FASADA KOŚCIOŁA Główne wejście Ap 12:7-10. Rozeta

Transkrypt

1 FASADA KOŚCIOŁA Główne wejście Do kościoła prowadzą trzy wejścia. Wejście główne w języku architektonicznym nazywane jest Portalem. Warto zaznaczyć, że w starożytnym Rzymie ( po łac. Porticus) Portal oznaczał wejście do ważnego budynku. Bardzo ciekawe jest to, że fasada naszego kościoła zawiera w sobie typowe klasyczne elementy starożytnych portali. Kaskadowe, proste kolumny tworzą główne odrzwia. Na poziomym fryzie ( górna belka zwierająca odrzwia) widzimy herb pieczęć biskupa Tomasza Beaven, który był drugim biskupem Diecezji Springfield ( ). To dzięki jego inicjatywie Księża Misjonarze Saletyni, przybyli z Kanady i rozpoczęli posługę w pierwszej parafii w USA ( w Fitchburg, MA). Dzięki niemu, kolejni saletyni przybyli do parafii w Ware i w Westfield aby obsługiwać żyjących tutaj emigrantów z polski. Na pieczęci (str.4), widnieje św.michał zabijający smoka z łacińskim napisem MICHAEL SALUTIS SIGNIFER ( Michał, Niosący Sztandar Zbawienia). Znak na pieczęci oznacza, że św. Archanioł Michał, jest Patronem Katedry Biskupiej w Springfield. Jak czytamy w księdze Apokalipsy I nastąpiła walka na niebie: Michał i jego aniołowie mieli walczyć ze Smokiem. I wystąpił do walki Smok i jego aniołowie, ale nie przemógł, i już się miejsce dla nich w niebie nie znalazło. I został strącony wielki Smok, Wąż starodawny, który się zwie diabeł i szatan, zwodzący całą zamieszkałą ziemię, został strącony na ziemię, a z nim strąceni zostali jego aniołowie. Ap 12:7-10. Odrzwia zamyka gzyms z łacińskim napisem - TABERNACULUM DEI CUM HOMINIBUS/ Boże mieszkanie jest pośród ludzi. Nad gzymsem znajduje się tzw. archiwolta łukowe, ozdobne sklepienie portalu. Ta nad wejściem do naszego kościoła jest szczególna. Płaskorzeźba wykonana w kolorach niebieskim, zielonym i białym, przedstawia Najświętszą Maryję Pannę z Dzieciątkiem Jezus w otoczeniu dwóch aniołów trzymających lilie, które są symbolem niewinności, czystości, dziewiczej Maryji Panny. Dzieciątko Jezus nosi na sobie szarfę z łacińskim napisem EGO SUM LUX MUNDI / Ja jestem światłością świata J 8:12. Rozeta Pięknym uzupełnieniem fasady naszego kościoła jest Rozeta znajdująca się nad głównym portalem. Od czasów gotyku rozety witrażowe, weszły jako jeden z głównych elementów architektonicznych wielkich budynków kościelnych. Większość fasad wielkich katedr jest ozdobiona pięknymi rozetami ( jak np katedra Notre Dame w Paryżu, czy też katedra na Wawelu). Podam tutaj ciekawostkę, że w kulturze słowiańskiej ozdobne rozety były symblem słońca. Rozeta naszego kościoła swoim kształtem przypomina stokrotkę. Dookoła rozety umieszczone są symbole dwunastu apostołów ( o których powiemy później). Skrzydła odśrodkowe rozety przypominają małe kolumienki w stylu korynckim a więc kolejne nawiązanie do motywów antycznych. Patrząc na rozetę od wnętrza kościoła, w samym środku widzimy pięknego kolorowego aniołka. Zobaczymy ich więcej w kościele. Przy dobrym świetle rozeta stanowi piękny ozdobnik architektoniczny naszego

