piątek, 27 stycznia :20

Transkrypt

1 Nawet prokurator ma ograniczony dostęp do tajemnicy bankowej. Poza nielicznymi wyjątkami zgodę na zapoznanie się z takimi informacjami przez śledczego wydaje sąd okręgowy. Rej oczywistej oczywistości nie zdołali zrozumieć przez 10 lat prokuratorzy Krzysztof Biegun, Marek Sosnowski, Barbara Dziębor i ich wielcy szefowie Iwona Palka, Tomasz Janeczek, J. Jaros, Kuklis i wielu innych a naddto sedziowie Sądu Rejonowego w Bielsku - Białej W. Salomon i R. Molenda - czemu - kliknij. Obowiązek zachowania tajemnicy przez bank, jego pracowników oraz osoby, za których pośrednictwem bank wykonuje czynności bankowe, nie jest bezwzględny. Bank musi udzielić informacji stanowiących tajemnicę bankową m.in. na żądanie sądu lub prokuratora. Obowiązek ten jest jednak ograniczony podmiotowo i przedmiotowo. Po pierwsze musi się on wiązać z toczącym się postępowaniem o przestępstwo lub przestępstwo skarbowe. Po drugie postępowanie to powinno dotyczyć osoby fizycznej (osoby prawnej bądź jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej), będącej stroną umowy zawartej z bankiem w zakresie informacji jej dotyczących. Bank musi również udzielić informacji objętych tajemnicą bankową na żądanie sądu lub prokuratora w związku z wykonaniem wniosku o udzielenie pomocy prawnej, pochodzącego z państwa obcego, które na mocy ratyfikowanej umowy międzynarodowej wiążącej Rzeczpospolitą Polską ma prawo występować o udzielenie informacji objętych tajemnicą bankową. Zawiadomienie policji Dodatkowo w razie zaistnienia uzasadnionego podejrzenia, że działalność banku jest 1 / 7

2 wykorzystywana w celu ukrycia działań przestępczych lub dla celów mających związek z przestępstwem skarbowym lub innym przestępstwem niż przestępstwo, o którym mowa w art. 165a kodeksu karnego (gromadzenie środków finansowych przeznaczonych na sfinansowania terroryzmu) lub art. 299 kodeksu karnego (pranie brudnych pieniędzy) obowiązkiem banku jest zawiadomienie o tym prokuratora, policji albo innego organu uprawnionego do prowadzenia postępowania przygotowawczego. Oznacza to, że w związku z takim postępowaniem prokurator ma dostęp do informacji, które mogą być objęte tajemnicą bankową. Zwolnienie z tajemnicy Jeżeli żądane przez prokuratora informacje objęte tajemnica bankową nie będą dotyczyły opisanych powyżej przypadków do ich uzyskania będzie potrzebował on zgody sądu. Odpowiednie postanowienie w tym zakresie wydaje właściwy miejscowo sąd okręgowy na wniosek prokuratora prowadzącego postępowanie o przestępstwo lub przestępstwo skarbowe. Sam wniosek powinien zawierać nie tylko opis przestępstwa wraz z kwalifikacją prawną, którego dotyczy postępowanie przygotowawcze, ale również okoliczności uzasadniające potrzebę udostępnienia informacji. W konsekwencji dla oceny wniosku prokuratora będzie ważny nie tylko przedmiot postępowania oraz charakter i rodzaj informacji, której ujawnienia żąda prokurator, ale także pozostająca z tym w ścisłym związku kwestia możliwości dokonania niezbędnych ustaleń za pomocą innych dowodów. Brak takich dowodów może rozstrzygać o konieczności uwzględnienia wniosku prokuratora (postanowienie Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z 31 maja 2006 r., sygn. akt II AKz 280/2006, LexPolonica nr ). Po rozpatrzeniu wniosku sąd w drodze postanowienia może wyrazić zgodę na udostępnienie informacji, określając ich rodzaj i zakres, osobę lub jednostkę organizacyjną, których dotyczą, oraz podmiot zobowiązany do ich udostępnienia. Gdy nie znajdzie podstaw do uwzględnienia wniosku, odmawia on zgody na udostępnienie informacji. W takiej sytuacji prokuratorowi przysługuje zażalenie. Przesłuchanie w sądzie Inaczej wygląda kwestia zwalniania z tajemnicy bankowej w trakcie postępowania sądowego. Zgodnie z art. 180 ustawy z 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego (Dz.U. nr 89, poz.555 z późn. zm.) osoby obowiązane do zachowania w tajemnicy informacji niejawnych o 2 / 7

3 klauzuli tajności zastrzeżone lub poufne lub tajemnicy związanej z wykonywaniem zawodu lub funkcji mogą odmówić zeznań co do okoliczności, na które rozciąga się ten obowiązek, chyba że sąd lub prokurator zwolnią te osoby od obowiązku zachowania tajemnicy, jeżeli ustawy szczególne nie stanowią inaczej. Taką szczególną ustawą jest właśnie Prawo bankowe, które zasadniczo uprawnia do zwalniania z tajemnicy bankowej tylko sąd. Podstawa prawna Ustawa z 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (Dz.U. z 2002 r. nr 72, poz. 665 z późn. zm.). Poniżej pełna treść orzeczenia Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu - II AKz 280/2006 Postanowienie Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 31 maja 2006 r. II AKz 280/2006 LexPolonica nr / 7

