Zestawienie Uprowadzenie dziecka za granicę

Transkrypt

1 Zestawienie Uprowadzenie dziecka za granicę Listopad 2013 roku Niniejsze zestawienie nie jest wiążące dla Trybunału i nie ma charakteru wyczerpującego Uprowadzenie dziecka za granicę W sprawach dotyczących uprowadzenia dziecka za granicę Europejski Trybunał Praw Człowieka interpretował Europejską Konwencje Praw Człowieka w świetle Konwencji Haskiej z dnia 25 października 1980 roku dotyczącej aspektów cywilnych uprowadzenia dziecka za granicę z 25 października 1980 roku. W Preambule do Konwencji Haskiej, państwa-sygnatariusze wyrażają przekonanie, że interes dziecka ma podstawowe znaczenie we wszystkich sprawach dotyczących opieki nad nim oraz pragnienie ochrony dziecka na płaszczyźnie międzynarodowej przed szkodliwymi skutkami, wynikającymi z bezprawnego uprowadzenia go lub zatrzymania, i [ ] ustalenia zasady postępowania w celu zagwarantowania niezwłocznego powrotu dziecka do państwa jego stałego pobytu oraz pragnąc zapewnić ochronę prawa do odwiedzin. W kwestii dotyczącej opieki nad dzieckiem, na przykład, kierowanie się najlepszym interesem dziecka rozumiane jest dwojako: po pierwsze, jako zapewnienie, by dziecko rozwijało się w zdrowym środowisku, a rodzic nie mógł stosować środków, które mogłyby stanowić zagrożenie dla jego zdrowia bądź rozwoju; po drugie, jako utrzymanie więzi z rodziną, wyłączając sytuacje, kiedy osoby najbliższe okazały się niezdolne do pełnienia obowiązków rodzicielskich, ponieważ ograniczenie tych więzi oznacza odcięcie dziecka od jego korzeni. Skargi wniesione przed Europejski Trybunał Praw Człowieka przez rodzica, którego dziecko zostało uprowadzone przez drugiego rodzica1 Ignaccolo-Zenide przeciwko Rumunii 25 stycznia 2000 roku Skarżąca, obywatelka Francji, wyszła za mąż za obywatela Rumunii, z którym miała dwoje dzieci. Po rozwodzie, francuski sąd na mocy wydanego postanowienia przyznał jej prawo do odwiedzin. Dzieci wyjechały do Stanów Zjednoczonych z ojcem, który nie wyraził zgody na spotkanie dzieci z matką, w sposób który umożliwiłby jej korzystanie z przyznanych praw. Skarżąca sformułowała zarzut, że władze Rumunii nie wykonały zarządzenia nakazującego powrót dziecka do matki, które zostało wydane przez sąd pierwszej instancji w Bukareszcie w trybie pilnym. 1 Zobacz Maumousseau i Washington przeciwko Francji, wyrok z dnia 6 grudnia 2007 roku, 67.

2 rodzinnego) Konwencji, żaden środek określony w Artykule 7 Konwencji Haskiej z dnia 25 października 1980 roku nie został podjęty (w szczególności, nie zastosowano środków przymusu wobec ojca, ani działań przygotowawczych, które doprowadziłyby do wyłącznego spotkania dzieci z matką z myślą o ich powrocie, a następnie decyzję wydaną przez Ministerstwo nieuwzględniającą wniosku o wydania dzieci oraz zaniechanie podjęcia innych działań zmierzających do połączenia matki z jej dziećmi.) Iglesias Gil i A.U.I. przeciwko Hiszpanii 29 kwietnia 2003 roku Skarżąca sformułowała zarzut, że władze Hiszpanii nie zastosowały właściwych środków w celu bezzwłocznego wykonania postanowienia w przedmiocie sprawowania przez nią pieczy oraz powierzenia jej wyłącznego wykonywania władzy rodzicielskiej nad jej dzieckiem, które wyjechało do Stanów Zjednoczonych Ameryki z ojcem. Skarżąca podniosła w szczególności, że władze nie wykazały się należytą starannością rozpoznając jej skargę dotyczącą uprowadzenia. rodzinnego) Konwencji. Władze miały za zadanie zastosować właściwe środki określone w odpowiednich postawieniach Konwencji Haskiej z dnia 25 października 1980 roku w celu