - narażenie długotrwałe (skóra) mg/kg - narażenie długotrwałe (wdychanie) 420 mg/m 3 Wartości DNEL (konsumenci): - narażenie długotrwałe (skóra) mg/kg - narażenie długotrwałe (wdychanie) 124 mg/m 3 - narażenie długotrwałe (połknięcie) 35,7 mg/kg. Wartości PNEC: - woda słodka - 0,1mg/l - woda morska - 0,01mg/l; PNEC STP: 560mg/l; PNEC Aqua (intermittent release): 0,27mg/l. - osad wody słodkiej - 0,487 mg/kg - osad wody morskiej: 0,048 mg/kg - gleba: 0,654 mg/kg.

5 Strona 5 z 9 Eter butylowy glikolu etylenowego: NDS: 98 mg/m3, NDSCh: 200 mg/m3; Wartości DNEL pracownicy: ostre narażenie efekty systemowe: DNEL przez skórę 89 mg/kg/d, ostre narażenie efekty systemowe: DNEL przy wdychaniu 663 mg/m3, ostre narażenie efekty miejscowe: DNEL przy wdychaniu 246 mg/m3, długotrwałe narażenie efekty systemowe: DNEL przez skórę 75 mg/kg/d, długotrwałe narażenie efekty systemowe: DNEL przy wdychaniu 98 mg/kg, Wartości DNEL konsumenci: ostre narażenie efekty systemowe: DNEL przez skórę 44,5 mg/kg/d, ostre narażenie efekty systemowe: DNEL przy wdychaniu 426 mg/m3, ostre narażenie efekty systemowe: DNEL przy połknięciu 13,4 mg/m3/d, ostre narażenie efekty miejscowe: DNEL przy wdychaniu 123 mg/m3, długotrwałe narażenie efekty systemowe: DNEL przez skórę 38 mg/kg/d, długotrwałe narażenie efekty systemowe: DNEL przy wdychaniu 49 mg/kg, długotrwałe narażenie efekty systemowe: DNEL przy połknięciu 3,2 mg/kg/d. Wartości PNEC: Woda słodka PNEC 8,8 mg/l, Woda morska PNEC 8,8 mg/l, Osad woda słodka PNEC 8,14 mg/kg, Gleba PNEC 2,8 mg/kg Kontrola narażenia Ochrona dróg oddechowych W niesprzyjających warunkach (przy tworzeniu aerozolu lub mgły preparatu) i przy wysokich stężeniach preparatu stosować maskę z filtrem. W sytuacji awaryjnej, jeśli stężenie substancji nie jest znane na stanowisku pracy stosować środki ochrony indywidualnej o najwyższej zalecanej klasie ochrony. Ochrona oczu i twarzy Okulary ochronne (gogle). Przyrząd do przemywania oczu. Ochrona rąk Rękawice ochronne chemoodporne. Ochrona skóry Ochronna odzież robocza. SEKCJA 9: WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNE I CHEMICZNE 9.1. Informacje na temat podstawowych właściwości fizycznych i chemicznych Wygląd: Klarowna, brązowa ciecz Zapach: charakterystyczny Próg zapachu: ph 1% roztworu, 20 C: ok. 12,20 Temperatura topnienia/krzepnięcia Początkowa temperatura wrzenia i zakres temperatur wrzenia: Temperatura zapłonu:

6 Strona 6 z 9 Szybkość parowania: Palność: nie dotyczy Górna/ dolna granica palności lub górna/ nie dotyczy dolna granica wybuchowości: Prężność par: Gęstość par: Gęstość względna, 20 C: 1,03 1,06 g/cm 3 Rozpuszczalność: w wodzie, całkowita w dowolnym stosunku Współczynnik podziału n-oktanol/woda: Temperatura samozapłonu: Temperatura rozkładu: Lepkość: Właściwości wybuchowe: nie dotyczy Właściwości utleniające: nie dotyczy 9.2. Inne informacje: brak. SEKCJA 10: STABILNOŚĆ I REAKTYWNOŚĆ Reaktywność Patrz sekcja Stabilność chemiczna Produkt stabilny w zalecanych warunkach składowania i użytkowania Możliwość występowania niebezpiecznych reakcji Kwasy i substancje o kwaśnym charakterze - reaguje egzotermicznie. Reaguje z metalami lekkimi i kwasami (wydziela się wodór i stąd ryzyko eksplozji). Związki amonowe tworzy się amoniak Warunki, których należy unikać Brak danych Materiały niezgodne Kwasy, utleniacze, związki nitrowe, związki amonowe, metale lekkie Niebezpieczne produkty rozkładu Brak danych. SEKCJA 11: INFORMACJE TOKSYKOLOGICZNE Informacje dotyczące skutków toksykologicznych Wodorotlenek potasu: - Stężenie oraz dawki śmiertelne i toksyczne: LD 50 (szczur, doustnie): 273 mg/kg - produkt stały, - Działanie uczulające: nie stwierdzono (świnka morska), - Działanie mutagenne: test na Escherichia coli negatywny, - Działanie rakotwórcze: brak dostępnych danych, - Działanie szkodliwe na rozrodczość: brak dostępnych danych, - Działanie toksyczne na narządy docelowe narażenie jednorazowe: brak dostępnych danych, - Działanie toksyczne na narządy docelowe narażenie powtarzalne: brak dostępnych danych, - Zagrożenie spowodowane aspiracją: brak zagrożenia.