2 kościoła. Ponad rozetą, znaduje się górny gzyms, na którym możemy zobaczyć symbole chrześcijańskie reprezentujące Trójcę Świętą i Chrystusa. Dwa zewnętrzne symbole to sześcioramienne gwiazdy. W tym przypadku są one utworzone z nałożenia na siebie dwóch trójkątów. Trójkąty to znak Trójcy Świętej, a powstałe z ich nałożenia sześcioramienne gwiazdy reprezentują cykl sześciu dni stworzenia świata. Trzy symbole pośrodku odnoszą się do Jezusa Chrytsusa. W języku greckim Chrystus pisze się XPISTOS (czytamy CHRISTOS). Kiedy weźmiemy pierwsze dwie litery powstanie inicjał XP ten zestaw inicjałów w po grecku brzmi CHI RHO i jest inną formą imienia Chrystusa. Używanie tych symboli wywodzi się z pierwszych wieków, kiedy to chrześcijanie musieli się często ukrywać i mogli się rozpoznawać przy użyciu różnych symboli. Na zdjęciach widzimy kolejno symbol gwiazdy, symbol XP, kolejny symbol P+N, (greckie N pochodzi od słowa NIKA zwycięsca) co znaczy Chrystus Zwycięzca. Ostatni symbol P na tle krzyża jest chyba najstarszym ze wszystkich symboli, który jest znakiem ukrzyżowanego Chrystusa. Tarcze Dwunastu Apostołów Dookoła Rozety umieszczono dwanaście tarczy-symboli apostołów. Symbole te są odniesieniem do sposobu męczeńskiej śmierci jakie oni ponieśli. Rozpoczynając od godziny pierwszej posuwając się zgodnie z ruchem wskazówek zegara kolejno widzimy: Szabla św.maciej ( 14 maja) Uczeń Jezusa Chrystusa towarzyszący mu prawie od samego początku. Należał do grona 72 uczniów a później losowo wybrany do grona 12 apostołów w miejsce Judasza. Czytamy o nim w Dziejach Apostolskich (Dz 1,15-26) Trzeba tedy z tych mężów, którzy się z nami schodzili przez wszystek czas, którego Pan Jezus wchodził i wychodził między nami, począwszy od chrztu Janowego, aż do tego dnia, w którym został wzięty od nas, wybrać jednego, aby był z nami świadkiem zmartwychwstania jego. I wyznaczyli dwóch, Józefa, zwanego Barsabasem, który miał przydomek sprawiedliwego, i Macieja. A modląc się mówili: Ty Panie, który znasz serca wszystkich, pokaż, którego z tych dwóch wybrałeś, aby wziął miejsce urzędu tego i apostolstwa, z którego wypadł Judasz, aby odejść na miejsce swoje. I dali im losy, i padł los na Macieja, i zaliczony został do jedenastu apostołów". Śmierć męczeńską miał ponieść w Jerozolimie, gdzie został ukamienowany a następnie dobity toporem lub mieczem. Św. Maciej jest patronem cieśli, rzeźników i pierwszoklasistów oraz opiekunem chłopców rozpoczynających naukę. Stał się symbolem skromności, wstrzemięźliwości oraz pokuty. Klucze św.szymon Piotr (29 czerwca) O nim wiemy najwięcej zarówno z Ewangelii, Dziejów apostolskich jak również z tradycji nauczania Kościoła. Był bratem Andrzeja. Na wezwanie Jezusa Piotr porzucił swój zawód rybaka i został Jego uczniem. Kiedy jako pierwszy uznał Jezusa za Mesjasza, otrzymał nowe imię Piotr ( co znaczy Skała) Błogosławiony jesteś Piotrze synu Jana...od tej chwili będziesz nosił imię Kefas Skała i na tej skale zbuduję mój kościół, a bramy piekielne go nie przemogą. Tobie dam klucze do Królestwa Niebieskiego.( Mt 16,18) Tym samym według teologów biblijnych, aktem tym Jezus wypełnił słowa pisma z księgi proroka Izajasza 22,19 23, brzmiącym: To mówi Pan do Szeby, zarządcy pałacu: Gdy strącę cię z twego urzędu i przepędzę cię z twojej posady,

