GOŁĘBIE i drobny inwentarz

Transkrypt

1

2 2

3 Szanowni Państwo, Koleżanki i Koledzy Hodowcy Zakończył się okres wystawowy sezonu , odbyły się w tym czasie wystawy regionalne, Krajowa Wystawa Młodych Gołębi Rasowych, a najważniejszą imprezą była Krajowa Wystawa Gołębi Rasowych i Drobnego Inwentarza, którą nasz Związek zorganizował wspólnie z Targami Kielce S.A. w Kielcach w dniach stycznia br. Wystawa ta, w historii wystaw organizowanych dotychczas w Polsce, była zdecydowanie największa i najbardziej okazała. Zorganizowaliśmy ją, akcentując i promując przede wszystkim hodowlę zwierząt ras polskich. Naszą ideę poparł Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi, przyznając dla najlepszych hodowców 11 nagród w dowód uznania ich starań i osiągniętych wyników w hodowli. O naszej wystawie po raz pierwszy poinformowani zostali Marszałkowie 16 województw naszego kraju, reakcja wszystkich była pozytywna, a siedmiu z nich ufundowało nagrody dla wystawców ze swojego województwa. Doceniamy to i będziemy tę współpracę rozwijać, a za pozytywną reakcję i przyznane nagrody w imieniu Polskiego Związku i laureatów raz jeszcze dziękujemy. Wystawa cieszyła się dużym zainteresowaniem szczególnie wśród mieszkańców Kielc i okolic. Z satysfakcją przyjęliśmy delegację Niemieckiego Związku Hodowców Gołębi Rasowych wraz z przedstawicielami Saksońskiego i Lipskiego Związku w liczbie około 50 osób, reprezentowaną przez hodowców, prezesów i członków Zarządów. Niemieccy hodowcy byli mile zaskoczeni jakością prezentowanych eksponatów oraz organizacją wystawy. Oczekujemy, że zgodnie z deklaracją w roku przyszłym będą uczestnikami naszej wystawy. Biorącym udział w wystawie prawie 450 hodowcom, którzy zaprezentowali blisko 6000 GOŁĘBIE i drobny inwentarz eksponatów, składam w imieniu Komitetu Organizacyjnego serdeczne podziękowania. Szczególne podziękowania należą się Komitetowi Organizacyjnemu za poświęcony czas i włożoną pracę. Dziękuję także wielu osobom, które pracowały przy organizacji wystawy, a których nie wymieniono w katalogu. Wszystkim raz jeszcze serdecznie dziękuję! Także Komisja Sędziowska wykonała dobrze swoją pracę, a wyniki oceny, jak sądzimy, zadowoliły większość wystawców. Gratulujemy także naszym członkom, którzy zaprezentowali na wystawie najwięcej eksponatów. Trójka zajmująca miejsca na podium to: Dolnośląskie Stowarzyszenie HGRiDI 386 eksponatów, Warszawski Związek HGRiDO 314 eksponatów oraz Szczeciński Związek HGRiDO 294 eksponaty. Z satysfakcją zwracamy uwagę na skład osobowy Komitetu Honorowego, który podkreślił rangę naszej wystawy. Z dużym uznaniem oceniamy kilkuletnią już współpracę naszego Związku z Targami Kielce S.A. jako bardzo dobrą i owocną. Zarządy obu tych instytucji wyrażają gotowość i chęć dalszej współpracy, tak aby wystawy były coraz atrakcyjniejsze, a w przyszłości osiągnęły wymiar europejski. Naszym hodowcom na progu nowego okresu hodowlanego życzymy, aby każdy osiągnął zamierzony cel, aby towarzyszyło temu pełne zadowolenie z uzyskiwanych wyników w hodowli gołębi, drobiu ozdobnego, królików i innych drobnych zwierząt. Zwieńczeniem efektów hodowlanych i prezentacją wyników winna być następna Krajowa Wystawa Gołębi i Drobnego Inwentarza w roku Liczymy na zdecydowanie większy udział wystawców, skuteczniejsze zaangażowanie się Zarządów naszych członków, a ze swej strony obiecujemy jeszcze lepszą organizację. Godfryd Kuryło Pełnych spokoju i radości Świąt Wielkanocnych, dobrego wypoczynku w rodzinnym gronie oraz optymizmu, energii i nadziei na lepszą przyszłość. Wszystkim Koleżankom i Kolegom Hodowcom oraz ich Rodzinom życzy Zarząd PZHGRiDI OPRACOWANIE GRAFICZNE: BOGUSIA OLBRYŚ KIELCE Uczymy się od najlepszych! Agnieszka Jędraszek Krajowa Wystawa w Kielcach - Okiem obserwatora Zbigniew Gilarski Pomorski KH Sokoła Gdańskiego w Kielcach Tomasz Strzelkowski Rasy wschodnie Polski Klub Pawika Mazowiecka sroka białoogoniasta Mirosław Budzianowski Sprawozdanie z IX Wystawy Klubowej w Radomiu Andrzej Grabowski Hodowcy społecznicy Jubileusz 30-lecia OZHDI Bielsko-Biała Andrzej Liwczak XV Wystawa Gołębi Rasowych i Drobnego Inwentarza Chełmża 2014 VI Zamojska Wystawa Gołębi Rasowych i Drobiu Ozdobnego II Polsko Niemiecka Wystawa w Drzonkowie Ignacy Bazan, Adam Orzechowski Fotografia a prawo Współczesność a walki kogutów Miloslaw Procházka Kura minorka Polskie kury w polskich ogrodach - Powsin 2014 Wanda Rakoczy Popielatka z Proszowic Polscy hodowcy królików mają wzorzec! Vlastimil Šimek Sprawozdanie ze spotkania dot. hodowli i rozwoju drobiu Sebastian Kotas Immunoterapia KOMUNIKATY Janusz Marchelski Leszek Borysiak Stanisław Tyc Zbigniew Gilarski Świeżość i nowe wizje... czyl Klub Karzełka Polskiego Karol Chmielewski dr inż. Michał Dudek Andrzej Dubiel Andrzej Koralewski str. 4-8 str str str str. 18 str. 19 str str str str str str. 30 str. 31 str str str str str. 47 str str str. 56 str WYDAWCA: Polski Związek Hodowców Gołębi Rasowych i Drobnego Inwentarza Heleny Marusarz Tarnów, tel e mail; pzhgridi@interia.pl Nr konta bankowego: PKO Bank Polski SA RADA PROGRAMOWA: Prezes PZHGRiDI Jan Pajka, prof. Zbigniew Dorynek, prof. Andrzej Dubiel, Godfryd Kuryło, Zbigniew Rajski, Marek Rzepka, Stanisław Wójcik. ZESPÓŁ REDAKCYJNY: Jerzy Szawiel gołębie (tel ) prof. Manfred Uglorz gołębie (tel ) KARZEŁEK POLSKI POMARAŃCZOWOSZYI (ODMIANA BARWNA PRZYGOTOWANA DO REJESTRACJI) FOT I HOD. GRZEGORZ JABŁOŃSKI; PROJEKT OKŁADKI: JAKUB SZEPIELAK REDAKTORZY TEMATYCZNI: GOŁĘBIE: Andrzej Grabowski, Stanisław Gryba, Krzysztof Stachurski, Jurek Splett (Niemcy), Witus Obruśnik, Kazimierz Płaczkowski, Zygmunt Woźniak. DRÓB i EGZOTYKA: Wanda Rakoczy. WETERYNARIA: Aleksandra i Tomasz Klimczakowie, dr n. wet. Tomasz Stenzel. OPRACOWANIE GRAFICZNE: Łukasz Tumidajski PL. ISSN: ; Nakład 3400 egzemplarzy Redakcja zastrzega sobie prawo do ewentualnych zmian treści, skrótów tekstów przyjętych do publikacji oraz terminów ich publikacji. Redakcja nie zwraca otrzymanych materiałów. Poglądy i opinie wyrażone w artykułach przez autorów niekoniecznie wyrażają punkt widzenia redakcji. Redakcja nie bierze odpowiedzialności za treść artykułów. Za treść ogłoszeń, reklam nie odpowiadamy. 3

