RAPORT Z REALIZACJI PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY WŁOSZCZOWA ZA LATA

Transkrypt

1 RAPORT Z REALIZACJI PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY WŁOSZCZOWA ZA LATA 213 Zespół projektowy: mgr Paweł Czupryn mgr Ludwik Gabryś 215

2 Raport z Programu Ochrony Środowiska dla Spis treści: 1.Wstęp Podstawa prawna sprawozdawczy danych Autorzy sprawozdania Zakres opracowania Charakterystyka gminy Położenie Demografia Budowa geologiczna Gleby Wody powierzchniowe i podziemne Warunki klimatyczne Ochrona przyrody Zakres Programu Ochrony Środowiska dla Programu Ochrony Środowiska zamierzeń Programu Ochrony Środowiska systemu monitoringu Podsumowanie...38 Spis tabel: Tabela 1.Pomniki przyrody gminy Tabela 2. Realizacja wyznaczonych w Programie Ochrony Środowiska dla, lata Tabela 3. Programu Ochrony Środowiska Tabela 4. Porównanie zakładanych i poniesionych kosztów Tabela 5. Wskaźniki monitoringu

3 Raport z Programu Ochrony Środowiska dla 1.Wstęp 1.1. Podstawa prawna Zgodnie z art. 18 ust. 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 21 roku Prawo Ochrony Środowiska (Dz. U. z 213 r., poz z późn. zm.) Burmistrz co 2 lata przedstawia Radzie Miejskiej we Włoszczowie Raport z Programu Ochrony Środowiska. Ostatni Program Ochrony Środowiska dla został przyjęty Uchwałą Nr XXII/183/12 Rady Miejskiej we Włoszczowie z dnia 27 sierpnia 212r. Program Ochrony Środowiska ma na celu realizację Polityki Ekologicznej Państwa na poziomie gminnym sprawozdawczy Niniejszy Raport z Programu Ochrony Środowiska sporządzono na podstawie analizy własnych zawartych w Programie, określonych dla. Raport obejmuje okres od r. do r danych Dane wykorzystane podczas sporządzania niniejszego raportu pochodzą z Urzędu, Głównego Urzędu Statystycznego w Warszawie, Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Kielcach, Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej we Włoszczowie, Świętokrzyskiego Zarządu Dróg Wojewódzkich w Kielcachoraz Starostwa Powiatowego we Włoszczowie Autorzy sprawozdania Autorami sprawozdania są pracownicy Zakładu Analiz Środowiskowych EkoPrecyzja, w składzie: mgr Paweł Czupryn oraz mgr Ludwik Gabryś Zakres opracowania W skład niniejszego Raportu wchodzą następujące składowe: Zakres Programu, Programu, zamierzeń Programu, systemu monitoringu, Podsumowanie. 3

4 Raport z Programu Ochrony Środowiska dla 2. Charakterystyka gminy 2.1. Położenie jest gminą miejsko wiejską położoną w zachodniej części województwa świętokrzyskiego. Miasto jest miastem powiatowym. od zachodu graniczy z gminą Żytno, leżącą w województwie łódzkim natomiast od południa częściowo z gminą Koniecpol leżącą w województwie śląskim oraz gminami Secemin i Radków, które znajdują się w granicach administracyjnych powiatu włoszczowskiego. Od północnowschodniej strony gmina graniczy z gminą Krasocin, natomiast od północy z gminą Kluczewsko. Rysunek 1.Położenie gminy na tle powiatu. Źródło: podzielona jest na 25 sołectw w skład, których wchodzi 28 miejscowości wraz z przysiółkami. Zostały one przedstawione na mapce. 4

5 Raport z Programu Ochrony Środowiska dla Rysunek 2.Sołectwa wchodzące w skład gminy. Źródło: UG 2.2. Demografia Zgodnie z informacjami Głównego Urzędu Statystycznego w 213 roku gminę zamieszkiwało 2 8 ludzi, w tym to mężczyźni a to kobiety. Powierzchnia gminy wg GUS to 254,6 km 2 co daje gęstość zaludnienia na poziomie 79osób na km 2. Miasto zamieszkują osoby co daje około 53% ogółu. Wynika z tego, że na terenach wiejskich mieszka osób czyli 47% ogólnej liczby ludności gminy. 5

6 Raport z Programu Ochrony Środowiska dla 2.3. Budowa geologiczna leży w obrębie Niecki Włoszczowskiej będącej elementem Niecki Nidziańskiej. Niecka ta ma formę synklinorium wypełnionego utworami kredy górnej i środkowej. Te pierwsze należą do najstarszych utworów geologicznych spotykanych na terenie gminy. Można do nich zaliczyć wapienie piaszczyste oraz margle. Na całym obszarze gminy, prócz jej środkowej części, na utworach kredowych i jurajskich zalegają warstwy czwartorzędowe. Ponadto w dolinach rzek można wyróżnić osady związane z nagromadzaniem się materiałów niesionych przez cieki wodne. Należą do nich piaski, żwiry, mady oraz namuły. Z tymi ostatnimi związane jest występowanie torfowisk. Zasoby mineralne Na terenie gminy występują złoża kopalin a dokładniej piasków. W zależności od ich lokalizacji różnią się one właściwościami co jest związane z ich genezą litologiczną. Udokumentowane są trzy złoża utworów piaskowych: Czarnca II, Czarnca 3, Żelisławice I Gleby W strukturze gleb na terenie gminy dominują te o niskiej jakości. Ponad połowę (52,1%) użytków stanowią gleby V i VI klasy bonitacyjnej, gleby klasy IV to 32,7% użytków natomiast klasy IIIa i IIIb to tylko 15,2% powierzchni Wody powierzchniowe i podziemne Wody powierzchniowe leży w dorzeczu rzeki Wisły. Przez jej obszar biegnie wododział oddzielający od siebie zlewnie Pilicy i Nidy będących lewobrzeżnymi dopływami Wisły. Dopływy Pilicy (Czarna Struga, Zwlecza, Jeżówka, Kurzelówka) w północnej części gminy odwadniają jej teren. Taką samą rolę w południowej części gminy pełni Biała Nida, która stanowi także jej południową granicę. Do zasobów wód powierzchniowych gminy zalicza się także wody stojące obejmujące zbiorniki wodne oraz stawy rybne. Do największych należą m.in. zbiornik Klekot czy zbiornik Konieczno. Wody podziemne Na terenie gminy głównym poziomem użytkowym wód podziemnych jest poziom górnokredowy. Ma on znaczenie regionalne. Zasilanie w wodę odbywa się na zasadzie infiltracji wód opadowych poprzez cienką warstwę osadów czwartorzędowych lub bezpośrednio do warstw kredowych. Bezpośrednia infiltracja następuje tylko na terenach, na których występują tzw. Wychodnie. Z tego poziomu pobierane są wody pokrywające zapotrzebowanie miasta. Drugim występującym na terenie gminy poziomem wodonośnym jest poziom czwartorzędowy. Jest on związany z występowaniem piaszczystych utworów aluwialnych i ogranicza się do obszarów dolin rzecznych. Jego wody 6