3 tegoż dnia powołam sługę mego, Eliakima, syna Chilkiasza. Oblokę go w twoją tunikę, przepaszę go twoim pasem, twoją władzę oddam w jego ręce: on będzie ojcem dla mieszkańców Jeruzalem oraz dla domu Judy. Położę klucz domu Dawidowego na jego ramieniu; gdy on otworzy, nikt nie zamknie, gdy on zamknie, nikt nie otworzy. Wbiję go jak kołek na miejscu pewnym; i stanie się on tronem chwały dla domu swego ojca. Po Zmartwychwstaniu Piotr pytany przez Jezusa trzy razy, trzy razy wyznał miłość Jezusowi jakby zmazując tym samym swoją winę trzykrotnego zaparcia się Jezusa. Po śmierci Pana Jezusa św. Piotr zaangażował się w zorganizowanie Kościoła, który powierzył mu Chrystus. Pomimo wielkiej słabości na początku swego powołania, Piotr stał się wielkim apostołem. Zmarł śmiercią męczeńską ok 67 roku w czasie pierwszych prześladowań chrześcijan w Rzymie za czasów Nerona. Ponieważ nie czuł się godnym umierać tak jak Chrystus prosił aby go ukrzyżowano głową w dół. Pozostawił nam wspaniałe słowa w Dziejach Apostolskich i w dwuch swoich listach. Jest przede wszystkim patronem i opiekunem Kościoła, Papieży, Biskupów ale także wielkim orędownikiem rybaków i marynarz. Kielich z wężami św.jan ( 27 grudnia) Urodzony prawdopodobnie w Betsaidzie syn Zebedeusza i młodszy brat Jakuba Starszego. Według ewangelii był rybakiem nad jeziorem Genezaret, powołany został przez Jezusa na ucznia wraz z Piotrem i Andrzejem w czasie wspólnego połowu ryb. Jest autorem Ewangelii wg Jana, Objawienia św. Jana (Apokalipsy) i trzech listów. Był uczniem Jana Chrzciciela już w młodości, więc na pewno miał dobre, czyste serce i bez trudu poszedł za Jezusem, zostając Jego umiłowanym uczniem. To on pozostał przy Jezusie do samego końca aż do śmierci na krzyżu i to jemu Jezus powierzył pod opiekę swoją Matkę. Matko oto syn twój, synu o to Matka twoja. Jan, jako jedyny z dwunastu Apostołów, nie zginął śmiercią męczeńską. Umarł śmiercią naturalną, ponieważ tylko on za życia doznał męki, tzn. widział jak cierpi Jezus i nigdy się Go nie wyparł. Choć według tradycji chciano go otruć. Do posiłku podano mu zatrute wino stąd symbolem św. Jana jest kielich z wężami. Janowi nic się nie stało, dożył podobno wieku 103 lat. I kiedy już nie mógł mówić szeptał jedynie Dzieci miłujcie się wzajemnie. Maczuga św.juda Tadeusz ( 28 październik) Według tradycji był bratem Jakuba Młodszego. Po Zesłaniu Ducha Świętego według św. Hieronima głosił naukę chrześcijańską w okolicach Edessy, według św. Wenancjusza Fortunata w Mezopotamii i Persji, gdzie poniósł męczeńską śmierć wraz ze św. Szymonem. Dlatego w ikonografii przedstawiany jest z pałką lub włócznią w ręku, na pamiątkę swojej śmierci (został zabity pałkami). Jest on patronem od spraw trudnych i beznadziejnych. Słup z biczami św.filip ( 3 maja) Pochodził z Betsaidy. Wymieniany w Ewangelii św. Jana Filip był uczniem Jana Chrzciciela i przyjacielem św. Andrzeja. Wybrany zaraz na początku do grona apostołów. To on przyprowadził do Jezusa św. Bartłomieja. To on również wskazał Jezusowi chłopca z chlebami i z rybami. Zgodnie z tradycją przyjmuje się, że apostoł zginął śmiercią męczeńską w Heriapolis. Jego przeciwnicy nie mogąc go uciszyć przywiązali go do słupa lub do krzyża w krztałcie litery T i ubiczowali. Św. Filip jest patronem kapeluszników, pilśniarzy i cukierników. Owoc figi św.bartłomiej ( 24 sierpnia) Bartłomiej ( po hebrajsku Nathanael) według tradycji pochodził z Kany Galilejskiej. Został przyprowadzony do Jezusa przez Filipa. To o nim Jezus dał świadectwo oto prawdziwy Izraelita w którym nie ma podstępu. Zanim cię Filip zawołał widziałem cię pod drzewem

