1. IDENTYFIKACJA SUBSTANCJI, PRODUCENTA I DYSTRYBUTORA

Transkrypt

1 Data wydania: Data aktualizacji: Strona/stron 1/7 1. IDENTYFIKACJA SUBSTANCJI, PRODUCENTA I DYSTRYBUTORA Nazwa produktu: Wzór chemiczny: Inne nazwy: Producent: Dystrybutor: Chlorek Ŝelaza(III) FeCl3 chlorek Ŝelaza, chlorek Ŝelazowy bezwodny 2. SKŁAD I INFORMACJA O SKŁADNIKACH Składnik stwarzający zagroŝenie: Symbol Zwroty Nazwa chemiczna % wag. Nr CAS Nr WE ostrzegawczy zagroŝenia (R)* chlorek Ŝelaza(III) C Objaśnienie: T + = bardzo toksyczny, T= toksyczny, C= Ŝrący, Xn= szkodliwy, Xi= draŝniący, E= wybuchowy, O= utleniający, F + = skrajnie łatwo palny, F= wysoce łatwo palny, N= niebezpieczny dla środowiska *Pełne znaczenie zwrotów zagroŝenia R z punktu 2 ujęto w punkcie IDENTYFIKACJA ZAGROśEŃ Substancja została zaklasyfikowana jako niebezpieczna zgodnie z obowiązującym prawem. ZagroŜenie poŝarowe: ZagroŜenie toksykologiczne: ZagroŜenie ekotoksykologiczne: 4. PIERWSZA POMOC C Ciało stałe, niepalne. Działa szkodliwie po połknięciu. Powoduje oparzenia. Chlorek Ŝelaza(III) działa słabo szkodliwie na zwierzęta i rośliny, takŝe na wodne. Uwaga: W pierwszej kolejności naleŝy wyprowadzić poszkodowaną osobę ze skaŝonego chlorkiem Ŝelaza(III) środowiska. UłoŜyć na lewym boku z głową skierowaną w dół. Następstwa wdychania: 1. Zapewnić dopływ świeŝego powietrza. UłoŜyć poszkodowaną osobę w pozycji półleŝącej. 2. W razie potrzeby zapewnić pomoc lekarską. Następstwa połknięcia: 1. Doraźna pomoc przy ostrych zatruciach polega na płukaniu Ŝołądka wodą z dodatkiem duŝej ilości węgla aktywnego i tlenku magnezu, a następnie przez podanie środka przeczyszczającego. 2. Skontaktować się z lekarzem. Kontakt z oczami: 1. Przemywać skaŝone oczy większą ilością letniej wody przez 15 minut, przy wywiniętych powiekach. 2. Zapewnić pomoc okulisty. Kontakt ze skórą: 1. Zdjąć skaŝone ubranie. Oczyścić mechanicznie skaŝoną skórę, przemyć duŝą ilością wody, następnie alkoholem oraz wodą z łagodnym mydłem. 2. W razie potrzeby skonsultować się z lekarzem dermatologiem. 5. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU POśARU Szczególne zagroŝenia: Substancja niepalna.

2 Data wydania: Data aktualizacji: Strona/stron 2/7 Środki gaśnicze: Zalecenia szczegółowe: Zgodne z naturą poŝaru sąsiednich obiektów. Brak 6. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU NIEZAMIERZONEGO UWOLNIENIA DO ŚRODOWISKA Zalecenia ogólne: Środki ochrony osobistej: Zalecenia szczegółowe: W przypadku wydostania się chlorku Ŝelaza(III) do środowiska, skaŝony teren naleŝy wyizolować z otoczenia, a poza jego obręb wyprowadzić osoby postronne. W pierwszej kolejności odciąć źródło skaŝania środowiska. Chronić źródła wody oraz kanalizację. Standardowe. W razie potrzeby chronić drogi oddechowe przed pyłem filtr cząsteczkowy oznaczony kolorem białym i symbolem P. Starać się odciąć źródło skaŝenia środowiska (uszczelnić uszkodzone opakowanie i umieścić w opakowaniu awaryjnym). Zabezpieczenie środowiska: Chronić źródła wody oraz kanalizację. W czasie działań oczyszczających unikać wzbijania się pyłu. W przypadku skaŝenia wód powiadomić odpowiednie władze. Metody utylizacji: Unieszkodliwianie na drodze chemicznej, zgodnie z obowiązującymi przepisami. 7. POSTĘPOWANIE Z SUBSTANCJĄ I MAGAZYNOWANIE JEJ Zapobieganie zatruciom: Podczas stosowania chlorku Ŝelaza(III) nie jeść, nie pić, unikać wdychania pyłów i dymów przestrzegać zasad higieny osobistej, stosować odzieŝ i sprzęt ochrony osobistej, pracować w wentylowanym pomieszczeniu. Zapobieganie poŝarom/wybuchom: Substancja niepalna. Nie wymaga szczególnego trybu postępowania w tym zakresie. Magazynowanie: W oryginalnych, właściwie oznakowanych opakowaniach w magazynie materiałów chemicznych Ŝrących, wyposaŝonych w instalację wentylacyjną. Na terenie magazynu przestrzegać zakazu palenia, spoŝywania posiłków, otwartego ognia i narzędzi iskrzących. Zasady magazynowania określa norma PN-89/C Metody postępowania z odpadami: Za odpad moŝna uznać chlorek Ŝelaza(III), który w Ŝadnej postaci nie nadaje się do zagospodarowania. Odpadowy chlorek Ŝelaza(III) odstawiany jest do wskazanego przez słuŝbę ochrony środowiska miejsca celem utylizacji. 