Zob. szerzej J. Gajda, komentarz do art KRO [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz. Red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2015.

Transkrypt

1 K o r t o w s k i P r z e g l ą d P r a w n i c z y S t r o n a 62 Wstęp. Dochodzenie należności od dłużnika pozostającego w związku małżeńskim może wyglądać odmiennie w zależności od zachowań każdego z małżonków. Bez wątpienia najkorzystniejsza, ze względu na możliwość dochodzenia należności przez wierzyciela, sytuacja ma miejsce gdy oboje małżonkowie są dłużnikami, wtedy niezależnie od ustroju majątkowego ich łączącego, wierzyciel co do zasady może zaspokoić się ze wszystkich mas majątkowych występujących w małżeństwie. Mowa tu o: majątku osobistym dłużnika, majątku osobistym jego małżonka oraz ich majątku wspólnym. Bardziej złożone jest dochodzenie roszczeń przez wierzyciela z tytułu długu zaciągniętego przez jednego ze współmałżonków. Na kanwie niniejszego artykułu przybliżone zostaną sposoby regulacji tej jakże ważkiej wieloaspektowej problematyki w oparciu o ustrój małżeńskiej wspólności ustawowej oraz umownej. Autor postara się odpowiedzieć na pytanie czy przeciwstawne interesy wierzyciela oraz rodziny dłużnika są możliwe do pogodzenia oraz czy obowiązująca regulacja stanowi kompromis z poszanowaniem dla obu racji. Na wstępie należy zaznaczyć że zgodnie z art KRO, za zobowiązania zaciągnięte przez jednego z małżonków w celu zaspokojenia zwykłych potrzeb rodziny małżonkowie odpowiadają solidarnie, wszystkimi składnikami swoich majątków bez względu na łączący ich ustrój majątkowy 1. Ponadto, inaczej kształtuje się również odpowiedzialność współmałżonka dłużnika za zobowiązania o charakterze publicznoprawnym 2. Koncepcje stosunku prawnego wierzyciel małżonek dłużnika. Odmiennie należy dochodzić zaspokojenia w przypadku gdy jedno z małżonków zaciągnęło zobowiązanie zaś drugie nie jest stroną czynności prawnej. W doktrynie istnieją dwa główne stanowiska dotyczące istnienia stosunku prawnego pomiędzy wierzycielem a małżonkiem dłużnika 3. Zgodnie z pierwszym art. 41 KRO stanowi podstawę do powstania stosunku zobowiązaniowego obejmującego małżonków. Koncepcja ta opiera się na twierdzeniu, że skoro na mocy art. 31 KRO nabywana wierzytelność zostaje objęta wspólnością majątkową, to oboje małżonkowie są stroną czynności wskutek której doszło do nabycia rzeczonej wierzytelności 4. Powszechnie przyjmuje się założenia właśnie tej koncepcji, co zapewnia większą możliwość zaspokojenia po stronie wierzycieli 5. Druga koncepcja zakłada jedynie istnienie obowiązku znoszenia przez małżonka dłużnika egzekucji z majątku wspólnego. Małżonek dłużnika nie ma wtedy obowiązku spełnienia świadczenia, musi jednak znosić egzekucję z majątku wspólnego w zakresie uzależnionym od tego czy wyraził zgodę na zaciągnięcie zobowiązania przez swego współmałżonka, czy też nie wyraził takiej zgody 6. Znajduje to wyraz w art. 41 KRO w którym ustawodawca potwierdza to stanowisko przez zawężenie zakresu odpowiedzialności małżonka, niebiorącego udziału w czynności prawnej, wyłącznie do majątku wspólnego. Małżonek ten nie odpowiada swoim majątkiem osobistym co miałoby miejsce gdyby był stroną czynności. Ponadto, jak wskazuje G. Jędrejek, wykładnia art. 319 i 837 KPC oraz przepisów regulujących postępowanie klauzulowe przeciwko małżonkowi dłużnika, potwierdza to, że ciężar 1 Zob. szerzej J. Gajda, komentarz do art KRO [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz. Red. K. Pietrzykowski, Warszawa Na temat egzekucji grzywien orzeczonych wobec jednego z małżonków w postępowaniu karnym i cywilnym oraz odpowiedzialność małżonków za zobowiązania podatkowe zob. szerzej J. M. Łukasiewicz, Małżeńska współzależność majątkowa w polskim prawie cywilnym [online], Warszawa 2013, dostęp r., 3 Mowa tu o koncepcjach skutku zewnętrznego. Zob. szerzej J. M. Łukasiewicz, Małżeńska współzależność majątkowa w