KANCELARIA SENATU BIURO ANALIZ I DOKUMENTACJI

Transkrypt

1 KANCELARIA SENATU BIURO ANALIZ I DOKUMENTACJI Opinia prawna o senackim projekcie ustawy o zmianie ustawy Kodeks postêpowania cywilnego, ustawy Prawo bankowe, ustawy o Banku Gospodarstwa Krajowego oraz ustawy o funduszach inwestycyjnych (druk nr 43) wraz z komentarzem do opinii i stanowisk zg³oszonych do projektu OPINIE EKSPERTYZY OE 187 MAJ 2012

2 BIURO ANALIZ I DOKUMENTACJI Zespół Analiz i Opracowań Tematycznych Opinia prawna o senackim projekcie ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego, ustawy Prawo bankowe, ustawy o Banku Gospodarstwa Krajowego oraz ustawy o funduszach inwestycyjnych (druk nr 43) wraz z komentarzem do opinii i stanowisk zgłoszonych do projektu OPINIE EKSPERTYZY OE-187 Kancelaria Senatu Maj 2012

3 Materiał przygotowany przez Zespół Analiz i Opracowań Tematycznych Biura Analiz i Dokumentacji. Biuro Analiz i Dokumentacji zamawia opinie, analizy i ekspertyzy sporządzone przez specjalistów reprezentujących różne punkty widzenia. Wyrażone w materiale opinie odzwierciedlają jedynie poglądy autorów. Korzystanie z opinii i ekspertyz zawartych w tym zbiorze bez zezwolenia Kancelarii Senatu dopuszczalne wyłącznie w ramach dozwolonego użytku w rozumieniu ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631 ze zm.) i z zachowaniem wymogów tam przewidzianych. W pozostałym zakresie korzystanie z opinii i ekspertyz wymaga każdorazowego zezwolenia Kancelarii Senatu. Copyright by Kancelaria Senatu, Warszawa 2012 Biuro Analiz i Dokumentacji Dyrektor Agata Karwowska-Sokołowska tel , fax , sokolows@nw.senat.gov.pl Wicedyrektor Ewa Nawrocka tel , nawrocka@nw.senat.gov.pl Zespół Analiz i Opracowań Tematycznych tel , fax Redaktor prowadzący Robert Stawicki Opracowanie graficzno-techniczne, druk i oprawa Biuro Informatyki, Dział Edycji i Poligrafii

4 Dr hab. Andrzej Jakubecki, prof. nadzw. Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie Komisja Kodyfikacyjna Prawa Cywilnego Opinia prawna o senackim projekcie ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego, ustawy Prawo bankowe, ustawy o Banku Gospodarstwa Krajowego oraz ustawy o funduszach inwestycyjnych (druk nr 43) wraz z komentarzem do opinii i stanowisk zgłoszonych do projektu I. Uwagi ogólne 1. Przedmiotem niniejszej opinii jest projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego, ustawy Prawo bankowe, ustawy o Banku Gospodarstwa Krajowego oraz ustawy o funduszach inwestycyjnych (druk nr 43) opracowany przez senacką Komisję Ustawodawczą oraz komentarz do opinii i stanowisk zgłoszonych do projektu. Projektowana ustawa stanowi wykonanie obowiązku dostosowania systemu prawnego do wyroków Trybunału Konstytucyjnego z dnia 15 marca 2011 r. (sygn. P 7/09) oraz z dnia 11 lipca 2011 r. (sygn. P 1/10). W pierwszym z wyroków Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 95 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 26 czerwca 2009 r. o zmianie ustawy o księgach wieczystych i hipotece oraz niektórych innych ustaw, w związku z art i art. 252 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego, w części, w jakiej nadaje moc prawną dokumentu urzędowego księgom rachunkowym banku i wyciągom z ksiąg rachunkowych banku w odniesieniu do praw i obowiązków wynikających z czynności bankowych w postępowaniu cywilnym prowadzonym wobec konsumenta, jest niezgodny z art. 2, art. 32 ust. 1 zdanie pierwsze i art. 76 Konstytucji. W drugim z cytowanych wyroków Trybunał Konstytucyjny orzekł zaś, że art. 194 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych w części, w jakiej nadaje moc prawną dokumentu urzędowego księgom rachunkowym i wyciągom z ksiąg rachunkowych funduszu sekurytyzacyjnego w postępowaniu cywilnym prowadzonym wobec konsumenta, jest niezgodny z art. 2, art. 32 ust. 1 zdanie pierwsze i art. 76 Konstytucji. 2. W art. 1 projektowanej ustawy (dalej Projekt Ustawy ) przewiduje się uchylenie 3 w art. 485 ustawy Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 1964 r. Nr 43, poz. 296, z późn. zm.) (dalej k.p.c. ), który to przepis jest podstawą do wydawania przez sąd na rzecz banku nakazu zapłaty w odrębnym postępowaniu nakazowym, na podstawie wyciągu z ksiąg bankowych podpisanego przez osoby upoważnione do składania oświadczeń w zakresie praw i obowiązków majątkowych banku opatrzonego pieczęcią banku oraz dowodu doręczenia dłużnikowi pisemnego wezwania do zapłaty. Konsekwencją uchylenia 3 jest projek- 3