8. KONTROLA NARAśENIA I ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ Rozwiązania techniczne: Ogólne niezbędne do prawidłowego przewozu, magazynowania i stosowania chlorku Ŝelaza(III). Sprawna wentylacja. Osobiste wyposaŝenie ochronne: Ręce: Oczy: Drogi oddechowe: Skóra i ciało: Ogólne środki ochrony: Ochrony zbiorowe: Rękawice robocze. Okulary ochronne w szczelnej obudowie. Ochrony dróg oddechowych w przypadku pracy w atmosferze z pyłami chlorku Ŝelaza(III), z filtrem cząsteczkowym oznaczonym kolorem białym i symbolem P2. Ubrania ochronne ze zwartej tkaniny. Fartuchy ochronne. Wentylacja na stanowiskach pracy w obiektach zamkniętych. Zdroiki w

3 Data wydania: Data aktualizacji: Strona/stron 3/7 Higiena pracy: pobliŝu stanowisk pracy. Obowiązują przepisy ogólne przemysłowej higieny pracy. Zanieczyszczone ubranie wymienić. Po pracy wymyć powierzchnię ciała oraz oczyścić ochrony osobiste. Nie jeść, nie pić, nie palić, nie zaŝywać leków podczas pracy. Zapobieganie zagroŝeniom: Tam gdzie występuje moŝliwość pojawienia się niebezpiecznych stęŝeń pyłów pochodzących z chlorku Ŝelaza(III) wprowadzić zraszanie rozproszoną wodą. Obowiązujące w Polsce najwyŝsze dopuszczalne stęŝenie (mg/m 3 ) w środowisku pracy: Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia r. (Dz.U. Nr 217, poz. 1833) w sprawie najwyŝszych dopuszczalnych stęŝeń i natęŝeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy ze zmianą z dnia r. (Dz.U. 212 poz. 1769) NDS 10 mg/m 3 jak dla nietrujących pyłów przemysłowych. 9. WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNE Masa cząsteczkowa: 162,21 g/mol Postać fizyczna, barwa, zapach: W warunkach normalnych chlorek Ŝelaza(III) bezwodny jest ciałem stałym, krystalicznym, silnie higroskopijnym o barwie granatowo-zielonej. W świetle odbitym ma barwę zieloną, zaś w świetle przechodzącym barwę czerwoną. Temperatura topnienia: 306 o C (PowyŜej temperatury 120 o C chlorek Ŝelaza(III) bezwodny sublimuje). Temperatura wrzenia: 315oC/1013 mbar Gęstość: 2,898 g/cm3 (20 o C) Gęstość usypowa: ok kg/m3 Rozpuszczalność w wodzie: 919 g/l/20 o C Rozpuszczalność w innych rozpuszczalnikach: Chlorek Ŝelaza(III) bardzo dobrze rozpuszcza się w alkoholu metylowym, alkoholu etylowym, acetonie, eterze i glicerynie. Wartość ph (10 g/l/25 o C): 1,8 Inne: Krystalizując z roztworów wodnych, chlorek Ŝelaza(III) tworzy hydraty, np. FeCl3.6H2O. W roztworach wodnych chlorek Ŝelaza(III) ulega hydrolizie, dzięki czemu roztwory te mają barwę czerwonobrązową i odczyn kwaśny. Chlorek Ŝelaza(III) bezwodny otrzymywany jest przez wprowadzanie chloru do roztworu chlorku Ŝelazawego. Chlorek Ŝelaza(III) bezwodny stosowany jest w hutnictwie do przerobu rud miedziowych i srebrowych, jako zaprawa w farbiarstwie, w przemyśle organicznym jako łagodny środek utleniający i jako środek kondensacyjny przy chlorowaniu, a takŝe jako katalizator, w lecznictwie do tamowania krwi, do wyrobu błękitu berlińskiego, do oczyszczania ścieków i in. Chlorek Ŝelaza(III) stosowany jest równieŝ w lecznictwie. 10. STABILNOŚĆ I REAKTYWNOŚĆ Stabilność i reaktywność: Właściwości korozyjne: W warunkach właściwego przechowywania chlorek Ŝelaza(III) łatwo ulega hydrolizie. Unikać kontaktów z silnymi alkaliami i silnymi kwasami. zauwaŝalne 11. INFORMACJE TOKSYKOLOGICZNE Drogi naraŝenia człowieka: Wdychanie pyłów, spoŝycie, kontakt pyłu z oczami, kontakt ze skórą.

