Ogólnopolski Konkurs Wiedzy Biblijnej. Przez wiarę i chrzest do świadectwa Teksty źródłowe Teksty źródłowe

Transkrypt

1 Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu Najnowszy przekład z języków oryginalnych z komentarzem Ogólnopolski Konkurs Wiedzy Biblijnej Edycja 2012/ /2014 Przez Od Chrystusa, wiary Abrahama z Chrystusem, do wiary w Kościoła Chrystusie. Przez wiarę i chrzest do świadectwa Teksty źródłowe Teksty źródłowe Opracował Zespół Biblistów Polskich z inicjatywy Towarzystwa Świętego Pawła Wszelkie prawa zastrzeżone Edycja Świętego Pawła

2 Pierwsza i Druga Księga Królewska Wprowadzenie Okoliczności powstania oczątkowo Pierwsza i Druga Księga Królewska stanowiły jedno dzieło, a ich podział, Pdokonany nieco sztucznie i arbitralnie pod wpływem przekładów greckich i łacińskich, przerywa bieg opisywanych w nich zdarzeń. Według powszechnej opinii obie księgi tworzyły część większego zbioru, zwanego Dziełem Deuteronomistycznym (zob. Wprowadzenie do ksiąg historycznych). Jego autorzy, przedstawiając historię Izraela, obejmującą okres od ostatnich lat życia Dawida i wstąpienia na tron Salomona aż do zniszczenia Jerozolimy i wygnania babilońskiego w 586 r. przed Chr., korzystali prawdopodobnie z wielu źródeł znanych z ustnej tradycji lub dostępnych w archiwach królewskich. Należały do nich przede wszystkim kroniki: króla Salomona, królów Izraela i królów judzkich. Równie ważnym materiałem były opowieści zaczerpnięte z tradycji prorockich: cykl opowiadań o Eliaszu i Elizeuszu (1Krl 17 2Krl 9), opis działalności proroka Izajasza (2Krl 18,17 20,19, por. Iz 36 39) oraz pojedyncze relacje o prorokach (1Krl 11,29-39; 13,1-32; 14,1-16; 20,35-43; 22,7-28). W całości Księgi Królewskie stanowią dobrze przemyślaną i starannie zaplanowaną kompozycję. W historię rządów poszczególnych królów umiejętnie wpleciono wystąpienia proroków. Dzięki temu historia polityczna Izraela na każdym etapie została poddana religijnej ocenie prorockiego słowa. W wyborze i prezentacji poszczególnych wydarzeń znajduje wyraz głębokie przekonanie, że bieg historii zależy od posłuszeństwa lub nieposłuszeństwa Bogu Izraela i Jego przykazaniom. A ponieważ większość władców okazała się niewierna, nieszczęścia, które spotkały naród wybrany, były nieuniknione. Jedynym władcą zasługującym na miano króla, który rządził zgodnie z wolą Bożą, był Dawid. To według wzoru jego postępowania oceniano później rządy pozostałych królów (np. 1Krl 3,14). Przedstawiany przez autora krytyczny obraz historii Izraela, oprócz przytoczonych faktów, zawiera także bardzo wyraźne elementy dydaktyczne. Obejmują one pouczenia skierowane do czytelników, aby nie powtarzali błędów przodków i starali się budować swoją przyszłość na wierności Bogu i Jego Prawu. Treść i teologia Pierwsza i Druga Księga Królewska opowiadają o tym okresie historii narodu wybranego, w którym istniał on jako zjednoczona, a później podzielona monarchia. Zjednoczone królestwo osiąga w X w. przed Chr. wspaniały rozkwit gospodarczy i kulturalny pod rządami Salomona (1Krl 1 11). Błędna polityka jego syna, Roboama, doprowadza do podziału na Królestwo Północne (Izrael) oraz Królestwo Południowe (Juda). Dzieje obydwu królestw, aż do upadku Izraela w 722 r. przed Chr., opowiedziano w synchronicznej relacji (1Krl 12 2Krl 17). Opis panowania każdego władcy ujęto w formę powtarzającego się schematu. Na początku podaje się notatkę chronologiczną o dacie wstąpienia na tron i okresie

3 648 rządów w odniesieniu do panowania króla w sąsiednim królestwie. Dalej następuje ocena danego króla, dokonana z perspektywy jego stosunku do kultu Boga Izraela. Królowie Izraela, bez wyjątku, ukazani zostają jako kontynuatorzy grzechu Jeroboama (1Krl 12,25-33). Królów judzkich przedstawia się zawsze w odniesieniu do wzorca, jakim był król Dawid. Na końcu opisu panowania poszczególnych władców zamieszcza się notę o śmierci króla i podaje się imię jego następcy. Po zdobyciu Królestwa Północnego przez Asyrię w 722 r. przed Chr. (2Krl 17) Królestwo Judy istnieje jeszcze przez niecałe 150 lat, do momentu zburzenia Jerozolimy przez Babilończyków w 586 r. przed Chr. (2Krl 18 25). W tym czasie ma miejsce wydarzenie ogromnej wagi. W okresie panowania króla Jozjasza w świątyni jerozolimskiej odnaleziono księgę Prawa (2Krl 22,3-10), co dało początek gruntownej reformie religijnej przeprowadzonej w całym kraju (2Krl 23,1-25). Działania reformatorskie nie zapobiegły jednak ostatecznemu upadkowi Królestwa Południowego (2Krl 23,26n). Historię królów ukazano w porządku chronologicznym, ale Księgi Królewskie nie są zwykłą kroniką rejestrującą imiona poszczególnych władców i najważniejsze wydarzenia z okresu ich panowania. Niektórym postaciom poświęcono więcej uwagi, inne potraktowano krótko i zdawkowo. Najobszerniej autor opisuje władców, którzy odegrali decydujące role w historii monarchii izraelskiej: Salomona na początku (1Krl 3 11) i Jozjasza przy końcu (2Krl 22 23). Pierwszy zostaje ukazany jako uosobienie mądrości (1Krl 3,4-15), drugi jako ten, który wypełnił słowa zapisane w księdze Prawa (2Krl 23,24). Pomiędzy nimi centralne miejsce zajmuje cykl opowiadań poświęcony prorokom: Eliaszowi (1Krl 17 19;21; 2Krl 1) i Elizeuszowi (2Krl 2 9; 13,14-20). Rozdziały początkowe (1Krl 1 2) tworzą prolog, a końcowe (2Krl 24 25) epilog. Historia opowiedziana w Księgach Królewskich niesie przede wszystkim ważne przesłanie religijne. W opisie działalności Salomona podkreśla się jego mądrość, która w późniejszej tradycji stała się przysłowiowa i uczyniła go najważniejszym w Biblii symbolem mądrości (Prz 1,1; 10,1; Mt 12,42; Łk 11,31). Przejawem tej mądrości była nie tylko umiejętność wydawania sprawiedliwych wyroków (1Krl 3,16-28) i splendor jego władzy królewskiej (1Krl 4,1-58; 9,10-28; 10,14-29), ale także wspaniałość wzniesionej przez niego świątyni i sprawowanego w niej kultu (1Krl 6 8). Jednak ostatnie lata życia Salomona, jak również rządy większości późniejszych królów, to dzieje odstępstwa od wiary w jedynego Boga Izraela, który ciągle upominał swój naród, niestrudzenie posyłając mu proroków. Wymagania dotyczące wiary w Boga jedynego oraz jedności kultu i świątyni stały się programem szeroko zakrojonej reformy religijnej, podjętej dopiero pod koniec epoki monarchii przez króla Jozjasza (2Krl 22n). Odnawiając przymierze z Bogiem, zobowiązał się on wraz z całym ludem wprowadzić w życie wszystkie zalecenia, zawarte w odnalezionej przez kapłana Chilkiasza księdze Prawa (2Krl 23,3). Prawdopodobnie była to Księga Powtórzonego Prawa, według której jedynym miejscem, gdzie można było oddawać cześć Bogu, była świątynia jerozolimska. Jej centralną rolę podkreślają nie tylko szczegółowe opisy, dotyczące jej budowy i wyposażenia (1Krl 6 8), ale przede wszystkim podejmowane przez niektórych królów judzkich reformy religijne, polegające na usunięciu elementów pogańskiego kultu sprawowanego w wielu przygodnych miejscach (1Krl 15,11-13; 2Krl 18,3-6). W ich świetle całą historię Izraela należy widzieć z perspektywy posłuszeństwa pierwszemu przykazaniu Dekalogu, nakazującemu oddawanie czci wyłącznie Bogu Izraela (Pwt 5,7).

4 649 Pierwsza Księga Królewska 1. Królewska 1,1-13 Walka o następstwo tronu Spisek Adoniasza i interwencja proroka Natana 1 Król Dawid był już stary i bardzo niedołężny. Mimo okryć, 1 którymi go otulano, nie mógł się rozgrzać. 2 Jego słudzy poradzili mu wówczas: Należy wyszukać naszemu panu, królowi, młodą dziewczynę, dziewicę, która by mu usługiwała, pielęgnowała go i spała z nim, a wtedy nasz pan, król, będzie mógł się rozgrzać. 3 W całym Izraelu s szukano pięknej dziewczyny, aż znaleziono Szunemitkę Abiszag, którą przyprowadzono do króla. 4 Dziewczyna była nadzwyczaj piękna. Pielęgnowała króla i usługiwała mu, lecz król nie współżył z nią a. 5 Wtedy Adoniasz b, syn Chaggity, zaczął się wywyższać i mówić: Ja będę królem. Sprawił sobie rydwany, konie i straż przyboczną złożoną z pięćdziesięciu ludzi, którzy mu wszędzie towarzyszyli. 6 Jego ojciec nigdy go nie upomniał: Dlaczego tak się zachowujesz?, ponieważ Adoniasz był wyjątkowo przystojny i urodził się zaraz po Absalomie. 7 Adoniasz przeprowadził rozmowy z Joabem, synem Serui, i Abiatarem, kapłanem, którzy udzielili mu swojego poparcia. 8 Natomiast kapłan Sadok, Benajasz, syn Jojady, i prorok s Natan oraz Szimei i Rei, a także dowódcy Dawida nie przyłączyli się do Adoniasza c. 9 Adoniasz złożył wtedy w ofierze s owce, woły i utuczone cielce przy kamieniu Zochelet d, blisko źródła Rogel e. Zaprosił tam wszystkich swoich braci, synów królewskich i wszystkich przedstawicieli Judy s, będących urzędnikami króla. 10 Ale proroka Natana, Benajasza i dowódców wojska oraz swojego brata Salomona nie zaprosił. 11 Wówczas prorok Natan zapytał Batszebę, matkę Salomona: Czy nie słyszałaś, że Adoniasz, syn Chaggity, ogłosił się królem, a nasz pan, Dawid, nic o tym nie wie? 12 Chodź, udzielę ci rady, jak masz uratować siebie i swojego syna, Salomona. 13 Idź do króla Dawida i zapytaj go: «Panie a) nie współżył z nią starość Dawida, wyrażająca się w niemożności rozgrzania organizmu i podjęcia współżycia z atrakcyjną, młodą kobietą, wskazuje na brak kondycji fizycznej i faktyczną utratę zdolności sprawowania władzy w państwie. b) Adoniasz po śmierci Amnona (2Sm 13,28nn) i Absaloma (2Sm 18,9-15) Adoniasz był najstarszym żyjącym synem Dawida i w związku z tym on odziedziczył przywilej pierworództwa. c) Jest to ostatni etap walki o następstwo tronu Dawida, w której uczestniczą dwaj pretendenci: Adoniasz i Salomon, popierani przez dwa stronnictwa. d) kamień Zochelet zwany także kamieniem węża. Chodzi tu o słup graniczny, którym prawdopodobnie był kamień poświęcony bóstwu, przedstawianemu jako wąż. Stał blisko źródła Rogel, czyli znajdował się w pobliżu wschodniej części doliny Cedronu. e) źródło Rogel źródło to znajdowało się za południowymi murami Jerozolimy. 1Krl Spisek Adoniasza i interwencja proroka Natana. Panowanie króla Dawida powoli zbliża się do końca. Podeszły wiek oraz problemy zdrowotne coraz wyraźniej wskazują, że Dawid traci zdolność rządzenia krajem. Trudno w całej starożytnej literaturze Bliskiego Wschodu spotkać podobny obraz, ukazujący w tak realistyczny sposób starość i związaną z nią niedołężność władcy. Autor natchniony nie boi się jednak przedstawiać Dawida, największego spośród władców Izraela, jako zwykłego człowieka, poddanego naturalnym procesom starzenia się i umierania. Bliska perspektywa śmierci Dawida sprawiła, że w Izraelu rozpoczęła się dyplomatyczna walka o następstwo tronu. Jako pierwszy pretensje do władzy królewskiej zgłosił Adoniasz, który pozyskał sobie poparcie wielu wpływowych ludzi z otoczenia Dawida i samozwańczo ogłosił się nowym królem. Nie było to jednak zgodne z wolą Boga, który miał inny zamysł co do następstwa tronu. Przez proroka Natana zainicjował więc działania, które mają doprowadzić do przekazania władzy Salomonowi, synowi Batszeby.