7 Strona 7 z 9 Oddziaływanie na człowieka: - działa silnie na błony śluzowe: oczu i górnych dróg oddechowych (kaszel, uczucie duszności) oraz na skórę, powoduje martwicę rozpływną tkanek: skóry, oczu, przewodu pokarmowego, - powtarzające się lub długotrwałe narażenie może być przyczyną zapalenia skóry, zmian zanikowych błony śluzowej górnych dróg oddechowych (uszkodzenie przegrody nosowej). Alkilopoliglukozyd C8-10: Toksyczność ostra (po spożyciu): LD 50 > 5000 mg/kg wagi ciała Ostra toksyczność dla skóry: LD 50 > 2000 mg/kg wagi ciała Podrażnienie skóry: lekko drażniący, nie podlega obowiązkowi znakowania. Podrażnienie oczu: silnie drażniący. Uczulenie: nie powoduje uczulenia. Mutagenność in vitro: nie mutagenny (analogia) Rakotwórczość: Nie sklasyfikowano jako czynnik rakotwórczy dla ludzi (ocena ekspertów) Szkodliwe działanie na rozrodczość : Brak toksyczności dla reprodukcji Działanie toksyczne na narządy docelowe narażenie jednorazowe oraz narażenie powtarzalne: nie sklasyfikowano jako czynnik działający toksycznie na narządy docelowe (ocena ekspertów) Zagrożenie spowodowane aspiracją: Brak toksyczności przy wdychaniu (ocena ekspertów), Eter butylowy glikolu etylenowego: LD 50 : mg/kg (doustnie, szczur); LD 50 : mg/kg (skóra, szczur); LC 50 :2-20 mg/l/4h (wdychanie, szczur). Dane zostały zaczerpnięte z kart charakterystyki surowców. SEKCJA 12: INFORMACJE EKOLOGICZNE Toksyczność Wodorotlenek potasu: toksyczność dla ryb: LC 50 : 80 mg/l/96h (Gambusia affinis)- produkt stały, Alkilopoliglukozyd C8-10: wartości podane dla 70% roztworu wodnego - LC 50 > 100 mg/l (ryby), EC 50 > 100 mg produktu/l (rozwielitka), EC 50 : > mg produktu/l (glony), EC 0 > 100 mg produktu/l (bakterie); NOEC > 1-10 mg produktu/l (ryby), NOEC > 1-10 mg produktu/l (rozwielitka), Eter butylowy glikolu etylenowego: LC 50 > 100mg/l/96h (ryby; Lepomis macrochirus); EC 50 > 100mg/l/24h (bezkręgowce wodne; Daphnia magna); EC 50 > 100mg/l/7dni (algi; Desmodesmus subsoicatus) Trwałość i zdolność do rozkładu Wodorotlenek potasu: podatność na rozkład biologiczny nie dotyczy produktów nieorganicznych, Alkilopoliglukozyd C8-10: nie jest uważana za toksyczną, trwałą w środowisku (ocena ekspertów); ulega łatwemu i szybkiemu rozkładowi, Eter butylowy glikolu etylenowego: biodegradowalność > 70% po 28 dniach (osad aktywny, OECD 301E) Zdolność do bioakumulacji Wodorotlenek potasu:, Alkilopoliglukozyd C8-10: substancja nie jest uważana za ulegającą bioakumulacji (ocena ekspertów), Eter butylowy glikolu etylenowego: Mobilność w glebie Wodorotlenek potasu: produkt rozpuszczalny, Alkilopoliglukozyd C8-10:, Eter butylowy glikolu etylenowego:.

