List do Hebrajczyków

Transkrypt

1 Część I: Imię wyższe od aniołów 30 kwietnia 2014

2 Cel wykładu 1 Ukazać Bóstwo Chrystusa 2 Wskazać na Człowieczeństwo Chrystusa 3 Zaznaczyć paranetyczny charakter listu 4 Zapowiedzieć główny temat: Chrystus jako Arcykapłan

3 1,5 14 1,5 6 1,7 12 1,13 14 Najpełniej potwierdzający bóstwo Chrystusa fragment Biblii Wyższy od aniołów; Temat zapowiedziany wersetem 1,4 z prologu Autor stosuje tutaj metodę zbioru cytatów: 1,5 13 Perykopa składa się z trzech wypowiedzi, zapowiedzianych odpowiednio w ww. 5, 7 i 13 Perykopa zakończona podsumowaniem w wersecie 1,14

4 1,5 6 1,5 6 1,7 12 1, ,5 6 (EIBD) Do którego bowiem z aniołów [Bóg] powiedział kiedykolwiek: Ty jesteś moim Synem, Ja Cię dziś zrodziłem? I gdzie indziej: Ja będę mu Ojcem, a On będzie mi Synem? A gdy znowu wprowadza Pierworodnego na świat, mówi: Niech Jemu oddają pokłon wszyscy aniołowie Boży.

5 1,5 6 1,5 6 1,7 12 1,13 14 Wersety Tekst Pismo 1,5ab Do którego bowiem z aniołów [Bóg] powiedział kiedykolwiek: Ty jesteś moim Synem, Ja Cię dziś zrodziłem? Ps. 2,7 Obwieszczam ten dekret PANA, Powiedział On do Mnie: Ty jesteś moim Synem, Ja Cię dziś zrodziłem 1,5c I gdzie indziej: Ja będę mu Ojcem, a On będzie mi Synem? 1,6 A gdy znowu wprowadza Pierworodnego na świat, mówi: Niech Jemu oddają pokłon wszyscy aniołowie Boży. 2 Sm. 7,14 Ja będę mu ojcem, a on będzie mi synem; gdy zgrzeszy, ukarzę go rózgą ludzką i ciosami synów ludzkich, Ps. 89,28 Ja natomiast jego uczynię pierworodnym I najwyższym pośród królów ziemi. Ps. 97,7b Pokłońcie się Jemu, wy, wszystkie bożyszcza! Aniołowie Boży W Ps.97,7b jako bożyszcza w oryginale hebrajskim użyto rzeczownika pochodzącego od elohim, który oprócz określenia na Prawdziwego Boga, również był używany jako określenie aniołów lub osób naznaczonych przez Boga jednak LXX i Vulgata tłumaczy go jako aniołowie i w takim sensie używa go autor Listu do Hebrajczyków. Syn jest obiektem uwielbienia wszystkich aniołów.

6 1,7 12 1,5 6 1,7 12 1, ,7 12 (EIBD) O aniołach wprawdzie powiedziano: On swych aniołów czyni wichrami, a swoje sługi płomieniami ognia lecz o Synu: Twój tron, o Boże, na wieki wieków, Berłem prawości berło Twojego Królestwa. Ukochałeś sprawiedliwość, a znienawidziłeś bezprawie; Dlatego Twój Bóg namaścił Cię, o Boże, olejkiem radości jak żadnego z twoich towarzyszy. Oraz: Ty, Panie, na początku założyłeś fundamenty ziemi i niebiosa są dziełem Twoich rąk; one przeminą, a Ty pozostaniesz, wszystkie jak szata ulegną zużyciu, jak płaszcz je zwiniesz, jak okrycie i doznają przemiany; lecz Ty jesteś ten sam i nie skończą się Twoje lata.

