KOMISJI DO SPRAW DUSZPASTERSTWA MAŁŻEŃSTW I RODZIN DOKUMENT SPRAWOZDAWCZY

Transkrypt

1 KOMISJI DO SPRAW DUSZPASTERSTWA MAŁŻEŃSTW I RODZIN DOKUMENT SPRAWOZDAWCZY Szczególnym miejscem realizacji potrójnej misji Chrystusa: nauczania, uświęcania i kierowania, jest małżeństwo i rodzina. Wobec narastających zagrożeń małżeństwa i coraz trudniejszych wyzwań stojących przed rodziną, potrzeba nowego, szerszego i pogłębionego spojrzenia na sprawy wspólnoty małżeńskiej, jak również różnorodnej formy duszpasterstwa rodzin. Stwierdzamy, że przygotowanie do zawarcia małżeństwa i do życia, które po nim następuje, należy do podstawowych i koniecznych zadań duszpasterskich przede wszystkim ze względu na dobro małżonków oraz dobro wspólnoty Kościoła. Małżeństwo i rodzina stwarza człowiekowi możliwość wejścia w świat. Jest pierwszą szkołą, w której rodzą się różne powołania, budujące następnie ludzki i Boży świat. Będzie to jednak możliwe tylko wtedy, gdy młodzi ludzie będą na tyle przygotowani do dojrzałego życia, że rozeznają i zrealizują swoje powołanie. Działania podejmowane w ramach przygotowania do małżeństwa i życia w rodzinie należy postrzegać jako wtajemniczenie młodzieży w głębsze życie religijne i wspólnotowo-liturgiczne. W przygotowaniu tym należy realizować trzy etapy: przygotowanie dalsze, przygotowanie bliższe oraz przygotowanie bezpośrednie. Szczególne zalecenia w tej sprawie zawiera Instrukcja Episkopatu Polski o przygotowaniu do zawarcia małżeństwa w Kościele katolickim, jak również Dyrektorium Duszpasterstwa Rodzin dokument, który został przyjęty podczas 322. zebrania plenarnego Konferencji Episkopatu Polski w Warszawie dnia 1 maja Coraz pełniejsze światło rzucane na małżeństwo z perspektywy antropologiczno-teologicznej przyczynia się do ewolucji koncepcji małżeństwa. Na podstawie analizy dokumentów Kościoła, jak również literatury przedmiotu widać, że wcześniejsza koncepcja prawno-moralna małżeństwa została zastąpiona koncepcją socjologiczno-teologiczną. Najważniejszym elementem tej koncepcji jest ujęcie małżeństwa w kategoriach wspólnoty osób (communio personarum). Prace komisji synodalnej koncentrowały się wokół wielu problemów, a zwłaszcza wokół więzi wspólnoty małżeńskiej z Bogiem przez Chrystusa w Kościele. Troska o małżeństwo i rodzinę jest dzisiaj poważnym, a zarazem wieloaspektowym i złożonym problemem. Nie wolno sądzić, że Kościół odrzuca człowieka, bo zawsze potępia zło, które on czyni. Szanując wolność i wybór, nie wolno jednak zgodzić się na ponowny związek sakramentalny, gdy trwa wcześniejszy. Ktoś będzie mówił o surowości Kościoła, ktoś inny o jego relatywizmie. Najlepszym środowiskiem przygotowania do małżeństwa jest rodzina. W szerokim znaczeniu najwcześniejsze przygotowanie do małżeństwa i życia w rodzinie polega na umożliwieniu dziecku prawidłowego dojrzewania. Rodzice są pierwszymi nauczycielami wiary i życia, dlatego poprzez słowo i własny przykład wdrażają swoje dzieci do postawy szacunku i miłości do Boga oraz drugiego człowieka. I. PROBLEMATYKA ZAWARTA W MATERIAŁACH ROBOCZYCH Przygotowanie dalsze obejmuje okres wczesnego dzieciństwa, kontynuowane jest na wszystkich etapach szkolnych i katechetycznych i zmierza przede wszystkim do ukazania prawidłowego wzorca rodziny, do wypracowania cnót czystości i ofiarnej miłości, które ułatwiają dobre i szczęśliwe życie rodzinne.

