Odpływ Z norweskiego przełożyła Iwona Zimnicka

HTML
DOWNLOAD

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Odpływ Z norweskiego przełożyła Iwona Zimnicka"

Krystian Adrian Wróbel
8 lat temu
Przeglądów:

3 Lars Saabye Christensen Odpływ Z norweskiego przełożyła Iwona Zimnicka Wydawnictwo Literackie

4 Tytuł oryginału: Sluk Copyright CAPPELEN DAMM AS 2012 Copyright for the Polish translation by Wydawnictwo Literackie, 2014 Wydanie pierwsze Opieka redakcyjna Anita Kasperek Redakcja Weronika Kosińska Korekta Dorota Trzcinka, Kamil Bogusiewicz, Małgorzata Wójcik Projekt okładki i stron tytułowych Marek Pawłowski Redakcja techniczna Bożena Korbut Printed in Poland Wydawnictwo Literackie Sp. z o.o., 2014 ul. Długa 1, Kraków bezpłatna linia telefoniczna: księgarnia internetowa: ksiegarnia@wydawnictwoliterackie.pl fax: (+48-12) tel.: (+48-12) Skład i łamanie: Scriptorium TEXTURA Druk i oprawa: Drukarnia POZKAL ISBN

5 PROLOG

6 Ojciec często powtarzał: Musisz umieć zbudować dom, zanim będziesz mógł go zaprojektować. Sam jako młody chłopak w Kopenhadze uczył się murarki, dopiero potem zaczął studiować architekturę. W końcu wyjechał do Norwegii, żeby się ożenić i projektować norweskie domy. Staliśmy teraz w dzielnicy Majorstua razem z co najmniej dwoma tysiącami innych widzów zaopatrzonych w słuchawki ochronne i wielkie okulary przeciwsłoneczne, jakbyśmy mieli być świadkami hałaśliwego zaćmienia słońca. Ale nie o to chodziło. Mieliśmy patrzeć, jak burzą budynek Philipsa. Mój ojciec swego czasu, w 1958 roku, był jednym z projektantów tego pierwszego budynku z fasadą kurtynową, dzięki której tych piętnaście pięter wydawało się lekkie, wręcz nieważkie. Budynek Philipsa stał się znakiem rozpoznawczym Oslo, ale wkrótce nastroje się odmieniły. Już w latach sześćdziesiątych uważano

7 go za ohydny i znienawidzony pomnik wszystkich okropieństw tego świata: zmonopolizowanego kapitału, wojny w Wietnamie, materializmu, wyzysku, EWG, tej poprzedniczki Unii Europejskiej, imperializmu bo czyż nie było przejawem amerykańskiego imperializmu budowanie w środku Oslo drapacza chmur, a w dodatku wyburzenie zasługującego na ochronę kina, żeby wieżowiec się zmieścił? Norweskie domy powinny być niskie, a przynajmniej tej samej wysokości. Najgorsze, że sam też przyłączyłem się do tego wyjącego chóru. Chodziłem do liceum i dałem się ponieść emocjom. Nie miałem odwagi się przyznać, że ojciec uczestniczył w projektowaniu budynku Philipsa. Czy to nie ja krzyczałem najgłośniej, gdy wyszydzano ten wieżowiec? Wstydziłem się pracy ojca. Ciągle się wstydzę tego wstydu. A teraz budynek miał zostać zburzony w wyniku tak zwanej controlled demolition. Specjalistów w dziedzinie rozbiórki kontrolowanej ściągnięto z USA, no bo skądinąd, przecież tej metody nigdy wcześniej nie stosowano w Norwegii. Budynek Philipsa był zatem pierwszy w swoim rodzaju, zarówno gdy go budowano, jak i gdy miał zostać zburzony. Działo się to w ostatnią niedzielę kwietnia 2000 roku, o godzinie trzy nastej zero zero. Matka nie chciała iść z nami. Czekała na nas w domu. Nie lubiła masowych demonstracji i dużych zgromadzeń. Działały na nią p r z y t ł a c z a j ą c o. Tego słowa używała często. Pr z y t ł a c z a j ą c y wpływ miały na nią góry, płaskowyże, usypiska kamieni. Zawsze mnie to dziwiło. Zupełnie mi się nie zgadzało. Skoro przytłaczały ją pustkowia i rozległe płaszczyzny w górach, to powinna dobrze czuć się wśród ludzi, albo odwrotnie, ale nie jedno i drugie. Tak mało rozumiałem. Matka znajdowała się pomiędzy. To było jej miejsce. W każdym razie nie poszła z nami. Wybraliśmy 10

8 11 się tylko we dwóch, ojciec i ja. Dochodziła trzynasta. Uświadomiłem sobie, że ojciec, gdy projektował budynek Philipsa, był młodszy ode mnie. To jego historia. Niewiele się odzywał. Ktoś przekazał jakąś informację przez głośnik. Najbardziej podnieconą część publiczności musieli powstrzymywać ochroniarze. Chciałem powiedzieć ojcu, że jestem z niego dumny, dumny z tego, że uczestniczył w projektowaniu tej budowli. Chciałem go przeprosić za to, że obmawiałem ten budynek, drwiłem z niego i go ośmieszałem. Nie udało mi się tego powiedzieć. Usłyszałem jedynie ostry odgłos wybuchu i sekundę później gmach Philipsa legł w pyle, we własnym pyle. Odbyło się to tak szybko, że wielu osobom zwyczajnie umknęło. Ktoś mruknął nawet, że powinni to powtórzyć, żeby ludzie mogli porządnie się przyjrzeć. Ja pomyślałem, że to dopiero próba. Ta myśl sprawiła mi ulgę to była dopiero próba, teraz budynek Philipsa podniesie się z pyłu i dymu, piętro po piętrze, a ja w końcu będę mógł powiedzieć ojcu, że jestem z niego dumny. Ojciec zachował kamienną twarz. Wyobrażam sobie, że mógł myśleć, a w każdym razie ja tak pomyślałem: aby móc zaprojektować dom, musisz również umieć go zburzyć. W powrotnej drodze do domu chciałem mu pokazać magnolię tuż przy uniwersytecie. Była w pełni rozkwitu. Biała, niemal przezroczysta korona w kwietniu gromadziła w sobie wszystkie pory roku, bo w jednym miesiącu i za kwitała, i więdła. Dlatego lśniła teraz nasyceniem mimo delikatnych barw. Ojciec położył mi rękę na ramieniu i powiedział: Wracamy do domu. Żeby mama się o nas nie martwiła.

Podobne dokumenty

Hektor i tajemnice zycia

François Lelord Hektor i tajemnice zycia Przelozyla Agnieszka Trabka WYDAWNICTWO WAM Był sobie kiedyś chłopiec o imieniu Hektor. Hektor miał tatę, także Hektora, więc dla odróżnienia rodzina często nazywała