Zespół Szkół im. Ignacego Łukasiewicza w Policach PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z FIZYKI LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE

Transkrypt

1 Zespół Szkół im. Ignacego Łukasiewicza w Policach PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z FIZYKI LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE TECHNIKUM I ZASADNICZA SZKOŁA ZAWODOWA Zakres podstawowy A. Przedmiotowy system oceniania został opracowany na podstawie: 1. Rozporządzenia MEN z dnia 10 czerwca 2015r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych (Dz.U. z r. poz. 843). 2. Rozporządzenia MEN z dnia 17 czerwca 2016r. w spawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół ( Dz. U. z r. poz. 895). 3. Podstawy programowej z fizyki, IV etap kształcenia (Dz. U. z 2012r. poz. 977) *Rozporządzenie MEN z dnia 27 sierpnia 2012 r.+ 4. Programu nauczania: Grzegorz F. Wojewoda - program nauczania fizyki dla szkół ponadgimnazjalnych, zakres podstawowy 5. Rozdziału 10 Statutu Zespołu Szkół im. I. Łukasiewicza w Policach. B. Do nauki przedmiotu obowiązuje podręcznik: Fizyka- seria: Odkrywamy na nowo zakres podstawowy, Grzegorz Kornaś, nr ewidencyjny MEN 621/2012, wydawnictwo OPERON C. Formy i metody sprawdzania i oceniania osiągnięd ucznia: Osiągnięcia uczniów są na bieżąco sprawdzane następującymi formami sprawdzania wiedzy i umiejętności uczniów: wypowiedzi ustne również w formie rozwiązania zadania co najmniej 1 ocena z odpowiedzi ustnej w semestrze (zakres punktowy: 5-10 punktów) wypowiedzi pisemne: o prace klasowe i sprawdziany(15-30 punktów)

2 o kartkówki sprawdzanie wiadomości i umiejętności z 3 poprzednich lekcji (5-10 punktów) o zadania domowe (krótko- i długoterminowe) (5-10 punktów) aktywnośd na lekcji (1-3 punktów) - bez ograniczeo przygotowanie i przeprowadzenie doświadczenia fizycznego, rozwiązanie zadania problemowego lub zaprezentowanie ciekawostki fizycznej (1-5 punktów) praca na lekcji może przyjąd różną formę np. praca w grupach, praca samodzielna z wykorzystaniem materiałów dostępnych na lekcji (karta pracy, podręcznik) (5-10 punktów) Prace pisemne (prace klasowe lub sprawdziany) 1. Prace klasowe lub sprawdziany są przeprowadzane w formie pisemnej ( teoria + zadania). Teoria może byd w formie testu lub pytao otwartych (praca pisemna trwająca do 45 minut). 2. Prace klasowe lub sprawdziany są zapowiadane z co najmniej tygodniowym wyprzedzeniem. 3. Oceny z prac klasowych lub ze sprawdzianu są podane do dwóch tygodni po napisaniu sprawdzianu. 4. Uczeo ma prawo w semestrze poprawid jedną pracę pisemną (pracę klasową lub sprawdzian). 5. Poprawa jest w formie pisemnej w terminie uzgodnionym z nauczycielem. 6. Uczeo przyłapany na ściąganiu otrzymuje 0 punktów. 7. Uczeo nieobecny na pracy pisemnej z przyczyn losowych ma obowiązek napisad ten sprawdzian w terminie nieprzekraczającym dwóch tygodni od powrotu ucznia do szkoły, w przeciwnym przypadku otrzymuje 0 punktów. Kartkówki i odpowiedzi ustne 1. Możliwe są kartkówki z trzech ostatnich lekcji (praca pisemna trwająca do 10 minut). 2. Kartkówki nie są zapowiadane. Kartkówek nie można poprawiad. 3. Uczniowie są wywoływani do odpowiedzi. 4. Uczeo może byd pytany raz bądź kilka razy w semestrze. 5. Możliwe jest dobrowolne zgłaszanie się na ochotnika do odpowiedzi ustnej. Zadania i aktywnośd na lekcji 1. Za pracę na lekcji przyznawane są punkty do aktywności. 2. Uczeo jest zobowiązany do noszenia zeszytu przedmiotowego na każdą lekcję oraz podręcznika (wystarczy jeden na ławkę). 3. Uczeo ma prawo zgłosid brak przygotowania do lekcji 1 razy w semestrze przy 2 godzinach fizyki tygodniowo, a w przypadku 1 godziny fizyki tygodniowo nie ma takiej możliwości. Wyjątek stanowią zapowiedziane prace pisemne (prace klasowe lub sprawdziany), kartkówki i lekcje powtórzeniowe.