2 2 I SYNOD DIECEZJI LEGNICKIEJ Rodzice wspierają dzieci w wysiłku odczytywania ich własnego powołania, ukazując im swoim osobistym przykładem afirmację życia jako powołania do miłości. W rodzinnym wychowaniu do miłości powinno zawierać się także wychowanie seksualne. Rodzice nie powinni omijać tego problemu. Rodzina jest najważniejszym środowiskiem dla kształtowania się charakteru, dojrzałej osobowości oraz nabywania cnót społecznych w oparciu o zasady etyki katolickiej. Przygotowanie bliższe do małżeństwa obejmuje młodzież ponadgimnazjalną (od 16 roku życia). Ma to być swoistego rodzaju katechumenat przed zawarciem związku małżeńskiego ma być budowaniem fundamentu takiego związku. Katecheza ta powinna uwzględniać kształtowanie u młodzieży postaw religijnych i moralnych, które pozwolą przyszłym małżonkom współpracować z łaską tego sakramentu. Na tym etapie należy ukazać małżeństwo jako relację osobową między mężczyzną i kobietą, którą należy rozwijać przez całe życie, a także omówić zagadnienia płciowości i odpowiedzialnego rodzicielstwa. Katecheza parafialna młodzieży szkół ponadgimnazjalnych ma więc jasno określony cel. Jego realizacja dokonuje się poprzez: ukazywanie bogactwa i różnorodności powołań w Kościele, wspomaganie na drodze odkrywania powołania, pogłębienie wiedzy na temat wspólnoty i doskonalenia umiejętności życia wspólnotowego, ukazywanie wizji małżeństwa jako wspólnoty osób, wspieranie w poznawaniu zadań we wspólnocie, pogłębienie znajomości zasad funkcjonowania wspólnoty, wspomaganie konstruowania właściwych więzi międzyludzkich. Podstawowym i pierwszorzędnym miejscem tej katechezy jest dla młodzieży parafia zamieszkania. Właściwym czasem uczestnictwa w niej jest czas nauki w szkole ponadgimnazjalnej. Katecheza powinna zostać przeprowadzona w każdej parafii w grupach ok. 20 osób i obejmować do 20 spotkań. Jeśli z poważnych racji nie było możliwe przeprowadzenie powyższego przygotowania młodzieży ani w parafii, ani podczas studiów, wtedy należy podjąć skróconą katechezę przedmałżeńską w formie przynajmniej 10 spotkań czy to w parafii, czy w ośrodkach dekanalnych lub rejonowych. W przypadku młodzieży akademickiej, jak i młodzieży szkół średnich, która uczestniczy w programie przygotowującym do małżeństwa i rodziny w miejscu swojej nauki, świadectwo jego ukończenia można uznać za wystarczające wówczas, gdy realizowany program odpowiada kryteriom ogólnokrajowym i diecezjalnym. Informacje o odbywającym się przygotowaniu bliższym i obowiązku zgłaszania się narzeczonych w kancelarii parafialnej na trzy miesiące przed zawarciem małżeństwa duszpasterze powinni podawać do wiadomości kilka razy w roku, a ponadto zamieścić je na stałe w przykościelnej gablotce informacyjnej. Wszystko w trosce o nową ewangelizację, którą ciągle podejmuje Kościół, a którą Jan Paweł II nazywał często reewangelizacją. W wyjątkowych i uzasadnionych przypadkach, gdy nie ma możliwości odbycia katechezy przedmałżeńskiej lub uzupełnienia jej po ślubie, duszpasterze są zobowiązani w sumieniu