7 Raport z Programu Ochrony Środowiska dla charakteryzują się niską wydajnością oraz słabą jakością. leży w obrębie dwóch Głównych Zbiorników Wód Podziemnych: GZWP nr 48 Niecka Miechowska w zasięgu, którego znajduje się praktycznie cały obszar gminy oraz GZWP nr 49, który obejmuje zasięgiem południowowschodnią część gminy Warunki klimatyczne Klimat na terenie gminy charakteryzuje się cechami Małopolskiego Regionu Klimatycznego. Średnia roczna temperatura tej strefy wynosi 7,5 C, natomiast średnie roczne opady mm. Wiatry najczęściej wieją z południowegozachodu. Ich średnia prędkość to 3,3 m/s. Jest to strefa klimatu wyżynnego, w której często występują mikroklimaty lokalne Ochrona przyrody Obszary Natura 2 1 znajduje się na terenach objętych programem Natura 2. Nazwa obszaru: Dolina Białej Nidy Kod obszaru: PLH 2613 Powierzchnia:5116,8 ha Forma ochrony w ramach sieci Natura 2: specjalny obszar ochrony siedlisk (Dyrektywa Siedliskowa) Opis: Obszar obejmuje dolinę rzeki Białej Nidy z jej dopływami lewym rzeką Lipnicą i prawym rzeką Kwilanką. Sama dolina Białej Nidy tworzy granicę między Niecką Włoszczowską na północy, a znajdującym się na południu Płaskowyżem Jędrzejowskim. Na tym obszarze występują zespoły podmokłych siedlisk łąkowych oraz leśnych, a także stawów rybnych utworzonych w dolinie Białej Nidy. Stanowią one miejsce bytowania dla wielu rzadkich gatunków roślin i zwierząt. Ostoja ta ma za zadanie ochronę dolin i wzniesień wzdłuż Białej Nidy i jej dopływów. Występują tu lasy bagienne, głównie łęgi olszowojesionowe oraz zmiennowilgotne łąki trzęślicowe. Warunki występujące na obszarze ostoi pozwalają na występowanie silnych populacji mięczaków takich jak skójka grubo skorupowa czy poczwarówka jajowata. Nazwa obszaru: Dolina Górnej Pilicy Kod obszaru: PLH 2618 Powierzchnia:11195,1 ha Forma ochrony w ramach sieci Natura 2: specjalny obszar ochrony siedlisk (Dyrektywa Siedliskowa) Opis: Jest to obszar położony w Krainie Świętokrzyskiej. Składa się on z naturalnych kompleksów leśnych zawierających grądy, lasy mieszane świeże i wilgotne oraz łęgi i olsy (w dolinach rzecznych). Pilica jest rzeką meandrującą z licznymi starorzeczami, których brzegi 1 Źródło: 7

8 Raport z Programu Ochrony Środowiska dla porośnięte są zaroślami i lasami wraz z towarzyszącymi im podmokłymi łąkami. Flora i fauna występująca na terenie ostoi jest bardzo zróżnicowana i związana z siedliskami wilgotnymi. Występują tutaj zbiorowiska łąkowe, bardzo dobrze zachowane lasy łęgowe, bory bagienne, rzadziej bory chrobotkowe. Obszar ma też znaczenie dla ochrony starorzeczy. W ostoi zlokalizowane są liczne populacje gatunków roślin chronionych i ginących (ponad 6). Do ważnych zwierząt występujących w Dolinie Górnej Pilicy można zaliczyć bobra europejskiego, traszkę grzebieniastą, kumaka nizinnego, minoga ukraińskiego, kozę, głowacza białopłetwego, trzeplę zieloną, czerwończyka fioletka i zatoczka łamliwego. Przy czym populacje trzepli zielonej, czerwończyka fioletka i zatoczka łamliwego należą do kluczowych w skali kraju. Ostoja posiada także imponujący zestaw gatunków owadów i innych organizmów wpisanych na czerwoną listę lub wymienianych w załącznikach do konwencji międzynarodowych. W "Dolinie Górnej Pilicy" licznie reprezentowane są przyrodniczo cenne gatunki ptaków. Rezerwaty przyrody i obszary chronionego krajobrazu Na terenie gminy występuje jeden rezerwat przyrody. Jest to rezerwat Ługi o powierzchni 9,23 ha. Jest to rezerwat faunistyczny mający na celu ochronę zespołu wodno bagiennego oraz leśnego wraz z lęgowiskami i siedliskami gatunków chronionych. Rezerwat ten jest częścią WłoszczowskoJędrzejowskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu, który obejmuje część terenu gminy. Pomniki przyrody Na terenie gminy znajduje się 7 pomników przyrody: Tabela 1.Pomniki przyrody gminy. Obiekty Położenie Rok ustanowienia 1 Dąb szypułkowy (25 szt.) Kurzelów, obok leśniczówki w Dronowych Niwach Lipa drobnolistna (6 szt.) Czarnca, park arboretum Lipa drobnolistna (4 szt.) Czarnca, obok kościoła Sosna pospolita Leśnictwo Kurzelów, oddz. 55 b Topola czarna, ul. Wiśniowa, 4 m na W od Domu Kultury Dąb szypułkowy Międzylesie, działka nr Dąb szypułkowy (5 szt.) Leśnictwo Pękowiec, oddz. 142 d 1996 Źródło: Powiat Włoszczowski. 8