polskim prawie cywilnym [online], Warszawa 2013, dostęp r., również G. Jędrejek, Alternatywne dochodzenie roszczeń od małżonków, rozstrzyganie sporów wynikających ze stosunków majątkowych [w:] Małżeńskie prawo majątkowe, red. J. Ignaczewski, Warszawa 2014, s Odmiennie twierdzi K. Pietrzykowski, komentarz do art. 31 KRO [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz. Red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2015, Nb ; zob. szerzej G. Jędrejek, Intercyzy. Pojęcie Treść Dochodzenie Roszczeń, Warszawa 2010, s. 278 i nast.; por. M. Łukasiewicz, Małżeńska współzależność majątkowa w polskim prawie cywilnym [online], Warszawa 2013, dostęp r., 5 G. Jędrejek, Dochodzenie roszczeń przez osoby trzecie z tytułu długu jednego z małżonków [w:] Małżeńskie prawo majątkowe, red. J. Ignaczewski, Warszawa 2017, Legalis. 6 G. Jędrejek, Alternatywne dochodzenie roszczeń od małżonków, rozstrzyganie sporów wynikających ze stosunków majątkowych [w:] Małżeńskie prawo majątkowe, red. J. Ignaczewski, Warszawa 2014, s oraz

2 63 S t r o n a K o r t o w s k i P r z e g l ą d P r a w n i c z y obrony małżonka dłużnika został "przesunięty" do postępowania egzekucyjnego 7. Jednakże, przyjęcie stanowiska o istnieniu relacji zobowiązaniowej wyłącznie pomiędzy stronami czynności prawnej, tj. małżonkiem dłużnikiem oraz osobą trzecią wierzycielem, nie pozbawia współmałżonka uprawnień egzekwowalnych w postępowaniu rozpoznawczym, czy też egzekucyjnym. Współzależność małżeńska manifestuje się między innymi w tym że małżonek dłużnika ma możliwości przystąpienia do sprawy jak interwenient uboczny 8. Nie istnieją również przeciwwskazania, aby małżonek występował w roli pełnomocnika dłużnego współmałżonka. Przyjęcie koncepcji że współmałżonek dłużnika jest stroną czynności prawnej (nawet pomimo braku jakichkolwiek działań z jego strony) byłoby nader krzywdzące. Dodatkowo, mając na uwadze zmianę reguły odpowiedzialności z majątku wspólnego obowiązującą od 20 stycznia 2005 roku, można wyinterpretować dążenie ustawodawcy do pogodzenia interesów wierzyciela, dłużnika oraz małżonka dłużnika przejawiające się w łagodniejszym oraz odrębnym traktowaniu małżonka który nie zaciągnął zobowiązania 9. Pogodzenie tych interesów znalazło wyraz w zmianie reguły odpowiedzialności z majątku wspólnego przez wprowadzenie nowego przepisu art. 41 KRO. W 1 tego przepisu przeczytamy: Jeżeli małżonek zaciągnął zobowiązanie za zgodą drugiego małżonka, wierzyciel może żądać zaspokojenia także z majątku wspólnego małżonków. Przepis ten reguluję odpowiedzialność z majątku wspólnego w trakcie trwania wspólności ustawowej, gdy dłużnikiem jest jeden z małżonków 10. Tak jak zostało to wcześniej przybliżone, małżonek dłużnika musi znosić egzekucję z majątku wspólnego w zakresie uzależnionym od tego, czy wyraził zgodę na zaciągnięcie zobowiązania przez swojego współmałżonka, czy też nie. Przesłanki zastosowania art. 41 KRO. Zgoda małżonka jest przesłanką której zajście umożliwia wierzycielowi dochodzenie zaspokojenia z majątku wspólnego małżonków oraz majątku osobistego dłużnika. Jest to charakterystyczna konstrukcja. Zgoda ta jest oświadczeniem woli osoby trzeciej. Małżonek, który wyraził zgodę, nie staje się przez to stroną czynności dokonanej przez drugiego z małżonków 11. Co więcej, zgoda może mieć charakter fakultatywny, tj. nie zależy od niej ważność czynności prawnej a jej istnienie warunkuje jedynie zakres odpowiedzialności małżonków 12. Z fakultatywnego charakteru zgody wynika dopuszczalność jej wyrażenia w dowolnej formie 13. Zgoda może być złożona przed lub po dokonaniu czynności. Ponadto, art. 787 KPC sugeruje wierzycielowi, że wykazanie rzeczonej zgody może nastąpić albo dokumentem urzędowym, albo prywatnym 14. Brak zgody sprawia, że odpowiedzialność majątkiem wspólnym zostaje ograniczona do niektórych jej przedmiotów wskazanych w art KRO. Mianowicie, oprócz odpowiedzialności