rudawy j a n o w i c k i e

Transkrypt

1 rudawy j a n o w i c k i e

2 SPIS TRESCI Rudawy Janowickie - e-przewodnik turystyczny, Wydanie I - listopad 2016 r.! P Redakcja: Jędrzej Wasiak-Poniatowski Tekst i projekt strony tytułowej: Natalia Poniatowska-Wasiak Rudawy Janowickie Autorzy zdjęć: Rafał Niziołek (Kolorowe Jeziorka, Miedzianka, Zamek Bolczów, Skalny Most, Piec, Starościńskie Skały, Sokoliki, Szwajcarka) Jędrzej Wasiak-Poniatowski (Rudawy Janowickie, Dwór w Mniszkowie i Wołek, Pałac Ciechanowice, Mauzoleum Schaffgotschów, Mała Ostra, Zamek Bolczów, Piec, Starościńskie Skały, Skały Rylec i Fajka, Wieża Widokowa, Krzyżna Góra, Zamek Karpniki, Park w Bukowcu, Pałac Bobrów, Pałac i Folwark Łomnica, Pałac Wojanów) Skład, opracowanie graficzne i techniczne, elementy interaktywne: Jędrzej Wasiak-Poniatowski Realizacja: Fundacja Obrazy Bez Granic ul. Elsnera 5/3, Jelenia Góra Partner medialny: Portal Turystyczny Rudawy Janowickie Kolorowe Jeziorka Browar i Ścieżka Miedzianka Dwór i Wołek Mniszków Pałac Ciechanowice Mauzoleum Schaffgotschów Schaffgotshów Mała Ostra i Skalnik 945 m n.p.m. Zamek Bolczów Skalny Most Skała Piec Starościńskie Skały Skały Rylec i Fajka Wieża Widokowa w Radomierzu Sokoliki 623 m n.p.m. Krzyżna Góra 654 m n.p.m. Schronisko Szwajcarka Zamek Karpniki Park w Bukowcu Zamek Bobrów Pałac Bobrów Pałac i Folwark Łomnica Pałac Wojanów Źródło aktualnej wersji elektronicznej Przewodnika: Warunki rozpowszechniania: Użytkowanie publikacji jest nieodpłatne. Rozpowszechnianie w serwisach internetowych jest nieodpłatne wyłącznie pod warunkiem wskazania bezpośredniego hiperłącza: jako źródła pliku. Jest to jedyny adres, pod którym będzie publikowana aktualna wersja Przewodnika. Przewodnik może być rozpowszechniany wyłącznie w całości, w wersji elektronicznej. Wydruk i dystrybucja wersji drukowanej oraz inne formy przetwarzania bez zgody Realizarora i Autorów są zabronione. Uwagi dotyczące treści należy zgłaszać na adres: redakcja@rudawyjanowickie.pl Wydawnictwo współfinansowane ze środków Urzędu Marszałkowskiego Województwa Dolnośląskiego www. UDAWY ANOWICKIE.pl

3 rudawy j Rudawy Janowickie położone są w południowej części województwa dolnośląskiego, na pograniczu Sudetów Zachodnich i Środkowych. Dzięki walorom przyrodniczym, utworzono na ich terenie Rudawski Park Krajobrazowy. Góry rozciągają się od Przełęczy Kowarskiej (727 m n.p.m.) do doliny Bobru. Główny grzbiet Rudaw Janowickich ma długość około 18 km. Najwyższym szczytem jest Skalnik (945 m n.p.m.), zaś najniższym punktem koryto rzeki Bóbr w okolicach Bobrowa (ok. 350 m n.p.m.). W odniesieniu do Sudetów, Rudawy stanowią niezależny grzbiet, który charakteryzuje się odrębnym krajobrazem. Cechuje go szereg malowniczych dolin rzecznych (m.in. Janówki i Hutniczego Potoku), porozrzucanych form skalnych (m.in. Sokoliki, Starościńskie Skały, Skalny Most, Piec), liczne wzniesienia, strome stoki oraz przepiękne tereny zalesione z wieloma potokami. Skały oprócz atrakcji turystycznych są dobrym miejscem do wspinaczki. Właśnie tutaj, w Rudawach, zaczynali tej klasy alpiniści, co Wanda Rutkiewicz. Są one również doskonałym punktem widokowym na przepiękne Karkonosze i Kotlinę Kamiennogórską, zwłaszcza ze Skalnika. a n o w i c k i e rudawy j a n o w i c k i e S i e ć szlaków turystycznych Na terenie całych Rudaw Janowickich jest wytyczonych wiele interesujących tras rowerowych, zróżnicowanych krajobrazowo, jak i technicznie. Niektórzy rowerzyści mogą sprawdzić swoje możliwości na jednej z tzw. ścian płaczu, biegnącej z Janowic Wielkich przez Mniszków do Polany Mniszkowskiej. Dla turystyki pieszej malują się bogate krajobrazowo szlaki, wśród nich, nie tylko formy skalne, doliny i jeziora, ale także liczne zabytki architektury (zamki i pałace Dolina Pałaców i Ogrodów Kotliny Jeleniogórskiej ), jak i wieloprzestrzenne założenia parkowo-pałacowe, m.in. w Bukowcu i Karpnikach. Dla aktywnych turystów, atrakcyjny powinien być szlak, przebiegający głównym grzbietem Rudaw Janowickich w stronę Karkonoszy, którego początek można zaplanować w Janowicach Wielkich. Miłośnicy turystyki konnej z pewnością nie zapomną przejażdżek po tak malowniczych terenach. Na tym terenie wytyczona jest sieć dobrze oznakowanych górskich szlaków konnych (ok. 140 km). Trasy te mają zróżnicowany technicznie charakter. W Rudawach Janowickich turysta ma możliwość doświadczyć bezpośredniego kontaktu z przyrodą. Góry i okoliczne łąki objęte są ochroną Natura Na obszarze Parku występuje 127 gatunków ptaków, wśród których 115 objętych jest całkowitą ochroną prawną, 3 częściową, a 8 ochroną określoną ustawą łowiecką.

4 CIEKAWOSTKA Około 1785 r. w okolicach Wiesciszowic zaczęto wydobywać łupki pirytonośne w kopalni Hoffnung. W 1793 r. powstała kopalnia Neue Gluck, a w 1796 r. powyżej niej została otwarta kopalnia Gustav. W 1826 r. z kopalni Hoffnung i Neue Gluck uzyskiwano 800 centnarów oczyszczonej siarki Kolorowe Jeziorka m Raszów - 2,8 km KOLOROWE JEZIORKA Jedno z najpiękniejszych miejsc Rudaw Janowickich. Położone są na północnym zboczu Wielkiej Kopy w pobliżu miejscowości Wieściszowice. Na tym terenie rozmieszczone są trzy jeziorka: purpurowe, błękitne i zielone. Niesamowite zabarwienie wody jeziorek stwarza wręcz bajkowy nastrój. Kolor wód jest związany z występowaniem różnych związków chemicznych. Wszystko to dzięki górnictwu, a ściślej - łupkom pirytonośnym, które były przyczyną rozwoju kopalni na tym obszarze od XVIII do XIX wieku. Dlatego możemy podziwiać dziś ten piękny zakątek, który po zaprzestaniu prac wydobywczych przejęła z powrotem przyroda. Obecnie na terenie Kolorowych Jeziorek zorganizowana została infrastruktura turystyczna: parkingi, pole namiotowe, czy mała gastronomia. Istnieje również możliwość skorzystania z usług przewodnika, czy wypożyczenia rowerów lub sprzętu nordic walking. Kolorowe jeziorka Mauzoleum Schaffgotschów Pałac Ciechanowice Mała Ostra (935 m n.p.m.) Skalny Most Skała Piec Skały Rylec i Fajka Sokoliki 2,8 km 2,5 km 4,7 km 3) 5,5 km 5,5 km 5,9 km 3) 7,1 km 7,1 km 14,8 km 3) 8,0 km 6,7 km 13,0 km 3) 8,1 km 8,1 km 2) 11,1 km 3) 10,2 km 8,5 km 8,8 km 3) 10,3 km 10,3 km 14,7 km 3) 10,4 km 10,4 km 14,7 km 3) 10,7 km 10,7 km 11,6 km 3) 11,4 km 11,4 km 15,4 km 3) 12,3 km 12,3 km 15,4 km 3) 16,3 km 16,3 km 15,4 km 3) Dojazd szlakami pieszymi i rowerowymi; 2) Dojazd szkakami pieszymi; 3) Odległość mierzona od parkingu przy Kolorowych Jeziorkach do parkingu w pobliżu obiektu doecelowego Browar Miedzianka (Miedzianka) - 9 km Gościniec Rudawski (Pisarzowice) - 10 km Pizzeria Verona (Janowice Wielkie) - 11 km Przycup w Dolinie (Radomierz) - 15 km Bar Karioka (Karpniki) - 17 km Schronisko Szwajcarka (Karpniki) - 17 km Zamek Karpniki (Karpniki) - 19 km Kawiarenka w Artystycznej Stodole (Bukowiec) - 23 km Pałac Wojanów (Wojanów) - 24 km Pałac i Folwark Łomnica (Łomnica) - 24 km Karczma Gniewków (Kostrzyca) - 30 km Kowary - 26 km Karpacz - 32 km Piechowice - 43 km Szklarska Poręba - 49 km Lubawka - 25 km Okraj - 26 km Jakuszyce - 58 km