3 4. Nieprzygotowanie do lekcji to: brak zeszytu, brak podręcznika(możliwy jeden na ławkę), niegotowośd do odpowiedzi, brak pracy domowej, brak pomocy potrzebnych do lekcji. Aktywnośd: 1. Bez ograniczeo. 2. Oceniany jest aktywny udział ucznia w lekcji i jego zaangażowanie. Praca na lekcji: 1. Praca na lekcji może przyjąd różne formy np. praca w grupach, praca samodzielna z wykorzystaniem materiałów dostępnych na lekcji (karta pracy, podręcznik), 2. Ocena z pracy na lekcji nie podlega poprawie. D. Zasady i kryteria oceny wiadomości i umiejętności: ilośd uzyskanych punktów za poszczególne formy oceniania jest wyrażona w skali procentowej zgodnie ze skalą opisaną WSO w Zespole Szkoł, praca klasowa powinna byd przeprowadzona po zakooczeniu rozdziału, sprawdzian może byd przeprowadzony po zrealizowaniu około 5 tematów lekcji, stwierdzenie niesamodzielności pracy 0 punktów, w przypadku usprawiedliwionej nieobecności uczeo pisze pracę pisemną, kartkówkę lub pracę na lekcji w terminie uzgodnionym z nauczycielem. E. Warunki poprawy oceny: warunki poprawy oceny za pracę pisemną: W każdym semestrze uczeo może poprawid jedną formę pracy pisemnej- np. praca klasowa, sprawdzian (po wcześniejszym zgłoszeniu się do nauczyciela, nie później niż tydzieo po sprawdzeniu danej pracy). Do poprawy przystępują osoby, które w pierwszym terminie napisania pracy nie otrzymały za tą formę 0 punktów. warunki poprawy oceny rocznej: o zgłoszenie się ucznia do nauczyciela w terminie na 4 tygodnie przed ostatecznym dniem wystawiania ocen, aby wykazad się wiedzą obejmującą zakres materiału z całego roku szkolnego. o warunkiem poprawiania oceny jest współpraca ucznia z nauczycielem podczas lekcji - wykorzystanie wszystkich zaproponowanych form oceniania (jeśli z tych form uczeo nie otrzymał 0 punktów, o brak godzin nieusprawiedliwionych na lekcji fizyki, o do poprawy można przystąpid tylko raz, o jeżeli do wyższej oceny brakuje nie więcej niż 2 punkty procentowe jest możliwośd odpowiedzi ustnej.

4 warunki uzyskania oceny celującej: Uczeo, który spełnia warunki oceny bardzo dobrej (uzyskał 85% punktów) może zdobyd 20 punktów procentowych na ocenę celującą realizując między innymi dodatkowe formy pracy: o napisanie testu sprawdzającego, wykraczającego poza program nauczania w danej klasie, o odniesienie sukcesu w konkursach przedmiotowych postanowienia koocowe: Wszystkie prace pisemne (prace klasowe, sprawdziany, kartkówki, egzaminy próbne) są przechowywane przez nauczyciela do 1 września następnego roku szkolnego i dostępne do wglądu dla uczniów i ich rodziców(opiekunów). W przypadku nieobecności na zajęciach uczeo ma obowiązek samodzielnie nadrobid zrealizowany materiał. F. Ocenianie ucznia o specjalnych potrzebach edukacyjnych dostosowane jest do jego indywidualnych możliwości. Uwzględnia zalecania opinii lub orzeczenia PPP, jego zaangażowanie w postępy w nauce. G. Kryteria na poszczególne stopnie: Ocena celująca (wymagania wykraczające) Uczeo wykazuje się wiedzą i umiejętnościami wykraczającymi poza program nauczania w danej klasie, samodzielnie i twórczo rozwija własne uzdolnienia. Biegle posługuje się zdobytymi wiadomościami w rozwiązywaniu problemów teoretycznych lub praktycznych, proponuje rozwiązania nietypowe, samodzielnie formułuje problemy, dokonuje analizy lub syntezy nowych zjawisk, rozwiązuje zadania wykraczając poza program danej klasy. Osiąga sukcesy w konkursach szkolnych i pozaszkolnych. Ocena bardzo dobra (wymagania dopełniające) Uczeo opanował pełny zakres wiedzy i umiejętności określony programem nauczania w danej klasie. Sprawnie posługuje się zdobytymi wiadomościami, umie korzystad z różnych źródeł wiedzy, rozwiązuje samodzielnie zadania rachunkowe i problemowe, planuje i przeprowadza doświadczenia. Potrafi zastosowad zdobytą wiedzę w nowych sytuacjach.