4 KIELCE Uczymy się od najlepszych! prof. dr Jans-Joachim Schille - członek Zarządu EE, uczestnik Wieczoru Hodowcy Ceremonia dekoracji zwycięzców Wystawy Krajowej Kielce 2014 Dr Heinrich Lothar podczasu symbolicznego zaprzysiężenia przez Czarownice Kieleckie w czasie Wieczoru Hodowcy O ile zeszłoroczna wystawa krajowa mogła uchodzić w pewnych kwestiach za niezupełnie doskonałą, wielu wystawców dopatrywało się w niej drobnych niedociągnięć o tyle tegoroczna zaskoczyła swym kunsztem wszystkich. Pierwsze, na co zwracało się uwagę już przy wejściu, to rozbudowa samego obiektu Targi Kielce. Znacznie poprawiły się warunki wystawiennicze, miało się wręcz wrażenie, że hale zostały dopracowane w najmniejszym detalu ze szczególnym zwróceniem uwagi na predyspozycje i oczekiwania wystawców. Targi Kielce tym bardziej stały się miejscem, w którym organizowanie wystaw na światowym poziomie, chciałoby się powiedzieć, jest zjawiskiem naturalnym, a wysoka jakość usług zapewnia komfort i przekonanie, że nasze interesy związane z wystawą znajdują się w najlepszych rękach. Ale to nie wszystko... aspiracje sięgają dużo dalej. Jak powiedział Prezydent Kielc Wojciech Lubawski w swoim liście otwartym do hodowców Wiemy, że rynek wystawienniczy jest bardzo konkurencyjny, dlatego nie spoczywamy na laurach i stawiamy na promocję i ciągły rozwój. Z kolei Andrzej Mochoń, Prezes Zarządu Targi Kielce, mówi: infrastruktura Targów Kielce, nasze doświadczenie i możliwości organizacyjne sprawiają, że nieobca jest nam myśl o zorganizowaniu w Kielcach Europejskiej Wystawy Gołębi jesteśmy otwarci na takie wyzwanie i chętni, aby z sukcesem mu sprostać. Choć wielu trudno będzie uwierzyć w taką wizję, nie jest ona aż tak niemożliwa do spełnienia. Jesteśmy bliżej tego celu, niż wielu by się wydawało. Tym bardziej, że otrzymaliśmy zapewnienie od przedstawicieli Niemieckiego Związku Hodowców, którzy sami byli szczerze i pozytywnie zaskoczeni możliwościami obiektu, o całkiem prawdopodobnej możliwości zorganizowania w Kielcach wystawy europejskiej. Wśród naszych szanownych gości znalazły się m.in. takie osoby jak dr Heinrich Lothar (Przewodniczący Lipskiego Związku), prof. dr Jans- Joachim Schille (Członek Zarządu EE) czy Dietmar Kleditsch. Jak widać, jako Polacy jesteśmy dość ambitni, aby sprostać oczekiwaniom naszych zachodnich sąsiadów i to w najlepszym tego słowa znaczeniu. Pod tym względem Polski Związek Hodowców Gołębi Rasowych i Drobnego Inwentarza ma jasne stanowisko. Jak powiedział Prezes Zarządu Jan Pajka: zorganizowanie w kraju wystawy europejskiej nie jest takie proste, jednakże myślimy o tym i przyznam, że Targi Kielce zaskakują nas pod względem możliwości. Na ten czas nie jest możliwe zorganizowanie tego typu wystawy w Polsce, ale może w następnych latach?. Jest to stanowisko jak najbardziej logiczne, może wydać się wręcz, że nieco ostrożne, jeśli brane są pod uwagę realne możliwości sprostania wymaganiom tak dużej wystawy, jaką jest wystawa europejska. Niemniej ambicje PZ sięgają wysoko pod względem profesjonalnego potraktowania podjętego tematu i sprostania oczekiwaniom. Wiceprezes ds. organizacyjnych Godfryd Kuryło podkreślił: nie tylko w imieniu Zarządu PZHGRiDI, ale także w imieniu wszystkich hodowców w kraju, że ta współpraca, jaka kilka lat temu została rozpoczęta z Targami Kielce przerosła nasze oczekiwania i dla PZ jest to wielka sprawa. Jest to sukces, którego w historii PZ jeszcze nie było. Z Targami Kielce, założyliśmy trzyletni okres współpracy, mam nadzieję, że w następnym trzyletnim okresie ta współpraca będzie jeszcze lepsza. 4

5 Prezes Zarządu Targi Kielce Andrzej Mochoń w czasie konferencji prasowej Pomysł zorganizowania europejskiej wystawy w Kielcach bardzo spodobał się delegacji Niemieckiego Związku Hodowców Gołębi, która to potraktowała go bardzo poważnie. Dodam, że delegacja niemiecka gościła w Kielcach po raz pierwszy i jak powiedział dr Heinrich Lothar: oceniamy tę wystawę bardzo pozytywnie, jesteśmy mile zaskoczeni wielkością i organizacją, a materiał wystawowy, który tu zobaczyliśmy, oceniamy bardzo pozytywnie. Mając na uwadze to, co zobaczyliśmy tutaj w Kielcach, mamy nadzieję, że nie jesteśmy tu po raz ostatni i że jeszcze tutaj wrócimy. Dr Lothar dodał, że jeśli się uda zorganizować w Kielcach XXI wystawę europejską, wtedy Lipsk pomoże w organizacji Kielce co prawda leżą nieco daleko na wschód, ale widząc organizację tej wystawy, myślę, że się to uda. Oczywiście dla szefa Targów jest to bardzo duże wyzwanie, należy jednak brać pod uwagę, że wystawa europejska gwarantuje wiele tysięcy zwiedzających. Organizacja tak dużej wystawy jest trudna, choćby ze względu na to, że nie wystarcza miejsc noclegowych dla odwiedzających. Do dyspozycji Lipsk ma 27 tysięcy łóżek i to nie wystarcza, bo chociażby w 2012 roku podczas wystawy wykorzystane zostało 48 tysięcy. To jest oczywiście jeden z największych problemów przy organizacji tego typu wystaw. Dr Lothar podkreślił również szczególnie wielkość niemieckiej wystawy, obejmującej dużo ponad 100 tysięcy metrów kwadratowych. Profesor Jans-Joachim Schille zapewnił, że chętnie przekaże pomysł zorganizowania europejskiej wystawy w Kielcach do Prezydium związku europejskiego, a dr Lothar szczerze pogratulował udanej wystawy i jej organizacji. Jak więc widać, tegoroczna Krajowa Wystawa Gołębi Rasowych i Drobnego Inwentarza okazała się niebywałym sukcesem nie tylko w obrębie naszego kraju, ale również na arenie międzynarodowej. Zostaliśmy docenieni nie tylko jako ogólnopolski związek, ale również jako hodowcy, którym szczególnie zależy na wysokim poziomie reprezentacyjnym. Jest to zasługa nie tylko organizatorów, ale również wystawców, dla których tego typu wystawy tradycyjnie są już okazją do zaprezentowania efektów swojej własnej pracy hodowlanej, wymiany doświadczeń czy choćby spotkań w przyjacielskim gronie. Tegoroczna wystawa minęła również pod znakiem promocji polskich, rodzimych ras, co było szczególnie widoczne nie tylko wśród gołębi, ale również wśród wystawianego drobiu. Ten fakt również świadczy o sukcesach polskich hodowli pod względem prac hodowlanych nad polskimi rasami oraz o samej świadomości, że nasz rodzimy materiał hodowlany bynajmniej nie jest mniej znaczący niż obce rasy, a wręcz przeciwnie. Jak powiedział Prezes Polskiego Związku, Jan Pajka: nasze nadżędne cele to też zajmowanie się odzyskiwaniem polskich ras, które giną lub wyginęły, a twierdzimy, że te kury czy gołębie to jest niejako osobowość polska i musimy dbać o nie. Ta właśnie świadomość posiadania swego rodzaju bezcennego dziedzictwa narodowego z roku na rok zyskuje na znaczeniu i jest coraz bardziej doceniana zarówno w naszym kraju, jak i poza jego granicami. Promocji rodzimych ras szczególne znaczenie nadał również Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Stanisław Kalemba, który, obejmując swoim patronatem tegoroczną wystawę krajową, na ten właśnie fakt zwrócił szczególną uwagę. Tak więc, podsumowując, pozwolę sobie użyć słów wypowiedzianych przez Prezesa Zarządu PZHGRiDI Jana Pajkę na zakończenie konferencji prasowej z przedstawicielami niemieckiego związku UCZYMY SIĘ OD NAJLEPSZYCH, a opinie, jakie usłyszeliśmy od przedstawicieli niemieckiego związku o naszym poziomie hodowlanym i polskich hodowlach, to dla nas olbrzymia satysfakcja. Pozdrawiam serdecznie wszystkich przyjaciół hodowców i do zobaczenia za rok na kolejnej krajowej wystawie. Przypominam, że z roku na rok podnosimy poprzeczkę coraz wyżej, a to nas wszystkich niezmiennie zobowiązuje do jeszcze większych starań w celu odniesienia jeszcze większych sukcesów, nie tylko hodowlanych. Niech słowa dobre, bo polskie zyskają jeszcze większe znaczenie. Agnieszka Jędraszek Fot. Sebastian Kotas Karl-Heinz Wintermeyer, prezes Klubu Długodziobych Niemieckich - otrzymuje polskiego srebrniaka Pamiątkowe zdjęcie gości wraz z organizatorami wystawy. Fot. Zbigniew Gilarski 5