5 . panorama ze sciezki historycznej, CIEKAWOSTKA Produkcja piwa w Miedziance rozpoczęła się w XV wieku i szybko trunek ten zyskał sławę. W latach wznowiono produkcję piwa, a kierownikiem browaru przez wiele lat pozostawał Stefan Spiż. Rodzina Spiżów nadal kontynuuje tradycje browarnicze. Syn Stefana - Bogdan Spiż, 26 lutego 1991 roku wprowadził na rynek pierwsze produkowane w Polsce piwo puszkowe Browar Miedzianka m Okolice kościoła - 50 m MIEDZIANKA BROWAR I ŚCIEŻKA Browar. sciezka historyczna Mniszków-miedzianka,, Historia tego miejsca ma już 900 lat. Łączy ze sobą miejscowości Mniszków (w którym rozpoczęło się wydobycie kruszców z początkiem XII w.) i Miedziankę, która w XIV w. została z niego wyodrębniona. Niegdyś pięknie położone miasteczko na szczycie góry z urokliwym rynkiem, pałacem, dwoma kościołami, słynnym browarem i piwem Złoto Miedzianki. Dziś kilka domów, jeden kościółek i znany browar, ale nowy. Historia tego miejsca owiana jest tajemnicą i pobudza wyobraźnię. Stąd liczne publikacje (m.in. Miedzianka. Historia Znikania Filipa Springera), słuchowiska radiowe, czy sztuki teatralne (Miedzianka). Co się tu wydarzyło? Wiele wyjaśni przybyłym ścieżka historyczna: Miedzianka -Mniszków 900 lat historii, która na przestrzeni 6 km opowiada o dziejach tegp teremu, prowadząc przez malownicze krajobrazy obu miejscowości. Niewątpliwą atrakcją jest lokalny Browar Miedzianka, w którym można posmakować rzemieślniczego piwa (warzonego na miejscu) i posilić się, a także nabyć produkty lokalne i pamiątki. Obsługa chętnie udzieli informacji na temat okolicznych atrakcji. W Miedziance stoi również granitowy krzyż pokutny, który przypomina o tragicznej historii. SCIEZKA-MIedzianka. Pałac Ciechanowice Skalny Most i Piec Wieża widokowa Skały Rylec i Fajka Sokoliki i Szwajcarka Mała Ostra (935 m n.p.m.) 1,9 km 1,9 km 4,2 km 3) 2,7 km 2,7 km 2) 8,4 km 3) 4,3 km 4,3 km 5,6 km 3) 5,7 km 5,7 km 5,6 km 3) 6,0 km 6,0 km 5,6 km 3) 6,4 km 6,4 km 5,6 km 3) 6,4 km 7,3 km 4,7 km 3) 6,5 km 6,5 km 5,6 km 3) 8,3 km 8,3 km 7,4 km 3) 9,3 km 10,9 km 7,3 km 3) 10,2 km 8,5 km 8,8 km 3) 11,9 km 9,4 km 13,7 km 3) Browar Miedzianka (Miedzianka) m Pizzeria Verona (Janowice Wielkie) - 2 km Przycup w Dolinie (Radomierz) - 6 km Schronisko Szwajcarka (Karpniki) - 8 km Bar Karioka (Karpniki) - 8 km Zamek Karpniki (Karpniki) - 10 km Pałac i Folwark Łomnica (Łomnica) - 12 km Pałac Wojanów (Wojanów) - 12 km Kawiarenka w Artystycznej Stodole (Bukowiec) - 14 km Karczma Gniewków (Kostrzyca) - 15 km Gościniec Rudawski (Pisarzowice) - 17 km Dojazd szlakami pieszymi i rowerowymi; 2) Dojazd szkakami pieszymi; 3) Odległość mierzona od parkingu przy Browarze Miedzianka do parkingu w pobliżu obiektu doecelowego Kowary - 18 km Karpacz - 23 km Piechowice - 32 km Szklarska Poręba - 38 km Lubawka -29 km Okraj - 31 km Jakuszyce - 48 km

6 D w ó r, położony w centralnej części wsi zdecydowanie wyróżnia się na tle wiejskiej zabudowy swoim reprezentacyjnym charakterem, choć wciąż nie jest znana jego geneza. Dom wzniesiono w 1728 roku (data na portalu). Budynkowi przypisuje się funkcję dworską lub domu cechowego górników zwanego domem gwarków, z uwagi na eksploatację górnictwa prowadzoną od XII wieku w okolicach Mniszkowa i pobliskiej Miedzianki. Wnętrza zdobią niezwykłe malowidła sufitowe przedstawiające sceny z życia dworskiego. dwór wołek-mniszków Wołek to niepozorny ale niezwykle urokliwy punkt widokowy Rudaw Janowickich leżący powyżej Mniszkowa. Niegdyś był jednym z piękniejszych punktów widokowych na Karkonosze, Izery, Góry Wałbrzyskie i Kamienne. Około 1880 r. na szczytowej polance posadzono kosodrzewinę. Sadzonki przyjęły się, ale się nie rozrastają. Oprócz zasadzenia kosodrzewiny, towarzystwo RGV (Riesengebirgsverein, niemieckie Towarzystwo Karkonoskie ) pod szczytem od zachodniej strony zbudowało schron dla turystów. Szkoda, że do dnia dzisiejszego nie został nawet ślad po nim. Obecnie las rozrósł się i panorama rozciąga się w Kierunku Karkonoszy i Kotliny Jeleniogórskiej. Rekompensatą jest za to wyjątkowa cisza i bardzo mała liczba turystów. CIEKAWOSTKA Mniszków (parking na końcu wsi) Przekazy ustne przedwojennych mieszkańców wsi dostarczają informacji jako by Król Prus Fryderyk II Wielki odwiedził i zatrzymał się w dworze mniszkowskim w latach 50-tych XVIII w., nadzorując wojska pruskie w czasie wojny siedmioletniej. Wiadomo, że niedaleko pod Dobromierzem, została stoczona bitwa armii pruskiej z wojskami cesarza austriackiego. Skalny Most i Piec Pałac Ciechanowice Skały Rylec i Fajka Wieża Widokowa Mała Ostra (935 m n.p.m.) Sokoliki i Szwajcarka MNISZKÓW DWÓR I WOŁEK 1,0 km 1,0 km 5,7 km 3) 1,3 km 1,3 km - 2,1 km 2,1 km - 2,9 km 2,9 km - 3,8 km 3,8 km - 4,8 km 4,8 km 8,4 km 3) 5,8 km 5,8 km 7,5 km 3) 8,1 km 9,1 km 5,4 km 3) 8,3 km 9,7 km 22,7 km 3) 9,7 km 9,7 km 7,4 km 3) 10,2 km 8,5 km 8,8 km 3) 11,9 km 9,4 km 13,7 km 3) Dojazd / dojście szlakami pieszymi i rowerowymi; 2) Dojazd szkakami pieszymi; 3) Odległość mierzona od parkingu na końcu wsi do parkingu w pobliżu obiektu doecelowego. Restauracja Nad Potokiem (Kaczorów) - 10 km Karczma Podgórzanka (Kaczorów) - 11 km Schronisko Szwajcarka (Karpniki) - 10 km Bar Karioka (Karpniki) - 10 km Zamek Karpniki (Karpniki) - 12 km Pizzeria Verona (Janowice Wielkie) - 4 km Kawiarenka w Artystycznej Stodole (Bukowiec) - 16 km Browar Miedzianka (Miedzianka) - 4 km Pałac i Folwark Łomnica (Łomnica) - 17 km Karczma Gniewków (Kostrzyca) - 16 km Pałac Wojanów (Wojanów) - 14 km Przycup w Dolinie (Radomierz) - 8 km Gościniec Rudawski (Pisarzowice) - 27 km Kowary - 20 km Karpacz - 25 km Piechowice - 34 km Szklarska Poręba - 40 km Okraj - 32 km Lubawka -33 km Jakuszyce - 40 km

