Tydzień inny niż wszystkie

Transkrypt

1 Tydzień inny niż wszystkie EKSPERYMENT NO IMPACT TYGODNIOWY PLAN WYZEROWANIA EMISJI CO 2 Czy chcesz zaoszczędzić pieniądze? Stracić zbędne kilogramy? Mieć więcej wolnego czasu? Żyć zdrowo i radośnie? Mamy nadzieję, że przewodnik, który właśnie czytasz pokaże Ci jak to wszystko osiągnąć w ciągu tygodnia. Nie będziemy Cię zasypywać faktami i danymi na temat Twojego negatywnego wpływu na środowisko naturalne. Od tego są tysiące stron internetowych i książek, które pokazują, w jaki sposób ograniczyć swój ślad węglowy 1. Nasz przewodnik jest inny. Jest o Tobie oraz Twoim codziennym życiu, które może być jeszcze lepsze dla Ciebie i dla środowiska naturalnego. Potraktuj go jak osobistego trenera, który przez tydzień będzie organizował Twój dzień. W rezultacie: od niedzieli przestaniesz kupować nowe rzeczy, od poniedziałku nie będziesz produkować odpadów, od wtorku zaczniesz używać środków transportu bardziej przyjaznych środowisku itd. Każdy kolejny dzień będzie bazował na Twoich doświadczeniach z poprzedniego, więc w najbliższy piątek nie kupisz już żadnej nowej rzeczy, nie wyprodukujesz odpadów, skorzystasz ze zrównoważonego środka transportu, skomponujesz swój posiłek z lokalnych produktów, a także zużyjesz mniej energii i wody. Brzmi obiecująco, prawda? By udało Ci się to osiągnąć przeczytaj przewodnik i spróbuj przygotować się do jego poszczególnych kroków już tydzień przed planowanym Eksperymentem. Na kolejnych stronach znajdziesz podstawowe zasady i reguły, którymi powinnaś/powinieneś się kierować w ciągu tygodnia, ale nie musisz się nimi ograniczać. Jeśli masz inny ciekawy pomysł, jak zredukować swój negatywny wpływ na środowisko spróbuj go zrealizować i podzielić się tutaj <link> wrażeniami z innymi osobami biorącymi udział w Eksperymencie. Eksperyment skupia się też na Twoim wpływie na siebie samą/samego, Twoje otoczenie i Twój kraj. Dlatego będziemy Cię również zachęcać do co najmniej jedno- razowego wolontariatu na rzecz wybranej przez Ciebie inicjatywy. By wesprzeć Twoją motywację i postępy, przygotowaliśmy kilka narzędzi, które umożliwią Ci wymianę wrażeń i poglądów z innymi uczestnikami Eksperymentu, odnotowanie swoich sukcesów, a także znalezienie odpowiedzi na nurtujące Cię pytania. Odwiedź stronę internetową poświęconą projektowi <link> i blog <link>, na którym każdy uczestnik po wcześniejszym zarejestrowaniu, może umieszczać notki dotyczące swoich doświadczeń związanych z udziałem w Eksperymencie. Na koniec każdego dnia otrzymasz również ankietę ewaluacyjną na adres podany nam przed rozpoczęciem Eksperymentu. Uruchomiliśmy również stronę na facebooku, na której możesz uzyskać informacje o najnowszych działaniach w ramach Eksperymentu <link>. Powodzenia! Proszę pomyśl o ochronie środowiska zanim wydrukujesz ten przewodnik SPIS TREŚCI WSTĘP 1 niedziela: KONSUMPCJA 3 poniedziałek: ODPADY 5 wtorek: PRZEMIESZCZANIE SIĘ 7 PODEJMIJ WYZWANIE WOLONTARIAT 9 środa: JEDZENIE 11 czwartek: ENERGIA 14 piątek: WODA 17 sobota: PODZIEL SIĘ 19 niedziela: EKO-LABA 21 1 Carbon footprint tzw. ślad węglowy całość wyemitowanego dwutlenku węgla przez określony podmiot w określonym czasie, np. przez jedną osobę rocznie.

2 Tydzień inny niż wszystkie ORGANIZATORZY COLIN BEAVAN I NO IMPACT PROJECT Colin Beavan (aka No Impact Man) jest amerykańskim dziennikarzem, autorem książek oraz postacią medialną. Popularność zyskał dzięki eksperymentowi opisanemu w książce No Impact Man, w którym przez rok starał się ograniczyć ślad ekologiczny swój i swojej rodziny, przez m.in. zrezygnowanie z używania papieru i jednorazowych opakowań, radykalne ograniczenie konsumpcji, korzystanie wyłącznie z produktów lokalnych, rezygnację z transportu indywidualnego itp. Eksperyment stał się kanwą książki (przetłumaczonej na 15 języków) oraz filmu dokumentalnego, a roczne zmagania autora i jego rodziny można było śledzić na blogu, który szybko zyskał znaczną popularność. Odkrycie, że zmiana stylu życia na poziomie indywidualnym może nie tylko pomóc zadbać o przyszłość całej planety, ale też uczynić nas po prostu szczęśliwszymi ludźmi skłonił go do założenia organizacji No Impact Project. Do jej flagowych projektów należy tygodniowy Eksperyment No Impact (w którego polskiej edycji właśnie uczestniczysz), w którym wzięło już udział blisko osób oraz działania edukacyjne, prowadzone głównie w Stanach Zjednoczonych. Colin Beavan przyjedzie na cykl wykładów do Warszawy, Krakowa oraz Łodzi w maju 2013 roku. Linki: Strona No Impact Project Blog prowadzony przez Colina Beavana Fanpage na facebooku FUNDACJA SENDZIMIRA Fundacja inicjuje i wspiera projekty edukacyjne, badawcze i praktyczne mające na celu rozwiązywanie złożonych problemów środowiskowych, gospodarczych i społecznych. Współpracuje z firmami, samorządami, organizacjami pozarządowymi oraz społecznościami, uczestnicząc w inicjatywach lokalnych, ogólnopolskich i międzynarodowych. Głównym obszarem działalności Fundacji Sendzimira jest edukacja dla zrównoważonego rozwoju. Fundacja od 15 lat organizuje Akademię Letnią Wyzwania Zrównoważonego Rozwoju w Polsce, której kolejne edycje cieszą się coraz większym zainteresowaniem. Prowadzi również projekt Usługi ekosystemów dla zrównoważonego rozwoju miast, który przyczynia się do wypracowania modelowych praktyk wykorzystania usług ekosystemów oraz popularyzuje tę koncepcję wśród szerokiego grona odbiorców. Publikacje, wydawane przez Fundację, w tym podręcznik Wyzwania Zrównoważonego Rozwoju w Polsce, a także wydawnictwa z serii Zrównoważony Rozwój - Zastosowania dostępne są nieodpłatnie na stronach Fundacji w polskiej i angielskiej wersji językowej. Fundacja Sendzimira jest organizatorem wydarzeń związanych z wykładami Colina Beavana w Polsce, a także projektem Tydzień inny niż wszystkie. Linki: Strona Fundacji Sendzimira Strona projektu Usługi ekosystemów dla zrównoważonego rozwoju miast Fanpage na facebooku PARTNERZY W turze pilotażowej Eksperymentu udział wzięli m.in. Autorzy: Wolnym Być <link>, ekomania <link>, rosa-robi-to <link>, 3 poziomy <link>, Zielona wśród ludzi <link>, Ekscentryczny Parowar <link>, Z tworzonka <link>, Pasja vs. Praca <link>.