5 Biuro Analiz i Dokumentacji, Zespół Analiz i Opracowań Tematycznych towana zmiana brzmienia 4 w art. 485 k.p.c., polegająca na pominięciu w nim wzmianki o dokumentach określonych w W art. 5 Projektu Ustawy zawarta jest norma intertemporalna w brzmieniu: do postępowań nakazowych wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy stosuje się przepisy dotychczasowe. Zatem postępowania nakazowe wszczęte na podstawie art k.p.c. przed wejściem w życie nowych przepisów będą mogły toczyć się dalej. Ponadto, w postępowaniach tych wspomniane dokumenty bankowe mają mieć nadal moc dokumentów urzędowych. 4. W art. 2 Projektu Ustawy przewidziana jest nowelizacja art. 95 ust. 1 cytowanej wyżej ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz. U. z 2002 r. Nr 72, poz. 665) (dalej P.b. ). Polega ona na pominięciu w treści przepisu wzmianki o tym, że księgi rachunkowe banków i sporządzone na ich podstawie wyciągi oraz inne oświadczenia podpisane przez upoważnione do składania oświadczeń w zakresie praw i obowiązków majątkowych banków i opatrzone pieczęcią banku, jak również sporządzone w ten sposób pokwitowania odbioru należności mają moc dokumentów urzędowych w odniesieniu do praw i obowiązków wynikających z czynności bankowych oraz ustanowionych na rzecz banku zabezpieczeń. W projektowanym brzmieniu przepisu wymienione księgi, wyciągi, oświadczenia oraz pokwitowania odbioru mogą stanowić jedynie podstawę do dokonania wpisów w księgach wieczystych. Podobny charakter ma zmiana proponowana w art. 4 Projektu Ustawy i dotycząca treści art. 194 cytowanej wyżej ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych (Dz. U. Nr 146, poz. 1546, z późn. zm.) (dalej u.f.i. ). W art. 194 u.f.i. proponuje się usunięcie wzmianki, że księgi rachunkowe funduszu sekurytyzacyjnego, wyciągi z tych ksiąg podpisane przez osoby upoważnione do składania oświadczeń w zakresie praw i obowiązków majątkowych funduszu i opatrzone pieczęcią towarzystwa zarządzającego funduszem sekurytyzacyjnym oraz wszelkie wystawione w ten sposób oświadczenia zawierające zobowiązania, zwolnienie z zobowiązań, zrzeczenie się praw lub pokwitowanie odbioru należności mają moc dokumentów urzędowych. Wymienione dokumenty nadal zaś stanowić mają podstawę do dokonania wpisów w księgach wieczystych i rejestrach publicznych. 5. Z kolei art. 3 Projektu Ustawy zmienia art. 5 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o Banku Gospodarstwa Krajowego (Dz. U. Nr 65, poz. 594, z późn. zm.) (dalej ubgk ) w ten sposób, że w przepisie tym, który przewiduje wydawanie przez Bank Gospodarstwa Krajowego oświadczeń mających moc dokumentów urzędowych umożliwiających wykreślanie wpisów w działach III i IV ksiąg wieczystych lub zbiorach dokumentów, pominięte zostaje odesłanie do art. 95 P.b. Wobec planowanej zmiany treści art. 95 P.b. odesłanie to staje się bowiem bezprzedmiotowe. 6. Do projektowanej ustawy zgłoszone zostały liczne uwagi zawarte w pismach przedłożonych w szczególności przez: Ministerstwo Sprawiedliwości, Ministerstwo Finansów, Komisję Nadzoru Finansowego, Prokuratorię Generalną Skarbu Państwa, Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Narodowy Bank Polski, Związek Banków Polskich, Krajową Radę Notarialną, Krajową Radę Komorniczą, Ogólnopolskie Stowarzyszenie Referendarzy Sądowych, Polską Konfederację Pracodawców Prywatnych Lewiatan, Business Center Club. Złożona została także opinia prof. dr hab. Cezarego Kosikowskiego z Uniwersytetu w Białymstoku. Stanowiska zaprezentowane we wspomnianych pismach w odniesieniu do opiniowanego projektu są często ze sobą sprzeczne, a zamieszczone w nich postulaty zmierzają nierzadko w diametralnie różnych kierunkach. 4

6 Opinia prawna o senackim projekcie ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego... II. Zakres wyłączenia mocy dowodowej dokumentów bankowych oraz dokumentów funduszy sekurytyzacyjnych w Projekcie Ustawy 1. Z powołanego na wstępie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 15 marca 2011 r. (sygn. P 7/09) wynika jednoznacznie, że art. 95 ust. 1 P.b. jest niezgodny z Konstytucją tylko w takiej części, w jakiej nadaje moc prawną dokumentu urzędowego księgom rachunkowym banku i wyciągom z ksiąg rachunkowych banku w odniesieniu do praw i obowiązków wynikających z czynności bankowych w postępowaniu cywilnym prowadzonym wobec konsumenta. Co zaś się tyczy art. 194 u.f.i., to w świetle wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 11 lipca 2011 r. (sygn. P 1/10) jest on niezgodny z Konstytucją tylko w części, w jakiej nadaje moc prawną dokumentu urzędowego księgom rachunkowym i wyciągom z ksiąg rachunkowych funduszu sekurytyzacyjnego w postępowaniu cywilnym prowadzonym wobec konsumenta. W związku z powyższym skonstatować trzeba, że regulacja zawarta w opiniowanym Projekcie Ustawy wykracza poza zakres obowiązku dostosowania systemu prawa do wymienionych wyroków Trybunału Konstytucyjnego. Zgodnie z proponowanym w Projekcie Ustawy brzmieniem art. 95 P.b. oraz art. 194 u.f.i. wymienione w tych przepisach dokumenty bankowe oraz dokumenty funduszy sekurytyzacyjnych tracą moc dokumentów urzędowych nie tylko w postępowaniach cywilnych prowadzonych wobec konsumenta, ale we wszystkich postępowaniach cywilnych, prowadzonych wobec jakiegokolwiek klienta banku, a więc także wobec przedsiębiorców. Co więcej, przedmiotowe dokumenty bankowe oraz dokumenty funduszu sekurytyzacyjnego tracą moc dokumentów urzędowych w jakichkolwiek postępowaniach, w których mogłyby być one przedstawione jako dowód. 2. Okoliczność, że Projekt Ustawy wykracza poza zakres wyznaczony przez powołane wyżej wyroki Trybunału Konstytucyjnego jest krytykowana w pismach i opiniach Ministerstwa Finansów, Komisji Nadzoru Finansowego, Związku Banków Polskich, Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych Lewiatan, a także w opinii prof. Kosikowskiego. W tych pismach i opiniach wysuwany jest postulat, aby dostosować Projekt Ustawy ściśle do zakresu wynikającego z wyroków Trybunału Konstytucyjnego, a więc za wyjątkiem dokumentów bankowych w postępowaniach cywilnych, które są prowadzone wobec konsumentów, dokumentom bankowym w innych postępowaniach pozostawić moc urzędową. Odmienne stanowisko w tej kwestii przedstawiono natomiast w pismach Ministerstwa Sprawiedliwości oraz Krajowej Rady Komorniczej. Trzeba przyznać, że proponowane ograniczenie Projektu Ustawy ściśle do zakresu wyroków Trybunału Konstytucyjnego w stopniu satysfakcjonującym realizowałoby obowiązek dostosowania art. 95 ust. 1 P.b. oraz art. 194 u.f.i. do rozstrzygnięć Trybunału Konstytucyjnego. Co więcej, z uzasadnienia wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 15 marca 2011 r. (sygn. P 7/09) można pośrednio wywieść wniosek, że Trybunał dopuszcza różnicowanie pozycji konsumentów oraz przedsiębiorców w postępowaniach prowadzonych wobec nich przez banki, kładąc nacisk na profesjonalny charakter działalności tych ostatnich. Mogłoby się zatem prima facie wydawać, że zmiana proponowana w Projekcie Ustawy w odniesieniu do art. 95 ust. 1 P.b. sięga zbyt daleko i wykracza poza intencje leżące u podstaw wyroku Trybunału Konstytucyjnego. Jednakże w moim przekonaniu kwestia ta jest bardziej złożona. 3. Prawdą jest, że nadanie dokumentom bankowym wymienionym w art. 95 ust. 1 P.b. mocy dokumentów urzędowych jest w dużym stopniu reliktem systemu nakazowo- rozdzielczego, w którym wszystkie banki były państwowymi osobami prawnymi w ramach upaństwowionej gospodarki. Uprawnienie do wydawania dokumentów urzędowych, przysługujące pierwotnie tylko bankowi emisyjnemu (Bankowi Polskiemu) rozciągnięto na banki państwowe 5