7 CIEKAWOSTKA Parking przy Pałacu Ciechanowice Pałac zasłynął z niezwykłego odkrycia bardzo cennych malowideł ściennych. Wiele czasu upłynęło zanim wydobyto je z pod grubej warstwy tynku. Pochodzenie malowideł wskazuje na epoki: renesansu, baroku oraz klasycyzmu. PAŁAC CIECHANOWICE Pałac położony w zaciszu parku. Nieznana jest dokładna data powstania pałacu w Ciechanowicach. Wiadomo jednak, że był to XVII wiek, kiedy to renesansowy dwór obronny został przebudowany. W 1846 r. posiadłość ponownie zostaje gruntownie przebudowana. W trakcie tej operacji całkowicie zatarły się ślady dawnej formy obiektu. W niektórych wnętrzach zachowała się sztukateria dekoratorska, plafony oraz malarstwo ścienne. Cały obiekt położony jest w parku, otoczony suchą fosą. Obecnie w obiekcie prowadzone są intensywne prace renowacyjne. Odtworzony został również park, powstają również ogrody francuski i angielski. Z uwagi na prowadzone prace wnętrze obiektu jest niedostępne, ale sam spacer alejkami wokół pałacu jest niezwykle relaksujący. PAŁAC CIECHANOWICE Skalny Most i Piec Mauzoleum Schaffgotschów Wieża widokowa Skały Rylec i Fajka Sokoliki i Szwajcarka Mała Ostra (935 m n.p.m.) Browar Miedzianka (Miedzianka) - 4 km Pizzeria Verona (Janowice Wielkie) - 6 km Karczma Podgórzanka (Kaczorów) - 8 km Restauracja Nad Potokiem (Kaczorów) - 9 km Schronisko Szwajcarka (Karpniki) - 12 km Bar Karioka (Karpniki) - 12 km Zamek Karpniki (Karpniki) - 13 km Przycup w Dolinie (Radomierz) - 14 km Kawiarenka w Artystycznej Stodole (Bukowiec) - 17 km Karczma Gniewków (Kostrzyca) - 18 km Gościniec Rudawski (Pisarzowice) - 20 km Pałac i Folwark Łomnica (Łomnica) - 23 km Pałac Wojanów (Wojanów) - 22 km 2,7 km 2,7 km 2) 8,4 km 3) 4,8 km 4,8 km 8,4 km 3) 5,5 km 5,5 km 5,9 km 3) 6,6 km 6,6 km 5,6 km 3) 8,4 km 8,4 km 5,6 km 3) 8,7 km 8,7 km 5,6 km 3) 8,7 km 8,7 km 9,0 km 3) 9,1 km 9,1 km 5,6 km 3) 9,1 km 10,0 km 4,7 km 3) 9,2 km 9,2 km 5,6 km 3) 11,0 km 11,0 km 7,4 km 3) 12,0 km 12,0 km 7,3 km 3) Dojazd / dojście szlakami pieszymi i rowerowymi; 2) Dojazd szkakami pieszymi; 3) Odległość mierzona od parkingu przy Pałacu Ciechanowice do parkingu w pobliżu obiektu doecelowego. Kowary - 22 km Karpacz - 27 km Piechowice - 36 km Szklarska Poręba - 42 km Lubawka - 26 km Okraj - 35 km Jakuszyce - 54 km

8 Jeden ze skarbów historii Rudaw Janowickich. Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny w Raszowie skrywa w jednej z kaplic wspaniałe nagrobki. Możemy odnaleźć tu wiele typów renesansowych nagrobków - jedynych w swoim rodzaju. Najcenniejsze i najbardziej okazałe, o charakterze reprezentacyjnym, wykonane z piaskowca to nagrobki tumbowe (pary małżeńskie z rodziny Schaffgotschów) Hansa Starszegovon Schaffgotsch wraz z żoną Salomeą von Nimptsch i jego syna Hansa Młodszego z przedstawieniem drugiej żony Margrethy z domu von Hohberg, a także przyścienny, rozbudowany marmurowy nagrobek rycerza rodu von Schaffgotsch. Wszystkie pochodzią z XVI XVII w. Należy zaznaczyć, że w tamtych czasach takie nagrobki, pomniki tworzone były dla królów oraz książąt, a nie dla rodzin szlacheckich. Budziło to z pewnością kontrowersje. Zwiedzanie kościoła: należy skontaktować się z proboszczem kościoła p.w. Wniebowzięcia NMP w Pisarzowicach 83, tel , MAUZOLEUM SCHAFfGOTSCHÓW CIEKAWOSTKA Raszów - 50 m Właśnie w tym kościele zostało wygłoszone pierwsze kazanie ewangelickie na ziemi kamiennogórskiej, według nauk Marcina Lutra. Mała Ostra (935 m n.p.m.) Pałac Ciechanowice Skalny Most i Piec Skały Rylec i Fajka Sokoliki MAUZOLEUM SCHAFFGOTSCHÓW 2,8 km 2,5 km 4,7 km 3) 7,0 km 7,0 km 7,5 km 3) 7,6 km 10,4 km 11,4 km 3) 8,7 km 8,7 km 9,0 km 3) 10,2 km 8,9 km 13,6 km 3) 10,2 km 10,2 km 2) 17,8 km 3) 10,7 km 10,7 km 2) 17,8 km 3) 11,2 km 10,0 km 11,8 km 3) 11,3 km 11,3 km 2) 17,8 km 3) 13,0 km 13,0 km 2) 18,4 km 3) 14,4 km 14,4 km 20,0 km 3) 16,4 km 16,4 km 2) 25,8 km 3) Dojazd szlakami pieszymi i rowerowymi; 2) Dojazd szkakami pieszymi; 3) Odległość mierzona od parkingu przy Mauzoleum Schaffgotschów do parkingu w pobliżu obiektu doecelowego Gościniec Rudawski (Pisarzowice) - 7 km Browar Miedzianka (Miedzianka) - 12 km Pizzeria Verona (Janowice Wielkie) - 14 km Przycup w Dolinie (Radomierz) - 18 km Bar Karioka (Karpniki) - 20 km Schronisko Szwajcarka (Karpniki) - 20 km Zamek Karpniki (Karpniki) - 22 km Karczma Gniewków (Kostrzyca) - 26 km Kawiarenka w Artystycznej Stodole (Bukowiec) - 27 km Pałac Wojanów (Wojanów) - 27 km Pałac i Folwark Łomnica (Łomnica) - 27 km Kowary - 22 km Karpacz - 30 km Piechowice - 45 km Szklarska Poręba - 52 km Lubawka -16 km Okraj - 22 km Jakuszyce - 62 km

9 CIEKAWOSTKA Konie Apokalipsy to grupa ciekawych skał leżących w pobliży Małej Ostrej. Nazwę tę podobno nadali harcerze podczas gaszenia palących się traw wokół skał. Stacjonowali oni podczas obozu na pobliskiej polanie ZHP niedaleko miejscowości Strużnica. Czarnów (Agroturyst. Czartak) - 1,7 km Gruszków (Przeł. pod Średnicą) - 3,4 km MAŁA OSTRA Mała Ostra jest najwyżej położoną skałą szczytową w Rudawach Janowickich (935 m n.p.m.) Skała ta jest jednym z najpiękniejszych punktów widokowych Sudetów. Leży nieopodal najwyższego szczytu Rudaw Janowickich Skalnika (945 m n.p.m.), który jest ukryty wśród drzew. Częściowo wykute w skale i ułożone stopnie granitowe zabezpieczone barierką prowadzą na kamienną platformę widokową, z której rozciąga się z malowniczy widok na prawie całe Rudawy Janowickie, Karkonosze, Góry Izerskie, Góry Kaczawskie i Kotlinę Jeleniogórską. Jeśli pogoda sprzyja i jest dobra widoczność możemy objąć wzrokiem teren aż do granicy z Niemcami, Sudety środkowe oraz od strony pn.-wsch - Ślężę. W 1886 r. została udostępniona dla turystów jako punkt widokowy przez RGV..mAŁA OSTRA 935M np.m. Mauzoleum Schaffgotschów Skalny Most i Piec Skały Rylec i Fajka Pałac Ciechanowice Sokoliki i Szwajcarka 5,4 km 5,4 km - 7,6 km 10,4 km 11,4 km 3) 8,1 km 8,1 km 2) 11,1 km 3) 8,3 km 9,7 km 22,7 km 3) 8,3 km 8,3 km 2) 25,8 km 3) 8,3 km 8,3 km 2) 21,2 km 3) 8,9 km 8,9 km 2) 21,2 km 3) 9,3 km 10,9 km 18,8 km 3) 10,1 km 10,1 km 2) 24,2 km 3) 11,8 km 11,8 km 2) 24,2 km 3) 13,3 km 14,2 km 15,5 km 3) 14,4 km 14,4 km 26,5 km 3) Gościniec Rudawski (Pisarzowice) - 5 km Browar Miedzianka (Miedzianka) - 19 km Pizzeria Verona (Janowice Wielkie) - 21 km Przycup w Dolinie (Radomierz) - 25 km Karczma Gniewków (Kostrzyca) - 25 km Kawiarenka w Artystycznej Stodole (Bukowiec) - 26 km Bar Karioka (Karpniki) - 26 km Schronisko Szwajcarka (Karpniki) - 27 km Zamek Karpniki (Karpniki) - 28 km Pałac Wojanów (Wojanów) - 30 km Pałac i Folwark Łomnica (Łomnica) - 31 km Dojazd szlakami pieszymi i rowerowymi; 2) Dojazd szkakami pieszymi; 3) Odległość mierzona od parkingu przy Agroturystyce Czartak (Czarnów) do parkingu w pobliżu obiektu doecelowego Kowary - 21 km Karpacz - 29 km Piechowice - 44 km Szklarska Poręba - 51 km Lubawka -18 km Okraj - 21 km Jakuszyce - 61 km