do przygotowania kandydatów do małżeństwa w formie osobistych z nimi rozmów i pouczeń, przy pomocy literatury oraz innych środków duszpasterskich. W każdym z wymienionych wyżej rodzajów bliższego przygotowania do małżeństwa należy wystawić zaświadczenie o formie i czasie jego ukończenia, które dołącza się do protokołu przedślubnego. Przygotowanie bezpośrednie do małżeństwa, czyli katechizacja przedślubna, realizuje się przynajmniej przez trzy miesiące poprzedzające zawarcie małżeństwa. Odbywa się pod kierunkiem własnego proboszcza w parafii jednego z narzeczonych lub w dekanalnym punkcie katechezy przedślubnej. W czasie przygotowania bezpośredniego obowiązują trzy spotkania z duszpasterzem i spotkania z doradcą rodzinnym. Spotkania z duszpasterzem mają dotyczyć uświadomienia i pogłębienia tematyki sakramentalności małżeństwa, szczegółowej etyki małżeńskiej i liturgii sakramentu małżeństwa. Na trzy miesiące przed ślubem narzeczeni powinni spotkać się z duszpasterzem w kancelarii parafialnej w celu: ustalenia terminu przeprowadzenia katechez przedślubnych związanych bezpośrednio z zawarciem sakramentu małżeństwa, omówienia spraw związanych z wizytą w poradni rodzinnej,

3 Komisja ds. Duszpasterstwa małżeństw i rodzin 3 omówienia istoty spowiedzi przedślubnej, rozmowy dotyczącej wiedzy religijnej narzeczonych. Dla par kończących bezpośrednie przygotowanie do małżeństwa duszpasterze powinni zorganizować dzień skupienia połączony z możliwością spowiedzi i dłuższej modlitwy. Ważnym elementem bezpośredniego przygotowania do małżeństwa są spotkania w ramach poradnictwa rodzinnego. W ramach tych spotkań należy: kształtować postawy prorodzinne, nauczyć zasad odpowiedzialnego rodzicielstwa, ukazywać potrzebę pełnej miłości towarzyszenia dziecku od poczęcia, ukazywać właściwy wymiar miłości małżeństwa i rodziny, uwrażliwić na godność każdego człowieka od poczęcia do naturalnej śmierci. Zadaniem parafialnej poradni rodzinnej jest również doradztwo, w formie warsztatów lub konsultacji, dla małżeństw i rodzin w sprawach realizacji ich zadań oraz rozwiązywania konfliktów małżeńskich i problemów wychowawczych. Doradca życia rodzinnego powinien spełniać następujące warunki: ukończone Studium Życia Rodzinnego, stałe uczestnictwo w formach doskonalenia ducha i kompetencji (rekolekcje, spotkania rejonowe), aktualna misja kanoniczna, wiek lat. Poradnia powinna mieć właściwe pomieszczenie najlepiej własne, estetyczne i funkcjonalnie urządzone, zimą ogrzewane. Powinny tam znajdować się materiały poglądowe potrzebne do pracy doradcy oraz odpowiednio wyposażona biblioteka. W parafii (i w parafiach korzystających z poradni) powinna znajdować się przejrzysta, stała informacja o dniu i godzinie udzielania porad. Na barkach proboszcza (i proboszczów, których wierni korzystają z poradni) spoczywa zadanie stosownego wynagrodzenia doradcy. W ramach bezpośredniego przygotowania do małżeństwa należy zachęcać do uczestnictwa w innych poszerzonych formach, np. w Wieczorach dla zakochanych, Weekendach