r.

Transkrypt

1 TESTOWANIE TECHNOLOGII PRODUKCJI PSTRĄGA STOSOWANYCH W POLSCE W ŚWIETLE ROZPORZĄDZENIA KOMISJI (WE) NR 710/2009 środowiskowa i prozdrowotna optymalizacja produkcji r.

2 A. Wiśniewska 1, J. Szarek 2,Sidoruk M. 6, E. Siemianowska 3, J. Guziur 5, K. Goryczko 4, J. Koc 6, J. Zakrzewski 3 Badania kompleksowe w projekcie - część 1: metodyka oceny wpływu technologii gospodarowania wodą w obiektach pstrągowych na jakość wód powierzchniowych 1 Katedra IchSologii, 2 Katedra Patofizjologii, Weterynarii Sądowej i Administracji, 3 Katedra Podstaw Bezpieczeństwa, 4 Zakład Hodowli Ryb Łososiowatych, Instytut Rybactwa Śródlądowego im. S. Sakowicza w Olsztynie, 5 Katedra Biologii i Hodowli Ryb, 6 Katedra Melioracji i Kształtowania Środowiska, Uniwersytet Warmińsko- Mazurski w Olsztynie

3 Rybactwo śródlądowe - podział Rybactwo śródlądowe Chów i hodowla ryb w urządzeniach wodnych Gospodarka rybacka prowadzona w śródlądowych wodach powierzchniowych Rybactwo zawodowe Amatorskie połowy ryb rybactwo jeziorowe rybactwo rzeczne

4 W ramach ogólnej problematyki ochrony środowiska w rybactwie wyraźnie zaznacza się również kwes`a ochrony wód. Woda jest jednym z jego elementów, w związku z tym problematyka będąca przedmiotem rozważań jest uregulowana w aktach prawnych, które nie tylko bezpośrednio stanowią o ochronie wód, ale również odnoszą się do ochrony środowiska w ogólności. Z aktów prawa wspólnotowego należy wymienić w szczególności dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady WE nr 2000/60 z 23 października 2000 r. ustanawiającą ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej (tzw. ramowa dyrektywa wodna) oraz dyrektywę Rady EWG nr 1991/676 z 12 grudnia 1991 r. dotyczącą ochrony wód przed zanieczyszczeniami powodowanymi przez azotany pochodzenia rolniczego. Jeśli chodzi o prawo krajowe, przepisy dotyczące ochrony wód w procesie produkcji rolnej rozproszone są w różnych aktach prawnych. W szczególności należy wskazać ustawę z 18 lipca 2001 r. - Prawo wodne9 i ustawę z 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (POŚ).

5 Charakterystyka obecnego stanu wód Rzeki należące do zlewiska Morza Bałtyckiego (99.7%) Rzeki należące do zlewiska Morza Czarnego (0,3%) Większość rzek należy do dorzecza Wisły i Odry (89.9%) Niewielka ilość zbiorników zaporowych 7085 jezior większych niż 1 ha o łącznej powierzchni ok. 281 tys. ha

6 DOSTĘPNOŚĆ WODY

7 Zachodniopomorskie Wielkopolskie Warmińsko- mazurskie Świętokrzyskie Śląskie Pomorskie Podlaskie Podkarpackie Opolskie Mazowieckie Małopolskie Łódzkie Lubuskie Lubelskie Kujawsko- pomorskie Dolnośląskie Powierzchnia napełniana 49,8 w tys. ha Obiekty napełniane 791 o powierzchni w ha: Do ha i więcej 7 Pobór wody w hm3 1078,2 Eksploatacja sieci wodociągowej bez zużycia wody na cele przemysłowe przez wodociągi stanowiące własność gmin, wojewódzkich zakładów usług wodnych i spółek wodnych Rolnictwo i leśnictwo Przemysł

