Szkoła Policji w Katowicach

Transkrypt

1 1 Szkoła Policji w Katowicach Zakład poprawczy w systemie resocjalizacji nieletnich Opracowanie: nadkom. Piotr Sobiech kom. Przemysław Cichoń Zakład Wyszkolenia Specjalnego SZKOŁA POLICJI Wydawnictwo Szkoły Policji w Katowicach 2008

2 2 Wszelkie prawa zastrzeŝone Szkoła Policji w Katowicach 2008 KsiąŜki nie wolno reprodukować (adaptować) ani w całości, ani w części, niezaleŝnie od zastosowanej techniki (druk, fotografia, komputer, kserograf, fonografia itd.), bez pisemnej zgody Wydawcy. Druk i oprawa: Szkoła Policji w Katowicach

3 3 SPIS TREŚCI Wstęp 5 1. Rodzaje i organizacja zakładów 7 2. Przyjmowanie, przenoszenie i zwalnianie nieletnich w zakładach Zasady pobytu nieletnich w zakładzie Sposób wykonywania nadzoru nad zakładami i schroniskami Sposób wykonywania nadzoru pedagogicznego w zakładach i schroniskach Zakres i tryb współdziałania zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich z Policją w wypadku zagroŝenia bezpieczeństwa tych placówek 28 Załącznik 1 Wzór: Skierowanie do zakładu poprawczego 32 Załącznik 2 Wzór: Przeniesienie do innej placówki 33 Literatura 33

4 4

5 5 WSTĘP Głównym celem zakładu poprawczego jest resocjalizacja nieletnich zmierzająca do zmiany ich postaw wobec innych w kierunku społecznie poŝądanym, zapewniającym prawidłowy rozwój osobowości, a takŝe kształtowanie pozytywnych zainteresowań, właściwej hierarchii wartości oraz przestrzegania przyjętych norm współŝycia społecznego. W świetle przepisów art. 3, 10 i 11 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich moŝna orzec umieszczenie nieletniego, który popełnił przestępstwo lub przestępstwo skarbowe w zakładzie poprawczym, jeŝeli: a) u nieletniego występuje wysoki stopień demoralizacji, b) przemawiają za tym okoliczności i charakter czynu, c) dotychczasowe wychowanie nieletniego nie dało pozytywnych rezultatów, d) dotychczas stosowane środki wychowawcze nie rokują resocjalizacji nieletniego. Jednocześnie spełnionych musi być kilka innych warunków: a) umieszczenie nieletniego w zakładzie poprawczym ma zapobiegać jego dalszej, a więc w bardzo wysokim stopniu demoralizacji, b) ma zapobiegać popełnieniu przez niego nowego przestępstwa, c) winno odpowiadać dobru nieletniego, d) ma stworzyć warunki do powrotu nieletniego do normalnego Ŝycia, e) ma uwzględniać interes społeczny. Stosowanie tego środka poprawczego nie jest dopuszczalne w sytuacji, kiedy nieletni dopuścił się czynu karalnego w postaci wykroczenia (wyrok SN z dn. 9 września 2002 r. syg. III KKN 563/00). Orzekając umieszczenie w zakładzie poprawczym sąd nie określa czasu pobytu nieletniego w zakładzie poprawczym. Maksymalny okres pobytu nieletniego w zakładzie poprawczym trwa do 21 roku Ŝycia. W obecnej chwili w Polsce funkcjonuje 26 zakładów poprawczych róŝnego typu.

6 6

7 7 1. Rodzaje i organizacja zakładów Zakłady poprawcze w Polsce łącznie posiadają limit 1258 wychowanków, w tym tylko 80 dziewcząt. WyróŜnia się zakłady poprawcze: Resocjalizacyjne: o o o o otwarte 236 miejsc dla chłopców, półotwarte (tzw. młodzieŝowe ośrodki adaptacji społecznej) 655 miejsc, zamknięte 32 miejsca dla chłopców, o wzmoŝonym nadzorze wychowawczym 48 miejsc dla chłopców wysoce zdemoralizowanych (po ukończeniu 16 roku Ŝycia). Resocjalizacyjno-rewalidacyjne 215 miejsc dla chłopców upośledzonych umysłowo. Resocjalizacyjno-terapeutyczne: o o dla chłopców uzaleŝnionych od środków odurzających i psychotropowych oraz nosicieli wirusa HIV 48 miejsc, dla chłopców z zaburzeniami rozwoju osobowości na tle organicznego uszkodzenia centralnego układu nerwowego i z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim 24 miejsca. dziewcząt. W Polsce brak jest zakładów poprawczych rewalidacyjnych i terapeutycznych dla Zakłady resocjalizacyjne otwarte są przeznaczone dla nieletnich, którzy: nie przebywali w aresztach śledczych lub zakładach karnych, nie dopuścili się czynu karalnego określonego w art. 134, art , 2 lub 3, art lub 3, art lub 3, art. 166, art lub 3, art , art lub 2 oraz art. 280 Kodeksu karnego, wyraŝają wolę uczestniczenia w procesie resocjalizacji i których postawa oraz zachowanie w schronisku za tym przemawia,

8 8 nie identyfikują się z podkulturą przestępczą. W zakładach otwartych mogą być umieszczani wychowankowie z innych zakładów resocjalizacyjnych, jeŝeli przemawiają za tym ich zachowanie, postawy lub wskazania zespołu diagnostyczno-korekcyjnego. W zakładach otwartych kształcenie ogólne i zawodowe oraz zatrudnianie prowadzi się na terenie zakładu lub poza zakładem, z uwzględnieniem postaw, potrzeb, uzdolnień i zainteresowań wychowanków. Praktyczna nauka zawodu wychowanków moŝe odbywać się poza zakładem. Zajęcia o charakterze kulturalnym, oświatowym, sportowym i rekreacyjnym, w czasie wolnym od nauki i pracy, prowadzi się na terenie zakładu lub poza zakładem. W zakładach otwartych liczba wychowanków w grupie wychowawczej i oddziale szkolnym powinna wynosić 12. Zakłady resocjalizacyjne półotwarte są przeznaczone dla nieletnich, których popełnione czyny karalne i niekorzystne zmiany zachowania nie dają podstaw do umieszczenia ich w zakładach resocjalizacyjnych otwartych. Mogą być tu umieszczani wychowankowie z zakładów: resocjalizacyjnych otwartych, których zachowanie nie uzasadnia dalszego pobytu w tych zakładach, resocjalizacyjnych zamkniętych i o wzmoŝonym nadzorze wychowawczym, co do których istnieje przekonanie, Ŝe dalszy proces resocjalizacji moŝe przebiegać w zakładach resocjalizacyjnych półotwartych. W zakładach półotwartych kształcenie ogólne i zawodowe oraz zatrudnianie wychowanków prowadzi się na terenie zakładu. Zajęcia w czasie wolnym od pracy prowadzi się na terenie zakładu lub poza zakładem pod bezpośrednim nadzorem pracowników zakładu. W uzasadnionych przypadkach moŝna wyrazić zgodę na kształcenie ogólne i zawodowe oraz zatrudnienie poza zakładem. W zakładach półotwartych, liczba wychowanków w grupie wychowawczej i oddziale szkolnym powinna wynosić 10.