9 Raport z Programu Ochrony Środowiska dla 3.Zakres Programu Ochrony Środowiska dla. Tabela 2. Realizacja wyznaczonych w Programie Ochrony Środowiska dla, lata Opracowanie projektu budowlanego i wykonanie wodociągu w miejscowości Przygradów, dł. 14,2 km / 117 szt. przyłączy. Budowa sieci wodociągowej w sołectwach Gościencin, Silpia Duża, dł. 11,7 km / 187 szt. Przyłączy. Budowa sieci wodociągowej w sołectwach Międzylesie, Motyczno dł. 1 km / 92 szt. Przyłączy. Budowa sieci wodociągowej w sołectwie Jeżowice, dł. 8,14 km / 56 szt. przyłączy. Budowa ujęcia wodnego ze stacją uzdatniania w Gościencinie, 96 m 3 / dobę. Zasoby wodne i gospodarka wodna , Włoszczowski Zakład Wodociągów i Kanalizacji we Włoszczowie Włoszczowski Zakład Wodociągów i Kanalizacji we Włoszczowie Włoszczowski Zakład Wodociągów i Kanalizacji we Włoszczowie Włoszczowski Zakład Wodociągów i Kanalizacji we Włoszczowie Włoszczowski Zakład ,76 zł Budżet gminy, Regionalny Program Operacyjny Województwa Świętokrzyskiego Budżet gminy Budżet gminy Budżet gminy Budżet gminy Budowa sieci wodociągowej z przyłączami dla sołectwa Przygradówgmina 9

10 Raport z Programu Ochrony Środowiska dla Budowa sieci wodociagowej z przyłączami do granic posesji w ul. Świerkowej i Jodłowej we Włoszczowie Budowa sieci wodociągowej z przyłączami do granic posesji w ul. Kilińskiego we Włoszczowie (odcinek od ul. Wigury do ul. Wesołej) w działkach o nr ewid. 5159/1, 3643/2, 3643/1 położonych w ul. Kilińskiego Projekt i wykonanie: uruchomienie studni SWV: technologia studni, zasilanie energetyczne, rurociąg tłoczny, zbiornik wyrównawczy ca 6 m 3 na ujęciu Czarnieckiego. Wykonanie kanalizacji sanitarnej z przyłączami, przepompowniami ścieków, zasilaniem energetycznym, dla :Konieczno, Ogarka, Boczkowice, Rogienice, Dąbie, Bebelno Wieś, Bebelno Kolonia, Ludwinów gmina Wodociągów i Kanalizacji we Włoszczowie, Włoszczowski Zakład Wodociągów i Kanalizacji we Włoszczowie Włoszczowski Zakład Wodociągów i Kanalizacji we 7457,51 759,2 Budżet gminy Budżet gminy Budżet gminy Budżet własny W ramach inwestycji zbudowano 295, 6 m sieci wodociągowe wraz z 28 przyłączami W ramach inwestycji zbudowano,18 km sieci wodociągowe wraz z 15 przyłączami W ramach zadania wykonano uzbrojenie studni SWV wraz z infrastrukturą techniczną w mieście Etap I: Budowa rurociągu tłocznego od ujęcia SW V (punkt Z23) do projektowanej komory zasuw (punkt z1 minus 1 mb) o długości ca L=11 mb we Włoszczowie W ramach inwestycji podjęto się budowy kanalizacji sanitarnej wraz z 1

11 Raport z Programu Ochrony Środowiska dla ZADANIE I Część II KONIECZNO, 8,18 km kanał grawitacyjny; 4,45 km kanał tłoczny / 313 szt. przyłączy. Budowa kanalizacji sanitarnej z przyłączami, przepompowniami ścieków, zasilaniem energetycznym w Kurzelowie i Dankowie Dużym gmina. Budowa kanalizacji sanitarnej z przyłączami, przepompownią ścieków w Dankowie Małym, 1,89 km kanał grawitacyjny; 1,31 km kanał tłoczny. 12. Budowa kanalizacji sanitarnej we Włoszczowie Włoszczowie Włoszczowski Zakład Wodociągów i Kanalizacji we Włoszczowie Włoszczowski Zakład Wodociągów i Kanalizacji we Włoszczowie pompownią ścieków P1 w miejscowości Konieczno wraz z robotami uzupełniającymi 65, ,39 Budżet gminy Budżet gminy Budowa kanalizacji sanitarnej z rur kan. kam. Dw 2mm L=117,5m w ul. 1 Maja we Włoszczowie z przyłączami do granic posesji Budowa kanalizacji sanitarnej z rur kan. kam. Dw 2mm L=48,5m w ul. Mickiewicza, Pocztowej we Włoszczowie z przyłączami do granic 11

12 Raport z Programu Ochrony Środowiska dla 13. Budowa kanalizacji sanitarnej z przyłączami, przepompowniami ścieków, zasilaniem energetycznym przepompowni, rozbudową sieci wodociągowej z przyłączami wraz z infrastrukturą towarzyszącą dla miejscowości: Czarnca, Kąty, Kuzki, gm., 19,8 km kanał grawitacyjny; 11,7 km kanał tłoczny / 7 szt. Przepompowni / 324 szt. przyłączy kanalizacji sanitarnej Budowa przydomowych oczyszczalni ścieków Włoszczowski Zakład Wodociągów i Kanalizacji we Włoszczowie Właściciele posesji 12, , ,23 Budżet gminy Budżet gminy Budżet gminy Budżet gminy posesji Budowa brakujących odcinków kanalizacji san. w ul. Różanej, Koniecpolskiej, Wiejskiej Budowa sieci kanalizacji sanitarnej z przyłączami do granic posesji w ul. Kilińskiego we Włoszczowie Budowa kanalizacji sanitarnej wraz z przyłączami w ul. Kilińskiego we Włoszczowie Wymiana istniejących odcinków kanalizacji sanitarnej o łącznej długości 24 mb w ul. 1 Maja we Włoszczowie Środki własne W 213 roku na terenie gminy 12

13 Raport z Programu Ochrony Środowiska dla 15. Kontrolowanie nielegalnych zrzutów ścieków Edukacja ekologiczna w zakresie skutków zanieczyszczenia ściekami wód i gleb oraz nielegalnego poboru wód. Bieżąca konserwacja istniejącej sieci wodociągowej i kanalizacyjnej (naprawy bieżące). 2, Straż Miejska we Włoszczowie powstała jedna przydomowa oczyszczalnia ścieków W badanym okresie czasu Straż Miejska przeprowadziła 36 kontroli Powierzchnia ziemi i gleby Włoszczowski Zakład Wodociągów i Kanalizacji we Włoszczowie Środki własne Inwentaryzacja i rekultywacja terenów zdegradowanych w tym dzikich wysypisk. Kontrolowanie terenów rolniczych dla ochrony gleb o wysokiej przydatności rolniczej przed przeznaczeniem na cele nierolnicze. 2. Szkolenia i działalność informacyjna na rzecz rolnictwa , Ośrodek Doradztwa Rolniczego, Właściciele gruntów, Ośrodek Doradztwa Rolniczego, 2 332,37 Środki Własne Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Modliszewicach, Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Modliszewicach corocznie prowadzi szkolenia 13