5 1. Królewska 1,14-30 a) Obrzędowi składania ofiary towarzyszyła wielka uczta, która była znakiem wspólnoty człowieka z Bogiem (Wj 24,1- -11). Ilość zwierząt ofiarnych wyrażała nie tylko bogactwo, ale także potęgę składającego ofiarę (1Krl 8,62-65). b) Kwestia następstwa tronu nie była regulowana żadnym przepisem prawnym i dlatego wskazanie następcy tronu należało do aktualnie panującego władcy. 650 mój, królu, czyż nie ty właśnie obiecałeś swojej służebnicy pod przysięgą: Salomon, twój syn, będzie po mnie królem i zasiądzie na moim tronie. Dlaczego więc zaczął królować Adoniasz?». 14 Kiedy jeszcze będziesz rozmawiać z królem, ja sam wejdę za tobą i potwierdzę twoje słowa. Rozmowa Batszeby z Dawidem 15 Batszeba poszła więc do sypialni króla. Bardzo niedołężnemu już królowi usługiwała Szunemitka Abiszag. 16 Batszeba oddała królowi głęboki pokłon, a on ją zapytał: Czego sobie życzysz?. 17 Odpowiedziała mu: Panie mój, ty obiecałeś swojej służebnicy, przysięgając na Pana s, twego Boga: «Salomon, twój syn, będzie po mnie królem i zasiądzie na moim tronie». 18 Teraz Adoniasz zaczął królować, a ty, panie mój, królu, nawet o tym nie wiesz. 19 Złożył on w ofierze s ogromne ilości wołów, utuczonych cielców i owiec a. Zaprosił wszystkich synów królewskich, kapłana Abiatara oraz Joaba, dowódcę armii; twego zaś sługi Salomona nie zaprosił. 20 A teraz na ciebie, mój panie, królu, patrzy cały Izrael s, abyś sam powiedział, kto będzie następcą tronu po tobie, panie mój, królu b. 21 Kiedy mój pan, król, spocznie obok swych przodków, wówczas ja i mój syn, Salomon, będziemy uznani za winnych. 22 Gdy rozmawiała jeszcze z królem, przybył prorok s Natan. 23 Powiadomiono króla: Prorok Natan czeka. Kiedy Natan stanął przed królem, oddał pokłon twarzą do ziemi 24 i przemówił: Panie mój, królu, pewnie ty powiedziałeś: «Adoniasz będzie królem po mnie i zasiądzie na moim tronie», nieprawdaż? 25 Bo poszedł on dzisiaj i złożył w ofierze ogromne ilości wołów, utuczonych cielców i owiec. Co więcej, zaprosił na ucztę wszystkich synów królewskich, dowódcę armii i kapłana Abiatara. Teraz z nim ucztują i wołają: «Niech żyje król Adoniasz!». 26 Natomiast mnie, twego sługi, kapłana Sadoka i Benajasza, syna Jojady, a także Salomona, twego sługi, nie zaprosił. 27 Czy stało się to na rozkaz mojego pana, króla? Nie powiadomiłeś jednak twego sługi, kto będzie następcą tronu po tobie, panie, mój królu. 28 Na to król Dawid odpowiedział: Wezwijcie do mnie Batszebę. Przyszła więc do króla i stanęła przed nim. 29 Wtedy król przysiągł: Na życie Pana, który mnie ocalił z wszelkiego niebezpieczeństwa, 30 dzisiaj właśnie Rozmowa Batszeby z Dawidem. Obawa przed zamachem stanu skłoniła Natana do zorganizowania spotkania Dawida z Batszebą, która miała poinformować starego króla o śmiertelnym niebezpieczeństwie, jakie w przypadku przejęcia władzy przez Adoniasza groziło jej i przede wszystkim Salomonowi. Batszeba przypomniała także Dawidowi o jego przysiędze, zgodnie z którą to Salomon miał być jego następcą (1Krn 22,6-13). Sytuację przedstawioną przez Batszebę potwierdził także prorok Natan. W związku z tym Dawid musiał ostatecznie rozsądzić, który z jego synów przejmie władzę w Izraelu. Widząc w samozwańczych działaniach Adoniasza podobieństwo do postępowania zbuntowanego Absaloma (2Sm 15), na swego następcę polecił namaścić Salomona.

6 651 spełnię to, co ci przysiągłem na Pana, Boga Izraela, że twój syn Salomon będzie moim następcą i zasiądzie na moim tronie. 31 Batszeba oddała królowi pokłon twarzą do ziemi i powiedziała: Niech żyje na wieki mój Pan, król Dawid!. Salomon następcą Dawida 32 Zaraz potem król Dawid polecił: Wezwijcie do mnie kapłana Sadoka, proroka s Natana i Benajasza, syna Jojady. Kiedy stawili się przed królem, 33 wydał im rozkaz: Weźcie ze sobą gwardię królewską, posadźcie Salomona, mojego syna, na moją własną mulicę a i zaprowadźcie go do źródła Gichon b. 34 Tam kapłan Sadok i prorok Natan namaszczą s go c na króla nad Izraelem s. Potem zagrajcie na trąbie i wołajcie: «Niech żyje król Salomon!». 35 Kiedy powróci z wami w orszaku, zasiądzie na moim tronie i będzie moim następcą. Jemu bowiem rozkazałem, żeby był przywódcą Izraela i Judy s. 36 Wówczas Benajasz, syn Jojady, powiedział: Niech się tak stanie! Niech to potwierdzi sam Pan s, Bóg mojego pana, króla! 37 Jak Pan był z moim panem, królem, tak niech będzie z Salomonem. Niech wyniesie jego tron ponad tron mojego pana, króla Dawida!. 38 Kapłan Sadok, prorok Natan i Benajasz, syn Jojady, oraz Keretyci i Peletyci d poszli i posadzili Salomona na mulicę króla Dawida i zaprowadzili go do źródła Gichon. 39 Kapłan Sadok wziął róg s oliwy z Namiotu e i namaścił Salomona. Zagrano na trąbie, a cały lud zawołał: Niech żyje król Salomon!. 40 Cały lud szedł za nim, a od dźwięku fletów i okrzyków radości aż ziemia drżała. 41 Usłyszał to Adoniasz razem z zaproszonymi gośćmi, gdyż właśnie zakończono ucztę. Joab zaś, słysząc głos trąby, zawołał: Skąd te okrzyki w mieście?. 42 Nie skończył jeszcze mówić, gdy zjawił się Jonatan, syn kapłana Abiatara. Wejdź zaprosił go Adoniasz. Jesteś przecież poważnym człowiekiem i przynosisz dobrą nowinę. 43 Wprost przeciwnie! odparł Jonatan Adoniaszowi. Nasz pan, król Dawid, ustanowił królem Salomona. 44 Posłał go z kapłanem Sadokiem, prorokiem Natanem i Benajaszem, synem Jojady, z gwardią Keretytów 1. Królewska 1,31-44 a) Na mułach jeździli tylko najdostojniejsi przedstawiciele ówczesnego społeczeństwa (2Sm 13,29, 18,9). Gest przekazania przez Dawida swojego muła Salomonowi był publiczną demonstracją jego woli, dotyczącej przekazania właśnie jemu władzy królewskiej. b) źródło Gichon źródło położone poniżej wschodnich murów obronnych starożytnej Jerozolimy, na zachodnim zboczu doliny Cedronu. c) namaszczą go namaszczenie było najważniejszym gestem towarzyszącym ustanowieniu nowego króla. Termin pomazaniec, dosł. mesjasz, odnoszono do wszystkich królów izraelskich, ale w sposób szczególny do Króla Zbawiciela, którym w przyszłości okaże się Jezus Chrystus. d) Keretyci i Peletyci stanowili przyboczną gwardię Dawida, złożoną z cudzoziemskich najemników pochodzących z Krety i Filistei. Dowódcą tej gwardii był Benajasz (2Sm 8,18; 20,7). e) róg oliwy z Namiotu róg lub naczynie ze świętym olejem to jeden ze sprzętów liturgicznych przenośnego sanktuarium ustanowionego przez Dawida, w którym przechowywano Arkę Przymierza (2Sm 6,17). 1Krl Salomon następcą Dawida. Obecność kapłana Sadoka, proroka Natana i dowódcy gwardii królewskiej Benajasza, reprezentujących Dawida i działających z jego rozkazów, nadaje ceremonii mianowania Salomona na króla charakter oficjalnego i religijnego obrzędu. Przekazaniu władzy królewskiej towarzyszą gesty, które później stały się oficjalnym rytem ceremonii obejmowania władzy przez wszystkich królów Judy. Na ceremonię tę składały się następujące elementy: oficjalna procesja, namaszczenie, obwieszczenie wiadomości o nowym królu przez dźwięk trąby, aklamacja ludu i hołd składany przez najważniejszych urzędników w państwie. Uroczystość ta i towarzyszące jej okoliczności musiały rozwiać wszelkie wątpliwości wśród zgromadzonego ludu co do tego, komu ostatecznie Dawid przekazał swoją władzę i za kim opowiedział się również Bóg. W świetle tych wydarzeń zwołane przez Adoniasza spotkanie nie mogło być odebrane inaczej, jak tylko jako sprzysiężenie przeciw prawowitej władzy. Salomon, okazując bratu łaskę przebaczenia w zamian za wierność, postąpił podobnie jak Dawid, który kazał oszczędzić Absaloma (2Sm 18,5).