5 Ocena dobra (wymagania rozszerzające) Uczeo opanował w dużym zakresie wiadomości i umiejętności bardziej złożone, poszerzające relacje pomiędzy elementami treści. Nie opanował jednak w pełni wiadomości określonych w programie nauczania. Poprawnie stosuje wiadomości do rozwiazywania typowych zadao lub problemów, potrafi wykonad proste doświadczenie. Ocena dostateczna (wymagania podstawowe) Uczeo opanował wiadomości najważniejsze z punktu widzenia edukacji, proste, często powtarzane w programie. Rozwiązuje typowe zadania i wykonuje proste doświadczenia fizyczne z pomocą nauczyciela, zna podstawowe wzory, symbole i jednostki wielkości fizycznych. Ocena dopuszczająca (wymagania konieczne) Uczeo opanował podstawowe wiadomości i umiejętności niezbędne w dalszej edukacji, potrzebne w życiu. Ma spore braki, ale nie przekreślają one możliwości uzyskania przez niego podstawowej wiedzy z przedmiotu w ciągu dalszej nauki. Zna podstawowe prawa i wielkości fizyczne, jednostki. Potrafi z pomocą nauczyciela wykonad proste doświadczenia fizyczne. Ocena niedostateczna Uczeo nie opanował wiadomości i umiejętności przewidywanych w wymaganiach koniecznych. Braki uniemożliwiają mu dalsze zdobywanie wiedzy z przedmiotu. Nie potrafi rozwiązad prostych zadao teoretycznych lub praktycznych, nawet z pomocą nauczyciela. Nie zna podstawowych praw, pojęd i wielkości fizycznych.

6 WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE STOPNIE SZKOLNE FIZYKA W ZAKRESIE PODSTAWOWYM DLA KLASY PIERWSZEJ SZKOŁY PONADGIMNAZJALNEJ Temat (rozumiany jako lekcja) 1. Grawitacja 1.1. Kinematyka ruchu jednostajnego po okręgu 1.2. Dynamika ruchu jednostajnego po okręgu Liczba godzin Treści podstawy programowej 1 1.1) opisuje ruch jednostajny po okręgu posługując się pojęciem okresu i częstotliwości 1 1.2) opisuje zależności między siłą dośrodkową a masą, prędkością lub promieniem oraz wskazuje przykłady sił pełniących rolę siły dośrodkowej 1.3. Układ Słoneczny ) opisuje zasadę określania orientacyjnego Wymagania konieczne (ocena dopuszczająca) Uczeo spełnił 50% wymagao podstawowych Poziom podstawowy Uczeo opanował pewien zakres wiadomości Wymagania podstawowe (ocena dostateczne) Uczeo spełnił 75% wymagao podstawowych 1. Wyjaśnia związek między okresem obiegu a częstotliwością w ruchu jednostajnym po okręgu. 2. Charakteryzuje prędkośd liniową w ruchu jednostajnym po okręgu jako wielkośd wektorową. 3. Charakteryzuje przyspieszenie w ruchu jednostajnym po okręgu jako wielkośd wektorową. 4. Zaznacza na rysunku ciała wykonującego ruch po okręgu wektory prędkości liniowej oraz przyspieszenia dośrodkowego. 5. Stosuje poznane zależności do rozwiązywania 1. Zaznacza na rysunku ciała wykonującego ruch po okręgu wektor siły dośrodkowej. 2. Wskazuje naturę siły dośrodkowej w przykładach obiektów wykonujących ruch po okręgu. 3. Stosuje poznane zależności do rozwiązywania prostych zadao i problemów 1. Charakteryzuje skład oraz budowę Układu Wymagania rozszerzające (ocena dobra) Uczeo spełnił 50% wymagao ponadpodstawowych Wymagania dopełniające (ocena bardzo dobra) Uczeo spełnił 75% wymagao ponadpodstawowych Poziom ponadpodstawowy Uczeo opanował pewien zakres umiejętności Wymagania wykraczające (ocena celująca) Uczeo spełnił 100% wymagao ponadpodstawowych 1. Oblicza wartośd częstotliwości obiegu, gdy dany jest czas okresu obiegu. 2. Wyznacza wartośd prędkości liniowej gdy znany jest promieo okręgu oraz częstotliwośd obiegu. 3. Wyznacza wartośd przyspieszenia dośrodkowego, gdy znany jest promieo okręgu oraz częstotliwośd obiegu. 4. Stosuje poznane wielkości fizyczne do rozwiązywania zadao 1. Opisuje zależności między siłą dośrodkową a masą, prędkością lub promieniem. 2. Wyznacza wartośd siły dośrodkowej, gdy znana jest masa ciała oraz parametry jego ruchu po okręgu. 1. 0pisuje zasadę określania orientacyjnego wieku Układu Słonecznego.