dłużnika z jego majątku osobistego, przepis ten dopuszcza żądanie zaspokojenia przez wierzyciela, z wynagrodzenia za pracę lub z dochodów uzyskanych przez dłużnika z innej działalności zarobkowej, jak również z korzyści uzyskanych z jego praw autorskich i praw pokrewnych, prawa 7 Ten sam autor stwierdza, że w przytaczanym przepisie brakuje rozwiązania stanowiącego o legitymacji procesowej współmałżonka dłużnika, G. Jędrejek, Alternatywne dochodzenie roszczeń od małżonków, rozstrzyganie sporów wynikających ze stosunków majątkowych [w:] Małżeńskie prawo majątkowe, red. J. Ignaczewski, Warszawa 2014, s. 253; por. K. Markiewicz, komentarz do art. 319 KPC [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Tom I. Komentarz. Art , red. K. Piasecki, Warszawa 2016, nb. 1-3; również K. Flaga Gieruszyńska, komentarz do art. 837 KPC [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. A. Zieliński, Warszawa 2016, nb Interes prawny stanowiący przesłankę przystąpienia do sporu jako interwenient uboczny przez małżonka dłużnika objawia się we współdzielonych prawach i obowiązkach małżonków. Tym samym wynik sprawy może rzutować na kondycję finansową małżeństwa którego częścią jest dłużnik. 9 Do dnia wejścia w życie Ustawy o zmianie ustawy Kodeks rodziny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw z r., która weszła w życie r. (Dz.U. Nr 162, poz. 1691,dalej jako: ZmKROU), art. 41 KRO zawierał regułę, że zaspokojenia z majątku wspólnego może żądać także wierzyciel, którego dłużnikiem jest tylko jeden z małżonków. Realizacja tego uprawnienia nie była uzależniona od spełnienia przez wierzyciela żadnych dodatkowych wymogów sam fakt pozostawania przez dłużnika w związku małżeńskim otwierał wierzycielowi możliwość żądania zaspokojenia z majątku wsp ólnego. Należałoby stwierdzić, że wektor zmian dotyczący tylko tego przepisu przedstawia chęć ustawodawcy co do zapewnienia pewnego, respektowanego rozwiązania po stronie wierzyciela, pozwalającego zachować substancję majątkową rodziny dłużnika. Należy bowiem pamiętać, że poprzedni stan prawny prowadził do pewnych patologii. Wskazuje na nie G. Jędrejek w dz. cyt. na s. 109: "współmałżonek dłużnika nierzadko dowiadywał się o istnieniu długu dopiero w trakcie postępowania egzekucyjnego. Z tego powodu co bardziej zapobiegliwi dłużnicy dążyli do uszczuplenia majątku wspólnego co również obracało sie przeciwko wierzycielom." 10 K. Pietrzykowski, komentarz do art. 41 KRO [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz. Red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2015, Nb Zob. wyr. SN z r., II CKN 390/98, Biul. SN 1999, Nr 9, s. 9; również wyr. SN z r., V CK 799/04, Legalis. 12 A. Lutkiewicz-Rucińska, [w:] H. Dolecki, T. Sokołowski (red.), Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, Warszawa 2010, s P. Machnikowski, komentarz do art. 63 KC [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. red. E. Gniewek, Warszawa 2016, nb Dodatkowo, podając za post. wyr. Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z r., I ACz 1681/12, OSA/Wr nr 1, poz. 278: Jeżeli przedłożony przez wierzyciela dokument nie określa, jakiego zobowiązania dotyczy zgoda małżonka dłużnika lecz ma charakter ogólnej zgody na wszelkie zobowiązania, jakie dłużnik może zaciągnąć wobec określonego wierzyciela, nie może być uznany za dokument o jakim mowa w art. 787 KPC. Ponadto, podając za uchw. SN z r., III CZP 117/10, Monitor Prawniczy 2011, nr 9, str. 458: Sąd Najwyższy opierając się na przykładzie pełnomocnictwa obejmującego upoważnienie do dokonywania wszystkich czynności prawnych związanych z prowadzeniem firmy, wyraźnie zaznaczył że posiadanie takoweg o umocowania nie jest równoznaczne z wyrażeniem zgody na zaciąganie zobowiązań. Stwierdził, że nie jest dopuszczalne stosowanie domniemania faktycznego przy ustalaniu, że stwierdzona tytułem egzekucyjnym wierzytelność powstała za zgodą małżonka dłużnika.