7 Biuro Analiz i Dokumentacji, Zespół Analiz i Opracowań Tematycznych w 1948 r. Po transformacji ustrojowej w Polsce w 1989 r. uprawnienie banków do wydawania dokumentów o mocy dokumentów urzędowych ograniczono do banków powstałych przed wejściem w życie nowej ustawy Prawa bankowego z 1989 r. Natomiast w 1989 r. uprawnienie to rozszerzono na wszystkie banki działające w naszym kraju, bez względu na ich formę organizacyjno-prawną oraz strukturę własnościową. Proces ten jest szczegółowo przedstawiony w uzasadnieniu wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 15 marca 2011 r. 4. W moim przekonaniu nie ma najmniejszych wątpliwości, że nadanie dokumentom bankowym mocy dokumentów urzędowych jest przywilejem, którego znaczenie przejawia się przede wszystkim w postępowaniu cywilnym, w którym bank dochodzi roszczeń od swych kontrahentów. Przywilej ten znajduje odzwierciedlenie w art k.p.c., zgodnie z którym dokumenty urzędowe stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone. Dokumenty urzędowe są wyposażone w domniemania: a) autentyczności oraz b) prawdziwości (tj. zgodności z prawdą ich treści). W postępowaniu cywilnym strona, która zaprzecza prawdziwości dokumentu urzędowego powinna okoliczność tę udowodnić (art. 252 k.p.c.). W wyniku tego strona, która powołuje się na dokument urzędowy w postępowaniu cywilnym jest w uprzywilejowanej sytuacji, albowiem to na jej przeciwniku procesowym spoczywa ciężar przeprowadzenia dowodu, że treść dokumentu nie odpowiada prawdzie. Sytuację taką określa się mianem przerzucenia ciężaru dowodu, ponieważ ogólna zasada wyrażona w art. 6 Kodeksu cywilnego (k.c.) głosi, że ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. W procesie, w którym bank dochodzi od swego dłużnika zapłaty, a istnienie i rozmiar wierzytelności banku są stwierdzone wyciągiem z ksiąg banku, bank nie musi w żaden inny sposób udowadniać swej wierzytelności, albowiem to na pozwanym spoczywa ciężar udowodnienia, że wierzytelność banku nie istnieje albo istnieje w mniejszej wysokości. 5. Istnienie domniemań oraz związanego z nimi przerzucenia ciężaru dowodu nie jest w polskim prawie czymś wyjątkowym. Jednakże zawsze za istnieniem takich regulacji przemawiają ważne względy społeczne, które uzasadniają zwiększoną ochronę podmiotu, w interesie którego ustanowione jest domniemanie. Jeśli chodzi o dokumenty bankowe i związane z nimi (jako dokumentami urzędowymi) domniemanie prawdziwości, uzasadnienie przywileju nie jest oczywiste. Nasuwa się oczywiste pytanie, dlaczego bank, jako uczestnik obrotu cywilnoprawnego, ma posiadać uprzywilejowaną pozycję przy dochodzeniu swych roszczeń w stosunku do innych uczestników tego obrotu? Banki nie sprawują przecież żadnego władztwa publicznego, które czyniłoby z nich podmiot szczególnego zaufania. W związku z powyższym zauważyć trzeba, że dokumenty bankowe, o których jest mowa w art. 95 ust. 1 P.b. nie odpowiadają w ogóle definicji dokumentu urzędowego ustanowionej w art. 244 k.p.c., z którego wynika, że dokumenty urzędowe sporządzane są w przepisanej formie przez powołane do tego organy władzy publicznej i inne organy państwowe w zakresie ich działania, jak też przez organizacje zawodowe, samorządowe, spółdzielcze i inne organizacje społeczne w zakresie zleconych im przez ustawę spraw z dziedziny administracji publicznej. Oczywiste jest, że dokumenty bankowe nie spełniają powyższych kryteriów i właśnie dlatego ich moc dowodową unormowano odrębnie w ustawie Prawo bankowe. 6. Wyposażenie dokumentów bankowych w moc dokumentów urzędowych jest jednak powszechnie uzasadniane szczególnym statusem banków jako instytucji zaufania publicznego. Szeroka argumentacja poglądu, że banki są instytucjami zaufania publicznego została przedstawiona zwłaszcza w piśmie Związku Banków Polskich z dnia 23 kwietnia 2012 r. Została ona wzmocniona poglądami doktryny oraz judykatury Sądu Najwyższego, a nawet Trybunału Konstytucyjnego. Muszę przyznać, że osobiście podzielam wiele spośród przed- 6