dla narzeczonych albo w Przygotowaniu do małżeństwa w małych grupach (cykl 12 spotkań). Wskazane jest, by wszystkie proponowane formy kończyły się specjalnym dniem skupienia dla narzeczonych. Należy usilnie zachęcać młodzież, aby sakrament małżeństwa był poprzedzony zaręczynami, które powinny odbyć się w gronie rodzinnym co najmniej sześć miesięcy przed ślubem (obrzęd zaręczyn zob. Obrzędy błogosławieństw dostosowane do zwyczajów diecezji polskich, t. I, Katowice 1994). Szczegóły tych obrzędów zostawiamy w gestii duszpasterzy. Obowiązująca praktyka nakazuje narzeczonym przystąpić do sakramentu pokuty przed zawarciem małżeństwa. Zgodnie z diecezjalną tradycją, narzeczeni czynią to dwukrotnie: pierwszy raz po spisaniu protokołu przedślubnego, drugi raz przed zawarciem sakramentu małżeństwa. Narzeczeni, którzy nie byli bierzmowani powinni po odpowiednim przygotowaniu przystąpić do sakramentu bierzmowania przed zawarciem małżeństwa, a jeśli jest to niemożliwe po jego zawarciu. Stwierdzenie kanonicznej zdolności do zawarcia małżeństwa należy przeprowadzić zgodnie z Instrukcją Episkopatu Polski o przygotowaniu do zawarcia małżeństwa w Kościele katolickim. Należy pamiętać o obowiązku ogłaszania lub wywieszania w gablotce parafialnej zapowiedzi przedślubnych. W przypadku małżeństw młodocianych, mieszanych lub z osobami niewierzącymi, względnie niepraktykującymi, jak i odstępcami od kościoła katolickiego, należy stosować się do zaleceń wyżej wymienionej instrukcji. W pierwszej części, mówiącej wiele o przygotowaniu do małżeństwa, uwzględniono również problemy praktyczne dotyczące życia rodzinnego po zawarciu związku małżeńskiego. W kolejnym fragmencie materiałów sprawozdawczych Komisji pragniemy zająć się sprawami dotyczącymi duszpasterstwa rodzin, mającego służyć pomocą w realizacji powołania małżeńskiego. Do zespołów synodalnych skierowane zostały wskazania pastoralne dotyczące małżeństw, rodzin oraz poradnictwa rodzinnego. Materiał ten został zaprezentowany na posiedzeniu Komisji Głównej dnia r. Przypominamy, iż duszpasterze i wierni świeccy, a więc cała wspólnota parafialna, powinni uważać duszpasterstwo rodzin za dziedzinę pierwszą i z wielu względów najważniejszą (por. List do Rodzin Gra-

4 4 I SYNOD DIECEZJI LEGNICKIEJ tissimam sane). Duszpasterze winni przede wszystkim pomóc młodym małżonkom w ich zaadoptowaniu się w często nowym środowisku parafii, aby czuli się akceptowani i otoczeni troską. Należy zwracać szczególną uwagę na rozwijanie życia w łasce sakramentu małżeństwa, umożliwiając także korzystanie z sakramentów pokuty i Eucharystii, kierownictwa duchowego i rozmów duszpasterskich. Warto zachęcać małżonków do wzajemnej pomocy w rodzinnych grupach formacyjnych, organizowanych przez istniejące katolickie ruchy i stowarzyszenia rodzinne, zwłaszcza te, których formacja opiera się o duchowość małżeńską. Dar łaski nie wyczerpuje się w samym sprawowaniu sakramentu małżeństwa, ale towarzyszy małżonkom przez całe ich życie. Z tego sakramentu pochodzi moralny obowiązek