7 1. Królewska 1,45 2,6 a) rogi ołtarza chodzi o przedłużenia czterech narożników ołtarza, które dzięki krwi wylewanej na ołtarz uważano za szczególnie święte. Chwytanie się rogów ołtarza było starożytnym zwyczajem szukania azylu, ponieważ ktokolwiek chwytał się ołtarza, cieszył się Bożą ochroną i nie mógł być ukarany (wyjątkiem było tylko umyślne morderstwo). Zwyczaj ten sankcjonowało także prawo izraelskie, choć najczęściej schronienia szukano w tzw. miastach azylu (Wj 21,13n; Pwt 4,41nn; Lb 35,9-34). Ołtarz zob. Słownik. b) Pan wypełni swoją obietnicę chodzi tu o proroctwo Natana (2Sm 7,4-17; 1Krn 17,3-15), według którego władza królewska miała pozostać w rękach potomków Dawida. Ostateczne wypełnienie tej obietnicy dokonało się w osobie Jezusa Chrystusa (Łk 1,69n; Dz 2,30). 652 i Peletytów. Posadzili go na mulicę króla, 45 a kapłan Sadok i prorok Natan namaścili go na króla przy źródle Gichon. Następnie wyruszyli stamtąd z okrzykami radości i powstała wrzawa w mieście. Jej odgłos usłyszeliście. 46 Co więcej, Salomon zasiadł już na tronie królewskim, 47 a królewscy urzędnicy przybyli do naszego pana, króla Dawida, złożyć mu życzenia: «Niech Bóg da większą sławę Salomonowi niż tobie, niech wyniesie jego tron ponad twój tron!». Następnie król oddał pokłon na swoim łóżku 48 i powiedział: «Błogosławiony s Pan, Bóg Izraela, który pozwolił mi dzisiaj oglądać mojego następcę zasiadającego na moim tronie». 49 Strach ogarnął wszystkich gości Adoniasza, szybko się więc rozeszli, każdy w swoją stronę. 50 Adoniasz zląkł się Salomona i szukał ratunku, chwytając się rogów ołtarza a. 51 Przekazano więc Salomonowi wiadomość: Adoniasz, lękając się króla Salomona, chwycił się rogów ołtarza i prosi: «Niech król Salomon mi dziś przysięgnie, że nie każe zabić swojego sługi mieczem». 52 Salomon wtedy oświadczył: Jeśli okaże się człowiekiem uczciwym, włos mu z głowy nie spadnie, jeśli natomiast będzie coś knuł, umrze!. 53 Polecił zatem Salomon, żeby go sprowadzono od ołtarza. Przyszedł i oddał głęboki pokłon królowi Salomonowi, a on mu rozkazał: Wracaj do swojego domu!. Testament Dawida 1 Gdy życie Dawida dobiegało końca, wydał on ostatnie polecenia swojemu synowi, Salomonowi: 2 Ja odchodzę z tego świa- 2 ta jak wszyscy ludzie. Okaż się mocny i bądź mężczyzną! 3 Dotrzymaj zobowiązań nałożonych przez Pana s, twojego Boga. Postępuj drogami s, które On wskazał, wypełniając Jego prawa, przykazania s, wyroki i ustawy zapisane w Prawie s Mojżesza, aby ci się powodziło we wszystkim, co będziesz robił, i wszędzie tam, dokąd pójdziesz. 4 A Pan wypełni swoją obietnicę b, którą zapowiedział: «Jeśli twoi synowie z całego serca s i z całej duszy s będą Mi wierni w swoim postępowaniu, to nie zabraknie ci następcy na tronie Izraela s». 5 Ty wiesz także, jak zachował się wobec mnie Joab, syn Serui, i jak postąpił z dwoma dowódcami izraelskimi, Abnerem, synem Nera, i Amasą, synem Jetera: zabił ich i zerwał warunki pokoju, rozlewając krew s jak na wojnie. Zbroczył on przelaną krwią swój pas na biodrach i sandały na nogach. 6 Zrób, co ci podyktuje twoja mądrość, lecz nie pozwól mu, aby w sędziwej Testament Dawida. W testamencie Dawida, który dotyczy rzeczywistości religijnej (ww. 1-4) i politycznej (ww. 5-9), pomyślność wszystkich działań Salomona jako władcy nie jest uzależniona od zdolności rządzenia, umiejętności politycznej gry czy militarnej siły, ale od posłuszeństwa Bożym przykazaniom. Religijne kryterium dobrego króla opiera się na Prawie Mojżeszowym (Pwt 17,14-20) i odnosi się nie tylko do Salomona, ale także do wszystkich jego następców. Wynika z niego jasno, że wszelka władza sprawowana w Izraelu, także królewska, powinna być podporządkowana Bożemu Prawu.

8 653 starości spokojnie zstąpił do krainy umarłych s. 7 Okaż życzliwość synom Barzillaja z Gileadu a, dopuszczając ich do twego stołu, gdyż dali mi wsparcie podczas mej ucieczki przed twoim bratem, Absalomem. 8 Masz też przy sobie Beniaminitę Szimeiego, syna Gery z Bachurim b, który rzucał na mnie obelżywe przekleństwa s, kiedy szedłem do Machanaim c. Gdy potem wyszedł mi na spotkanie nad Jordanem s, przysiągłem mu na Pana: «Nie skażę cię na śmierć». 9 Teraz ty jednak nie darujesz mu, gdyż jesteś człowiekiem mądrym; będziesz wiedział, jak z nim postąpić i zbroczonego krwią poślesz go do krainy umarłych s w sędziwym wieku. 10 Potem Dawid spoczął przy swoich przodkach i pochowano go w Mieście Dawida d. 11 Panował on nad Izraelem czterdzieści lat: w Hebronie e siedem lat, a w Jerozolimie s trzydzieści trzy lata. 12 Tak Salomon zasiadł na tronie swojego ojca, Dawida, i umocnił swoją władzę królewską. Salomon wypełnia testament ojca 13 Adoniasz, syn Chaggity, przyszedł do Batszeby, matki Salomona. Ona zapytała: Czy przychodzisz w przyjaznych zamiarach?. W przyjaznych odpowiedział. 14 Mam do ciebie prośbę zwrócił się do niej. Mów! powiedziała. 15 Sama wiesz zaczął że mnie się należała władza królewska i że cały Izrael s we mnie widział przyszłego króla. Jednak władza królewska mnie ominęła i przeszła na mojego brata, ponieważ z woli Pana s jemu przypadła. 16 Mam teraz tylko jedną prośbę do ciebie. Nie odmawiaj mi!. Proś! odpowiedziała. 17 Wstaw się za mną do króla Salomona i poproś go, gdyż tobie nie odmówi, żeby dał mi za żonę Abiszag f, Szunemitkę. 18 Dobrze odpowiedziała Batszeba. Porozmawiam z królem o tobie. 19 Przyszła więc Batszeba do króla Salomona, żeby z nim porozmawiać o Adoniaszu. Król wyszedł jej na spotkanie i oddał jej głęboki pokłon g, a potem usiadł na swoim tronie. Ustawiono również tron dla matki króla, która usiadła po jego prawej stronie. 20 Wtedy powiedziała do niego: Mam do ciebie jedną małą prośbę. Nie odmawiaj mi!. Król jej odpowiedział: Proś, moja matko, gdyż tobie nie odmówię. 21 Poprosiła więc: Niech Szunemitka Abiszag będzie żoną twego brata, Adoniasza. 22 Wtedy król Salomon dał swojej matce taką odpowiedź: Dlaczego prosisz tylko o Szunemitkę Abiszag dla Adoniasza? Proś raczej o władzę 1. Królewska 2,7-22 a) Gilead region położony w Zajordaniu, dzisiejsza Jordania, który rozciąga się pomiędzy rzekami Arnon i Jarmuk, od Baszanu do Moabu. b) Bachurim miejscowość niezidentyfikowana, położona niedaleko Jerozolimy, na wschodnim stoku Góry Oliwnej. c) Machanaim miejscowość położona po wschodniej stronie Jordanu niedaleko potoku Jabbok, swoje imię zawdzięcza patriarsze Jakubowi (Rdz 32,3). d) Miasto Dawida położone w południowo wschodniej części obecnej Jerozolimy i otoczone dolinami Cedronu i Trypeonu. Zajmowało powierzchnię ok. 4 hektarów. Nazwa Miasto Dawida została nadana najstarszej, warownej części Jerozolimy po jej zdobyciu przez Dawida. e) Hebron wielkie miasto położone w południowej, górzystej części Judy (dzisiejsze Al Chalil), oddalone ok. 40 km na południowy zachód od Jerozolimy. f) Abiszag chodzi o tę samą piękną kobietę, która miała pomóc Dawidowi w zmaganiach ze starczą niedołężnością (1Krl 1,3). Wedle ówczesnego zwyczaju harem zmarłego króla stawał się własnością jego następcy i dlatego właśnie Adoniasz, chcąc poślubić Abiszag, musiał uzyskać na to zgodę Salomona. g) oddał jej głęboki pokłon w starożytności na Bliskim Wschodzie matka króla odgrywała bardzo ważną rolę na dworze królewskim i dlatego dworska etykieta wymagała oddawania jej stosownych honorów. 1Krl Salomon wypełnia testament ojca. Gdyby Salomon uległ prośbie Adoniasza, pozwoliłby mu zbudować silną opozycję i rozpocząć wojnę domową, prowadzoną na wzór buntu Absaloma (2Sm 15 18). Przewidując to, nie mógł postąpić inaczej, jak tylko wyeliminować swoich przeciwników. W związku z tym nad Bożym prawem, do przestrzegania którego Dawid zobowiązał swoich następców, górę wzięły wymogi i realia brutalnej polityki oraz walki o władzę. Dopiero nauka Jezusa Chrystusa, wzywająca do wyrzeczenia się przemocy (Mt 5,38-48), okazała się doskonała i większa od mądrości Salomona.