8 Opinia prawna o senackim projekcie ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego... stawionych tam argumentów. Faktem jednak jest, że przepisy ustawowe nie przyznają bankom expressis verbis statusu instytucji zaufania publicznego, a wnioski wysuwane w nauce i orzecznictwie co do szczególnego charakteru instytucji bankowych bazują właśnie na istnieniu szczególnych uprawnień banków określonych w ustawie Prawo bankowe, w tym m.in. w uprawnieniu do wydawania dokumentów o mocy dokumentów urzędowych. Można więc dyskutować, czy bankom przynależy przymiot instytucji zaufania publicznego. Pogląd ten jest dla mnie przekonujący. Jednakże de lege lata nie da się twierdzić, że dokumenty bankowe z takich czy innych przyczyn muszą być wyposażone w moc dokumentów urzędowych. Można wprawdzie mówić już o pewnej tradycji legislacyjnej w tym względzie, ale to właśnie ona została zakwestionowana przez Trybunał Konstytucyjny. Trybunał podważył koncepcję banków jako instytucji zaufania publicznego, podkreślając, że ten przymiot jest walorem pozaprawnym, który nie wynika ze szczególnego zaufania do grupy zawodowej bankowców, ale z postrzegania banków jako instytucji pozostającej pod specjalnym nadzorem państwa. Można nie zgadzać się z poglądem Trybunału Konstytucyjnego, ale trzeba respektować jego konsekwencje. W tym świetle powołanie się na status banków jako instytucji zaufania publicznego nie jest wystarczające dla obrony mocy urzędowej dokumentów bankowych. 7. Nie ma również przesądzającego znaczenia argument, że w działalności kredytowej banki wykorzystują środki deponowane przez swoich klientów i z tej przyczyny należy ułatwić bankom windykację ich należności. Ewentualność nieściągalności kredytu jest elementem ryzyka bankowego, a ryzyko jest zawsze związane z prowadzeniem działalności gospodarczej nie tylko w przypadku banków. 8. Wątpliwy jest również argument, że działalność bankowa podlega szczególnemu nadzorowi ze strony państwa. Nadzór ten nie odnosi się bowiem do poszczególnych czynności bankowych oraz działań banku w konkretnych sprawach i nie eliminuje ryzyka wadliwości ksiąg bankowych oraz wyciągów z tych ksiąg. Podkreślić należy, że wyciąg z ksiąg banku jako dokument urzędowy, którym posługuje się bank w postępowaniu cywilnym jest wystawiany przez sam bank, z reguły we własnym interesie. 9. Podkreślić wreszcie trzeba, że eksponowany w opinii prof. Kosikowskiego oraz w piśmie Związku Banków Polskich z dnia 13 lutego 2012 r. (z powołaniem się na publikację Prawo bankowe. Komentarz (red. F. Zoll)) pogląd, że nadanie dokumentom bankowym mocy dokumentu urzędowego jest uzasadnione interesem samych klientów banku, ponad wszelką wątpliwość nie odnosi się do przypadków, w których dokument ten jest wykorzystywany jako dowód istnienia roszczenia banku w postępowaniu cywilnym prowadzonym wobec klienta. Beneficjentem w tym przypadku jest wyłącznie bank. Interesu klientów banku można natomiast dopatrywać się tylko w takim zakresie, w jakim wyposażenie dokumentów bankowych w moc dokumentów urzędowych przyczynia się do zmniejszenia kosztów ponoszonych przez klienta banku, a więc np. gdy służą one jako podstawa wpisów w księgach wieczystych lub rejestrach. 10. Wobec powyższych okoliczności (a także innych jeszcze względów wskazanych w uzasadnieniu wyroku Trybunału Konstytucyjnego) nadanie dokumentom bankowym szczególnej mocy dowodowej w postępowaniu cywilnym, w którym bank dochodzi swych roszczeń wobec kontrahenta, musi budzić zastrzeżenia. Brak równoprawności pozycji procesowej banku jako powoda i jego kontrahenta jako pozwanego jest szczególnie rażący w przypadkach, gdy proces toczy się względem konsumenta. Nie ulega wszakże kwestii, że wspomniana nierównoprawność odnosi się także do przypadków, w których w procesie cywilnym przeciwnikiem banku jest przedsiębiorca. Profesjonalizm łączony z pojęciem przedsiębiorcy odnosi się wyłącznie do sfery działalności gospodarczej, nie przekłada się zaś na jego udział w postępowaniu cywilnym. Bank ma również status przedsiębiorcy. Trudno więc 7