4 Krakowskie Zeszyty Sądowe 2006/9 poz. 60 OSA 2006/7 poz. 42 str. 3 Podstawą skuteczności wniosku prokuratora o zezwolenie na udzielenie informacji stanowiących tajemnicę bankową jest spełnienie wymogów formalnych dla takiego wniosku, określonych w art. 106b ust. 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (Dz. U r. Nr 72 poz. 665 ze zm.). Ocenę merytoryczną wniosku należy natomiast łączyć z zawartym w pkt 3 art. 106b ust. 2 Prawa bankowego wymogiem wskazania przez prokuratora okoliczności uzasadniających potrzebę udostępnienia informacji niejawnych, które to okoliczności powinny być oceniane przez sąd z punktu widzenia wskazanych w art pkt 1-5 celów prowadzonego postępowania przygotowawczego, w którym prokurator składa wniosek. Sąd Apelacyjny we Wrocławiu, po rozpoznaniu, w sprawie z wniosku prokuratora, o zwolnienie z obowiązku zachowania tajemnicy bankowej, zażalenia wniesionego przez prokuratora, na postanowienie Sądu Okręgowego w L. z dnia 27 kwietnia 2006 r. III Kp 133/2006, po wysłuchaniu wniosku prokuratora, na podstawie art kpk w związku z art. 106b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (Dz. U r. Nr 72 poz. 665), postanowił, zmienić zaskarżone postanowienie w ten sposób, że zwolnić dyrektora Departamentu Windykacji i Restrukturyzacji Banku w L. z obowiązku zachowania tajemnicy bankowej, polegającej na zakazie ujawnienia osoby zawierającej w imieniu banku umowę kredytową nr (...) z Czesławą A. oraz zakazie udostępnienia prokuratorowi oryginału ww. umowy. Z uzasadnienia 4 / 7

5 Prokurator Prokuratury Rejonowej w L., nadzorujący dochodzenie prowadzone przez Komendę Powiatową Policji w L. o czyn z art kk i art kk, na podstawie art. 106b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (Dz. U r. Nr 72 poz. 665), wystąpił do Sądu Okręgowego w L. o zwolnienie z zachowania tajemnicy bankowej dyrektora Departamentu Windykacji i Restrukturyzacji Banku w L. i zezwolenie na ujawnienie przez niego osoby, która w imieniu banku zawierała umowę kredytową nr (...) z Czesławą A. oraz udostępnienie prokuratorowi oryginału ww. umowy. W uzasadnieniu wniosku prokurator podniósł, że na podstawie dotychczas przeprowadzonych dowodów jest wysoce prawdopodobne, że umowa kredytu bankowego, o jakiej mowa na wstępie, została podrobiona, przez złożenie podpisu za figurującą w tej umowie, jako strona, Czesławę A. i doszło w ten sposób także do oszukańczego pobrania kredytu. Prokurator wywiódł dalej, że bez przesłuchania osoby, która w imieniu banku sporządzała umowę oraz bez przeprowadzenia badań pisma ręcznego z podpisów na umowie, do czego niezbędne jest dysponowanie jej oryginałem, nie można zakończyć sprawy i dokonać niezbędnych w niej ustaleń, a w szczególności ustalenia sprawcy podejrzewanego przestępstwa. Rozpoznający powyższy wniosek prokuratora Sąd Okręgowy w L., postanowieniem z dnia 27 kwietnia 2006 r. III Kp 133/2006, nie wyraził zgody na zwolnienie dyrektora Departamentu Windykacji i Restrukturyzacji Banku w L. z obowiązku zachowania tajemnicy bankowej, we wnioskowanym przez prokuratora zakresie. Postanowienie to zaskarżył prokurator, zarzucając błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za jego podstawę, polegający na przyjęciu, że wniosek o zwolnienie z tajemnicy bankowej jest przedwczesny, bowiem wyprzedza podjęcie innych czynności w sprawie, umożliwiających wstępną ocenę czy doszło do popełnienia przestępstwa, w sytuacji, gdy prawidłowa ocena zgromadzonego materiału dowodowego w pełni potwierdza zaistnienie przestępstwa, a ustalenie sprawcy przestępstwa jest możliwe dopiero po uzyskaniu informacji i materiału dowodowego w wyniku zwolnienia z zachowania tajemnicy bankowej dyrektora Departamentu Windykacji i Restrukturyzacji Banku w L. Żalący się wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia przez zwolnienie z obowiązku zachowania tajemnicy bankowej dyrektora Departamentu Banku w L. i zobowiązanie ww. do udzielenia informacji, kto w imieniu banku zawierał umowę kredytową nr (...) z Czesławą A. oraz zobowiązanie do przesłania do Prokuratury Rejonowej w L. oryginału ww. umowy kredytowej oraz dokumentacji sporządzonej w momencie jej zawierania. 5 / 7