10 CIEKAWOSTKA U podnóża zamku można odnaleźć tajemnicze ryty na skałach. Jest to pamiątka po turystach minionej epoki. Szlakiem prowadzącym na zamek przechadzali się Izabela Czartoryska, cesarz Prus Wilhelm, hrabia von Reden i wielu innych, znanych wówczas, ludzi. Jak je odnaleźć? Zobacz na: Janowice Wielkie (Stacja PKP) Janowice Wielkie (Zielona Dolina) Mniszków (parking na końcu wsi) ZAMEK BOLCZÓW Jedna z najchętniej odwiedzanych atrakcji Rudaw Janowickich. Niezwykła budowla pośród lasów. Zamek Bolczów jest trwałą ruiną, której powstanie datuje się na 1375 r. Inne źródła wskazują, że warownia została zbudowana w latach przez księcia Bolesława Długiego, dla ochrony leżących w okolicy domów i kopalni. Wykorzystano tu maksymalnie istniejące ukształtowanie terenu i istniejące samotnie stojące skały, które połączono kamiennym murem, co utworzyło dziedziniec. Na jednej ze skał wybudowano kwadratową wieżę, a po przeciwnej stronie dziedzińca budynek mieszkalny łączący się z domem kapelana, do którego schody wykuto w skale. Obok wieży znajdował się dom kobiet. W skale wykuto studnię, na południowo-wschodniej stronie dziedzińca wybudowano piekarnię i kuchnię. zamek bolczów Skalny Most i Piec Wieża Widokowa Skały Fajka i Rylec Schronisko Szwajcarka Sokoliki i Krzyżna Góra Mała Ostra (935 m n.p.m.) Zamek Karpniki (Karpniki) - 5 km Przycup w Dolinie (Radomierz) - 5 km Bar Karioka (Karpniki) - 6 km Schronisko Szwajcarka (Karpniki) - 7 km Restauracja Nad Potokiem (Kaczorów) - 7 km Karczma Podgórzanka (Kaczorów) - 8 km Pizzeria Verona (Janowice Wielkie) - 12 km Kawiarenka w Artystycznej Stodole (Bukowiec) - 12 km Pałac i Folwark Łomnica (Łomnica) - 13 km Karczma Gniewków (Kostrzyca) - 13 km Pałac Wojanów (Wojanów) - 13 km Browar Miedzianka (Miedzianka) - 14 km Gościniec Rudawski (Pisarzowice) - 25 km 1,4 km 1,4 km - 8,4 km 7,3 km 3,3 km 3) 2,4 km 2,4 km - 2,7 km 2,7 km - 3,7 km 3,7 km - 3,8 km 3,8 km - 4,8 km 4,8 km 1,5 km 3) 5,0 km 4,8 km 6,6 km 3) 6,3 km 6,1 km 6,6 km 3) 8,5 km 8,5 km 12,8 km 3) 10,9 km 10,6 km 12,3 km 3) 11,5 km 11,5 km 10,4 km 3) Dojazd / dojście szlakami pieszymi i rowerowymi; 2) Dojazd szkakami pieszymi; 3) Odległość mierzona od parkingu przy stacji kolejowej w Janowicach Wielkich do parkingu w pobliżu obiektu doecelowego Kowary - 17 km Karpacz - 22 km Piechowice - 31 km Szklarska Poręba - 37 km Okraj - 30 km Lubawka - 30 km Jakuszyce - 47 km

11 CIEKAWOSTKA Skalny Most jest ewenementem wśród skał granitowych. Tego typu mosty powstają najęczęściej w skałach osadowych - piaskowycach, natomiast w granicie jest to bardzo rzadkie zjawisko. W pobliżu nie znajdziemy podobnie uformowanej skały. Janowice Wielkie (Stacja PKP) Janowice Wielkie (Zielona Dolina) Mniszków (parking na końcu wsi) SKALNY MOST Skalny most Skalny Most jest jedną z ciekawszych formacji skalnych Rudawy Janowickich, położoną w Dolinie Janówki. Leży jest na wysokości około m. Podobnie jak sąsiadująca skała Piec, Skalny Most charakteryzuje się zwiększonym promieniowaniem radioaktywnym. Skała wysokością przekracza 20 m, a na dwóch turniach skalnych zawieszona jest kamienna kładka (stąd wywodzi się nazwa skalnego tworu). Do skały można dojść od strony Mniszkowa szlakiem niebieskim lub Janowic Wielkich szlakiem zielonym, a następnie niebieskim pieszym. Skała Piec Skały Fajka i Rylec Schronisko Szwajcarka Sokoliki i Krzyżna Góra Mała Ostra (935 m n.p.m.) Dojazd szlakami pieszymi i rowerowymi; 2) Dojazd szkakami pieszymi; 3) Odległość mierzona od parkingu przy Schronisku Szwajcarka do parkingu w pobliżu obiektu doecelowego Zamek Karpniki (Karpniki) - 5 km Przycup w Dolinie (Radomierz) - 5 km Bar Karioka (Karpniki) - 6 km Schronisko Szwajcarka (Karpniki) - 7 km Restauracja Nad Potokiem (Kaczorów) - 7 km Karczma Podgórzanka (Kaczorów) - 8 km Pizzeria Verona (Janowice Wielkie) - 12 km Kawiarenka w Artystycznej Stodole (Bukowiec) - 12 km Pałac i Folwark Łomnica (Łomnica) - 13 km Karczma Gniewków (Kostrzyca) - 13 km Pałac Wojanów (Wojanów) - 13 km Browar Miedzianka (Miedzianka) - 14 km Gościniec Rudawski (Pisarzowice) - 25 km 0,1 km 0,1 km - 1,4 km 1,4 km - 2,4 km 2,4 km - 3,0 km 2,3 km - 3,2 km 3,2 km - 3,9 km 3,9 km - 4,9 km 4,9 km 1,5 km 3) 4,9 km 4,7 km 6,6 km 3) 6,2 km 6,0 km 6,6 km 3) 8,6 km 8,6 km 12,8 km 3) 10,8 km 10,5 km 12,3 km 3) 11,6 km 11,6 km 10,4 km 3) Kowary - 17 km Karpacz - 22 km Piechowice - 31 km Szklarska Poręba - 37 km Okraj - 30 km Lubawka - 30 km Jakuszyce - 47 km

12 CIEKAWOSTKA W pobliży skały Piec rozpoczyna bieg ściezka edukacyjna, która prowadzi do Zamku Bolczów. Z porozstawianych na jej trasie tablic można dowiedzieć się wielu rzeczy na temat przyrody Rudaw Janowickich oraz prowadzonej gospodarki leśnej. Janowice Wielkie (Stacja PKP) Janowice Wielkie (Zielona Dolina) Mniszków (parking na końcu wsi) SKAŁA PIEC Skała piec Okazała skała, charakteryzująca się wysokim stopniem promieniotwórczości naturalnej. Na jego szczycie znajduje się punkt widokowy na Dolinę Janówki, do którego prowadzą wykute w skale stopnie ograniczone barierką. Do roku 1945 Piec stanowił pomnik przyrody. Nazwa pochodzi najprawdopodobniej od okapu kamiennego, który zwisa od strony potoku. Wysokość skały od tej strony wynosi około 20 m. Z przekazów i literatury dowiadujemy się że w okresie wojny 30-letniej Piec stanowił swoisty schron dla okolicznych chłopów i ich inwentarza. Skała leży w pobliżu innych formacji skalnych takich jak Skalny Most, Starościńskie Skały, Fajka, czy Rylec. Skalny Most Skały Fajka i Rylec Schronisko Szwajcarka Sokoliki i Krzyżna Góra Mała Ostra (935 m n.p.m.) Zamek Karpniki (Karpniki) - 5 km Przycup w Dolinie (Radomierz) - 5 km Bar Karioka (Karpniki) - 6 km Schronisko Szwajcarka (Karpniki) - 7 km Restauracja Nad Potokiem (Kaczorów) - 7 km Karczma Podgórzanka (Kaczorów) - 8 km Pizzeria Verona (Janowice Wielkie) - 12 km Kawiarenka w Artystycznej Stodole (Bukowiec) - 12 km Pałac i Folwark Łomnica (Łomnica) - 13 km Karczma Gniewków (Kostrzyca) - 13 km Pałac Wojanów (Wojanów) - 13 km Browar Miedzianka (Miedzianka) - 14 km Gościniec Rudawski (Pisarzowice) - 25 km 0,1 km 0,1 km - 1,3 km 1,3 km - 2,5 km 2,5 km - 3,1 km 2,4 km - 3,1 km 3,1 km - 3,8 km 3,8 km - 4,8 km 4,8 km 1,5 km 3) 5,0 km 4,8 km 6,6 km 3) 6,3 km 6,1 km 6,6 km 3) 8,5 km 8,5 km 12,8 km 3) 10,9 km 10,6 km 12,3 km 3) 11,5 km 11,5 km 10,4 km 3) Dojazd / dojście szlakami pieszymi i rowerowymi; 2) Dojazd szkakami pieszymi; 3) Odległość mierzona od parkingu przy Stacji PKP w Janowicach Wielkich do parkingu w pobliżu obiektu doecelowego Kowary - 17 km Karpacz - 22 km Piechowice - 31 km Szklarska Poręba - 37 km Okraj - 30 km Lubawka - 30 km Jakuszyce - 47 km