8 Zmiana naturalnego reżimu hydrologicznego wód powierzchniowych - przyczyny Nadmierny pobór wód powierzchniowych Nadmierny pobór wód podziemnych Eksploatacja górnicza Budowa zapór i stopni wodnych Szczytowa praca elektrowni wodnych Zmniejszenie naturalnej retencji zlewni Zabudowa i niewłaściwa regulacja cieków Eksploatacja kruszywa z koryt rzek i dolin rzecznych Niewłaściwa gospodarka na stawach rybnych

9 Zanieczyszczenie wód powierzchniowych - przyczyny Zanieczyszczenia pochodzące ze źródeł rolniczych Nieoczyszczone ścieki z gospodarstw domowych i terenów rekreacyjnych Zbyt duży ładunek zanieczyszczeń odprowadzanych do odbiorników z oczyszczalni ścieków komunalnych i przemysłowych Zanieczyszczenia z chowu i hodowli ryb Odcieki ze składowisk odpadów Zanieczyszczenie odpadami zbiorników wodnych oraz koryt rzek i potoków Odprowadzanie wód chłodniczych Budowa zapór i stopni wodnych

10 Według Ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie (Dz. U. z 2007 r., Nr 75, poz. 493, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą szkodową: SZKODA W ŚRODOWISKU to negatywna mierzalna zmiana stanu lub funkcji elementów przyrodniczych (gatunków chronionych, chronionych siedlisk przyrodniczych, wody, ziemi), oceniona w stosunku do stanu początkowego, spowodowana bezpośrednio lub pośrednio przez działalność prowadzoną przez podmiot korzystający ze środowiska. Ponadto, jeżeli zmiana stanu lub funkcji elementów przyrodniczych ma mierzalny, negatywny skutek dla zdrowia ludzi, uznaje się, że wystąpiła szkoda w środowisku! w gatunkach chronionych jeżeli ma znaczący negatywny wpływ na osiągnięcie lub utrzymanie właściwego stanu ich ochrony SZKODA W ŚRODOWISKU w chronionych siedliskach przyrodniczych jeżeli ma znaczący negatywny wpływ na osiągnięcie lub utrzymanie właściwego stanu ich ochrony w wodach jeżeli ma znaczący negatywny wpływ na stan ekologiczny, chemiczny lub ilościowy wód w powierzchni ziemi jeżeli stanowi zagrożenie dla zdrowia ludzi lub powoduje konieczność zmiany dotychczasowe go sposobu wykorzystania powierzchni ziemi

11 Charakterystyka klas jakości wód powierzchniowych od 2004 Klasa I wody bardzo dobrej jakości, w których wartość czynników fizykochemicznych są kształtowane wyłącznie w efekcie naturalnych procesów, oraz nie wskazują na wpływ działalności człowieka. Klasa II wody dobrej jakości, w których wartość niektórych czynników fizykochemicznych są podwyższone w wyniku naturalnych procesów, oraz nie wskazują na wpływ działalności człowieka albo jest to bardzo słaby wpływ. Klasa III - wody zadowalającej jakości Klasa IV - wody zadowalającej jakości, w których wartości są podwyższone Klasa V wartości fizykochemiczne potwierdzają działalność człowieka

12 Charakterystyka klas jakości wód podziemnych od 2004 Klasa I bardzo dobra jakość: wartości wskaźników jakości wody są kształtowane jedynie w efekcie naturalnych procesów zachodzących w warstwie wodonośnej. Klasa II wody o dobrej jakości: wartości wskaźników jakości wody nie wskazują na oddziaływania antropogeniczne lub wskazują na bardzo słabe oddziaływania. Klasa III wody o zadowalającej jakości: wartości wskaźników jakości wody są podwyższone w wyniku naturalnych procesów lub słabego oddziaływania antropogenicznego. Klasa IV wody niezadowalającej jakości: wartości wskaźników jakości wody są podwyższone w wyniku naturalnych procesów oraz wyraźnego oddziaływania antropogenicznego. Klasa V wody o złej jakości: wartości wskaźników jakości wody potwierdzają oddziaływania antropogeniczne.