9 9 Zakłady resocjalizacyjne zamknięte są przeznaczone dla wychowanków, którzy wielokrotnie uciekali z zakładów resocjalizacyjnych otwartych lub półotwartych. Kształcenie ogólne i zawodowe, zatrudnianie oraz zajęcia w czasie wolnym od nauki i pracy prowadzi się na terenie zakładu. W zakładach zamkniętych praca resocjalizacyjna z wychowankami, w szczególności poprzez zajęcia terapeutyczne, jest ukierunkowana na rozpoznawanie i eliminowanie przyczyn ucieczek. W zakładach zamkniętych liczba wychowanków w grupie wychowawczej i oddziale szkolnym powinna wynosić 8. Zakłady resocjalizacyjne o wzmoŝonym nadzorze wychowawczym są przeznaczone dla nieletnich, wobec których sąd orzekł umieszczenie w tego rodzaju zakładzie. W zakładach tych mogą być umieszczeni, na zasadach określonych w art. 85 lub art Ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich, dezorganizujący pracę w innych zakładach wychowankowie, którzy ukończyli lat 16, a w wyjątkowych przypadkach - lat 15. W zakładach o wzmoŝonym nadzorze praca resocjalizacyjna w warunkach wzmoŝonego nadzoru wychowawczego polega w szczególności na: zaplanowaniu indywidualnych oddziaływań wychowawczych, w tym zajęć edukacyjnych, korekcyjnych i terapeutycznych w warunkach czasowego ograniczenia kontaktów z grupą wychowawczą, określeniu porządku dla poszczególnych grup wychowawczych, oddziałów szkolnych, grup warsztatowych oraz warunków czasowego ograniczenia kontaktów z innymi wychowankami. W zakładach o wzmoŝonym nadzorze kształcenie ogólne, zawodowe i zatrudnianie oraz zajęcia w czasie wolnym od nauki i pracy prowadzi się na terenie zakładu. W szczególnie uzasadnionych przypadkach dla wychowanków wykazujących poprawę w zachowaniu mogą być organizowane zajęcia poza zakładem pod bezpośrednim i stałym nadzorem pracowników zakładu.

10 10 W zakładach o wzmoŝonym nadzorze liczba wychowanków w grupie wychowawczej i oddziale szkolnym powinna wynosić 4. Zakłady resocjalizacyjno-rewalidacyjne są przeznaczone dla nieletnich upośledzonych umysłowo. W zakładach tych pracę resocjalizacyjną prowadzi się na terenie zakładu lub poza zakładem, z zastosowaniem środków, form, metod wychowania i nauczania przewidzianych dla młodzieŝy upośledzonej umysłowo. W zakładach resocjalizacyjnorewalidacyjnych liczba wychowanków w grupie wychowawczej i oddziale szkolnym powinna wynosić 8. Zakłady resocjalizacyjno-terapeutyczne są przeznaczone dla nieletnich: z zaburzeniami rozwoju osobowości na tle organicznego uszkodzenia centralnego układu nerwowego, uzaleŝnionych od środków odurzających lub psychotropowych, nosicieli wirusa HIV. W zakładach tych pracę resocjalizacyjną prowadzi się z uwzględnieniem zajęć terapeutyczno - korekcyjnych. Kształcenie ogólne oraz zawodowe prowadzi się na terenie zakładu a zajęcia w czasie wolnym od nauki i pracy mogą odbywać się na terenie zakładu lub poza zakładem. W zakładach resocjalizacyjno-terapeutycznych liczba wychowanków w grupie wychowawczej i oddziale szkolnym powinna wynosić 6. W przypadkach uzasadnionych względami wychowawczymi lub organizacyjnymi dyrektor kaŝdego z wymienionych wyŝej zakładów moŝe zwiększyć lub zmniejszyć liczbę wychowanków w grupie wychowawczej, z zachowaniem liczby grup w zakładzie. Wewnętrzny porządek funkcjonowania kaŝdego z wymienionych wyŝej zakładów określa regulamin. Jest on opracowywany przez dyrektora zakładu i przedstawiany do zatwierdzenia prezesowi sądu okręgowego. W skład zakładu wchodzą: 1) internat,

11 11 2) szkoła albo szkoły, 3) warsztaty szkolne, 4) zespół diagnostyczno-korekcyjny, 5) inne działy zapewniające realizację zadań zakładu. Dodatkowo dla zapewnienia prawidłowej realizacji zadań zakład powinien posiadać: 1) pomieszczenia mieszkalne oraz higieniczno-sanitarne, 2) pomieszczenia do zajęć edukacyjnych (pracownie przedmiotowe) z zapleczem na środki dydaktyczne, 3) salę gimnastyczną, 4) bibliotekę z czytelnią, 5) pomieszczenia warsztatowe odpowiednie do kierunków prowadzonego szkolenia zawodowego oraz szkolenia kursowego, 6) gabinet lekarski i stomatologiczny oraz izbę chorych, 7) gabinet psychologiczno-pedagogiczny, 8) izby przejściowe, 9) izby izolacyjne, 10) pomieszczenia przeznaczone na hostele poza zakładem lub w zakładzie, 11) tereny i urządzenia do zajęć rekreacyjnych i sportowych. 2. Przyjmowanie, przenoszenie i zwalnianie nieletnich w zakładach Niezwłocznie po uprawomocnieniu się orzeczenia o umieszczeniu w zakładzie sędzia przesyła do Ministerstwa Sprawiedliwości wniosek o skierowanie nieletniego do zakładu, do którego dołącza: 1) odpis prawomocnego orzeczenia o umieszczeniu w zakładzie, 2) opinię o nieletnim opracowaną w rodzinnym ośrodku diagnostyczno-konsultacyjnym, w schronisku dla nieletnich lub innej specjalistycznej placówce,