3 <ND> PON WT ŚR CZW niedziela: POD ZNAKIEM [OGRANICZANIA] KONSUMPCJI TWOJE WYZWANIE: Żyć pełnią życia kupując mniej Ludzie na całym świecie zaczynają odkrywać, że zdecydowanie wolą spędzać swój czas na zacieśnianiu więzi niż kupowaniu kolejnych rzeczy. By zrozumieć, dlaczego jest to tak istotna kwestia Twojego Tygodnia innego niż wszystkie obejrzeć film The story of Stuff. Eksperyment, który właśnie zaczynasz realizować to skrócona wersja rocznego Eksperymentu Colina Beavana. Po pierwszych trzech miesiącach, rodzina Beavenów przestała kupować nowe produkty (poza żywnością). Żona Colina Michelle, szybko odkryła, że pozwoliło im to zaoszczędzić pieniądze, znaleźć więcej czasu na spotkania z rodziną i przyjaciółmi, stworzyć więcej wolnej przestrzeni we własnym domu i uświadomić sobie, że czasami choć nie zawsze mniej oznacza więcej. Zadania na dziś: CZY WIESZ, ŻE... 99%, czyli niemal wszystkie produkty oraz surowce, które zbieramy z pól, wydobywamy, produkujemy i transportujemy, staje się odpadami w ciągu sześciu miesięcy. Annie Leonard, The story of Stuff To jest błędne koło Z niepokojem myślę o modzie na posiadanie coraz to nowszych i lepszych rzeczy, ponieważ ta obsesyjna potrzeba konsumpcji sprawia, że coraz więcej surowców będziemy musieli przetworzyć po to tylko, by wyprodukować jeszcze więcej zanieczyszczeń wody, powietrza i ziemi. To co dotyka najbardziej to fakt, że często zbyt późno odkrywamy, że posiadanie kolejnych przedmiotów wcale nie sprawia, że stajemy się szczęśliwsi. Blog No impact Man, Stwórz listę wszystkich rzeczy, które planujesz kupić w ciągu nadchodzącego tygodnia. Usuń te produkty, bez których możesz się przez ten tydzień obyć. Resztę listy sprawdź pod kątem przedmiotów, które możesz kupić w sklepie z używanymi rzeczami, pożyczyć lub zrobić samodzielnie. Wybierz miejsce w mieszkaniu, w którym rano zostawisz 3 biodegradowalne worki: na odpady recyklingowale, nierecyklingowalne i organiczne. Postaraj się wrzucać tam wszystkie odpady, które będziesz potrzebował/a wyrzucić w ciągu dnia wyprodukowane zarówno w domu, jak i poza domem. Upewnij się, że tylko Ty wyrzucasz do nich swoje odpady. To ćwiczenie przyda Ci się w poniedziałkowej części Eksperymentu. Spróbuj przez cały tydzień nie kupić żadnej rzeczy i zaobserwować, czy znajdziesz lepszy sposób na wykorzystanie zaoszczędzonych przez to pieniędzy i czasu. Może będą to spotkania z rodziną i przyjaciółmi? Zaobserwuj co okazało się najtrudniejszą do pokonania przeszkodą w ograniczaniu konsumpcji. Jeśli chcesz, możesz <tutaj>na naszej stronie internetowej i na naszym fanpage u na facebooku <tutaj> podzielić się swoimi doświadczeniami, pomysłami i odczuciami z innymi osobami przeprowadzającymi Eksperyment. 3 Tydzień inny niż wszystkie

4 <ND> PON WT ŚR CZW Inspirujące przykłady PRZESTAŃ KUPOWAĆ: Znajdź motywację do rezygnacji z zakupów np. oglądając jeden z filmów poświęconych tematyce niezrównoważonej konsumpcji takich jak: Spisek żarówkowy - nieznana historia zaplanowanej nieprzydatności <link>. PRAKTYCZNY POMYSŁ #1 Jak twierdzi Matt Dermott w artykule Why buying nothing, Doing Less and Being Lazy Can Save the Planet <link> leniuchowanie i nic-nie-robienie oraz ograniczenie zakupów do zera mogą pomóc ocalić naszą planetę. Wiele pomysłów sprawdzonych w polskich warunkach znajdziesz na blogu Nie kupuję tego <link>. Spróbuj przygotować własne kosmetyki i środki czyszczące wiele osób jest zaskoczonych, jak bardzo potrafią być one proste, tanie i skuteczne. Chemia domowej roboty wraca do łask i bez problemu znajdziesz na nią przepisy w internecie, np. <link>, <link>. Spójrzmy prawdzie w oczy wielu zakupów można byłoby uniknąć, naprawiając starsze sprzęty zamiast od razu wymieniać je na nowe. Wiele porad i rozwiązań dotyczących naprawiania można znaleźć w internecie. Do bardziej zaawansowanych napraw przyda się profesjonalna pomoc jeśli dobrze poszukasz na pewno znajdziesz w swojej okolicy małe zakłady specjalizujące się w naprawianiu sprzętów domowych, ubrań, czy drobnych remontach. ZROBIONE WŁASNORĘCZNIE (i z drugiej ręki): Połącz przyjemne z pożytecznym zamiast spędzić kolejne kilka godzin na zakupach, zrób coś co sprawi, że rezygnacja z zakupów będzie Ci się przyjemnie poczytaj książkę, spotkaj się ze znajomymi. kojarzyć idź na basen, Zacznij zmiany od swojej szafy na pewno znajdziesz tam rzeczy, o których już dawno zapomniałeś. Zrób z nich pożytek oddaj organizacji pomagającej osobom ubogim, weź udział w lokalnym wydarzeniu <link> lub skorzystaj z którejś z internetowych platform, np. Wymiennika Warszawskiego <link>. Stwórz ze swoimi znajomymi własny system wymieniania się rzeczami - ustalcie podstawowe zasady (kto może pożyczyć, na jak długo i jaka ciąży na pożyczającym/ ej odpowiedzialność) oraz harmonogram (raz w tygodniu, raz w miesiącu) i przy okazji dobrze się bawcie łącząc wymianę rzeczy np. ze wspólnym oglądaniem filmu czy turniejem gier planszowych. O d w i e d ź PRAKTYCZNY POMYSŁ #2 okoliczne sklepy Słyszeliście już o ruchu Trashion z używaną odzieżą, <link> lub DIY (Do It Yourself) <link>? w których znajdziesz Jeśli poświęcisz chwilę na internetowe wiele ubrań poszukiwania, możesz natrafić na świetne pomysły, jak odmienić rzeczy zalegające w Twojej szafie, które w dobrym stanie (także tych markowych) już miałeś/aś zamiar wyrzucić. i dobrej cenie. A może postanowisz też sam/a wyprodukować... żywność i wzbogacić swój jadłospis o produkty z rzeczywiście pierwszej ręki <link>. A JEŚLI JUŻ MUSISZ COŚ KUPIĆ: Staraj się wybierać podmioty ekonomii społecznej <link> oraz lokalne marki i zakłady produkcyjne. Kupuj świadomie PRAKTYCZNY POMYSŁ #3 i odpowiedzialnie Strona Climate Counts <link> pomóc Ci w tym mogą pozwala dowiedzieć się więcej na internetowe wyszukiwarki temat tego, jak różne amerykańskie takie jak: Dobre firmy (z których wiele obecnych jest polskim rynku) starają Zakupy <link> lub się przyczynić do ograniczania Good Guide <link>. negatywnego wpływu na zmiany klimatu. Zainteresowanych rynkiem Kupuj w kooperatywie polskim i szerzej pojętym taniej CSRem z pewnością zainteresują i bezpośrednio od publikacje Forum Odpowiedzialnego producentów <link> Biznesu <link>.. lub na eko-bazarach <link>. niedziela: POD ZNAKIEM [OGRANICZANIA] KONSUMPCJI

5 <PON> WT ŚR CZW poniedziałek: ODPADY TWOJE WYZWANIE: Mniej odpadów i życie staje się lepsze Poniedziałek to czas na porządki w śmietniku. Colin rozpoczął swój Eksperyment od zgromadzenia wszystkich odpadów, które jego rodzina wyprodukowała w ciągu tygodnia. Chciał sprawdzić, których przedmiotów można byłoby się pozbyć tak by ograniczyć ilość odpadów, nie ograniczając jednocześnie komfortu życia. Gdy udało się zrezygnować z tych produktów, rodzina odkryła, że poziom wygody i zadowolenia z życia wyraźnie wzrósł Zastanawiasz się, jak to możliwe? Sprawdź na własnym przykładzie! Zadania na dziś: CZY WIESZ, ŻE... Szacunkowa ilość wytworzonych odpadów komunalnych w roku 2010 wyniosła w Polsce tyś. ton, co stanowi ok. 315 kg na jednego mieszkańca. Dane GUS Ochrona środowiska 2011 z Zastanów się nad tym co i w jakich ilościach wyrzucasz. W jaki sposób możesz ograniczyć ilość wytwarzanych odpadów? Idealne eko opakowania? Wyobraźmy sobie wafelek do lodów. Jest ich opakowaniem biodegradowalnym i dostarczającym kalorii. Innymi słowy, sam w sobie stanowi wartość. Jeśli już musimy używać opakowań, dlaczego nie możemy korzystać z właśnie tak skonstruowanych? Czy nie lepiej byłoby wykorzystywać surowce naturalne w taki sposób, by produkty z nich zrobione były czymś więcej niż tylko przedmiotem przeznaczonym do wyrzucenia? Blog No Impact Man, Opróżnij worki ze zgromadzonymi dzień wcześniej odpadami. Podziel je na dwie grupy: rzeczy, których używałeś przed wyrzuceniem przynajmniej przez 10 minut i rzeczy, których zużycie zajęło Ci krócej niż 10 minut. Zanotuj swoje pierwsze refleksje i odstaw worki na bok, by kolekcjonować swoje odpady przez cały tydzień Eksperymentu. Możesz ograniczyć się do zbierania odpadów nieorganiczncyh. Przygotuj swój anty śmieciowy zestaw, który pomoże Ci w ciągu tygodnia: pojemnik na zimne i gorące napoje (np. termos, butelka z filtrem, kubek termiczny), pudełko do przechowywania żywności, zestaw sztućców oraz torbę wielokrotnego użytku. Przestań produkować odpady spróbuj wykorzystywać przedmioty w myśl zasady redukuj, używaj ponownie, odzyskuj (tzw. ang. 3R: Reduce, Reuse, Recycle). Zbieraj w oddzielnej torbie rzeczy, które mogą być jeszcze użyte. Pod koniec dnia podziel się z nami swoją refleksją. Zastanów się, co znalazło się w Twoich koszach do zadań specjalnych? Jak poradziłeś/aś sobie z ograniczaniem śmiecenia? Czy było łatwo? Czy myślisz, że istnieje taki styl życia, który pozwala zupełnie zaprzestać generowania odpadów? 5 Tydzień inny niż wszystkie