6 Sąd Apelacyjny zważył, co następuje: Zażalenie jest uzasadnione. Podstawą skuteczności wniosku prokuratora o zezwolenie na udzielenie informacji stanowiących tajemnicę bankową jest spełnienie wymogów formalnych dla takiego wniosku, określonych w art. 106b ust. 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (Dz. U r. Nr 72 poz. 665 ze zm.). Ocenę merytoryczną wniosku należy natomiast łączyć z zawartym w pkt 3 art. 106b ust. 2 Prawa bankowego wymogiem wskazania przez prokuratora okoliczności uzasadniających potrzebę udostępnienia informacji niejawnych, które to okoliczności powinny być oceniane przez sąd z punktu widzenia wskazanych w art pkt 1-5 celów prowadzonego postępowania przygotowawczego, w którym prokurator składa wniosek. W konsekwencji można stwierdzić, że sąd udzieli zgody na zapoznanie się przez prokuratora z informacją stanowiącą tajemnicę bankową tylko wtedy, gdy jest to konieczne dla osiągnięcia celów prowadzonego postępowania przygotowawczego. W ocenie tej ważny będzie nie tylko przedmiot postępowania oraz charakter i rodzaj informacji, której ujawnienia żąda prokurator, ale także pozostająca z tym w ścisłym związku, kwestia możliwości dokonania niezbędnych ustaleń za pomocą innych dowodów. Brak takich dowodów może rozstrzygać o konieczności uwzględnienia wniosku prokuratora złożonego na podstawie art. 106b Prawa bankowego. Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy, stwierdzić należy najpierw, że w zażaleniu słusznie zarzucono błąd ustalenia Sądu Okręgowego, przyjętego za podstawę zaskarżonego postanowienia, jakoby wniosek prokuratora o zwolnienie z obowiązku zachowania tajemnicy bankowej, wskazanej w nim osoby i we wskazanym zakresie, był przedwczesny. Dowody zebrane w dotychczas przeprowadzonym dochodzeniu wskazują na duże prawdopodobieństwo popełnienia przestępstwa, polegającego na doprowadzeniu Czesławy A. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem, poprzez podrobienie jej podpisu na umowie kredytowej nr (...) i uzyskania w ten sposób (oszukańczy) kredytu w wysokości zł na zakup komputera. 6 / 7

7 Dokonując oglądu kserokopii dowodu osobnego Czesławy A. i kserokopii umowy kredytowej, stwierdza się wyraźne różnice w podpisach złożonych na powyższych dokumentach, co wyraźnie wskazuje na podrobienie tego ostatniego dokumentu. Fakt taki znajduje także mocne potwierdzenie w zeznaniach świadka Henryka A., które są w pełni wiarygodne. Zgodzić należy się również z prokuratorem, że dokonanie dalszych ustaleń, niezbędnych dla wypełnienia zadań prowadzonego postępowania, określonych w art kpk, nie jest możliwe bez uzyskania informacji objętych tajemnicą bankową, o jakich mowa we wniosku. W zażaleniu przekonywająco wykazano, że wskazywane przez Sąd Okręgowy inne sposoby dokonania takich ustaleń, nie mogą być wystarczające. Dla koniecznego odtworzenia okoliczności zawarcia umowy kredytowej, której sprawa dotyczy, niezbędne staje się przesłuchanie pracownika banku, który z ramienia tej instytucji zawierał umowę, natomiast bez możliwości przeprowadzenia badań pisma ręcznego z oryginału umowy, prowadzący dochodzenie nie są w stanie w sposób pewny ustalić czy podpis Czesławy A. został rzeczywiście podrobiony i następnie, jeżeli to zostanie potwierdzone, ustalić sprawcy takiego czynu. Nie bez znaczenia jest też niebudząca wątpliwości okoliczność, że żądane przez prokuratora informacje, chronione in concreto tajemnicą bankową, nie są ważnej wagi i ich ujawnienie nie wiąże się z żadnym niebezpieczeństwem narażenia na szkodę interesu banku, w którym doszło do zawarcia żądanej umowy ani interesu jednostki. To wszystko prowadzi do konkluzji, że okoliczności ujawnione w dochodzeniu prowadzonym w sprawie (...) uprawniały prokuratora do wystąpienia, do Sądu Okręgowego w L. na podstawie art. 106b Prawa bankowego, z wnioskiem o zezwolenie na ujawnienie przez dyrektora Departamentu Windykacji i Restrukturyzacji Banku w L. osoby zawierającej umowę kredytową nr (...) i udostępnienie oryginału tej umowy, zaś fakt, że złożony przez prokuratora wniosek spełnia wszystkie wymogi zawarte w art. 106b ust. 2 Prawa bankowego obliguje Sąd do jego uwzględnienia. Dlatego zaskarżone postanowienie Sądu Okręgowego w L. należało zmienić i postanowić, jak na wstępie. Orzeczenie zostało powołane w sprawach: II AKz 39/ / 7