470/5/B/2013. POSTANOWIENIE z dnia 22 kwietnia 2013 r. Sygn. akt Ts 53/12

Transkrypt

1 Trybunał Konstytucyjny w składzie: Wojciech Hermeliński, 470/5/B/2013 POSTANOWIENIE z dnia 22 kwietnia 2013 r. Sygn. akt Ts 53/12 po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Z.Ć. w sprawie zgodności: 1) art. 19 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50, ze zm.), w brzmieniu obowiązującym do 1 maja 2004 r., z art. 20, art. 22, art. 64 ust. 1-3 w związku z art. 2, art. 31 ust. 3, art. 32 ust. 1 i 2, art. 37 i art. 84 w związku z art. 2, art. 7, art. 217 oraz art. 45 i art. 77 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, 2) 48 ust. 4 pkt 5 lit. a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 marca 2002 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 27, poz. 268, ze zm.) oraz art. 5 ust. 5, art. 14 ust. 11 pkt 2, art. 19 ust. 5, art. 21 ust. 9 pkt 2, art. 23, art. 24 ust. 2, art. 32 ust. 5, art. 39 ust. 2, art. 47, art. 50 ust. 1 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50, ze zm.) z art. 2, art. 7, art. 20, art. 22, art. 37, art. 64 ust. 1-3, art. 84, art. 87 ust. 1 i 2, art. 92 ust. 1 i 2, art. 217 oraz art. 45 i art. 77 ust. 2 Konstytucji, 3) art w związku z art. 181 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60, ze zm.) z art. 20, art. 22, art. 64 ust. 1-3, art. 51 ust. 3, art. 84 w związku z art. 2, art. 7, art. 31 ust. 3, art. 32 ust. 1 i 2, art. 45, art. 77 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej i art , art. 122, art , art , art ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60, ze zm.), 4) art i art. 199a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60, ze zm.) oraz art. 189¹ ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) z art. 20, art. 22, art. 64 ust. 1-3, art. 51 ust. 3, art. 84 w związku z art. 2, art. 7, art. 31 ust. 3, art. 32 ust. 1 i 2 oraz art. 45 i art. 77 ust. 2 Konstytucji, p o s t a n a w i a: odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. UZASADNIENIE W skardze konstytucyjnej z 4 marca 2012 r. Z.Ć. (dalej: skarżąca) postawiła zarzut, że: po pierwsze, art. 19 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50, ze zm.; dalej: ustawa o VAT), w brzmieniu obowiązującym do 1 maja 2004 r. jest niezgodny z art. 20, art. 22, art. 64 ust. 1-3 w 1

2 związku z art. 2, art. 31 ust. 3, art. 32 ust. 1 i 2, art. 37 i art. 84 w związku z art. 2, art. 7, art. 217 oraz art. 45 i art. 77 ust. 2 Konstytucji; po drugie, 48 ust. 4 pkt 5 lit. a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 marca 2002 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 27, poz. 268, ze zm.; dalej: rozporządzenie z 2002 r.) oraz art. 5 ust. 5, art. 14 ust. 11 pkt 2, art. 19 ust. 5, art. 21 ust. 9 pkt 2, art. 23, art. 24 ust. 2, art. 32 ust. 5, art. 39 ust. 2, art. 47, art. 50 ust. 1 ustawy o VAT są niezgodne z art. 2, art. 7, art. 20, art. 22, art. 37, art. 64 ust. 1-3, art. 84, art. 87 ust. 1 i 2, art. 92 ust , art. 217 oraz art. 45 i art. 77 ust. 2 Konstytucji; po trzecie, art w związku z art. 181 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60, ze zm.; dalej: ordynacja podatkowa) są niezgodne z art. 20, art. 22, art. 64 ust. 1-3, art. 51 ust. 3, art. 84 w związku z art. 2, art. 7, art. 31 ust. 3, art. 32 ust. 1 i 2, art. 45, art. 77 ust. 2 Konstytucji i art , art. 122, art , art , art ordynacji podatkowej; po czwarte, art i art. 199a ordynacji podatkowej oraz art. 189¹ ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.) są niezgodne z art. 20, art. 22, art. 64 ust. 1-3, art. 51 ust. 3, art. 84 w związku z art. 2, art. 7, art. 31 ust. 3, art. 32 ust. 1 i 2 oraz art. 45 i art. 77 ust. 2 Konstytucji. Skarga konstytucyjna została wniesiona w związku z następującym stanem faktycznym i prawnym. W decyzji z 10 grudnia 2008 r. (nr U.S.III/2/503/4400/332/2008) Naczelnik Urzędu Skarbowego w Tomaszowie Mazowieckim określił skarżącej zobowiązanie w podatku VAT za listopad 2003 r. Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi decyzja z 28 grudnia 2009 r. (nr III-4/ /09/VAT/TM/ABK/56909) utrzymał w mocy decyzję organu pierwszej instancji. Organy podatkowe zakwestionowały prawo podatnika do odliczenia podatku naliczonego wykazanego w fakturach wystawionych przez kontrahentów (firmy), dokumentujących zakup oleju napędowego. W ocenie organów podatkowych zarówno materiał zebrany w postępowaniu podatkowym, jak i materiał dowodowy zgromadzony w postępowaniu karnym wykazały, że zakwestionowane faktury nie odzwierciedlały faktycznego przebiegu zdarzeń gospodarczych. Firmy wystawiały faktury VAT na sprzedaż oleju napędowego, ale faktury te nie dokumentowały rzeczywistych zdarzeń gospodarczych pod względem podmiotowo-przedmiotowym, gdyż podmioty wystawiające faktury nie były faktycznymi dostawcami towarów, a jedynie podmiotami firmującymi obrót paliwem z innego źródła. Przedmiotem obrotu nie był olej napędowy wykazany w fakturach, lecz olej opałowy o parametrach zbliżonych do oleju napędowego. W związku z powyższym organy podatkowe uznały, że skarżącej nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku wykazanego na fakturach. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi wyrokiem z 23 czerwca 2010 r. (sygn. akt I SA/Łd 232/10) oddalił skargę skarżącej na decyzję organu. Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z 19 października 2011 r. (sygn. I FSK 1470/10) oddalił skargę kasacyjną skarżącej na orzeczenie sądu administracyjnego pierwszej instancji. W ocenie skarżącej, kwestionowane przepisy są niezgodne z Konstytucją w zakresie, w jakim stanowią podstawę do zakwestionowania przez organ podatkowy obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wykazaną w fakturze otrzymaną przez podatnika w związku z nabyciem przez niego towaru wykorzystywanego do wykonywania czynności opodatkowanych, jeżeli przyczyną zakwestionowania obniżenia podatku należnego jest istniejące w stanie faktycznym zdarzenie pozwalające na zakwestionowanie prawidłowości i skuteczności nabycia towaru. Zdaniem skarżącej kwestionowane przepisy są niezgodne z Konstytucją także w zakresie, w jakim umożliwiają stosowanie w postępowaniu podatkowym materiału dowodowego zgromadzonego w toku postępowania karnego bez konieczności oczekiwania na zakończenie tego postępowania prawomocnym wyrokiem. Wnosząca skargę konstytucyjną uważa również, że art i art. 199a ordynacji podatkowej oraz art. 189¹ k.p.c. są niezgodne z Konstytucją w zakresie, w jakim organom skarbowym dają prawo do ustalania treści czynności prawnej i prawo skierowania do sądu 2

3 cywilnego powództwa o ustalenie istnienia bądź nieistnienia stosunku prawnego lub prawa jedynie w przypadku, gdy organy nabędą wątpliwości co do istnienia lub nieistnienia takiego stosunku. Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje: 1. Skardze konstytucyjnej nie może być nadany dalszy bieg, albowiem nie spełnia ona prawnych przesłanek dopuszczalności występowania z tego rodzaju środkiem ochrony konstytucyjnych wolności i praw. 2. W odniesieniu do zakwestionowanych art i art. 199a ordynacji podatkowej oraz art. 189¹ k.p.c. stwierdzić należy, iż tak określony przedmiot skargi nie spełnia warunku, o którym mowa w art. 79 ust. 1 Konstytucji. Przypomnieć należy, że w świetle tego przepisu jedynym dopuszczalnym przedmiotem zaskarżenia za pomocą skargi konstytucyjnej jest ustawa lub inny akt normatywny, na podstawie którego sąd albo organ administracji publicznej wydał w sprawie skarżącego ostateczne orzeczenie. Formułując przedmiot swojej skargi, skarżąca jednoznacznie wskazuje na normę prawną wywiedzioną z art. 199a 3 ordynacji podatkowej w związku z art. 189¹ k.p.c. Analiza orzeczeń wydanych w sprawie skarżącej dowodzi jednak, że wyżej wymienione przepisy i zawarte w nich unormowania nie były ich podstawą prawną. Organ podatkowy ma obowiązek wystąpić do sądu cywilnego wtedy, gdy na danym etapie postępowania