7 1.4. Prawo powszechnego ciążenia wieku Układu Słonecznego ) interpretuje zależności między wielkościami w prawie powszechnego ciążenia, 1.5) wyjaśnia wpływ siły grawitacji Słooca na ruch planet i siły grawitacji planet na ruch ich księżyców, podaje przyczynę spadania ciał na powierzchnię Ziemi 1.5. Pole grawitacyjne 1 1.5) wyjaśnia wpływ siły grawitacji Słooca na ruch planet i siły grawitacji planet na ruch ich księżyców, podaje przyczynę spadania ciał na powierzchnię Ziemi 1.6. Stan nieważkości 1 1.4) wyjaśnia na czym polega stan nieważkości i podaje warunki jego występowania 1.7. Prędkości kosmiczne 1 1.6) posługuje się pojęciem pierwszej prędkości kosmicznej i Słonecznego. 2. Opisuje cechy fizyczne planet Układu Słonecznego. 3. Na podstawie fotografii odróżnia od siebie poszczególne planety Układu Słonecznego. 4. Obserwuje fazy Księżyca. 5. Formułuje treśd III prawa Keplera. 6. Oblicza okres obiegu planety wokół Słooca na podstawie informacji na temat odległości tej planety od Słooca. 1. Rysuje wektory sił grawitacji działające na przykładowe obiekty kosmiczne. 2. Wyjaśnia na czym polega powszechnośd prawa grawitacji. 3. Interpretuje zależności między wielkościami w prawie powszechnego ciążenia. 4. Stosuje poznane zależności do rozwiązywania prostych zadao i problemów 1. Podaje definicję pola grawitacyjnego. 2. Odróżnia modele pól grawitacyjnych 3. Definiuje pojęcie natężenia pola grawitacyjnego. 4. Rysuje wektory natężeo pola grawitacyjnego w modelu jednorodnego oraz centralnego pola grawitacyjnego. 5. Podaje przyczynę spadania ciał na powierzchnię Ziemi. 6. Stosuje poznane zależności do rozwiązywania 1. Wyjaśnia na czym polega stan nieważkości. 2. Wyjaśnia na czym polega stan niedociążenia i przeciążenia. 3. Stosuje poznane zależności do rozwiązywania 1. Posługuje się pojęciem pierwszej prędkości kosmicznej. 2. Charakteryzuje ewolucję Układu Słonecznego. 3. Prowadzi proste obserwacje obiektów będących składnikami Układu Słonecznego. 1. Wyjaśnia wpływ siły grawitacji Słooca na ruch planet i siły grawitacji planet na ruch ich księżyców. 2. Oblicza masę źródła pola grawitacyjnego na podstawie informacji na temat orbity obiektu krążącego wokół tego źródła. 1. Opisuje ograniczenia stosowalności modelu jednorodnego pola grawitacyjnego. 2. Wyjaśnia wpływ siły grawitacji Słooca na ruch planet i siły grawitacji planet na ruch ich księżyców. 3. Oblicza wartośd pola grawitacyjnego w zależności od odległości od planety. 4. Odróżnia ciężar ciała od siły przyciągania grawitacyjnego. 5. Jakościowo opisuje grawitację jako zakrzywienie czasoprzestrzeni wokół masywnych obiektów. 6. Stosuje poznane wielkości fizyczne do rozwiązywania zadao 1. Podaje warunki występowania stanu nieważkości. 2. Opisuje wpływ stanu nieważkości na osoby przybywające w kosmosie. problemowych. 1. Opisuje ruch sztucznych satelitów wokół Ziemi (jakościowo). 2. Wyznacza zależnośd okresu ruchu od promienia orbity.

