Występowanie wybranych gatunków szkodników wtórnych na terenach nękanych przez klęski Ŝywiołowe. T. Jabłoński, G. Tarwacki, S.

HTML
DOWNLOAD

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Występowanie wybranych gatunków szkodników wtórnych na terenach nękanych przez klęski Ŝywiołowe. T. Jabłoński, G. Tarwacki, S."

Nadzieja Madej
5 lat temu
Przeglądów:

1 Występowanie wybranych gatunków szkodników wtórnych na terenach nękanych przez klęski Ŝywiołowe T. Jabłoński, G. Tarwacki, S. Ślusarski

2 Szkody abiotyczne Szkody wyrządzane przez czynniki klimatyczne powtarzają się ze znaczną, rosnącą w ostatnich latach, częstotliwością. Dostępne dane wskazują, Ŝe nasilenie tych szkód jest zazwyczaj katastrofalne. Intensywność szkód wyraŝona miąŝszością uszkodzonych lub powalonych drzew jest liczona w milionach m 3 (w okresie ponad 34,7 mln m 3 ). 6,00 złomy i wywroty [mln. m 3 ] 5,00 4,00 3,00 2,00 1,00 0, / / lata MiąŜszość drewna pozyskanego w ramach cięć przygodnych (złomy i wywroty) w latach

3 Zmienność występowania szkód w lasach Obszar Polski charakteryzuje się znacznym zróŝnicowaniem warunków klimatycznych wywierających wpływ na warunki gospodarki leśnej. ZróŜnicowanie to wynika głównie stąd, Ŝe Polska leŝy w strefie ścierania się wpływów klimatu kontynentalnego z klimatem morskim. Dodatkowo, na warunki klimatyczne terenów górskich wpływa wysokość nad poziomem morza i wystawa stoków. Potrzeba opracowania rejonizacji kraju pod kątem występowania szkód abiotycznych i biotycznych była wielokrotnie tematem dyskusji w środowiskach naukowych od lat 50-tych. Zwracano uwagę na konieczność wyodrębnienia rejonów kraju o róŝnym zagroŝeniu lasów ze strony szkodliwych czynników abiotycznych i biotycznych, w których potrzebne byłoby zróŝnicowane postępowanie hodowlano-ochronne umoŝliwiające powstanie względnie stabilnych drzewostanów.

Rejonizacja występowania szkód w lasach W 1951 r. prof. Nunberg zaproponował podział kraju na 3 strefy zdrowotności lasów. W 1985 r. prof. Koehler opracował strefy zagroŝenia lasów Polski.

Strefy zdrowotności lasów Polski (wg Nunberga [1951]) 1 lasy o niskiej odporności, 2 lasy o średniej odporności, 3 lasy odporne Strefy zagroŝenia lasów

4 Rejonizacja występowania szkód w lasach W 1951 r. prof. Nunberg zaproponował podział kraju na 3 strefy zdrowotności lasów. W 1985 r. prof. Koehler opracował strefy zagroŝenia lasów Polski. W 1991 r. w IBL powstała rejonizacja kraju dzieląca Polskę na strefy zagroŝenia przez wiatr i śnieg opracowana przez prof. Zajączkowskiego. Strefy zdrowotności lasów Polski (wg Nunberga [1951]) 1 lasy o niskiej odporności, 2 lasy o średniej odporności, 3 lasy odporne Strefy zagroŝenia lasów Polski (wg Koehlera [1985]) 1 lasy o niskiej odporności, 2 lasy o średniej odporności, 3 lasy odporne A szkodniki pierwotne, B szkodniki wtórne

5 Metodyka badań Czynniki abiotyczne podlegające analizie: wiatr, śnieg, zakłócenia stosunków wodnych, poŝar, niskie i wysokie temperatury, grad, imisje przemysłowe. Czynniki biotyczne: zespół korników świerkowych [kornik drukarz] drzewostany świerkowe, przypłaszczek granatek drzewostany sosnowe, opiętki [opiętek dwuplamkowy] drzewostany dębowe. AnaIiza danych: STATYSTYKA wielowymiarowe techniki eksploracyjne z wykorzystaniem hierarchicznych [grupowanie metodą aglomeracyjną] i niehierarchicznych metod grupowania [grupowanie metodą k-średnich], GIS analizy przestrzenne [interpolacja, kriging].

6 Wiatr Śnieg i lód Powódź (podtopienia) Sumaryczna powierzchnia drzewostanów w których stwierdzono szkody spowodowane przez wybrane czynniki abiotyczne w latach (dla nadleśnictw)

7 Grad Imisje PoŜary Temperatura

Sosna Sumaryczna miąŝszość złomów i wywrotów sosnowych usuniętych z drzewostanów uszkodzonych przez czynniki abiotyczne w latach 2004-2010

8 Sosna Sumaryczna miąŝszość złomów i wywrotów sosnowych usuniętych z drzewostanów uszkodzonych przez czynniki abiotyczne w latach (dla nadleśnictw) Sumaryczna miąŝszość zasiedlonego drewna sosnowego usuniętego w ramach cięć sanitarnych w latach (dla nadleśnictw)