13 Przepisy w Polsce uzależniają jakość ścieków od wielkości oczyszczalni i odbiornika. Parametry jakie powinny spełniać ścieki odprowadzane do wód lub gleby ujmuje: w Rozporządzenie w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego Dziennik Ustaw - Dz. U. nr 137 poz. 984 z dn z póź. zm.

14 Parametry jakie powinny spełniać ścieki odprowadzane do wód lub gleby Najwyższe dopuszczalne wartości wskaźników zanieczyszczeń Najwyźsze dopuszczalne wartości wskaźników RLM: L.p. Nazwa wskaźnika Jednostka od 2000 do 9 od do od do i Ponizej powyzej 1. (BZT 5 ), oznaczane z dodatkiem inhibitora nitryfikacji mg O 2 /l min (ChZT Cr ) oznaczane metodą dwuchromianową mg O 2 /l Zawiesiny ogólne mg/l Azot ogólny (suma azotu Kjeldahla (N org + N NH4 ), azotu azotynowego i azotanowego) mg N/l Fosfor ogólny mg P/l

15 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006 r. w załączniku nr 9 ustala najwyższe dopuszczalne przyrosty ilości substancji dla oczyszczonych wód wykorzystanych na potrzeby chowu lub hodowli ryb łososiowatych, które przedstawiono poniżej: Lp. Nazwa wskaźnika Jednostka miary Najwyższy dopuszczalny przyrost ilości substancji 1 BZT 5 mg O 2 /l 3 2 ChZT Cr mg O 2 /l Zawiesiny ogólne Azot ogólny Fosfor ogólny mg/l 6 mg N/l 1 mg P/l 0,1

16 WARTOSCI GRANICZNE WSKAZNIKÓW JAKOSCI WÓD ODNOSZACE SIE DO JEDNOLITYCH CZESCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH W CIEKACH NATURALNYCH JAK STRUGA, STRUMIEN, POTOK, RZEKA (ELEMENTY FIZYKOCHEMICZNE)

17 WARTOSCI GRANICZNE WSKAZNIKÓW JAKOSCI WÓD ODNOSZACE SIE DO JEDNOLITYCH CZESCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH W CIEKACH NATURALNYCH JAK STRUGA, STRUMIEN, POTOK, RZEKA (ELEMENTY FIZYKOCHEMICZNE)

18 . Badanie jakości wody Wskaźniki fizykochemiczne: l Temperatura nie powinna przekraczać 26 st.c, l Smak zależy od zawartości soli w wodzie i może być słodki, słony (wskazuje na zawartość chlorku sodu) lub gorzki (siarczan magnezu), l Zapach wynika z zawartości mikroorganizmów i niektórych związków chemicznych. Trzy podstawowe zapachy, to: roślinny R, gnilny G, specyficzny S), a ich intensywność określa się w sześciostopniowej skali,

19 . Badanie jakości wody Wskaźniki fizykochemiczne: l l l Odczyn powinien się zawierać 6 9 ph, Twardość zawartość soli wapnia, magnezu, cynku, glinu i żelaza, Mętność zależy od zawartości w wodzie nierozpuszczalnych substancji organicznych i nieorganicznych,

20 . Badanie jakości wody Wskaźniki fizykochemiczne: l l Chemiczne zapotrzebowanie tlenu (ChZT) ilość tlenu wymagana do chemicznego utlenienia zawartych w wodzie związków organicznych i niektórych nieorganicznych. Wykorzystuje się tu nadmanganian lub dwuchromian potasu, Biochemiczne zapotrzebowanie tlenu (BZT5) ilość tlenu potrzebna do biologicznego utlenienia (rozłożenia przez mikroorganizmy) związków organicznych zawartych w próbce wody w ciągu 5 dni w temp. 20 st. C. Wartość nie powinna przekraczać 12 mg/l.

21 Badanie jakości wody Wskaźniki biologiczne: l Miano coli testy na obecność bakterii Escherichia coli pałeczki okrężnicy. Obecność tej bakterii świadczy o zanieczyszczeniu wody ściekami komunalnymi, może wskazywać też na obecność innych groźnych bakterii, jak: pałeczka duru brzusznego, czerwonki, a nawet przecinkowiec cholery. Wskaźnik powinien się mieścić w granicach od 1 do 0,01 litra. l Indeks saprobowości określany jest na podstawie obecności gatunków wskaźnikowych lub całych ich zespołów.