9 1. Królewska a) Prośba o żonę zmarłego króla Dawida była dowodem na to, że Adoniasz wcale nie zrezygnował z roszczeń do tronu i tak właśnie odczytał ją Salomon, który wiedząc o podobnych sytuacjach na dworze swojego ojca (2Sm 3,7; 16,21n), widział w niej zagrożenie dla własnej władzy królewskiej. b) Niech Bóg mnie ciężko ukarze jest to formuła złorzeczenia, mająca charakter uroczystej przysięgi, wzywającej Boga na potwierdzenie prawdziwości czyjejś wypowiedzi. Kara Boża zob. Słownik. c) Anatot miasto lewickie położone w odległości ok. 5 km na północ od Jerozolimy. d) Szilo miejscowość położona ok. 30 km na północ od Jerozolimy, dzisiejsze Seilun. Do tej miejscowości została przeniesiona Arka Przymierza w czasach sędziów, a może nawet pod koniec życia Jozuego (Joz 18,1-10). e) chwycił rogów ołtarza zob. 1Krl 1,50+. f) Zabójstwa popełnione przez Joaba czynią go podległym prawu, które mówi, że jeśli ktoś zabijał umyślnie, to nie ma żadnych okoliczności, które uchroniłyby go przed karą śmierci (Wj 21,14). Ze względu na świętość miejsca, w którym stał ołtarz, nie wolno tam było wymierzać kary, stąd prośba Benejasza, aby Joab wyszedł na zewnątrz. g) Ponieważ Dawid przebaczył Szimeiowi jego występek (2Sm 16,5-14), Salomon nie mógł zabić go równie szybko jak Joaba. Dlatego pod przysięgą nakłada na niego areszt domowy, aby w razie złamania obietnicy móc pomścić obrazę, jakiej doświadczył jego ojciec, Dawid. h) Cedron potok, który przez większą część roku jest pozbawiony wody, ale opady deszczu sprawiają, że okresowo niesie znaczne jej ilości. Płynie Doliną Jozafata, która graniczy z Jerozolimą od strony północnej. 654 królewską a dla niego, ponieważ jest on moim starszym bratem i ma po swojej stronie zarówno kapłana Abiatara, jak i Joaba, syna Serui. 23 Król Salomon przysiągł wówczas na Pana: Niech Bóg mnie ciężko ukarze b, jeśli Adoniasz nie poruszył tej sprawy na swoją zgubę. 24 Na życie Pana, który mnie ustanowił i pozwolił mi przedłużyć panowanie domu Dawida w Izraelu i który zgodnie ze swoją obietnicą wzniósł dla mnie dom: jeszcze dzisiaj Adoniasz zostanie zabity!. 25 Król Salomon posłał syna Jojady Benajasza i ten zadał Adoniaszowi śmiertelny cios. 26 Kapłanowi zaś Abiatarowi król rozkazał: Idź do Anatot c, do swojej posiadłości, gdyż zasługujesz na śmierć. Dziś jednak nie wydam na ciebie wyroku skazującego, ponieważ niosłeś Arkę s Pana, Boga, w obecności mojego ojca Dawida i dzieliłeś z nim wszystkie nieszczęścia, które na niego spadły. 27 Tak więc Salomon usunął Abiatara z urzędu kapłana Pana i w ten sposób spełniło się słowo Pana, które wypowiedział w Szilo d przeciw domowi Helego. 28 Kiedy wieść o tym doszła do Joaba a popierał on przecież Adoniasza, choć nie był zwolennikiem Absaloma wtedy uciekł on do Namiotu Pana i szukając ratunku, chwycił się rogów ołtarza e. 29 Wówczas powiadomiono króla Salomona, że Joab uciekł do Namiotu Pana i znajduje się przy ołtarzu s. Salomon wydał więc rozkaz synowi Jojady Benajaszowi: Idź, zabij go!. 30 Benajasz przyszedł do Namiotu Pana i rozkazał Joabowi: Król każe ci wyjść! f. Ten odpowiedział: Nie! Chcę umrzeć tutaj!. Benajasz przekazał królowi odpowiedź Joaba. 31 Król polecił: Zrób, jak powiedział. Zabij go i pochowaj! W ten sposób uwolnisz mnie i dom ojca mojego od krwi s, którą Joab przelał bez powodu. 32 Pan sprawi, że Joab sam poniesie winę za swoją śmierć. Bez wiedzy mojego ojca, Dawida, zamordował przecież dwóch niewinnych i lepszych od siebie ludzi: zabił mieczem Abnera, syna Nera, naczelnego wodza armii izraelskiej, i syna Jetera, Amasę, naczelnego wodza armii judzkiej. 33 Dlatego wina za ich śmierć spadnie na Joaba i na jego potomków po wszystkie czasy. Natomiast Dawida, jego potomstwo, jego dom i tron Pan obdarzy na zawsze pokojem. 34 Poszedł więc Benajasz, syn Jojady, i zadał Joabowi cios śmiertelny. Joab został pochowany w swojej posiadłości na pustyni. 35 Na jego miejsce na czele armii król postawił Benajasza, syna Jojady. Na miejsce zaś Abiatara król mianował kapłana Sadoka. 36 Król kazał także wezwać Szimeiego i polecił mu: Zbuduj sobie dom w Jerozolimie s i pozostań tam. Nigdzie nie będziesz stamtąd wychodził g. 37 Pamiętaj jednak, że w dniu, w którym go opuścisz i przekroczysz potok Cedron h, umrzesz na pewno, i to z własnej winy. 38 Na to Szimei odpowiedział królowi: Dobrze, twój sługa postąpi tak, jak zarządził mój pan, król. Mieszkał więc

10 655 Szimei przez długi czas w Jerozolimie. 39 Lecz po trzech latach dwaj niewolnicy Szimeiego uciekli do Akisza, syna Maaki, króla Gat a. Powiadomiono więc Szimeiego: Twoi niewolnicy są teraz w Gat. 40 On osiodłał osła i wyruszył do Gat, do króla Akisza, w poszukiwaniu swoich niewolników. Poszedł i przyprowadził ich z Gat b. 41 Kiedy król Salomon dowiedział się, że Szimei wyszedł z Jerozolimy do Gat i wrócił, 42 kazał go wezwać i powiedział: Czyż nie przysiągłem na Pana, dając ci wyraźne ostrzeżenie: «Pamiętaj, że w dniu, w którym wyjdziesz, udając się gdziekolwiek, na pewno umrzesz»? Odpowiedziałeś mi wtedy: «Dobrze. Zrozumiałem». 43 Dlaczego zatem nie dotrzymałeś przysięgi, złożonej na Pana, i nie wypełniłeś mojego rozkazu?. 44 Następnie król zwrócił się do Szimeiego: Jesteś świadomy całego zła, które wyrzuca ci twoje serce s, a które wyrządziłeś mojemu ojcu, Dawidowi. To Pan sprawi, że zło przez ciebie popełnione spadnie na twoją głowę. 45 Król Salomon będzie błogosławiony s. Niech Pan sprawi, że dom Dawida na wieki będzie panował w Izraelu. 46 Król wydał zatem rozkaz Benajaszowi, synowi Jojady, aby poszedł i zabił Szimeiego. Tak umarł. A Salomon umocnił swoją władzę królewską. Rządy Salomona Modlitwa Salomona o mądrość 1 Salomon zawarł układ z faraonem, królem Egiptu, żeniąc się 3 z jego córką c. Wprowadził ją do Miasta Dawida przed ukończeniem budowy swojego pałacu, a także domu Pana s oraz murów dokoła Jerozolimy s. 2 Lud musiał składać ofiary s na wzniesieniach s kultowych, gdyż do tego czasu nie wybudowano jeszcze domu s dla imienia s Pana d. 3 Salomon miłował Pana s i postępował według wskazań swojego ojca Dawida. Ale wciąż na wzniesieniach kultowych składał ofiary i palił kadzidło e. 4 Król zatem udał się do Gabaonu f, aby złożyć ofiarę, gdyż tam znajdowało się najważniejsze wzniesienie s kultowe g. Złożył tam na ołtarzu s tysiąc ofiar całopalnych s. 5 Właśnie w Gabaonie Pan 1. Królewska 2,39 3,5 a) Gat miasto położone ok. 45 km na południowy zachód od Jerozolimy. b) przyprowadził ich z Gat starożytne traktaty między królestwami przewidywały deportację zbiegłych niewolników. Szimei nie musiał więc sam iść po swoich niewolników. c) Małżeństwo z córką władcy Egiptu miało przede wszystkim wymiar polityczny i umacniało prestiż i potęgę Salomona. d) Jest to próba usprawiedliwienia praktyk składania przez Izraelitów ofiar na wzniesieniach kultowych, co było sprzeczne z prawem mówiącym o jedyności sanktuarium (Pwt 12,2-18). Zwyczaj składania ofiar na wzniesieniach Izraelici przejęli od plemion kananejskich i często kult Jahwe mieszali z kultem Baala. Wzniesienie kultowe zob. Słownik. e) palił kadzidło do większości ofiar spalanych na ołtarzu dodawano kadzidło (np. Kpł 2,1.15; 6,8). Kadzidło ofiarowywano także na specjalnie do tego przystosowanym ołtarzu kadzielnym (Wj 30,1nn). f) Gabaon dzisiejsze El Dżib, miasto położone 12 km na północny zachód od Jerozolimy. Sanktuarium w Gabaonie znajdowało się na terytorium zajmowanym przez plemiona północne, które mogły odczytać obecność Salomona jako pozytywny gest polityczny i religijny wobec siebie. g) najważniejsze wzniesienie kultowe sanktuarium w Gabaonie uważane było za najważniejsze, ponieważ właśnie tam przechowywano Namiot Spotkania, zbudowany przez Mojżesza na pustyni (1Krn 1,3). 1Krl Modlitwa Salomona o mądrość. Mądrość, która wsławiła imię Salomona w całym ówczesnym świecie, była nadprzyrodzonym darem Boga, który udzielił go młodemu władcy Izraela w odpowiedzi na jego gorącą modlitwę. Salomon, wstępując na tron, musiał wybrać sposób, w jaki miał pełnić władzę królewską. Mógł, podobnie jak współcześni mu władcy innych narodów, zabiegać o długie życie, bogactwo i sławę, ale chciał, by jego panowanie było zgodne z wytycznymi, jakie odnośnie do władzy królewskiej znajdowały się w Księdze Prawa (Pwt 17,14-20). Salomon chciał być przede wszystkim królem sprawiedliwym, dlatego prosił Boga o mądrość, która pozwoliłaby mu odróżniać dobro od zła, a co za tym idzie, wydawać słuszne sądy. Wierność sprawiedliwości jest bowiem najważniejszym z obowiązków króla, którego panowanie przypada na czas pokoju i dostatku.