6 6

7 7

8 8

9 Wszystko, co dobre, szybko się kończy, ale miłe wspomnienia pozostają OKIEM OBSERWATORA Krajowa Wystawa Gołębi Rasowych i Drobnego Inwentarza Kielce 2014 już za nami, ale jej pozytywne echa brzmią jeszcze w światku hodowlanym i to nie tylko u nas w kraju. Ta duża i prestiżowa impreza organizowana przez Zarząd PZHGRiDI wspólnie z Dyrekcją Targów Kielce staje się coraz bardziej popularna i rozpoznawalna, a przy tym zaczyna wyrastać na czołową wystawę organizowaną w tej części Europy. Ten niezaprzeczalny sukces to wspólna zasługa organizatorów, Biuro wystawowe Polskiego Związku hodowców i publiczności. Hodowcy odebrali zasłużone nagrody, rozjechali się do swoich domów i teraz wnikliwie analizują karty ocen i opracowują strategię hodowlaną, która ma im przynieść pucharowe sukcesy na kolejnych wystawach. Organizatorzy co prawda oficjalnie zamknęli wystawę, ale nie zakończyli jeszcze swojej pracy. Dla nich bowiem impreza nie kończy się z chwilą wyjazdu ostatniego eksponatu z terenu wystawy, pozostaje jeszcze rozliczenie i sporządzenie powystawowego bilansu zysków i strat. Jednocześnie z chwilą zamknięcia imprezy zaczyna się drobiazgowe planowanie kolejnej wystawy Kielce 2015, która staje się naszym produktem markowym i sławi dobre imię polskiej hodowli daleko poza granicami kraju. Obiektywnie trzeba na każdej polskiej wystawie. Organizacja tak dużej imprezy to sprawdzian możliwości organizacyjnych, wymagający dużego zaangażowania, wysiłku i poświęcenia, a wszystko to robione jest kosztem własnego czasu wolnego, a niekiedy też kosztem własnej rodziny. Nie będę tu opisywał ogromnego wysiłku organizacyjnego, wkładu pracy Zespół Zielononóżka z Proszowic działaczy naszego związku. To właśnie zespołowa praca wielu naszych kolegów, zarówno tych ze świecznika, jak i tych anonimowych, złożyła się na końcowy sukces imprezy. Tak jak na każdej imprezie zdarzają się też drobne potknięcia organizacyjne. Dlatego też, jeżeli będziemy krytykować jakieś niedociągnięcia, to najpierw przeanalizujmy przyznać, że organizacja wystawy krajowej to olbrzymie wyzwanie organizacyjne i logistyczne. Jest to wyzwanie szczególne, gdyż cały ogrom pracy przed- i powystawowej wykonywany jest zazwyczaj w czynie społecznym przez nieliczną grupę aktywistów, ale tak w zasadzie jest Stoisko Instytutu Zootechniki z Balic i dziesiątek godzin przepracowanych społecznie. Ten, kto choć raz organizował jakąkolwiek wystawę, wie, o czym piszę. Natomiast ten, kto jest tylko biernym uczestnikiem wystaw, chyba nigdy nie zrozumie i nie doceni żmudnej, często niewdzięcznej i niewidocznej pracy Red. Marek Orel na stoisku Flora&fauna problem, a następnie zastanów- my się, jak go wyeliminować, spróbujmy też podsunąć organizatorom wariantowe rozwiązanie problemu. Znakomita większość uczestników tego wielkiego, gołębiarskiego święta to hodowcy z dużym stażem, którzy od wielu lat uczestniczą aktywnie w wielu krajowych i zagranicznych wystawach i dlatego ich pozytywna opinia o wysokim poziomie organizacyjnym kieleckiej wystawy jest miarodajna i obiektywna. W 2011 roku w swojej relacji z pierwszej wystawy pisałem, cyt. Kielecka wystawa to bezsprzecznie największa impreza hodowlana zorganizowana u nas w kraju, następne mogą być tylko większe i lepsze. Wszystko wskazuje na to, że miałem rację. Jestem też pewien, że kielecka wystawa będzie się rozrastać i jak magnes przyciągać będzie coraz liczniejsze rzesze wystawców krajowych i zagranicznych. 9

10 Organizacja i lokalizacja wystawy GOŁĘBIE i drobny inwentarz Zalety lokalizacji: dobre, coraz lepsze drogi, bardzo dobre oznakowanie dojazdu, nowoczesne, przestrzenne i klimatyzowane hale, bardzo dobra wentylacja i oświetlenie, dość dobrze funkcjonująca gastronomia, bardzo dobre zaplecze sanitarne, obszerny i niezbyt drogi parking. Bezsprzeczną zaletą jest też bogata i zróżnicowana cenowo oferta noclegowa w hotelach i pensjonatach położonych w bliskiej odległości od hal wystawowych. Najważniejszą jednak rzeczą jest przychylność i wspieranie naszej imprezy przez Prezesa Zarządu Targów Kielce pana Andrzeja Mochonia oraz jego współpracowników: pana Andrzeja Kiercza i pana Bartłomieja Terleckiego. Podkreślę ponownie, że wielkim atutem Targów Kielce są nowoczesne, przestronne hale wystawowe, posiadające bardzo dobrą wentylację oraz niezłe oświetlenie, dobrą gastronomię i zaplecze sanitarne. Rozstawienie stoisk i klatek wystawowych było właściwe i funkcjonalne. Klatki wystawowe estetyczne, dobrze rozstawione, wyposażone w standardowe poidełka i karmidełka. Bardzo ładnie prezentowały się wolierki z drobiem i gołębiami. Moją uwagę zwróciła przestrzenna woliera, w której eksponowano pawie i drób ozdobny, wystawca kol. Sebastian Król z Bilczy k. Kielc. Bardzo estetycznie wyglądały też klatki wystawowe i stoiska firmowe poszczególnych związków. Jak zawsze ciekawie prezentowało się stoisko zorganizowane przez Pomorski Klub Sokoła Gdańskiego (z s. w Gdańsku). Można tam było otrzymać materiały informacyjne oraz nabyć pamiątki związane tematycznie z hodowlą tej pięknej rasy gołębi. Interesująco prezentowały się też stoiska handlowe oferujące akcesoria i karmy niezbędne w hodowli zwierząt. Bardzo ciekawą ofertę wysokiej jakości akcesoriów hodowlanych zaprezentowała znana na naszym rynku firma Polmark z Tarnowa. Swoje firmowe stoisko prezentował też patron medialny wystawy, miesięcznik fauna&flora, oferując duży wybór specjalistycznej literatury hodowlanej. Moją uwagę zwróciło niewielkie stoisko handlowe, na którym pan Grzegorz Majewski prezentował kunsztownie wykonane rzeźby gołębi rasowych. Wspomnieć też muszę, że na wystawie udało mi się spotkać prof. Manfreda Uglorza, autora najnowszej książki pt. Barwny świat gołębi rasowych, i pachnący jeszcze farbą drukarską tom wraz z dedykacją autora znajduje się już w mojej biblioteczce. Wady: pisałem już o tym w latach poprzednich i ponownie powtarzam, że zapomniano o osobach niepełnosprawnych, dla których nie wydzielono żadnych miejsc parkingowych w pobliżu wejścia na hale wystawowe. Te małe niedogodności nie miały jednak wpływu na przebieg wystawy. Wystawa w liczbach: pokazano szt. gołębi reprezentujących 160 ras, wystawiono 342 szt. drobiu w 31 rasach, a królików 213 szt. w 25 rasach. Łącznie 445 wystawców zaprezentowało eksponatów podlegających ocenie oraz 354 gołębi, drobiu i królików wystawionych w wolierach. Gołębie Nadszedł teraz czas na ogólną ocenę wystawionych gołębi. Osobiście bardzo mnie niepokoi fakt wystawienia stosunkowo małej liczby ras polskich. Dużym zaskoczeniem jest niewielka stawka srebrniaków oraz pozostałych ras należących do grupy PDL, których wystawiono tylko 248 sztuk. Dla porównania podam ilość gołębi innych ras: niemiecki wystawowy 284 szt., king 220 szt., karier 218 szt., sokół gdański 174 szt., garłacz pomorski 131 szt. Aż trudno uwierzyć, że srebrniaki i rasy pochodne to podobno najliczniej hodowane rasy w Polsce (pisałem już o tym rok temu). Jeżeli ten fakt jest jeszcze aktualny, to wszystkim miłośnikom i hodowcom tej grupy gołębi wystawiam ponownie żółtą kartkę; za nieobecność i zlekceważenie najważniejszej polskiej wystawy. Na wyróżnienie zasługuje stosunkowo duża stawka listonoszy polskich (57 szt.), najlepszą kolekcję i tytuł Mistrza Polski zdobył kol. Mateusz Kiebała, tytuł I v-ce mistrza zdobył kol. Krzysztof Kocoń a tytuł II v-ce mistrza zdobył kol. Krzysztof Lubawski. Mewka polska (49 szt.), tytuł Mistrza Polski zdobył kol. Tomasz Ciechuń, tytuł I v-ce mistrza zdobył kol. Stanisław Antysiak, a tytuł II v-ce mistrza zdobył kol. Bogdan Strumian. Sroczka polska krótkodzioba (50 szt.), tytuł Mistrza Polski zdobył kol. Marek Zięba, tytuł I v-ce mistrza kol. Piotr Wiśniewski, a tytuł II v-ce mistrza kol. Bogdan Strumian. Podobały mi się też: wywrotki mazurskie, maściuchy polskie, motyle warszawskie, krymki białostockie, zamojskie oraz nieliczne egzemplarze orlika polskiego. Uwagę miłośników ras polskich zwróciła piękna kolekcja mewki polskiej gładkogłowej, rodzimej odmiany, która po latach banicji, ponownie wraca do naszych gołębników. Ubolewam, że w wielu polskich rasach nie wystawiono nawet trzech kolekcji i z tego też powodu nie można było wytypować zwycięskich kolekcji i przyznać nagród dla wystawców. Przyznać muszę obiektywnie, że corocznie poprawia się jakość wystawianych ptaków, a duża część pokazywanych eksponatów prezentuje już najwyższy poziom europejski. Od paru lat zachęcam hodowców, aby w sposób należyty przygotowali żywe eksponaty do wystawy i widać już, że moje apele przynoszą pożądany efekt. Większość gołębi i drobiu jest starannie przygotowana do wystawy, a czyste nóżki i ładne upierzenie staje się normą. Osobnym problemem jest radosna twórczość naszych hodowców, czyli nieustające próby tworzenia nowych ras, ale zagadnienie to będzie tematem odrębnego artykułu. Mimo wszystko uważam, że lepiej jest skierować swoją inwencję hodowlaną na doskonalenie istniejących (i ginących) polskich ras, niż tworzyć wynalazki, które hodowane są zaledwie w kilku gołębnikach. Zdarza się też, że te nowe rasy prawie nie różnią się pokrojem od ras już istniejących. Ocena gołębi Każda wystawa, a szczególnie ta o randze krajowej, jest wielkim świętem i miejscem prezentacji najlepszego materiału hodowlanego. Hodowcy oczekują, że ich skrzydlaci pupile zostaną ocenieni surowo, ale obiektywnie i sprawiedliwie. Zawsze przy takiej okazji nasuwają się pytania: czy wystawa była udana i czy spełniła swoją misję edukacyjno-hodowlaną, czy wystawcy byli zadowoleni? Jaka była jakość wystawianych gołębi i jaki był poziom sędziowania? Suma tych czynników składa się zawsze na ostateczną ocenę wystawy. Jednym z elementów oceny poziomu sędziowania jest ilość skarg i odwołań, jakie hodowcy składają do obserwatora wystawy. W tym roku wpłynęło kilka ustnych skarg, które zostały wyjaśnione i załatwione na miejscu. Wpłynęły też dwie pisemne skargi: jedna dotycząca oceny, a druga 10