przemiany całego życia w nieustanną ofiarę duchową. Pomocą w głębszym przeżywaniu sakramentu małżeństwa mogą być: rekolekcje zamknięte typu oazowego, Spotkania małżeńskie, dni skupienia, warsztaty, pielgrzymki, jubileusze sakramentu małżeństwa, rekolekcje parafialne w okresie adwentu i wielkiego postu o tematyce rodzinnej bez podziału na nauki stanowe, systematyczne spotkania dla młodych małżeństw, katecheza rodziców w związku z przyjmowaniem przez ich dzieci sakramentów pokuty i Eucharystii, udział małżonków w ruchach i stowarzyszeniach rodzinnych, rodzinna szkoła biblijna (domowe kręgi biblijne, apostolat biblijny w najbliższej rodzinie, nabożeństwa Słowa Bożego), domowe czytelnictwo prasy katolickiej (biblioteczka rodzinna, parafialna dystrybucja gazet i popularnych książek). Małżonkowie winni podtrzymywać kontakt z doradcami życia rodzinnego i poradnią rodzinną, a duszpasterze winni do tego zachęcać. Na każdym etapie życia małżonków należy zwracać uwagę na problem wierności zobowiązaniom wynikającym z przysięgi małżeńskiej, a zwłaszcza uczciwości w dziedzinie pożycia małżeńskiego oraz szacunku dla daru życia, wyrabiając postawę oczekiwania i wielkoduszności. Kolejnym problemem, który został podkreślony także przez papieża Benedykta XVI w ostatnim dokumencie na temat rodziny i niestałości związków małżeńskich, jest brak otwartości niektórych kapłanów na działania duszpasterskie wobec osób żyjących w związkach niesakramentalnych. Należy pamiętać, że Kościół nie pozbawia ich środków zbawienia. Chociaż nie dopuszcza ich do komunii eucharystycznej, jako pełni życia w Kościele, to jednak zachęca do słuchania słowa Bożego, uczęszczania na Mszę św., wytrwania w modlitwie i spełniania uczynków miłosierdzia, a także do wychowania dzieci w wierze chrześcijańskiej. II. PROBLEMATYKA SPRAW OPRACOWANYCH PRZEZ KOMISJĘ Małżeństwom cywilnym bez przeszkód do zawarcia ślubu kościelnego i osobom żyjącym w wolnych związkach należy wskazać wartość sakramentu małżeństwa, rozeznać przyczyny oporu przed jego zawarciem i pomóc je pokonać. Rozszerzenie opieki duszpasterskiej wobec małżeństw niesakramentalnych wymaga utworzenia odpowiednich ośrodków duszpasterskich w diecezji. Celowe jest również powołanie diecezjalnego koordynatora. Rozwiedzionym, niewchodzącym w nowe związki, zwłaszcza gdy nie ponoszą oni winy za zaistniałą sytuację, nie powinno się czynić żadnych trudności w dopuszczaniu ich do sakramentów. Wspólnoty parafialne, a zwłaszcza Stowarzyszenie Rodzin Katolickich, Oaza Rodzin i inne grupy apostolskie, powinny wspomagać małżonków żyjących samotnie, wspierać ich w trudnościach, szczególnie w wychowaniu dzieci. Podsumowując, w programie odnowy synodalnej należy położyć nacisk na fundament małżeństwa i rodziny, czyli na dobre przygotowanie. Warto zwrócić uwagę choćby na fakt, że przygotowanie do święceń prezbiteratu obejmuje okres 6 lat, gdyż jest to czas potrzebny dla formacji dojrzałego kapłana. Podobnie należałoby zwrócić uwagę na czas formacji do dojrzałości małżeńskiej, rodzinnej.