22 Metodyka badań w projekcie obiekty o jednokrotnym wykorzystaniu wody (OOH), obiekty z wielokrotnym jej wykorzystaniem (RAS). wyznaczono punkty pomiarowe do oceny wody, tzn. obrazujące jakość wody dopływającej do obiektów, wody w stawach z których pobierano próby ryb i odpływającej z gospodarstw rybackich.

23 TECHNOLOGIA OOH Otwarte Obiekty Hodowlane - jednokrotne wykorzystanie wody, woda przepływa przez zbiorniki tylko raz, wychodząc jako woda poprodukcyjna na zewnątrz systemu. Rys. M. Sidoruk

24 TECHNOLOGIA RAS Obieg zamknięty - system recyrkulacji, woda krąży między zbiornikami i jest wykorzystywana ponownie po przetworzeniu (np. przez filtrowanie). Schemat produkcji ryb łososiowatych w oparciu o kilkustopniowy system oczyszczania wody. Źródło:

25 przeprowadzono analizy jakości środowiska wodnego na obiektach, które można podzielić na dwie grupy pod względem kategorii gospodarki wodnej. Wydzielono grupę obiektów o jednokrotnym wykorzystaniu wody i grupę z wielokrotnym użyciu wody często utożsamianą z zamkniętym cyklem obiegu wody. Badania jakości wody wykonano we wszystkich obiektach w dwu terminach tzn. około 30 dni przed odłowem i w dniu odłowu ryb w każdym z sezonów. W wybranych punktach wykonano analizy wody (in situ) za pomocą wieloparametrycznej sondy do badań właściwości fizycznych wody YSI 6600 w następującym zakresie: Ø Temperatura [ C], Ø Natlenienie wód stężenie [mg/l] oraz nasycenie tlenem [%], Ø Potencjał oksydoredukcyjny [mv], Ø Odczyn [ph], Ø Przewodnictwo elektrolityczne właściwe [µs/cm], Ø Zasolenie [ppt].

26 Z tych samych miejsc pobrano próby wody do analizy laboratoryjnej. Próbki wody pobierano do pojemników o objętości 5 dm3 wykonanych z polietylenu, utrwalono i przewieziono do laboratorium, w którym wykonano następujące oznaczenia: BZT5 metodą respirometryczną w aparacie OXI- Top, ChZT metodą dichromianową, azot azotanowy (V) - N- NO3 kolorymetrycznie z kwasem dwusulfanilowym, azot azotanowy (III) N- NO2 kolorymetrycznie z kwasem sulfanilowym, azot amonowy N- NH4 - kolorymetrycznie z odczynnikiem Nesslera, azot Kiejdahla Nkj metodą destylacji po mineralizacji w kwasie siarkowym, fosfor ogólny i fosforanowy - kolorymetrycznie po mineralizacji z molibdenianem amonu i chlorkiem cynawym jako reduktorem, sucha pozostałość metodą wagową po wyprażeniu w temp. 105 C, substancje popielne - po prażeniu w 550 C, węglany HCO3- metodą acydymetryczną z kwasem solnym, siarczany SO42- - metodą nefelometryczną, sód Na+, potas K+, wapń Ca2+ - metodą spektrofotometrii atomowej, magnez Mg2+ - metodą kolorymetryczną z żółcienią tytanową, zawartość ołowiu i kadmu metodą spektrometrii absorpcji atomowej.