11 technicznej pomyłki drukarskiej. Tą niewielką ilością skarg jestem pozytywnie zaskoczony, gdyż świadczy to o coraz bardziej odpowiedzialnej pracy ekipy sędziowskiej oceniającej na tej wystawie. Dlatego też, pomimo tych drobnych potknięć, powinniśmy docenić ogromny wysiłek organizacyjny całego składu sędziowskiego, który pod przewodnictwem kol. Edwarda Gersztyna zdał pozytywnie ten trudny egzamin. Drób ozdobny Jak już wspomniałem, na tej wystawie zaprezentowano 342 szt. drobiu w 31 rasach. W pierwszej kolejności skupię się na rasach polskich. Zielononóżka polska, wystawiono 32 szt. tej najbardziej znanej polskiej kury. Stawka ładna - pokrojowo wyrównana, kury zadbane, w dobrej kondycji wystawowej. Tytuł Mistrza Polski zdobył kol. Karol Czernek z Borzęcina, tytuł I v-ce mistrza Waldemar Bucki z Lelowic, tytuł II v-ce mistrza kol. Piotr Rózga również z Lelowic. Karzełek polski - wystawiono 57 szt. tej nowej rodzimej rasy, która powoli zdobywa coraz liczniejsze grono miłośników. Tytuł Mistrza Polski zdobył kol. Michał Dudek z Żor, tytuł I v-ce mistrza zdobył kol. Stanisław Roszkowski z Halinowa, tytuł II v-ce mistrza zdobył kol. Grzegorz Jabłoński z Chrzanowa. Ciekawą i wyrównaną kolekcję czubatki polskiej brodatej miniaturowej (11 szt.), wystawił znany miłośnik i propagator ras polskich, kol. Stanisław Roszkowski. Ciekawie też prezentowała się kolekcja czubatki polskiej, wystawiona przez kol. Bogdana Gontarczyka z Bełżyc. Z ras zagranicznych bardzo dostojnie prezentowały się minorki, brahmy i sułtany. Uwagę zwiedzających swoją nietypową urodą przyciągały śliczne kurki jedwabiste. Ubolewam, że z przyczyn technicznych nie mogłem fotografować dużych kur i królików. Po prostu moje foto studio zaprojektowane jest w zasadzie do fotografowania gołębi i z trudnością w kadrze mieszczą się osobniki miniaturowe. Natomiast wykonanie (drugiego) dużego mobilnego foto studia to spory wydatek, który nigdy mi się nie zamortyzuje. Króliki Wystawiono 213 szt. królików w 25 rasach, a najmniejsze z nich udało mi się sfotografować. Przyznać muszę, że króliki to bardzo wdzięczny i widowiskowy temat. Są ufne, ciekawe i nieźle pozują do zdjęć. Nie jestem szczególnym znawcą tej grupy zwierzaków, ale bardzo podobały mi się olbrzymy belgijskie, olbrzymy srokacze i barany francuskie. Wielką sympatię wśród publiczności wzbudzały prezentowane dość licznie króliki miniaturowe. GOŁĘBIE i drobny inwentarz Komitet honorowy i sponsorzy Komitet honorowy wystawy to plejada samych znakomitości, listę otwiera pan Stanisław Kalemba, Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi, pani Bożena Pałka-Koruba, Wojewoda Świętokrzyski, pan Adam Jarubas, Marszałek Województwa Świętokrzyskiego, pan Piotr Całbecki, Marszałek Województwa Kujawsko-Pomorskiego, pan Wojciech Kozak, v-ce Marszałek Województwa Małopolskiego, pan Wojciech Lubawski, Prezydent Miasta Kielce, pan Andrzej Machoń, Prezes Zarządu Targów Kielce, pan Andrzej Kruszewicz, Dyrektor ZOO w Warszawie, pan Marek Orel, Redaktor Naczelny Miesięcznika Fauna&Flora oraz pan Jan Pajka, Prezes PZHGRiDI. W katalogu brakuje mi tylko imiennego wykazu sponsorów. Krystyna Beutel - wielki przyjaciel PZ - podczas odbierania wyróżnienia Imprezy towarzyszące Najważniejszą imprezą towarzyszącą był tzw. Wieczór hodowcy, zorganizowany w sobotę w pięknym i gościnnym Centrum Kongresowym. Było to typowe spotkanie integracyjne hodowców, połączone z wręczeniem nagród i wyróżnień. Natomiast w niedzielę na terenie targów zorganizowano dwie tematyczne prelekcje, skierowane do hodowców drobiu i królików. Ale najwięcej hodowców uczestniczyło w towarzyskich panelach dyskusyjnych, czyli spotkaniach starych przyjaciół, którzy na terenie wystawy wychwalali swoje hodowle oraz wymieniali się doświadczeniami, a często też i materiałem hodowlanym. Gratulacje i podziękowania Kończąc, składam wyrazy uznania wszystkim hodowcom i gratuluję zdobytych tytułów i wyróżnień. Chciałbym też podziękować młodym hodowcom, którzy bezinteresownie, przez kilkanaście godzin pomagali mi fotografować gołębie. W trakcie dostarczania gołębi z klatek do foto studia przemierzyli wiele kilometrów i to dzięki ich pracy możecie oglądać i podziwiać fotografie swoich gołębi. Dziękuję Grzegorzowi Kędzierskiemu z Radomia, Tomaszowi Grygielowi z Elbląga oraz Gracjanowi Pośpiesznemu z Cielczy - bez Waszej pomocy nie byłbym w stanie zrobić tylu udanych zdjęć, które dla wielu wystawców będą cenną i niezapomnianą pamiątką. Wnioski końcowe Pomimo małych niedociągnięć wynikłych z różnych przyczyn uważam, że wystawa była udana i spełniła swoje zadanie. Moja subiektywna ocena to piątka z minusem. Teraz musimy patrzeć w przyszłość i przygotować kolejną krajową wystawę zaplanowaną na 31 stycznia 2015 roku. Już dzisiaj trzeba powołać zespół, który przygotuje odpowiednią strategię marketingową skierowaną do wystawców zagranicznych. Należy opracować i wydrukować ulotki we wszystkich europejskich językach urzędowych i rozesłać je na adresy zagranicznych stowarzyszeń hodowlanych. Ponadto musimy postawić na nowoczesną formę reklamy, czyli marketing internetowy, który jest najszybszą, najtańszą i bardzo skuteczna formą przesyłania informacji. W szczególności reklamę trzeba ukierunkować na naszych południowych sąsiadów: Czechów, Słowaków, Węgrów, Bułgarów oraz sąsiadów ze wschodu, Rosjan, Ukraińców, Białorusinów i Litwinów, nie możemy też pominąć naszych zachodnich sąsiadów. Kończąc, zapraszam wszystkich hodowców do zaprezentowania swojego dorobku hodowlanego na kolejnej wystawie Kielce Zbigniew Gilarski Fot. Sebastian Kotas 11