zapewnienia powrotu dziecka do matki. Nie podjęto żadnych środków, by wykonać postanowienie wydane na korzyść skarżącej i jej dziecka. Bianchi przeciwko Szwajcarii 22 czerwca 2006 roku Skarga dotyczy uprowadzenia dziecka spod opieki ojca obywatela Włoch (skarżącego) - przez matkę, obywatelkę Szwajcarii. Skarżący sformułował zarzut przewlekłości postępowania toczącego się przed władzami Kantonu Lucerna oraz niewykonania przez władze Szwajcarii orzeczenia sądu zarządzającego powrót syna do Włoch. rodzinnego) Konwencji. Zaniechanie działań przez władze, z naruszeniem przedmiotu i celu Konwencji Haskiej z dnia 25 października 1980 roku, doprowadziło do rozpadu związku pomiędzy małym dzieckiem a jego ojcem separacji, która nie może być postrzegana jako działanie podejmowane z uwzględnieniem najlepszego interesu dziecka. Zobacz także : Monory przeciwko Rumunii i Węgrom, wyrok z dnia 5 kwietnia 2005 roku; Carlson przeciwko Szwajcarii, wyrok z dnia 6 listopada 2008 roku. Shaw przeciwko Węgrom 26 lipca 2011 roku W przedmiotowej sprawie węgierskie władze nie zapewniły, by dziecko odebrane przez matkę z Francji powróciło do Paryża na spotkanie z ojcem, uniemożliwiając mu korzystanie z prawa do odwiedzin córki, pomimo że wspólnie sprawowali władzę rodzicielską nad dzieckiem. rodzinnego) Konwencji. Władze nie pojęły żadnych działań w celu wykonania orzeczenia zarządzającego powrót dziecka. Skarżący nie widział córki prze okres trzech i pól roku, ponieważ węgierskie sądy stwierdziły, że nie mogą zapewnić wykonania jego praw do odwiedzin. Karrer przeciwko Rumunii 21 lutego 2012 roku Skarga, wniesiona przez ojca i jego córkę, dotyczyła postępowań toczących się na podstawie Konwencji Haskiej przed sądami w Rumunii. Pierwszy skarżący domagał się powrotu dziecka do Austrii. Skarżący poślubił obywatelkę Rumunii w Austrii. Jego żona powróciła do Rumunii z ich córką, pomimo że postępowanie w sprawie o ustanowienie opieki nad dzieckiem było nadal w toku. 2

3 rodzinnego) Konwencji. Sądy w Rumunii nie zbadały szczegółowo sprawy w celu określenia najlepszego interesu dziecka oraz nie dały pierwszemu skarżącemu możliwości niezwłocznego przedstawienia swojej sprawy, zgodnie z wymogami Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, interpretowanej w świetle Konwencji Haskiej z dnia 25 października 1980 roku. İlker Ensar Uyanik przeciwko Turcji 3 maja 2012 roku Skarga dotyczy postępowania, które zostało wszczęte przez pierwszego skarżącego w Turcji w celu doprowadzenia do powrotu córki do Stanów Zjednoczonych Ameryki, gdzie mieszkał z żoną. Żona skarżącego wraz z ich córką pozostała w Turcji po zakończeniu wakacji w tym kraju. rodzinnego) Konwencji. Tureckie sądy nie zbadały w sposób szczegółowy sytuacji, w jakiej znajdowała się cała rodzina skarżącego, nie udało im się między innymi dokonać przedmiotowej oceny w świetle zasad określonych w Konwencji Haskiej z dnia 25 października 1980 roku. Raw i inni przeciwko Francji 7 marca 2013 roku Skarga dotyczy niewykonania orzeczenia, które utrzymywało w mocy zarządzenie nakazujące powrót nieletnich dzieci do matki do Wielkiej Brytanii, odseparowane dzieci korzystały wspólnie z prawa pobytu. Dzieci chciały pozostać z ojcem we Francji. rodzinnego) Konwencji. Trybunał uznał, w kontekście zastosowania Konwencji Haskiej z dnia 25 października 1980 roku oraz rozporządzenia Bruksela II bis 2, że chociaż należy brać pod uwagę zdanie dzieci, ich sprzeciw niekoniecznie chroni ich przed powrotem. Skargi wniesione przed Europejski Trybunał Praw Człowieka przez uprowadzone dziecko Eskinazi