12 12 3) aktualny wywiad środowiskowy oraz inne informacje umoŝliwiające skierowanie nieletniego do odpowiedniego rodzaju zakładu. W przypadku braku dokumentów, o których mowa wyŝej, Ministerstwo Sprawiedliwości występuje o ich uzupełnienie. Nieletniego kieruje się i przenosi do odpowiedniego zakładu, po zasięgnięciu opinii zespołu specjalistów, w skład którego wchodzą w szczególności pedagog i psycholog. Nieletniego kieruje się do zakładu połoŝonego najbliŝej miejsca stałego zamieszkania, chyba Ŝe ze względów wychowawczych lub organizacyjnych jest to niemoŝliwe. O skierowaniu nieletniego do zakładu zawiadamia się: 1) sąd rodzinny, 2) zakład, do którego nieletni został skierowany, 3) schronisko dla nieletnich, w którym nieletni przebywa. Po otrzymaniu zawiadomienia o skierowaniu, sędzia niezwłocznie zwraca się do rodziców (opiekunów) lub Policji o doprowadzenie nieletniego do zakładu. W wyjątkowych przypadkach sędzia moŝe zezwolić nieletniemu na udanie się do zakładu bez udziału rodziców (opiekunów) lub Policji. Przeniesienie wychowanka do innego zakładu moŝe nastąpić ze względów wychowawczych lub organizacyjnych na wniosek sądu rodzinnego, dyrektora zakładu, wychowanka lub jego rodziców (opiekunów), skierowany do Ministerstwa Sprawiedliwości. Do wniosku o przeniesienie wychowanka do innego zakładu dyrektor zakładu dołącza aktualną opinię psychologiczno-pedagogiczną. W razie niedołączenia opinii Ministerstwo Sprawiedliwości zwraca się o jej nadesłanie. Przeniesienie wychowanka do innego zakładu tego samego typu lub do zakładu o wzmoŝonym nadzorze następuje na podstawie postanowienia sędziego rodzinnego. O przeniesieniu wychowanka zawiadamia się: 1) sąd rodzinny,

13 13 2) zakład, do którego nieletni ma zostać przeniesiony, 3) zakład, z którego nieletni ma zostać przeniesiony, 4) rodziców (opiekunów) nieletniego. Dyrektor zakładu jest obowiązany przyjąć nieletniego do zakładu na podstawie: 1) prawomocnego orzeczenia o umieszczeniu w zakładzie, 2) nakazu przyjęcia i skierowania lub przeniesienia do zakładu. W przypadku niedoprowadzenia nieletniego do zakładu w ciągu 3 miesięcy od daty skierowania lub przeniesienia, dyrektor zakładu odsyła dokumentację nieletniego sądowi rodzinnemu, a skierowanie lub przeniesienie do Ministerstwa Sprawiedliwości. Dyrektor zakładu niezwłocznie po doprowadzeniu nieletniego do zakładu, zawiadamia sąd rodzinny i rodziców (opiekunów) o jego przyjęciu. Nieletniego przyjmuje do zakładu dyrektor zakładu i przeprowadza z nim rozmowę, zapoznaje nieletniego z jego prawami i obowiązkami oraz zasadami pobytu w zakładzie, co nieletni potwierdza własnoręcznym podpisem. Po przyjęciu do zakładu nieletniego umieszcza się w izbie przejściowej lub w grupie wychowawczej. Umieszczenie nieletniego w izbie przejściowej moŝe nastąpić na okres nie dłuŝszy niŝ 14 dni w celu: 1) poddania go wstępnym badaniom lekarskim, badaniom osobo poznawczym i zabiegom higieniczno-sanitarnym, 2) przeprowadzenia wstępnej rozmowy adaptacyjnej, 3) przygotowania planu indywidualnych oddziaływań resocjalizacyjnych, 4) utrzymania bezpieczeństwa i porządku w zakładzie, 5) zapobiegania agresji lub dezorganizacji Ŝycia w zakładzie. Umieszczenie w grupie wychowawczej moŝe nastąpić w przypadku, gdy nieletni został przeniesiony z innego zakładu i nie zachodzi konieczność umieszczenia go w izbie przejściowej w celu, o którym mowa wyŝej. Izbą przejściową jest wyodrębnione pomieszczenie urządzone w sposób odpowiadający warunkom pomieszczenia mieszkalnego.

14 14 Zwolnienie wychowanka z zakładu następuje na podstawie orzeczenia sądu i nakazu zwolnienia, chyba Ŝe zwolnienie następuje w związku z ustaniem wykonywania środka poprawczego z mocy prawa. O terminie zwolnienia wychowanka zawiadamia się jego rodziców (opiekunów). W uzasadnionych przypadkach uzgadnia się z nimi takŝe sposób przekazania zwalnianego wychowanka. 3. Zasady pobytu nieletnich w zakładzie Wychowankowi w trakcie pobytu w zakładzie zapewnia się: 1) poszanowanie godności osobistej, 2) ochronę przed przemocą fizyczną, psychiczną, wyzyskiem i naduŝyciami oraz wszelkimi przejawami okrucieństwa, 3) dostęp do informacji o obowiązującym w zakładzie regulaminie, nagrodach i środkach dyscyplinarnych, ofercie resocjalizacyjnej zakładu, 4) informację o przebiegu procesu resocjalizacyjnego, 5) wyŝywienie dostosowane do potrzeb rozwojowych, 6) odzieŝ, bieliznę, obuwie, materiały szkolne i podręczniki, sprzęt i środki czystości, 7) dostęp do świadczeń zdrowotnych i rehabilitacyjnych, w tym w szczególności wychowance w ciąŝy, w czasie porodu i po porodzie, 8) ochronę więzi rodzinnych, 9) wysyłanie i doręczanie korespondencji, z ograniczeniami wynikającymi z przepisów prawa, 10) moŝliwość kontaktu z obrońcą lub pełnomocnikiem wychowanka, na terenie zakładu bez udziału innych osób, 11) opiekę i pomoc psychologiczną, 12) moŝliwość składania skarg, próśb i wniosków. W uzasadnionych przypadkach, za zgodą dyrektora zakładu, wychowanek moŝe nosić własną odzieŝ, bieliznę i obuwie.

15 15 Dyrektor zakładu zawiadamia rodziców (opiekunów) wychowanka i sąd rodzinny o przypadkach zachorowań wychowanka wymagających interwencji specjalistycznej lub hospitalizacji. O stanie ciąŝy wychowanki i urodzeniu przez nią dziecka dyrektor zakładu zawiadamia jej rodziców (opiekunów), sąd rodzinny i właściwy sąd opiekuńczy. Wychowance w ciąŝy zapewnia się wzmoŝoną opiekę, przygotowując ją jednocześnie do pełnienia roli matki. Zakład, w ramach prowadzonej działalności resocjalizacyjnej wobec wychowanka, zapobiega i przeciwdziała: 1) nabywaniu i spoŝywaniu napojów alkoholowych przez wychowanków oraz środków odurzających i psychotropowych, i udziela im oraz ich rodzinom pomocy w rozwiązywaniu problemów uzaleŝnienia od tych środków, współpracując z instytucjami i organizacjami świadczącymi specjalistyczną pomoc, 2) posługiwaniu się wyrazami lub zwrotami wulgarnymi, obelŝywymi albo gwarą uŝywaną w podkulturach o charakterze przestępczym, 3) wykonywaniu tatuaŝy, 4) samowolnej wymianie z innymi wychowankami odzieŝy, obuwia oraz innych przedmiotów, 5) posiadaniu przedmiotów niebezpiecznych, w szczególności narzędzi do cięcia metalu, środków słuŝących do obezwładniania, broni, środków odurzających, substancji psychotropowych oraz alkoholu, 6) namowom do buntu, nieprzestrzegania regulaminu zakładu oraz zachowań agresywnych, 7) tworzeniu się grup podkultury o charakterze przestępczym. Zakład prowadzi proces resocjalizacji wychowanka z uwzględnieniem oferty resocjalizacyjnej zakładu oraz w oparciu o indywidualny plan resocjalizacji, opracowany