13 ,,,, Miniaturowe skalne miasto o niezwykłej historii. Dawno, dawno temu, kiedy na świecie panowali królowie i spełniano marzenia księżniczek, tworzono rozległe założenia parkowo-pałacowe, które łagodnie przechodziły w naturalny krajobraz wraz z wtopionymi w nie budowlami. Starościńskie Skały również stały się jednym z takich elementów. Z uwagi na ich malownicze położenie, nadano im nazwę Mariannenfels (Skały Marianny), umieszczając w skałach mosiężne litery tworzące napis na cześć księżnej Marii Anny z pobliskiego zamku w Karpnikach. Wykuto także w skale stopnie, aby łatwiej można było je zwiedzać, postawiono ławki, a na jednej z półek skalnych posadowiono lwa. Odlany - żeliwny zwierz był wykonany według projektu Raucha z Berlina. Kamienną pozą pilnował bacznie swego rewiru, ale niestety do czasu Lata mijały królów już nie było, świat się zmienił, a wraz z nim magiczne skalne miejsce. Litery mosiężne zostały skradzione. Dziś tylko jak by ich cień na skale przypominał o istnieniu. Staroscinskie skały CIEKAWOSTKA Lew ze Starościńskich Skał Lew podobno do lat 70-tych XX wieku jeszcze czuwał na Starościńksich Skałach. Później w niejasnych okolicznościach zniknął. Obecnie znajduje się w Złotnikach Lubańskich tuż przy zaporze wodnej i podejmowane są starania aby wrócił na swoje pierwotne miejsce. Skały Rylec i Fajka Schronisko Szwajcarka Skała Piec Skalny Most Sokoliki i Krzyżna Góra Zamek Karpniki Mała Ostra (935 m n.p.m.) Janowice Wielkie (Stacja PKP) Janowice Wielkie (Zielona Dolina) Mniszków (parking na końcu wsi) STAROŚCIŃSKIE SKAŁY 1,7 km 1,7 km 2) - 4,3 km 4,3 km - 2,4 km 2,4 km - 2,5 km 2,5 km - 2,6 km 2,6 km - 5,7 km 5,7 km 6,3 km 3) 6,1 km 6,1 km 7,9 km 3) 4,3 km 4,3 km - 4,7 km 4,7 km - 5,7 km 5,7 km 1,6 km 3) 10,1 km 10,1 km 2) 20,3 km 3) 8,0 km 6,7 km 13,0 km 3) Dojazd / dojście szlakami pieszymi i rowerowymi; 2) Dojazd szkakami pieszymi; 3) Odległość mierzona od parkingu przy stacji kolejowej w Janowicach Wielkich do parkingu w pobliżu obiektu doecelowego panorama ze staroscinskich skał,,,, Zamek Karpniki (Karpniki) - 5 km Przycup w Dolinie (Radomierz) - 5 km Bar Karioka (Karpniki) - 6 km Schronisko Szwajcarka (Karpniki) - 7 km Restauracja Nad Potokiem (Kaczorów) - 7 km Karczma Podgórzanka (Kaczorów) - 8 km Pizzeria Verona (Janowice Wielkie) - 12 km Kawiarenka w Artystycznej Stodole (Bukowiec) - 12 km Pałac i Folwark Łomnica (Łomnica) - 13 km Karczma Gniewków (Kostrzyca) - 13 km Pałac Wojanów (Wojanów) - 13 km Browar Miedzianka (Miedzianka) - 14 km Gościniec Rudawski (Pisarzowice) - 25 km Kowary - 17 km Karpacz - 22 km Piechowice - 31 km Szklarska Poręba - 37 km Okraj - 30 km Lubawka - 30 km Jakuszyce - 47 km

14 Skała Rylec znajduje się w bardzo bliskim sąsiedztwie Fajki, na wysokości około 610 m n.p.m. Zbudowana jest z waryscyjskiego granitu. Wznosi się na wysokość około 17 m. Zdobycie tej skały możliwe jest tylko droga wspinaczkową. Nazwę zawdzięcza prawdopodobnie charakterystycznemu kształtowi. W pobliżu tych obu skał biegnie niebieski szlak międzynarodowy E3 prowadzi on ze Szwajcarki, dalej przez Wołek w pobliżu miejscowości Mniszków i na najwyższy szczyt Rudaw janowickich Skalnik 945 m n. p.m. Fajka to jedna z najbardziej znanych i największych grup skalnych w Rudawach Janowickich. Położona pomiędzy miejscowością Mniszków a Strużnicą, po zachodniej stronie Janowickiego Grzbietu w pobliżu okazałych Starościńskich Skał, na wysokości około 600 m n.p.m. Swoją nazwę Fajka lub wiszący kamień zawdzięcza dwóm silnie spękanym nadwieszonym skałkom, które zbudowane są z waryscyjskich granitów. Wysokość Fajki dochodzi do 25 m i stanowi cel wspinaczek. SKAŁA RYLEC, FAJKA CIEKAWOSTKA Pierwsza nazwa tej grupy skalnej Friedrich Wilhelm Stein (Skała Fryderyka Wilhelma) wzięła się od rodziny szlacheckiej władającej Pałacem w Karpnikach i okolicznymi ziemiami. Niektóre źródła podają, że nazwa ta należała do położonej w dolinie Janówki skały Piec. Schronisko Szwajcarka Skała Piec Skalny Most Sokoliki i Krzyżna Góra Zamek Karpniki Mała Ostra (935 m n.p.m.) Przełęcz Karpnicka - 1,8 km Schronisko Szwacjarka - 2,6 km Janowice Wielkie - 4 km SKAŁY RYLEC I FAJKA 1,7 km 1,7 km 2) - 2,6 km 2,6 km - 2,7 km 2,7 km - 2,7 km 2,2 km - 2,9 km 2,4 km - 3,9 km 3,9 km - 4,9 km 4,9 km 3,4 km 3) 5,3 km 5,3 km 9,3 km 3) 5,8 km 5,8 km 7,5 km 3) 7,6 km 7,6 km 6,0 km 3) 8,3 km 8,3 km 7,4 km 3) 12,3 km 12,3 km 15,4 km 3) Dojazd/dojście szlakami pieszymi i rowerowymi; 2) Dojazd szkakami pieszymi; 3) Odległość mierzona od parking u na Przełęczy Karpnickiej do parkingu w pobliżu obiektu doecelowego Schronisko Szwajcarka (Karpniki) - 1 km Bar Karioka (Karpniki) - 1 km Zamek Karpniki (Karpniki) - 3 km Pizzeria Verona (Janowice Wielkie) - 4 km Browar Miedzianka (Miedzianka) - 6 km Kawiarenka w Artystycznej Stodole (Bukowiec) - 7 km Pałac i Folwark Łomnica (Łomnica) - 8 km Karczma Gniewków (Kostrzyca) - 8 km Pałac Wojanów (Wojanów) - 8 km Przycup w Dolinie (Radomierz) - 10 km Gościniec Rudawski (Pisarzowice) - 24 km Kowary - 13 km Karpacz - 16 km Piechowice - 28 km Szklarska Poręba - 34 km Okraj - 25 km Lubawka - 37 km Jakuszyce 44 km