6 <PON> WT ŚR CZW Inspirujące przykłady PODCZAS ZAKUPÓW: Wybieraj produkty niepakowane ( na wagę ) i pakuj je od razu do własnego opakowania (torba wielokrotnego użytku, pojemnik na żywność) jeśli jest cięższe, możesz je wcześniej zważyć, tak by przy kasie można było obliczyć wagę samych produktów. Do noszenia zakupów użyj torby wielokrotnego użytku, paragonów użyj jako karteczki na notatki, czy listy zakupów. PRAKTYCZNY POMYSŁ #1 Omijaj towary, DIY to nie tylko własnoręcznie które są zapakowane wykonane ubrania. Pomyśl o tym, w jednorazowe opakowania, jak pożytecznie zadaptować już niepotrzebne plastikowe sprzęty. Elementy dekoracyjne, a może efektowna torebka? pudełka, czy puszki. <link> UTRZYMUJĄC CZYSTOŚĆ: Uwolnij się od papierowych ręczników. Pocięty na kawałki stary, ale czysty i bawełniany podkoszulek świetnie poradzi sobie jako szmatka do czyszczenia, czy ścierka w kuchni. Kobiece sprawy: zamiast bardzo negatywnie oddziałujących na środowisko tamponów i podpasek, rozważ zakup tzw. kubeczka menstruacyjnego <link>. Zamiast jednorazowych maszynek do golenia, wybieraj te wielorazowego użytku, z wymiennym ostrzem. Wróć do pomysłu z niedzieli na detergenty i proste kosmetyki domowej roboty pozwoli Ci to ograniczyć zużycie opakowań po tego typu produktach oraz zaśmiecania środowiska chemią. Nie wiesz, gdzie oddać odpady problemowe lub surowce wtórne? Jeśli mieszkasz w Warszawie, zajrzyj do Ekostacji <link>. JEDZĄC: Używaj własnych przedmiotów wielokrotnego użytku talerzy, sztućców, bawełnianej serwetki, czy opakowań na żywność. Zapomnij o jedzeniu na telefon zaproponuj znajomym wspólne gotowanie lub dzielenie się samodzielnie przygotowanym lunchem w pracy. Do miłośników i miłośniczek dań serwowanych w jednorazowych opakowaniach (kuchnia azjatycka, ryże i makarony z warzywami etc.) spróbuj znaleźć sklepy, w których ulubione dania możesz kupić na wagę lub używaj opakowań po tych produktach, np. do noszenia kanapek. ŚWIĘTUJĄC: Papier prezentowy to właśnie przykład opakowania, które zostało stworzone tylko po to by go jednorazowo użyć i wyrzucić, dlatego PRAKTYCZNY POMYSŁ #2 myśląc o prezentach spróbuj znaleźć takie, które opakowania nie potrzebują, np. masaż, lekcja salsy, bilet do kina itp. PRACUJĄC: Zapomnij o karteczkach typu Post-it. Do robienia notatek zużytych skrawków papieru i paragonów lub ścieralnej tablicy. Pomyśl nad alternatywą dla jednorazowego opakowania czy torebki może warto zapakować podarunek w materiał, który później właściciel może wykorzystać ponownie <link>? Użyj swojej kreatywności i zapakuj swój prezent bez produkowania niepotrzebnych odpadów. Inspirację znajdziesz np. tutaj: <link>. Jeśli w Twoim miejscu pracy nie ma koszy do recyklingu, przynieś własne z domu lub zaproponuj pracodawcy wdrożenie systemu recy- PRAKTYCZNY POMYSŁ #3 klingowego, np. Użytkownicy systemu Windows słyszeliście o oprogramowaniu GreenPrint <link>? Najwyższa pora ogra- w ramach programu Ekobiuro niczyć zużycie papieru i atramentu <link>. w Waszej firmie, a także zaoszczędzić Zamiast korzystać z trochę pieniędzy! plastikowych kubeczków (przy automatach, saturatorach z wodą), korzystaj z własnego kubka (najlepiej szklanki) i zachęcaj do tego innych. W wolnej chwili obejrzyj film Jestem z plastiku <link>. poniedziałek: ODPADY

7 PON <WT> ŚR CZW wtorek: PRZEMIESZCZANIE SIĘ TWOJE WYZWANIE: Lepiej spalać kalorie niż paliwo Dziś skupisz się na wyborze odpowiedniego środka transportu, co może okazać się świetnym sposobem na obniżenie własnej emisji CO 2 oraz przyjemniejsze spędzanie czasu. Pamiętaj, że obowiązują Cię także zasady z dwóch poprzednich dni: postaraj się ograniczać zakupy i generowanie odpadów. Po dwóch miesiącach Eksperymentu, rodzina Beavenów zaczęła stopniowo wycofywać się z używania wszelkich form zmechanizowanego przemieszczania się samolotów, samochodów, metra, tramwajów i autobusów, taksówek, a nawet wind. Gdy zaczęli chodzić, biegać i jeździć rowerami stwierdzili z zaskoczeniem, że nie tylko obniżają swoją emisję CO 2, ale także stres (cudowne życie bez korków na drogach), wydatki na komunikację miejską i wagę (spalając kalorie). Poprawili też kondycję i zaczęli spędzać więcej czasu razem. Czy Ty też chcesz podjąć wyzwanie? Zadania na dziś: CZY WIESZ, ŻE... Z powodu korków i robót drogowych w dużych miastach 13% osób spędza w samochodzie codziennie ponad godzinę dłużej, 18% od pół godziny do godziny, a blisko połowa z nas traci każdego dnia do pół godziny. Badanie Barometr Ubezpieczeniowy Link4 przy współpracy Polskiej Izby Motoryzacji, styczeń W końcu wyciągnęłam rower z piwnicy i od kilku dni łapię się na tym, że nie mogę się doczekać kolejnego dnia i kolejnego wiatru we włosach złapanego na jednośladzie. Zielona wśród ludzi, Dziś przyjechałam do redakcji Business Week moją trzykołową rikszą... Robiąc to przeprojektowuję swoje życie i to dosłownie: zmieniam swój rutynowy i pozbawiony wartości siedzący tryb życia w codzienną, mini kontemplacyjną sesję. Darmowy transport + spalone kalorie + szybsze przemieszczanie = czysty zysk. Blog BusinessWeek The Case for Optimism, Podsumuj swoje dotychczasowe przyzwyczajenia: zrób listę miejsc, do których się dziś wybierasz oraz wypisz środki transportu, z których przeważnie korzystałaś/eś by tam dotrzeć. Zastanów się, jakie alternatywne środki transportu (spacer, rower, komunikacja miejska, wspólna jazda ze znajomymi jednym samochodem tzw. carpooling) możesz dziś wykorzystać? W zaplanowaniu trasy pomogą Ci strony internetowe transportu publicznego w Twoim mieście <link>. W ciągu dnia spisuj miejsca, w których się stołowałaś/eś oraz te, w których robiłaś/eś zakupy, a także kupione i zjedzone produkty. Ta lista przyda Ci się w kolejnym dniu Eksperymentu. Rusz się! Przespaceruj się, pobiegaj, użyj rolek i roweru, skorzystaj z komunikacji miejskiej i carpoolingu. Znajdź czas na krótką refleksję. Co okazało się najtrudniejsze, a co najłatwiejsze tego dnia? Jakie dostrzegłaś/eś plusy i minusy? Co chciałbyś/łabyś poprawić w swoim dzisiejszym zachowaniu? Podziel się swoją opinią i zobacz, jak ten dzień spędzały inne osoby biorące udział w Eksperymencie. 7 Tydzień inny niż wszystkie