16 16 przez pedagoga przy współudziale wychowanka, psychologa i innych pracowników zakładu. Oferta resocjalizacyjna zakładu określa w szczególności: 1) moŝliwości i zakres oddziaływań wychowawczych i terapeutycznych, 2) moŝliwości i warunki zatrudniania wychowanka w zakładzie, 3) wiodące zasady wychowawcze w toku nauczania i zdobywania kwalifikacji zawodowych przez wychowanka. Indywidualny plan resocjalizacji obejmuje w szczególności: 1) rodzaje i formy oddziaływań resocjalizacyjnych, do których wychowanek zostanie włączony, z podaniem przewidywanego czasu ich trwania, 2) zakres, kierunki i formy nauczania, kształcenia zawodowego, jakimi wychowanek ma zostać objęty, oraz jego indywidualne obowiązki wiąŝące się z przebiegiem nauczania, 3) zakres i sposób współpracy z rodziną i innymi osobami w celu doprowadzenia do integracji społecznej oraz do usamodzielnienia się, 4) sposób i kryteria oceny przebiegu procesu resocjalizacji, 5) program przygotowań wychowanka do Ŝycia po zwolnieniu z zakładu. W przypadku, gdy wychowanek odmawia współudziału w opracowaniu indywidualnego planu resocjalizacji, plan ten opracowuje pedagog przy współpracy psychologa i innych pracowników zakładu. Indywidualny plan resocjalizacji powinien być modyfikowany wraz z przebiegiem procesu resocjalizacji wychowanka. Zakład informuje rodziców (opiekunów) o postępach w resocjalizacji wychowanka. Wychowanek zakładu w czasie pobytu w zakładzie powinien: 1) przestrzegać regulaminu i rozkładu zajęć w zakładzie,

17 17 2) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i powiadamiać przełoŝonych o zagroŝeniach dla bezpieczeństwa osób, dla porządku, środowiska, zdrowia lub mienia, 3) uczestniczyć w procesie resocjalizacji, 4) wykonywać polecenia przełoŝonych, 5) odnosić się do wychowanków oraz innych osób z poszanowaniem ich godności, 6) dbać o stan zdrowia i higienę osobistą, 7) dbać o schludny wygląd i kulturę słowa, 8) utrzymywać czystość i porządek w pomieszczeniach, w których przebywa, 9) przekazać do depozytu przedmioty, których posiadanie jest niezgodne z regulaminem, dokumenty i przedmioty wartościowe, 10) wykonywać prace pomocnicze o charakterze porządkowym związane z funkcjonowaniem zakładu, 11) uzyskać zgodę dyrektora zakładu na czasowe opuszczenie zakładu, 12) powracać z urlopów i przepustek w terminie ustalonym przez dyrektora zakładu. Wychowanek otrzymuje na własne wydatki kieszonkowe, wypłacane ze środków finansowych przeznaczonych na utrzymanie zakładu. Wysokość kieszonkowego dla wychowanka wynosi miesięcznie 1,1% kwoty bazowej. Wychowanek moŝe otrzymywać pieniądze od osób, instytucji lub organizacji. Otrzymane pieniądze wychowanek powinien przekazać do depozytu zakładu i moŝe dysponować nimi za zgodą wychowawcy. Wychowanek moŝe otrzymywać paczki z Ŝywnością, ksiąŝkami, ubraniem, obuwiem i innymi przedmiotami osobistego uŝytku, z zastrzeŝeniem 9. Paczki doręcza się wychowankowi niezwłocznie za pokwitowaniem. Dyrektor zakładu moŝe przyznać wychowankowi nagrodę za: 1) właściwą postawę i zachowanie, 2) wyróŝniające wykonywanie obowiązków, 3) wzorowe przestrzeganie regulaminu zakładu,

18 18 4) osiąganie bardzo dobrych wyników w nauce. Nagrodami są: 1) pochwała, 2) pochwała wobec wychowanków, 3) list pochwalny do rodziców (opiekunów), 4) list pochwalny do sądu rodzinnego, 5) zezwolenie na rozmowę telefoniczną na koszt zakładu, 6) przyznanie nagrody rzeczowej lub pienięŝnej, 7) podwyŝszenie wychowankowi kieszonkowego do wysokości 4,5% kwoty bazowej na okres do 3 miesięcy, 8) zgoda na wykonanie przedmiotu lub usługi w warsztatach szkolnych na potrzeby wychowanka lub osób najbliŝszych, 9) zgoda na udział w imprezach, zajęciach oświatowych i sportowych oraz szkoleniach poza zakładem, 10) zgoda na uczęszczanie do szkoły poza zakładem, 11) zgoda na posiadanie wartościowych przedmiotów, 12) zgoda na noszenie własnej odzieŝy, 13) skrócenie, zawieszenie lub darowanie uprzednio zastosowanego środka dyscyplinarnego, 14) udzielenie przepustki do 3 dni, 15) udzielenie urlopu, 16) przedstawienie wniosku o przeniesienie z zakładu o wzmoŝonym nadzorze wychowawczym do innego zakładu, 17) przedstawienie wniosku o przeniesienie z zakładu półotwartego do otwartego, 18) umieszczenie poza zakładem, 19) przedstawienie wniosku o warunkowe zwolnienie z zakładu. W przypadkach uzasadnionych względami wychowawczymi moŝna przyznać jednorazowo więcej niŝ jedną nagrodę.