15 . Punkt widokowy w bramie wjazdowej w Rudawy Janowickie i Karkonosze. Jeszcze niedawno podczas przejazdu przez Radomierz, uwagę turystów skupiała na sobie samotna wieża, otoczona murami - skrawek zapomnianej historii. Pierwsze zapiski o istniejącym w tym miejscu kościele katolickim pochodzą z 1312 r. Wnętrze jego zdobiły nagrobki rodu Schaffgotschów, będących właścicielami większości tych terenów. Lata mijały, a kościół popadł w ruinę. W 1849 r. przewieziono do Cieplic i wmontowano w murze przy kościele płyty nagrobne. Po ukończonym w 2012 r. generalnym remoncie, wieża odzyskała swój blask. Odtworzony został również budynek. Mieści się w nim Punkt Informacji Turystycznej, który jest pierwszym na trasie w Karkonosze, Rudawy Janowickie, Izery i Góry Kaczawskie. wieza widokowa Wieża widokowa czynna jest od początku maja do końca września. Wstęp bezpłatny. CIEKAWOSTKA Na wieży pozostały stare dzwony, które dzwonią po dziś dzień. Największy pochodzi z 1612 r., widnieje na nim napis Bernharda von Schaffgotscha, środkowy dzwon datuje się na 1576 r., a mały na 1595 r. Można je obejrzeć wchodząc po schodach. Sokoliki i Szwajcarka Skały Rylec i Fajka Skalny Most i Piec Pałac Ciechanowice Pałace Wojanów i Łomnica Radomierz (parking koło wieży widokowej) - 50 m WIEŻA WIDOKOWA 6,4 km 7,3 km 4,3 km 3) 7,5 km 12,2 km 9,6 km 3) 8,4 km 7,3 km 3,3 km 3) 9,5 km 12,9 km 3,3 km 3) 10,0 km 8,9 km 3,3 km 3) 11,0 km 11,8 km 3,3 km 3) 11,7 km 12,3 km 7,5 km 3) 11,9 km 10,0 km 7,9 km 3) 11,9 km 17,6 km 13,4 km 3) 12,6 km 9,1 km 5,4 km 3) 16,5 km 16,6 km 13,4 km 3) 13,7 km 18,8 km 19,5 km 3) Dojazd szlakami pieszymi i rowerowymi; 2) Dojazd szkakami pieszymi; 3) Odległość mierzona od parkingu przy Wieży Widokowej w Radomierzu do parkingu w pobliżu obiektu doecelowego panorama na Rudawy janowickie, karkonosze Przycup w Dolinie (Radomierz) - 2 km Restauracja Nad Potokiem (Kaczorów) - 3 km Karczma Podgórzanka (Kaczorów) - 4 km Pizzeria Verona (Janowice Wielkie) - 4 km Browar Miedzianka (Miedzianka) - 4 km Schronisko Szwajcarka (Karpniki) - 10 km Bar Karioka (Karpniki) - 10 km Zamek Karpniki (Karpniki) - 12 km Pałac Wojanów (Wojanów) - 11 km Pałac i Folwark Łomnica (Łomnica) - 11 km Kawiarenka w Artystycznej Stodole (Bukowiec) - 16 km Karczma Gniewków (Kostrzyca) - 18 km Gościniec Rudawski (Pisarzowice) - 28 km Kowary - 22 km Karpacz - 27 km Piechowice - 27 km Szklarska Poręba - 34 km Okraj - 35 km Lubawka - 35 km Jakuszyce - 43 km

16 SOKOLIKI Sokolik Duży (stoi na wysokości 620 m n.p.m) z platformą widokową wznoszącą się na wysokość około 30 m i Sokolik Mały (stoi na wysokości m n.p.m.) Żeliwnymi schodkami możemy dostać się na szczyt wyższej skały i odkryć magiczny, niczym nieskrępowany widok Wchodząc na platformę od strony wschodniej rozciągają się Rudawy Janowickie, od południowej zaś widzimy Karkonosze z charakterystyczną Śnieżką. Od strony północnej rozpościera się pasmo Gór Kaczawskich, a od stronie zachodniej - Góry Izerskie. Kiedy nacieszymy oczy widokami gór, warto zwrócić uwagę na to, co znajduje się bliżej. Dostrzec można miejscowości rozsiane po Kotlinie Jeleniogórskiej, a także liczne stawy. Wokół, jakby posiane, wyłaniają się coraz to nowe skały. Po drugiej stronie Sokolików dumnie stoją około 30 metrowe Sukiennice. CIEKAWOSTKA Po 1945 r. teren ten był jednym z głównych miejsc szkoleniowych i treningowych w Sudetach. Trenowali tu wszyscy liczący się polscy himalaiści i taternicy. W 1989 r. stał tu drewniany krzyż, który upamiętniał szczęśliwy upadek kursantki. Schronisko Szwajcarka Krzyżna Góra Pałac Bobrów Skały Fajka i Rylec Zamek Karpniki Pałac Wojanów Pałac Łomnica Schronisko Szwacjarka - 1,3 km Przełęcz Karpnicka - 2,2 km SOKOLIKI 1,3 km 1,3 km - 1,3 km 1,3 km - 3,5 km 3,5 km 2) 8,4 km 3) 3,9 km 3,9 km - 4,2 km 4,2 km 3,4 km 3) 4,4 km 4,4 km 8,7 km 3) 4,8 km 4,8 km 8,2 km 3) 5,7 km 5,7 km - 6,5 km 6,5 km 5,3 km 3) 8,3 km 8,3 km 7,4 km 3) 11,9 km 9,4 km 7,8 km 3) 15,8 km 15,2 km 17,1 km 3) Dojazd szlakami pieszymi i rowerowymi; 2) Dojazd szkakami pieszymi; 3) Odległość mierzona od parkingu przy Schronisku Szwajcarka do parkingu w pobliżu obiektu doecelowego PANORAMA Z sokolika Schronisko Szwajcarka (Karpniki) - 1 km Bar Karioka (Karpniki) - 2 km Zamek Karpniki (Karpniki) - 3 km Pizzeria Verona (Janowice Wielkie) - 6 km Kawiarenka w Artystycznej Stodole (Bukowiec) - 7 km Browar Miedzianka (Miedzianka) - 8 km Pałac i Folwark Łomnica (Łomnica) - 8 km Karczma Gniewków (Kostrzyca) - 9 km Pałac Wojanów (Wojanów) - 9 km Przycup w Dolinie (Radomierz) - 11 km Gościniec Rudawski (Pisarzowice) - 25 km Kowary - 13 km Karpacz - 16 km Piechowice - 28 km Szklarska Poręba - 34 km Okraj - 25 km Lubawka - 37 km Jakuszyce 44 km

17 . Położona jest w Górach Sokolich części Rudaw Janowickich. Stanowi jeden z ciekawszych punktów widokowych w Rudawach Janowickich. U jej podnóża znajduje się Schronisko Szwajcarka oraz ruiny zamku Sokolec. W pierwszej połowie XIX w. ruinami zaczęła interesować się księżna Marianna, małżonka księcia Prus Wilhelma. Zagospodarowała okoliczne tereny. Na skałce powyżej zamku umieszczono na jej polecenie krzyż. Ma on niebagatelne rozmiary: kolumna wystaje 21 stóp (tj. ok. 6,3 m) ponad granitową skałę, w którą jest wpuszczona głęboko jej stopa, a ramiona mają 18 stóp rozpiętości (tj. ok. 5,4 m). Całość waży 40 cetnarów (tj. ok. 2 ton). Księżna Marianna kazała odlać krzyż w Królewskiej Odlewni w Gliwicach oraz umieścić napis: Krzyża błogosławieństwo dla Wilhelma, jego potomnych i całej doliny. Krzyzna góra. PANORAMA Z KRZYZNEJ góry CIEKAWOSTKA Na północno-zachodnich stokach Krzyżnej Góry, na wysokości ok. 630 m n.p.m. znajdują się ruiny zamku Sokolec. Dzieje zamku nie są dokładnie znane. Przyjmuje się, że pierwotnie istniał tu gród datowany na VIII w., łączony z północnomorawskim państewkiem Samona lub plemionami germańskimi. Świadczyły o tym znalezione w ruinach zamkowych przedmioty takie, jak groty włóczni frankońskich z tego okresu. Z kolei po 1945 r. przyjęto hipotezę (także nieudokumentowaną), że był to gród wczesnosłowiański. Schronisko Szwajcarka Sokoliki Pałac Bobrów Skały Fajka i Rylec Zamek Karpniki Pałac Wojanów Pałac Łomnica Schronisko Szwacjarka - 1,3 km Przełęcz Karpnicka - 2,2 km KRZYŻNA GÓRA Schronisko Szwajcarka (Karpniki) - 1 km Bar Karioka (Karpniki) - 2 km Zamek Karpniki (Karpniki) - 3 km Pizzeria Verona (Janowice Wielkie) - 6 km Kawiarenka w Artystycznej Stodole (Bukowiec) - 7 km Browar Miedzianka (Miedzianka) - 8 km Pałac i Folwark Łomnica (Łomnica) - 8 km Karczma Gniewków (Kostrzyca) - 9 km Pałac Wojanów (Wojanów) - 9 km Przycup w Dolinie (Radomierz) - 11 km Gościniec Rudawski (Pisarzowice) - 25 km 0,8 km 0,8 km - 1,3 km 1,3 km - 3,5 km 3,5 km 2) 8,4 km 3) 3,4 km 3,4 km - 3,7 km 3,7 km 3,4 km 3) 4,4 km 4,4 km 8,7 km 3) 4,8 km 4,8 km 8,2 km 3) 5,2 km 5,2 km - 6,0 km 6,0 km 5,3 km 3) 7,8 km 7,8 km 7,4 km 3) 11,4 km 8,9 km 7,8 km 3) 15,8 km 14,7 km 17,1 km 3) Dojazd szlakami pieszymi i rowerowymi; 2) Dojazd szkakami pieszymi; 3) Odległość mierzona od parkingu przy Schronisku Szwajcarka do parkingu w pobliżu obiektu doecelowego Kowary - 13 km Karpacz - 16 km Piechowice - 28 km Szklarska Poręba - 34 km Okraj - 25 km Lubawka - 37 km Jakuszyce 44 km

