zestaw I - "CIEKAWOSTKI GEOGRAFICZNE" - opisy

Transkrypt

1 zestaw I - "CIEKAWOSTKI GEOGRAFICZNE" - opisy Przeczytaj uważnie tekst - poznasz wiele ciekawostek. Rozpoznaj, jakie afrykańskie obiekty geograficzne kryją się pod podanymi niżej opisami. Odgadnij je i zapisz na karcie odpowiedzi: 1. Dar Nilu - państwo w północno-wschodniej Afryce. Przydomek uzasadnia olbrzymia rola, jaką odgrywa Nil w życiu gospodarczym kraju. Dolina tej rzeki, to zaledwie 4% powierzchni państwa, ale zamieszkuje ją aż 98% jego mieszkańców. Gęstość zaludnienia przekracza tu 1000 os./km 2 Dolina i delta Nilu to główne regiony rolnicze i główna oś komunikacyjna kraju. 2. Dach Afryki - państwo we wschodniej Afryce. Większość powierzchni kraju znajduje się na krystalicznej Wyżynie Abisyńskiej, wyniesionej średnio 2-3 tys. m n.p.m. Stolica kraju leży na wysokości m n.p.m., a najwyższy szczyt, leżący na północy kraju, Ras Daszan sięga 4620 m n.p.m. 3. Królestwo w chmurach - państwo w Afryce Południowej, enklawa na terenie Republiki Południowej Afryki. Terytorium państwa obejmuje centralną część Gór Smoczych i w całości położone jest powyżej poziomicy 1000 m n.p.m., najwyższy szczyt znajdujący się w północno-wschodniej części kraju, Thabana Ntlenyana, osiąga wysokość 3482 m n.p.m. Od odzyskania niepodległości w 1966 r. jest monarchią konstytucyjną. 4. Wyspy Szczęśliwe - archipelag na O. Atlantyckim należący do Hiszpanii. Przydomek, najczęściej popularyzowany przez turystyczne foldery, nawiązuje do określenia jakiego używano w czasach, kiedy położenie tych wysp nie było jeszcze znane. Z relacji żeglarzy wiadomo było, że wyspy takie istnieją, zaś wobec nieznajomości realiów przypisywano im cechy wymarzonych wysp rajskich. Po ich odkryciu Hiszpanie, rozczarowani niewielką atrakcyjnością wulkanicznych wysp, nadali im nazwę Canaris, z powodu dużej ilości dzikich psów (canes), jakie tam napotkali. 5. Czerwone Miasto - miasto w zachodnim Maroku, ośrodek handlu, rzemiosła, przemysłu spożywczego i włókienniczego. Przydomek uzasadnia jasnoczerwona barwa murów domów mieszkalnych w starszych dzielnicach miasta, budowanych z miejscowego surowca gliny o specyficznym zabarwieniu. 6. Afrykańska Wenecja - wioska w Beninie nad jeziorem Kwem. Niewielka osada w całości jest zbudowana na wbitych w dno jeziora palach; podobnie jak we włoskiej Wenecji jedynym środkiem komunikacji są łodzie. Ludność zajmuje się rybołówstwem oraz obsługą licznie przybywających tu turystów. 7. Londyn Czarnego Lądu - miasto w Nigerii, jedno z największych afrykańskich miast. Część miasta leży na wyspach połączonych z lądem nowoczesnymi mostami. Jest najważniejszym węzłem komunikacyjnym Nigerii drogowym, kolejowym, lotniczym (z międzynarodowym portem lotniczym w Ikeja na północ od miasta) i morskim. Miasto założone zostało w XV w. przez Portugalczyków, a w 1861 r.