8 PON <WT> ŚR CZW Inspirujące przykłady O WŁASNYCH SIŁACH PODZIEL SIĘ Badania wskazują, że ok. 30% ruchu ulicznego jest wynikiem dowożenia dzieci do szkół i przedszkoli. Jeśli stosuje sie też do Ciebie, spróbuj zmienić swoje przyzwyczajenia i wykorzystać ten czas na wspólny spacer do szkoły. Być może uda Ci się też zachęcić szkołę/przedszkole swoich pociech do projektów takich jak ten <link>. Wydawało Ci się, że nie znasz osób w okolicy, z którymi możesz np. dojeżdżać do pracy. Prawdopodobnie się mylisz. Wywieś ogłoszenie we własnej okolicy lub skorzystaj z wyspecjalizowanych portali takich jak: Oto Dojazd <link>, Carpooling.pl <link> i przekonaj się, że carpooling to nic trudnego. Przesiądź się na ekologiczne kółka. Załóż kask oraz ochraniacze, wyciągnij z piwnicy rower/wrotki/rolki/ deskorolkę i ruszaj w trasę. Kręgosłup, stawy, płuca, ale także Twoja druga połówka na pewno Ci za to podziękują. PRAKTYCZNY POMYSŁ #1 50% wszystkich Jak przesiąść się z samochodu tras, które pokonujemy na rower, gdy ma się małe dziecko? na co dzień Rozwiązań jest bez liku, ich przegląd nie przekracza 3,5 znajdziesz tu <link>. km. Naprawdę nie potrzebujesz samo chodu, by pokonać ten dystans. Dowiedz się więcej o różnych inicjatywach w wielu polskich i europejskich miastach przeprowadzonych w ramach Europejskiego Tygodnia Zrównoważonego Transportu <link>. POLUBIĆ KOMUNIKACJĘ MIEJSKĄ Jeśli nie korzystasz ze swojego auta codziennie udostępnij go innym, w zamian otrzymasz możliwość używania samochodu innych PRAKTYCZNY POMYSŁ #3 Jak uniknąć wkręcenia nogawek w łańcuch roweru w czasie wyprawy? Wystarczy klamra lub gumka do włosów, by skutecznie powstrzymać nogawkę przed osuwaniem się. W ostateczności możesz też użyć własnej skarpetki. osób (który na przykład jest właśnie w Twoje okolicy), a także obniżysz koszty serwisu, utrzymania i parkowania samochodu. Tzw. kluby samochodowe działają już w Europie Zachodniej w Polsce też niedługo powinny się pojawić, oto jeden z nich w fazie pilotażowej <link>. JEŚLI JUŻ MUSISZ SKORZYSTAĆ Z SAMOCHODU Wykorzystuj czas spędzony w tramwaju czy autobusie robiąc to co lubisz czytaj, rysuj albo dosypiaj. PRAKTYCZNY POMYSŁ #2 Bądź dobrze Chcesz podzielić się z innymi poinformowany swoimi rowerowymi osiągami? sprawdzaj, jak A może poszukać pomysłu na ciekawą trasę rowerową lub pieszą? komunikacja miejska Twojego miasta jest zarządzana, Istnieje już wiele portali, które mogą Ci w tym pomóc. Jednym z nich jest MapMyRide <link>. bierz udział w konsultacjach nowych, tras i inwestycji, pytaj o jej wpływ na środowisko. Łącz obowiązki, do których wykonania potrzebujesz samochodu i staraj się maksymalnie skracać swoje samochodowe trasy. Upewnij się, że wykorzystujesz paliwo w możliwie najbardziej efektywny i ekologiczny sposób zapoznaj się z zasadami ekodrivingu <link>. Nie czekaj na tzw. luzie. Jeśli samochód się nie porusza, najlepiej zgasić silnik. W wielu miastach europejskich za niedostosowanie się do tego nakazu można nawet dostać mandat. wtorek: PRZEMIESZCZANIE SIĘ

9 Podejmij wyzwanie - wolontariat TWOJE WYZWANIE: Pozytywny wpływ To w jaki sposób jesteś w stanie zmienić swoje życie, zależy także od otoczenia, w którym funkcjonujesz społeczności lokalnej, miasta, kraju. Dlatego zachęcamy Cię, byś spróbował/a wolontariatu i wziął/ęła udział w co najmniej jednym projekcie lub wydarzeniu organizacji z Twojej okolicy. Jeśli nie czujesz się na siłach, by zrobić to właśnie teraz na początku Eksperymentu, możesz poczekać do jego końca i sprawdzić, czy kolejne wyzwania związane z ograniczaniem swojego wpływu na środowisko pomogą Ci w podjęciu takiej decyzji. Zadania na dziś: AUTORSKIE INICJATYWY Postanów, że zaangażujesz się w przynajmniej jedną z akcji opisanych obok i że zrobisz to do końca tego tygodnia. Wyszukaj przynajmniej jedną akcję, do której potrzebna i poszukiwana jest pomoc wolontariuszy i napisz o niej na naszym blogu lub, w wersji dla bardziej nieśmiałych, w ankiecie ewaluacyjnej. Zachęć innych do przyłączenia się do wybranej przez Ciebie akcji opowiedz o niej znajomym, wciągnij rodzinę. Opisz na blogu swoje doświadczenia ze zrealizowanego projektu. Moją wersją tego zadania jest zatem postanowienie zwielokrotnienia odwiedzania pewnej starszej znajomej z którą zaprzyjaźniłam się jeszcze przed maturą. 3 poziomy, To zadanie dla najbardziej ambitnych spróbuj sam zorganizować inicjatywę, w którym włączysz znajomych, rodzinę i inne osoby ze swojego otoczenia. Nie musi być to od razu akcja ogólnopolska! Zorganizowanie zbiórki elektroodpadów lub baterii, wykładu na temat zrównoważonego rozwoju w osiedlowym Domu Kultury, albo rowerowego rajdu dla dzieci to dobre pomysły na początek. Koniecznie podziel się Twoim pomysłem i doświadczeniami z jego realizacji na naszym blogu! A może zacząć od małych kroczków np. od wyboru informacji, które czytamy co rano. Planeta Globalnych Zależności <link> to wybór informacji z Polski i ze świata, które mogą zainspirować do większego zaangażowania w kształtowanie naszego otoczenia. Planeta Neonawyków <link> natomiast do oszczędzania energii. Sugerowanie, że akcje społeczne i te podejmowane indywidualnie się wykluczają jest pozbawione podstaw i niebezpieczne. Przecież samodzielne działania nie wykluczają zaangażowania w projekty o szerszym zakresie, a akcje społeczne nie są niczym innym niż połączeniem wielu indywidualnych wysiłków. Oba podejścia są nam dziś niezbędne i należy umieć je łączyć. No impact Man, s. 220 Masz pomysł na inicjatywę, ale brakuje Ci funduszy na jej realizację? Weź pod uwagę crowdfunding. Spróbuj opisać swoje przedsięwzięcie na stronach StartSomeGood <link>, IndieGoGo <link> lub Peer- Backers <link>. Koniecznie sprawdź Polak Potrafi <link> lub poszukaj inicjatyw, które sam chciałbyś wesprzeć. A może zgłosisz niepokojący Cię problem na Naprawmy To <link> lub sam podejmiesz się pokierowania inicjatywą, która jakiś problem rozwiąże? 9 Tydzień inny niż wszystkie