Świerk Sumaryczna miąŝszość złomów i wywrotów świerkowych usuniętych z drzewostanów uszkodzonych przez czynniki abiotyczne w latach 2004-2010

9 Świerk Sumaryczna miąŝszość złomów i wywrotów świerkowych usuniętych z drzewostanów uszkodzonych przez czynniki abiotyczne w latach (dla nadleśnictw) Sumaryczna miąŝszość zasiedlonego drewna świerkowego usuniętego w ramach cięć sanitarnych w latach (dla nadleśnictw)

10 Dąb Sumaryczna miąŝszość złomów i wywrotów dębowych usuniętych z drzewostanów uszkodzonych przez czynniki abiotyczne w latach (dla nadleśnictw) Sumaryczna miąŝszość zasiedlonego drewna dębowego usuniętego w ramach cięć sanitarnych w latach (dla nadleśnictw)

11 Runowo Kozienice Łopuchówko Syców Wielbark Wipsowo Góra Śląska Krasnystaw Chełm Piaski Włoszczowa Zawadzkie Leśny Dwór Lądek Zdrój Babki Bartoszyce Jugów Spała Milomłyn Iława Węgierska Góra Ostrowiec Korpele Pomorze Olkusz śołędowo Ujsoły Ostrów Mazowiecka Lesko Przemków Józefów Świętoszów Pieńsk Chrzanów Borki Zdrojowa Góra Złocieniec Koniecpol Andrychów Szczecinek Radzyń Podlaski Poddębice Łosie Szczebra Rózanna Międzychód Orneta Gromnik Osusznica Drawno Krasiczyn Marcule Rudka Smardzewice Strzelce Kraj. KrzyŜ Rokita Rymanów Bierzwnik Łupawa Łagów Młynary Piotrków Woziwoda Turek Lidzbark Węgliniec Lubartów Gościeradów Mircze Parciaki Lubliniec Jastrowie Pisz Zagnańsk Jeleśnia Miradz Kalisz Pom. Głogów Przytok Siedlce Złoty Potok Supraśl Kościerzyna Bełchatów Rybnik Solec Kujawski Rozwadów Gdańsk Gniezno Herby Spychowo Rudziniec ŁomŜa Lutowiska Niepołomice Nowogród Lubin Świdwin Jędrzejów Łąck Zielona Góra Oborniki Chotyłów Bytnica Krościenko Włodawa Zdroje Brzeziny Browsk Przysucha Oleśnica Śląska Kobiór Olsztynek Dąbrowa Waliły Międzyrzec Szprotawa Krynki Nurzec Zwierzyniec Karczma Borowa Choczewo Turawa Prudnik Olsztyn Kwidzyn Szubin Międzyzdroje Sokołów Grójec Krosno Torzym Chocianów W ronki Dobrocin Chojnów Łuków Olecko 100*Odl/Odl.maks Grupowanie nadleśnictw metodą hierarchiczną wg powierzchni występowania wybranych czynników abiotycznych

12 Ruszów Chocianów Choszczno Barycz W łoszakowice Marcule Pieńsk Brzeziny Grodzisk Koło Garwolin Kraśnik Henryków Dębica Kańczuga Lubsko Goleniów Międzyzdroje Opoczno Pińczów Skwierzyna Radziwiłłów Czersk Ostrołeka Międzychód Karwin Stąporków Kłodawa Wronki Złoty Potok Brzózka Spychowo Tomaszów Miradz Bogdaniec Kutno Krucz Starachowice Radomsko Świerczyna Bobolice Trzebielino Konin Dąbrowa Cierpiszewo Bełchatów Złocieniec Parciaki Lutowiska Limanowa Bircza Kolbuszowa Nowy Sącz Gromnik Andrychów Nawojowa W isła Kamienna Góra Lwówek Śl. ŚnieŜka Jugów Bystrzyca Myślenice Kolbudy Suwałki Czerwony Dwór Lębork Supraśl W ejherowo Krościenko Krotoszyn Pułtusk Jabłonna Rudka Syców W ołów Kudypy Przedbórz Rudy Raciborskie Rudziniec Zawadzkie Janów Lubelski Olesno GiŜycko śednia Drygały Szczecinek Czarne Człuch. Bielsk Bierzwnik Szubin W yszków Poddębice Łąck Ciechanów Włodawa Międzyrzec Czarniejewo Sarnaki Sokołów Zaporowo Mircze Gołdap Strzałowo Gubin Rybnik Krzeszowice Karnieszewice Dobrocin Niepołomice Tułowice Prószków Mrągowo Zwierzyniec Kaliska Okonek Tuczno Trzcianka Babimost Antonin Kozienice Kalisz Pom. Włocławek Rózanna Krosno Rytel Bolewice Ostrowiec Jastrowie Osusznica Lubichowo Kościerzyna Białogard Gościno Świerklaniec Starogard Waliły Płaska 100*Odl/Odl.maks Grupowanie nadleśnictw metoda hierarchiczną wg miąŝszości drewna zniszczonego przez czynniki abiotyczne i szkodniki wtórne