9 Biuro Analiz i Dokumentacji, Zespół Analiz i Opracowań Tematycznych twierdzić, że ze względu na fakt, że bank dochodzi swej należności od przedsiębiorcy uzasadnione jest uprzywilejowanie uprawnień procesowych banku. W uprzywilejowaniu takim, w braku odrębnych względów przemawiających za szczególną ochroną interesów banku, w moim przekonaniu, można nawet upatrywać naruszenia konstytucyjnej zasady równości podmiotów prawa (art. 32 Konstytucji). Uprzywilejowanie banku można byłoby zaakceptować tylko wtedy, gdyby to bank był stroną słabszą w postępowaniu cywilnym albo gdyby dochodzone przez niego roszczenia, z uwagi na ich charakter prawny, wymagały szczególnej ochrony. Żadna z tych okoliczności w rzeczywistości nie występuje 1. Z powyższych względów rozwiązania zawarte w opiniowanym Projekcie Ustawy, polegające na pozbawieniu dokumentów bankowych mocy dokumentu urzędowego w każdym postępowaniu cywilnym bez względu na fakt, czy chodzi o postępowanie z udziałem konsumentów czy przedsiębiorców uważam za całkowicie prawidłowe i uzasadnione, pomimo że formalnie wykracza to poza zakres rozstrzygnięcia Trybunału Konstytucyjnego. Dodatkowo należy mieć na uwadze bardzo istotną kwestię wewnętrznej spójności systemu prawa. Spójność ta niewątpliwie zostałaby naruszona, gdyby ten sam dokument w postępowaniu cywilnym miał inną moc dowodową w zależności od tego, czy stroną postępowania z udziałem banku jest konsument czy przedsiębiorca. Jest to argument w moim przekonaniu przesądzający prawidłowość rozwiązania proponowanego w Projekcie Ustawy. 11. Podsumowując nie negując szczególnego statusu banków w polskim systemie prawnym, nie można z tego statusu wyprowadzić wniosku co do konieczności prawnej wyposażenia dokumentów bankowych w moc dokumentów urzędowych. Skoro zaś, jak rozstrzygnął Trybunał Konstytucyjny, dokumenty bankowe nie mogą korzystać z mocy dokumentów urzędowych w postępowaniu, w którym przeciwnikiem banku jest konsument, to spójność i konsekwencja systemu prawnego wymaga, żeby dokumenty te nie korzystały z mocy dokumentów urzędowych także w postępowaniach, które toczą się wobec innych klientów banku. 12. Powyższe wywody mutatis mutandis odnoszą się do mocy dowodowej dokumentów funduszy sekurytyzacyjnych. Uważam, że przeniesienie do art. 194 u.f.i. rozwiązania istniejącego w art. 95 ust. 1 P.b. nastąpiło dość mechanicznie i bez dostatecznej refleksji. Najwyraźniej przyjęto założenie, że skoro fundusze sekurytyzacyjne są podobnie jak banki instytucjami finansowymi, to powinny one korzystać z tych samych uprawnień, które przysługują bankom. Założenie to uważam za błędne. W odniesieniu do funduszy sekurytyzacyjnych nie da się przytoczyć nawet tych argumentów, które mają służyć obronie poglądów uzasadniających istnienie przywilejów banku. Statusu funduszy sekurytyzacyjnych jako wyspecjalizowanych podmiotów rynku kapitałowego, których celem jest kumulacja środków finansowych w celu inwestowania nie da się w żaden sposób porównać ze statusem banków. Kwestia ta została trafnie zaakcentowana w uzasadnieniu wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 11 lipca 2011 r. (sygn. P 1/10). Z tych względów przyznanie dokumentom funduszy sekurytyzacyjnych mocy dokumentów urzędowych nie może się ostać w polskim systemie prawnym. Argument, że nadanie dokumentom funduszy sekurytyzacyjnych 1 Trybunał Konstytucyjny w uzasadnieniu wyroku z dnia 11 lipca 2011 r. (sygn. P 1/10) trafnie wskazuje, że nie w każdym przypadku odmienne uregulowanie sytuacji adresatów, którzy oznaczają się określoną cechą wspólną, musi oznaczać naruszenie art. 32 ust. 1 Konstytucji. Celem oceny dopuszczalności zróżnicowania statusu podmiotów prawa charakteryzującą się wspólną cechą (np. należących do zakresu przedsiębiorców) należy rozważyć: 1) czy kryterium zróżnicowania pozostaje w racjonalnym związku z celem i treścią danej regulacji; 2) czy waga interesu, któremu różnicowanie służy, pozostaje w odpowiedniej proporcji do wagi interesów, które zostaną naruszone w wyniku zróżnicowania; 3) czy kryterium różnicowania pozostaje w związku z innymi wartościami, zasadami czy normami konstytucyjnymi, uzasadniającymi odmienne traktowanie podmiotów. 8

10 Opinia prawna o senackim projekcie ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego... mocy dokumentów urzędowych przekłada się na szybkie i łatwe dochodzenie roszczeń oraz poprawia ich wynik finansowy, a także zmniejsza koszty sądowe (pismo Komisji Nadzoru Finansowego) jest nieporozumieniem, albowiem te właśnie cechy są ilustracją nieuzasadnionego przywileju tych funduszy. 13. Znaczenie dokumentów bankowych a także dokumentów funduszy sekurytyzacyjnych nie ogranicza się bynajmniej do ich wykorzystywania jako dowodu w postępowaniu cywilnym. Mogą one stanowić dowód także w postępowaniu administracyjnym, w którym ich moc dowodowa ukształtowana jest podobnie jak w postępowaniu cywilnym. Z art k.p.c. wynika bowiem, że dokumenty urzędowe sporządzone w przepisanej formie przez powołane do tego organy państwowe w ich zakresie działania stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo stwierdzone. Według zaś 3 tego przepisu nie wyłącza to jednak możliwości przeprowadzenia dowodu przeciwko treści dokumentu urzędowego. Projektowana zmiana brzmienia art. 95 ust. 1 P.b. oraz art. 194 u.f.i. pozbawia wymienione dokumenty mocy dokumentu urzędowego także w postępowaniu administracyjnym. Kwestia ta ma wszakże mniejsze znaczenie praktyczne, ponieważ właściwą drogą dochodzenia należności banków (funduszy sekurytyzacyjnych) od ich kontrahentów jest postępowanie cywilne. III. Moc dokumentów bankowych i dokumentów funduszy sekurytyzacyjnych w postępowaniach, w których bank lub fundusz nie jest stroną 1. Dokumenty bankowe (dokumenty funduszy sekurytyzacyjnych) mogą być wykorzystywane jako dowód określonych faktów również w postępowaniach administracyjnych, podatkowych, karnych i innych, w których strona powołuje się na okoliczności stwierdzone w dokumentach bankowych (dokumentach funduszy sekurytyzacyjnych). W opiniach dotyczących omawianego projektu wspomniano m.in. o dokumentach bankowych przedkładanych przez zainteresowanych np. w toku procedury przetargowej w ramach zamówień publicznych (pismo Ministerstwa Finansów z 20 lutego 2012 r., pismo Związku Banków Polskich z 12 marca 2012 r.). Szerokie zestawienie przepisów, z których wynikać ma możliwość wykorzystywania przez klientów banków w różnych płaszczyznach systemu prawnego dokumentów bankowych wyposażonych w moc dokumentów urzędowych zawiera pismo Związku Banków Polskich z dnia 23 kwietnia 2012 r. Odrębną kwestią jest natomiast wykorzystywanie dokumentów bankowych (dokumentów funduszów sekurytyzacyjnych) jako podstawy wpisu do ksiąg wieczystych (o czym niżej). 2. W odniesieniu do rozważanych przypadków podnoszony jest argument, że pozbawienie dokumentów bankowych mocy dokumentów urzędowych wykreuje konieczność uzyskiwania w stosunku do nich urzędowego poświadczenia podpisu (np. przez notariusza), co prowadzić będzie do ponoszenia dodatkowych kosztów przez klientów banku. Argument ten nie do końca oddaje istotę problemu. Pozbawienie dokumentów bankowych (i dokumentów funduszy sekurytyzacyjnych) mocy dokumentów urzędowych oznacza, że dokumenty te powinny być traktowane jako tzw. dokumenty prywatne. W postępowaniu cywilnym dokumenty te korzystają wyłącznie z domniemania ich autentyczności, tj. dokumenty te stanowią dowód tego, że osoba, która je podpisała złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie (art. 253 k.p.c.). Jeśli zaś chodzi o wiarygodność treści dokumentu prywatnego, to przyjmuje się, że jest on wiarygodny na tyle, na ile godny zaufania jest jego wystawca. Nie istnieje zatem domniemanie prawdziwości dokumentu prywatnego. W świetle art. 253 k.p.c., jeśli strona przeciwna 9