12 Sprawozdanie z udziału Pomorskiego Klubu Hodowców Sokoła Gdańskiego w Krajowej Wystawie Gołębi Rasowych Kielce 2014 r. Członkowie Klubów gołębi rasy gdański wysokolotny-sokół gdański W dniach co roku, zaprezentował się tów, prezentowaną przez 18 stycznia 2014 r. niezwykle okazale. 11 członków naszego Klubu wystawi- Pomorski Klub wiosną wystawców. została zorgan i z o w a n a ło 110 okazów rasy gdański 2013 roku zwrócił się Krajowa Wystawa Gołębi Rasowych i Drobnego Inwentarza Kielce Od kilku lat Zarząd Polskiego Związku Hodowców Gołębi Rasowych i Drobnego Inwentarza właśnie w Kielcach organizuje Krajową Wystawę i robi to z powodzeniem we współpracy z firmą wystawienniczą Targi Kielce S.A., stanowiąc wyjątkowy team - i oby tak dalej. Nasze hodowlane coroczne święto jest coraz większe, a organizatorzy wywiązują się ze swoich zadań bardzo profesjonalnie. W tym roku Trójmiejski Związek wystawił 218 gołębi trzynastu hodowców, a Pomorski Klub Hodowców wysokolotny sokół gdański, na ogólną ilość 174 ekspona- z pisemnym wnioskiem do władz PZHGRiDI i Kolegium Sokoła Gdańskiego, jak Bogdan Miśkurka i prezes Ryszard Bielawski Sędziów, aby w przypadku prezentowania na wystawach krajowych gołębi rasy gdański wysokolotny sokół gdański w ilości powyżej 100 szt., koniecznie przeprowadzać konkursy z podziałem na barwy. Uzyskaliśmy na to zgodę, za co Zarządowi Polskiego Związku bardzo dziękujemy. W związku z taką właśnie decyzją miło było popatrzeć na konkurencję wystawców, jaka niewątpliwie istnieje głównie pomiędzy dwoma działającymi w Polsce klubami tej rasy. Zawsze takie konkursy najbardziej pobudzają do działania, jeszcze lepiej motywują i - nie ma co ukrywać wzmacniają dążenie do ideału osiągnięcia ptaków doskonałych ( pkt.), co staje się celem dla wielu hodowców. Niewątpliwie konkurencja między 12

13 Zwycięzcy wystawy klubowej rasy gdański wysokolotny sokół gdański Odmiana barwna MAZERY, SZYMLE, SZEKI I Kolekcja Czesław Walczak 381 pkt. II Kolekcja Andrzej Bujak 379 pkt. III Kolekcja Jacek Szulikowski 375 pkt. Zwycięzca Andrzej Bujak 96 pkt. Wyróżniony Czesław Walczak 96 pkt. Wyróżniony Jacek Szulikowski 95 pkt. Odmiana barwna CZARNE, NIEBIESKIE, CZERWONE, ŻÓTE I Kolekcja Bogdan Miśkurka 375 pkt. II Kolekcja Alfons Labuda 374 pkt. III Kolekcja Ryszard Bielawski 374 pkt. Zwycięzca Łukasz Nerowski 95 pkt. Odmiana barwna BIAŁE I Kolekcja Bogdan Miśkurka 378 pkt. II Kolekcja Marian Kreft 376 pkt. III Kolekcja Mieczysław Szczepański 373 pkt. Zwycięzca Bogdan Miśkurka 96 pkt. Odmiana barwna SROKI I Kolekcja Jędrzej Kowalczys 376 pkt. II Kolekcja Jan Kowalczys 374 pkt. III Kolekcja Andrzej Bujak 371 pkt. Zwycięzca Jędrzej Kowalczys 94 pkt. Odmiana barwna RUTBUNTY, TYGRYSY, ARLEKINY i inne przyznano wyróżnienia Wyróżniony Marcin Zadęcki 95 pkt. W tej odmianie barwnej koledzy Sławomir Wróbel i Jan Kowalczys wystawili 12 egzemplarzy arlekinów jako pokaz (arlekiny w 2014 roku zostaną wpisane do wzorca jako odmiana barwna rasy gdański wysokolotny sokół gdański). klubami także mobilizuje sędziów do niezwykle precyzyjnej i rzetelnej oceny. Kluby, proponując obsadę sędziowską, oczekują, aby Przewodniczący Kolegium Sędziów wybrał takich sędziów, którzy są aktywni, uczestniczą w szkoleniach i sami hodują gołębie tej rasy. Trzeba przyznać, że w tym roku sędziowie, koledzy Sławomir Wróbel i Ireneusz Rogowski, wywiązali się ze swej pracy bardzo dobrze. Nie było większych uwag zarządów klubów do wydanych przez sędziów werdyktów. Tak trzymać Pomorski Klub Hodowców Sokoła Gdańskiego, rokrocznie współorganizując Bałtycką Wystawę niezwykle serdecznie zaprasza wszystkich hodowców z Polski i z zagranicy do przyjazdu do Gdańska. Tu jest kolebka tej rasy i tu zawsze jest prezentowanych ponad Czesław Walczak, Bogdan Miśkurka, prezes Ryszard Bielawski 200 okazów. Od siedmiu lat w Gdańsku przeprowadzany jest konkurs z podziałem na barwy a temu także towarzyszy, zdaniem wielu niezwykła atmosfera mistrzostw. Szczycimy się, że Bałtycka Wystawa znajduje się w ścisłym gronie największych regionalnych wystaw w kraju, na której konkursy rasy gdański wysokolotny - sokół gdański w pięciu odmianach barwnych są nieoficjalnymi mistrzostwami Polski w tej rasie. Chcemy także poinformować, że wszystko jest na najlepszej drodze, aby Gdańsk w listopadzie 2016 r. był organizatorem Europejskiej Wystawy rasy gdański wysokolotny. Wszystkich hodowców tej przepięknej rasy już teraz zapraszamy i prosimy mobilizować hodowlę, aby pokazać całej Europie najpiękniejsze okazy we wszystkich odmianach barwnych. Gratulujemy wyżej wymienionym zwycięzcom wystawy klubowej rasy gdański wysokolotny sokół gdański, która po raz pierwszy odbyła się w ramach KRAJOWEJ WYSTAWY GOŁĘBI Kielce Fundatorem statuetek i pucharów był Pomorski Klub Hodowców Sokoła Gdańskiego. Prezentując nasze sprawozdanie, zapraszamy również kolegów z Zachodniopomorskiego Klubu Hodowców Gołębi Gdański Wysokolotny do współpracy przy organizacji kolejnych wystaw klubowych, planowanych w ramach wystaw krajowych. Tomasz Strzelkowski Sekretarz Pomorskiego Klubu Hodowców Sokoła Gdańskiego Sławomir Wróbel, Jerzy Szawiel (siedzący), prezes Ryszard Bielawski, Marcin Zadęcki, Jan Kowalczys 13