14 Raport z Programu Ochrony Środowiska dla Właściciele gruntów 4661,94 Budżet rolników.szkolenia te mają na celu zwiększanie wiedzy oraz umiejętności zainteresowanych. Urząd sfinansował przejazdów rolników na: targi technik rolniczych AGROTECH w Kielcach, dni otwartych drzwi do Modliszewic, dofinansowanie do przejazdu pszczelarzy do Muzeum Pszczelarstwa Polskiego w Kamiennej, współorganizo wanie konferencji Biologizacja warunkiem 14

15 Raport z Programu Ochrony Środowiska dla Kształtowanie struktury upraw przeciwdziałającej erozji i pogarszaniu się jakości gleb. Wykorzystanie gleb o niżej klasie przydatności rolniczej pod produkcję biomasy lub do zalesień. Stosowanie odpowiednich tj. bezpiecznych, nowoczesnych urządzeń i technik podczas prac wydobywczych oraz przeszkolenie pracowników w kierunku stosowania najlepszych dostępnych technik. Organizacja cykli szkoleń z zakresu wdrażania Kodeksu Dobrej Praktyki Rolniczej. 2 Przyroda 25. Utrzymywanie i rozbudowa ścieżek edukacyjnych Ośrodek Doradztwa Rolniczego, Właściciele gruntów Właściciele gruntów Zarządcy gruntów Ośrodek Doradztwa Rolniczego, Właściciele gruntów Nadleśnictwo, Środki Własne Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Modliszewicach Środki własne Nadlesnictwa zdrowego środowiska i ekonomicznego rolnictwa. Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Modliszewicach corocznie prowadzi szkolenia rolników. Część tych szkoleń porusza tematykę wdrażania dobrej praktyki rolniczej Bieżąca konserwacja drewnianych elementów ścieżki. Wydatki na ten 15

16 Raport z Programu Ochrony Środowiska dla cel wyniosły 198,4 zł. 26. Stosowanie cięć sanitarnych i pielęgnacyjnych drzew i krzewów dla zapewnienia ochrony i wzmocnienia krzewów i zadrzewień jako korytarzy ekologicznych i ekranów. Stosowanie nowych nasadzeń., powiat, województwo 27. Preferowanie gatunków rodzimych przy doborze rodzaju roślin do nasadzeń. 28. Zakup materiału zadrzewieniowego do zadrzewień i uzupełnień. 29. Przeprowadzenie prac pielęgnacyjnych, porządkowych drzew i krzewów oraz pozostałej zieleni w gminie np. usuwanie suchych konarów drzew na terenach komunalnych ,17 516,17 Budżet Budżet Urząd dokonał zakupu kwiatów, krzewów ozdobnych, trawy, kory oraz nawozów, które zostały wykorzystane do utrzymania terenów zielonych W ramach zadania usuwano oraz przeprowadzano cięcia sanitarne drzew, a także przeprowadzano prace mające na celu utrzymanie i pielęgnację terenów zielonych takie jak, np.usuwanie suszu 16

17 Raport z Programu Ochrony Środowiska dla 3. Pielęgnacja punktów cmentarnych Modernizacja dróg gminnych, powiatowych, wojewódzkich i krajowych wraz z infrastrukturą towarzyszącą w obrębie. Powietrze atmosferyczne Świętokrzyski Zarząd dróg Wojewódzkich w Kielcach,, Powiat Włoszczowski 16894,82 Budżet, Dotacja Wojewody Świętokrzyskiego Budżet Świętokrzyskie go Zarządu Dróg Wojewódzkich Budżet powiatu Zadanie obejmowało kupno zniczy i kwiatów oraz prace remontowe. Rozwiązanie relacji ruchu na skrzyżowaniu drogi wojewódzkiej nr 742 i ul. Wschodniej we Włoszczowie (budowa ronda, zmiana organizacji ruchu). Całkowity koszt inwestycji wyniósł ,82 zł. Remont nawierzchni tłuczniowych na drogach nr 221T, 244T, 229T. Całkowity koszt inwestycji wyniósł , 1 Budżet powiatu, dotacja w wysokości Przebudowa drogi powiatowej nr 249T Międzylesie Motyczno, w km od +516do km Całkowity koszt inwestycji wyniósł 17

18 Raport z Programu Ochrony Środowiska dla ,1 zł. 25 Budżet powiatu, dotacja w wysokości Przebudowa drogi powiatowej nr 214T Przygradów Lipno w km od 3+97 do km Całkowity koszt inwestycji wyniósł ,13 zł 17 Budżet powiatu, dotacja w wysokości Przebudowa drogi dojazdowej do szpitala we Włoszczowie przy prosektorium od ulicy Żeromskiego do wjazdu na parking szpitalny. Całkowity koszt inwestycji wyniósł 49 69,37 zł. Budżet powiatu Przebudowa drogi dojazdowej do szpitala we Włoszczowie wjazd na parking szpitalny. Całkowity koszt inwestycji wyniósł 36 16,3 Budżet powiatu Przebudowa drogi powiatowej nr 221T 18

19 Raport z Programu Ochrony Środowiska dla Nieznanowice Rząbiec Ludynia w m.wymysłów odcinek dł. 53mb. Całkowity koszt inwestycji wyniósł ,37 zł. 5 Budżet powiatu, dotacja w wysokości Przebudowa drogi powiatowej nr 221T Nieznanowice Rząbiec Wymysłówodcinek dł. 428mb. Całkowity koszt inwestycji wyniósł ,56 zł. Budżet powiatu Wykonanie parkingu przy drodze powiatowej nr 223T w Koniecznie. Całkowity koszt inwestycji wyniósł 24 93,68 zł Budżet powiatu Budowa zatoki postojowej przy drodze dojazdowej do zakładu STOLBUD. Koszt inwestycji wyniósł 1 517,73 zł. 3 Świętokrzyski Budżet Budowa chodnika w 19