8 1.8. Proste obserwacje astronomiczne 1.9. Podsumowanie wiadomości z działu grawitacja Sprawdzenie wiadomości i umiejętności satelity geostacjonarnego; opisuje ruch sztucznych satelitów wokół Ziemi (jakościowo), wskazuje siłę dośrodkową, wyznacza zależnośd okresu ruchu od promienia orbity 1 1.7) wyjaśnia dlaczego planety widziane z Ziemi przesuwają się na tle gwiazd; 1.8.) wyjaśnia przyczynę występowania faz i zadmieo Księżyca; 1.9) opisuje zasadę pomiaru odległości do Księżyca i planet opartą na paralaksie i zasadę pomiaru odległości od najbliższych gwiazd opartą na paralaksie rocznej, posługuje się pojęciem jednostki astronomicznej i roku świetlnego; Opisuje ruch satelity geostacjonarnego. 3. Stosuje poznane zależności do rozwiązywania 1. Posługuje się pojęciem jednostki astronomicznej i roku świetlnego. 2. Wyjaśnia przyczynę występowania faz Księżyca. 3. Dokonuje szacunków odległości kątowych między obiektami na niebie. 1. Wyjaśnia dlaczego planety widziane z Ziemi przesuwają się na tle gwiazd. 2. Wyjaśnia przyczynę występowania zadmieo Księżyca. 3. Opisuje zasadę pomiaru odległości do Księżyca i planet opartą na paralaksie i zasadę pomiaru odległości od najbliższych gwiazd opartą na paralaksie rocznej. 4. Stosuje poznane wielkości fizyczne do rozwiązywania zadao problemowych. 2. Fizyka atomowa 2.1. Zjawisko fotoelektryczne 1 2.6) opisuje efekt fotoelektryczny, wykorzystuje zasadę zachowania energii do wyznaczenia energii i prędkości fotoelektronów; 2.4) wyjaśnia pojęcie fotonu i jego energii; 1. Opisuje efekt fotoelektryczny. 2. Zapisuje doświadczalne prawa zjawiska fotoelektrycznego. 3. Opisuje fotonową teorię światła. 4. Wyjaśnia pojęcie fotonu i jego energii. 5. Podaje praktyczne zastosowanie zjawiska fotoelektrycznego. 6. Stosuje poznane zależności do rozwiązywania 1. Opisuje trudności teorii falowej światła w wyjaśnieniu zjawiska fotoelektrycznego. 2. Wyjaśnia zjawisko fotoelektryczne na podstawie kwantowej teorii światła. 3. Opisuje jakościowo zjawisko fotoelektryczne wewnętrzne. 4. Wykorzystuje zasadę zachowania energii do wyznaczenia energii i prędkości fotoelektronów. 5. Stosuje poznane wielkości fizyczne do rozwiązywania zadao

9 2.2. Fizyczne podstawy spektroskopii 1 2.1) opisuje promieniowanie ciał, rozróżnia widma ciągłe i liniowe rozrzedzonych gazów jednoatomowych, w tym wodoru; 2.2) interpretuje linie widmowe jako przejścia między poziomami energetycznymi atomów; 2.3. Widma atomowe 1 2.1) opisuje promieniowanie ciał, rozróżnia widma ciągłe i liniowe rozrzedzonych gazów jednoatomowych, w tym wodoru; 2.4. Model Bohra budowy atomu wodoru 2.5. Kwantowy