3 K o r t o w s k i P r z e g l ą d P r a w n i c z y S t r o n a 64 własności przemysłowej oraz innych praw twórcy, a jeżeli wierzytelność powstała w związku z prowadzeniem przedsiębiorstwa, także z przedmiotów majątkowych wchodzących w skład przedsiębiorstwa 15. Taki sam katalog przedmiotów z których wierzyciel może żądać zaspokojenia ma zastosowanie gdy zobowiązanie nie wynika z czynności prawnej. Do zobowiązań, które nie wynikają z czynności prawnych należy zaliczyć zobowiązania z tytułu czynu niedozwolonego, bezpodstawnego wzbogacenia oraz zobowiązania alimentacyjne 16. Ustawodawca dla wierzytelność powstałych przed powstaniem wspólności lub dotyczących majątku osobistego jednego z małżonków przewidział w regulacji przepisu art KRO, że wierzyciel może żądać zaspokojenia z majątku osobistego dłużnika, z wynagrodzenia za pracę lub z dochodów uzyskanych przez dłużnika z innej działalności zarobkowej, jak również z korzyści uzyskanych z jego praw autorskich i praw pokrewnych, prawa własności przemysłowej oraz innych praw twórcy 17. Ciekawym zagadnieniem dotyczącym komentowanego przepisu jest określenie relacji jaka zachodzi pomiędzy 1 oraz 2 i 3 art. 41 KRO. Mianowicie, jak powinno się interpretować wyrażoną przez małżonka dłużnika zgodę na zobowiązania, które nie wynikają z czynności prawnej, powstały przed powstaniem wspólności majątkowej lub dotyczą majątku osobistego jednego z małżonków? W doktrynie uważa się, że przepisy 2 i 3 są bezwzględnie wiążące 18. Za taką interpretacją przemawia również to, że przepisy procesowe odpowiednie do wdrożenia postanowień art. 41 KRO nie dają żadnej możliwości prawnej, aby w przypadku zobowiązań w rozumieniu 2 i 3 (na które nawet małżonek wyraził zgodę) egzekucja mogła zostać skierowana do całego majątku wspólnego. Wspólność umowna a odpowiedzialność małżonka dłużnika. Jak zostało to poruszone, przepis art. 41 KRO ma zastosowanie w trakcie trwania majątkowej wspólności ustawowej. Zastanowić się zatem należy nad postacią omawianej odpowiedzialności w trakcie trwania umownej majątkowej wspólności małżeńskiej. Stosownie do art. 48 KRO, przepisy komentowanego artykułu 41 KRO stosuje się odpowiednio do majątku objętego wspólnością umowną. Należy pamiętać, że aby którykolwiek z małżonków mógł skutecznie powołać się na umowę majątkową małżeńską, istnienie tej umowy oraz jej rodzaj powinny być znane wierzycielowi (art KRO) 19. Otrzymanie przez inną osobę wiadomości o zawarciu umowy majątkowej i jej rodzaju umożliwia małżonkom skuteczne powołanie się względem tej osoby na umowne rozszerzenie lub ograniczenie wspólności ustawowej albo ustanowienie rozdzielności majątkowej lub rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków wtedy, gdy otrzymała ona tę wiadomość przed powstaniem przysługującej jej wierzytelności 20. Nie jest natomiast wymagane, aby ta osoba znała treść umowy, zwłaszcza szczegółowy zakres rozszerzenia lub ograniczenia wspólności 21. Wartym zauważenia jest istnienie przepisu art. 50 KRO, według którego: Jeżeli wierzytelność powstała przed rozszerzeniem wspólności, wierzyciel, którego dłużnikiem jest tylko jeden małżonek, może żądać zaspokojenia także z tych przedmiotów majątkowych, które należałyby do majątku osobistego dłużnika, gdyby wspólność majątkowa nie została rozszerzona. Przepis ten modyfikuje zakres odpowiedzialności w wypadku umownego włączenia do wspólności przedmiotów majątkowych, które przy wspólności ustawowej należałyby do majątków osobistych małżonków. Artykuł ten stanowi dodatkową ochronę wierzycieli przed ujemnymi dla nich następstwami umownego rozszerzenia wspólności na przedmioty, które przy wspólności ustawowej należałyby do ich majątków osobistych. Tak więc, poza unormowaniem przewidzianym w art. 47 1, przepis ten powoduje dalsze wzmocnienie pozycji wierzyciela, którego