10 Podejmij wyzwanie - wolontariat WOLONTARIAT I WSPÓŁPRACA ZDALNA Szukasz opcji zaangażowania dla siebie, ale nie wiesz od czego zacząć? Odwiedź Twoje regionalne Centrum Wolontariatu <link> lub odpowiedz na jedną z ofert na stronie ngo.pl <link>. Możesz też napisać bezpośrednio do organizacji, której działalność jest Ci bliska. Banki Żywności zbierają nieodpłatnie darowizny z pełnowartościowej żywności, by następnie przekazać ją biednym i potrzebującym. W lodówce pozostały produkty, których nie zjesz, a ich termin przydatności jeszcze nie minął? Możesz przekazać je w ramach publicznych zbiórek żywności np. Akcji Podziel Się Posiłkiem. Banki Żywności poszukują również wolontariuszy zarówno do współpracy stałej, jak i akcyjnej; na miejscu, jak i zdalnej <link>. Dysponujesz bardzo niewielką ilością czasu i ciężko Ci podjąć zobowiązanie, które wymagałoby dojazdów? Nie znalazłeś/aś organizacji, w której działania chciałbyś się włączyć? Rozważ e-wolontariat, czyli wolontariat zdalny: pomoc przy tłumaczeniach, pisaniu artykułów, edycji stron internetowych, poszukiwaniu informacji, tworzeniu grafiki lub robieniu zdjęć itp. Sprawdź <link>! Możesz również rozważyć wsparcie finansowe. Wiele organizacji pozarządowych przyjmuje datki od indywidualnych darczyńców. Samodzielnie zdecyduj jaka inicjatywa jest Tobie najbliższa: pomoc humanitarna, ochrona przyrody, edukacja, wsparcie dla osób niepełnosprawnych, starszych, ubogich, kobiet, uchodźców lub dzieci? Chcesz zaangażować swoją rodzinę razem wybierzcie organizację, którą chcielibyście wesprzeć, porozmawiajcie o powodach, dlaczego jej działania są dla każdego z Was istotne. Włączcie w tą rozmowę swoje dzieci lub rodziców, mo że być to okazja do konstruktywnej rozmowy o Waszych wartościach. ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ I DZIECI Masz dzieci w wieku szkolnym? Twoim wkładem może być zachęcenie nauczyciela prowadzącego klasę Twojej pociechy by włączył się do programów wspierających zrównoważony rozwój np. programu Szkoły Pełnej Zasobów <link> Centrum Edukacji Obywatelskiej, Szkoły dla Ekorozwoju <link> Partnerstwa dla Środowiska, Programu Globe <link>, projektów Ośrodka Działań Ekologicznych Źródła <link>, czy innych podobnych inicjatyw. Podpisz petycję dotyczącą papieru na jakim drukowane są podręczniki szkolne <link>. Podręczniki o wysokiej gramaturze to nie tylko większe zużycie papieru, ale również cięższe plecaki! Wpisując w wyszukiwarkę słowo petycja/petycje możesz znaleźć wiele innych inicjatyw, które być może bardziej odpowiadają Twoim przekonaniom. Rodzice mają jeszcze większe pole do popisu! Kupuj Odpowiedzialnie Zabawki daje Wam dostęp do dwóch inspirujących publikacji dla konsumentów <link> i aktywistów <link> pełnych wskazówek, które ułatwią Wam włączenie się w działania na rzecz odpowiedzialnych zabawek: podpisując petycję, organizując wydarzenie lub po prostu bawiąc się z własnymi dziećmi. TRANSPORT Rowery dla Afryki to akcja Polskiej Akcji Humanitarnej. Dlaczego rowery i dlaczego dla Afryki? O tym przeczytasz na stronie tutaj <link>. Tam też znajdziesz informację o tym, jak możesz pomóc. Podpisz petycję lub napisz do wybranego polityka w ramach akcji Tiry na Tory <link>. Dlaczego? Przeniesienie części transportu drogowego na kolejowy nie tylko zwiększa bezpieczeństwo na drogach i wpływa na dłuższą trwałość nawierzchni, pomaga też zmniejszyć ilość produkowanych spalin i hałas. PODEJMIJ WYZWANIE - WOLONTARIAT Zabierz swój rower i wybierz się na najbliższą Masę Krytyczną <link> lub włącz się w działania Warszawskiej Kampanii Rowerowej <link>.

11 PON WT <ŚR> CZW środa: JEDZENIE TWOJE WYZWANIE: Ochrona środowiska na widelcu Mamy środę! Jesteś głodna/y? Pewnie będziesz, jeśli wcześniej nie zaplanowałaś/eś odpowiednio swoich posiłków. Mimo, że masz już za sobą doświadczenia w zmianie swoich nawyków co do odpadów i transportu uprzedzamy, że dzisiejszy dzień będzie prawdziwym wyzwaniem. Nadszedł czas na to, żeby skupić się na jedzeniu. Na początek, dobre wieści zdrowe i świadome odżywianie, wybieranie produktów lokalnych czy pielęgnowanych we własnym ogródku, a także wegetarianizm to trendy konsumenckie, których popularność na całym świecie rośnie i tym samym poprawiają zdrowie oraz samopoczucie coraz większej liczbie osób. Przekonała się o tym, podczas rocznego Eksperymentu (No Impact Year), rodzina Beavenów, która przeanalizowała i zmieniła nawyki żywieniowe, odkrywając, że zdrowe odżywianie jest przyjemne i przy okazji zmniejsza ich negatywny wpływ na środowisko. Jak tego dokonali? Zaczęli wybierać produkty lokalne i sezonowe, a przetworzone i pakowane pożywienie zniknęło z listy ich zakupów. Szybko zorientowali się, że te zmiany nie tylko pozytywnie wpływają na środowisko naturalne, ale też pomagają im schudnąć i poprawić samopoczucie. Nowy styl na talerzu sprawił też, że mogli spędzać więcej czasu z rodziną i znajomymi poszukując odpowiednich produktów i wspólnie przygotowując posiłki. Ciekawe, co będzie Twoim najciekawszym odkryciem dzisiejszego dnia. Zadania na dziś: CZY WIESZ, ŻE... Zastanawialiście się kiedyś, jaką średnią odległość przebywa jedzenie zanim dotrze na Wasz talerz? Ponad 2,4 tyś. km. John Hendrikson, Energy use in the US Food System: A summary of existing research and analysis. Istotnym założeniem projektu No Impact było jedzenie wyłącznie produktów lokalnych, sezonowych i niepakowanych. W praktyce oznacza to wzbogacenie jadłospisu o dużą ilość świeżych warzyw. Dzięki temu ja i Michelle straciliśmy sporo kilogramów. ( ) Na targu warzywnym żaden z rolników, z którymi rozmawialiśmy, nie faszeruje swoich produktów solą, tłuszczem czy cukrem po to, żeby nas od nich uzależnić. Blog No Impact Man, 7 maja Jak myślisz, ile produktów z Twojej listy miało sezonowe i lokalne pochodzenie (rosły w obrębie maks. 500 km od Twojego miejsca zamieszkania)? Zrób listę i spróbuj to sprawdzić, korzystając z informacji o ich pochodzeniu na opakowaniach. Wybierz pięć produktów nielokalnych i spróbuj zastąpić je lokalnymi/sezonowymi <link>. Sprawdź czym się różni żywność ekologiczna od lokalnej, a czym organiczna od zrównoważonej. Krótki przewodnik znajdziesz tutaj: <link>. Lista sklepów z ekologiczną żywnością znajdziesz tu: <link>. Wyznacz swój cel na nadchodzący tydzień. Przykładowo, może to być wybór produktów sezonowych/lokalnych (np. tylko polskich lub rosnących w obrębie maks. 500 km od twojego miejsca zamieszkania), dieta wegetariańska lub wegańska albo rezygnacja z żywności pakowanej i wysoko przetworzonej (tzw. dania gotowe). Szukaj inspiracji w swoim otoczeniu. Wybierz się na bazar lub lokalny targ, porozmawiaj ze znajomymi wegetarianami i weganami. Wiesz jak przyrządzić takie rośliny, jak topinambur, jarmuż, fenkuł czy brukiew? Poeksperymentuj z nowymi przepisami i produktami. Sprawdź, jakie aspekty zmiany dotychczasowych nawyków żywieniowych są dla ciebie najtrudniejsze. Co mogłoby się zmienić w Twoim otoczeniu, żeby zmiany były prostsze? 11 Tydzień inny niż wszystkie

12 PON WT <ŚR> CZW Inspirujące przykłady ZAKUPY: Wybieraj produkty lokalne i sezonowe <link> na targach warzywnych lub kupuj je prosto od rolnika (w ramach kooperatyw spożywczych <link>, poszukaj koopera- tywy spożywcze są PRAKTYCZNY POMYSŁ #1 w wielu miastach Polski). W sklepie szukaj Czy wiesz, co wkładasz do koszyka? Zapytaj sprzedawcę, produktów ekologicznych, organicznych skąd pochodzą sprzedawane przez niego warzywa i owoce, zwracaj lub z innymi certyfika uwagę na etykiety. Co odkryłeś/aś? tami świadczącymi o ich jakości. Listę certyfikatów możesz znaleźć tutaj: <link>. Książka Marchewka z groszkiem Aleksandry Woldańskiej-Płocińskiej w przystępny sposób o produktach lokalnych opowiada najmłodszym, a i rodzice mogą się czegoś nowego dowiedzieć <link>. W Twojej diecie na pewno pojawi się wiele produktów (np. kawa, herbata, cukier, oliwa z oliwek), które nie mają lokalnych odpowiedników spróbuj z nich zrezygnować, zastępować produktami o podobnych właściwościach (np. herbaty ziołowe, masło zamiast oliwy, miód zamiast cukru) lub kupować odpowiedzialnie (produkty z certyfikatem fair trade) <link>; sklepy on-line: <link>. Jeśli mówimy o ochronie środowiska to bez wątpienia najlepsza jest dieta wegetariańska i wegańskaw, dlatego warto spróbować ograniczyć spożywanie produktów odzwierzęcych (np. do jednego posiłku dziennie) lub całkowicie z nich zrezygnować na czas Eksperymentu. Szczególnie, że bez trudu można znaleźć ciekawe książki kucharskie i strony internetowe, które podpowiedzą jak zdrowo i smacznie odżywiać się w jarski sposób <link>, <link>. Jeśli nie potrafisz zrezygnować z produktów odzwierzęcych, takich jak: mięso, ryby czy jajka to warto zwrócić uwagę na ich pochodzenie. W Polsce są już dostępne produkty z gospodarstw, które starają się je produkować w sposób jak najbardziej ekologiczny i zrównoważony. Po więcej informacji zajrzyj na Zaplonuj Zmiany <link>. GOTOWANIE: Przede wszystkim, znajdź czas na gotowanie i eksperymentowanie z nowymi przepisami. Sprawdź czy w Twojej okolicy nie odbywają się kursy zdrowego gotowania może łatwiej będzie Ci znaleźć inspirację i motywację gotując w grupie. Rozejrzyj się też za książką kucharską (np. Przemytnicy marchewki, groszku, soczewicy) i zaangażuj do wspólnego gotowania i odrywania nowych smaków całą rodzinę. Sałatka z pokrzywy? Kotleciki z mniszka lekarskiego? Chwasty na stół! <link> Wykorzystuj kuchnię w sposób ekologiczny potrawy gotuj pod przykrywką; używaj ostudzonej wody po gotowanych warzywach np. do podlewania kwiatów; nie wkładaj gorących potraw do lodówki. Potrzebuje ona wtedy więcej energii na ich ochłodzenie; wyłączaj piekarnik na 5-10 min przed końcem czasu pieczenia Zrób ocet z resztek żywie- PRAKTYCZNY POMYSŁ #2 nim ostygnie potrawa niowych. Wymieszaj resztki sezonowych owoców i pokrój je zdąży się upiec, a Ty w większe kawałki. Rozpuść ¼ zaoszczędzisz także filiżanki miodu w ¼ wody. Wrzuć energię. tu resztki owoców i przykryj ściereczką. Pozwól im fermentować Produkty lokalne przez dwa, trzy tygodnie, mieszając od czasu do czasu. i sezonowe będą służyły Ci dłużej jeśli Resztki warzyw i owoców to doskonały materiał na domowe będzie je przechowywał w pasteryzo- octy i nalewki, na które przepisy można znaleźć np. tutaj: <link>. wanej formie. Dżemy, pasty, sałatki, kiszonki niemal każdy owoc czy warzywo można przechowywać w ten sposób. Spróbuj je przygotować razem z rodziną <link>. środa: JEDZENIE