wyjaśniającego nie jest w stanie samodzielnie ustalić przebiegu stanu prawnego, tj. tego, jaką postać cywilnoprawną przypisać danemu zdarzeniu faktycznemu. W tym sensie wątpliwości organu podatkowego zbliżone są do kategorii nieusuwalnych na danym etapie postępowania wyjaśniającego. Gdyby organ podatkowy prowadzący postępowanie uznał, że zachodzą niedające się usunąć wątpliwości co do istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, wystąpiłby o pomoc prawną do sądu cywilnego na podstawie art. 199a 3 ordynacji podatkowej w związku z art. 189¹ k.p.c. W sprawie skarżącej zastosowanie znalazły więc inne przepisy, aniżeli te, z treści których skarżąca wyinterpretowała kwestionowane normy prawne. Niespełnienie wymogu, o którym mowa w art. 79 ust. 1 Konstytucji, wyklucza tym samym dopuszczalność poddania kontroli regulacji wynikającej z art i art. 199a ordynacji podatkowej oraz art. 189¹ k.p.c. 3. Odnośnie do wskazanych przez skarżącą wzorców kontroli Trybunał stwierdza, że w sprawie inicjowanej skargą konstytucyjną nie mogą nimi być art , art. 122, art , art , art ordynacji podatkowej. Badanie zgodności art w związku z art. 181 ordynacji podatkowej z wyżej wymienionymi przepisami jest niedopuszczalne, gdyż kontrola zgodności przepisu aktu normatywnego (tu: ordynacja podatkowa) z innym przepisem tego aktu, a więc posiadającym tę samą rangę w hierarchii źródeł prawa (tzw. kontrola pozioma prawa) nie mieści się w zakresie kompetencji Trybunału Konstytucyjnego; może on bowiem dokonywać jedynie kontroli hierarchicznej zgodności norm (por. np. postanowienia TK z 5 października 2009 r., Ts 198/08, OTK ZU nr 2/B/2010, poz. 96 oraz 18 października 2011 r., Ts 347/10, jeszcze niepubl.). Powyższe argumenty przemawiają za odmową nadania dalszego biegu analizowanej skardze konstytucyjnej w części dotyczącej badania zgodności art w związku z art. 181 ordynacji podatkowej z art. 121 ust. 1, art. 122, art , art , art ordynacji podatkowej ze względu na niedopuszczalność orzekania (art. 39 ust. 1 pkt 1 in fine oraz art. 36 ust. 3 w związku z art. 49 ustawy o TK). 4. Niezależnie od powyższych okoliczności, samoistnie przesądzających o niedopuszczalności nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej, należy podnieść, że 3

4 zarzuty sformułowane przez skarżącą pod adresem art. 19 ust. 1 i 2 ustawy o VAT, 48 ust. 4 pkt 5 lit. a rozporządzenia z 2002 r. oraz art. 5 ust. 5, art. 14 ust. 11 pkt 2, art. 19 ust. 5, art. 21 ust. 9 pkt 2, art. 23, art. 24 ust. 2, art. 32 ust. 5, art. 39 ust. 2, art. 47, art. 50 ust. 1 ustawy o VAT, jak również art w związku z art. 181 ordynacji podatkowej, winny być uznane za oczywiście bezzasadne. Zgodnie z art. 49 w związku z art. 36 ust. 3 ustawy o TK taka kwalifikacja zarzutów przedstawionych przez podmiot występujący ze skargą konstytucyjną skutkować musi odmową nadania skardze dalszego biegu. Przypomnieć przy tym należy, że to na skarżącym spoczywa powinność prawidłowego określenia zarówno przedmiotu, podstawy wnoszonej skargi, jak i precyzyjne wyjaśnienie sposobu, w jaki przepisy w niej kwestionowane naruszają unormowania konstytucyjne mające stanowić wzorzec ich kontroli (art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK). Z obowiązku tego nie jest władny zwolnić skarżącego, działający z własnej inicjatywy Trybunał, który zgodnie z art. 66 tej ustawy związany jest granicami wnoszonej skargi konstytucyjnej. Istota zarzutów sformułowanych wobec przepisów ustawy o VAT, rozporządzenia z 2002 r. oraz ordynacji podatkowej sprowadza się do tezy, że w treści 48 ust. 4 pkt 5 lit. a rozporządzenia z 2002 r. doszło do ograniczenia określonego w art. 19 ust. 1 i 2 ustawy o VAT prawa podatnika do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Przypomnieć należy, że zgodnie z treścią 48 ust. 4 pkt 5 lit. a rozporządzenia z 2002 r., w przypadku gdy wystawiono faktury, faktury korygujące lub dokumenty celne stwierdzające czynności, które nie