20 Raport z Programu Ochrony Środowiska dla Zarząd dróg Wojewódzkich w Kielcach,, Powiat Włoszczowski 23 Świętokrzyskie go Zarządu Dróg Wojewódzkich Budżet powiatu, Środki Województwa Świętokrzyskiego, Środki ciągu drogi wojewódzkiej nr 742 relacji Przygłów Nagłowice w miejscowości ul. Jędrzejowska: km 64+43,65 do 64+35,78. Całkowity koszt inwestycji wyniósł ,7 zł. Remont drogi powiatowej nr 227T Konieczno Rogienice Boczkowice Dąbie Oksa w m. Konieczno, Rogienice, odc. dł Całkowity koszt inwestycji wyniósł ,57 zł. Budżet powiatu, Środki Województwa Świętokrzyskiego, Remont drogi powiatowej nr 229T Wola Wiśniowa Ludwinów Bebelno Krzepin Wałkonowy Ropocice w miejscowości Bebelno odc. dł. 97. Całkowity 2

21 Raport z Programu Ochrony Środowiska dla koszt inwestycji wyniósł ,14 zł. 1 Budżet powiatu, Środki Budowa chodnika dla pieszych przy ul. Głowackiego na odcinku od ul. Koniecpolskiej do ul. Sobieskiego odc. dł. 57 mb. Całkowity koszt inwestycji wyniósł ,41 zł. 25 Budżet powiatu, Środki Przebudowa drogi powiatowej nr 223T Konieczno Modrzewie w m. Konieczno odc. dł. 93mb. Całkowity koszt inwestycji wyniósł ,27 zł. Budżet powiatu Przebudowa skrzyżowania ulic 1 go Maja, Ogrodowej IKoniecpolskiej wewłoszczowie. Całkowity koszt inwestycji wyniósł ,36 zł. 25 Budżet powiatu, Przebudowa drogi 21

22 Raport z Programu Ochrony Środowiska dla Środki powiatowej nr 244T ul. Słoneczna w Czarncy odc. dł. 5mb. Całkowity koszt inwestycji wyniósł ,47 zł. 25 Budżet powiatu Budżet powiatu Budżet powiatu, Środki Przebudowa ulicy Kilińskiego we Włoszczowie na odcinku od ul. Wigury do Świeżej dł. 37mb. Całkowity koszt inwestycji wyniósł ,48 zł. Poprawa bezpieczeństwa na skrzyżowaniu ul. Wschodniej i ul. Kusocińskiego we Włoszczowie ( skrzyżowanie wyniesione). Całkowity koszt inwestycji wyniósł ,76 zł. Przebudowa ul. Wiśniowej na odcinku od ul. Partyzantów do ul. 1 go Maja 22

23 Raport z Programu Ochrony Środowiska dla orazbudowaprawoskrętu z ul. Wiśniowej na ul. 1 go Maja. Całkowity koszt inwestycji wyniósł ,89 zł. Budżet powiatu Budowa chodnika na ulicy Wiśniowej we Włoszczowie na odcinku od basenu NEMO do supermarketu WAFELEK. Całkowity koszt inwestycji wyniósł 3 92, zł. Budżet powiatu Budowa ścieżki rowerowej na drodze powiatowej nr 247T w m. Łachów odc. dł. 46mb. Całkowity koszt inwestycji wyniósł: 15 69,98 zł. 25 Budżet powiatu, Środki Przebudowa ul. Kilińskiego od ul. 1 go Maja do ul. Wigury we Włoszczowie. Całkowity koszt inwestycji wyniósł 41 55, zł. 23

24 Raport z Programu Ochrony Środowiska dla Budżet powiatu Remont kolei na drodze powiatowej nr 227T w m. Konieczno. Całkowity koszt inwestycji wyniósł 12 95,8 zł. budżet państwa, Budżet powiatu Przebudowa ulicy Przedborskiej we Włoszczowie. Całkowity koszt inwestycji wyniósł Świętokrzyski Zarząd dróg Wojewódzkich w Kielcach Świętokrzyski Zarząd dróg Wojewódzkich w Kielcach b.d. Budżet Świętokrzyskie go Zarządu Dróg Wojewódzkich, Środki Unii Europejskiej, Budżet Świętokrzyskie go Zarządu Dróg Wojewódzkich, Środki Unii Europejskiej, Środki gminy oraz Rozbudowa drogi wojewódzkiej Nr 786 na odcinku od granicy województwa do Kielc II etap: droga Nr 786 na odcinku granica województwa Łopuszno. Całkowity koszt inwestycji wyniósł ,42. Rozbudowa ul. Młynarskiej w ciągu drogi wojewódzkiej nr 742 relacji Przygłów Nagłowice w m. na odcinku od wiaduktu kolejowego do skrzyżowania ul. 24

25 Raport z Programu Ochrony Środowiska dla powiatu Sienkiewicza z ul. Młynarską. Całkowity koszt inwestycji wyniósł 7 5, zł Urząd Remont nawierzchni drogi gminnej nr T ul. Mickiewicza we Włoszczowie, na długości,262 km 32. Bieżąca naprawa nawierzchni dróg na terenie., powiat, województwo Budżet gminy, Budżet Województwa Świętokrzyskiego Przeprowadzono remontynastęujących dróg (nawierzchnie asfaltowe): 1) droga relacji Wola Wiśniowa Martynnik o dł.,54 km; 2) ul. Leśna w Kurzelowie o dł.,724 km; 3) droga w Ogarce o dł.,356 km; 4) droga Ludwinów Duży Ludwinów Mały o dł.,78km; 25

26 Raport z Programu Ochrony Środowiska dla ,98 Budżet gminy Budżet gminy, Budżet Województwa Świętokrzyskiego ,16 Budżet gminy 5) droga Piła Łachowska Klekot o dł.,251 km; 6) droga w Międzylesiu (Mchowie) o dł.,63km; 7) droga w Bebelnie Wsi o dł.,35 km; 8) ul. Tęczowa we Włoszczowie o dł.,11 km; 9) ul. Jodłowa we Włoszczowie o dł.,171 km. W ramach zadania wykonano remont dróg gminnych oraz ulic o długości 1,52 km. Utwardzenie drogi dojazdowej do łąk od ul. Partyzantów we Włoszczowie. Remonty dróg gminnych oraz ulic o długości 3,594 km 26