i Chelouche przeciwko Turcji 6 grudnia 2005 roku (decyzja w przedmiocie dopuszczalności) Matka pochodzenia francusko-tureckiego oraz jej córka kwestionowały orzeczenie władz tureckich zarządzające zwrot dziecka do Izraela (matka, za zgodą ojca, zabrała dziecko na wakacje do Turcji i odmawiała powrotu do Izraela). Trybunał uznał skargę za niedopuszczalną (oczywiście bezzasadną). Zarządzenie powrotu dziecka do Izraela, które zostało bezprawnie zabrane dla celów Konwencji Haskiej z dnia 25 października 1980 roku, nie może być uznawane za naruszające obowiązki władz, które wynikają z Artykułu 8, w szczególności, władze tureckie nie posiadały istotnych przesłanek, by nie uwzględnić wniosku. Maumousseau i Washington przeciwko Francji 15 listopada 2007 roku Pierwsza skarżąca, obywatelka Francji, wyszła za mąż za obywatela Stanów Zjednoczonych i miała z nim córkę (drugą skarżącą). Matka odmówiła powrotu do Stanów Zjednoczonych Ameryki w następstwie wyjazdu do Francji, na który ojciec wyraził zgodę. Pierwsza skarżąca sformułowała zarzut, że powrót dziecka do Stanów Zjednoczonych Ameryki (zgodnie z zarządzeniem sądu w stanie Nowy Jork) nie leży w 2 Rozporządzenie Rady (WE) nr 2201/2003 z dnia 27 listopada 2003 roku dotyczące jurysdykcji oraz uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach małżeńskich oraz w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej. 3

4 interesie dziecka i stawia go w sytuacji nie do zaakceptowania, ponieważ córka jest jeszcze małym dzieckiem. Skarżąca zarzuciła ponadto, że interwencja policji przeprowadzona w przedszkolu dziecka dla celów wykonania zarządzenia powrotu spowodowałaby u córki uraz psychiczny. Trybunał nie stwierdził naruszenia Artykułu 8 (prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego) Konwencji. Trybunał uznał, że sądy we Francji kierowały się najlepszym interesem dziecka, mianowicie że należy niezwłocznie dokonać ponownej integracja dziecka z jego naturalnym środowiskiem w następstwie przeprowadzenia generalnej i szczegółowej oceny sytuacji oraz umożliwienia skarżącym dochodzenia pełni swoich praw. Odnosząc się do kwestii dotyczącej interwencji policji, pomimo że nie była to odpowiednia metoda i mogła wywołać uraz psychiczny, została przeprowadzona w obecności prokuratora, który był odpowiedzialny za działania policji. Ponadto, napotykając opór ze strony osób stających w obronie skarżących, władze zaprzestały próby odebrania dziecka. Neulinger i Shuruk przeciwko Szwajcarii 6 lipca 2010 roku (Wielka Izba) Skarga dotyczy wykonania zarządzenia powrotu dziecka (drugi skarżący), które zostało bezprawnie zabrane do Szwajcarii przez matkę (pierwsza skarżąca). Ojciec, który mieszkał w Tel Awiwie i należał do wspólnoty Chabad-Lubavitch, sprawował wspólnie opiekę nad dzieckiem. Trybunał stwierdził, iż doszłoby do naruszenia Artykułu 8 (prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego) Konwencji w odniesieniu do dwóch skarżących, w sytuacji wykonania zarządzenia powrotu. Mając na względzie, w szczególności, środek tymczasowy zastosowany przez Sąd Administracyjny dziecko miało zamieszkać z matką, prawa ojca do opieki nad dzieckiem zostały zawieszone, władza rodzicielska została przyznana matce w celu przedłużenia ważności dokumentów potwierdzających tożsamość dziecka Trybunału nie przekonał fakt, że powrót syna do Izraela leżał w najlepszym interesie dziecka. Sneersone i Kampanella przeciwko Włochom 12 lipca 2011 roku Skarga dotyczy orzeczenia wydanego przez sądy we Włoszech w przedmiocie zarządzenia powrotu młodego chłopca, który mieszkał