7 1,7 12 1,5 6 1,7 12 1,13 14 Wersety Tekst Pismo 1,7 O aniołach wprawdzie powiedziano: On swych aniołów czyni wichrami, a swoje sługi płomieniami ognia 1,8 9 lecz o Synu: Twój tron, o Boże, na wieki wieków, Berłem prawości berło Twojego Królestwa. Ukochałeś sprawiedliwość, a znienawidziłeś bezprawie; Dlatego Twój Bóg namaścił Cię, o Boże, olejkiem radości jak żadnego z twoich towarzyszy. 1,10 12 Oraz: Ty, Panie, na początku założyłeś fundamenty ziemi i niebiosa są dziełem Twoich rąk; one przeminą, a Ty pozostaniesz, wszystkie jak szata ulegną zużyciu, jak płaszcz je zwiniesz, jak okrycie i doznają przemiany; lecz Ty jesteś ten sam i nie skończą się Twoje lata. Ps. 104,4 Swoimi posłańcami czynisz wichry, Swoimi podwładnymi płomienie ognia Ps. 45,7 Twój tron, o Boże, trwać będzie na wieki, Berło twego panowania berłem sprawiedliwości. Ukochałeś sprawiedliwość, znienawidziłeś bezprawie, Dlatego namaścił Cię, o Boże, twój Bóg Olejkiem radości jak żadnego z twoich towarzyszy. Ps. 102,26 28 Dawno już posadowiłeś ziemię I niebiosa są dziełem Twoich rąk. One przeminą, a Ty pozostaniesz; Wszystkie one zedrą się jak szata, Jak odzienie, które się wymienia. Ty jednak wciąż będziesz ten sam I nigdy nie skończą się Twe lata.

8 1, ,5 6 1,7 12 1, ,13 14 (EIBD) Do którego z aniołów powiedział też kiedykolwiek: Usiądź po mojej prawicy, aż położę Twoich nieprzyjaciół jako podnóżek dla Twoich stóp? Czy nie są oni wszyscy duchami do posług, posyłanymi do pomocy tym, którzy mają odziedziczyć zbawienie?

9 1, ,5 6 1,7 12 1,13 14 Wersety Tekst Pismo 1,13 Do którego z aniołów powiedział też kiedykolwiek: Usiądź po mojej prawicy, aż położę Twoich nieprzyjaciół jako podnóżek dla Twoich stóp 1,14 Czy nie są oni wszyscy duchami do posług, posyłanymi do pomocy tym, którzy mają odziedziczyć zbawienie? Ps. 110,1 PAN oświadczył memu Panu: Usiądź po mojej prawicy, Aż położę Twoich wrogów jako podnóżek dla Twoich stóp! Ps. 91,11 Bo On swym aniołom wyda polecenie, Aby cię strzegli na wszystkich twoich drogach.

10 2,1 4 2,1 2,2 3a 2,3b 4 we fragmencie doktrynalnym Można go traktować jako zapowiedź ciągu nauczania zachęcająco-napominającego występującego w dalszej części tekstu Autor stosuje tutaj wnioskowanie a fortiori

11 2,1 4 2,1 2,2 3a 2,3b 4 2,1 4 (EIBD) Dlatego powinniśmy w większym stopniu stosować się do tego,co usłyszeliśmy, aby nas czasem nie zniosło [z kursu].bo skoro słowo wypowiedziane przez aniołów stało się wiążące, a każde wykroczenie i nieposłuszeństwo spotkało się z zasłużoną zapłatą, to w jaki sposób my ujdziemy cało, lekceważąc tak wyjątkowy [dar] zbawienie? Początkowo zwiastowane przez Pana, zostało nam [ono] potwierdzone przez tych, którzy usłyszeli, a przy tym Bóg poświadczał je znakami i cudami, różnorodnymi przejawami mocy i udzielaniem Ducha Świętego według swojej woli.

12 2,1 2,1 2,2 3a 2,3b 4 2,1 (EIBD) Dlatego powinniśmy w większym stopniu stosować się do tego,co usłyszeliśmy, aby nas czasem nie zniosło [z kursu]. Stosować się proëxeo zwrócić szczególną uwagę, uchwycić się, przylgnąć Znieść z kursu pararruèo niedbale zboczyć, minąć Dosłownie Musimy przylgnąć do tego co słyszeliśmy abyśmy nie przepłynęli obok.

13 2,2 3a 2,1 2,2 3a 2,3b 4 Wersety Tekst Pismo 2,2 3 Bo skoro słowo wypowiedziane przez aniołów stało się wiążące, a każde wykroczenie i nieposłuszeństwo spotkało się z zasłużoną zapłatą, to w jaki sposób my ujdziemy cało, lekceważąc tak wyjątkowy [dar] zbawienie? 2 Mojż. 20,1 A Pan mówił wszystkie te słowa i rzekł: Dz. 7,30-32 Gdy się wypełniło dalszych czterdzieści lat, na pustyni, niedaleko góry Synaj, w ogniu płonącego krzaka, ukazał mu się anioł. Mojżesza zdziwił ten widok. Lecz kiedy podchodził, by mu się dokładniej przypatrzyć, rozległ się głos Pana: Ja jestem Bogiem twoich ojców, Bogiem Abrahama, Izaaka i Jakuba. Mojżesz, zdjęty strachem, nie śmiał nawet podnieść oczu. Gal. 3,19 Po co zatem Prawo? Zostało ono dodane z powodu przestępstw, do czasu przyjścia Nasienia, którego dotyczy obietnica. Przekazali to Prawo aniołowie na ręce pośrednika.