19 19 Nagrody, o których mowa w pkt 14 i 15, przyznaje się jako szczególne środki oddziaływania wychowawczego. Nagrody, o których mowa pkt 16 i 19, przyznaje się po zasięgnięciu opinii rady zakładu. Wychowankowi zakładu, wobec którego toczy się postępowanie w związku z popełnieniem czynu zabronionego, nagrody wymienione w pkt 5, 9-11, 14-16, 18 i 19, mogą być udzielone za zgodą organu prowadzącego postępowanie. Sąd rodzinny moŝe zastrzec, Ŝe udzielenie przepustki lub urlopu wymaga jego zgody. Decyzję o przyznaniu nagrody sporządza się na piśmie i podaje do wiadomości wychowankowi. Decyzję o przyznaniu nagrody włącza się do akt osobowych wychowanka. Pierwsza przepustka moŝe być udzielona wychowankowi zakładu: 1) otwartego - po upływie 2 miesięcy pobytu w zakładzie, 2) półotwartego - po upływie 3 miesięcy pobytu w zakładzie, 3) zamkniętego - po upływie 4 miesięcy pobytu w zakładzie, 4) o wzmoŝonym nadzorze wychowawczym - po upływie 5 miesięcy pobytu w zakładzie, 5) resocjalizacyjno-rewalidacyjnego - po upływie 3 miesięcy pobytu w zakładzie, 6) resocjalizacyjno-terapeutycznego - po upływie 3 miesięcy pobytu w zakładzie. W przypadkach losowych dyrektor zakładu moŝe udzielić przepustki wychowankowi przed upływem terminów, o których mowa wyŝej. W takim przypadku wychowanek zakładu, o którym mowa w pkt 3-4, korzysta z przepustki pod opieką pracownika. Urlop w danym roku kalendarzowym moŝe być udzielony wychowankowi zakładu: 1) otwartego - po upływie 2 miesięcy pobytu w zakładzie, w wymiarze do 65 dni, 2) półotwartego - po upływie 3 miesięcy pobytu w zakładzie, w wymiarze do 55 dni, 3) zamkniętego - po upływie 4 miesięcy pobytu w zakładzie, w wymiarze do 30 dni, 4) o wzmoŝonym nadzorze wychowawczym - po upływie 6 miesięcy pobytu w zakładzie, w wymiarze do 21 dni,

20 20 5) resocjalizacyjno-rewalidacyjnego - po upływie 3 miesięcy pobytu w zakładzie, w wymiarze do 55 dni, 6) resocjalizacyjno-terapeutycznego - po upływie 3 miesięcy pobytu w zakładzie, w wymiarze do 55 dni. W zakładach zamkniętych i o wzmoŝonym nadzorze wychowawczym wymiar pierwszego urlopu nie moŝe być dłuŝszy niŝ 7 dni. Przed udzieleniem urlopu opracowuje się program pobytu wychowanka zakładu na urlopie. Wychowawca po powrocie wychowanka z urlopu sprawdza zachowanie wychowanka podczas urlopu i sporządza stosowny wpis do akt osobowych. Środki dyscyplinarne Dyrektor zakładu moŝe stosować wobec wychowanka środek dyscyplinarny za: 1) naruszenie ustalonego w zakładzie porządku, 2) niewykonywanie swoich obowiązków, 3) zachowania godzące w dobro innych osób. Środkami dyscyplinarnymi są: 1) upomnienie, 2) upomnienie wobec wychowanków, 3) nagana, 4) zawiadomienie rodziców (opiekunów) o niewłaściwym zachowaniu wychowanka, 5) zawiadomienie sądu o niewłaściwym zachowaniu wychowanka, 6) cofnięcie zezwolenia lub nieudzielanie zezwolenia na rozmowy telefoniczne na koszt zakładu na okres do 1 miesiąca, z wyjątkiem rozmów z rodzicami (opiekunami), 7) obniŝenie kieszonkowego wychowankowi zakładu: a) otwartego - na okres do 2 miesięcy, b) półotwartego - na okres do 3 miesięcy, c) zamkniętego i o wzmoŝonym nadzorze wychowawczym - na okres do 4 miesięcy,

21 21 d) resocjalizacyjno-rewalidacyjnego lub resocjalizacyjno-terapeutycznego - na okres do 3 miesięcy, 8) cofnięcie zgody lub nieudzielanie zgody na udział w imprezach, zajęciach oświatowych i sportowych oraz szkoleniach poza zakładem: a) otwartym - na okres do 2 miesięcy, b) półotwartym - na okres do 3 miesięcy, c) zamkniętym i o wzmoŝonym nadzorze wychowawczym - na okres do 4 miesięcy, d) resocjalizacyjno-rewalidacyjnym lub resocjalizacyjno-terapeutycznym - na okres do 3 miesięcy, 9) cofnięcie zgody na posiadanie wartościowych przedmiotów lub noszenie własnej odzieŝy, 10) cofnięcie zgody lub nieudzielanie zgody na wyjście poza teren zakładu: a) otwartego - na okres do 1 miesiąca, b) półotwartego - na okres do 2 miesięcy, c) zamkniętego - na okres do 3 miesięcy, d) o wzmoŝonym nadzorze wychowawczym - na okres do 3 miesięcy, e) resocjalizacyjno-rewalidacyjnego - na okres do 2 miesięcy, f) resocjalizacyjno-terapeutycznego - na okres do 2 miesięcy, 11) nieudzielanie przepustki lub urlopu wychowankowi zakładu: a) otwartego - na okres do 2 miesięcy, b) półotwartego - na okres do 3 miesięcy, c) zamkniętego - na okres do 4 miesięcy, d) o wzmoŝonym nadzorze wychowawczym - na okres do 4 miesięcy, e) resocjalizacyjno-rewalidacyjnego - na okres do 3 miesięcy, f) resocjalizacyjno-terapeutycznego - na okres do 3 miesięcy, 12) wystąpienie z wnioskiem o przeniesienie do innego zakładu tego samego rodzaju, 13) wystąpienie z wnioskiem o przeniesienie do zakładu innego rodzaju, 14) wstrzymanie umieszczenia poza zakładem, 15) wstrzymanie wniosku o przedstawienie do warunkowego zwolnienia z zakładu.

22 22 Środki, o których mowa w pkt 12-15, stosuje się po zasięgnięciu opinii rady zakładu. Przy stosowaniu środka dyscyplinarnego uwzględnia się w szczególności rodzaj i okoliczności zachowania, o którym mowa w ust. 1, stosunek wychowanka do tego zachowania, dotychczasową postawę, cechy osobowości i stan zdrowia wychowanka. Przed zastosowaniem środka dyscyplinarnego dyrektor zakładu lub upowaŝniony przez niego pracownik pedagogiczny jest obowiązany wysłuchać wychowanka i zasięgnąć opinii zespołu diagnostyczno-korekcyjnego. Decyzję o zastosowaniu środka dyscyplinarnego ze wskazaniem przyczyn jego zastosowania sporządza się na piśmie i podaje do wiadomości wychowankowi. Decyzję o zastosowaniu środka dyscyplinarnego włącza się do akt osobowych wychowanka. O zastosowaniu środka dyscyplinarnego w przypadku gdy nieletni przebywający w zakładzie poprawczym popełnił czyn karalny przed ukończeniem 17 roku Ŝycia, dyrektor zakładu zawiadamia sąd rodzinny. Za jedno przewinienie stosuje się jeden środek dyscyplinarny. W przypadku, gdy wychowanek popełnił więcej przewinień, stosuje się jeden środek dyscyplinarny odpowiednio surowszy. Środek dyscyplinarny stosuje się niezwłocznie. JeŜeli zostały ujawnione nowe fakty wskazujące na to, Ŝe środek dyscyplinarny został zastosowany niezasadnie, dyrektor zakładu uchyla decyzję o zastosowaniu środka dyscyplinarnego i usuwa ją z akt osobowych wychowanka. W przypadkach uzasadnionych względami wychowawczymi, w szczególności jeŝeli wychowanek przeprosił pokrzywdzonego oraz naprawił szkodę, moŝna zawiesić wykonanie środka dyscyplinarnego na okres do 3 miesięcy, zamienić go na inny, skrócić lub darować. JeŜeli w okresie zawieszenia wykonania środka dyscyplinarnego wychowanek dopuścił się ponownie przewinienia, zawieszony środek dyscyplinarny podlega wykonaniu, chyba Ŝe dyrektor zakładu postanowi inaczej ze względów wychowawczych. Decyzję o uchyleniu, zawieszeniu, zamianie, skróceniu, darowaniu lub przerwaniu środka dyscyplinarnego sporządza się na piśmie i podaje do wiadomości wychowankowi,