27 Wyniki badań własnych Materiał badany: WODA Wpływająca na obiekty chowu i hodowli Odpływająca z obiektu po cyklu procesu technologicznego 1- OOH 2- OOH 3- OOH 1- RAS 2- RAS 3- RAS

28 Przykładowe wyniki obiekt OOH Woda przed Odpływ z Odpływy ze stawu Wskaźnik Jednostka obiektem obiektu P og mg dm - 3 0,144 0,104 0,088 P- PO 4 mg dm - 3 0,094 0,081 0,084 N og mg dm - 3 0,85 0,91 0,92 N kiej mg dm - 3 0,720 0,790 0,790 N- NH 4 mg dm - 3 0,059 0,059 0,059 N- NO 2 mg dm - 3 0,0042 0,0046 0,0066 N- NO 3 mg dm - 3 0,124 0,118 0,126 Przykładowe wyniki obiekt RAS Wskaźnik Jednostka Woda przed obiektem Odpływy ze stawu Odpływ z obiektu P og mg dm - 3 0,158 0,198 0,165 P- PO 4 mg dm - 3 0,112 0,137 0,134 N og mg dm - 3 1,22 2,69 2,72 N kiej mg dm - 3 1,070 1,610 1,320 N- NH 4 mg dm - 3 0,063 0,0765 0,0780 N- NO 2 mg dm - 3 0,0457 0,0784 0,0636 N- NO 3 mg dm - 3 0,100 1,005 0,731

29 Wpływ na środowisko Zrzut biogenów na podstawie wyników 6 hodowli pstrąga Analiza badań wody 6 obiektów hodowlanych: - w okresie wykonano 432 pobrania próbek wody ( po 9 w każdym gospodarstwie w poszczególnych sezonach) - badania obejmowały: - BZT5 - ChZT5 - Azot ogólny - Fosfor ogólny - przeliczono wyniki badań (mg/l) na faktyczną zawartość substancji w kg (zgodnie z dyspozycyjną ilością wody i porównano z dozwolonymi zrzutami (zał. nr 9 do rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006 r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego)

30 Analiza danych symulacja odziaływania na podstawie poborów wiosennych (dane z jednego kwartału) ilość wody dyspozycyjnej ilość wody w w analizowanej analizowanej technologii w technologii l/s kwartale l/s Dop. kwartalne obciążenia w kg rzeczywista norma faktyczna emisja w kg/ realizacja Wsk. przyrostu emisja kwartał wobec normy Łącznie 44, ,00 Nog , Pog 0, , BZT , ChZT , OOH 36, ,00 Nog , Pog 0, , BZT , ChZT , RAS 7, ,00 Nog , Pog 0, , BZT , ChZT ,

31 Analiza danych symulacja odziaływania na podstawie poborów jesiennych (dane z jednego kwartału) ilość wody dyspozycyjnej ilość wody w dopuszczalne w analizowanej kwartalne rzeczywista analizowanej technologii w norma obciążenia w faktyczna emisja w kg/ realizacja wobec technologii l/s kwartale l/s Wsk. przyrostu kg emisja kwartał normy Łącznie 44, ,00 Nog , Pog , BZT , ChZT , OOH 36, ,00 Nog , Pog , BZT , ChZT , RAS 7, ,00 Nog , Pog , BZT , ChZT ,

32 Wpływ na środowisko Zrzut biogenów analiza faktycznego wpływu na rzeki (dane niepełne) , , , , , ,00 OOH RAS OOH RAS OOH RAS OOH RAS Nog Pog BZT5 ChZT dopuszczalne kwartalne obciążenia w kg rzeczywista emisja w kg/kwartał (wiosna+jesień 2011) , , , ,00 50, ,00-100,00-150,00-200,00-250,00 OOH RAS OOH RAS OOH RAS OOH RAS Nog Pog BZT5 ChZT wartość realizacji normy w %