13 PON WT <ŚR> CZW Inspirujące przykłady JEDZENIE POZA DOMEM: Wróć do szkolnych czasów i przygotuj sobie drugie W restauracji poproś o spakowanie niedojedzonych śniadanie oszczędzisz na posiłku w ciągu dnia i zyskasz pewność, że wiesz co jesz. Pamiętaj, by resztek do pojemnika, który przyniosłeś/aś ze sobą twój pies/kot będzie wniebowzięty. nie pakować jedzenia w plastikową PRAKTYCZNY POMYSŁ #3 torebkę czy folię aluminiową, a pojemnik Wybieraj miejsca, które pro- Odwiedź stronę NieMarnuje. wielokrotnego użytku. mują lokalne i regionalne produkty, pl i dowiedz się więcej o tym, jak np. targi produktów regionalnych, uniknąć marnowania żywności. To eko bazary, giełdy rolne. Pomocne Zachęć do drugiego śniadania dobre nie tylko dla środowiska, ale mogę być portale internetowe takie pozostałych domowników, szczególnie i dla Twojego portfela <link>. jak: Lokalna Żywność <link>, Eko tych najmłodszych, Stołówki i sklepiki Targ <link> czy Dolina Eko <link>. szkolne w Polsce niestety niezbyt często zwracają uwagę na jakość serwowanego jedzenia. Jeśli często zdarza Ci się jadać na mieście, spróbuj Może zainteresują Cię takie akcje jak: Szkoła na Widelcu znaleźć i wybierać miejsca, które specjalizują się w zdrowej <link>. żywności, np. restauracje wegetariańskie i wegańskie lub wykorzystujące produkty lokalne/ekologiczne/organiczne Już raz o tym wspominaliśmy, ale przypomnijmy: <link>. możemy wyhodować własne warzywa i owoce. Warto przy tej okazji zapoznać się z pojęciem permakultury, Spróbuj odkryć w jedzeniu filozofię. Jednym z przykładów jesli dotychczas było Ci ono obce. jest tzw. ruch slow food, który uczy jak cieszyć się zdrowym i smacznym jedzeniem. Informacje o jego Jeśli wybierasz się do baru lub restauracji - poproś działaniach w Polsce znajdziesz tutaj: <link>. o podanie wody z kranu, a nie z butelki. Woda w polskich wodociągach jest coraz lepszej jakości i w przeważającej większości miejsc można ją pić prosto z kranu. Woda butelkowana jest dużym obciążeniem dla środowiska, choćby ze względu na odpady w postaci plastikowych butelek. Dowiedz się więcej o kranówce tutaj <link>. Sięgnij po produkty lokalne. Czy wiesz z jak daleka przyjechało jedzenie, które spożywasz? Plastikowe butelki, w których sprzedawana jest woda mineralna trzeba później wyrzucić. Może znajdziesz alternatywę dla butelkowej wody? środa: JEDZENIE

14 <ND> <PON> <WT> ŚR <CZW> czwartek: ENERGIA TWOJE WYZWANIE: Sprytna energia alternatywne kilowaty na co dzień Możesz sobie pogratulować to już piąty dzień Twojego Eksperymentu, podczas którego zmierzyłeś/aś się z takimi problemami jak: ograniczenie zakupów i produkcji odpadów, korzystanie z bardziej przyjaznego środowisku transportu, czy zmiana nawyków żywieniowych na zdrowsze. Dziś czas na obniżenie zużycia energii elektrycznej. Nie zniechęcaj się jeśli życie bez elektryczności brzmi jak ogromne wyzwanie faktycznie, bywa to trudne. Rodzina Beavenów podczas Eksperymentu też się o tym przekonała, gdy przyszło im się rozstać m.in. z pralką. Jednak co ciekawe stwierdzili też, że rezygnacja z wielu innych sprzętów okazała się łatwiejsza niż im się na początku wydawało. Życie bez telewizji stało się świetnym sposobem na pogłębianie więzi rodzinnych i wspólne poszukiwanie ciekawych form spędzania wolnego czasu. Brak światła elektrycznego sprawił, że zaczęli żyć w zgodzie z naturalnym rytmem wschodu i zachodu słońca, a rezygnacja z lodówki nauczyła ich zdrowych metod przechowywania żywności. Dziś będziesz miał/a okazję przekonać się w praktyce o własnych wyzwaniach i korzyściach z ograniczania energii elektrycznej. Zadania na dziś: CZY WIESZ, ŻE... Przestawienie się na zielone źródła energii to jeden z najprostszych sposobów na ograniczenie własnej emisji dwutlenku węgla. Możesz w ten sposób zredukować nawet do 35% tej emisji. Ponieważ w ramach naszego Eksperymentu No Impact zrezygnowaliśmy z elektryczności, nie mamy również telewizora. W zeszłym tygodniu ktoś mnie zapytał, jak w takiej sytuacji zabawiamy Isabellę. Przypadkiem tego właśnie dnia mój przyjaciel Mayer, któremu pomagam na działce, zadzwonił i powiedział, że w jego ogrodzie pojawiły się świetliki i żebym w związku z tym przyprowadził o zmroku Isabellę. Zatem poszliśmy, a kiedy wokół nas krążyło z sześć świetlików, Isabella nagle popatrzyła na mnie i powiedziała Tato, jestem taka szczęśliwa. Telewizja nigdy nie wywoła w niej takiej reakcji. Blog No Impact Man, Oceń swoje nawyki w używaniu energii elektrycznej: przejdź się po mieszkaniu i wypisz wszystkie sprzęty, które zużywają energię elektryczną (także w postaci baterii lub paliwa). Następnie zaznacz gwiazdką te przedmioty, z których chcesz korzystać przez kolejne dni Eksperymentu. Każdy przedmiot oznaczony gwiazdką odpowiednio opisz, zgodnie z tym co zamierzasz zrobić by zmniejszyć lub całkowicie zredukować jego wykorzystanie. Zastanów się, jak zastąpić jego właściwości w sposób bardziej przyjazny środowisku lub w jaki sposób wykorzystać wolny czas, który się pojawi jeśli z niego zupełnie zrezygnujesz. Podziel się swoimi przemyśleniami i szukaj inspiracji tutaj <link>. W każdej możliwej sytuacji postaraj się zmniejszać swoje zużycie energii ograniczać do minimum używanie sprzętów elektrycznych, w tym telefonu i komputera. Wersja dla odważnych: całkowicie zrezygnuj z korzystania z energii i zobacz, co się zmieni. Podziel się swoimi doświadczeniami i przemyśleniami z dzisiejszego dnia. 14 Tydzień inny niż wszystkie