11 1. Królewska 3,6-20 a) Podczas snu sen uważano za jeden z podstawowych środków komunikacji pomiędzy Bogiem i człowiekiem. Wybierani przez Boga ludzie we śnie otrzymywali polecenia związane z powierzonymi im zadaniami (np. Rdz 28,10-22; 46,1-5). b) Chodzenie drogami wyznaczonymi przez Boga odnosi się przede wszystkim do sposobu postępowania człowieka, które jest zgodne z Bożymi przykazaniami i z Bożą wolą. Takie postępowanie jest gwarantem pomyślności i błogosławieństwa (Pwt 5,33). 656 ukazał się Salomonowi, w nocy. Podczas snu a Bóg przemówił: Proś o to, co mam ci dać. 6 Wtedy Salomon odpowiedział: Ty okazałeś swojemu słudze, Dawidowi, mojemu ojcu, wielką miłość, gdyż w swoim postępowaniu wobec Ciebie okazał się wierny, sprawiedliwy i szczery. Zachowałeś tę wielką miłość dla niego, dając mu syna, który dzisiaj zasiada na jego tronie. 7 A teraz Ty, o Panie, Boże mój, ustanowiłeś swojego sługę królem w miejsce mojego ojca, Dawida, a ja przecież jestem jeszcze młody: nie mam doświadczenia w rządzeniu. 8 Twój sługa znajduje się wśród wybranego przez Ciebie ludu tak bardzo licznego, że nie da się go spisać. 9 Daj więc twemu słudze rozum, aby potrafił wysłuchać stron sporu i wydawać sprawiedliwe wyroki. Któż bowiem może rządzić Twoim ludem, tak wielkim?. 10 Spodobało się Panu, że Salomon o to prosił. 11 Bóg zatem oświadczył mu: Ponieważ o to właśnie prosiłeś, a nie poprosiłeś dla siebie o długie życie ani o bogactwa, ani też o śmierć twoich wrogów, lecz prosiłeś dla siebie o zdolność rozstrzygania spraw po wysłuchaniu stron, 12 dlatego spełniam twoją prośbę: daję ci rozum i przenikliwość. Podobnego tobie nie było i nie będzie. 13 Dam ci także to, o co nie prosiłeś: bogactwo i sławę, jakich nie posiada żaden z królów, panujących w twoich czasach. 14 A jeśli będziesz chodził drogami s, które ci wskazałem b, oraz przestrzegał moich praw i przykazań s, podobnie jak twój ojciec, Dawid, to obdarzę cię długim życiem. 15 Potem Salomon się obudził: był to sen! Wrócił więc do Jerozolimy i stanął przed Arką Przymierza s Pana. Złożył wtedy ofiary całopalne i ofiary wspólnotowe oraz wyprawił ucztę wszystkim swoim sługom. Mądrość Salomona w sprawowaniu sądów 16 Wtedy przyszły do króla dwie nierządnice i stanęły przed nim. 17 Głos zabrała pierwsza z nich: Litości, panie mój! Ja i ta właśnie kobieta mieszkamy w jednym domu. Gdy rodziłam, byłam sama z nią w mieszkaniu. 18 Po trzech dniach od mojego porodu urodziła również ta kobieta. Byłyśmy razem, nikogo innego nie było z nami w domu, tylko my dwie. 19 W nocy umarł syn tej kobiety, gdyż przygniotła go sobą. 20 Wstała więc w środku nocy i zabrała mojego syna od mojego boku, kiedy ja, twoja służebnica, spałam, Mądrość Salomona w sprawowaniu sądów. Bóg ustanowił króla w Izraelu po to, aby w Jego imieniu objął sprawiedliwymi rządami ludzi słabych, biednych i pozbawionych praw (Pwt 10,18). Nierządnice stanęły więc przed Salomonem w przekonaniu, że jest on rzecznikiem Bożej sprawiedliwości. Rozstrzygnięcie kwestii, która z kobiet rzeczywiście jest matką dziecka, wydawało się niemożliwe, ponieważ zeznania obu kobiet wzajemnie się wykluczały, brakowało również świadków zdarzenia. Król wydał więc polecenie przeprowadzenia próby miecza, ponieważ dobrze wiedział, że żadna matka, nawet za cenę największej ofiary, nigdy nie zgodzi się na śmierć swojego dziecka. W ten sposób sprawiedliwości stało się zadość, a Salomon zdobywał coraz większe uznanie i szacunek swojego ludu.

12 Królewska 3,21 4,11 i przyłożyła go do swoich piersi, a swojego zmarłego syna przyłożyła do moich. 21 Kiedy wstałam wczesnym rankiem, żeby nakarmić mojego syna, patrzę, a on jest martwy! Przyjrzałam mu się uważnie: ależ to nie mój syn, którego urodziłam!. 22 Druga kobieta zaprzeczyła: Nie! To mój syn żyje, a twój jest martwy!. Pierwsza twierdziła: Nie! To twój jest martwy, a mój żyje!. Tak się sprzeczały przed królem. 23 Wtedy król powiedział: Ta mówi: «Moim synem jest żywe dziecko, a twoim synem martwe!». Tamta zaś mówi: «Nie! To twój syn jest martwy, a mój syn żyje!». 24 Król zatem polecił: Przynieście mi miecz!. Przyniesiono miecz królowi. 25 Król rozkazał: Rozetnijcie dziecko żywe na dwie części i dajcie połowę jednej i połowę drugiej. 26 Wówczas kobieta, której syn był żywy, zdjęta litością nad swoim synem, zaczęła usilnie prosić króla: Błagam cię, panie! Oddajcie jej żywe niemowlę, obyście go tylko nie zabijali!. Natomiast tamta zawołała: Niech nie będzie ani moje, ani twoje! Rozetnijcie!. 27 Wtedy król ogłosił wyrok: Oddajcie tej żywe niemowlę i nie zabijajcie go! Ona jest jego matką. 28 Kiedy cały Izrael s usłyszał o wyroku, który król wydał, nabrał wielkiego szacunku do króla, gdyż widział, że posiada on Bożą mądrość do rozstrzygania spraw sądowych. Mądrość Salomona w zarządzaniu państwem 1 Król Salomon był władcą całego Izraela 4 s. 2 Oto jego najwyżsi urzędnicy: Azariasz a, syn Sadoka, był kapłanem. 3 Elichoref i Achiasz, synowie Sziszy, byli sekretarzami b, a Joszafat, syn Achiluda, był kanclerzem. 4 Benajasz, syn Jojady, był dowódcą armii, natomiast Sadok i Abiatar byli kapłanami. 5 Azariasz, syn Natana, był zwierzchnikiem zarządców prowincji, a Zabud, syn kapłana Natana, był przyjacielem króla c. 6 Achiszar kierował administracją pałacu, natomiast Adoniram, syn Abdy, był administratorem robót publicznych d. 7 Ponadto Salomon ustanowił dwunastu zarządców prowincji e nad całym Izraelem, aby zaopatrywali króla i jego dwór w żywność. Każdy z nich miał dostarczać żywność przez jeden miesiąc w roku. 8 Oto ich imiona: Ben Chur na górzystym obszarze Efraima. 9 Ben Deker w Makas, Szaalbim, Bet Szemesz, Elon, Bet Chanan. 10 Ben Chesed w Arubot. Podlegało mu również Soko i cała ziemia Chefer. 11 Ben Abinadab miał obszar wokół Dor. a) Azariasz umieszczenie najwyższego kapłana Azariasza pośród urzędników królewskich wskazuje, że Salomon rościł sobie prawo także do prerogatyw przynależących kapłanom. b) sekretarze do zadań sekretarzy należało przede wszystkim prowadzenie korespondencji dyplomatycznej, a także redagowanie roczników królewskich, opisujących dokonania króla. c) przyjaciel króla jest to honorowy tytuł, jaki przysługiwał zaufanym doradcom króla (2Sm 16,16; 17,5). d) administrator robót publicznych do jego zadań należała organizacja pracy i kontrola nad robotnikami pracującymi przy wielkich budowlach królewskich. e) dwunastu zarządców prowincji Salomon podzielił swoje państwo na dwanaście prowincji, aby zminimalizować rywalizację pomiędzy plemionami i przede wszystkim po to, aby pozyskiwać daniny potrzebne do utrzymania dworu królewskiego, urzędników i wojska. Prowincji było dwanaście, ponieważ każda z nich zobowiązana była do złożenia daniny raz w roku i każda z nich miała na to ściśle wyznaczony miesiąc. W ten sposób król miał zapewnione regularne utrzymanie przez cały rok. 1Krl Mądrość Salomona w zarządzaniu państwem. Przysłowiowa mądrość Salomona objawia się w politycznej i ekonomicznej organizacji jego państwa, dzięki której życie wszystkich Izraelitów toczy się w pokoju i względnym dobrobycie. Organizację państwa Salomona opisują dwa rodzaje dokumentów: lista urzędników państwowych (ww. 2-6; por. listę urzędników Dawida 2Sm 8,15-18) i opis granic, wyznaczających podział administracyjny dla potrzeb podatkowych (ww. 7-20). W tym idealnym obrazie epoki Salomona znajduje wyraz przekonanie, że Bóg wypełnił obietnice, dane niegdyś patriarchom (Rdz 15,18; 22,17n) i pod mądrymi rządami nowego króla obdarzył wybrany przez siebie lud błogosławieństwem.

