Programowanie obiektowe i zdarzeniowe

Transkrypt

1 Marek Tabędzki Programowanie obiektowe i zdarzeniowe 1/22 Programowanie obiektowe i zdarzeniowe wykład 5 dziedziczenie Dziedziczenie jest sposobem na utworzenie nowej klasy na podstawie klasy już istniejącej. Dziedziczenie tworzy szczególną (bardziej specyficzną) odmianę klasy istniejącej. Klasa istniejąca (z której dziedziczymy) nazywana jest klasą bazową. Nowa klasa (utworzona przez dziedziczenie) nazywana jest klasą pochodną.

2 Marek Tabędzki Programowanie obiektowe i zdarzeniowe 2/22 Relacja między klasą istniejącą (bardziej ogólną), a nową (specjalizowaną) wyraża się poprzez sformułowania: <klasa pochodna> jest szczególnym przypadkiem <klasy bazowej> <klasa pochodna> jest rodzajem <klasy bazowej> <klasa bazowa> jest uogólnieniem <klasy pochodnej> Np.: Koło jest szczególnym przypadkiem figury Przesyłka polecona jest rodzajem przesyłki pocztowej Osoba jest uogólnieniem pracownika class Figura { class PrzesyłkaPocztowa { class Koło : Figura { class PrzesyłkaPolecona : PrzesyłkaPocztowa {

3 Marek Tabędzki Programowanie obiektowe i zdarzeniowe 3/22 Klasa pochodna dziedziczy pola i metody klasy bazowej: class Osoba { public string imię; public string nazwisko; public override string ToString() { return imię + " " + nazwisko; class Pracownik : Osoba { // pusto

4 Klasa pochodna dziedziczy pola i metody klasy bazowej: public string imię; public string nazwisko; public override string ToString() { return... // pusto class Program { static void Main(string[] args) { Osoba os = new Osoba(); Jan Kowalski os.imię = "Jan"; os.nazwisko = "Kowalski"; Console.WriteLine(os.ToString()); Pracownik pr = new Pracownik(); pr.imię = "Piotr"; pr.nazwisko = "Nowak"; Console.WriteLine(pr.ToString()); Piotr Nowak Marek Tabędzki Programowanie obiektowe i zdarzeniowe 4/22

5 Marek Tabędzki Programowanie obiektowe i zdarzeniowe 5/22 Klasa pochodna może dodać własne pola: public string imię; public string nazwisko; public override string ToString() { return imię + " " + nazwisko; public double płaca;

6 Marek Tabędzki Programowanie obiektowe i zdarzeniowe 6/22 Klasa pochodna może dodać własne pola: public string imię; public string nazwisko; public override string ToString() { return imię + " " + nazwisko; public double płaca; class Program { static void Main(string[] args) { Pracownik pr = new Pracownik(); pr.imię = "Piotr"; pr.nazwisko = "Nowak"; Console.WriteLine(pr.ToString()); Piotr Nowak pr.płaca = ;

7 Marek Tabędzki Programowanie obiektowe i zdarzeniowe 7/22 Klasa pochodna może dodać własne metody: public string imię; public string nazwisko; public override string ToString() { return imię + " " + nazwisko; public double płaca; public void Wypłać() { Console.WriteLine(imię + " " + nazwisko + " otrzymuje " + płaca + "zł");

8 Klasa pochodna może dodać własne metody:... public double płaca; public void Wypłać() { Console.WriteLine(imię + " " + nazwisko + " otrzymuje " + płaca + "zł"); class Program { static void Main(string[] args) { Pracownik pr = new Pracownik(); Piotr Nowak pr.imię = "Piotr"; pr.nazwisko = "Nowak"; Console.WriteLine(pr.ToString()); pr.płaca = ; pr.wypłać(); Piotr Nowak otrzymuje zł Marek Tabędzki Programowanie obiektowe i zdarzeniowe 8/22