27 Raport z Programu Ochrony Środowiska dla Preferowanie nowoczesnych materiałów budowlanych podczas remontów i budowy dróg. Sukcesywna zmiana sposobu ogrzewania budynków z węglowego na paliwa ekologiczne oraz stosowanie nowocześniejszych instalacji grzewczych użytkownicy indywidualni. Edukacja ekologiczna mieszkańców na temat zanieczyszczeń z niskiej emisji i szkodliwości spalania odpadów w piecach domowych ,44 Budżet gminy 74566,52 Budżet gminy Osoby indywidualne, przedsiębiorcy Budżet gminy, Budżet państwa Remontowe roboty drogowe. Roboty dotyczące nawierzchni asfaltowych na długości,967 km Remontowe roboty drogowe. Roboty brukarskie na długości,34 km. Remont,27 km drogi gminnej Nr T (ul. Różana) we Włoszczowie Podczas modernizacji i remontów dróg preferowane są nowoczesne materiały budowlane 8425, Budżet Zorganizowano 5 spektakli ekologicznoteatralne dla dzieci szkół podstawowych i przedszkoli o tematyce dotyczącej zanieczyszczenia 27

28 Raport z Programu Ochrony Środowiska dla 36. Propagowanie alternatywnych źródeł energii oraz informowanie o konsekwencji korzystania ze źródeł nieodnawialnych jak np. węgiel kamienny , powiat, województwo organizacje ekologiczne 6.615, ,35 Budżet Budżet, Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Kielcach Budżet Środki własne DPS we Włoszczowie powietrza, spalania odpadów w piecach domowych. Zakup nagród przeznaczonych na konkursy ekologiczne (Dzień Ziemi, Światowy Dzień Środowiska) Zakup nagród na konkurs plastycznotechniczny "Co mogą zrobić dzieci z segregowanych śmieci" Zakup nagród na konkursy ekologiczne (Dzień Ziemi, Światowy Dzień Środowiska i Eko Bieg) Przebudowa kotłowni i systemu ogrzewania wody Domu Pomocy Społeczne we Włoszczowie (montaż ogniw fotowoltaicznych). Całkowity koszt inwestycji wyniósł 28

29 Raport z Programu Ochrony Środowiska dla 16856,4 zł. 37. Preferowanie nowoczesnych materiałów budowlanych podczas remontów i budowy dróg. 38. Utrzymanie i odnowa zieleni wzdłuż szlaków komunikacyjnych Uwzględnienie w planach zagospodarowania przestrzennego zagadnień dotyczących znaczącego oddziaływania pól elektromagnetycznych na środowisko i człowieka. Przestrzeganie procedury oceny oddziaływania na środowisko na etapie udzielania decyzji środowiskowej. Współpraca ze służbami kontrolno pomiarowymi obiektów emitujących pola elektromagnetyczne. Hałas Promieniowanie elektromagnetyczne 2 2, Starosta Włoszczowski, RDOŚ 29516,42 Budżet Budżet Starostwo Powiatowe, Urząd 2 WIOŚ, WSSE Podczas budowy i remontów dróg preferowane są nowoczesne materiały budowlane W ramach zadania prowadzono wycinkę starych drzew, nowe nasadzenia oraz koszenie poboczy W ramach prowadzonych postępowań administracyjnych. W ramach prowadzonych postępowań administracyjnych. w ramach potrzeby współpracują ze służbami kontrolnopomiarowymi. 29

30 Raport z Programu Ochrony Środowiska dla Energia odnawialna Stopniowe zwiększanie udziału energii otrzymanej z surowców odnawialnych w całkowitym zużyciu energii. Organizowanie spotkań mających na celu zainteresowanie mieszkańców tematem odnawialnych źródeł energii oraz zachęcenie do korzystania z nowoczesnych technologii w zakresie energii odnawialnej. Propagowanie alternatywnych źródeł energii oraz informowanie o konsekwencji korzystania ze źródeł nieodnawialnych jak np. węgiel kamienny, czy informowanie o skutkach spalania odpadów w kotłach domowych. 2, Zakłady przemysłowe, Właściciele i zarządcy budynków, powiat, województwo organizacje ekologiczne 14294, Urząd gminy zakupił oraz zamontował 3 lampy solarne na parkingu gminnym przy ul. Partyzantów Poważne awarie Aktualizacja informacji o zakładach o zwiększonym i dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii. Edukacja społeczeństwa w zakresie właściwych zachowań w sytuacji wystąpienia zagrożenia. 2 2, Starosta Włoszczowski, WIOŚ, organizacje pozarządowe, Straż Pożarna, Środki własne Powiatowej Na terenie gminy nie występują zakłady o zwiększonym i dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii jednak Starostwo Powiatowe na bieżąco zbiera i monitoruje informację. Upowszechninieie materiałów 3

31 Raport z Programu Ochrony Środowiska dla Starosta Włoszczowski, WIOŚ, organizacje pozarządowe, Straż Pożarna Komendy PSP we Włoszczowie informacyjnych i apeli o zachowanie bezpieczeństwa pośród lokalnej społeczności. Gospodarka odpadami 47. Prowadzenie działań edukacyjno informacyjnych promujących właściwe postępowanie z odpadami ,48, 3 Organizacje 72786,29 pozarządowe Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej Spółka z o.o. we Włoszczowie 4 54, Budżet Środki własne spółki organizowała pikniki oraz przedstawienia ekologiczne Informacje, internetowe, ulotki informacyjne w zakresie odbioru odpadów komunalnych i segregowanych 48. Wzmocnienie kontroli podmiotów prowadzących działalność w zakresie zbierania, transportu, odzysku i unieszkodliwiania odpadów. Od września 213 r 3, WIOŚ Środki własne spółki Firma posiada monitoring wszystkich pojazdów przeznaczonych do odbioru odpadów komunalnych i segregowanych. Montaż systemu kosztował 12 23, zł, natomiast jego miesięczne użytkowanie 31