23 23 a jeŝeli względy wychowawcze za tym przemawiają, równieŝ innym osobom, oraz dołącza do akt osobowych. Dyrektor zakładu, ze względu na potrzebę zapewnienia bezpieczeństwa wychowanka lub innych osób, moŝe zwrócić się z wnioskiem do sędziego rodzinnego sprawującego nadzór nad zakładem o wydanie nakazu doprowadzenia wychowanka przez Policję na specjalistyczne badania lekarskie lub leczenie szpitalne, w szczególności wychowanka, który dopuścił się czynu zabronionego, określonego w art. 134, art , 2 lub 3, art lub 3, art lub 3, art. 166, art lub 3, art , art lub 2 oraz art. 280 Kodeksu karnego. JeŜeli przeciwko wychowankowi toczy się postępowanie karne, a jego pobyt w zakładzie stwarzałby powaŝne zagroŝenie bezpieczeństwa zakładu, dyrektor zakładu niezwłocznie zawiadamia organ prowadzący postępowanie o potrzebie zastosowania środka zapobiegawczego. Dyrektor zakładu zawiadamia niezwłocznie: 1) prezesa sądu okręgowego i Ministerstwo Sprawiedliwości o wydarzeniach nadzwyczajnych w zakładzie, 2) sąd rodzinny o samowolnym przedłuŝeniu przez wychowanka pobytu poza zakładem. Wychowanka skreśla się z ewidencji zakładu w przypadku: 1) przeniesienia do innego zakładu, 2) zwolnienia z zakładu w związku z ustaniem wykonywania środka poprawczego, 3) warunkowego zwolnienia z zakładu, 4) umieszczenia w schronisku, areszcie śledczym lub zakładzie karnym, 5) upływu 3 miesięcy nieobecności w zakładzie spowodowanej ucieczką, samowolnym przedłuŝeniem urlopu lub przepustki. O skreśleniu wychowanka z ewidencji zakładu dyrektor zakładu niezwłocznie zawiadamia sąd rodzinny oraz Ministerstwo Sprawiedliwości. Ponowne umieszczenie w zakładzie wychowanka skreślonego z ewidencji zakładu z przyczyn, o których mowa w pkt 3-5, wymaga zwrócenia się do Ministerstwa

24 24 Sprawiedliwości z wnioskiem o skierowanie do zakładu. Do czasu wydania skierowania wychowanka umieszcza się w zakładzie, z którego ewidencji został skreślony. Przed umieszczeniem wychowanka na czas określony poza zakładem na podstawie art. 90 ustawy, dyrektor zakładu moŝe wystąpić do sądu rodzinnego o zlecenie przeprowadzenia wywiadu środowiskowego. Dyrektor zakładu poprawczego moŝe umieścić nieletniego na czas określony poza zakładem, jeŝeli przemawiają za tym: 1) względy szkoleniowo-wychowawcze, a w szczególności moŝliwość zdobycia wykształcenia, zawodu, a takŝe niezbędnych kwalifikacji lub uprawnień, 2) moŝliwość podjęcia zatrudnienia, 3) potrzeba specjalistycznego leczenia lub 4) szczególne względy rodzinne, a ocena zachowania nieletniego wskazuje, iŝ będzie moŝliwe roztoczenie nad nim skutecznego nadzoru. Nieletni umieszczony poza zakładem poprawczym jest nadal wychowankiem tego zakładu. Zakład jest obowiązany roztoczyć nad nim nadzór. Dyrektor zakładu poprawczego moŝe w kaŝdym czasie odwołać decyzję o umieszczeniu nieletniego poza zakładem, jeŝeli ustały przyczyny, o których mowa wyŝej. O decyzji w sprawie umieszczenia nieletniego poza zakładem poprawczym dyrektor zakładu zawiadamia sąd rodzinny, który wykonuje orzeczenie. Do wykonania decyzji, o której tu mowa, dyrektor zakładu moŝe przystąpić po zaakceptowaniu jej przez sąd rodzinny. Sąd rodzinny zajmuje stanowisko w terminie 14 dni od otrzymania decyzji dyrektora. Sąd rodzinny moŝe w kaŝdym czasie uchylić decyzję dyrektora zakładu poprawczego. Przed umieszczeniem wychowanka na czas określony poza zakładem dyrektor zakładu moŝe wystąpić do sądu rodzinnego o zlecenie przeprowadzenia wywiadu środowiskowego. W celu przygotowania wychowanka do zwolnienia zakład powinien: 1) zgromadzić informacje o potrzebach wychowanka po zwolnieniu,

25 25 2) udzielić wychowankowi informacji: a) dotyczących wyrobienia niezbędnych dokumentów, b) o przysługującej wychowankowi pomocy w usamodzielnianiu, c) o sposobie nawiązania i utrzymywania kontaktów z kuratorem sądowym, 3) udzielić pomocy w podjęciu zatrudnienia i zamieszkania. JeŜeli zwalniany wychowanek nie posiada własnych pieniędzy i nie moŝe uzyskać potrzebnej pomocy od rodziców (opiekunów) lub z innych źródeł, dyrektor zakładu moŝe udzielić mu pomocy finansowej i materialnej. Zwalnianemu wychowankowi wydaje się za pokwitowaniem pozostające w depozycie przedmioty wartościowe, inne przedmioty i pieniądze stanowiące jego własność oraz, w razie potrzeby, zaświadczenie o stanie zdrowia. Wychowanek otrzymuje dokumenty, a w razie potrzeby bilet na przejazd, artykuły Ŝywnościowe na czas podróŝy oraz skierowanie na leczenie, jeśli takie jest zalecenie lekarskie. W szczególnie uzasadnionych przypadkach, na pisemny wniosek wychowanka zwalnianego z zakładu, dyrektor zakładu moŝe pozwolić na pozostanie wychowanka w zakładzie na czas określony. 4. Sposób wykonywania nadzoru nad zakładami i schroniskami Zwierzchni nadzór nad zakładami i schroniskami poprzez prezesów sądów okręgowych oraz wyznaczone osoby sprawuje Minister Sprawiedliwości. Nadzór Ministra Sprawiedliwości jest wykonywany poprzez: 1) ustalanie i koordynowanie podstawowych kierunków nadzoru wykonywanego nad działalnością administracyjną zakładów i schronisk, 2) kontrolę działania zakładów i schronisk, 3) kontrolę przestrzegania praw i obowiązków nieletnich, 4) analizę stosowania przepisów prawa,