9 Klasa pochodna może nadpisać (przesłonić) metodę klasy bazowej:... public override string ToString() { return imię + " " + nazwisko;... public override string ToString() { return imię + " " + nazwisko + ": " + płaca; class Program { static void Main(string[] args) { Pracownik pr = new Pracownik(); pr.imię = "Piotr"; pr.nazwisko = "Nowak"; Piotr Nowak: pr.płaca = ; Console.WriteLine(pr.ToString()); Marek Tabędzki Programowanie obiektowe i zdarzeniowe 9/22

10 Marek Tabędzki Programowanie obiektowe i zdarzeniowe 10/22 Klasa pochodna może nadpisać (przesłonić) metodę klasy bazowej. Poprzednia (odziedziczona) wersja metody nadal jest dostępna. Można się do niej odwołać przy pomocy słowa kluczowego base.... public override string ToString() { return imię + " " + nazwisko; public override string ToString() { return base.tostring() + ": " + płaca;

11 Marek Tabędzki Programowanie obiektowe i zdarzeniowe 11/22 Do odziedziczonej wersji metody można się odwołać przy pomocy słowa kluczowego base.... public double płaca; public void Wypłać() {... public override string ToString() { return base.tostring() + ": " + płaca; class Program { static void Main(string[] args) { Pracownik pr = new Pracownik(); pr.imię = "Piotr"; pr.nazwisko = "Nowak"; Piotr Nowak: pr.płaca = ; Console.WriteLine(pr.ToString());

12 Marek Tabędzki Programowanie obiektowe i zdarzeniowe 12/22 Klasa pochodna nie dziedziczy konstruktorów z klasy bazowej! public string imię; public string nazwisko; public Osoba(string imię, string nazwisko) { this.imię = imię; this.nazwisko = nazwisko; public override string ToString() {... public double płaca;... class Program { static void Main(string[] args) { Osoba os = new Osoba("Jan", "Kowalski"); Pracownik pr = new Pracownik("Piotr", "Nowak"); Błąd!

13 Klasa pochodna nie dziedziczy konstruktorów z klasy bazowej. public string imię; public string nazwisko; public Osoba(string imię, string nazwisko) {... public override string ToString() {... public double płaca; Musimy dostarczyć własny konstruktor public Pracownik(string im, string nazw, double płaca) { this.imię = im; this.nazwisko = nazw; this.płaca = płaca;... class Program { Nadal błąd? static void Main(string[] args) { Osoba os = new Osoba("Jan", "Kowalski"); Pracownik pr = new Pracownik("Piotr", "Nowak", ); Marek Tabędzki Programowanie obiektowe i zdarzeniowe 13/22

14 Marek Tabędzki Programowanie obiektowe i zdarzeniowe 14/22 Klasa pochodna to klasa bazowa plus dodatki (nowe pola, nowe metody). Obiekt klasy pochodnej jest to obiekt klasy bazowej z dodatkami (z nowymi polami, nowymi metodami). Wewnątrz obiektu klasy Pracownik znajduje się obiekt klasy Osoba. W momencie tworzenia obiektu klasy Pracownik najpierw musi być stworzony obiekt klasy Osoba: pr public Osoba() { Console.WriteLine("Tworzę osobę.");... public Pracownik() { Console.WriteLine("Tworzę pracownika."); Pracownik pr = new Pracownik(); Pracownik Osoba imię nazwisko Osoba(...) ToString() płaca Pracownik(...) Wypłać() ToString() Tworzę osobę. Tworzę pracownika.

15 Marek Tabędzki Programowanie obiektowe i zdarzeniowe 15/22 W momencie tworzenia obiektu klasy pochodnej najpierw musi być wywołany konstruktor klasy bazowej. Jeśli konstruktor przyjmuje jakieś parametry, należy mu je przekazać. Służy do tego słowo kluczowe base. this Pracownik base Osoba public string imię; imię public string nazwisko; nazwisko public Osoba(string imię, string nazwisko) { Osoba(...) this.imię = imię; tostring() this.nazwisko = nazwisko; płaca Pracownik(...) wypłać() tostring() public double płaca; public Pracownik(string im, string nazw, double płaca): base(imię, nazwisko) { this.płaca = płaca;... Pracownik pr = new Pracownik("Piotr", "Nowak", );

16 Marek Tabędzki Programowanie obiektowe i zdarzeniowe 16/22 Przykład: konto z oprocentowaniem. class Konto { private double suma; public Konto(double wkład) { suma = wkład; public void Wpłać(double kwota) { suma += kwota; public void Wypłać(double kwota) { suma -= kwota; public double Saldo() { return suma; class KontoOprocentowane : Konto { private double procent; public KontoOprocentowane(double wkład, double proc) : base(wkład) { procent = proc; public void NaliczProcent() { suma += suma * procent; Błąd!