4 Data wydania: Data aktualizacji: Strona/stron 4/7 Informacja ogólna: Nie są jeszcze dobrze poznane wszystkie mechanizmy biochemicznego, toksycznego działania Ŝelaza. Najprawdopodobniej polegają one na blokowaniu enzymów cyklu kwasów trikarboksylowych. Działanie miejscowe: Wdychanie pyłów: Wystąpi podraŝnienie błon śluzowych dróg oddechowych. MoŜe pojawić się ślinienie, ospałość, trudności w oddychaniu, kaszel z bólem w klatce piersiowej. W cięŝszych przypadkach oddech staje się krótszy i pojawia się pienista ślina (obrzęk płuc). Objawy te mogą pojawić się po 4 do 6 godzinach po naraŝeniu. MoŜe teŝ zaistnieć zapalenie płuc. Powoduje oparzenia. Połknięcie: Jest mało prawdopodobne, aby doszło do spoŝycia chlorku Ŝelaza(III), lecz gdy się zdarzy, wystąpią nudności i wymioty, nierzadko fusowate, łącznie z uporczywą, wodnistą biegunką i często ze smolistymi stolcami mogą szybko doprowadzić do zaburzeń wodno-elektrolitowych i wstrząsu z bladością powiek lub sinicą. Oddechy na skutek kwasicy metabolicznej są zwykle szybkie i głębokie. Pojawia się senność, wygórowanie odruchów miotatycznych, drgawki i poszerzenie źrenic poprzedzają wystąpienie śpiączki. Śmierć moŝe nastąpić wśród objawów ostrej niewydolności krąŝenia juŝ w pierwszych 4 6 godzinach od zatrucia lub później, wskutek dołączenia się powikłań zakaźnych, wśród których najczęściej zdarza się zachłystowe zapalenie płuc. Powoduje oparzenia. Kontakt z oczami: Powstaje groźne zaczerwienienie i podraŝnienie. Pojawi się łzawienie. MoŜe zaistnieć poparzenie chemiczne. Ryzyko powaŝnego uszkodzenia oczu. Kontakt ze skórą: Powstają zaczerwienienia i groźne podraŝnienia. MoŜe zaistnieć chemiczne poparzeni z pęcherzami. Powoduje oparzenia. Następstwa zatrucia ostrego: Objawy ostrego nieŝytu Ŝołądkowo-jelitowego występują zwykle w minut od spoŝycia chlorku Ŝelaza(III) bezwodnego. Następstwem są nudności, wodnista biegunka smoliste stolce, kwasica metaboliczna, senność, drgawki, śpiączka. Notowano zejścia śmiertelne, co moŝe nastąpić wśród objawów ostrej niewydolności krąŝenia juŝ w pierwszych 4 6 godzinach od zatrucia lub później, wskutek dołączenia się powikłań zakaźnych, wśród których najczęściej zdarza się zachłystowe zapalenie płuc. U osób, które przeŝyją ostry okres zatrucia, mogą następnie ujawnić się objawy ostrej niewydolności nerek, uszkodzenie wątroby typu marskości lub zwęŝenie odźwiernika. PrzewaŜnie jednak dochodzi do zupełnego wyzdrowienia. Dane toksykologiczne: LC 50(doustnie, szczur) = 900 mg/kg 12. INFORMACJE EKOLOGICZNE Działanie na organizmy wskaźnikowe: Ryby: Działanie rozpuszczonego Ŝelaza sprowadza się zasadniczo do odkładania i zatrzymywania wodorotlenku na alkalicznym śluzie skrzeli ryb, które w ten sposób nie tylko zatyka, lecz równieŝ niszczy przez swoje Ŝrące własności. Przy odczynie ph w granicach 6,5 7,5 małe jeszcze ilości rozpuszczonego Ŝelaza Fe+3, Ale przekraczające 0,9 mg/dm3, bywają śmiertelne. W wodzie o odczynie słabo kwaśnym ( ph = 5,5 6,5 ) nie są szkodliwe nawet nieco większe zawartości Ŝelaza. Rośliny: W wodzie i glebie chlorek Ŝelaza(II) hydrolizuje i utlenia się. Wskutek tego w glebie odkładają się wodorotlenki Ŝelaza przy jednoczesnym wymywaniu związków wapna i potasu, co prowadzi do jej zakwaszenia. NiŜsze organizmy: Po 24 h przetrzymywania Spirogyrae w roztworze melanterytu 1 : 1000 (= 1 g/dm3) mniej więcej połowa komórek niewątpliwie obumarła; roztwór o rozcieńczeniu 1 : (= 100 mg/dm3) wykazywał toksyczność 20-krotnie mniejszą. Stopień zagroŝenia wód: mały 13. POSTĘPOWANIE Z ODPADAMI