zostały dokonane, faktury te i dokumenty celne nie stanowią podstawy obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego. W ocenie skarżącej to właśnie cytowane unormowanie rozporządzenia z 2002 r. stanowiło podstawę odebrania podatnikowi wskazanego wyżej prawa, będącego elementem podatku od towarów i usług. Nie kwestionując takiej kwalifikacji i znaczenia prawa do odliczenia, należy jednak w tym miejscu podważyć zasadność upatrywania podstawy prawnej do jego utraty wyłącznie, a nawet przede wszystkim, w treści kwestionowanego przepisu rozporządzenia z 2002 r. Z punktu widzenia prawnej dopuszczalności realizacji prawa do odliczenia podatku naliczonego decydujące znaczenie miało bowiem unormowanie art. 19 ustawy o VAT. Zgodnie z treścią tego przepisu (w brzmieniu obowiązującym w dniu wydania w sprawie skarżącej decyzji przez organy podatkowe): 1. Podatnik ma prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług. 2. Kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku określonych w fakturach stwierdzających nabycie towarów i usług, z uwzględnieniem rabatów określonych w art. 15 ust. 2, a w przypadku importu suma kwot podatku wynikająca z dokumentów odprawy celnej. Tym samym prawidłowa wykładnia art. 19 tej ustawy musi prowadzić do wniosku, że to na podatniku, realizującym prawo do odliczenia, ciąży obowiązek wykazania sumy kwot podatku określonych w fakturach. Do pojęcia faktury wprost odwołuje się też ustawodawca w art. 19 ust. 2 ustawy. Nie ulega tym samym wątpliwości, iż posiadanie tych faktur (ewentualnie ich duplikatów) stanowi jednocześnie warunek skutecznego udowodnienia istnienia podstaw do odliczenia podatku w określonej wysokości. Skoro podatnik dokonuje odliczenia podatku naliczonego określonego w fakturach, to tym samym musi mieć on możliwość udowodnienia istnienia podstawy do takiego odliczenia w postaci faktury z tym podatkiem. Taki też wniosek wynika wprost z treści art. 19 ust. 2 ustawy o VAT. Powyższe okoliczności uzasadniają więc tezę, że to nie z treści przepisu rozporządzenia z 2002 r. wynika podstawa prawna do uwzględnienia (lub zanegowania) prawa podatnika do odliczenia podatku naliczonego. Podstawę taką dawała bezpośrednio i samoistnie sama ustawa upoważniająca do wydania tego aktu. Unormowanie 48 ust. 4 pkt 5 lit. a rozporządzenia z 2002 r. winno być traktowane jako techniczne doprecyzowanie obowiązku, którego elementy merytoryczne wynikają już z właściwie zinterpretowanej regulacji ustawowej. Konstatacja powyższa czyni więc bezzasadnym zarzut skarżącej odnośnie do niedochowania właściwej formy prawnej aktu normującego 4

5 elementy obowiązku podatkowego skarżącej. W związku z tym trzeba uznać za oczywiście bezzasadny zarzut niezgodności kwestionowanych przepisów z wymienionymi jako podstawa skargi unormowaniami Konstytucji. 5. Ponadto, zdaniem Trybunału Konstytucyjnego rozstrzygnięcie o słuszności zarzutów w wyżej wymienionym zakresie zależy również od ustalenia, czy prawo do odliczenia podatku naliczonego ze względu na treść art. 19 ust. 1 ustawy o VAT na tle przedstawionych ustaleń faktycznych powstało, czy też nie. Należy zauważyć, że faktura nieodzwierciedlająca rzeczywiście dokonanej czynności przez jej wystawcę, która rodziłaby u niego obowiązek podatkowy, nie daje odbiorcy tej faktury prawa do odliczenia wykazanego w niej podatku, nawet gdy odbiorca pozostaje w dobrej wierze, że wszedł w posiadanie towaru wykazanego na fakturze na podstawie skutecznej czynności cywilnoprawnej, do której doszło pomiędzy nim a wystawcą faktury. Przyznanie prawa do odliczenia podatku oznaczałoby, że prawo to przysługuje z tytułu samego posiadania faktury z wykazanym podatkiem, nienależnym od podmiotu, który fakturę taką wystawił, jako nierealizującym czynności opisanej w tej fakturze. Prawo do odliczenia podatku jest następstwem powstania obowiązku podatkowego z tytułu faktycznej czynności podatnika wystawiającego fakturę, czyli obowiązku