18 (Dom Szwajcarski) Budynek ten został zbudowany dzięki staraniom księżnej Marianny w 1824 roku i stanowił element założenia parkowego. W czasach swojej świetności budynek nie posiadał zbytnich ozdób, właściwie to boazerie na ścianach dodawały uroku. Na pierwszym piętrze znajdowała się sala zwana Salą Myśliwską. Można było się tam dostać zewnętrznymi schodami. Wokół pomieszczenia wiła się ława, a okna wychodziły na 3 kierunki świata. Dodatkowym wystrojem był kominek. Kolejne pomieszczenia były urządzone, podobno, w iście spartańskim stylu. Jednym z nich był pokój taty, a drugi pokój mamy. Dom Szwajcarski poprzedzał budownictwo tyrolskie i można by sądzić, że na tym terenie był dla niego inspiracją. Budynek przetrwał zawirowania wojenne i w 1950 roku trafił w pod skrzydła PTTK, które uruchomiło tu schronisko turystyczne, funkcjonujące do dziś. W obiekcie jest również dostępny bufet. Przy samym obiekcie zlokalizowany jest parking. Szwajcarka CIEKAWOSTKA! P Szwajcarka była jednym Schronisko Szwacjarka - 50 m z elemetnów ozdobnych Przełęcz Karpnicka - 0,9 km założenia parkowego przynależącego do Zamku Kaprniki. Krzyżna Góra Sokoliki Pałac Bobrów Skały Fajka i Rylec Zamek Karpniki Pałac Wojanów Pałac Łomnica SZWAJCARKA 0,8 km 0,8 km - 1,3 km 1,3 km - 3,5 km 3,5 km 2) 8,4 km 3) 2,6 km 2,6 km - 2,9 km 2,9 km 3,4 km 3) 4,4 km 4,4 km 8,7 km 3) 4,8 km 4,8 km 8,2 km 3) 4,4 km 4,4 km - 5,2 km 5,2 km 5,3 km 3) 7,0 km 7,0 km 7,4 km 3) 10,6 km 8,1 km 7,8 km 3) 15,0 km 13,9 km 17,1 km 3) Dojazd szlakami pieszymi i rowerowymi; 2) Dojazd szkakami pieszymi; 3) Odległość mierzona od parkingu przy Schronisku Szwajcarka do parkingu w pobliżu obiektu doecelowego PANORAMA Z SOKOLIKÓW Schronisko Szwajcarka (Karpniki) - 1 km Bar Karioka (Karpniki) - 2 km Zamek Karpniki (Karpniki) - 3 km Pizzeria Verona (Janowice Wielkie) - 6 km Kawiarenka w Artystycznej Stodole (Bukowiec) - 7 km Browar Miedzianka (Miedzianka) - 8 km Pałac i Folwark Łomnica (Łomnica) - 8 km Karczma Gniewków (Kostrzyca) - 9 km Pałac Wojanów (Wojanów) - 9 km Przycup w Dolinie (Radomierz) - 11 km Gościniec Rudawski (Pisarzowice) - 25 km Kowary - 13 km Karpacz - 16 km Piechowice - 28 km Szklarska Poręba - 34 km Okraj - 25 km Lubawka - 37 km Jakuszyce 44 km

19 zamek KARPNIKI Zamek o nietuzinkowej renesansowej architekturze i historii, która sięga połowy XII wieku i jest związana z księciem Bolesławem IV lub Henrykiem Brodatym. U stóp Krzyżnej Góry miała wówczas powstać osada zwana Bolzenhauser, później przemianowana na Fischbach. Losy zamku były burzliwe, jak historia tego terenu. Wielokrotnie przebudowywany, dzisiejszą formę przyjął na przełomie XVI i XVII wieku. Zamek otoczony jest fosą, a elementami wzbogacającymi park są liczne stawy. Obiekt zbudowany jest na planie czworoboku z wewnętrznym dziedzińcem. W kilku pomieszczeniach zachowały się fragmenty XIX-wiecznego wystroju. W latach Zamek Karpniki przeszedł gruntowną rewitalizację. Dziś funkcjonuje jako hotel i restauracja. CIEKAWOSTKA Zamek Karpniki - 30 m Zamek w Karpnikach był często odwiedzany przez cesarza Wilhelma, bywał tu także kilkakro tnie car rosyjski Mikołaj. cpodczas drugiej wojny światowej urządzono w pałacu karpnickim składnicę muzealną, stworzoną przez Gunthera Grundmanna (okręgowego konserwatora Dolnego Śląska), w której umieszczono zbiory zrabowane w państwach okupowanych przez Hitlera. Schronisko Szwajcarka Pałac Bobrów Sokoliki i Krzyżna Góra Pałac Wojanów Pałac Łomnica Pałac Ciechanowice ZAMEK KARPNIKI 2,7 km 2,7 km 3,5 km 3) 3,5 km 3,5 km 5,3 km 3) 4,1 km 4,1 km 3,5 km 3) 4,3 km 4,3 km 4,6 km 3) 5,1 km 5,1 km 5,9 km 3) 5,3 km 5,3 km 5,7 km 3) 6,1 km 6,1 km 3,2 km 3) 7,1 km 7,1 km 8,2 km 3) 11,1 km 11,1 km 10,4 km 3) 12,9 km 12,9 km 9,6 km 3) 17,1 km 17,1 km 12,9 km 3) 19,0 km 19,0 km 18,6 km 3) Dojazd / dojście szlakami pieszymi i rowerowymi; 2) Dojazd szkakami pieszymi; 3) Odległość mierzona od parkingu przy Zamku Karpniki do parkingu w pobliżu obiektu doecelowego Schronisko Szwajcarka (Karpniki) - 1,3 km Bar Karioka (Karpniki) - 1,6 km Zamek Karpniki (Karpniki) - 3,4 km Pizzeria Verona (Janowice Wielkie) - 5,9 km Kawiarenka w Artystycznej Stodole (Bukowiec) - 7,4 km Browar Miedzianka (Miedzianka) - 7,9 km Pałac i Folwark Łomnica (Łomnica) - 8,2 km Karczma Gniewków (Kostrzyca) - 8,5 km Pałac Wojanów (Wojanów) - 8,7 km Przycup w Dolinie (Radomierz) - 11,4 km Gościniec Rudawski (Pisarzowice) - 28,4 km Kowary - 18 km Karpacz - 23 km Piechowice - 32 km Szklarska Poręba - 38 km Lubawka -29 km Okraj - 31 km Jakuszyce - 48 km