5 Komisja ds. Duszpasterstwa małżeństw i rodzin 5 W sprawach małżeńsko-rodzinnych prawie każdy może być ekspertem, stąd ogromne zainteresowanie tematem wśród zespołów synodalnych w niektórych parafiach. Podobnie działo się na zebraniach Komisji Głównej. Z punktu widzenia Komisji, praktyczne rozwiązania muszą być elastyczne i przystosowane do warunków panujących w naszych parafiach. III. ILOŚĆ I CHARAKTER WNIOSKÓW, KTÓRE WPŁYNĘŁY DO KOMISJI Wnioski wpływające do Komisji można podzielić na trzy kategorie. Pierwsza to wnioski oczywiste, których treść jest w pełni zgodna z tematem rodziny i małżeństwa. Drugą kategorię stanowią zagadnienia przydatne do prac synodalnych. Trzecia kategoria to wnioski o naturze ogólnej. Wśród prawie trzydziestu wniosków, jakie wpłynęły do Komisji na temat przedstawionego Materiału roboczego, były zarówno konkretne, jednozdaniowe pytania, jak również uwagi o charakterze ogólnym. Pojawił się między innymi problem wspólnego zamieszkania przed ślubem i potrzeba postawienia konkretnego pytania o taką sytuację. Coraz częściej pojawia się sytuacja posiadania wspólnych dzieci nupturientów. W dotychczas obowiązującym protokole przedślubnym jest jedynie pytanie dotyczące dzieci z poprzedniego związku. Potrzeba również wprowadzić do nowego protokołu pytanie o wcześniejszy związek cywilny. Do pytania o nałogi trzeba dziś, obok alkoholu, dodać pytanie o narkotyki, hazard i inne. Przy ślubie konkordatowym pojawia się konieczność zapytania o świadomość skutków cywilnych zawartego związku. Ważnym w obecnej sytuacji wydaje się pytanie postawione w jednym z wniosków o wytyczne dotyczące zawierania sakramentu małżeństwa przez osoby, które na dłuższy czas przebywają poza granicami Polski. We wnioskach do Materiałów roboczych pojawiały się również te o charakterze czysto formalnym, jak choćby kolejność zagadnień poruszanych w dokumencie Komisji. Czasami pytania same nasuwały odpowiedź, np. Jakie owoce płyną z trwałego, wiernego związku małżeńskiego? obfitość Bożego błogosławieństwa i zbawienie, czy Kto może pomóc małżonkom w sytuacji kryzysowej? duszpasterz, poradnia rodzinna, specjalista z danej dziedziny. Wiele osób pytało o katolickich lekarzy, ginekologów zwłaszcza w kontekście płodności. W tych kwestiach każda odpowiedź musi być potraktowana indywidualnie. Oddzielnym zagadnieniem w temacie małżeństwa i rodziny staje się dzisiaj problem in vitro. W dyskusji na ten temat zdecydowany głos zabrał Episkopat Polski oraz grono polskich naukowców, zwracając uwagę na pozytywną metodę pomocy małżonkom pragnącym poczęcia i urodzenia dziecka, jaką jest naprotechnologia. Temat został wywołany rozpoczętymi w Sejmie RP we wrześniu 2010 r. pracami nad regulacjami prawnymi dotyczącymi procedury in vitro. Życie człowieka rozpoczyna się w momencie poczęcia to fakt biologiczny, naukowo stwierdzony. Procedura in vitro, mająca służyć przekazywaniu życia ludzkiego, jest nieodłącznie związana z niszczeniem życia człowieka w fazie prenatalnego rozwoju, jest więc głęboko nieetyczna, a jej stosowanie powinno być prawnie zakazane. Z danych publikowanych z różnych ośrodków medycznych stosujących in vitro wynika, że w trakcie tej procedury ginie 60-80% poczętych istot ludzkich (z brytyjskich informacji wynika, że nawet 95%). Procedura ta jest rażąco sprzeczna z ekologią prokreacji, zastępując naturalne środowisko poczęcia i początkowego rozwoju człowieka, jakim jest