14 PRZEKŁ AD ART YKUŁU WYDRUKOWANEGO W MAGAZYNIE WOLIERA ZA ZGODĄ WYDAWCY STANISŁ AWA ROSZKOWSKIEGO Rasy wschodnie wielka różnorodność formy i stylu Czilik nosoczuby - hod. Janusz Marchelski świecie istnie ją setki ras gołębi zróżnicowanych pod względem wielko- Na ści, struktury i barwy upierzenia, właściwości lotowych. Dla uzyskania oczekiwanego efektu człowiek stworzył gołębie o dużej masie ciała (mięsne), zdolności nawigacji, wytrzymałości i szybkości lotu (gołębie pocztowe), latające w ciekawym stylu (lotne i wywrotne), na różnych wysokościach (wysokolotne i wywrotki naziemne), różniące się wyglądem zewnętrznym: postawą, strukturą piór, kolorystyką i rysunkiem, wielkością dzioba. Spośród ponad ośmiuset ras gołębi na świecie dwieście to tzw. rasy wschodnie. Tak dużą liczbę i wielorakość warunkują rozległe tereny oraz różnorodne upodobania hodowców. Tam prawie każde miasto ma swoją odmianę, różniącą się od wspólnej rasy wyjściowej. Dotyczy to szczególnie gołębi z grupy postawnych i biji. Jestem wielkim miłośnikiem tych ras. W gołębniku, obok orlika i boczatego, gołębi wyhodowanych na tym terenie (Wysokie Mazowieckie), wywrotka mazurskiego, są cziliki rostowskie i nosoczube, kriukowskie, krzemieńczuki, wywrotki odeskie, kazańskie pulsujące, Czilik rostowski - hod. Janusz Marchelski krótkodziobe wywrotki rżewskie (czerwonoplamiste turmany), orłowskie białe, bije uzbeckie lotne i ozdobne (taszkienckie), krótkodziobe bije armawirskie, czarnoplamiste i białe turmany moskiewskie, rosyjskie tarczowe kosmacze i inne. Moją ulubioną rasą są cziliki. Ich przodkami były gołębie z rysunkiem tarcz, pochodzące z Krymu. Pod koniec XIX wieku bracia Czylikin ze stanicy Staroczerkawskiej w obwodzie rostowskim zaczęli pracę nad udoskonaleniem wyglądu tych ptaków, którym na ich cześć nadano nazwę cziliki. W późniejszym okresie dla udoskonalenia wyglądu dodawano krew kriukowskich, rostowskich łabędzi i mewek. Udoskonalenie cech zewnętrznych odbyło się kosztem lotności. Rosjanie klasyfikują je w grupie triasunów. Są to drobne ptaki (dł. ok cm) o kolorowych tarczach skrzydeł, Kazański pulsujący - hod. Janusz Marchelski szerokim i płaskim, wysoko uniesionym ogonie, opuszczonych skrzydłach, szerokiej, dumnie wypiętej i uniesionej nieco piersi. Zadziorne i wojownicze taka kozacka dusza. Głowa mała, zaokrąglona o zaznaczonych krawędziach, z lekko płaskim ciemieniem, wysokim, stromym czołem. Dziób krótki, gruby, lekko skierowany w dół. Woskówka mała, wąska. Szyja średniej długości, z wytwornym wygięciem w tył. Podniecone mocno trzęsą szyją. Plecy ich są krótkie, wklęsłe. Tułów krótki, kulisty. Ogon szeroki (16 18 sterówek), płaski, stosunkowo krótki, uniesiony pod kątem Nogi krótkie, nieopierzone. Tarcze skrzydeł, a czasami też i plamka na czole, są w kolorach: czarnym, czerwonym, żółtym i niebieskim z pasami. Do tej samej grupy zalicza się kazański pulsujący rasa dawniej i dzisiaj bardzo nieliczna. Ojczyzną tych gołębi jest Kazań. Ptaki te odegrały wielką rolę Rostowski jednobarwny - hod. Mirosław Krasnopolski w stworzeniu i udoskonalaniu wielu ras, w tym wołżańskich czerwonopierśnych. Jest to gołąb o pięknej sylwetce, na niskich, lekko opierzonych nogach. Ogon szeroki, lekko uniesiony, skrzydła opuszczone, głowa mała, okrągła z wysokim czołem. Szyja okrągła, lekko pulsująca, pięknie wygięta. Dziób krótki, gruby, biały. Woskówki małe, białe lekko przypudrowane. Tułów krótki, plecy szerokie. Ogon wysoko uniesiony, płaski i szeroki (16 piór), z lekko wypukłym nadogoniem. Skrzydła nisko opuszczone. Kolory to biały, czarny, czerwony i żółty. Czerwone i żółte mają głowę, szyję, pierś i plecy kolorowe, zaś nadogonie, ogon, brzuch i upierzenie nóg białe. Czarne mają dodatkowo czarny ogon. Skrzydła mogą być białe lub kolorowe. Przy kolorowych pożądane są białe końce lot (co najmniej 5 piór). Ptaki te latają, zataczając niewielkie kręgi. W czasie lotu wykonują wywroty. Do grupy gołębi postawnych należy podgrupa kaczuny, w skład której zalicza się rostowskie jednokolorowe, rostowskie łabędzie, rostowskie pstre, Rostowski tygrysowaty - hod. Mirosław Krasnopolski 14