13 1. Królewska 4,12 5, a) Eufrat dorzecze Eufratu jest kolebką najstarszych cywilizacji na ziemi. Długość Eufratu liczona wzdłuż dłuższej z odnóg wynosi 2700 km, a powierzchnia dorzecza 673 tys. km 2. b) Tifsach miasto leżące na północnej granicy państwa Salomona, położone na zachodnim brzegu Eufratu, prawdopodobnie dzisiejsza Dibsa. c) Gaza miejscowość położona ok. 5 km od brzegu Morza Śródziemnego. Gaza była częścią tzw. pentapolu filistyńskiego. d) od Dan do Beer Szeby metafora stosowaną na określenie całego kraju Izraela. Dan i Beer Szeba zob. Słownik. e) W starożytnym Egipcie powstawało wiele utworów o charakterze mądrościowym. Mówiono nawet, że mądrość wyszła z Egiptu. f) Etan Darda mędrcy kananejscy. Etanowi Ezrachicie przypisuje się autorstwo Psalmu 89, a Hemanowi Psalmu 88. g) Na całym starożytnym Bliskim Wschodzie działalność literacka związana była z dworem królewskim. Przysłowia, o których mowa, to maksymy o charakterze moralizującym, stanowiące dużą część kanonicznej Księgi Przysłów. Pieśni natomiast odnoszą się do twórczości poetyckiej. Salomonowi przypisuje się autorstwo Psalmów 72 i 127, Księgi Koheleta, Pieśni nad pieśniami i Księgi Mądrości. Zabieg przypisywania dziełu literackiemu autora znanego z wielkiej mądrości był często stosowany w starożytności i miał na celu nadanie dziełu większego prestiżu. h) hizop krzew, osiągający wysokość ok. 50 cm. Żydzi wykorzystywali gałązki hizopu jako kropidła w rytualnych ceremoniach (Wj 12,22; Kpł 14,4nn, Ps 51,9). i) Wiedza, o której mówi autor, to filozofia odnosząca się do przyrody. Jej ślady obecne są w ST (Prz 30,15-33), ale przede wszystkim była ona popularna w Egipcie i Mezopotamii. Jego żoną była Tafat, córka Salomona. 12 Baana, syn Achiluda, zarządzał Tanak i Megiddo oraz całym Bet Szean poniżej Jezreel i od Bet Szean do Abel Mechola aż poza Jokmeam, leżącym koło Sartany. 13 Ben Geber w Ramot w Gileadzie posiadał osiedla Jaira, syna Manassesa, położone w Gileadzie oraz obszar Argob w Baszanie, obejmujący sześćdziesiąt dużych miast z murami obronnymi, których bramy miały zasuwy z brązu. 14 Achinadab, syn Iddo, w Machanaim. 15 Achimaas na obszarze Neftalego. Wziął on sobie za żonę córkę Salomona, Basmat. 16 Baana, syn Chuszaja, na obszarze Asera i Zabulona. 17 Joszafat, syn Paruacha, na obszarze Issachara. 18 Szimei, syn Eli, na obszarze Beniamina. 19 Geber, syn Uriego, w Gileadzie ziemi Sichona, króla Amorytów s i Oga, króla Baszanu. Natomiast w kraju Judy s był jeden zarządca. 20 Ludność Judy i Izraela była tak liczna jak ziarnka piasku na brzegu morza. Wszyscy ucztowali w radości. 5 1 Salomon był władcą nad wszystkimi królestwami od Eufratu a aż do kraju Filistynów s, sięgając granic Egiptu. Płaciły one daninę i były poddane Salomonowi przez całe jego życie. 2 Dostawa żywności dla króla na jeden dzień wynosiła: trzydzieści kor s najlepszej mąki i sześćdziesiąt kor zwykłej mąki, 3 dziesięć utuczonych wołów oraz dwadzieścia wołów z pastwiska, a także sto owiec, nie licząc jeleni, gazeli, saren oraz utuczonego ptactwa. 4 Był on bowiem władcą nad całym obszarem na zachód od Eufratu, od Tifsach b do Gazy c, ciesząc się pokojem ze wszystkich stron dokoła. 5 Przez cały okres panowania Salomona Juda i Izrael mieszkali bezpiecznie, każdy pod swoją winoroślą i drzewem figowym, od Dan do Beer Szeby d. 6 Salomon miał też czterdzieści tysięcy koni do rydwanów w swoich stajniach oraz dwanaście tysięcy koni dla jeźdźców. 7 Zarządcy prowincji, kolejno każdy w swoim miesiącu, zaopatrywali w żywność króla Salomona i wszystkich zaproszonych do królewskiego stołu, tak że niczego nie brakowało. 8 Sprowadzali oni także jęczmień i słomę dla koni wierzchowych i pociągowych na miejsce, które każdemu było wyznaczone. 9 Bóg obdarzył Salomona mądrością, głębokim zrozumieniem spraw i rozumem nieogarnionym jak piaszczysty brzeg morski. 10 Mądrość Salomona była większa od mądrości wszystkich ludzi Wschodu i całej mądrości Egiptu e. 11 Górował mądrością nad wszystkimi ludźmi, zarówno nad Etanem Ezrachitą i Hemanem, jak i nad Kalkolem i Dardą f, synami Machola. Stał się sławny wśród wszystkich okolicznych narodów. 12 Ułożył trzy tysiące przysłów oraz tysiąc pięć pieśni g. 13 Wypowiadał się na temat drzew, poczynając od cedru z Libanu, aż do hizopu h rosnącego na murze. Dzielił się także wiedzą dotyczącą zwierząt i ptaków, płazów i ryb i. 14 Ludzie, którzy dowiedzieli się o mądrości

14 659 Salomona, przychodzili ze wszystkich narodów i wszystkich królestw, aby go słuchać. Przygotowania do budowy świątyni 15 Kiedy Hiram, król Tyru s, usłyszał, że namaszczono s Salomona na króla w miejsce jego ojca Dawida, wysłał do niego poselstwo a. Był on bowiem przez całe życie przyjacielem Dawida. 16 Wtedy Salomon przekazał Hiramowi następującą wiadomość: 17 Wiesz, że mój ojciec, Dawid, nie mógł zbudować domu s dla imienia s Pana s, swojego Boga, z powodu wojen, które toczył ze swymi wrogami, dopóki Pan nie rzucił mu ich pod nogi. 18 Teraz jednak Pan, mój Bóg, obdarzył mnie powszechnym pokojem. Nie ma żadnego przeciwnika, nie spodziewamy się też żadnego ataku. 19 Zamierzam zatem zbudować dom dla imienia Pana, mojego Boga, zgodnie z obietnicą, którą Pan dał memu ojcu Dawidowi: «Twój syn, którego posadzę na twoim tronie jako następcę, zbuduje dom dla Mojego imienia». 20 Każ ściąć dla mnie cedry z Libanu b. Moi ludzie będą pracować z twoimi. Zapłacę twoim ludziom tyle, ile wyznaczysz. Sam wiesz bowiem, że nie mamy tak zręcznych drwali jak Sydończycy. 21 Hiram bardzo się ucieszył z odpowiedzi Salomona: Niech będzie dziś błogosławiony s Pan, który dał Dawidowi mądrego syna i ustanowił go królem nad tym wielkim ludem. 22 Potem przekazał Salomonowi tę wiadomość: W odpowiedzi na twoją prośbę o drzewa cedrowe i cyprysowe, spełnię wszystkie twe życzenia. 23 Moi ludzie sprowadzą je z Libanu nad morze, ja zaś każę powiązać je w tratwy c i przeprawić przez morze do miejsca, które mi wskażesz. Tam je rozładują, a ty je stamtąd zabierzesz. Ty ze swojej strony spełnisz moje życzenie i dostarczysz żywność na mój dwór. 24 Tak więc Hiram dostarczał Salomonowi drewna cedrowego i cyprysowego na każde jego życzenie. 25 Natomiast Salomon dostarczał Hiramowi na wyżywienie jego dworu dwadzieścia tysięcy miar pszenicy oraz dwadzieścia miar czystej oliwy. Co roku Salomon dostarczał Hiramowi taką ilość żywności. 26 Zgodnie ze swą obietnicą Pan obdarzył Salomona mądrością. Panował więc pokój między Hiramem i Salomonem, utrwalony przymierzem. 27 Król Salomon wyznaczył do publicznych robót trzydzieści 1. Królewska 5,15-27 a) poselstwo starożytne zwyczaje dyplomatyczne wymagały, aby w przypadku zmiany władzy w którymś z sąsiednich krajów wysyłać do nowego władcy posłów z misją złożenia kondolencji po śmierci króla i przekazania pozdrowień i życzeń dla jego następcy. b) cedry z Libanu drewno pochodzące z Libanu wykorzystywano we wszystkich krajach Bliskiego Wschodu, ponieważ w krajach tych nie rosną drzewa nadające się do wznoszenia wielkich budowli. c) tratwy transport morski drewna powiązanego w tratwy jest opisany również w literaturze egipskiej. Docelowym portem spławu drewna z Libanu była Jafa (2Krn 2,16). 1Krl Przygotowania do budowy świątyni. Dzięki traktatom pokojowym z sąsiadami i bogactwu zgromadzonemu w wyniku rozwoju gospodarczego kraju, Salomon mógł przystąpić do największego i najważniejszego dzieła swego życia budowy świątyni. Przy realizacji tego przedsięwzięcia musiał skorzystać z pomocy sąsiednich krajów, zwłaszcza stojących wyżej pod względem rozwoju cywilizacyjnego i technicznego Fenicjan. W pastersko rolniczym Izraelu nie było bowiem ani wystarczającej ilości odpowiedniego drewna (cedry, cyprysy), ani wykwalifikowanych rzemieślników. Także w trakcie tych przygotowań objawia się mądrość Salomona, który negocjując warunki umowy handlowej z królem Tyru, potrafił utrzymać z nim pokojowe relacje (w. 26), a w otwierających się przed nim możliwościach widział wypełnianie się Bożej obietnicy (w. 19).

15 1. Królewska 5,28 6,9 a) Tak wielka liczba robotników była możliwa dzięki temu, że do pracy nad realizacją wielkich budów królewskich zobowiązani byli nie tylko niewolnicy i jeńcy wojenni, ale także wolni obywatele. b) Giblici rzemieślnicy pochodzący z miasta Gebal, znanego również pod grecką nazwą Byblos, położonego na północ od Bejrutu. c) Podane wymiary nie obejmują całego obszaru świątynnego, lecz tylko główny budynek. Więcej na temat wyglądu i wymiarów świątyni zob. Słownik. d) Przedsionek wejście prowadzące do świątyni; jedna z trzech części świątyni, stanowiąca pomieszczenie otwarte (bez dachu), ograniczone jedynie murem z dwóch stron. 660 tysięcy robotników z całego Izraela s. 28 Co miesiąc wysyłał ich do Libanu po dziesięć tysięcy na każdej zmianie, tak że miesiąc przebywali w Libanie, a dwa miesiące w domu. Całością publicznych robót kierował Adoniram. 29 Salomon miał również siedemdziesiąt tysięcy robotników do przewozu materiałów oraz osiemdziesiąt tysięcy pracujących w kamieniołomach, 30 nie licząc trzech tysięcy trzystu kierowników robót, którzy nadzorowali pracujących a. 31 Król polecił wycinać wielkie bloki z twardej skały, aby ułożyć z nich fundamenty budowli. 32 Budowniczowie Salomona i Hirama oraz Giblici b ciosali bloki skalne i przygotowywali drewno i kamienie na budowę domu. Budowa świątyni 1 Czterysta osiemdziesiąt lat po wyjściu Izraelitów z Egiptu, 6 w czwartym roku swojego panowania nad Izraelem s, w drugim miesiącu tego roku, to jest w miesiącu Ziw, Salomon rozpoczął budowę domu s dla Pana s. 2 Dom, który zbudował dla Pana król Salomon, miał sześćdziesiąt łokci s długości, dwadzieścia łokci szerokości i trzydzieści łokci wysokości c. 3 Przedsionek d domu był szeroki na dwadzieścia łokci, tak jak główna część domu, a wystawał przed dom na dziesięć łokci. 4 Zrobił również okna w domu. 5 Zbudował mury domu i jego wewnętrznej części, wznosząc po obu ich stronach piętrowe skrzydła z bocznymi pomieszczeniami. 6 Dolne piętro miało pięć łokci szerokości, środkowe sześć łokci szerokości, a górne siedem łokci szerokości, gdyż na zewnątrz domu zbudował dokoła ściany oporowe, aby belki nośne przybudówki nie wchodziły w mury domu. 7 Wznoszono dom z bloków skalnych, sprowadzanych prosto z kamieniołomów. Podczas budowy domu nie słyszano ani młotka, ani siekiery, ani żadnego innego narzędzia z żelaza. 8 Drzwi do dolnego piętra przybudówki znajdowały się po prawej stronie domu. Kręte schody prowadziły na środkowe piętro, a ze środkowego na górne. 9 Kiedy ukończono budowę domu, wnętrze wyłożono drewnem cedrowym. Budowa świątyni. Wznoszenie świątyni rozpoczyna się od przypomnienia najważniejszego wydarzenia z historii Izraela, jakim było wyjście z Egiptu. 480 lat, które upłynęło od tej chwili, może być liczbą symboliczną (liczba dwunastu plemion pomnożona przez 40 lat, czyli okres pobytu na pustyni; zob. Lb 14,34; Pwt 1,3), ponieważ dopiero teraz ostatecznie kończy się czas wyzwalania Izraelitów z niewoli egipskiej. Naród, w którym Bóg nie miał trwałego miejsca zamieszkania, nie mógł być w pełni ludem Boga. Użycie do budowy domu Bożego potężnych bloków skalnych (w. 7) miało symbolizować Jego stałą obecność wśród Izraelitów. Jednocześnie jednak Bóg daje ostrzeżenie, w którym uzależnia swoje przebywanie wśród nich od wiernego zachowywania Jego przykazań (ww ). Tym samym, w wydarzeniu budowy świątyni trwającym siedem lat, analogicznie do siedmiu dni stworzenia świata, historia Izraela osiąga swój kulminacyjny moment. W opisie wyglądu świątyni cała uwaga skierowana jest na jej wnętrze, a właściwie na pomieszczenie zwane miejscem najświętszym, w którego centrum stała Arka Przymierza. Otoczona dwoma cherubami, stanowiła tron dla niewidzialnej obecności Boga, który przez mądre rządy Salomona miał sprawować władzę nad swoim ludem.