11 Biuro Analiz i Dokumentacji, Zespół Analiz i Opracowań Tematycznych zaprzecza prawdziwości dokumentu prywatnego, to okoliczność tę powinna udowodnić, o ile to ona właśnie jest wystawcą dokumentu. Jeżeli jednak dokument prywatny nie pochodzi od strony, która mu zaprzecza (np. dokument prywatny został wystawiony przez osobę trzecią albo przez przeciwnika procesowego), to prawdziwość dokumentu prywatnego powinna wykazać strona, która chce z dokumentu skorzystać. W konsekwencji w postępowaniu cywilnym, w razie zaprzeczenia prawdziwości dokumentu bankowego (po pozbawieniu go mocy dokumentu urzędowego), prawdziwość dokumentu będzie musiała udowodnić strona, która powołuje się na ten dokument. 2 Tych reguł nie zmieni fakt, że dokonano urzędowego poświadczenia podpisu na dokumencie bankowym. Jest to istota zmiany w art. 95 ust. 1 P.b. oraz w art. 194 u.i.f. 3. Od powyższej kwestii należy odróżnić zagadnienie, czy dokument bankowy (lub dokument funduszu sekurytyzacyjnego) jako dokument prywatny został wystawiony przez bank (fundusz). Zgodnie z art. 245 k.p.c. w tym zakresie dokument prywatny korzysta z domniemania autentyczności. A zatem strona, która twierdzi, że dokument ten nie pochodzi od osoby, która go podpisała musi tę okoliczność udowodnić. Jeżeli autentyczności dokumentu prywatnego zaprzecza inna osoba niż jego wystawca, to autentyczność tę powinien wykazać ten, kto z tego dokumentu chce skorzystać (art. 253 k.p.c). W tym i tylko w tym zakresie urzędowe poświadczenie podpisu na dokumentach bankowych mogłoby mieć istotne znaczenie w praktyce. Co do zasady jednak urzędowe poświadczenie podpisu w większości przypadków (o ile nic innego nie wynika z wyraźnych przepisów prawa) byłoby zbędne, jeśli autentyczność dokumentów bankowych nie zostałaby zakwestionowana przez stronę przeciwną. 4. Co się zaś tyczy postępowania administracyjnego, to w literaturze zauważa się, że Kodeks postępowania administracyjnego (dalej k.p.a.) nie zna pojęcia dokumentu prywatnego, ale z tego faktu nie należy wyprowadzać wniosku, że przeprowadzenie dowodu z dokumentu prywatnego nie jest dopuszczalne. Samo pojęcie dokumentu prywatnego i związane z nim domniemanie należy oceniać według przepisu art. 245 k.p.c., zgodnie z którym dokument prywatny stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie (M. Jaśkowska, A. Wróbel, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz., 2011). Z tego względu, co do wykorzystania w postępowaniu administracyjnym dokumentów bankowych jako dokumentów prywatnych, aktualność zachowują powyższe uwagi odnoszące się do postępowania cywilnego. W związku z powyższym można skonstatować, że urzędowe poświadczenie na dokumencie bankowym, jako dokumencie prywatnym, nie rozwiązuje problemu braku domniemania prawdziwości tego dokumentu. Należy jednak podkreślić, że w obu wyrokach Trybunału Konstytucyjnego chodziło właśnie o to, aby dokumenty bankowe i dokumenty funduszy sekurytyzacyjnych nie korzystały z domniemania prawdziwości w postępowaniu cywilnym prowadzonym przez bank (fundusz) wobec konsumenta. Jak zaś wykazywałem wyżej, powołując się na konieczność zapewnienia spójności systemu prawa, zasadne jest rozciągnięcie tej reguły także w odniesieniu do przedsiębiorców. Z drugiej strony nie można zakładać, że dokumenty bankowe (oraz dokumenty funduszu sekurytyzacyjnego), pozbawione mocy dowodowej dokumentu urzędowego, będą wymagały urzędowego poświadczenia podpisu ilekroć mają być przedstawione jako dowód w postępowaniu cywilnym, administracyjnym lub innym. Jak zaznaczono, poświadczenie podpisu może okazać się potrzebne tylko wtedy, gdy istnieje obawa, że zostanie zakwestionowana autentyczność dokumentu. Biorąc pod uwagę 10 2 Jeśli jednak prawdziwości dokumentu prywatnego zaprzecza wystawca dokumentu, to zgodnie z art. 253 k.p.c. właśnie on powinien udowodnić tę okoliczność.