14 2,3b 2,1 2,2 3a 2,3b 4 2,3b 4 Początkowo zwiastowane przez Pana, zostało nam [ono] potwierdzone przez tych, którzy usłyszeli, Syn Pan Autor zmienia imię Chrystusa z Syn na Pan. W LXX imię Boga Jahwe było zastąpione imieniem Pan.

15 2,3b 4 2,1 2,2 3a 2,3b 4 Wersety Tekst Pismo 2,4 a przy tym Bóg poświadczał je znakami i cudami, różnorodnymi przejawami mocy i udzielaniem Ducha Świętego według swojej woli. Dz. 2,22 Izraelici! Posłuchajcie tych słów. Będę mówił o Jezusie z Nazaretu. Wskazał wam na Niego sam Bóg przez dzieła dokonane w mocy, przez cuda oraz znaki. Tego wszystkiego Bóg dokonał wśród was za Jego pośrednictwem. Sami o tym wiecie. Dz. 2,43 Każda osoba była przejęta lękiem przed Panem, ponieważ za sprawą apostołów działo się wiele cudów i znaków. Znaki i cuda meĩon cudowny znak, cud tèras cud, obiekt zachwytu, coś co zapowiada nadchodzące wydarzenie dônamis mod, siła działanie mocy, moc ponadnaturalna meriìs dział, rozdział, oddzielenie

16 2,5 18 2,5 9 2,10 18 Perykopa składa się z dwóch części Część 1: 2,5 9: Przypomnienie tezy o wyższości Chrystusa nad aniołami Część 2: 2,10 18: Solidarność Zbawiciela z tymi, których zbawił Chrystus jest Bratem ludzi Mówiąc o człowieczeństwie Chrystusa autor używa imienia Jezus

17 2,5 9 2,5 9 2, ,5 9 Gdyż nie aniołom podporządkował przyszły zamieszkały świat, o którym mówimy. Stwierdził to bowiem ktoś, kiedy gdzieś powiedział: Czym jest człowiek, że wciąż o nim pamiętasz? Albo syn człowieczy, że sie? o niego troszczysz? Tylko na chwilę uczyniłeś go mniejszym od aniołów, ukoronowałeś go chwałą i dostojeństwem, wszystko poddałeś pod jego stopy. Gdy bowiem podporządkował [Mu] wszystko, nie pozostawił niczego, co by Mu nie było podporządkowane. Teraz jednak jeszcze nie widzimy, że wszystko Mu jest podporządkowane; widzimy raczej Tego, który na chwilę został uczyniony mniejszym od aniołów Jezusa, ukoronowanego chwałą i dostojeństwem za cierpienia śmierci po to, by móc z łaski Bożej zakosztować śmierci za każdego.

18 2,5 8a 2,5 9 2,10 18 Wersety Tekst Pismo 2,5 8a Gdyż nie aniołom podporządkował przyszły zamieszkały świat, o którym mówimy. Stwierdził to bowiem ktoś, kiedy gdzieś powiedział: Czym jest człowiek, że wciąż o nim pamiętasz? Albo syn człowieczy, że się o niego troszczysz? Tylko na chwilę uczyniłeś go mniejszym od aniołów, ukoronowałeś go chwałą i dostojeństwem, wszystko poddałeś pod jego stopy. Gdy bowiem podporządkował [Mu] wszystko, nie pozostawił niczego, co by Mu nie było podporządkowane. Ps. 8,5 7 To myślę: Czym jest człowiek, że pamiętasz o nim? Albo syn człowieczy, że tak o niego dbasz? Uczyniłeś go niewiele mniejszym od Boga, A uwieńczysz chwałą i godnością. Dasz mu władzę nad dziełami swoich rąk, Tak jak wszystko powierzyłeś jego pieczy: Władcy anielscy Dan. 10,20 21 Wtedy on rzekł: Czy wiesz, dlaczego przyszedłem do ciebie? Lecz teraz muszę wrócić, aby walczyć z księciem anielskim perskim, a gdy wyruszę do boju, oto zjawi się książę anielski grecki. Doprawdy! Oznajmię ci, co jest napisane w księdze prawdy. I nie ma ani jednego, kto by mężnie stał po mojej stronie przeciwko nim, oprócz Michała, waszego księcia anielskiego. Dan. 12,1 W owym czasie powstanie Michał, wielki książę, który jest orędownikiem synów twojego ludu, a nastanie czas takiego ucisku, jakiego nigdy nie było, odkąd istnieją narody, aż do owego czasu. W owym to czasie wybawiony będzie twój lud, każdy, kto jest wpisany do księgi żywota.