8 Strona 8 z Wyniki oceny właściwości PBT i vpvb Wodorotlenek potasu:, Alkilopoliglukozyd C8-10: substancja nie jest klasyfikowana jako PBT i vpvb, Eter butylowy glikolu etylenowego: substancja nie jest klasyfikowana jako PBT i vpvb Inne szkodliwe skutki działania Brak danych. Dane zostały zaczerpnięte z kart charakterystyki surowców. SEKCJA 13: POSTĘPOWANIE Z ODPADAMI Metody unieszkodliwiania odpadów Postępować zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa w zakresie unieszkodliwiania substancji niebezpiecznych. Puste opakowania zwrócić dostawcy. Nie zrzucać do zbiorników wodnych i kanalizacji ściekowych. Unikać zanieczyszczenia wody i gleby stężonym preparatem. W przypadku niezamierzonego wycieku, preparat rozcieńczyć. Opakowania po opróżnieniu zwrócić dostawcy do oczyszczenia i unieszkodliwienia zgodnie z ustawą o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych Dz.U. Nr 63, poz.638 z późniejszymi zmianami). SEKCJA 14: INFORMACJE DOTYCZĄCE TRANSPORTU Numer UN (numer ONZ): UN 1719, Prawidłowa nazwa przewozowa UN: MATERIAŁ ŻRĄCY CIEKŁY, ZASADOWY, I.N.O. (mieszanina wodorotlenku potasu), Klasy zagrożenia w transporcie: 8, Grupa pakowania: II, Zagrożenia dla środowiska: nie są znane, Szczególne środki ostrożności dla użytkowników: produkt żrący, Transport luzem zgodnie z załącznikiem II do konwencji MARPOL 73/78 i Kodeksem IBC: nie dotyczy. Transport drogowy opisywanego materiału powinien odbywać się na podstawie: Znowelizowanej Umowy europejskiej dotyczącej międzynarodowego transportu drogowego towarów niebezpiecznych (ADR) (Dz.U. z 2002r. Nr 194, poz.1629 oraz 2003 Nr 207, poz.213 i 214) z pózn. zm. Ustawy z dnia 28 październik 2002r. o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych (Dz.U. Nr 199, poz.1671, Dz.U. z 2004r. Nr 96, poz. 959, Nr 97, poz. 962 oraz Nr 173, poz. 1808) wraz z pakietem rozporządzeń wykonawczych. SEKCJA 15: INFORMACJE DOTYCZĄCE PRZEPISÓW PRAWNYCH Przepisy prawne dotyczące bezpieczeństwa, zdrowia i ochrony środowiska specyficzne dla substancji i mieszaniny Ustawa o substancjach chemicznych i ich mieszaninach z dnia 25 lutego 2011 r., (Dz. U. Nr 63, poz. 322, z późn. zm.), Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1272/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji i mieszanin, zmieniające i uchylające dyrektywy 67/548/EWG i 1999/45/WE oraz zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1907/2006,

9 Strona 9 z 9 Rozporządzenie (WE) NR 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosowanych ograniczeń w zakresie chemikaliów (REACH) i utworzenia Europejskiej Agencji Chemikaliów z późn. zm, Rozporządzenie (WE) nr 453/2010 z dnia 20 maja 2010 zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosowanych ograniczeń w zakresie chemikaliów (REACH), Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 10 sierpnia 2012 r. w sprawie kryteriów i sposobu klasyfikacji substancji chemicznych i ich mieszanin (Dz. U. Nr 0, poz. 1018), Rozporządzenie Ministra Zdrowia dnia 20 kwietnia 2012 r. w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i mieszanin niebezpiecznych oraz niektórych mieszanin, (Dz. U. Nr 79, poz. 445), Rozporządzenie (WE) nr 648/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 31 marca 2004 r. w sprawie detergentów z późn. zm., Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 listopada 2002 w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz.U ) z późn. zm Ocena bezpieczeństwa chemicznego Brak. SEKCJA 16: INNE INFORMACJE Pełne brzmienie zwrotów R i H: R20/21/22 Działa szkodliwie przez drogi oddechowe, w kontakcie ze skórą i po połknięciu, R22 Działa szkodliwie po połknięciu, R35 Powoduje poważne oparzenia, R36/38 Działa drażniąco na oczy i skórę, H302 Działa szkodliwie po połknięciu, H312 Działa szkodliwie w kontakcie ze skórą, H314 Powoduje poważne oparzenia skóry oraz uszkodzenia oczu, H315 Działa drażniąco na skórę, H318 Powoduje poważne uszkodzenie oczu, H319 Działa drażniąco na oczy, H332 Działa szkodliwie w następstwie wdychania. Zmiany dokonane w karcie charakterystyki w stosunku do wersji poprzedniej: dostosowanie do rozporządzenia 453/2010/WE zmieniającego załącznik II do rozporządzenia REACH, Niezbędne szkolenia: Zapoznanie pracowników z daną kartą charakterystyki. Niniejsza karta bezpieczeństwa została opracowana w najlepszej wierze na podstawie wiedzy i doświadczenia pracowników producenta SaneChem. Mimo tego, dla uniknięcia niepowodzeń i nieprzewidzianych wypadków, użytkownik opisywanego materiału (substancji) powinien przeprowadzić własne badania dotyczące stosowności i kompletności danych oraz zapewnić wszystkie środki ostrożności, zgodnie z obowiązującymi przepisami i zasadami prawnymi, obowiązującymi w jego zakładzie.