12 Opinia prawna o senackim projekcie ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego... sposób w jaki są wydawane dokumenty bankowe (funduszy sekurytyzacyjnych), w tym umieszczanie na nich pieczęci i podpisów osób uprawnionych, potwierdzenie autentyczności takich dokumentów będzie raczej łatwe. 5. Co się zaś tyczy regulacji prawnych, na podstawie których klienci banków mogliby wykorzystać dokumenty bankowe, jeśli byłyby wyposażone w moc dokumentów urzędowych (pismo Związku Banków Polskich z dnia 23 kwietnia 2012 r.), to w zdecydowanej większości wskazanych tam przypadków, dokument bankowy nie jest dowodem okoliczności faktycznych, o które chodzi w hipotezach odpowiednich przepisów prawnych, chyba że jako zainteresowany występuje sam bank. Liczba przypadków, w których klient banku w praktyce może powoływać się na dokument bankowy nie jest tak duża, jak mogłoby się wydawać w świetle zestawienia przygotowanego przez Związek Banków Polskich. Przeciwnie, uważam, że w przypadkach, których dotyczą powołane przepisy, dokumenty bankowe mogą być wykorzystane sporadycznie i to zazwyczaj nie w interesie klientów banku. Szczegółowa analiza wszystkich zestawionych przepisów byłaby bardzo obszerna. Ograniczę się więc do przykładowego przedstawienia kwestii na tle art. 788 k.p.c., który jest powołany w pkt 1 omawianego stanowiska Związku Banków Polskich. W świetle art k.p.c. jeśli uprawnienie lub obowiązek po powstaniu tytułu egzekucyjnego lub w toku sprawy przed wydaniem tytułu przeszły na inną osobą, sąd nada klauzulę wykonalności na rzecz lub przeciwko tej osobie, gdy przejście to będzie wykazane dokumentem urzędowym lub prywatnym z podpisem urzędowo poświadczonym. Typowym przykładem przejścia uprawnienia jest przelew wierzytelności dokonany przez wierzyciela na rzecz osoby trzeciej (art. 509 k.c.). W sytuacji, której dotyczy powołany przepis nabywca wierzytelności musi przedstawić dowód nabycia wierzytelności w postaci dokumentu urzędowego albo prywatnego z podpisem urzędowo poświadczonym. Żaden dokument bankowy nie będzie nigdy dowodem takiego przelewu wierzytelności, chyba, że chodzi o nabycie wierzytelności przez sam bank, ale to nie ma nic wspólnego z wykorzystaniem dokumentu bankowego jako dowodu przez klienta banku. Powyższa konstatacja nie oznacza jednak eo ipso, że pozostawienie dokumentom bankowym mocy dokumentów urzędowych poza zakresem spraw, w których jako strona występuje bank, jest pozbawione jakiegokolwiek znaczenia praktycznego. IV. Propozycja wyposażenia dokumentów bankowych i dokumentów funduszy sekurytyzacyjnych w moc dokumentów urzędowych w postępowaniach, w których bank lub fundusz nie jest stroną 1. W związku z uwagami zamieszczonymi w pkt. III niniejszej opinii pojawia się zagadnienie, czy nie można byłoby pozostawić dotychczasowej reguły, że dokumenty bankowe, o których mowa w art. 95 P.b., mają moc dokumentów urzędowych we wszystkich przypadkach, w których nie chodzi o postępowanie, w którym bank występuje jako strona. Propozycja taka została wysunięta w piśmie Związku Banków Polskich z dnia 26 marca 2012 r. Zaproponowano w nim, żeby nie naruszając brzmienia art. 95 ust. 1 P.b. w art. 95 P.b. dodać ust. la w brzmieniu: Bank nie może powoływać się na moc prawną dokumentów urzędowych, o której mowa w ust. 1, w postępowaniach sądowych i administracyjnych prowadzonych wobec swoich klientów i w innych postępowaniach, w których bank występuje jako strona. 11

13 Biuro Analiz i Dokumentacji, Zespół Analiz i Opracowań Tematycznych Przedstawiona propozycja wydaje się możliwa do zaakceptowania, choć jak wykazywałem wyżej, praktyczne jej znaczenie poza sferą aktywności samych banków w postępowaniach, nie jest zbyt duże. Dostrzegam jednak jej istotne walory praktyczne i uważam, że wymaga ona rzeczowego rozważenia. Z drugiej strony przyznać jednak trzeba, że doprowadzi ona do pewnej niespójności w ramach systemu prawnego, polegającej na tym, że ten sam dokument jest traktowany jako dokument urzędowy i jako dokument prywatny w zależności od tego, czy bank występuje jako strona postępowania, w którym dokument ma być wykorzystany, czy też nie. Na tę niespójność zwrócono także uwagę w stanowisku Ministerstwa Sprawiedliwości z dnia 27 marca 2012 r. 2. Uważam natomiast, że przywołane rozwiązanie legislacyjne, proponowane przez Związek Banków Polskich, nie powinno odnosić się do dokumentów funduszy sekurytyzacyjnych, z uwagi na ich odmienny od banków status prawny. 12 V. Dokumenty bankowe i dokumenty funduszu sekurytyzacyjnego jako podstawa wpisu do ksiąg wieczystych 1. W Projekcie Ustawy przewiduje się, że dokumenty bankowe (oraz dokumenty funduszy sekurytyzacyjnych), pomimo utraty przez nie mocy dokumentów urzędowych, nadal stanowić będą podstawę wpisów do ksiąg wieczystych i innych rejestrów. Rozwiązanie to zostało skrytykowane w opinii Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa z dnia 15 lutego 2012 r. Nie podzielam jednak wyrażonego tam zapatrywania, że pozbawienie dokumentów bankowych (dokumentów funduszów sekurytyzacyjnych) mocy dokumentów urzędowych powinno pociągnąć za sobą wyłączenie ich znaczenia jako podstawy wpisu do ksiąg wieczystych. Uważam, że rozwiązanie przyjęte w Projekcie Ustawy w odniesieniu do art. 95 ust. 1 P.b. oraz art. 194 u.f.i. jest co do zasady prawidłowe. 2. Co się zaś tyczy brzmienia projektowanego brzmienia art. 95 ust. 1 P.b., to zasadna jest sugestia wysunięta w piśmie Ministerstwa Sprawiedliwości z dnia 27 marca 2012 r. oraz jej uzasadnienie, aby przepis ten sformułować następująco: Sporządzone na podstawie ksiąg rachunkowych banku wyciągi oraz inne oświadczenia podpisane przez osoby upoważnione do składania oświadczeń w zakresie praw i obowiązków majątkowych banku lub ustanowionych na rzecz banku zabezpieczeń i opatrzone pieczęcią banku, jak również sporządzone w ten sposób pokwitowania odbioru należności, w odniesieniu do praw i obowiązków majątkowych banku wynikających z czynności bankowych mogą stanowić podstawę do dokonania wpisów w księgach wieczystych. Za konieczne uważam również odpowiednie skorygowanie proponowanego brzmienia art. 194 u.f.i., zgodnie z propozycją Ministerstwa Sprawiedliwości, zawartą w powołanym piśmie. Celowe jest również uzupełnienie tego przepisu o następującą treść: wyłącznie w zakresie wierzytelności nabytych od banku i wynikających z czynności bankowych (jak zaproponowała Komisja Nadzoru Finansowego w piśmie z dnia 2 kwietnia 2012 r.). 3. Należy jeszcze zauważyć, że w uchwale Krajowej Rady Notarialnej z dnia 3 lutego 2012 r., aprobującej, co do zasady, treść art. 95 ust. 1 P.b., wskazano jednak, że niezgodny z Konstytucją jest nie tylko art. 95 P.b., ale także inne przepisy uprzywilejowujące bank w relacjach z kontrahentami. W uchwale zaproponowano uchylenie w całości przepisów art P.b. i podporządkowanie czynności, o których traktują te przepisy kontroli sądów lub notariuszy. Propozycje te sięgają bardzo daleko i wykraczają poza cele, do których zmierza opiniowany Projekt Ustawy. Zagadnienie niekonstytucyjności art P.b. w niniejszej opi-