17 Marek Tabędzki Programowanie obiektowe i zdarzeniowe 17/22 Przykład: konto z oprocentowaniem. class Konto { protected double suma; public Konto(double wkład) poza { dostępem suma = publicznym wkład; i public void Wpłać(double prywatnym, kwota) { mamy suma do += kwota; public void Wypłać(double dyspozycji kwota) również { suma dostęp -= kwota; public double Saldo() { return chroniony suma; (składowe dostępne dla klas pochodnych) class KontoOprocentowane : Konto { private double procent; public KontoOprocentowane(double wkład, double proc) : base(wkład) { procent = proc; public void NaliczProcent() { suma += suma * procent;

18 Marek Tabędzki Programowanie obiektowe i zdarzeniowe 18/22 Przykład: konto z oprocentowaniem. class Program { static void Main(string[] args) { KontoOprocentowane konto; konto = new KontoOprocentowane(1000.0, 0.05); konto.wpłać(200.0); konto.naliczprocent(); konto.wypłać(500.0); Console.WriteLine(konto.Saldo()); 760.0

19 Aby dziedziczyć z klasy, programista nie musi znać jej implementacji. class Zbiór { //... public void Dodaj(int wartość) { /*... */ public void Usuń(int wartość) { /*... */ public bool CzyJest(int wartość) { /*... */ class ZbiórParzysty : Zbiór { public void Dodaj(int wartość) { if (wartość % 2 == 0) base.dodaj(wartość); class Program { static void Main(string[] args) { ZbiórParzysty zbiór = new ZbiórParzysty(); zbiór.dodaj(4); zbiór.dodaj(5); false zbiór.dodaj(6); Console.WriteLine(zbiór.CzyJest(5)); Marek Tabędzki Programowanie obiektowe i zdarzeniowe 19/22

20 To samo dotyczy kompozycji. class Plik { //... public Plik(string nazwa) { /*... */ public void Zapisz(string tekst) { /*... */ public string Odczytaj() { /*... */ public void Zamknij() { /*... */ class MaszynaSzyfrująca { //... public MaszynaSzyfrująca(int klucz) { /*... */ public string Szyfruj(string tekst) { /*... */ public string Odszyfruj(string tekst) { /*... */ class PlikSzyfrowany : Plik { private MaszynaSzyfrująca ms; public PlikSzyfrowany(string nazwa, int klucz) : base(nazwa) { ms = new MaszynaSzyfrująca(klucz); Marek Tabędzki Programowanie obiektowe i zdarzeniowe 20/22

21 Marek Tabędzki Programowanie obiektowe i zdarzeniowe 21/22 To samo dotyczy kompozycji. class PlikSzyfrowany : Plik { private MaszynaSzyfrująca ms; public PlikSzyfrowany(string nazwa, int klucz) : base(nazwa) { ms = new MaszynaSzyfrująca(klucz); public void Zapisz(string tekst) { string zaszyfrowany = ms.szyfruj(tekst); base.zapisz(zaszyfrowany); public string Odczytaj() { string zaszyfrowany = base.odczytaj(); string tekst = ms.odszyfruj(zaszyfrowany); return tekst;

22 class Program { static void Main(string[] args) { PlikSzyfrowany plik; plik = new PlikSzyfrowany("dane.bin", 1234); plik.zapisz("ala ma kota."); plik.zamknij(); Console.ReadKey(); Marek Tabędzki Programowanie obiektowe i zdarzeniowe 22/22