13 Wisła śmigród Piaski Oleśnica Śląska Katowice St. Jabłonki Przedbórz Kamienna Góra Przemków Lesko Ostrów Mazowiecka Jagiełek Cybinka Pieńsk Chrzanów Zawadzkie Pomorze Złotoryja Kościan Borki Świdnica ŚnieŜka Ustroń Jeleśnia Bielsko Gdańsk Chełm Rudka Durowo Radzyń Podlaski Siedlce Szczebra Zaporowo Strzelce Gołdap Kozienice Henryków Krasnystaw Strzałowo Korpele Głeboki Bród Czerwony Dwór Rudziniec Miastko Ełk Prudnik Jarosław Namysłów Włoszczowa Brodnica Złoczew GiŜycko Przasnysz Brzeziny Browsk Gniezno Szczecinek Lipusz śednia Drygały Bielsk Gryfino Grodzisk Szprotawa Skwierzyna Stąporków TrzebieŜ Łagów Rymanów Dynów StrzyŜów Dębica Andrychów Trzebielino Toruń Lubniewice Wolsztyn Karwin Drawno Turek Płytnica Biłgoraj Ostrołeka Krucz Starachowice Rudnik Manowo Kaczory Chocianów Przymuszewo Bełchatów Lipinki Bydgoszcz Kalisz Rozwadów Lutowiska Płońsk Swiebodzin Szklarska Poręba Babki Brzózka Koło Kutno Łupawa Knyszyn Bardo Piwniczna Łosie Koniecpol BiałowieŜa Białogard Rokita Człuchów Osusznica Olsztynek Krynki Golub-Dobrzyń Rytel Czarnobór Okonek Sarbia Trzcianka Człopa Gniewkowo Połczyn Zdrój Choszczno Olsztyn Marcule Przytok Bierzwnik Złotów Gościeradów Antonin Biała Podlaska Narol Kluczbork Płaska Kaliska 100*Odl/Odl.maks Grupowanie nadleśnictw metodą hierarchiczną wg powierzchni występowania wybranych czynników abiotycznych i miąŝszości drewna zniszczonego przez czynniki abiotyczne i szkodniki wtórne

14 Grupowanie nadleśnictw metoda nie hierarchiczną wg powierzchni występowania wybranych czynników abiotycznych i miąŝszości drewna zniszczonego przez czynniki abiotyczne i szkodniki wtórne powierzchnia [ha] miąższość [m3] szwt szkodniki wtórne czab czynniki abiotyczne grupa 1 grupa 6 grupa 8 grupa 4 grupa 7 grupa 2 grupa 5 grupa 3 grad imisje temp pożary śnieg wiatr woda Suma So_szwt So_czab Św_szwt Św_czab Db_szwt Db_czab Suma liczba nadleśnictw

15 Grupowanie nadleśnictw metodą niehierarchiczną [k-średnich] wg powierzchni występowania wybranych czynników abiotycznych i miąŝszości drewna zniszczonego przez czynniki abiotyczne i szkodniki wtórne

16 Podsumowanie Grupowanie nadleśnictw metodą niehierarchiczną [k-średnich] wg powierzchni występowania wybranych czynników abiotycznych i miąŝszości drewna zniszczonego przez czynniki abiotyczne i szkodniki wtórne

17 Podsumowanie Zgromadzone dane [dla nadleśnictw] i zastosowane metody analityczne pozwoliły na wyodrębnienie 8 stref obciąŝenia lasów przez czynniki abiotyczne i szkodniki wtórne do których. Głównymi czynnikami róŝnicującymi były huraganowe wiatry, intensywne opady śniegu i oblodzenia, zakłócenia stosunków wodnych (susze i powodzie). WzmoŜone występowanie szkodników wtórnych koncentruje się na terenach nadleśnictw najsilniej obciąŝonych szkodami powodowanymi przez ww. czynniki abiotyczne. W celu potwierdzenia i precyzyjnego wyznaczenia granic poszczególnych stref zagroŝenia wskazane jest uwzględnienie danych obejmujących dłuŝszy okres czasu oraz uwzględniających skład gatunkowy drzewostanów w poszczególnych nadleśnictwach. Wyznaczenie stref obciąŝenia przez czynniki abiotyczne i szkodniki wtórne jest podstawą do opracowania lokalnych lub regionalnych programów postępowania hodowlano-ochronnego [niestandardowego] w drzewostanach permanentnie zagroŝonych przez zespół czynników abiotycznych i biotycznych. Istnieje uzasadniona potrzeba weryfikacji opracowanych dotychczas rejonizacji obciąŝenia drzewostanów przez szkodliwe czynniki abiotyczne i biotyczne.

18 Dziękuję za uwagę

Podobne dokumenty

LISTA NADLEŚNICTW, KTÓRE W ROKU 2008 KORZYSTAŁY Z DOTACJI

LISTA NADLEŚNICTW, KTÓRE W ROKU 2008 KORZYSTAŁY Z DOTACJI W RAMACH PROGRAMU ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH Nadleśnictwo Augustów 12342,8 Nadleśnictwo Babimost 56647,66 Nadleśnictwo Baligród 13695,19 Nadleśnictwo