dłużnikiem jest jeden z małżonków 22. Dochodzenie zaspokojenia wierzytelności wobec małżonka dłużnika. Przechodząc do procedury dochodzenia zaspokojenia przez wierzyciela wobec małżonka dłużnika. Art KPC normuje sposób uzyskania tytułu wykonawczego wobec dłużnika pozostającego w związku małżeńskim. Zgodnie z przywołanym przepisem tytuł wykonawczy wystawiony przeciwko dłużnikowi będącemu w związku małżeńskim, stanowi 15 Katalog ten ma charakter enumeratywny, zamknięty. Tym bardziej dziwi więc nie zawarcie w nim dochodów dłużnika z majątku osobistego. Zob. szerzej G. Jędrejek, Alternatywne dochodzenie roszczeń od małżonków, rozstrzyganie sporów wynikających ze stosunków majątkowych [w:] Małżeńskie prawo majątkowe, red. J. Ignaczewski, Warszawa 2014, s Zob. szerzej P. Warczyński, Odpowiedzialność małżonka za zobowiązania współmałżonka niewynikające z czynności prawnych, Monitor prawniczy 2008, nr 3, s Zob. szerzej G. Jędrejek, Alternatywne dochodzenie roszczeń od małżonków, rozstrzyganie sporów wynikających ze stosunków majątkowych [w:] Małżeńskie prawo majątkowe, red. J. Ignaczewski, Warszawa 2014, s Zob. szerzej P. Warczyński, Odpowiedzialność małżonka za zobowiązania współmałżonka niewynikające z czynności prawnych, Monitor prawniczy 2008, nr 3, s. 131; por. G. Jędrejek, Alternatywne dochodzenie roszczeń od małżonków, rozstrzyganie sporów wynikających ze stosunków majątkowych [w:] Małżeńskie prawo majątkowe, red. J. Ignaczewski, Warszawa 2014, s Zob. szerzej G. Jędrejek, Intercyzy. Pojęcie Treść Dochodzenie Roszczeń, Warszawa 2010, s ; zob. również J. Świeszczakowska, Ochrona praw wierzyciela w przypadku zawarcia przez dłużnika małżeńskiej umowy majątkowej, Monitor Prawniczy 2011, nr 21, s Zob. uchw. SN z r., III CZP 13/80, OSN 1980, Nr 7 8, poz K. Pietrzykowski, komentarz do art KRO [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz. Red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2015, Nb K. Pietrzykowski, komentarz do art. 50 KRO [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz. Red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2015, Nb. 1-2.

4 65 S t r o n a K o r t o w s k i P r z e g l ą d P r a w n i c z y co do zasady podstawę do prowadzenia egzekucji z majątku wspólnego małżonków. Przepis ten ściśle koresponduje z zasadami odpowiedzialności wyrażonymi w art i 3 KRO. Tak więc wymienione w nim składniki majątku wspólnego rozszerzające zakres odpowiedzialności dłużnika służą jego skuteczniejszemu zaspokojeniu 23. Zgodnie z art KPC, na podstawie tytułu wykonawczego wystawionego przeciwko dłużnikowi pozostającemu w związku małżeńskim, można prowadzić egzekucję z rachunku wspólnego dłużnika i jego małżonka co również zapewnia lepszą sposobność zaspokojenia. Co więcej, regulacja określona w art KPC zezwala wierzycielowi na uzyskanie tytułu wykonawczego co do składników ujętych w 1 tego przepisu, nawet tych wyłączonych przez skuteczną umowę majątkową ( które należałyby do majątku osobistego dłużnika, gdyby umowy takiej nie zawarto ) 24. Przejrzystość zasad uprawniających do dochodzenia wierzytelności zawarta w art KRO pozwala na dochodzenie rozszerzenia prawomocnego wyroku polegające na ujęciu w tytule wykonawczym osoby trzeciej jaką dotychczas był małżonek dłużnika. Z momentem dopisania małżonek ten staje się dłużnikiem egzekwowanym 25. Następuje to w trybie art. 787 KPC, za sprawą którego sąd nada klauzulę wykonalności także przeciwko małżonkowi dłużnika po to, by wierzyciel mógł skierować postępowanie egzekucyjne także do majątku objętego wspólnością majątkową 26. Artykuł ten ma zastosowanie po łącznym spełnieniu czterech przesłanek 27. Dłużnik i jego małżonek muszą pozostawać w związku małżeńskim i tym samym musi istnieć miedzy nimi wspólność majątkowa (ustawowa lub umowna). Wierzytelność objęta tytułem