model budowy atomu wodoru 2.2) interpretuje linie widmowe jako przejścia między poziomami energetycznymi atomów; 1 2.3) opisuje budowę atomu wodoru, stan podstawowy i stany wzbudzone; 2.5) interpretuje zasadę zachowania energii przy przejściach elektronu między poziomami energetycznymi w atomie z udziałem fotonu; 1 2.3) opisuje budowę atomu wodoru, stan podstawowy i stany wzbudzone; 2.5) interpretuje zasadę zachowania energii przy przejściach elektronu między poziomami energetycznymi w atomie z udziałem fotonu; prostych zadao i problemów 1. Opisuje zjawisko interferencji światła. 2. Opisuje zjawisko rozszczepienia światła na siatce dyfrakcyjnej. 3. Charakteryzuje promieniowanie temperaturowe ciał. 4. Podaje treśd prawa Wiena. 5. Stosuje poznane zależności do rozwiązywania 1. Samodzielnie konstruuje spektrograf. 2. Zapisuje wyniki obserwacji widm różnych ciał. 3. Opisuje promieniowanie ciał. 4. Rozróżnia widma ciągłe i liniowe rozrzedzonych gazów jednoatomowych, w tym wodoru. 5. Interpretuje linie widmowe jako przejścia między poziomami energetycznymi atomów. 6. Stosuje poznane zależności do rozwiązywania 1. Opisuje budowę atomu wodoru. 2. Przedstawia założenia modelu Bohra budowy atomu wodoru. 3. Wyjaśnia na czym polega stan podstawowy i stany wzbudzone w atomie. 4. Zapisuje warunek orbit stacjonarnych w atomie wodoru. 1. Opisuje związek między długością fali a pędem fotonu. 2. Opisuje związek między pędem cząstki a długością fali materii. 3. Oblicza długośd fali materii związanej z cząstką o danej wartości pędu. 4. Formułuje zasadę nieoznaczoności. 5. Przedstawia podstawowe założenia mechaniki kwantowej. 1. Wyjaśnia rozszczepienie światła na siatce dyfrakcyjnego. 2. Opisuje sposób pomiaru długości fali świetlnej. 3. Wyznacza temperaturę gwiazdy, gdy znana jest długośd fali, na którą przypada maksimum promieniowania. 4. Stosuje poznane wielkości fizyczne do rozwiązywania zadao 1. Zapisuje wyrażenia na długości fal emitowanych przez wodór w poszczególnych seriach widmowych. 2. Oblicza długości fal odpowiadających poszczególnym seriom widmowym w atomie wodoru. 1. Stosuje poznane zależności do rozwiązywania prostych zadao i problemów. 2. Rysuje schemat poziomów energetycznych w atomie wodoru. 3. Interpretuje zasadę zachowania energii przy przejściach elektronu między poziomami energetycznymi w atomie z udziałem fotonu. 4. Stosuje poznane wielkości fizyczne do rozwiązywania zadao 1. Przedstawia założenia modelu Schrodingera budowy atomu wodoru. 2. Interpretuje zasadę zachowania energii przy przejściach elektronu między poziomami energetycznymi w atomie z udziałem fotonu.