32 Raport z Programu Ochrony Środowiska dla kosztuje 65 zł Zapewnienie przepływu strumieni odpadów zgodnie z wojewódzkim planem gospodarki odpadami w tym akcje informacyjnoedukacyjne o sposobach i możliwości zbiórki odpadów takich jak: urządzeń elektrycznych i elektronicznych, opakowań po środkach ochrony roślin, olejów odpadowych zużytych baterii i akumulatorów, przeterminowanych lekarstw. Współpraca samorządu terytorialnego z organizacjami odzysku i przemysłem w celu stymulowania rozwoju rynku surowców wtórnych i produktów zawierających surowce wtórne. 3 3, Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej we Włoszczowie Samorząd, Organizacje odzysku Środki własne spółki Środki własne spółki PGKiM we Włoszczowie uruchomiło dwa PSZOK, przy ul. Przedborskiej i ul. Reja 1. Na realizację celu przeznaczono 2 2, zł Spółka współpracuje z firmami odzysku tj. wszystkich rodzajów tworzyw sztucznych, złomu, szkła przekazywanie surowców odbywa się na bieżąco średnio ok. 5 Mg miesięcznie. Na realizację celu przeznaczane jest ok. 1 2 zł rocznie. 51. Wydawanie decyzji w sprawie usuwania odpadów z miejsc na ten cel nieprzeznaczonych. Bieżąca likwidacja i zapobieganie Budżet 32

33 Raport z Programu Ochrony Środowiska dla powstawaniu miejsc nielegalnego składowania odpadów (tzw. dzikie wysypiska ) , ,82 sfinansowała zakup samochodu oraz fotopułapek zakupiła pojemniki do selektywnej zbiórki odpadów. 52. Zwiększanie ilości pojemników do selektywnej zbiórki w ilości uzależnionej od potrzeb. Kontrolowanie stanu umów zawieranych przez właścicieli nieruchomości z podmiotami prowadzącymi działalność w 53. zakresie odbierania odpadów komunalnych dla zmniejszenia procesu nielegalnego wyrzucania odpadów. *Gdzie: brak zadania, 1 zrealizowane częściowo, 2 realizowane na bieżąco, 3 zrealizowane całkowicie. 3 Czystopol, Urząd 8641,64 Środki własne PGMiKzakupiła w analizowanym okresie czasu pojemniki na odpady. W 213 przeznaczono na ten cel ,24 zł, natomiast w 44 7, zł. Ponadto koszt średnio miesięcznie worków wynosi ok. 8 5, zł. Zadanie jest nieaktualne z powodu zmiany przepisów związanych z odbiorem odpadów. 33

34 Raport z Programu Ochrony Środowiska dla 4. Programu Ochrony Środowiska. Jak wynika z tabeli nr 2 w okresie od r. do r. w ramach Programu Ochrony Środowiska wyznaczone zostały 53 zadania. Z tych 53, podjęto się 35. W pełni zrealizowano 16 natomiast 19 jest realizowane na bieżąco. Wyznaczone zadania dotyczyły zagadnień takich jak: gospodarka wodnokanalizacyjna, ochrona powierzchni ziemi oraz gleb, ochrona powietrza atmosferycznego, ochrona przyrody, gospodarka odpadami, ochrona przed hałasem, ochrona przed promieniowaniem elektromagnetycznym, poważne awarie oraz energia odnawialna. Należy podkreślić, iż wiele wpisuje się w realizację więcej niż jednego strategicznego celu długoterminowego. Tabela 3. Programu Ochrony Środowiska. Zakres wyznaczonych liczba wyznaczonych Liczba zrealizowanych/realizowanych 1. Zasoby wodne i gospodarka wodna Powierzchnia ziemi i gleby Przyroda Ochrona powietrza atmosferycznego Hałas Promieniowanie elektromagnetyczne Energia odnawialna Poważne awarie Gospodarka odpadami 7 6 Suma: Stopień dla wynosi 66%. Jest to dobry wynik biorąc pod uwagę, że duża część inwestycji, zwłaszcza związanych z gospodarką wodną, będzie realizowana dopiero w latach następnych. Należy także wziąć pod uwagę zmianę przepisów dotyczących gospodarki odpadami, która eliminuje konieczność wykonywania niektórych, ustalonych jeszcze w czasie obowiązywania poprzednich przepisów. 34

35 Raport z Programu Ochrony Środowiska dla 5. zamierzeń Programu Ochrony Środowiska. Zadania realizowane w latach 213 w ramach Programu Ochrony Środowiska sfinansowane zostały ze środków własnych oraz zewnętrznych. Brak części wynika z wymaganych wysokich nakładów finansowych. Z uwagi na wysokie koszty, w przyszłości zaleca się pozyskiwać odpowiednich partnerów inwestycyjnych lub korzystać z dotacji udzielanych przez Unię Europejską w ramach programów operacyjnych. Tabela 4. Porównanie zakładanych i poniesionych kosztów Opracowanie projektu budowlanego i wykonanie wodociągu w miejscowości Przygradów, dł. 14,2 km / 117 szt. Przyłączy Budowa sieci wodociągowej z przyłączami do granic posesji w ul. Świerkowej i Jodłowej we Włoszczowie Budowa sieci wodociągowej z przyłączami do granic posesji w ul. Kilińskiego we Włoszczowie (odcinek od ul. Wigury do ul. Wesołej) w działkach o nr ewid. 5159/1, 3643/2, 3643/1 położonych w ul. Kilińskiego , ,51 759,2 4. Budowa kanalizacji sanitarnej we Włoszczowie ,6 5. Inwentaryzacja i rekultywacja terenów zdegradowanych w tym dzikich wysypisk ,89 6. Szkolenia i działalność informacyjna na rzecz rolnictwa 6994,31 7. Przeprowadzenie prac pielęgnacyjnych, porządkowych drzew i krzewów oraz pozostałej zieleni w gminie np. usuwanie suchych 5 16,17 konarów drzew na terenach komunalnych 8. Pielęgnacja punktów cmentarnych ,82 9. Zakup materiału zadrzewieniowego do zadrzewień i uzupełnień ,17 1. Bieżąca naprawa nawierzchni dróg na terenie ,1 11. Modernizacja dróg gminnych, powiatowych, wojewódzkich i krajowych wraz z infrastrukturą towarzyszącą w obrębie Utrzymanie i odnowa zieleni wzdłuż szlaków komunikacyjnych , Edukacja ekologiczna mieszkańców na temat zanieczyszczeń z niskiej emisji i szkodliwości spalania odpadów w piecach domowych 18282, Stopniowe zwiększanie udziału energii otrzymanej z surowców odnawialnych w całkowitym zużyciu energii , 15. Prowadzenie działań edukacyjno informacyjnych promujących właściwe postępowanie z odpadami , Wydawanie decyzji w sprawie usuwania odpadów z miejsc na ten cel nieprzeznaczonych. Bieżąca likwidacja i zapobieganie powstawaniu 3 989,89 miejsc nielegalnego składowania odpadów (tzw. dzikie wysypiska ). 17. Zwiększanie ilości pojemników do selektywnej zbiórki w ilości uzależnionej od potrzeb ,46 Całkowite koszty przez gminę ,88 zł Źródło: Urząd, instytucje odpowiedzialne za realizację poszczególnych. 35