16 Wznosząc przybudówkę, której każde piętro miało pięć łokci wysokości, związał ją z głównym budynkiem domu cedrowymi belkami. 11 Wówczas Pan powiedział do Salomona: 12 Oto budujesz dom! Jeśli więc będziesz postępował według moich praw i wykonywał moje wyroki oraz wiernie zachowywał wszystkie przykazania s, wtedy spełnię wobec ciebie obietnicę, którą dałem twemu ojcu, Dawidowi: 13 Zamieszkam wśród Izraelitów i nie opuszczę mojego ludu Izraela. 14 Kiedy Salomon zakończył budowę domu, 15 wyłożył jego wewnętrzne ściany od podłogi aż do sufitu drewnem cedrowym, natomiast podłogę domu wykonał z drewna cyprysowego. 16 Tylną część domu o długości dwudziestu łokci oddzielił ścianą z drewna cedrowego, sięgającą od podłogi do sufitu, i przeznaczył na najbardziej wewnętrzne miejsce domu, to jest miejsce najświętsze s. 17 Czterdzieści łokci długości miała główna część domu. 18 W cedrowym wnętrzu domu wyrzeźbiono pąki i kielichy kwiatowe. Wszystko było cedrowe; kamienia nie było widać. 19 Następnie urządził najbardziej wewnętrzne miejsce domu, aby w nim umieścić Arkę Przymierza s Pana. 20 Miało ono dwadzieścia łokci długości, dwadzieścia łokci szerokości i dwadzieścia łokci wysokości. Pokrył je podobnie jak cedrowy ołtarz a czystym złotem. 21 Także wnętrze głównej części domu Salomon pokrył czystym złotem, zawieszając przed jego najbardziej wewnętrznym miejscem pozłacane łańcuchy. 22 Tak więc pokrył on złotem cały dom b i ołtarz, znajdujący się w jego najbardziej wewnętrznym miejscu. 23 Wykonał w nim także dwóch cherubów s z drewna oliwkowego, z których każdy miał po dziesięć łokci wysokości. 24 Każde z dwóch skrzydeł cheruba miało pięć łokci. Od końca jednego skrzydła do końca drugiego było więc dziesięć łokci. 25 Podobnie rozmiar drugiego cheruba wynosił dziesięć łokci. Obaj cherubowie mieli ten sam rozmiar i kształt: 26 jeden i drugi miał dziesięć łokci wysokości. 27 Umieścił ich następnie wewnątrz domu. Cherubowie mieli skrzydła rozpostarte. Skrzydło jednego dotykało jednej ściany, a skrzydło drugiego dotykało drugiej ściany. Dwa pozostałe skrzydła dotykały się wzajemnie na środku domu. 28 Cherubów także pokrył złotem. 29 Na wszystkich ścianach domu, zarówno wewnętrznych, jak i zewnętrznych c, wyrył postacie cherubów, palmy i kielichy kwiatowe. 30 Również podłogę domu, tak w wewnętrznym pomieszczeniu, jak i w zewnętrznym, pokrył złotem. 31 W wejściu do najbardziej wewnętrznego miejsca wykonał podwójne drzwi z drewna oliwkowego, przymocowane do futryny o kształcie pięciokątnym. 32 Na tych drzwiach wykonanych z drewna oliwkowego wyrzeźbił postacie cherubów, palmy i kielichy kwiatowe, które pokrył złotem, natomiast płaskorzeźby cherubów i palm obił blachą ze złota. 33 Tak samo w wejściu do 1. Królewska 6,10-33 a) cedrowy ołtarz chodzi o ołtarz kadzenia (Wj 30,1-2). Ołtarz zob. Słownik. b) pokrył on złotem cały dom w ten sposób zdobiono również starożytne świątynie wznoszone w Egipcie i w Mezopotamii. c) Podobnie jak w w. 30 chodzi tu o wewnętrzne pomieszczenie świątyni zwane miejscem najświętszym oraz o zewnętrzną w stosunku do niego drugą część świątyni. Obydwie części tworzą jedną całość głównego budynku świątyni, określanego terminem dom. 1Krl

17 1. Królewska 6,34 7, a) Dom Lasu Libanu nazwa ta pochodzi od znajdujących się w pałacu królewskim czterdziestu pięciu kolumn wykonanych z drewna cedrowego, które miały przypominać libański las. b) sala kolumnowa pomieszczenie to było niezadaszone. c) zbudował dom córce faraona ze względu na znaczenie dyplomatyczne, jakie miało to małżeństwo, zasługiwała ona na rezydencję bardziej okazałą niż te, w których mieszkały inne kobiety z haremu Salomona. Por. 1Krl 9,24+. głównej części wykonał czworokątną futrynę z drewna oliwkowego 34 oraz podwójne drzwi z drewna cyprysowego. Każde z jego skrzydeł obracało się na dwóch zawiasach. 35 Wyrzeźbił na nich cherubów, palmy i kielichy kwiatowe, pokrywając je cienką warstwą złota. 36 Następnie obudował wewnętrzny dziedziniec trzema warstwami ociosanych kamieni i warstwą belek cedrowych. 37 W czwartym roku, w miesiącu Ziw położono fundamenty domu Pana, 38 a w roku jedenastym, w miesiącu Bul, który jest miesiącem ósmym, ukończono budowę domu we wszystkich jej częściach, zgodnie z jej szczegółowym planem. Budowa trwała siedem lat. Budowa pałaców królewskich 1 Swój pałac natomiast Salomon budował trzynaście lat, wliczając prace wykończeniowe. 2 Wybudował więc Dom Lasu 7 Libanu a, długi na sto łokci s, szeroki na pięćdziesiąt łokci i wysoki na trzydzieści łokci. Na czterech rzędach kolumn cedrowych wspierały się jego belki z drewna cedrowego. 3 Był on pokryty dachem cedrowym, umocowanym na belkach nośnych. Wspierały się one na czterdziestu pięciu kolumnach, po piętnaście w każdym rzędzie. 4 Miał również trzy rzędy otworów okiennych, tak że poszczególne okna umieszczone były naprzeciw siebie w trzech szeregach. 5 Wszystkie drzwi wejściowe wraz z futrynami miały kształt czworokątny, natomiast okna wychodziły jedno naprzeciw drugiego w trzech poziomach. 6 Zrobił również salę kolumnową b, tworzącą wejście do pałacu o długości pięćdziesięciu łokci i szerokości trzydziestu łokci, z głowicami na kolumnach. 7 Wybudował także salę sądową. Stał w niej tron, z którego ogłaszał wyroki. Była ona wyłożona drewnem cedrowym od podłogi aż do sufitu. 8 Pałac, w którym miał mieszkać, znajdujący się na innym dziedzińcu niż pałac z salą kolumnową, był wykonany tak samo. Według podobnego wzoru Salomon zbudował dom córce faraona c, którą poślubił. 9 Wszystko to wykonano z bloków kamienia wyróżniającego się jakością, wyciosanych według miary i wyrównanych piłą od wewnętrznej i zewnętrznej strony muru. Ułożono je od fundamentów pod sam dach. Wyłożono nimi także wielki dziedziniec. 10 Fundamenty wykonane były z potężnych bloków skalnych o dobrej jakości, długich na dziesięć i osiem łokci. Budowa pałaców królewskich. Budowa kompleksu budynków stanowiących pałac królewski pozostawała kwestią drugorzędną, gdyż najważniejsza była budowa świątyni. Dlatego opis powstawania pałaców królewskich jest tutaj bardzo skromny i zdawkowy, ujęty jakby w nawias, przerywający tylko na chwilę relację dotyczącą prac prowadzonych w świątyni. Salomon sprawuje władzę nad Izraelem w imieniu Boga, dlatego, prowadząc prace budowlane w Jerozolimie, skupia uwagę przede wszystkim na budowaniu mieszkania dla imienia Boga.