15 rostowskie białopierśne, nowoczerkaskie czarnoogoniaste. Najpopularniejsze są rostowskie jednokolorowe. Rasa powstała na przełomie XIX i XX wieku w Rostowie nad Donem. Duży udział w tworzeniu mieli między innymi Wojtkiewicz, Ryżow i Karłow. Ptaki zaliczane są do gołębi lotno-ozdobnych. Latają na średniej wysokości do 2 godzin. W ostatnich latach z powodu hodowli wolierowej zatraciły swoje lotnicze zdolności. Są to ptaki o żywym temperamencie, płodne. Same wychowują młode. Gołąb średniej wielkości, choć im mniejszy, tym lepszy. Tułów krótki, wysoko uniesiona pierś i ogon. Głowa mała, okrągła, gładka lub czubata. Oczy jasne perłowe. Brwi wąskie i delikatne, jasne. Dziób biały, trochę mniej niż średni, tępy, pogrubiony. Woskówki małe, dobrze przylegające, biało przypudrowane. Szyja cienka, wydłużona, odchylona do tyłu, z wdzięcznym wygięciem, silnie pulsująca. Pierś szeroka, okrągła, wypukła, wysoko uniesiona. Plecy bardzo krótkie, wklęsłe. Skrzydła dość krótkie, luźno przylegające do tułowia, nisko opuszczone, zwarte. Ogon szeroki, dość krótki, płaski, wysoko uniesiony (50-80 ). Nogi krótkie, opierzone (5-7 cm), sępie pióra koloru czerwonego, Oremburski - hod. Mirosław Krasnopolski GOŁĘBIE i drobny inwentarz Rostowski jednobarwny - hod. Mirosław Krasnopolski pazurki białe. Występują w kolorach: czarnym, czerwonym i żółtym. Kolor intensywny z metalowym połyskiem na szyi i piersi. Podobną budową cechują się rostowskie pstre. Różnią się jedynie rysunkiem. Na białym tle kolorowe piórka tworzą pstry rysunek, który powinien być równomiernie rozrzucony. Lotki pierwszego rzędu i sterówki powinny być jednolicie kolorowe. Inna rasa z tej grupy to orenburskie, wyhodowane pod koniec XIX wieku w Orenburgu i okolicznych miastach. Białe z kolorowym ogonem, z piórami na nogach, gładkogłowe. Jest to rasa typowo ozdobna. W rasie tej występują dwa podgatunki, różniące się między sobą rysunkiem (z plamką na głowie lub bez) i pulsowaniem szyi (pulsujące lub niepulsujące). Są to gołębie średniej wielkości (28-31 cm), lecz najcenniejsze są ptaki drobniejsze. Głowa gładka, okrągła, oczy czarne lub ciemnobrązowe, wyraziste. Powieki wąskie, białe. Dziób średniej długości, u nasady pogrubiony, prosty, biały. Woskówki małe, białe i gładkie. Szyja proporcjonalnie długa, okrągła, odchylona do tyłu i pięknie wygięta. Pierś jest szeroka, pełna, zaokrąglona, wypięta. Plecy krótkie, wklęsłe, w ramionach szerokie. Skrzydła nisko opuszczone, końcami prawie dotykają podłoża, luźno przylegając do tułowia. Ogon średniej długości, lekko zaokrąglony lub płaski (najlepszy), szeroki, składający się z piór. Nogi krótkie, gęsto opierzone (łapcie 2-3 cm). Całe upierzenie jest białe, jedynie ogon z nad- i podogoniem oraz ewentualnie plamka na czole są kolorowe. Występują w kolach czarnym, czerwonym i żółtym. Kolor powinien być jaskrawy, nasycony. Wołżański czerwonopierśny rasa wyhodowana na początku XX wieku na bazie iżewskich, syzrańskich zwisłoskrzydłych i prawdopodobnie kazańskich pulsujących. Przy odpowiednim treningu latają 2 3 godzin na dużej wysokości. Gołąb niewymagający, dobrze wysiaduje i karmi młode. Należy do grupy zwisłoskrzydłych, postawnych. Krępa sylwetka, gładka, okrągła głowa, opierzone nogi i sroczy rysunek upierzenia z białą wstęgą na ogonie nadają tej rasie oryginalnego wyglądu. Głowa o kształcie orzecha włoskiego z płaskim ciemieniem, gładka, czoło stosunkowo szerokie i wysokie, stromo opadające. Oko jasne srebrzyste, brwi wąskie, gładkie, jasne. Dziób jasnoróżowy, dość krótki, u nasady gruby. Woskówki wąskie, gładkie, biało przypudrowane. Szyja średniej długości, pełna, zwężająca się ku głowie, pięknie wygięta, w podnieceniu pulsująca. Pierś szeroka, wypukła, zaokrąglona, lekko uniesiona. Plecy szerokie w ramionach, krótkie (im krótsze, tym lepsze). Ogon szeroki, płaski, wysoko uniesiony, proporcjonalny do długości ciała. Skrzydła nisko opuszczone, o szerokich, sprężystych lotkach. Nogi krótkie, opierzone (3 6 cm), pazurki jasne. Ubarwienie jest wiśniowo białe, rzadziej żółto białe. Kolorowe są: głowa, szyja, pierś, plecy, nadogonie i ogon. Białe: żuchwa, gardło, policzki, brwi, skrzydła, brzuch i nogi oraz wstęga na ogonie szerokości 1 2 cm. Kolor jest nasycony, intensywny, z metalowym połyskiem na piersi i szyi. Inną hodowaną przeze mnie grupą gołębi są bije. Lotne i krótkodziobe uzbeckie oraz krótkodziobe armawirskie. Należą one do grupy gołębi lotnych o charakterystycznym sposobie lotu, polegającym na klaskaniu skrzydłami podczas unoszenia się pionowo w górę, a następnie robieniu wywrotów przez głowę. Od klaskania (inaczej bicia ) skrzydłami pochodzi ich nazwa bije. Ich ojczyzną jest Iran, skąd trafiły na tereny Zakaukazia. Największe ośrodki hodowli biji na terenie dawnego Związku Radzieckiego to Azja Średnia, Zakaukazie i północny Kaukaz. Każdy z tych regionów wyhodował własną, charakterystyczną dla siebie odmianę biji, Bij uzbecki krótkodzioby - hod. Janusz Marchelski różniącą się od innych strukturą upierzenia, długością dzioba, barwą i rysunkiem. Jest wiele nazw lokalnych pochodzących głównie od koloru upierzenia lub rysunku, np. awłaki tarczowe, udy niebieskosrebrzyste, rujamy krwistoczerwone, agarany złocistopomarańczowe z pasami na skrzydłach, hakkia pstre lub białoogony zwane kanaru. Bij uzbecki odmiany taszkienckiej, tzw. euroazjata, w obecnej formie to wytwór ostatnich lat. Zmiany szczególnie dotyczą dzioba i woskówki. Dziób jest bardziej pochylony w dół, woskówki Bij uzbecki krótkodzioby - hod. Janusz Marchelski 15

16 Bij armawirski krótkodzioby - hod. Janusz Marchelski zaś są grube i nabrzmiałe. Głowa okrągła lub w formie sześcianu, gładka lub ozdobiona, różnej formy i w różnych wariantach (z czubami, koroną z tyłu głowy nosoczube, dwuczube, rozczochrane, z brwiami, uszami i bokobrodami). Dziób krótki, gruby, przeważnie biały (u ciemnych szary). Oczy jasne, perłowe lub ciemne w zależności od barwy upierzenia. Skrzydła spoczywają na wąskim, dwunastosterówkowym ogonie. Nogi krótkie, upierzenie obfite i zaokrąglone, bez prześwitów. Na udach tzw. sępie pióra dł. nie mniej niż 5 cm, szczelnie połączone z upierzeniem nóg. Im dłuższe łapcie, tym cenniejszy ptak. Inną rasą biji jest armawirski krótkodzioby. Jest to dość duży gołąb z lekko uniesioną piersią, prostymi plecami, harmonijnie zbudowany, z dumną postawą. Głowa okrągła, gładka, z szerokim i stromym czołem. Dopuszcza się wariant z koroną z tyłu głowy od ucha do ucha. Oczy wypukłe, jasne, u gołębi białych ciemne. Powieki białe, szerokości 1-2 mm. Dziób krótki, gruby, biały, nieznacznie pochylony w dół. Z czołem tworzy kąt rozwarty. Woskówka biała, wąska, gładka. Szyja krótka, płynnie połączona z piersią, nieznacznie wysunięta do przodu. Pierś szeroka, lekko wypięta. Długie, szerokie w ramionach plecy zwężają się w kierunku ogona. Skrzydła długie, leżące na ogonie. Ogon jest zwarty, składający się z 12 szerokich sterówek. Nogi mocno upierzone, koliście rozłożone na udach sępie pióra. Jednokolorowe i z pstrą głową. Jest to rasa płodna, lecz Krótkodzioby wywrotek rżewski - hod. Janusz Marchelski GOŁĘBIE i drobny inwentarz wymagająca jak większość ras krótkodziobych gołębi mamek. W Rosji gołębie lotne wykonujące w czasie lotu wywroty nazywa się turmanami. Zaliczane do nich są między innymi krótkodziobe gołębie ze sroczym rysunkiem w kolorach: czerwonym, żółtym i czarnym. Czerwono i żółto pstrokate mają na kolorowym ogonie białą wstęgę zwaną lentą to od niej powzięły nazwę lentacze jedna z odmian wyróżniana w polskim nazewnictwie. Inną odmianą krótkodziobych turmanów jest krótkodzioby wywrotek rżewski lub, używając nazewnictwa rosyjskiego, czerwono pstrokaty, żółto pstrokaty. Rasa ta powstała prawdopodobnie w wyniku krzyżowania orłowskich białych i żarowych tulskich. Uszlachetniona została w Moskwie. Są to drobne ptaki o sroczym Białe orłowskie - hod. Janusz Marchelski rysunku, gładkogłowe lub z koronką. Głowa mała, kostkowa, z szerokim i wysokim czołem. Dziób krótki, gruby, tępy, lekko skierowany w dół, biały. Oczy ciemne, powieki białe. Szyja proporcjonalnie długa. Nogi krótkie, nieopierzone. Ogon z nie mniej niż 12 piórami, rozszerzony, z lekka uniesiony, z białą wstęgą. Głowa, szyja, pierś plecy i ogon kolorowe (czerwone lub żółte). Policzki, żuchwa, skrzydła, brzuch i biodra z pachami białe. Podogonie może być białe lub kolorowe. Podobny rysunek (bez wstęgi na ogonie) i budowę mają turmany czarno pstrokate. Pochodzenie ich nie jest dokładnie znane. Prawdopodobnie pochodzą od orłowskich brodaczy i orłowskich białych uszlachetnionych krwią szarych turmanów moskiewskich. Najstarszą rasą rosyjskich turmanów są orłowskie białe gołębie mniej niż średniej wielkości, o upierzeniu śnieżnobiałym. Głowa z nisko osadzonym czubem, mała, sucha, z szerokim, stromym czołem. Oczy duże, wyraziste, ciemne. Obwódka oczna szeroka, biała. Woskówka lekko nabrzmiała, z dobrze widocznymi nozdrzami. Dziób krótki, gruby, tępy, mocno skierowany w dół. Szyja stosunkowo długa, proporcjonalna. Nogi koloru czerwonego, nieopierzone, krótkie. Ogon złożony z nie mniej niż 12 Żarowy tulski - hod. Wiesław Waszczuk piór. Skrzydła ułożone równo lub trochę poniżej ogona. Jedną z najstarszych krótkodziobych rosyjskich ras, hodowanych już w XVII wieku, jest żarowy tulski. Nazwa żarowy pochodzi od czerwonoburej, połyskującej na złoto barwy upierzenia. Należy do grupy gołębi lotnych i wywrotków. Mało wymagający, o żywym temperamencie, dobrze wychowuje swoje młode. Jest to gołąb średniej wielkości (35-37 cm), o wydłużonej sylwetce. Głowa gładka lub z koroną, szeroka, słabo umięśniona, z wypukłym czołem. Oczy srebrzyste, wyraziste. Brwi szerokie, białe. Dziób krótki, biały. Woskówki drobne, białe. Szyja dość długa, proporcjonalna do wielkości gołębia. Skrzydła długie, mocno przylegające do tułowia, nieco opuszczone. Nogi krótkie, nieopierzone, czerwone. Pazurki białe. Ogon szeroki (12-16 piór), uniesiony nieco do góry, lekko rozpuszczony. Upierzenie w kolorze czerwonoburym lub żółtym ze złocistym połyskiem. Na ogonie znajduje się szeroka, biała wstęga, która występuje również na końcach lotek, jednak jest mniej widoczna i wyrazista. Kiszyniowskie krótkodziobe pochodzą z Mołdawii, z czasów tureckiego panowania są potomkami gołębi tureckich. Do tej samej grupy prawdopodobnie należą również gołębie rumuńskie (bukaresztańskie i krajowieńskie). Rasa ta była bliska wyginięciu. Z ocalałych egzemplarzy kiszyniowscy hodowcy odbudowali populację tej rasy. Największy wkład w ratowanie i odbudowę tej rasy włożyli: Kiszyniowski krótkodzioby - hod. Mirosław Krasnopolski 16