14 Opinia prawna o senackim projekcie ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego... nii nie ma znaczenia. Zastrzec jednak trzeba, że Trybunał Konstytucyjny wypowiadał się co do zgodności z Konstytucją przepisów bankowym tytule egzekucyjnym (art. 96 ust. 1 w zw. z art. 97 ust. 1 P.b.) i nie dopatrzył się takiej niezgodności (wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 26 stycznia 2005 r., sygn. P10/04, OTK ZU 2005, nr 1, poz. 7). Z tej przyczyny wniosek o uchylenie w całości art P.b. w toku prac legislacyjnych nad Projektem Ustawy nie może być rozpatrywany. 4. Zmiana brzmienia art. 95 ust. 4 P.b. proponowana w uchwale Krajowej Rady Notarialnej nr VII/19/2012 z dnia 26 marca 2012 r., nie zawiera wprawdzie uzasadnienia, i w moim przekonaniu, ma głównie redakcyjny charakter. Wykracza także poza cel opiniowanego Projektu Ustawy. VI. Dokumenty bankowe jako podstawa wydania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym 1. W art. 1 Projektu Ustawy przewiduje się uchylenie 3 w art. 485 k.p.c. Zmiana wyeliminuje możliwość kierowania przez banki swych roszczeń, których istnienie i wysokość jest stwierdzona w wyciągach z ksiąg rachunkowych banku. Proponowana regulacja spotkała się z aprobatą wyrażoną w opinii Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Referendarzy Sądowych i Krajowej Rady Komorniczej oraz krytyką ze strony Związku Banków Polskich (a także w opinii prof. Kosikowskiego). 2. W moim przekonaniu uchylenie 3 w art. 485 k.p.c. nie jest bezwzględną konsekwencją pozbawienia dokumentów bankowych mocy dokumentów urzędowych. Wyrażam pogląd, że dopuszczalność dochodzenia przez banki należności stwierdzonych dokumentami bankowymi w postępowaniu nakazowym jest rozwiązaniem społecznie pożądanym. Prowadzi ono bowiem do oszczędności kosztów procesu (zmniejszenie o trzy czwarte) w porównaniu ze zwykłym trybem procesowym, przyśpiesza postępowanie oraz zapobiega znacznemu zwiększeniu się liczby spraw rozpoznawanych przez sądy w zwykłym postępowaniu procesowym. Przytoczonych względów nie można lekceważyć. Oszczędność kosztów postępowania to korzyść przede wszystkim dla banku, ale w razie przegranej pozwanego, który wtedy zwraca powodowi poniesione przez niego koszty, skorzysta z niej także pozwany. Szybkość postępowania jest postulatem powszechnie akceptowanym. Zwiększenie zaś liczby spraw rozpoznawanych przez sądy w postępowaniu zwykłym, co będzie nieuniknioną konsekwencją pozbawienia banków możliwości dochodzenia roszczeń w postępowaniu nakazowym, musi przełożyć się na zmniejszenie się efektywności postępowania cywilnego w skali globalnej, nie tylko w sprawach bankowych. Należy również podkreślić, że dochodzenie roszczeń banku w postępowaniu nakazowym, po pozbawieniu dokumentów bankowych mocy dokumentów urzędowych, nie będzie oznaczało gorszej sytuacji procesowej klienta banku w tym procesie. W razie wniesienia przez pozwanego zarzutów przeciwko nakazowi zapłaty ciężar dowodu co do istnienia roszczenia objętego nakazem spoczywać bowiem będzie na banku jako powodzie, a nie jak to jest obecnie na pozwanym. 3. Prawdą jest, co podniesiono w opinii Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Referendarzy Sądowych, że według przepisów Kodeksu postępowania cywilnego co do zasady podstawą wydania nakazu zapłaty są takie dokumenty, na których figuruje podpis dłużnika. Nie sądzę jednak, żeby od tej zasady nie mogły zachodzić wyjątki. Pozostawienie w mocy art k.p.c. nie będzie oznaczać, że klienci banków są pozbawieni należytej ochrony ich praw w postępowaniu cywilnym, a ze względu na potencjalnie 13

15 Biuro Analiz i Dokumentacji, Zespół Analiz i Opracowań Tematycznych niższe opłaty sądowe (które w razie przegranej ponosi pozwany) jest to wręcz rozwiązanie dla nich korzystne. Z tych względów zdecydowanie postuluję rezygnację z rozwiązania proponowanego w art. 1 Projektu Ustawy. VII. Dokumenty wystawiane przez Narodowy Bank Polski Należy w pełni podzielić argumenty zawarte w piśmie Narodowego Banku Polskiego z dnia 12 marca 2012 r. w odniesieniu do potrzeby przyznania mocy dokumentów urzędowych dokumentom wystawianym przez Narodowy Bank Polski. Jest to bowiem centralny bank Rzeczypospolitej Polskiej, który realizuje zadania o publicznoprawnym charakterze. Jeżeli zatem, jak przewiduje Projekt Ustawy, ma dojść do pozbawienia dokumentów bankowych mocy dokumentów urzędowych, to niewątpliwie w przypadku Narodowego Banku Polskiego może i powinien zachodzić w tym zakresie wyjątek. Z tych względów za w pełni uzasadniony uważam wniosek, aby do rozdziału 9 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim (Dz. U. z 2005 r. Nr 1, poz. 2, z późn. zm.) wprowadzić przepis przyznający dokumentom wystawianym przez ten Bank - moc dokumentów urzędowych. VIII. Przepisy intertemporalne Mając na uwadze, że pozbawienie dokumentów bankowych mocy dokumentów urzędowych w istotny sposób wpłynie na funkcjonowanie banków w relacjach z ich klientami, rozważenia wymaga kwestia wprowadzenia do przepisów przejściowych regulacji, zgodnie z którą dokumenty bankowe wystawione na podstawie art. 95 ust. 1 P.b. przed datą wejścia w życie ustawy zachowują moc dokumentów urzędowych. Taka regulacja intertemporalna złagodziłaby niekorzystne dla banków konsekwencje nowelizacji.

16