15 PON WT ŚR <CZW> Inspirujące przykłady TEMPERATURA I OŚWIETLENIE GOTOWANIE I SPRZĄTANIE: Robi się za gorąco? Połóż sobie wilgotną chusteczkę Energia elektryczna to nie jedyny rodzaj energii, na karku lub weź 30-sekundowy prysznic (spróbuj zebrać wykorzystaną wodę i wykorzystać ją potem do podlania kwiatów na parapecie lub zostaw ją do ponownego namoczenia chusteczki). który możesz znaleźć w swoim otoczeniu równie dobrymi zasobami są: wiatr, który np. może wysuszyć Twoje ubrania, czy naturalna temperatura pokojowa, która pomoże rozmrozić produkty na obiad. Spróbuj wykorzystywać ich potencjał jak najczęściej. Jeśli temperatura na zewnątrz jest niska, ogrzewanie domu jest sporym wyzwaniem dla środowiska. Podejmij Spróbuj ograniczyć pieczenie i długie gotowanie zdecydowane kroki, przykręć grzejniki i spróbuj zwalczyć domowy chłód sposobami, które działają na dworze, czyli wykorzystując ciepłe ubrania i dodatkowe okrycie. taki sposób przygotowywania potraw przeważnie odbiera im walory odżywcze. Spróbuj diety witariańskiej, która proponuje produktu w jak najmniej przetworzonej postaci. O diecie i przepisach możesz poczytać tutaj: Najlepszym oświetleniem do <link>. By promować tą tzw. surową pracy i codziennego funkcjonowania PRAKTYCZNY POMYSŁ #1 dietę (ang. raw food) powstał projekt jest naturalne światło słoneczne. Sprawdź propozycje Trevora, jak Cook it Raw, w którym znani szefowie Spróbuj się do niego dostosować, ugotować makaron bez podgrzewania i szefowe kuchni podróżują po Europie, ograniczając aktywności, wymagające wody lub jak przygotować herbatę przy przyrządzając dania w duchu tej diety sztucznego oświetlenia do z lokalnych produktów. We wrześniu pomocy samodzielnie zrobionego podgrzewacza do wody napędzanego energią słoneczną <link>. niezbędnego minimum projekt miał swoją polską odsłonę, o której można przeczytać tutaj: <link>. Jeśli Twoje codzienne obowiązki wymagają korzystania ze sztucznego światła spróbuj korzystać z cieplejszego Przypomnij sobie czasy szkolnych wycieczek i biwa- i bardziej przyjaznego środowisku światła świec ków: przechowuj pożywienie w najchłodniejszych miej- (możesz wybrać te produkowane lokalnie) lub dowiedz scach domu/mieszkania, zbuduj własną ekologiczną się czy w Twoim mieście jest możliwość korzystania lodówkę (tzw. zeer: <link>). Nie wszystkie warzywa z bardziej ekologicznych źródeł energii takich jaki: kolektory i owoce wymagają przechowywania w lodówce. Pomi- słoneczne, czy energia wiatrowa. Informacje na ten dory, ogórki i banany lepiej przechowywać w tempe- temat znajdziesz na portalach takich jak: Rynek Energii raturze pokojowej, cytrusy można po prostu wrzucić Odnawialnej <link> oraz Odnawialne Źródła Energii do dzbanka z chłodną wodą, a pietruszka, dymka czy <link>. seler naciowy zachowają świeżość częściowo zanurzone w wodzie. Romantyczna kolacja przy świecach co wieczór? Czemu nie... czwartek: ENERGIA

16 PON WT ŚR <CZW> Inspirujące przykłady OGRANICZANIE ZUŻYCIA ENERGII ELEKTRYCZNEJ Podłącz komputer i wszystkie jego akcesoria (drukarki, skanery itp.) do listwy przeciwprzepięciowej. Gdy tylko zakończysz pracę, wystarczy wyłączyć listwę, by mieć pewność, że wszystkie sprzęty zostały wyłączone i nie pobierają prądu niepotrzebnie. Zrezygnuj z telewizora nie tylko go wyłączając, ale też usuwając z pola widzenia tak by Cię nie kusił. Możesz zapakować go do kartonu lub zasłonić ciekawym elementem wystroju, np. parawanem, czy dużą rośliną doniczkową. PRAKTYCZNY POMYSŁ #2 Zabawy bez prądu? A może odkurzyć zabawy, które odeszły już do lamusa? W co bawili się nasi dziadkowie i babcie jako dzieci? Podwórkowe Wspomnienia <link> wspominają, przypominają i inspirują. Przez jeden dzień spróbuj korzystać z laptopa tylko w godzinach pracy (nadliczbowe godziny się nie liczą!). Powstały w ten sposób czas wolny wykorzystaj na spotkanie z bliskimi lub dawno planowaną i odkładaną lekturę ciekawej książki. A może postanowisz sam/a wyprodukować część zużywanej energii, stając się użytkownikiem jednego z tych pomysłowych wynalazków <link>. Słyszałaś/eś o domach plus energetycznych <link>? PRAKTYCZNY POMYSŁ #3 Jak oszczędzać energię w domu? Więcej dowiesz się z poradnika WWF, możesz go ściągnąć w wersji elektronicznej bezpłatnie <link>. A jeśli lubisz być naprawdę dobrze poinformowany/a i zrozumieć, czemu właściwie energię miałbyś oszczędzać zajrzyj do publikacji Ziemi Na Rozdrożu dostępnej tu <link> i na stronę Więcej tlenu <link>. Ile niepotrzebnych urządzeń jest stale podłączonych do prądu w Twoim domu? Zakryty telewizor nie kusi, ale przypomina o tym, by poszukać alternatywnych form rozrywki bez prądu. Długo dokładana lektura zamiast telewizji? A może pora odkurzyć nieużywane od dawna gry planszowe? Lub zaprosić znajomych na brydża albo kalambury? W ten weekend będziesz pracował dla potrzeb swojej lokalnej społeczności, więc już dzisiaj rozejrzyj się za możliwościami zaangażowania w formie wolontariatu. Swoje poszukiwania możesz rozpocząć od portalu ngo.pl <link> lub lokalnego Centrum Wolontariatu w Twoim mieście <link>. Możesz też poszukać organizacji, której działalność Ci odpowiada i zapytać o możliwość włączenia się w jej działania. czwartek: ENERGIA

17 <ND> <PON> <WT> ŚR <CZW> <> piątek: WODA TWOJE WYZWANIE: Koniec z niepotrzebnym laniem wody Odpady, konsumpcja, transport, pożywienie, energia wiele istotnych spraw znajdowało się przez ostatnie dni w centrum Twojej uwagi. Pozostaje jeszcze jedna, ale zasadnicza kwestia woda. Jej oszczędne i racjonalne wykorzystywanie może pozytywnie wpłynąć nie tylko na środowisko, ale także na wysokość Twoich rachunków. Zmniejszające się zasoby wody sprawiają, że staje się ona coraz droższa więc oszczędzać ją nie tylko trzeba, ale i warto. Sprawdź, jak możesz to robić na co dzień. Zadania na dziś: CZY WIESZ, ŻE... Wg danych Głównego Urzędu Statystycznego za 2011 rok, średnie zużycie wody w gospodarstwach domowych w przeliczeniu na jednego mieszkańca, wynosiło w polskich miastach blisko 100 l dziennie. Odpowiednio zmieniając swoje nawyki podczas mycia zębów, podlewania trawnika, zmywania naczyń, czy korzystając z urządzeń oszczędzających wodę, możesz zmniejszyć jej zużycie nawet o 25%. Prysznice zamiast kapieli to podstawa w ekodekalogu. Wyzwanie to zmieścić się w 30 sekund z myciem. Bo wiecie-rozumiecie, 20 minutowe stanie pod strumieniem wody to nic innego jak pionowa eko-katastroficzna kąpiel... 3 poziomy, By obniżyć swoje zużycie wody warto je najpierw poznać. Spróbuj oszacować ile wody dziennie zużywasz i oblicz swój tzw. ślad wodny przy pomocy tego kalkulatora: <link>. Pamiętaj by uwzględnić też ślad wodny Twojego pożywienia (patrz: rozdział poświęcony nawykom żywieniowym). Zastanów się, gdzie jeszcze używasz wodę (praca, szkoła, podróże i transport) i jak to zużycie możesz ograniczyć. Wypisz sobie najbardziej wodochłonne czynności i zastanów się, jak możesz je wykonywać w sposób bardziej przyjazny środowisku (np. do podlewania trawnika, czy mycia samochodu można zebrać wodę deszczową). Jak najrzadziej odkręcaj kran, a jeśli już to robisz to wykorzystuj całą wypływającą wodę, np. nalewaj ją do pojemnika. Znalazłeś/ aś własny sposób na ograniczanie zużycia wody? Podziel się z innymi i zainspiruj ich do poszukiwania kolejnych, ciekawych rozwiązań. Napisz o swoich przemyśleniach i dzisiejszych działaniach na blogu. Odkąd jesteśmy na etapie oszczędzania wody, zmieniliśmy swoje codzienne nawyki. Po pierwsze, myjemy zęby sodą kuchenną i płuczemy usta wodą z kubka (zamiast strumienia wody z kranu). Co więcej, kąpiemy się raz w tygodniu i to w taki sposób, by wykorzystywać wodę po poprzedniej osobie. Blog No Impact Man, Ile wody tracimy przez nieszczelny, cieknący kran lub niedokręcony kurek? 17 Tydzień inny niż wszystkie