26 26 5) analizę prowadzenia dokumentacji w zakładach i schroniskach, 6) wizytacje obejmujące całokształt działalności zakładu lub schroniska i lustracje obejmujące wybrane dziedziny działalności zakładu lub schroniska, 7) organizowanie szkoleń, narad i konferencji prezesów sądów okręgowych, wizytatorów oraz pracowników zakładów lub schronisk, 8) inicjowanie wszczęcia postępowań wyjaśniających i dyscyplinarnych, 9) rozpoznawanie skarg i wniosków. Wizytacje, o których mowa wyŝej, przeprowadza się nie rzadziej niŝ raz w okresie pięcioletnim. O terminie i zakresie wizytacji zawiadamia się prezesa sądu okręgowego oraz dyrektora zakładu lub schroniska na 30 dni przed terminem jej rozpoczęcia. Z przebiegu wizytacji lub lustracji sporządza się sprawozdanie zawierające ustalenia i ocenę pracy zakładu lub schroniska. Sprawozdanie, o którym mowa wyŝej, wraz z projektem zaleceń pokontrolnych przedstawia się prezesowi sądu okręgowego i dyrektorowi zakładu lub schroniska w terminie 14 dni od zakończenia wizytacji lub lustracji. Prezes sądu okręgowego oraz dyrektor zakładu lub schroniska mogą w terminie 14 dni od dnia przedstawienia sprawozdania zgłosić zastrzeŝenia, uwagi lub wnioski do sprawozdania lub projektu zaleceń pokontrolnych. O sposobie załatwienia zastrzeŝeń, uwag lub wniosków, zawiadamia się w terminie 30 dni od dnia ich otrzymania i wyznacza się termin do wykonania zaleceń pokontrolnych. Dyrektor zakładu lub schroniska, za pośrednictwem prezesa sądu okręgowego, niezwłocznie po upływie terminu wyznaczonego do wykonania zaleceń pokontrolnych składa Ministrowi Sprawiedliwości informację dotyczącą zakresu i sposobu ich wykonania.

27 27 5. Sposób wykonywania nadzoru pedagogicznego w zakładach i schroniskach Minister Sprawiedliwości sprawuje nadzór pedagogiczny w zakładach i schroniskach poprzez wizytatorów Ministra Sprawiedliwości, okręgowe zespoły nadzoru pedagogicznego i dyrektorów zakładu lub schroniska. W skład okręgowego zespołu nadzoru pedagogicznego wchodzą: 1) kierownik zespołu, 2) starszy wizytator, 3) wizytator. Zespół pracuje na podstawie, uzgodnionego z prezesami sądów okręgowych, dla których został utworzony zespół, rocznego planu pracy, opracowanego na dany rok kalendarzowy. Roczny plan pracy zawiera cele, zadania, sposób i terminy jego realizacji. Prezes sądu okręgowego, właściwy dla okręgowego zespołu, przedstawia roczny plan pracy zespołu do zatwierdzenia Ministrowi Sprawiedliwości. Kierownik okręgowego zespołu nadzoru pedagogicznego przedstawia Ministrowi Sprawiedliwości za pośrednictwem prezesa sądu okręgowego, właściwego dla okręgowego zespołu, sprawozdanie z realizacji planu pracy w terminie do dnia 15 lutego kaŝdego roku. Dyrektor zakładu lub schroniska oraz inni nauczyciele zajmujący stanowiska kierownicze sprawują nadzór pedagogiczny w stosunku do pracowników pedagogicznych zatrudnionych w zakładach i schroniskach. W celu efektywnego sprawowania nadzoru pedagogicznego, o którym mowa wyŝej dyrektor zakładu lub schroniska określa standardy jakości pracy w planie rozwoju zakładu lub schroniska. Standardy, opiniuje rada zakładu lub schroniska. Nadzór pedagogiczny w zakładzie lub schronisku jest sprawowany poprzez: 1) hospitacje polegające na obserwacji zajęć oraz ocenie ich efektywności w odniesieniu do wychowanków, 2) szczegółowe badanie sprawy lub rodzaju spraw z zakresu działania zakładu lub schroniska,

28 28 3) porównywanie ilościowe i jakościowe działań i zachowań wychowanków w szczególności dotyczących wydarzeń nadzwyczajnych, terminowych powrotów z urlopów i przepustek oraz efektów dydaktycznych, 4) systematyczne sprawdzanie przebiegu działalności resocjalizacyjnej zakładu lub schroniska, 5) analizę i diagnozę stopnia realizacji celów działalności resocjalizacyjnej, określenie i ocenę efektów tej działalności. Sprawowanie nadzoru pedagogicznego jest dokumentowane. Sposób prowadzenia dokumentacji określa dyrektor zakładu lub schroniska. 6. Zakres i tryb współdziałania zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich z Policją w wypadku zagroŝenia bezpieczeństwa tych placówek Pomoc Policji moŝe być wezwana w wypadku stwierdzenia w zakładzie zagroŝenia Ŝycia lub zdrowia, ograniczenia wolności osobistej osób lub niszczenia mienia w znacznych rozmiarach, związanych w szczególności z takimi zdarzeniami, jak: 1) bunt wychowanków, 2) ucieczka wychowanków, 3) zbiorowe usiłowanie sforsowania zabezpieczenia zakładu, 4) zamach terrorystyczny lub napad na zakład, 5) poŝar, katastrofa lub klęska Ŝywiołowa. Udzielenie pomocy, o której mowa wyŝej, moŝe polegać w szczególności na: 1) zabezpieczeniu zakładu na zewnątrz przez zablokowanie dostępu osobom stwarzającym zagroŝenie bezpieczeństwa zakładu, 2) wprowadzeniu sił Policji na teren zakładu, 3) organizacji pościgu, 4) zlokalizowaniu i ujęciu wychowanków, którzy dokonali ucieczki, 5) ewakuacji wychowanków.