łono matki, przez szkło, a w skrajnym przypadku przez system głębokiego zamrażania (do temperatury -195 C). To naruszenie ekologii prokreacji skutkuje prawie dwukrotnym wzrostem śmiertelności niemowląt, 2-3-krotnym wzrostem występowania różnych wad wrodzonych, a także opóźnieniem rozwoju psychofizycznego dzieci poczętych metodą in vitro, w porównaniu z dziećmi poczętymi w sposób naturalny. Pozytywną metodą pomocy małżonkom pragnącym poczęcia i urodzenia dziecka jest naprotechnologia. Naprotechnologia to nowoczesna metoda diagnozowania i leczenia niepłodności na podstawie tzw. Modelu Creightona, służącego precyzyjnej obserwacji organizmu kobiety w czasie jej naturalnego cyklu. Na żadnym etapie stosowania naprotechnologii nie dochodzi do niszczenia poczętych istot ludzkich, naruszenia godności małżonków i poczętej istoty ludzkiej, zachowane są również ekologiczne zasady prokre-

6 6 I SYNOD DIECEZJI LEGNICKIEJ acji. Należy też podkreślić, że naprotechnologia w porównaniu z procedurą in vitro jest bardziej skuteczna i kilkakrotnie mniej kosztowna. IV PROBLEMATYKA DOKUMENTÓW OPRACOWANYCH PRZEZ KOMISJĘ 1. Instrukcja o przygotowaniu do sakramentu małżeństwa. 2. Wskazania pastoralne dotyczące małżeństw i rodzin oraz poradnictwa rodzinnego. Sprowadzając te wszystkie problemy do wspólnego mianownika, należy jeszcze raz podkreślić ważność i zasadność poradnictwa rodzinnego na terenie całej diecezji. W każdym dekanacie powinna funkcjonować taka poradnia z odpowiednim zapleczem fachowych doradców. Gdy wokół podważa się sens sakramentalnego małżeństwa, potrzeba nam większej troski o uświęcenie małżonków oraz przyjaznego klimatu dla rozwoju rodziny jako wspólnoty służącej życiu. Jednym z elementów obrony życia jest adopcja dzieci. Należy wskazywać, zwłaszcza bezdzietnym rodzinom, możliwość pełnienia funkcji rodziny zastępczej, pogotowia rodzinnego lub rodzinnego domu dziecka. Inną formą służącą obronie życia jest wspieranie rodzin wielodzietnych, które wymagają szczególnej pomocy duszpasterskiej. Należy ukazywać sens religijny i społeczny wielkoduszności w przekazywaniu życia, kształtować wrażliwość wspólnoty parafialnej i sąsiedzkiej na duchowe i materialne potrzeby rodzin wielodzietnych, umacniać ich wysiłki wychowawcze i ułatwiać dostęp do dóbr kultury. Ważnym elementem obrony życia jest wspieranie osób samotnie wychowujących dzieci. Kościół otacza szczególną miłością zwłaszcza samotne matki, które zdecydowały się na urodzenie i wychowanie dziecka. Należy budzić szacunek dla ich postawy, umacniać w okresie oczekiwania na urodzenie dziecka i wspomagać po jego urodzeniu. W każdym kościele przynajmniej raz w roku (np. w uroczystość Zwiastowania Pańskiego) powinna odbywać się szczególna modlitwa wynagradzająca za grzechy nieczystości oraz niszczenia życia dzieci nienarodzonych. Troską duszpasterską należy otoczyć także inne osoby samotnie wychowujące dzieci, szczególnie te, które w imię wierności małżeńskiej nie wchodzą w nowy związek. Ich niezwykle trudną sytuację należy postrzegać jako pełne wyrzeczenia świadectwo wiary chrześcijańskiej. Można im w istotny sposób pomóc poprzez indywidualne rozmowy, kierownictwo duchowe, rekolekcje i inne typy spotkań duszpasterskich. V. CHARAKTERYSTYKA FORMALNA KOMISJI Skład osobowy Komisji: Ks. Dominik Drapiewski przewodniczący P. Jagoda Piotrowska sekretarz Członkowie: Ks. Krzysztof Słabicki Ks. Zbigniew Dyl Ks. Zbigniew Kulesza P. Teresa Bielawska Pp. Alicja i Piotr Grzela Pp. Justyna i Jacek Matysiak (do listopada 2007 r.) Pp. Anna i Ryszard Szewczyk Pp. Lidia i Jan Świątek P. Sławomir Kahl P. Damian Wróbel (od lutego 2011 r.) W skład Komisji zostało powołanych 15 osób. W trakcie trwania Synodu 2 osoby z powodów rodzinnych zmuszone były zrezygnować z pracy na rzecz Komisji. Skład Komisji jest bardzo zróżnicowany pod względem wieku, stażu małżeńskiego czy wykonywanej pracy zawodowej. Są zarówno osoby tuż po

