Warszyn. gmina: Dolice, powiat: stargardzki INFORMACJE SZCZEGÓŁOWE

Transkrypt

1 Warszyn gmina: Dolice, powiat: stargardzki INFORMACJE SZCZEGÓŁOWE Warszyn to wieś położona w gminie Dolice, w powiecie stargardzkim i w województwie zachodniopomorskim. Wieś leży na Równinie Pyrzycko-Stargardzkiej i Pojezierzu Ińskim, nad Strzelicą (prawym dopływem Płoni). Jest to typowa ulicówka, zabudowania mieszkalne umiejscowione są po obu stronach drogi, z kościołem jako centralnym punktem wsi. Miejscowość położona jest 21 km na południowy wschód od Dolic (siedziby gminy) i 41 km na południowy wschód od Stargardu Szczecińskiego (siedziby powiatu) oraz 80 km od Szczecina (stolica województwa). Ponadto z Warszyna do Suchania jest 37 km, do Przywodzia 8 km, do Lipian 32 km, do Recza 34 km, do Choszczna 20 km, do Pyrzyc 28 km oraz do Barlinka 18 km, do Dobiegniewa 54 km. Transport lokalny na trasie Dobropole Pyrzyckie (12 km) Stargard Szczeciński zapewniony jest przez lokalnego przewoźnika bus (Transa Bus). Za komunikację odpowiedzialny jest również PKS, zapewnia on połączenia w regionie, głównie ze Stargardem Szczecińskim i Szczecinem. DATA UTWORZENIA LICZBA MIESZKAŃCÓW 283 ( ) KODY POCZTOWE SYSTEM IDENTYFIKATORÓW I NAZW MIEJSCOWOŚCI (SIMC) Nawiguj Pokaż na mapie Dodaj do planu podróży Obecnie w Dolicach (21 km) i Kolinie (26 km) znajdują się stacje kolejowe linii Szczecin Stargard Szczeciński. Natomiast w Ziemomyślu (28 km), Strzebielewie Pyrzyckim (30 km) oraz Morzycy (22 km) znajdują się przystanki kolejowe. Pierwsza historyczna wzmianka dotycząca Warszyna odnosi się do roku 1236 r. Wówczas książę wielkopolski Władysław Odonic nadał ją cystersom z Kołbacza. W średniowieczu Warszyn leżał niemalże na granicy Księstwa Pomorskiego z Marchią Brandenburską, nigdy jednak nie stał się własnością Marchii. W XIV w. miejscowość była lennem rycerskim rodzin Bredelowów i von Güntersbergów. W 1406 r. Jakub von Güntersberg z Laskówka za zgodą opata sprzedał czynsz z 6 łanów w Warszynie Janowi Henselemu. W 1474 r. ¼ wsi posiadali bracia Günter, Szymon, Dietrich i Teres

2 von Koesekowie. Ich majątek obejmował kuźnię, dwór, 1½ łanu, prawo do pełnego sądownictwa oraz trzy gospodarstwa chłopskie i dochody z młyna oraz karczmy. W 1513 r. Ryszard Brederlow sprzedał cystersom z Kołbacza 12 łanów lennych z młynem. Jednocześnie Tomasz von Brederlow był zobowiązany do wystawienia księciu pomorskiemu 4 konnych jeźdźców na czas wojny. W 1528 r. właścicielem części wsi był Dynniges Plontzick, który posiadał 30 chłopów i dzierżawił od Dingesa von Brederlowa 8 łanów. W 1529 r. rodzina von Eickstedtów otrzymała ekspektatywę (wierzytelność przyszłą) na dobra ziemskie należące do Joachima i Hansa von Brederlowów. W 1535 r. w wyniku reformacji i sekularyzacji dóbr kościelnych miejscowość weszła w skład domeny książęcej. W 1566 r. właścicielem całej wsi była rodzina von Eickstedtów. W 1628 r. miejscowość obejmowała: 39 łanów chłopskich, 1 zagrodnika, 2 młynarzy, 2 karczmarzy, 2 owczarzy, 1½ pastucha, 1 tkacza, 1 piekarza, 2 rzemieślników i 2 pastuchów owczarzy i kuźnię. W 1637 r. umarł książę Bogusław XIV, wraz z którym wygasła dynastia Gryfitów, panująca przeszło 500 lat na Pomorzu. Ponadto w czasie wojny trzydziestoletniej ( ) Warszyn przeszedł w ręce szwedzkie. Jednak już po pokoju westfalskim w 1648 r. Warszyn stał się własnością Brandenburgii. Następnie od 1701 r. wieś należały do Królestwa Prus, a potem od 1871 r. do Cesarstwa Niemieckiego. W XVIII w. właścicielem wsi była rodzina von Brederlowów. W 1810 r. właścicielem wsi był Ruth ze Szczecina, później w 1834 r. jego pasierb Karol Rudolf Bohtz. W 1840 r. majątek należał do Henryka von Enckevorta, od 1853 r. do jego syna Gustawa Henryka von Enckevorta. W połowie XIX w. do majątku razem z przysiółkiem Strzelno należało: 19 domów, młyn, cegielnia, karczma i 25 budynków gospodarczych. Do wsi należało: 14 budynków mieszkalnych, 3 przemysłowe, 28 budynków gospodarczych, 5 gospodarstw chłopskich, tartak i kuźni. W 1911 r. właścicielem majątku był Heinrich von Enckevort. W 1939 r. właścicielem był Bernhard von Enckevort, a jego majątek obejmował ha ziemi. W chwili wybuchu II wojny światowej wieś zamieszkiwało 352 mieszkańców w 83 gospodarstwach domowych. Od 1945 r. Warszyn znajduje się w granicach Polski.