2 przejęte przez Anglików. Pod wieloma względami przypomina ono Londyn o podobieństwa architektoniczne wielu budowli, a zwłaszcza wieże katedry, gmachy rezydencji, pałace, silnie rozbudowana sieć banków i hoteli, w jednym z parków Hayd Park, stały stały klub jeździecki, uniwersytet. 8. Miasto Złota - największe miasto Republiki Południowej Afryki. Aż do 1988r. leżący w niepodległej wówczas Republice Transwalu teren, na którym położone jest dzisiejsze miasto, zajmowały 4 farmy. Na jednej z nich Langlaagte w marcu tegoż właśnie roku australijski poszukiwacz George Harrison odkrył pokłady złota. Nie zdając sobie sprawy, że jest odkrywcą najzasobniejszego zagłębia cennego kruszcu na świecie, sprzedał swoje prawa do poszukiwań za 10 funtów. Gorączka złota, napływ poszukiwaczy oraz budowa pierwszych kopalni spowodowały, że już w 1889r. stało się największym miastem południowej części kontynentu afrykańskiego. Wydobycie złota pozostało do dziś podstawą ekonomiczną rozwoju miasta. 9. Raj Fotografików - miasteczko w Tunezji, w południowo-wschodniej części wybrzeża Zatoki Tunetańskiej, jedna z najczęściej z najczęściej odwiedzanych przez turystów miejscowości kraju. Miasteczko jest pięknie położone na zboczach, których tarasy sprawiają wrażenie zawieszonych nad błękitnym morzem. Miejscowości poświęcono wiele wydawnictw albumowych, była też tłem kilku filmów. 10. Święte Miasto Koptów - miasto w północnej Etiopii na Wyżynie Abisyńskiej. Pomiędzy I a IX wiekiem n.e. znajdowała się tu pierwsza stolica państwa etiopskiego, do dziś pozostało ono natomiast siedzibą dostojników Kościoła Koptyjskiego (do upadku cesarstwa miejscem koronacji cesarzy). W mieście znajduje się zabytkowa bazylika koptyjska z XVI wieku. 11. Wielka Kałuża - bezodpływowe jezioro w środkowej Afryce. Charakteryzuje go zmienny poziom wody, zależny głównie od dopływu wód rzeki Szari. Powierzchnia jeziora waha się od 11 tys. km 2 (w czerwcu i lipcu) do 22 tys. km 2 (w listopadzie i grudniu). Przydomek pochodzi od błotnistych na wiosnę terenów okalających wody jeziora. Obszary te są cenne dla rolnictwa, gdyż gleba jest tu wzbogacana gnijącymi papirusami i trawami. 12. Wyspa Goździków - wyspa na O. Indyjskim u wschodnich wybrzeży Afryki, o powierzchni 1,7 km 2, należąca do Tanzanii, słynna z plantacji goździkowca (Eugenia caryophyllata), wiecznie zielonych tropikalnych drzew kub krzewów dostarczających przyprawy goździków. 13. Rzeka, która nigdy nie znajduje morza - rzeka okresowa w Afryce południowozachodniej, biorąca swój początek w centralnej Angoli i spływająca na południowy wschód ku pustyni Kalahari na terytorium Botswany, ok km długości. W północnej części Kalahari rzeka wyparowuje całkowicie, tworząc jednocześnie swego rodzaju deltę (powierzchnia do 15 tys. km 2 ), przypominająca bagno z systemem jezior, wysp i kanałów. Delta rzeki jest jedynym w swoim rodzaju zbiorowiskiem flory i fauny, a w jeje wschodniej części utworzony został Rezerwat Przyrody Moremi jedna z głównych atrakcji turystycznych Botswany. (13 pkt. - po 1 pkt. za każdą prawidłową odpowiedź )

3 zestaw II - "REKORDY AFRYKI" W trzeciej edycji odgadnij rekordy kontynentu afrykańskiego: 1. Najniższa depresja Afryki położona na wysokości 150 m p.p.m. 2. Najdłuższa rzeka Afryki. 3. Najwyższy czynny wulkan Afryki mający wysokość 4565 m n.p.m. 4. Największy półwysep Afryki. 5. Najgłębsze jezioro Afryki m głębokości. 6. Największa wyspa Afryki. 7. Największa pustynia Afryki (świata). 8. Najzasobniejsza w wodę rzeka Afryki. 9. Najbardziej znany i najpiękniejszy wodospad Afryki o wysokości m i szerokości 2 km. 10.Największe jezioro naturalne Afryki. 11.Największe jezioro zaporowe (sztuczny zbiornik) Afryki. 12.Najwyższa notowana temperatura powietrza w Afryce (na świecie): +57,8ºC. 13.Najwyższy szczyt Afryki. 14.Najludniejszy kraj arabski Afryki. 15.Najmniejsze państwo w Afryce leżące na stałym kontynencie o powierzchni ha. 16.Kraj afrykański, który zajmuje pierwsze miejsce na świecie w pozyskiwaniu złota. (16 pkt. - po 1 pkt. za każdą prawidłową odpowiedź)... zestaw III - "CZY ZNASZ MAPĘ ŚWIATA?" Rozpoznaj państwa Afryki: Przyporządkuj nazwy państw do konturów (uwaga: nazw jest więcej niż potrzeba, kształty granic zostały przedstawione w różnych skalach, obrócone, a nawet są odbiciami lustrzanymi). Do każdego rozpoznanego państwa dopisz jego stolicę. I. Mali V. Libia IX. Nigeria XIII. Mauretania II. Czad VI. Kamerun X. RPA XIV. Kenia III.Erytrea VII. Mozambik XI. Namibia XV. Rwanda IV.Senegal VIII.Tunezja XII. Botswana XVI. Madagaskar (28 pkt. - po 1 pkt. za każdą prawidłową odpowiedź)