20 CIEKAWOSTKA Bukowiec (Kawiarenka) -30 m W Bukowcu rok-rocznie odbywa sie wiele imprez o charakterze kulturalnym. Liczne koncerty muzyki poważnej, recitale, inscenizacje prezentują bardzo wysoki poziom, co w połączeniu z niezwykłym klimatem tego miejsca zapewnia wrażenia na najwyższym poziomie. Szczegóły na: PARK W BUKOWCU Park w Bukowcu stanowi idealne miejsce do spędzania wolnego czasu w otoczeniu stawów, drzew, niezwykłych budowli, ciszy i spokoju. Jest to rozległe założenie przypałacowe, po którym spacer, przejażdżka rowerowa lub konna dostarczą niezwykłych wrażeń. Istnieje możliwość odwiedzenia Herbaciarni z widokiem na Śnieżkę, Wieży Widokowej, która umożliwia podziwianie panoramy Rudaw Janowickich, Gór Kaczawskich, Izerów i oczywiście Karkonoszy. Niezwykłym obiektem schowanym pośród drzew są Ruiny Opactwa, z którego możemy podziwiać staw Kąpielnik. Po Kąpielniku z kolei można popływać łódką. Warto przejść się w kierunku Domu Ogrodnika, który jest niezwykle oryginalny w swojej bryle. Wszystko jest połączone siecią ścieżek spacerowych, którym towarzyszą liczne tablice informacyjne opisujące charakterystyczne elementy Parku. Bliżej miejscowości funkcjonuje Kawiarenka w Artystycznej Stodole, w której można raczyć się pyszną kawą, ale również nabyć lokalne wydawnictwa, czy pamiątki. Park w bukowcu Zamek Karpniki Pałac Bobrów Szwajcarka Sokoliki i Krzyżna Góra Mała Ostra (935 m n.p.m.) Pałac Wojanów i Łomnica Skalny Most i Piec Kawiarenka w Artystycznej Stodole (Bukowiec) - 0 km Karczma Gniewków (Kostrzyca) - 1 km Zamek Karpniki (Karpniki) - 5 km Bar Karioka (Karpniki) - 8 km Schronisko Szwajcarka (Karpniki) - 8 km Pałac i Folwark Łomnica (Łomnica) - 9 km Pałac Wojanów (Wojanów) - 10 km Pizzeria Verona (Janowice Wielkie) - 12 km Browar Miedzianka (Miedzianka) - 14 km Gościniec Rudawski (Pisarzowice) - 22 km Przycup w Dolinie (Radomierz) - 23 km 3,5 km 3,5 km 4,6 km 3) 4,2 km 4,2 km 8,9 km 3) 7,0 km 7,0 km 2) 7,4 km 3) 8,3 km 8,3 km 7,4 km 3) 8,3 km 8,3 km 11,5 km 3) 9,5 km 9,5 km 8,7 km 3) 9,7 km 9,7 km 11,5 km 3) 10,9 km 10,9 km 11,5 km 3) 11,2 km 11,2 km 11,5 km 3) 14,3 km 14,3 km 16,1 km 3) 15,3 km 15,3 km 13,8 km 3) 17,5 km 17,5 km 22,7 km 3) Dojazd / dojście szlakami pieszymi i rowerowymi; 2) Dojazd szkakami pieszymi; 3) Odległość mierzona od parkingu przy Kawiarence w Bukowcu do parkingu w pobliżu obiektu doecelowego Kowary - 5 km Karpacz - 11 km Piechowice - 21 km Szklarska Poręba - 30 km Okraj - 17 km Lubawka -35 km Jakuszyce - 40km

21 PAŁAC wojanów-bbrów Pałac o niezwykłej architekturze. Według przewodników i niepotwierdzonych informacji, w Bobrowie około 1450 r. miał istnieć zamek strażnica Boberstein. Miał on strzec przeprawy przez Bóbr. Dokładnie nie jest znana jego lokalizacja i nie zostały przeprowadzone badania archeologiczne, które mogły potwierdzić te informacje. Podobnie, jak inne obiekty, zamek w Bobrowie był wielokrotnie przebudowywany. Ostateczną formę przyjął po przebudowie przeprowadzonej w 1894 r. w stylu neorenesansowym. Pałac charakteryzuje się bardzo malowniczą bryłą z licznymi zdobieniami, wieżyczkami i wykuszami. Budowlę otacza charakterystyczny ciąg zabudowań gospodarczych w kształcie podkowy. Wymurowany z kamienia z trzema basztami, stanowi niecodzienne połączenie z finezyjnym pałacem. Warto zwrócić uwagę również na bramę wjazdową i pilnujące jej lwy. Niestety obiekt jest w złym stanie technicznym i jego wnętrza nie są udostępniane turystom. CIEKAWOSTKA Parking przy Pałacu Bobrów Pierwsza nazwa tej grupy skalnej Friedrich Wilhelm Stein wzięła się od rodziny szlacheckiej władającej Pałacem w Karpnikach i okolicznymi ziemiami. Niektóre źródła podają, że nazwa ta należała do położonej w dolinie Janówki skały Piec. Pałac Wojanów Pałac Łomnica Zamek Karpniki Sokoliki i Szwajcarka Skalny Most i Piec Wieża Widokowa PAŁAC BOBRÓW 1,7 km 1,7 km 1,7 km 3) 2,2 km 2,2 km 2,2 km 3) 3,5 km 3,5 km 5,3 km 3) 3,5 km 3,5 km 2) 8,4 km 3) 6,1 km 6,1 km 7,9 km 3) 7,9 km 10,0 km 8,0 km 3) 10,6 km 10,6 km 8,0 km 3) 10,8 km 15,4 km 11,7 km 3) 9,5 km 9,5 km 9,0 km 3) 13,8 km 11,7 km 10,6 km 3) 12,7 km 12,7 km 11,8 km 3) 19,4 km 19,4 km 19,7 km 3) Dojazd szlakami pieszymi i rowerowymi; 2) Dojazd szkakami pieszymi; 3) Odległość mierzona od parkingu przy Pałacu Bobrów do parkingu w pobliżu obiektu doecelowego Schronisko Szwajcarka (Karpniki) - 10 km Bar Karioka (Karpniki) - 8 km Zamek Karpniki (Karpniki) - 7 km Pizzeria Verona (Janowice Wielkie) - 9 km Kawiarenka w Artystycznej Stodole (Bukowiec) - 9 km Browar Miedzianka (Miedzianka) - 11 km Pałac i Folwark Łomnica (Łomnica) - 1 km Karczma Gniewków (Kostrzyca) - 10 km Pałac Wojanów (Wojanów) - 2 km Przycup w Dolinie (Radomierz) - 10 km Gościniec Rudawski (Pisarzowice) - 30 km Kowary - 14 km Karpacz - 16 km Piechowice - 22 km Szklarska Poręba - 31 km Jakuszyce - 40 km Okraj - 26 km Lubawka - 41 km

22 Pałac i Folwark Łomnica stanowią rozbudowany kompleks. Można w nim wyodrębnić 3 elementy: Pałac w Łomnicy z 1720 roku, Dom Wdów z 1804 r. oraz Folwark. Wszystkie te elementy otoczone są parkiem krajobrazowym, który prawdopodobnie powstał w 1835 r. Podobnie jak pobliski Wojanów, majątek Łomnicy należał do rodziny Zedlitz. Jak większość okolicznych pałaców, po zakończeniu wojny przeżywał on trudne chwile. Dopiero na początku XXI wieku przeprowadzono gruntowne prace renowacyjne, przywracając do użytku wszystkie obiekty. Obecnie Duży Pałac jest trzykondygnacyjną budowlą z poddaszem użytkowym. Korpus główny przykrywa dach czterospadowy z lukarnami. Zorganizowana jest w nim stała wystawa Dolina zamków i ogrodów- Kotlina Jeleniogórska- wspólne dziedzictwo, a także wystawy czasowe. Również pobliski, odrestaurowany folwark jest dostępny dla zwiedzających. Funkcjonują w nim także restauracja oraz sklepy z lokalnymi produktami. Dom Wdów (zwany Małym Pałacem), pełni funkcję hotelu i restauracji. Całość łączy urokliwy park. PAŁAC łomnica CIEKAWOSTKA Łomnica (parking przy pałacu) Historia Pałacu sięga średniowiecza. Właściciele Pałacu i majątku Łomnica zmieniali się wielokrotnie w ciągu wieków. Dziś jest on własnością rodziny von Küster, która posiadała ten pałac od 1835 do 1945 r. Właściciele włożyli w ostatnich latach wiele pracy i środków w renowację tych zabytków. Pałac Wojanów Pałac Bobrów Zamek Karpniki Sokoliki i Szwajcarka Skalny Most i Piec Wieża Widokowa PAŁAC ŁOMNICA Pałac i Folwark Łomnica (Łomnica) - 0 m Pałac Wojanów (Wojanów) m Zamek Karpniki (Karpniki) - 5 km Bar Karioka (Karpniki) - 6 km Schronisko Szwajcarka (Karpniki) - 8 km Karczma Gniewków (Kostrzyca) - 8 km Kawiarenka w Artystycznej Stodole (Bukowiec) - 9 km Przycup w Dolinie (Radomierz) - 9 km Pizzeria Verona (Janowice Wielkie) - 12 km Browar Miedzianka (Miedzianka) - 15 km Gościniec Rudawski (Pisarzowice) - 28 km 0,5 km 0,5 km 0,5 km 3) 2,2 km 2,2 km 2,2 km 3) 5,3 km 5,3 km 5,7 km 3) 4,8 km 4,8 km 8,2 km 3) 4,2 km 4,2 km 7,8 km 3) 10,1 km 12,2 km 7,8 km 3) 11,1 km 11,1 km 11,7 km 3) 11,3 km 15,9 km 10,9 km 3) 9,5 km 9,5 km 8,7 km 3) 14,3 km 12,2 km 12,4 km 3) 13,2 km 13,9 km 13,5 km 3) 19,9 km 19,9 km 23,3 km 3) Dojazd / dojście szlakami pieszymi i rowerowymi; 2) Dojazd szkakami pieszymi; 3) Odległość mierzona od parkingu przy Pałacu Łomnica do parkingu w pobliżu obiektu doecelowego. Kowary - 12 km Karpacz - 14 km Piechowice - 20 km Szklarska Poręba - 27 km Okraj - 24 km Jakuszyce - 36 km Lubawka - 38 km