7 Komisja ds. Duszpasterstwa małżeństw i rodzin 7 ślubie, rozpoczynające dopiero życie małżeńskie, jak również pary z długoletnim stażem oraz 4 rodziny, co podkreśla również charakter Komisji. Są przedstawiciele różnych zawodów, np. lekarze, którzy służą wielką pomocą w omawianiu zagadnień związanych z ochroną życia czy z bioetyką. W skład Komisji wchodzi trzech duszpasterzy związanych ze środowiskiem działającym na rzecz rodziny. Członkowie Komisji pracują bardzo ofiarnie i nawet odległość z Bolesławca czy Jeleniej Góry nie była w czasie zimy przeszkodą w dotarciu na zebrania Komisji. Oceniając pracę Komisji, należy podkreślić zaangażowanie poszczególnych osób, gdyż 90-95% jej członków wzięło udział we wszystkich spotkaniach. W trakcie trwania prac odbyło się 19 spotkań roboczych. Metodą pracy Komisji była w przeważającej części metoda analityczno-informacyjna. Temat małżeństwa i rodziny jest bardzo rozległy, stąd w dokumencie trudno ująć wszystkie zagadnienia, które pojawiły się na forum Komisji. Aktywność w czasie dyskusji owocowała kilkugodzinnymi obradami Komisji. Obok tematów głównych, wiodących dyskutowane były sprawy wypływające w trakcie obrad. O rzeczowości dyskusji świadczą praktyczne wnioski dotyczące konkretnych spraw i sytuacji. Wiele uwag i interpretacji wywołał dokument o przygotowaniu do małżeństwa. Szczególną uwagę zwrócono na braki w dostosowaniu do dzisiejszej sytuacji funkcjonującego od lat protokołu rozmów duszpastersko-kanonicznych z narzeczonymi przed zawarciem sakramentu małżeństwa. Zaowocowało to opracowaniem nowego dokumentu służącego do przeprowadzenia rozmowy przedmałżeńskiej. Wiele czasu poświęcono również statutowi Stowarzyszenia Rodzin Katolickich tak ważnej instytucji zaangażowanej w sprawy rodziny. Oczywiście, ze względu na obszerność i złożoność zagadnień, którymi zajmowała się Komisja, wypracowany i przedstawiony materiał nie rości sobie pretensji do wyczerpania bogatej treści tematu. Zakończenie Wskazania dotyczące programu odnowy są bardzo konkretne: 1. Organizowanie raz na kwartał spotkania doradców życia rodzinnego z terenu całej diecezji. 2. Organizowanie przez diecezję trzydniowych rekolekcji przed zawarciem sakramentu małżeństwa. 3. Wykorzystywanie różnych form promocji rodziny w parafii. 4. Włączanie młodych małżeństw do działania w ruchach na rzecz rodziny i małżeństwa. 5. Stała i okazjonalna (np. w czasie przygotowania dzieci do przyjęcia sakramentów) formacja rodziców. Katolicka wizja małżeństwa wskazuje na jego szerokie ujęcie, zarówno w perspektywie horyzontalnej, jak i wertykalnej. Małżeństwo to nie tylko związek, ale wspólnota osób communio personarum. Duszpasterstwo winno zatem czynić starania, by teoria nie mijała się z modelem rzeczywistości życia, rodziny i małżeństwa. Daty kolejnych zebrań Komisji ds. Duszpasterstwa małżeństw i rodzin: (godz ) (godz ) (godz ) Ks. dr Dominik Drapiewski Przewodniczący Komisji