10 2.6. Laser 1 2.5) interpretuje zasadę zachowania energii przy przejściach elektronu między poziomami energetycznymi w atomie z udziałem fotonu; 2.7. Podsumowanie wiadomości z działu fizyka atomowa 2.8. Sprawdzenie wiadomości i umiejętności 3. Fizyka jądrowa 3.1. Doświadczenie Rutherforda 3.2. Budowa jądra atomowego ) posługuje się pojęciami pierwiastek, jądro atomowe, izotop, proton, neutron, elektron; podaje skład jądra atomowego na podstawie liczby masowej i atomowej; 1 3.2) posługuje się pojęciami: energii spoczynkowej, deficytu masy i energii wiązania; oblicza te wielkości dla dowolnego pierwiastka układu okresowego; 3.3. Rozpad α, β, γ 1 3.3) wymienia właściwości promieniowania jądrowego α, β, γ opisuje rozpady alfa, beta (wiadomości o neutrinach nie są wymagane), sposób powstawania promie- 6. Opisuje budowę atomu wodoru. 7. Stosuje poznane zależności do rozwiązywania 1. Charakteryzuje własności światła laserowego. 2. Podaje przykłady zastosowania światła laserowego. 1. Opisuje doświadczenie, dzięki któremu odkryto jądro atomowe. 2. Posługuje się pojęciami pierwiastek, jądro atomowe, izotop, proton, neutron, elektron. 3. Podaje skład jądra atomowego na podstawie liczby masowej i atomowej. 4. Stosuje poznane zależności do rozwiązywania 1. Charakteryzuje budowę wewnętrzną atomu. 2. Posługuje się pojęciami: energii spoczynkowej, deficytu masy i energii wiązania. 3. Stosuje poznane zależności do rozwiązywania 1. Wymienia właściwości promieniowania jądrowego α, β,γ. 2. Zapisuje schematyczne reakcje rozpadu jąder prowadzące do powstawania promieniowania α, β oraz γ. 3. Stosuje poznane zależności do rozwiązywania 1. Wyjaśnia na czym polega emisja wymuszona promieniowania przez atomy. 2. Opisuje na czym polega inwersja obsadzeo w ośrodku czynnym lasera. 3. Stosuje zasadę zachowania energii do opisania przejścia elektronu między poziomami energetycznymi w atomie z udziałem fotonu. 1. Podaje stosunek wielkości atomu do rozmiarów jądra atomowego. 2. Stosuje poznane wielkości fizyczne do rozwiązywania zadao 1. Oblicza wartości energii spoczynkowej, deficytu masy i energii wiązania dla dowolnego pierwiastka układu okresowego. 2. Stosuje poznane wielkości fizyczne do rozwiązywania zadao 1. Opisuje rozpady alfa, beta (wiadomości o neutrinach nie są wymagane). 2. Opisuje sposób powstawania promieniowania gamma. 3. Posługuje się pojęciem jądra stabilnego i niestabilnego. 4. Stosuje poznane wielkości fizyczne do rozwiązywania zadao

11 3.4. Prawo rozpadu promieniotwórczego 3.5. Detekcja promieniowania jądrowego 3.6. Rozszczepienie jądra atomowego 3.7. Wpływ promieniowania jądrowego na materię i organizmy żywe niowania gamma; posługuje się pojęciem jądra stabilnego i niestabilnego; 1 3.4) opisuje rozpad izotopu promieniotwórczego posługując się pojęciem czasu połowicznego rozpadu; rysuje wykres zależności liczby jąder, które uległy rozpadowi; wyjaśnia zasadę datowania substancji na podstawie składu izotopowego, np. datowanie węglem 14 C; 1 3.6) opisuje wybrany sposób wykrywania promieniowania jonizującego 1 3.9) opisuje reakcję rozszczepienia uranu 235 U zachodzącą w wyniku pochłonięcia neutronu; podaje warunki zajścia reakcji łaocuchowej; 1 3.7) wyjaśnia wpływ promieniowania jądrowego na materię oraz na organizmy żywe; 3.8) podaje przykłady zastosowania zjawiska promieniotwórczości i energii jądrowej; 3.8. Energetyka jądrowa ) opisuje działanie elektrowni atomowej oraz wymienia korzyści i zagrożenia płynące z energetyki jądrowej; 1. Opisuje rozpad izotopu promieniotwórczego posługując się pojęciem czasu połowicznego rozpadu. 2. Zapisuje prawo rozpadu promieniotwórczego 3. Stosuje poznane zależności do rozwiązywania 1. Opisuje wybrany sposób wykrywania promieniowania jonizującego. 2. Wymienia jednostki określające ilośd promieniowania jonizującego. 1. Opisuje reakcje jądrowe stosując zasadę zachowania liczby nukleonów i zasadę zachowania ładunku oraz zasadę zachowania energii. 2. Opisuje reakcję rozszczepienia uranu 235 U zachodzącą w wyniku pochłonięcia neutronu. 3. Opisuje skąd bierze się energia bomby atomowej. 1. Wyjaśnia wpływ promieniowania jądrowego na materię oraz na organizmy żywe. 2. Charakteryzuje wielkości fizyczne opisujące ilośd pochłoniętego promieniowania jonizującego. 3. Podaje przykłady zastosowania zjawiska promieniotwórczości i energii jądrowej. 1. Opisuje działanie elektrowni atomowej. 2. Wymienia korzyści i zagrożenia płynące z energetyki jądrowej 1. Rysuje wykres zależności liczby jąder, które uległy rozpadowi. 2. Wyjaśnia zasadę datowania substancji na podstawie składu izotopowego, np. datowanie węglem 14 C. 1. Opisuje fizyczne podstawy działania wybranych urządzeo do detekcji promieniowania jonizującego. 2. Definiuje jednostki określające ilośd promieniowania jonizującego. 1. Zapisuje przykładowe reakcje jądrowe 2. Podaje warunki zajścia reakcji łaocuchowej. 3. Opisuje budowę bomby atomowej. 4. Wyjaśnia skąd bierze się energia bomby atomowej. 1. Opisuje zastosowanie promieniowania jonizującego w diagnostyce medycznej. 2. Opisuje zastosowanie promieniowania jonizującego do leczenia chorób nowotworowych. 1. Porównuje zapotrzebowanie na paliwo elektrowni jądrowej oraz węglowej o takich samych mocach.