29 29 Dyrektor zakładu i komendant powiatowy (miejski) Policji utrzymują stały kontakt w sprawach dotyczących bezpieczeństwa zakładu. Dyrektor zakładu i komendant najbliŝszej jednostki Policji przekazują sobie niezbędne wiadomości o zdarzeniach w rejonie zakładu, mających związek z jego bezpieczeństwem. W razie stwierdzenia zagroŝenia bezpieczeństwa zakładu dyrektor zakładu niezwłocznie informuje o zaistniałej sytuacji komendanta najbliŝszej jednostki Policji i dyŝurnego właściwej komendy powiatowej Policji. Dyrektor zakładu z komendantem powiatowym (miejskim) Policji określają sposób zapewnienia bezpośredniej łączności między zakładem a komendą powiatową (miejską) Policji oraz opracowują plan zabezpieczenia zakładu na wypadek wystąpienia zagroŝenia bezpieczeństwa zakładu. Plan zabezpieczenia zakładu powinien zawierać w szczególności: 1) opis systemów i środków łączności między zakładem a najbliŝszą jednostką Policji, 2) plan sytuacyjny zakładu, 3) instrukcję alarmową, 4) stan etatowy zakładu, 5) ogólną charakterystykę wychowanków zakładu, 6) szczegółowy tryb współdziałania w sytuacji wystąpienia zagroŝenia bezpieczeństwa zakładu, w zaleŝności od rodzaju tego zagroŝenia. Plan zabezpieczenia zakładu przedstawia się do zaopiniowania przez właściwego komendanta wojewódzkiego Policji oraz zaakceptowania przez właściwego prezesa sądu okręgowego. Zaakceptowany plan zabezpieczenia dyrektor zakładu przesyła do wiadomości Ministerstwa Sprawiedliwości. Dyrektor zakładu z komendantem powiatowym Policji i w porozumieniu z właściwym prezesem sądu okręgowego moŝe dokonać aktualizacji planu zabezpieczenia.

30 30 W razie stwierdzenia zagroŝenia bezpieczeństwa zakładu i jeŝeli z rozwoju wydarzeń wynika, Ŝe udział Policji jest konieczny do przywrócenia bezpieczeństwa zakładu, dyrektor zakładu zwraca się o udzielenie niezbędnej pomocy do komendanta najbliŝszej jednostki Policji, zawiadamiając o tym dyŝurnego właściwej komendy powiatowej Policji. W wypadku wezwania pomocy Policji dyrektor zakładu niezwłocznie informuje o tym właściwego prezesa sądu okręgowego. W celu udzielenia zakładowi pomocy, o której mowa wyŝej, komendant powiatowy Policji organizuje siły i środki. Decyzję o wprowadzeniu sił Policji na teren zakładu podejmuje właściwy prezes sądu okręgowego w porozumieniu z komendantem powiatowym Policji. JeŜeli w czasie niezbędnym do podjęcia decyzji w sprawie wprowadzenia sił Policji na teren zakładu nie jest moŝliwe skontaktowanie się z właściwym prezesem sądu okręgowego, decyzję o wprowadzeniu sił Policji na teren zakładu moŝe podjąć dyrektor zakładu w porozumieniu z komendantem powiatowym Policji. O podjętej decyzji dyrektor zakładu niezwłocznie informuje właściwego prezesa sądu okręgowego. Dowódca sił Policji w porozumieniu z dyrektorem zakładu podejmuje decyzję o wycofaniu z zakładu sił Policji niezwłocznie po usunięciu zagroŝenia i przywróceniu spokoju.

31 31 WZÓR MINISTERSTWO SPRAWIEDLIWOŚCI Departament Spraw Rodzinnych i Nieletnich L. dz.... Pani/Pan Prezes Sądu Rejonowego w... SKIEROWANIE Na podstawie prawomocnego orzeczenia Sądu Rejonowego w... z dnia... sygn. akt... Departament Spraw Rodzinnych i Nieletnich kieruje nieletniego (imię i nazwisko, data i miejsce urodzenia, imiona rodziców). do Zakładu Poprawczego w... W załączeniu dokumentacja o nieletnim. Dyrektor Departamentu Do wiadomości: 1) Dyrektor Zakładu Poprawczego w... 2) Dyrektor Schroniska dla Nieletnich w...

32 32 MINISTERSTWO SPRAWIEDLIWOŚCI Departament Spraw Rodzinnych i Nieletnich L. dz.... WZÓR Pani/Pan Dyrektor Zakładu Poprawczego w... PRZENIESIENIE Na wniosek... (na podstawie postanowienia...) z dnia... Departament Spraw Rodzinnych i Nieletnich przenosi nieletniego (imię i nazwisko, data i miejsce urodzenia, imiona rodziców) pozostającego do dyspozycji Sądu Rejonowego w... sygn. akt... z Zakładu Poprawczego w... do Zakładu Poprawczego w... W załączeniu dokumentacja o nieletnim. Dyrektor Departamentu Do wiadomości: 1) Prezes Sądu Rejonowego Wydział Rodzinny i Nieletnich w... 2) Dyrektor Zakładu Poprawczego w... 3) Rodzice (opiekunowie) nieletniego...

33 33 LITERATURA: Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (Dz.U ) z późn. zm. Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 października 2001 r. w sprawie zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich (Dz.U ). Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 14 września 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uczestniczenia w lekcjach religii i praktykach religijnych, korzystania z posług religijnych i organizacji pracy duszpasterskiej w zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich (Dz.U ). Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 września 2001 r. w sprawie zakresu i trybu współdziałania zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich z Policją w wypadku zagroŝenia bezpieczeństwa tych placówek (Dz.U ). Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 1 lutego 2005 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu uŝycia środków przymusu bezpośredniego wobec nieletnich umieszczonych w zakładach poprawczych, schroniskach dla nieletnich, młodzieŝowych ośrodkach wychowawczych i młodzieŝowych ośrodkach socjoterapii (Dz.U ). Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości dnia 26 sierpnia 2004 r. w sprawie organizacji roku szkolnego w szkołach w zakładach poprawczych i w schroniskach dla nieletnich (Dz.U ). Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 października 2001 r. w sprawie udzielania pomocy na usamodzielnienie, kontynuowanie nauki oraz zagospodarowanie dla pełnoletnich osób z rodzin zastępczych oraz osób opuszczających niektóre typy placówek opiekuńczo-wychowawczych i domów pomocy społecznej, zakłady poprawcze, schroniska dla nieletnich i specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze (Dz.U ).

34 34 Zarządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 25 sierpnia 2004 r. w sprawie utworzenia schronisk dla nieletnich i zakładów poprawczych oraz określenia ich rodzajów i limitów miejsc (Dz. Urz. MS z 2004 r. Nr 6, poz. 20). B. Stańdo - Kawecka, Zakład poprawczy w polskim prawie nieletnich, Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych, 1997/1/65.