33 Na podstawie analiz wody pobranej miesiąc przed odłowem ryb stwierdzono, że w większości gospodarstw wody dopływające do obiektów hodowlanych spełniały wymagania jakim powinny odpowiadać wody śródlądowe będące środowiskiem życia ryb łososiowatych (Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4 października 2002 r. Dziennik Ustaw Nr 176). Jedynie w przypadku gospodarstwa RAS normy te były nieznacznie przekroczone pod względem wartości BZT5, ChZT i Nog. Wodę zasilającą obiekty można zakwalifikować jako mezotroficzną pod względem koncentracji w niej składników biogennych. Mineralne formy azotu, czyli związki mogące niekorzystnie wpłynąć na żywotność ryb występowały w ilościach wielokrotnie niższych od stężeń szkodliwych. Wody zasilające stawy były dobrze natlenione o wysyceniu tlenem kształtującym się w zakresie 60,4-90%. Nie zaobserwowano znaczącego wpływu chowu pstrąga na wskaźniki zasolenia wód zarówno w gospodarstwach z jednokrotnym jak i wielokrotnym zużyciem wody. W gospodarstwach z jednokrotnym wykorzystaniem wody stwierdzono zwiększenie się stężenie tlenu w wodach odpływających z gospodarstw o ok. 3-21%, natomiast w gospodarstwach z zamkniętym obiegiem wody następowało zubożenie wody w tlen o ok. 7-45%.

34 Na podstawie analiz wody pobranej w trakcie odłowu ryb, stwierdzono, że: dopływające wody do wszystkich gospodarstw były bardzo dobrze natlenione, a stężenie tlenu rozpuszczonego wahało się w zakresie 7,71-11,07 mg dm- 3. wody charakteryzowały się odczynem obojętnym lub słabo zasadowym i mieściły się w granicach od 6,96 do 8,20. wartości przewodności właściwej w wodach wszystkich gospodarstwach nie przekraczały 479 µs cm- 1, mieszcząc się granicy I klasy jakości wody. w optymalnych granicach kształtował się odczyn wody, zawartość suchej pozostałości oraz BZT5 i ChZTcr, które nie przekraczały zakresów optymalnych. koncentracja azotu amonowego głównego czynnika mogącego niekorzystnie wpłynąć na żywotność ryb w wodach dopływających do gospodarstw występowała w ilościach wielokrotnie niższych od stężeń szkodliwych i wahała się od 0,038 do 0,193 mg dm- 3.

35 Na podstawie analiz wody pobranej w trakcie odłowu ryb, stwierdzono, że: wyniki wód odpływających z gospodarstw chowu pstrąga wskazują, że takie użytkowanie wód ma wpływ na niektóre wskaźniki jakości wody przesuwając je w kierunku niekorzystnym choć nadal mieszczącym się w normach. Większe oddziaływanie prowadzonej produkcji obserwuje się w gospodarstwach stosujących technologię wielokrotnego wykorzystania wody niż w gospodarstwach z jej jednokrotnym wykorzystaniem. we wszystkich gospodarstwach z zamkniętym cyklem wody obserwowano wzrost koncentracji związków biogennych w wodach odpływających. Największy przyrost koncentracji odnotowano w odniesieniu do azotu amonowego (1-20 krotnie) oraz fosforu ogólnego (1,5-7,5 krotnie), również w przypadku BZT5 stwierdzono około 2 dwukrotny wzrost wartości tego wskaźnika w stosunku do wejściowego. W przypadku obiektów z jednokrotnym użyciem wody obserwowano mniejszy wzrost stężeń substancji w stawach niż w gospodarstwach z zamkniętym obiegiem wody i było to w przypadku fosforu ogólnego o 1,7-4,6 krotnie więcej oraz o 1,2-3 krotnie w przypadku azotu amonowego. W gospodarstwach z jednokrotnym wykorzystaniem wody obserwowano zwiększenie się stężenia tlenu w wodach odpływających z gospodarstw o ok %, natomiast w gospodarstwach z zamkniętym obiegiem wody następowało zubożenie wody w tlen o ok %.