podatkowego powstałego na poprzednim etapie obrotu. Jeżeli brak jest takiej faktycznej czynności u wystawcy faktury, nie może z jej tytułu powstać obowiązek podatkowy, a tym samym brak jest prawa do odliczenia podatku z takiej faktury. Nie można odliczyć podatku, który nie powstał na poprzednim etapie obrotu. Prawo do odliczenia podatku naliczonego nie może więc powstać, gdy nie było nabycia usługi czy towaru. Jak stwierdził Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 5 listopada 2008 r. (SK 79/06, OTK ZU nr 9/A/2008, poz. 153), prawo podatnika do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług związanych ze sprzedażą opodatkowaną odnosi się do sytuacji, w których spełnione zostały prawne przesłanki rzeczywistego (a nie pozorowanego) nabycia towarów i usług, w warunkach realnego zaistnienia sprzedaży opodatkowanej. Przesłanki takie mogły zostać spełnione tylko wówczas i tylko pod warunkiem, że nastąpiło prawnie skuteczne nabycie towarów lub nabycie usług (bądź też zaistniały transakcje określone w art. 2 ust. 1 i 3 ustawy o VAT), również gdy nabycie to nastąpiło w związku ze sprzedażą opodatkowaną (podatkiem od towarów i usług). Podatnik zarejestrowany, nieobjęty zwolnieniem podatkowym, realnie nabywający towary lub usługi, ma prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony (zob. A. Bącal, Wybrane problemy funkcjonowania zasady potrącalności w podatku od towarów i usług, [w:] Podatek od towarów i usług. Studia, red. B. Brzeziński, Rzeszów 2003, s. 10; por. też T. Michalik, VAT rok 2002, Warszawa 2002, s. 9-10). W sytuacji gdy art. 19 ust. 1 upoważnia do obniżenia kwoty podatku należnego o podatek naliczony przy nabyciu towarów lub usług, związanych ze sprzedażą opodatkowaną, a nie nastąpiło wymagane tu nabycie (ani związana z nim komplementarnie sprzedaż opodatkowana ), nie ma w sensie prawnym podstaw do uznania, że występują przesłanki naliczenia podatku przy nabyciu towarów i usług. W związku z powyższym Trybunał Konstytucyjny zauważa, że po stronie skarżącej nie powstało konstytucyjne prawo do odliczenia podatku naliczonego. Z akt dołączonych do skargi konstytucyjnej wynika, że faktury były fikcyjne i nie dokumentowały rzeczywistego obrotu, gdyż wystawiano je w celu pokrycia nielegalnej dostawy paliwa od nieujawnionego dostawcy. Okoliczność powyższa stanowi, na podstawie art. 49 w zw. z art. 36 ust. 3 ustawy o TK, podstawę odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. 6. Odnośnie zaś do wniosku skarżącej o wydanie postanowienia tymczasowego wstrzymującego wykonanie Decyzji Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 28 grudnia 2009 r. 5

6 (nr III-4/ /09/VAT/TM/ABK/56909) Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że odmowa nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej z powodu niespełnienia przepisanego prawem wymogu dotyczącego postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym uniemożliwia zastosowanie w niniejszej sprawie art. 50 ust. 1 ustawy o TK. Skoro bowiem skarga konstytucyjna jest środkiem ochrony praw i wolności o charakterze subsydiarnym i nadzwyczajnym, to taki charakter nadany został tym bardziej postanowieniu tymczasowemu (argumentum a maiori ad minus). Dlatego też środek ten, na etapie poprzedzającym merytoryczne rozstrzygnięcie sprawy, powinien być wykorzystywany jedynie wyjątkowo (por. postanowienia TK z 26 września 2001 r., SK 28/01, OTK ZU nr 1/A/2002, poz. 7 oraz 14 grudnia 2004 r., SK 26/04, OTK ZU nr 5/A/2004, poz. 50). Rozstrzygnięcie w sprawie wydania postanowienia tymczasowego jest rozstrzygnięciem formalnym, akcesoryjnym i o ograniczonym zasięgu czasowym. Określone ustawowo przesłanki wydania postanowienia tymczasowego, ze względu na wyjątkowy charakter tego środka prawnego, muszą być interpretowane ściśle. Wobec powyższego należało nie uwzględnić wniosku o wydanie postanowienia tymczasowego. W tym stanie rzeczy Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji. 6