WYBORY SAMORZĄDOWE oraz Prawa i Obowiązki Radnego

Transkrypt

1 WYBORY SAMORZĄDOWE oraz Prawa i Obowiązki Radnego

2 System wyborczy - w gminie liczącej do mieszkańców o wyborze na radnego rozstrzyga liczba oddanych głosów na poszczególnych kandydatów (radnymi zostają ci kandydaci, którzy zdobyli kolejno najwięcej głosów). - w gminach liczących powyżej mieszkańców (np. Gmina Limanowa) mandaty przydzielane są listom kandydatów, a nie bezpośrednio kandydatom (radnymi nie zostają ci kandydaci, którzy zdobyli najwięcej głosów, ale kandydaci z list, które zdobyły najwięcej głosów)

3 W podziale mandatów uczestniczą te listy kandydatów, na które w skali gminy oddano co najmniej 5 % ważnie oddanych głosów. W gminach liczących powyżej mieszkańców, a także w powiatach i województwach wybory obywają się według innego systemu tzw. systemu proporcjonalnego, w którym głosy wyborców przelicza się na mandaty według reguły d Hondta, preferującej duże ugrupowania (które otrzymały stosunkowo dużo głosów):

4 1) liczbę głosów na każdą z list w okręgu wyborczym dzieli się kolejno przez 1; 2; 3; 4; 5 i dalsze kolejne liczby, aż do chwili, gdy z otrzymanych w ten sposób ilorazów da się uszeregować tyle kolejno największych liczb, ile wynosi liczba mandatów do rozdzielenia między listy lub grupy list; 2) każdej liście lub grupie list przyznaje się tyle mandatów, ile spośród ustalonego w powyższy sposób szeregu ilorazów przypada jej liczb kolejno największych; Od najbliższych wyborów samorządowych nie ma już możliwości tworzenia grup list (tzw. blokowania list).

5 Przykład: W danym okręgu wyborczym są 3 mandaty do rozdzielenia, dwa komitety wyborcze zgłosiły odpowiednio: trzech i sześciu kandydatów. Kandydaci Listy nr 1 Liczba głosów Kandydaci Listy nr 2 Liczba głosów Marek A. 150 (2 mandat) Anna P. 70 (1 mandat) Lucyna K. 110 Andrzej W. 60 (3 mandat) Józef G. 40 Jan H. 55 Jerzy O. 55 Stanisław C. 40 Antoni H. 40 Łączenie na listę 300 Łącznie na listę 320 Dzielone przez 300 głosów 320 głosów (2 mandat) 320 (1 mandat) (3 mandat)

6 Zakazy łączenia funkcji i zajmowania określonych stanowisk: Radny nie może: - nie może pracować w Urzędzie Gminy (tej w której został wybrany; dotyczy to również umowy cywilnoprawnej - wójt nie może podpisać takiej umowy z radnym); - nie może być kierownikiem lub z-cą kierownika w gminnej jednostce organizacyjnej np. szkole podstawowej ( w ciągu 7 dni od wyników - trzeba iść na urlop bezpłatny; niezłożenie wniosku o urlop = zrzeczenie się mandatu); - nie może podejmować dodatkowych zajęć ani otrzymywać darowizn mogących podważyć zaufanie wyborców do wykonywania mandatu; - radni nie mogą prowadzić działalności gospodarczej z wykorzystaniem mienia komunalnego gminy, a także zarządzać taką działalnością (lub być przedstawicielem czy pełnomocnikiem)

7 - radni i ich małżonkowie nie mogą być pełnomocnikiem lub zasiadać w zarządzie lub radzie nadzorczej spółek handlowych z udziałem kapitału gminnego; - radni nie mogą posiadać pakietu większego niż 10% udziałów lub akcji w spółkach prawa handlowego z udziałem kapitału gminy (w razie niezbycia ich nie uczestniczą one przez okres sprawowania mandatu i dwóch lat po jego wygaśnięciu w wykonywaniu przysługujących im uprawnień (prawa głosu, prawa do dywidendy, prawa do podziału majątku, prawa poboru) - mandatu radnego gminy nie można łączyć z: 1) mandatem posła lub senatora, 2) wykonywaniem funkcji wojewody lub wicewojewody, 3) członkostwem w organie innej jednostki samorządu terytorialnego (np. radzie, czy zarządzie powiatu).

8 Oświadczenia, które musi złożyć radny/wójt Od przyszłej kadencji będzie to tylko: 1) oświadczenie o stanie majątkowym (do końca obecnej kadencji są jeszcze wymagane oświadczenia dot. działalności gospodarczej prowadzonej na terenie gminy przez najbliższych oraz stosunku pracy małżonka w gminnych jednostkach organizacyjnych); Terminy składania oświadczeń: 1) pierwsze oświadczenie majątkowe radni i wójt składają w terminie 30 dni od dnia złożenia ślubowania; 2) kolejne oświadczenia majątkowe są składane przez radnego i wójta, co roku do 30 kwietnia, według stanu na dzień 31 grudnia roku poprzedniego, oraz na 2 miesiące przed upływem kadencji; Niezłożenie oświadczenia majątkowego mimo upływu dodatkowego terminu (14 dni) powoduje wygaśnięcie mandatu radnego/wójta!!! Szczegółowo te kwestie określa: Ustawa o samorządzie gminnym (po zmianach, które weszły w życie w 2010 roku)

9 Uprawnienia i obowiązki radnego: Mandat radnego jest tzw. mandatem wolnym, co oznacza, że radny: 1) reprezentuje wszystkich mieszkańców, a nie tylko swoich wyborców; 2) nie można zmusić go (legalnie) do określonych działań; 3) jest nieodwołalny przed upływem kadencji; Obowiązki: - utrzymywanie więzi z mieszkańcami - radny powinien: przyjmować postulaty mieszkańców oraz przedstawiać je do rozpatrzenia właściwym komisjom rady, całej radzie, zarządowi lub wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta); - radny ma obowiązek udziału w pracach rady, oraz komisji których jest członkiem; - obowiązek złożenia oświadczenia majątkowego;

10 Uprawnienia radnego: - Ochrona prawna radnego - w związku z wykonywaniem mandatu radny korzysta z ochrony prawnej przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych (ale ochrona występuje tylko podczas wykonywania obowiązków radnego); - Uprawnienia kontrolne (wynikające z samego faktu bycia członkiem organu kontrolnego jakim jest rada gminy; radny może też być członkiem komisji rewizyjnej nadzorującej pracę organów wykonawczych (wójta); faktyczne czynności kontrolne może jednak wykonywać tylko z upoważnienia powyższych (rady, komisji);

11 - Ochrona trwałości stosunku pracy (pracodawca może zwolnić radnego tylko za zgodą rady; natomiast radny, który jest zatrudniony np. w urzędzie gminy dostaje urlop bezpłatny na okres sprawowania mandatu + 3 miesiące po nim) - Zwolnienia z pracy pracodawca zatrudniający radnego ma ustawowy obowiązek zwalniania go z pracy na czas niezbędny do pracy w: radzie, komisji, czy zarządzie (zwolnienia te są bezpłatne, ponieważ radny ma tutaj prawo do diety); - Diety i zwrot kosztów podróży służbowych;