36 Raport z Programu Ochrony Środowiska dla Zadania realizowane przez gminę w ramach Programu, sfinansowane zostały w większości przez środki własne gminy, środki własne podmiotów odpowiedzialnych za realizację oraz do pochodzące ze środków Unii Europejskiej. Z uwagi na wysokie koszty w przyszłości należy pozyskiwać większa ilość partnerów inwestycyjnych, aby korzystać z dotacji udzielanych przez Unię Europejską w ramach programów operacyjnych w nowej perspektywie finansowej 22. Dotyczy to zwłaszcza inwestycji związanych z tworzeniem oraz modernizacją infrastruktury drogowej, wodociągowej oraz kanalizacyjnej. Łączna suma wydatkowanych środków w ramach Programu Ochrony Środowiska dla wyniosła ,88zł. Z tej kwoty ,53zł zostało wykorzystane na realizację związanych z gospodarką wodnościekową, ,2 zł to koszt związanych z ochroną gleb, ,16 zł z ogólnych wydatków na realizację programu wykorzystano w celu związanych z ochrona przyrody, ,87 zł pochłonęły zadania związane z ochroną powietrza. Reszta kwoty została rozdysponowana na działania związane z gospodarką odpadami. Należy zaznaczyć, iż podane koszty nie obejmują kosztów poniesionych w ramach statutowych poszczególnych podmiotów i nie da się ich zwymiarować. 6. systemu monitoringu. W celu oceny wpływu wyznaczonych w Programie Ochrony Środowiska na poprawę środowiska na terenie zestawiono wartości wskaźników monitoringu, porównując stan z 211 roku (rok bazowy) ze stanem aktualnym (stan na rok 213 z uwagi na dostępność danych). Tabela 5. Wskaźniki monitoringu L.p. Wskaźnik Jednostka Ludność według faktycznego miejsca zamieszkania osoba Zmiana wskaźnika* 2. Gęstość zaludnienia os/km Przyrost naturalny na 1 osób 2,1 3, Udział i ilość obszarów prawnie chronionych Liczba zieleńców znajdujących się na terenie gminy % 79,62 8,86 szt Udział powierzchni zalesionej % 42,3 42,6 7. Długość rozdzielczej sieci wodociągowej km 18,1 23,5 8. Liczba połączeń sieci wodociągowej prowadzących do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania szt

37 Raport z Programu Ochrony Środowiska dla L.p. Wskaźnik Jednostka Udział mieszkańców korzystających z sieci wodociągowej % 72,1 72,8 Zmiana wskaźnika* 1. Zużycie wody na mieszkańca gminy m ,3 11. Zużycie wody na cele przemysłowe m Długość rozdzielczej sieci kanalizacyjnej km 6,3 7, Liczba połączeń sieci kanalizacyjnej prowadzących do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania Udział mieszkańców korzystających z kanalizacji sanitarnej szt % 47,9 49,6 15. Ścieki odprowadzone dam Odpady zebrane w ciągu roku tyś. t 1 694, ,5 17. odpady z gospodarstw domowych przypadające na 1 mieszkańca Źródło: GUS, RDOŚ, WIOŚ tyś. t 67,3 66,9 *Gdzie: kolor zielony poprawa lub brak zmian, kolor czerwony pogorszenie wartości wskaźnika. Stan wskaźników monitoringu na terenie na przestrzeni ostatnich 2 lat poprawił się lub nie uległ zmianie w 13 przypadkach, natomiast w 4 uległ pogorszeniu. Poprawa została zanotowana w zakresie gospodarki wodnościekowej gdzie zwiększyła się długość sieci wodociągowej, a także ilość podłączeń oraz mieszkańców z niej korzystających. Taka zmiana może być powiązana z modernizacją obecnej sieci wodociągowej. Zwiększeniu uległa także długość czynnej sieci kanalizacyjnej co przyniosło także wzrost ilości podłączeń do budynków oraz zwiększenie się ilości mieszkańców z niej korzystających. Ilość ścieków gospodarczych, odebranych przez kanalizację sanitarną zwiększyła się co może wiązać się z większą ilością wytworzonych zanieczyszczeń oraz większym zużyciem wody przypadającym na mieszkańca. Większe zużycie wody przez gospodarstwa oraz przemysł, powiązane z większą produkcją ścieków to obszary, w których zanotowano pogorszenie się wskaźników. Sytuację tą należy mieć na uwadze przy dalszej Programu. 37

38 Raport z Programu Ochrony Środowiska dla 7. Podsumowanie W ramach Programu Ochrony Środowiska dla w latach 213 podjęto się 35 wynikających z zapisów ww. Programu. Brak podjęcia lub finalizacji niektórych działań wynika z braku możliwości pozyskania wystarczającej ilości środków na realizację tych lub przesunięciu na lata następne (Program obowiązuje do roku 217). Co więcej w trakcie analizowanych lat nastąpiło zmiana systemu gospodarowania odpadami co, uniemożliwiło realizację części. Realizacja Programu kształtuje się na poziome 66% co jest dobrym wynikiem, biorąc pod uwagę, że duża część inwestycyjnych dopiero będzie realizowana. Część, z uwagi na swój charakter, realizowana jest na bieżąco, w zależności od aktualnych potrzeb. Przykładem tych ostatnich są działania związane z szeroko pojętą edukacją ekologiczną. Zaleca się aby realizując zamierzenia Programu Ochrony Środowiska, kontynuować pozyskiwanie jak największej liczby partnerów inwestycyjnych oraz korzystać z zewnętrznych środków, gdyż wielkość inwestycji oraz koszty związane z ich realizacją znacznie obciążają budżet. Pozyskanie zewnętrznych funduszy pomoże gminie na zrealizowanie znacznie większej ilości, zwłaszcza z zakresu gospodarki wodnościekowej oraz ochrony powietrza. 38