5 Data wydania: Data aktualizacji: Strona/stron 5/7 Metody unieszkodliwiania: Zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz.U.62 poz. 628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U.112 poz. 1206) Zawartość opakowania wg: rodzaju inne, nie wymienione odpady Opakowania wg: rodzaju opakowania z tworzyw sztucznych rodzaju opakowania z metalu rodzaju opakowania ze szkła Sposób likwidacji (D10) termiczne przekształcanie odpadów w instalacjach lub urządzeniach zlokalizowanych na lądzie. ZuŜyte opakowania dostarczać do uprawnionych do ich przerabiania przedsiębiorstw. Opakowania opróŝnić całkowicie. 14. INFORMACJE O TRANSPORCIE Numer UN(ONZ) : 1773 Chlorek Ŝelazowy bezwodny Klasa RID/ADR/IMO: 8 Kod klasyfikacyjny C2 Ilości ograniczone: LQ24 Grupa pakowania: III Numer rozpoznawczy zagroŝenia: 80 Nalepki ostrzegawcze wg ADR/RID Nr 8: 15. INFORMACJE DOTYCZĄCE PRZEPISÓW PRAWNYCH Substancja została zaklasyfikowana jako niebezpieczna zgodnie z obowiązującym prawem. Na etykietach naleŝy umieścić następujące informacje: Symbole ostrzegawcze na opakowaniach jednostkowych Napis ostrzegawczy na opakowaniach jednostkowych R 22 R 34 S 1/2 S 26 S 36/37/39 S 45 Zwroty wskazujące rodzaj zagroŝenia Działa szkodliwie po połknięciu. Powoduje oparzenia. C Produkt Ŝrący. Zwroty określające warunki bezpiecznego stosowania Przechowywać pod zamknięciem i chronić przed dziećmi. Zanieczyszczone oczy przemyć natychmiast duŝą ilością wody i zasięgnąć porady lekarza. Nosić odpowiednią odzieŝ ochronną, odpowiednie rękawice ochronne i okulary lub ochronę twarzy. W przypadku awarii lub jeŝeli źle się poczujesz, niezwłocznie zasięgnij porady lekarza, jeŝeli to moŝliwe, pokaŝ etykietę. Kartę wykonano zgodnie z:

6 Data wydania: Data aktualizacji: Strona/stron 6/7 Ustawą o substancjach i preparatach chemicznych z dnia r. (Dz.U.11 poz. 84; z późniejszymi zmianami) Rozporządzeniem w sprawie karty charakterystyki substancji niebezpiecznej i preparatu niebezpiecznego. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 3 lipca 2002 r. (Dz. U. Nr 140, poz. 1171) ze zmianą z dnia r. (Dz.U. 2 z 2005r. poz.2) Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia r w sprawie wykazu substancji niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem ZAŁĄCZNIK (Dz.U.201 poz.1674), (29ATP). Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia r. w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych (Dz. U. Nr 173, poz z późniejszymi zmianami). Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia r. w sprawie kryteriów i sposobu klasyfikacji substancji i preparatów chemicznych (Dz. U. Nr 171, poz z późniejszymi zmianami). Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia r. (Dz.U. Nr 217, poz. 1833) w sprawie najwyŝszych dopuszczalnych stęŝeń i natęŝeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy ze zmianą z dnia r. (Dz.U. 212 poz.1769) Ustawą z dnia r. o odpadach (Dz.U.62 poz.628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U.112 poz.1206). Ustawą z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych. (Dz.U nr 63 poz. 638) Klasyfikacją towarów niebezpiecznych zgodnie z Umową Europejską dotyczącą międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych (ADR). Ustawą z dnia 28 października 2002 r. o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych (Dz. U nr 199 poz. 1671) z późniejszymi zmianami. Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U nr 169 poz. 1650) z późniejszymi zmianami. Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia roku w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych (Dz. U. z 2005r. Nr 11, poz. 86). Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia r. w sprawie zasadniczych wymagań dla środków ochrony indywidualnej (Dz. U. Nr 259, poz. 2173). Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U nr 169 poz. 1650) z późniejszymi zmianami. Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia roku w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych. (Dz. U. z 2005r. Nr 11, poz. 86). Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia r. w sprawie zasadniczych wymagań dla środków ochrony indywidualnej (Dz. U. Nr 259, poz. 2173). 16. INNE INFORMACJE Chemiczne określenie produktu: R 22 R 34 Normy na sprzęt ochronny: Chlorek Ŝelaza(III) Symbol ostrzegawczy na opakowaniach jednostkowych Działa szkodliwie po połknięciu Powoduje oparzenia. PN-EN 141:2002 Sprzęt ochrony układu oddechowego. Pochłaniacze i filtropochłaniacze, wymagania, badanie, znakowanie; PN-EN 344:1996 Wymagania i metody badania obuwia bezpiecznego, ochronnego i zawodowego do uŝytku w pracy. Zmiana A1; PN-EN 166:2002 (U) Ochrona indywidualna oczu. Wymagania; PN-EN 374-3:2004 (U) Rękawice chroniące przed chemikaliami i mikroorganizmami. Wyznaczanie odporności na przenikanie chemikaliów; PN-EN 466:1998 OdzieŜ ochronna. Ochrona przed ciekłymi chemikaliami. Wymagania dotyczące odzieŝy chroniącej przed chemikaliami z połączeniami nieprzepuszczającymi cieczy (typ 3); Powietrze na stanowiskach pracy PN-EN 1540:2004 Powietrze na stanowiskach pracy. Terminologia

7 Data wydania: Data aktualizacji: Strona/stron 7/7 PN-EN 689:2002 Powietrze na stanowiskach pracy. Wytyczne oceny naraŝenia inhalacyjnego na czynniki chemiczne przez porównanie z wartościami dopuszczalnymi i strategia pomiarowa. Uwaga: UŜytkownik ponosi odpowiedzialność za podjęcie wszelkich kroków mających na celu spełnienie wymogów prawa krajowego. Informacja zawarta w powyŝszej karcie stanowi opis wymogów bezpieczeństwa uŝytkowania preparatu. UŜytkownik ponosi całkowitą odpowiedzialność za określenie przydatności produktu do określonych celów. Zawarte w niniejszej karcie dane nie stanowią oceny bezpieczeństwa miejsca pracy uŝytkownika. Karta charakterystyki nie moŝe być traktowana jako gwarancja właściwości preparatu. Produkt nie moŝe być uŝywany bez pisemnej zgody w Ŝadnym innym celu aniŝeli podanym w p.1 karty charakterystyki. Karta charakterystyki jest bezpośrednio przekazywana dystrybutorowi produktu, bez zapewnień lub gwarancji co do kompletności bądź szczegółowości odnośnie do wszystkich informacji lub zaleceń w niej zawartych. Kartę wykonano w Przedsiębiorstwie EKOS S.C Gdańsk, al. Grunwaldzka 209, tel/fax: (0-58) , ekos@ekos.gda.pl na podstawie informacji i konsultacji uzyskanych od Zamawiającego oraz materiałów z własnej bazy danych. Informacje zawarte w niniejszej karcie charakterystyki są zgodne z aktualnym stanem naszej wiedzy i spełniają warunki prawa krajowego oraz Unii Europejskiej. Informacje zawarte w niniejszej karcie charakterystyki nie są gwarancją parametrów technicznych czy przydatności do określonych zastosowań. * * * * *