19 2,8b 9 2,5 9 2, ,8b 9 Teraz jednak jeszcze nie widzimy, że wszystko Mu jest podporządkowane; widzimy raczej Tego, który na chwilę został uczyniony mniejszym od aniołów Jezusa, ukoronowanego chwałą i dostojeństwem za cierpienia śmierci po to, by móc z łaski Bożej zakosztować śmierci za każdego. Flp. 2,5 11 Bądźcie względem siebie tacy jak Chrystus Jezus. On, choć istniał w tej postaci, co Bóg, nie dbał wyłącznie o to, aby być Mu równym. Przeciwnie, wyrzekł się siebie, przyjął rolę sługi i był jak inni ludzie. A gdy już stał się człowiekiem, uniżył się tak dalece, że był posłuszny nawet w obliczu śmierci, i to śmierci na krzyżu. Dlatego Bóg szczególnie Go wywyższył i obdarzył imieniem znaczącym więcej niż wszelkie inne, aby na dźwięk imienia Jezus zgięło się każde kolano w niebie, na ziemi, pod ziemią i aby każdy język wyznał, że Jezus Chrystus jest Panem na chwałę Boga Ojca

20 2, ,5 9 2,10 18 Wszyscy jesteśmy z Boga i stanowimy Bożą rodzinę (2,10 11a) Chrystus nazywa nas braćmi (2,11b) Chrystus dobrowolnie się uniżył i został wywyższony Zapowiedź głównego tematu listu: Chrystus jako Arykapłan (2,17 18)

21 2, ,5 9 2, ,10 11 (EIBD) Przystało bowiem Temu, z powodu którego [dzieje się] wszystko, i za sprawą którego [dzieje się] wszystko, [aby Tego, który] wielu synów do chwały doprowadził, Sprawcę ich zbawienia, udoskonalić przez cierpienia.tak bowiem Ten, który uświęca, jak i ci, którzy są uświęcani, z jednego [są] wszyscy; z tego powodu nie wstydzi się nazywać ich braćmi,

22 2, ,5 9 2, ,12 gdy mówi: Rozgłoszę Twoje imię wśród moich braci, Pośród zgromadzenia będę Ci śpiewał na chwałę; 2,13 i znowu: W Nim będę pokładał ufność; i znowu: Oto Ja i dzieci, które dał mi Bóg. Ps. 22,23 Będę głosił Twe imię pośród moich braci, Będę Cię wywyższał w zgromadzeniu ludzi Iz. 8,17 18 I będę wyczekiwał Pana, który zakrywa swoje oblicze przed domem Jakuba, i w nim będę pokładał nadzieję. Oto ja i dzieci, które mi dał Pan, jesteśmy znakami i przepowiedniami w Izraelu od Pana Zastępów, który mieszka na górze Syjon.

23 2, ,5 9 2, ,14 15 (EIBD) A ponieważ dzieciom przypadł udział w krwi i ciele, On również miał w nich udział, aby przez śmierć pokonać tego, który ma władzę nad śmiercią, to jest diabła, i wyzwolić tych wszystkich, którzy z powodu lęku przed śmiercią przez całe życie pozostawali w niewoli. Władca śmierci jˆnatos śmierć, duchowa i fizyczna, oddzielenie duszy od ciała diˆbolos oszczerca, fałszywy oskarżyciel

24 2,16 2,5 9 2, ,16 Oczywiste jest bowiem, że ujmuje się On nie za aniołami, lecz ujmuje się za potomstwem Abrahama. Iz. 41,8 Lecz ty, Izraelu, mój sługo, Jakubie, którego wybrałem, potomstwo Abrahama, mojego przyjaciela.

25 2, ,5 9 2, ,17 18 (EIBD) Dlatego musiał we wszystkim zostać upodobniony do braci, aby stać się miłosiernym i wiernym arcykapłanem w sprawach dotyczących Boga dla przebłagania za grzechy ludu, w czym bowiem doznał cierpień sam doświadczany, [w tym] może także dopomóc doświadczanym. Chrystus jako Arcykapłan Chrystus jest Arcykapłanem, ponieważ zna doskonale obie strony swego pośrednictwa ludzką i Boską.