18 Powyżej ułożono wielkie kamienie dopasowane według miary, a na nich drewno cedrowe. 12 Wokół wielkiego dziedzińca ułożono trzy warstwy ciosanych kamieni oraz warstwę belek cedrowych. Tak samo urządzono wewnętrzny dziedziniec domu Pana s i wejście prowadzące do niego. Wyposażenie świątyni 13 Król Salomon polecił sprowadzić z Tyru s Hirama, 14 który był synem wdowy z plemienia Neftalego. Jego ojciec natomiast pochodził z Tyru i był rzemieślnikiem pracującym w brązie. Sam Hiram był wyjątkowo uzdolnionym rzemieślnikiem, znającym się doskonale na wszystkich rodzajach prac w brązie. Przybył więc do króla Salomona i wykonał wszystkie zlecone przez niego prace. 15 Odlał zatem dwie kolumny z brązu. Jedna kolumna miała osiemnaście łokci s wysokości i dwanaście łokci obwodu. Taka sama była druga kolumna. 16 Następnie wykonał dwie głowice dla zwieńczenia kolumn, odlane z brązu, z których każda miała pięć łokci wysokości. 17 Wykonał też dwa ornamenty na wzór sieci, mające zdobić głowice wieńczące kolumny. Jeden ornament dla każdej głowicy. 18 Zrobił dalej dwa wzory owoców granatu a dokoła ornamentu przedstawiającego sieci, ozdabiając nimi głowicę wieńczącą kolumnę. Tak samo postąpił z drugą głowicą. 19 Głowice zwieńczające kolumny miały kształt lilii wodnych. 20 W dolnej części głowic, spoczywających na kolumnach, poniżej ornamentu przedstawiającego sieci, było dwieście owoców granatu, rozmieszczonych w rzędach wokół każdej z nich. 21 Następnie ustawił kolumny u wejścia do domu s : jedną kolumnę postawił po prawej stronie i nazwał ją Jakin, drugą zaś postawił po lewej stronie i nazwał ją Boaz. 22 Tak więc wykonanie kolumn zostało ukończone. 23 Wykonał potem morze b okrągły zbiornik o średnicy dziesięciu łokci, licząc od krawędzi do krawędzi, o wysokości pięciu łokci i obwodzie trzydziestu łokci. 24 Poniżej jego krawędzi wykonano ornamenty w formie pąków kwiatów. Podwójny rząd takich ornamentów opasywał brzeg całego morza, po dziesięć na łokieć. 25 Było ono ustawione na dwunastu posągach wołów, z których trzy były zwrócone przodem na północ, trzy na zachód, trzy na południe i trzy na wschód, tyłem zaś do środka. Na nich wspierało się morze. 26 Jego ściany miały grubość jednej dłoni c. Brzeg morza miał kształt kielicha kwiatu lilii. Jego pojemność wynosiła dwa tysiące bat s. 1. Królewska 7,11-26 a) owoce granatu liczba tych ornamentów umieszczonych w świątyni nie jest dokładnie znana. Źródła biblijne podają, że było ich sto, dwieście (1Krl 7,20), a nawet czterysta (2Krn 4,13). Owoc granatu był symbolem płodności. b) morze zbiornik służący kapłanom do rytualnych obmyć. Oprócz tego miał on znaczenie symboliczne. Z uwagi na swoją wielkość (13,5 m w obwodzie), a także zdobiące go ornamenty: dwanaście wołów, symbolizujących dwanaście plemion Izraela, przywoływał obraz Boga Stwórcy, który panuje nad całą ziemią i wszystkimi ludźmi. W ten sposób ukazywano Jahwe jako Boga potężniejszego od kananejskich bóstw Jamma i Baala, a także babilońskiego Marduka, które uważano za bóstwa morza i burzy (Ps 29,10; 104,1-9; Iz 51,9n). c) grubość jednej dłoni dosł. na cztery palce, czyli ok. 7,5 cm. 1Krl Wyposażenie świątyni. Świątynia miała stać się nie tylko mieszkaniem samego Boga, lecz również miejscem nieustannego kultu i celem pielgrzymek całego Izraela. Dlatego sam budynek musiał być bardzo dobrze zaplanowany i praktyczny. Zadaniem architektów było więc połączenie symbolicznej ornamentyki znajdujących się tam sprzętów z ich praktycznym przeznaczeniem.

19 1. Królewska 7,27-46 a) misy... kropielnice sprzęty te, konieczne do utrzymania rytualnej czystości w świątyni, stosowano do usuwania popiołu po spalonych ofiarach i do właściwego zbierania krwi. b) Sukkot dolina na wschód od Jordanu, w dolnym biegu potoku Jabbok. c) Sartan miejscowość położona na północ od rzeki Jordan, zwana także Seredą. Nazwa ta może oznaczać również szczyt Sartabeta Hiram zrobił ponadto dziesięć podstaw z brązu. Każda podstawa miała cztery łokcie długości, cztery łokcie szerokości i trzy łokcie wysokości. 28 Wykonano je w następujący sposób: pionowe listwy tworzyły boczne ściany przymocowane do ram. 29 Boczne ściany między ramami były ozdobione wizerunkami lwów, wołów i cherubów s, podobnie jak i same ramy. Nad i pod wizerunkami biegł wzór z wieńców kwiatowych. 30 Każda podstawa miała cztery koła i osie z brązu. Z czterech jej rogów wychodziły wsporniki, mające podtrzymywać misę. Wsporniki miały z każdej strony wzór z wieńców. 31 Wewnątrz znajdował się otwór w kształcie wieńca na jeden łokieć głęboki, który z krawędzią biegnącą wokół niego, również pokrytą ornamentami, mierzył półtora łokcia. Pionowe listwy bocznych ścian nie były okrągłe, lecz czworokątne. 32 Cztery koła umieszczono pod bocznymi ścianami z listew, osie kół natomiast przymocowane były do podstawy, średnica każdego koła wynosiła półtora łokcia. 33 Koła zrobiono na wzór kół rydwanu, ale osie, obręcze, szprychy i piasty były wykonane z odlewu. 34 W czterech narożnikach każdej podstawy znajdowały się wsporniki, tworzące z nim jedną całość. 35 Górna część wózka miała kształt obręczy o szerokości połowy łokcia. Do niej przymocowane były wsporniki i listwy bocznych ścian. 36 Na blachach bocznych ścian oraz wspornikach wyrył wizerunki cherubów, lwów i palm, a w każdej wolnej przestrzeni dokoła wzory z wieńców kwiatowych. 37 W taki więc sposób wykonał dziesięć podstaw z brązu: każda w jednakowym odlewie miała jednakowy rozmiar i kształt. 38 Następnie zrobił dziesięć mis z brązu, z których każda mierzyła cztery łokcie i miała czterdzieści bat pojemności. W każdej z dziesięciu podstaw umieścił po jednej misie. 39 Pięć podstaw umieścił przy prawym skrzydle domu, a pięć przy lewym. Morze natomiast ustawił po prawej stronie domu od południowego wschodu. 40 Hiram wykonał również misy, łopatki i kropielnice a. W ten sposób zakończył realizację następujących zamówień króla Salomona dla domu Pana s : 41 dwie kolumny, dwie owalne głowice zwieńczające kolumny, dwa ornamenty w kształcie sieci dla ozdoby dwóch owalnych głowic wieńczących kolumny, 42 czterysta owoców granatu dla dwóch wzorów sieci po dwa rzędy owoców granatu w każdym jako ozdoba owalnych głowic zwieńczających kolumny, 43 dziesięć podstaw i dziesięć mis na podstawach 44 oraz morze z dwunastoma posągami wołów pod morzem, 45 a także misy, łopatki i kropielnice. Wszystkie te przedmioty, które wykonał Hiram do domu Pana na zlecenie króla Salomona, były z wygładzonego brązu. 46 Do wykonania odlewów, zamówionych przez króla, posłużył się glinianymi formami. Piec odlewniczy znajdował się w dolinie Jordanu s, pomiędzy Sukkot b a Sartan c.

20 Salomon nie ważył wszystkich tych przedmiotów, gdyż ilość brązu użytego do ich wykonania była wprost nie do określenia. 48 Salomon wyposażył również dom Pana w inne przedmioty: złoty ołtarz a i złoty stół do składania na nim chlebów poświęconych s, 49 dziesięć świeczników z czystego złota z ozdobami w kształcie kwiatów. Umieścił świeczniki przed najbardziej wewnętrznym miejscem domu, pięć po prawej i pięć po lewej stronie. Wykonał także lampy i szczypce ze złota; 50 ponadto naczynia, szczypce do lamp, kropielnice, misy i kadzielnice z czystego złota. Również złote odrzwia u wejścia do najbardziej wewnętrznego miejsca domu, to jest do miejsca najświętszego s, oraz odrzwia u wejścia do środkowej części domu. 51 Kiedy zakończono wszystkie prace podjęte przez króla Salomona w domu Pana, wówczas Salomon przyniósł ofiarowane przez swojego ojca Dawida dary: srebro, złoto i naczynia i umieścił je w skarbcu domu Pana. Sprowadzenie Arki Przymierza do świątyni 1 Wtedy Salomon wezwał do Jerozolimy 8 s starszych Izraela s, wszystkich przywódców plemion i głowy rodzin izraelskich, aby razem z królem Salomonem uczestniczyli w przeniesieniu Arki Przymierza s Pana s z Miasta Dawida b, to jest z Syjonu s. 2 W miesiącu Etanim, w siódmym miesiącu roku, zgromadzili się wszyscy Izraelici u króla Salomona, aby razem z nim obchodzić święto c. 3 Kiedy przybyli wszyscy starsi Izraela, kapłani wzięli arkę 4 i razem z lewitami s przenieśli zarówno arkę Pana, jak i Namiot Spotkania s oraz wszystkie święte przedmioty, znajdujące się w Namiocie. 5 Król Salomon wraz z całą wspólnotą Izraela, zgromadzoną wokół niego przed arką, składał w ofierze s owce i woły, których w ogóle nie liczono z powodu ogromnej ich liczby. 6 Następnie kapłani wnieśli Arkę Przymierza Pana na przygotowane dla niej miejsce w najbardziej wewnętrznej części domu s, to jest w miejscu najświętszym s, pod skrzydła cherubów s. 7 Cheruby bowiem miały skrzydła rozpostarte nad miejscem, gdzie postawiono arkę, tak iż okrywały z góry arkę i drążki do jej przenoszenia d. 8 Same drążki były tak długie, że można było zobaczyć ich końce z miejsca świętego tuż przed miejscem 1. Królewska 7,47 8,8 a) złoty ołtarz chodzi o ołtarz kadzielny (1Krl 6,20+). b) Miasto Dawida zob. 1Krl 2,10+. c) święto prawdopodobnie chodzi o Święto Namiotów (zob. Słownik), przypadające w tym właśnie miesiącu (Kpł 23,34nn). d) Dokładny opis wyglądu Arki Przymierza zob. Wj 25, Krl Sprowadzenie Arki Przymierza do świątyni. Przeniesienie arki z Namiotu Spotkania do miejsca najświętszego oznacza zakończenie etapu historii zbawienia, w którym Izraelici, wychodząc z niewoli egipskiej, wędrowali do ziemi obiecanej, aby po wielu latach zdobywania jej, wziąć ją ostatecznie w posiadanie. Umieszczona pod skrzydłami cherubów arka stała się tronem, z wysokości którego Bóg sprawuje swoje królewskie rządy nad Izraelem. Jego władza wyrażała się w autorytecie przykazań zapisanych na kamiennych tablicach przekazanych Mojżeszowi i przechowywanych w arce. Fakt, iż nie usunięto drążków służących do przenoszenia arki, wskazuje, że Bóg nie jest na zawsze i bezwarunkowo związany ze świątynią jerozolimską. Po zburzeniu miasta przez Babilończyków Jego chwała opuści Jerozolimę i uda się w kierunku wschodnim, aby dzielić los narodu przebywającego na wygnaniu (Ez 10,18-20; 11,22-25).