3 Główną atrakcją turystyczną wsi jest kościół salowy z kostki granitowej wybudowany w XIII w. na planie prostokąta. Portale kościoła wyróżniają się uskokami o ostrołukowych ościeżach. W oknach ściany północnej można oglądać zachowane witraże z XIX w., a na drewnianej wieży dwa dzwony z XVI w. (o średnicy 1,18 m). Niestety z zabytkowego wystroju wnętrza pozostało niewiele, przede wszystkim drewniany barokowy ołtarz główny z XVIII w. Pierwotnie był to ołtarz ambonowy, po 1949 r. w centralnej części ołtarza wstawiono współczesną figurę św. Antoniego Padewskiego. Organy, ogrzewanie kościelne i część ławek zostały wywiezione do kościoła w pobliskich Pełczycach zaraz po II wojnie światowej. Drewniana wieża kościoła zwieńczona jest barokowym hełmem z 8-boczną latarnią (remontowana w 2013 r.). Obecnie kościół filialny pw. św. Antoniego z Padwy. Kościół w Warszynie należy do Parafii pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Dobropolu Pyrzyckim. Przy kościele istnieje dawny cmentarz ewangelicki otoczony kamiennym, piętnastowiecznym murem z ozdobnymi bramkami i kamienno-ceglaną bramą. Nekropolia jest nieczynna, a założona została na rzucie prostokąta o powierzchni 0,2 ha. Warto odwiedzić również dziewiętnastowieczną neogotycką murowaną wieżę widokową z rozebranego, starego pałacu przy drodze do Brzeziny. W miejscowości znajduje się dwukondygnacyjny pałac zbudowany na początku XX w. w stylu neobaroku, wyremontowany w 1980 r. i po pożarze w roku 1987 ponownie odbudowany. Jest to budynek zbudowany na rzucie prostokąta i przykryty dachem kopertowym. W środkowej i wschodniej elewacji znajdują się trzyosiowe ryzality. Ryzalit frontowy jest ujęty po bokach toskańskimi kolumnami i zwieńczony trójkątnym tympanonem z herbem szlacheckim z Orłem Polskim (świadectwem pochodzenia żony byłego właściciela), pośrodku znajduje się wejście do budynku. Pałac jest po pełnej modernizacji. Obiekt niestety dostępny tylko z zewnątrz. Spośród zachowanej historycznej zabudowy podwórza folwarcznego walory zabytkowe posiadają: spichlerz, stajnia, gorzelnia, owczarnia oraz dom zarządcy, a także dwojaki i czworaki wybudowane

4 niegdyś dla pracowników miejscowego majątku. Obok budynku domu zarządcy, po jego południowo-wschodniej stronie, znajduje się park pałacowy z początku XIX w. o powierzchni 10 ha z neogotycką wieżą zegarowo-widokową z XIX w. W parku umiejscowione są grobowce rodziny von Enckevort (niestety zdewastowane), ostatnich niemieckich właścicieli folwarku w Warszynie. Wśród nich odnaleźć można nagrobek porucznika Alberta von Enckevort, który zginął 25 października 1917, podczas ofensywy niemieckiej we Francji. Na płycie nagrobnej można odczytać pisane po niemiecku słowa: "Miłość pokona wszystko...". Prowadząca z Warszyna do Płońska aleja obsadzona jest lipami szerokolistnymi, natomiast do Płotna osadzona jest lipami drobnolistnymi. Przez Warszyn przechodzi Szlak Równiny Pyrzyckiej. Prowadzi on przez Pyrzyce, Brzesko, Przelewice, Płońsko, Wołdowo, Warszyn, Brzezina, Sądów i Choszczno. Na trasie wędrowców czeka wiele atrakcji, m.in. przepiękne krajobrazy polne i leśne oraz zwiedzanie mijanych miejscowości. Podstawowym kierunkiem gospodarczym mieszkańców wsi Warszyn jest rolnictwo. Baza lokalowa jest niewielka. We wsi najlepiej zatrzymać się u prywatnych właścicieli oferujących wynajmowanie turystom prywatnych kwater. Działa również kilka gospodarstw agroturystycznych. Również zaplecze gastronomiczne jest skromne i głównie opiera się na posiłkach serwowanych przez prywatnych gospodarzy. Media Lokalizacja +

5 Dane mapy OpenStreetMap CC BY-SA, WODGIK Szczecin KOMENTARZE Zaloguj się, aby dodać komentarz. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego na lata