36 Analiza Pog 1 0,8 0,6 0,4 1- OOH mg P/l 0,2 2- OOH 3- OOH 1- RAS 0 Woda przed obiektem (średnie) Odpływ z obiektu (średnie) norma I klasa norma II klasa różnica odpływ/ dopływ dopuszczalny wzrost 2- RAS 3- RAS - 0,2-0,4-0,6-0,8

37 Analiza Nog OOH mg N/l OOH 3- OOH 1- RAS 2- RAS 3- RAS 0 Woda przed obiektem (średnie) Odpływ z obiektu (średnie) norma I klasa norma II klasa różnica odpływ/ dopływ dopuszczalny wzrost - 2

38 Analiza BZT mg O2/l OOH 2- OOH 3- OOH 1- RAS 2- RAS 3- RAS Woda przed obiektem (średnie) Odpływ z obiektu (średnie) norma I klasa norma II klasa różnica odpływ/ dopływ dopuszczalny wzrost

39 Analiza ChZT mg O2/l OOH 2- OOH 3- OOH 1- RAS 2- RAS 3- RAS 0 Woda przed obiektem (średnie) Odpływ z obiektu (średnie) norma I klasa norma II klasa różnica odpływ/ dopływ dopuszczalny wzrost

40 POSDUMOWAIE I WNIOSKI Ø Przeprowadzone badania wykazały, że wody wykorzystywane do zasilania obiektów hodowlanych nie zawsze spełniały wymagania jakim powinny odpowiadać wody śródlądowe I bądź II klasy czystości. Ø Szczególnie w przypadku BZT5 i ChZT normy te były przekroczone. Ø W przypadku P, jedno z gospodarstw miało znacznie przekroczone wartości na wejściu. Po przepłynięciu przez stawy ewentualne pogorszenie wskaźników jakości wód nie powodowało zmiany klasy ich jakości, jedynie w przypadku gospodarstwa o najgorszym wskaźniku BZT5 na wejściu, stwierdzono, na odpływie obniżenie się jej jakości z I do III klasy. Ø W większości gospodarstw obserwowano dużą redukcję ładunków zanieczyszczeń w przypadku gorszych warunków wejściowych. Ø Wody wykorzystywane do zasilania gospodarstw rybackich spełniały wymagania jakim powinny odpowiadać wody śródlądowe będące środowiskiem życia ryb łososiowatych.

41 POSDUMOWAIE I WNIOSKI Ø Wykorzystanie wody w chowie pstrągowym nie powodowało zmiany klasy ich jakości (Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 listopada 2011 r. Dziennik Ustaw Nr 257). Ø Obecne regulacje zrzutu wód pohodowlanych są bardzo racjonalne: - są precyzyjne i dość restrykcyjne w porównaniu do reszty UE, - pozwalają obiektom chowu funkcjonować na początku sezonu zanim rozpocznie się wegetacja flory wodnej (faktyczny zrzut w okolicach normy), - w bilansie całego sezonu, następuje faktyczna redukcja trzech spośród pięciu badanych substancji, - Obiekty znajdujące się na ciekach o dużej zlewni, pobierające największą ilość wody są faktycznymi oczyszczalniami dla cieków, Ø Technologia chowu nie miała wpływu na bioakumulację Mg, K, N i P, natomiast wpływała na koncentrację Ca, Na, Cd i Pb w tkance mięśniowej pstrąga tęczowego. Ø Koncentracja Na i P w wodzie wpływała na bioakumulację tych pierwiastków w mięśniach pstrąga.

42 POSDUMOWAIE I WNIOSKI Założenia gospodarki wodnej stawiają nowe wymagania wobec prowadzenia hodowli bądź chowu ryb z uwzględnieniem zarówno możliwości i opłacalność produkcji, z określeniem wpływu tej działalności na środowisko przyrodnicze. Jakość wód odprowadzanych z gospodarstw rybackich jak i ich obciążenie ładunkiem zanieczyszczeń zależy od szeregu różnych czynników. Uwzględnić tu należy: jakość wód zasilających stawy, gatunek ryb, metodę ich chowu, ilość i jakość skarmionej paszy oraz czynniki metrologiczne i fizjograficzne.

43 Wnioski Trafna identyfikacja problemów (bez obligatoryjnego wskazywania winnych) zastosowanie odpowiednich działań naprawczych (nie likwidacyjnych) osiągnięcie lub utrzymanie co najmniej dobrego stanu wód oraz ekosystemów od wód zależnych