18 PON WT ŚR CZW <> Inspirujące przykłady W KUCHNI: PRANIE: Jeśli masz zmywarkę do naczyń używaj jej tylko wtedy, gdy jest pełna i wybieraj program oszczędzający wodę. Jeśli jej nie posiadasz, myj naczynia w zlewie (napełniając jedną komorę wodą) zamiast korzystać z bieżącego strumienia. Ponownie wykorzystaj zagotowaną w czajniku wodę, np. do zup i innych dań oraz płukania żywności, podlewania roślin i utrzymywania higieny zwierząt domowych. Staraj się korzystać nie z kilku, a z jednej szklanki czy kubka przez cały dzień. W ŁAZIENCE: Włączaj pralkę wtedy, gdy jest pełna i wykorzystuj te programy do prania, które ograniczają zużycie wody. W pralkach dwukomorowych zużyj wodę do płukania do kilku prań. Jeśli twoja pralka odprowadza wodę do zlewu, wykorzystaj ją do spłukiwania ubikacji. POZA DOMEM: W restauracji poproś o wodę z kranu zamiast zamawiać wodę butelkowaną. Bierz krótszy prysznic, zakręcaj wodę podczas namydlania ciała. Bierz chłodniejsze prysznice są zdrowsze dla krążenia, poprawiają stan skóry i działają o poranku bardziej pobudzająco niż najmocniejsza kawa. Myj się gąbką i korzystaj z myjki. To dobry sposób na oszczędzanie wody i poprawę stanu skóry. Nie wykorzystuj toalety, jak kosza na odpady by pozbyć się wacika do twarzy, czy zużytej chusteczki higienicznej nie potrzebujesz 6-9 l wody (tyle średnio zużywamy za każdym razem, gdy spuszczamy wodę w toalecie). Zakręć kran przy goleniu lub myciu zębów. Jeśli już wybierasz coś do picia wybierz wodę zamiast soków czy napojów, których wpływ na środowisko jest dużo większy, ponieważ podlegają obróbce chemicznej i składniki do nich są często transportowane z dużych odległości. Noś ze sobą butelkę wielokrotnego użytku i zachęcaj do tego innych. DZIAŁANIA NA RZECZ WODY: Włącz się w akcję dotyczącą wody. Może postanowisz zaadoptować rzekę z Klubem Gaja <link> albo wesprzeć Kampanię Wodną Polskiej Akcji Humanitarnej związaną z budowaniem studni w Sudanie Południowym uczestnicząc w maratonie <link>? Spuszczaj wodę tylko wtedy gdy faktycznie musisz możesz też wykorzystać do tego celu wodę zebraną do wanny/brodzika podczas prysznica. Podpisz petycję WWF dotyczącą wód morskich, zwłaszcza jeśli lubisz polskie nadmorskie kurorty <link>. piątek: WODA

19 <ND> <PON> <WT> ŚR <CZW> <> sobota: PODZIEL SIĘ! TWOJE WYZWANIE: Pomagaj innym zmieniać się na lepsze To już siódmy i przedostatni dzień Eksperymentu. Czas na krótkie podsumowanie. Przez ostatnie dni dzielnie zmagałeś/aś się z: ograniczaniem zakupów, odpadów, zużywania wody i energii, a także zmieniałeś/aś swoje nawyki żywieniowe i w kwestii transportu. Gdyby inni brali z Ciebie przykład, środowisko naturalne miałoby się dużo lepiej. Spróbuj więc podzielić się swoją nową wiedzą i doświadczeniami ostatnich dni, by zmiany jakie próbujesz wprowadzić w swoje życia były trwalsze. Nie da się dbać o środowisko naturalne samodzielnie i jednostkowo. Do rzeczywistej zmiany potrzebna jest społeczność, która chce wspólnie działać dążąc do ważnego dla niej celu. Dlatego, oprócz zmiany własnych nawyków, warto też poczuć się częścią większej całości poprzez pracę na rzecz swojego otoczenia. Szczególnie, że wiele osób zaangażowanych w działania społeczne i wolontariackie podkreśla, że ci którzy ofiarują innym czas i umiejętności, często otrzymują w zamian o wiele więcej poczucie spełnienia, nowe możliwości, szczerą przyjaźń i wdzięczność drugiej osoby. Zadania na dziś: CZY WIESZ, ŻE... Badania wskazują, że praca wolontariacka ma pozytywny wpływ na zdrowe i długie życie oraz przeciwdziała depresji. To właśnie ostatni etap Eksperymentu okazał się dla mnie najważniejszy. W ramach dzielenia się z innymi swoim czasem i umiejętnościami, zgłosiłem się jako wolontariusz do organizacji ekologicznej. To pozwoliło mi nie tylko wzmocnić moje nowe nawyki, ale też znaleźć inspirację do kolejnych zmian. Podczas pracy wolontariackiej spotkałem wiele wspaniałych osób, które traktowały swoją pracę, jak prawdziwą pasję. Dzięki nim zrozumiałem, że w naszych całorocznych działaniach nie chodziło wyłącznie o ograniczanie negatywnego wpływu na otoczenie, a raczej o zwiększanie naszego pozytywnego z nim kontaktu. To pozwoliło mi też spojrzeć na dotychczasowe wyzwania jak na nowe możliwości, a nie tylko uciążliwe ograniczenia. Blog No Impact Man, Zrób listę tych działań, przez które pozytywnie wpływasz na swoje otoczenie. Pomagasz starszej sąsiadce w zakupach? Przykazujesz pieniądze na lokalne działania edukacyjne dla dzieci? Pielęgnujesz ogródek pod blokiem? Świetnie, ale może jesteś w stanie zaangażować się jeszcze bardziej? Zrób listę składającą się z trzech kolumn: 1) wszystkie organizacje, w których chciałbyś/ałabyś pomagać 2) powody, dla których uważasz, że nie możesz tam pomagać; 3) jak możesz konstruktywnie odnieść się do tych powodów i usunąć wypisane przez siebie przeszkody. Czy przeszkody niezależnie od tego, jak bardzo są uzasadnione są ważniejsze niż sens samego uczestnictwa? Pamiętaj nie musisz koniecznie od razu wziąć na siebie zadania koordynowania jakieś inicjatywy, zaangażowanie społeczne ma wiele twarzy! Wcielaj w życie zasady, które poznałeś/aś w ciągu ostatniego tygodnia i zachęcaj do tego innych. Może ciekawym pomysłem będzie zaangażowanie się w działania pro-ekologiczne? Podziel się swoimi doświadczeniami z innymi na blogu. Może działania innych osób też Cię zainspirują, albo spróbujecie połączyć wysiłki i wspólnie zrealizować jakiś projekt? Na następnej stronie znajduje się narzędzie przypominające piramidę, które pomoże Ci ocenić Twoje społeczne zaangażowanie. Sprawdź, w którym jej miejscu się teraz znajdujesz? 19 Tydzień inny niż wszystkie

20 PON WT ŚR CZW <> ZAWÓD np. pracuję na rzecz pożytku społecznego LIDER np. kieruję projektem na rzecz mojej lokalnej społeczności TYGODNIOWO np. przeznaczam przynajmniej kilka godzin na rzecz jednej lub wielu inicjatyw społecznych MIESIĘCZNIE np. pracuję jako wolontariusz ROCZNIE np. ofiaruję pieniądze PIRAMIDA ZAANGAŻOWANIA SPOŁECZNEGO Inspirujące przykłady Dziel się swoim czasem i umiejętnościami, ale także finansami. Często nawet niewielka kwota może pomóc w realizacji ciekawych projektów. Możesz wesprzesz czyjś pomysł na Polak Potrafi <link> lub udzielisz mikropożyczki, która pozwoli komuś stanąć na nogi <link>? Spróbuj zaangażować też swoje otoczenie w pracy. W Polsce coraz więcej firm proponuje programy wolontariatu pracowniczego. Sprawdź czy takie projekty są realizowane w Twoim miejscu pracy, a jeśli nie są spróbuj nimi zainteresować swojego pracodawcę. Bądź dla innych na co dzień będąc uprzejmym/ mą i służąc pomocą oraz wyręczając innych w drobnych sprawach możesz pomóc bardziej niż myślisz. Pamiętaj, że Dzień Ziemi jest co dzień zaangażuj swoją rodzinę i znajomych w segregowanie odpadów, utrzymywanie przydomowego ogródka, sadzenie drzew i pielęgnowanie roślin. Znajdź osoby, które mają podobne poglądy i spróbuj wspólnie działać na rzecz tych wartości, które są dla Ciebie ważne. Sprawdź np. portal ngo.pl <link>. sobota: PODZIEL SIĘ!