12 3.9. Reakcje termojądrowe Podsumowanie wiadomości z działu fizyka atomowa Sprawdzenie wiadomości i umiejętności ) opisuje reakcje termojądrowe zachodzące w bombie wodorowej; Opisuje reakcje termojądrowe zachodzące w bombie wodorowej. 2. Opisuje zagrożenia dla współczesnego świata wynikające z istniejących arsenałów jądrowych i termojądrowych. 1. Szacuje wartośd energii wydzielonej podczas reakcji termojądrowej syntezy wodoru w hel. 2. Charakteryzuje fizyczne podstawy działania bomby termojądrowej. 4. Elementy astronomii 4.1. Budowa i ewolucja gwiazd ) opisuje reakcje termojądrowe zachodzące w gwiazdach; 4.2. Galaktyki ) opisuje budowę Galaktyki i miejsce Układu Słonecznego w Galaktyce; 4.3. Budowa Wszechświata. Obserwacyjne podstawy kosmologii 4.4. Ewolucja Wszechświata ) opisuje Wielki Wybuch jako początek znanego nam Wszechświata; zna przybliżony wiek Wszechświata, opisuje rozszerzanie się Wszechświata (ucieczkę galaktyk) ) opisuje Wielki Wybuch jako początek znanego nam Wszechświata; zna przybliżony wiek Wszechświata, opisuje rozszerzanie się Wszechświata (ucieczkę 1. Opisuje skale odległości w kosmosie. 2. Porównuje rozmiary ciał niebieskich. 1. Charakteryzuje poszczególne etapy ewolucji gwiazd. 2. Opisuje reakcje termojądrowe zachodzące w gwiazdach. 3. Posługuje się nazwami: gwiazda ciągu głównego, czerwony olbrzym, biały karzeł, mgławica planetarna, gwiazda neutronowa, pulsar, czarna dziura. 1. Opisuje budowę Galaktyki i miejsce Układu Słonecznego w Galaktyce. 2. Wymienia obserwacyjne dowody na rozszerzanie się Wszechświata. 3. Formułuje prawo Hubble a. 1. Opisuje Wielki Wybuch jako początek znanego nam Wszechświata. 2. Podaje przybliżony wiek Wszechświata. 1. Charakteryzuje narzędzia współczesnej astronomii. 2. Opisuje najważniejsze dokonania teleskopu kosmicznego Hubble a. 1. Dostrzega charakterystyczne gwiazdozbiory na nocnym niebie. 2. Wyjaśnia sposób powstawania diagramu Hertzsprunga-Russella. 3. Wskazuje położenia danej gwiazdy na diagramie Hertzsprunga- Russella. 4. Szacuje masę traconą przez Słooce w jednostce czasu. 1. Opisuje rozszerzanie się Wszechświata (ucieczkę galaktyk). 2. Posługuje się pojęciami ciemna energia oraz ciemna materia. 1. Wyjaśnia na czym polega paradoks ciemnego nieba. 2. Charakteryzuje poszczególne etapy rozwoju Wszechświata.

13 galaktyk);