4 zestaw IV DEFINICJE GEOGRAFICZNE" W gimnazjum musicie przyswoić sobie wiele nazw geograficznych oraz poznać znaczenie wybranych terminów, aby rozumieć czytane treści i stosować terminy w odpowiednim kontekście. W trzeciej edycji konkursu znajdziesz pojęcia z działu - Procesy geologiczne. Uzupełnij definicje odpowiednimi pojęciami (zestaw pojęć do wyboru znajdziesz poniżej) i zapisz je na karcie odpowiedzi: 1. Proces niszczenia, szlifowania skał przez piasek miotany wiatrem to Osadzanie i gromadzenie się luźnego materiału skalnego lub organicznego to Przenoszenie materiału skalnego przez wiatr, wodę lub lodowiec to Żłobienie koryta rzecznego przez okruchy niesione przez wodę płynącą to Ruchy zwietrzeliny pod wpływem jej własnego ciężaru to Kruszenie skał pod wpływem zamarzania i odmarzania wody wypełniającej szczelinki w skale to Gwałtowne przemieszczenie, spadanie lub staczanie się zwietrzeliny, piargu, a także śniegu i lodu ze stromego stoku to Niszczenie stromego wybrzeża wskutek przyboju to Wydmuchiwanie, zwiewanie zwietrzeliny i unoszenie jej przez wiatr to Zalanie większego obszaru lądowego przez morze to Rozpuszczanie skał wapiennych przez wodę aktywną, czyli zawierającą kwas węglowy to Osadzanie, tworzenie się osadów to Erozja prowadząca do cofania się progów w korycie rzecznym i rozcinania zamknięcia doliny, a przez to do wydłużania doliny w górę rzeki to Ogół procesów polegających na usuwaniu zwietrzeliny z powierzchni skał, a przez to do ich odsłaniania i obniżania powierzchni terenu to... Pojęcia do wyboru (jest ich więcej niż potrzeba): abrazja, akumulacja, deflacja, denudacja, erozja, erozja wsteczna, eworsja, korazja, lawina, osuwanie, regresja morska, sedymentacja, transgresja morska, transport, wietrzenie chemiczne, wietrzenie mechaniczne, wietrzenie mrozowe (14 pkt. - po 1 pkt. za każdą prawidłową odpowiedź)

5 zestaw V - "CZY WIEM?... CZY POTRAFIĘ?..." Spróbuj rozwiązać podane niżej zadania geograficzne. Sprawdź swoje umiejętności. Na kartach odpowiedzi wpisz całość obliczeń i rozwiązań. 1. Na wierzchołku Kilimandżaro (5890 m n.p.m.) temperatura powietrza spadła do -8ºC. Oblicz, jaka w tym czasie panuje temperatura powietrza u podnóża tej góry (390 m n.p.m.). (2 pkt.) 2. Geolodzy znaleźli w wapieniach Alp (Europa) i Gór Skalistych (Ameryka Północna) pewien rodzaj małżów (z rodzaju Requienia), które żyły na Ziemi stosunkowo krótko. Podaj trzy wnioski, które można wysnuć na tej podstawie? (3 pkt.) 3. Długość pewnej rzeki na mapie Polski w skali 1: wynosi 1235 mm. (5 pkt.) oblicz rzeczywistą długość tej rzeki w terenie podaj nazwę tej rzeki, miejsce skąd wypływają jej źródła oraz zlewisko, do którego należy 4. a) Podane nazwy miast Polski ułóż według kąta padania promieni słonecznych (począwszy od kąta największego) w dniu 31 sierpnia. (1 pkt.) Lublin (51º14'N, 22º35'E) Andrychów (49º52'N, 19º21'E) Gdańsk (54º23'N, 18º37'E) Poznań (52º00'N, 16º55'E) b) napisz, czy w Polsce w tym dniu dzień będzie się wydłużał czy skracał? (1 pkt.) WYPEŁNIONE CZYTELNIE KARTY ODPOWIEDZI NALEŻY ODDAĆ DO 30 MAJA 2011r. Organizatorzy konkursu: JOLANTA GAŁOSZ i MACIEJ TOMICZEK