17 Chazin, Zabijaka, Towbis, Zarrzickij, bracia Poliakow, Cybar, Iwanow i inni. Jest to gołąb średniej wielkości, niskiej postawy, o długich lotkach i sterówkach, posiadający skrzydła opuszczone pod lekko uniesionym ogonem. Głowa niezbyt duża, kostkowa. Czoło szerokie i wysokie. Dziób krótki, gruby, biały, Kriukowski - hod. Janusz Marchelski skierowany w dół, tępo zakończony, u samic nieco cieńszy. Woskówki małe, gładkie, białe. Oczy duże, wypukłe, perłowe, u białych ciemne. Szyja niezbyt długa, odchylona do tyłu, w czasie podniecenia lekko pulsuje. Pierś wypukła, lekko podniesiona, szeroka. Skrzydła opuszczone, długie. Ogon długi, płaski i szeroki, składający się z sterówek, lekko uniesiony. Są jednokolorowe, mozaikowe i marmurkowe. Kolory to: biały, czarny, czerwony, żółty, niebieski z pasami, kawowy, grochowy. Barwa intensywna z metalicznym połyskiem na szyi i piersi. Trenowane gołębie tej rasy latają wysoko i wytrwale 4-6 godzin. Krzemieńczuk - hod. Janusz Marchelski Kriukowski i krzemieńczuk duma i chluba Ukrainy. Na Ukrainie i w Rosji obowiązuje jeden wzorzec dla tego ptaka. W Polsce są odmienne wzorce dla każdej z tych ras. Głównym centrum ich kształtowania były dwa miasta nad Dnieprem Haków, obecnie Kriukow, i Kremenczug. Przed rewolucją październikową hodowlą tych gołębi zajmowali się ludzie bogaci. Z tego powodu nazywane je pańskimi. Pojedyncze, bardzo GOŁĘBIE i drobny inwentarz wybitne sztuki kosztowały równowartość konia czy krowy. Do wybuchu rewolucji największą ilość tych ptaków posiadał burmistrz Kriukowa Izjumow. Po jego śmierci trafiły one do entuzjastów tej rasy w całym mieście i okolicy. Podczas II wojny światowej hitlerowcy niszczyli te ptaki. Za ich ukrywanie groziła śmierć. Jednak część hodowców, narażając życie, uratowała ptaki przed zagładą, chowając je w dołach wykopanych w ziemi (ziemiankach). Dzisiaj rasa ta cieszy się uznaniem na całym świecie jest ozdobą każdego gołębnika. Wzorzec ukraiński dla tego ptaka: Wygląd ogólny gołąb średniej wielkości (długość cm) na niskich nogach, z opuszczonymi skrzydłami i lekko uniesionym, płaskim i szerokim ogonem (14-16 piór). Głowa podobna do orzeszka, krótki dziób jak u ptaków śpiewających. Najlepsze osobniki chodzą na palcach, co dodaje im wytworności. Głowa mała okrągła, czoło wypukłe i szerokie, tył głowy zaokrąglony. Oczy duże, czarne. Brwi wąskie, mlecznobiałe. Dziób krótki (miniaturowy) 4-6 mm, dość cienki, wstawiony w głowę jak u szczygła. Szyja dość krótka, zwężająca się ku głowie, nieznacznie odchylona do tylu. Nie pulsuje. Pierś szeroka, z dobrze rozwiniętą muskulaturą, z lekka wypukła. Plecy krótkie, szerokie. Skrzydła krótkie, luźno przylegające do tułowia, opuszczone poniżej ogona. Ogon płaski, szeroki, składający się z 14-16, a nawet 20 sterówek. Nogi niskie, koloru czerwonego, nieopierzone. Pazurki białe. W Polsce obowiązuje odrębny wzorzec dla drugiej rasy z miasta Krzemieńczuk (Kremenczug). Różnica polega na tym, iż kriukowskie występują tylko w kolorze białym, a krzemieńczuki bywają kolorowe (jedokolorowe i pstre). Rozbieżność występuje również w budowie głowy, która posiada nieznacznie zarysowane krawędzie, dziób jest grubszy, skierowany lekko w dół, u gołębi pstrych może być ciemniejszy. Oczy u gołębi kolorowych są jasne, u białych i pstrych z przewagą koloru białego ciemne. Brew jest szeroka. Do najpopularniejszych ras rosyjskich z grupy gołębi lotnych należą rosyjskie tarczowe, które w rosyjskim nazewnictwie określane są mianem czystych. Jedną z odmian tej rasy są rosyjskie tarczowe kosmate, w Polsce popularnie zwane jaskólcami. Gołębie te należą do najstarszych rosyjskich ras. Już pod koniec XVI wieku w Jarosławiu nad Wołgą wyhodowano gołębie długodziobe, białe z kolorowymi tarczami skrzydeł. W zależności od upodobań powstawały coraz to nowe odmiany tej rasy. W XVIII wieku największy wkład w jej hodowlę wnieśli hodowcy z miasta Kozin. Duży wkład w rozwój Rosyjski tarczowy - hod. Janusz Marchelski hodowli wniósł też hrabia Orłow. Gołębie te ceniono przede wszystkim za ich umiejętności lotowe. Są to ptaki średniej budowy ciała. Głowę mają zaokrągloną, wydłużoną, z wypukłym czołem, gładką. Oczy średniej wielkości, ciemne lub żółte (w zależności od koloru tarcz), otoczone bladoróżową lub białawą, wąską obwódką powiekową. Dziób cienki, długi, biały. Woskówka drobna, biała i gładka. Podgardle dobrze wycięte. Szyja średniej długości, pierś lekko uniesiona, nieco wypukła, dość głęboka. Skrzydła końcami noszone na ogonie. Grzbiet prosty, pochylony do tyłu, ogon wąski i długi. Nogi średniej wysokości, porośnięte obficie długimi piórami tworzącymi łapcie. Na białym tle kolorowe (bardzo szeroka gama kolorów) są pokrywy skrzydeł. Tarcze są jednokolorowe lub z pasami. Gołębie płodne, doskonale nadające się na mamki dla gołębi krótkodziobych. To tylko niektóre z długiej listy ras gołębi z grupy wschodnich, hodowanych w naszym regionie. Białostocczyzna z racji swego położenia jest silnym ośrodkiem hodowli ras wschodnich, co widać na corocznych wystawach w Białymstoku. Wszystkich hodowców, którzy pasjonują się rasami wschodnimi, zapraszam do odwiedzenia zarówno naszej wystawy, jak i rynku, gdzie można nabyć ptaki dobrej jakości od hodowców z Litwy oraz choć obecnie rzadziej także z innych państw na wschód od Bugu. Janusz Marchelski Fot. Stanisław Roszkowski Krzemieńczuk - hod. Janusz Marchelski 17