ze swoją matką (pierwsza skarżąca) na Litwie do ojca do Włoch. rodzinnego) Konwencji. Orzeczenie wydane przez sądy we Włoszech zawierało nikłe uzasadnienie i nie stanowiło właściwej odpowiedzi na uraz psychiczny, który mógłby w sposób nieuchronny wyniknąć z nagłego i nieodwracalnego zerwania bliskich więzi między matką a dzieckiem. Ponadto, sądy nie uwzględniły żadnych innych rozwiązań pozwalających na zapewnienia kontaktu pomiędzy dzieckiem i jego ojcem. M.R. i L.R. przeciwko Estonii (skarga nr 13420/12) 4 czerwca 2012 roku (decyzja w przedmiocie dopuszczalności) Skarżące to matka i jej córka, której ojciec domagał się jej powrotu do Włoch na podstawie Konwencji Haskiej z dnia 25 października 1980 roku. Skarżąca nie wróciła do Włoch po wycieczce do Estonii. Europejski Trybunał Praw Człowieka zwrócił się do Rządu Estonii, na podstawie Reguły 39 (środek tymczasowy) Regulaminu Trybunału, by nie przekazywał dziecka do czasu rozpoznania skargi. Mając na względzie pilną potrzebę, Trybunał zbada skargę w okresie krótszym niż trzy miesiące. Trybunał uznał skargę za niedopuszczalną (oczywiście bezzasadną). Władze Estonii nie przekroczyły granic swobodnego uznania w zakresie, w jaki nie uwzględniły wyjaśnień matki, że nie mogła wrócić do Włoch. Nic nie wskazywało, by orzeczenie zarządzające powrót dziecka było wydane w sposób arbitralny, ani by władze nie wypełniły obowiązku w zakresie zachowania właściwej równowagi pomiędzy konkurującymi ze sobą 4

5 interesami. Trybunał wydał następnie decyzję o zaprzestaniu stosowania Reguły 39 (środek tymczasowy) Regulaminu Trybunału w przedmiotowej skardze. B. przeciwko Belgii (skarga nr 4320/11) 10 lipca 2012 roku Skarga dotyczyła orzeczenia zarządzającego powrót dziecka do Stanów Zjednoczonych Ameryki, po tym jak jego matka wyjechała z córką do Belgii, bez zgody ojca i sądu w Stanach Zjednoczonych. Europejski Trybunał Praw Człowieka wskazał Rządowi Belgii środek tymczasowy (na podstawie Reguły 39 Regulaminu Trybunału), by nie doszło do przekazania dziecka do Stanów Zjednoczonych do czasu rozpoznania skargi przez Trybunał. rodzinnego) Konwencji. Trybunał uznał, w szczególności, że Sąd Apelacyjny zarządzając powrót dziecka do Stanów Zjednoczonych, nie dokonał wystarczającej oceny ryzyka, jakie wiązało się z powrotem córki do ojca; powinien ponadto uwzględnić upływ czasu oraz integrację dziecka w Belgii. X przeciwko Litwie (skarga nr 27853/09) 26 listopada 2013 roku (Wielka Izba) Sprawa dotyczyła procedury zwrotu dziecka do Australii, kraju pochodzenia dziewczynki, z którego wyjechała z matką w wieku trzech lat i pięciu miesięcy, w świetle Konwencji Haskiej dotyczącej aspektów cywilnych uprowadzenia dziecka za granicę oraz zarzutu sformułowanego przez matkę, że orzeczenie wydane przez sądy na Litwie zarządzające powrót dziecka stanowiło naruszenie prawa do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego w rozumieniu Artykułu 8 Konwencji. rodzinnego) Konwencji. Trybunał uznał, że Europejska Konwencja Praw Człowieka oraz Konwencja Haska dotycząca cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę z dnia 25 października 1980 roku muszą być stosowane jednocześnie w sposób zgodny oraz że należy kierować się przede wszystkim najlepszym interesem dziecka. Trybunał stwierdził w przedmiotowej sprawie, iż sądy na Litwie nie wypełniły obowiązków proceduralnych wynikających z Artykułu 8 Europejskiej Konwencji, w zakresie, w jakim nie uwzględniły uzasadnionego zarzutu, iż dziecko narażone zostanie na poważne ryzyko w przypadku powrotu dziewczynki do Australii. 5