egzekucyjnym powstała z czynności prawnej a małżonek dłużnika wyraził zgodę na dokonanie takiej czynności. Sama zgoda powinna zostać wykazana przez wierzyciela dokumentem urzędowym lub prywatnym. Dochodzenie zaspokojenia z przedsiębiorstwa wchodzącego w skład majątku wspólnego małżonków jest możliwe na kanwie przepisu art KPC 28. Przepisy art. 787 oraz KPC za sprawą art KPC również ograniczają skuteczność umowy majątkowej istniejącej pomiędzy małżonkami dłużnymi 29. Mając na uwadze regulację art. 787 KPC do dochodzenia uzyskania tytułu wykonawczego przeciwko małżonkom należy być pomnym istnienia, utrwalonego w praktyce oraz doktrynie, podstawowego sposobu zaspokojenia roszczeń przez wierzyciela jakim jest jednoczesne pozwanie obojga małżonków, z tym zastrzeżeniem, że pozwany małżonek, który nie jest dłużnikiem w znaczeniu materialnoprawnym, może powoływać się na ograniczenie odpowiedzialności w toku postępowania egzekucyjnego 30. Zakończenie. Obecnie obowiązująca reguła odpowiedzialności z majątku wspólnego jak i inne sposoby dochodzenia zaspokojenia wierzytelności omówione w pracy, zapewniają odpowiednie rozwiązania w sferze problematyki egzekucji wierzytelności przeciwko dłużnikowi będącemu w związku małżeńskim. Omówione możliwości dochodzenia wierzytelności umiejętnie ważą interesy poszanowania finansów rodziny oraz możności zaspokojenia wierzyciela, który musi wykazać się większą zapobiegliwością w celu uzyskania dostępu do przybliżonych dróg egzekucji. Rozwiązania te zapewniają tym samym pewność i klarowność obrotu prawnego w tej jakże specyficznej sferze związanej z małżeństwem. 23 Zob. szerzej K. Flaga-Gieruszyńska, komentarz do art KPC [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz., red. A. Zieliński, Warszawa 2016, nb Dłużnikowi oraz jego małżonkowi przysługuje możliwość obrony w drodze powództw przeciwegzekucyjnych. Taki sposób obrony wdrożyć można jedynie w podstępowaniu przed sądem, a nie podczas postępowania klauzulowego. 25 Zob. szerzej G. Jędrejek, Alternatywne dochodzenie roszczeń od małżonków, rozstrzyganie sporów wynikających ze stosunków majątkowych [w:] Małżeńskie prawo majątkowe, red. J. Ignaczewski, Warszawa 2014, s Zob. szerzej J. Świeszczakowska, Ochrona praw wierzyciela w przypadku zawarcia przez dłużnika małżeńskiej umowy majątkowej, Monitor Prawniczy 2011, nr 21, s zob. szerzej M. Sorysz, Małżonek dłużnika w postępowaniu egzekucyjnym w świetle nowelizacji KPC z 2004 r. wybrane zagadnienia, Monitor Prawniczy 2005, Nr 14, str Zob. szerzej K. Flaga Gieruszyńska, komentarz do art KPC [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. A. Zieliński, Warszawa 2016, nb Zob. szerzej K. Flaga Gieruszyńska, komentarz do art KPC [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. A. Zieliński, Warszawa 2016, nb zob. szerzej J. M. Łukasiewicz, Małżeńska współzależność majątkowa w polskim prawie cywilnym [online], Warszawa 2013, dostęp r.,

5 K o r t o w s k i P r z e g l ą d P r a w n i c z y S t r o n a 66 *** Vindication of claims held by creditor may vary due to the positions that husband, wife or both of them take in the marriage. Undoubtedly, the easiest way for creditor to satify his claim takes place when husband and wife are both substantive debtors. It happens when both of them perform a legal transaction, and because of it, are equal parties in this action. This way, the creditor is allowed to vindicate from each and every asset directly connected with marriage beteween debtors. It is more complicated when it commes to enforced collection of debt from debtor who is in marriage and his spouse is not the part of his legal actions, and debt that is closely related to them. The discussion about these issues is main topic of this article. key words: enforced collection, debtor, marriage, claims satisfaction