4 figowym. Z tego to fragmentu ewangelii zrodził się jego symbol owoc figi. Według różnych źródeł Bartłomiej głosił Ewangelię w Armenii, Indiach, Arabii, a nawet w Etiopii. Podobno miał nawrócić brata króla Armenii, Polimpiusza. Z rozkazu króla Astiagesa pojmano Bartłomieja, żywcem obdarto ze skóry i ukrzyżowano, a potem ścięto. Jest patronem wielu rzemieślników: rzeźników, garbarzy, introligatorów, siodlarzy, szewców, tynkarzy, górników, krawców, piekarzy, sztukatorów. X krzyż św.andrzej ( 30 listopad) Był bratem św.piotra, tak jak on był rybakiem w Bethsaidzie. Podanie tylko mówi, że gdy po odebraniu Ducha świętego w dzień Zielonych Świątek w Jerozolimie apostołowie rozeszli się, aby być dla wszystkich narodów zwiastunami Ewangelii, on udał się do dzikiej Scytii, położonej nad morzem Czarnym i Kaspijskim. Zdziaławszy tam mnóstwo cudów przez uzdrawianie chorych, opętanych i wskrzeszanie zmarłych, i zasiawszy ziarno Boże, przeniósł się do Kolchidy, Tracji, aż wreszcie do Patras w Grecji, gdzie założył gminę chrześcijańską. Tam zginął śmiercią męczeńską. Najpierw został ubiczowany a następnie ukrzyżowany na krzyżu w krztałcie litery X. Stał się on jego symbolem ale także nosi nazwę krzyż św.andrzeja. Jest patron Szkocji, Grecji, Rosji, Hiszpanii, Sycylii. Miecz św.jakub Starszy lub Wielki (25 lipca) Syn rybaka Zebedeusza i Salome, brat Jana Ewangelisty. Należał do uprzywilejowanych uczniów Chrystusa, którzy byli świadkami wielu cudów jak wskrzeszenie córki Jaira. Razem z Piotrem i Janem był świadkiem przemienienia pańskiego. Herod Agryppa I wnuk Heroda Wielkiego, kazał ściąć go mieczem (Dz 12, 1-2) podczas pierwszego prześladowania. Tradycja utrzymuje, że apostoł przed śmiercią żałował swego kata, który wzruszony taką postawą, nawrócił się na wiarę chrześcijańską. Jest patronem Hiszpanii gdzie zgodnie z tradycją miał głosić ewangelię a także Portugalii, oraz walk z islamem, zakonów rycerskich, opiekunem pielgrzymów. Kątownik i włócznia św.tomasz (3 lipca) Apostoł Tomasz znany jest z ewangelii za okazanie swoich wątpliwości co do zmartwychwstania Jezusa i równocześnie za akt późniejszego wyznania wiary, jak czytamy - «Pan mój i Bóg mój!» Powiedział mu Jezus: «Uwierzyłeś dlatego, ponieważ Mnie ujrzałeś? Błogosławieni, którzy nie widzieli, a uwierzyli.» (J 20,24-29). Odpowiedź Chrystusa do Tomasza jest umocnieniem dla wszystkich chrześcijan. Zapewnia nas o Bożej miłości, miłosierdziu, o Bożym zrozumieniu dla ludzkich wątpliwości i pytań. Papież Grzegorz Wielki skomentował to wydarzenie: "Więcej pomaga naszej wierze niewiara Tomasza, niż wiara apostołów". Tradycja przypisuje Tomaszowi przeprowadzenie ewangelizacji Partów i Indii. Tam według tradycji Tomasz miał ponieść śmierć męczeńską przebity włócznią. A kątownik jest symbolem jego podejścia do zmartwychwstania że musi sam zbadać i doświadczyć aby uwierzyć. Mitra św.jakub Mniejszy ( 3 maja) Jakub, nazwany Młodszym celem odróżnienia od świętego apostoła Jakuba Starszego. Będąc synem Kleofasa Alfeusza i Marii, prawdopodobnie bliskiej krewnej Najświętszej Maryi Panny, a zatem będąc spokrewniony z Jezusem, był zwyczajem żydowskim nazywany "bratem" Pana Jezusa. Miał on też być bardzo podobny do Zbawiciela z postawy, z twarzy, z mowy i ruchów. Według pewnej starej tradycji wielu nie mogło go odróżnić od Jezusa, a Judasz, który zaprzedał Zbawiciela musiał żołnierzom powiedzieć: "To ten jest, którego ja pocałuję". Z tego też powodu święty Ignacy, biskup antiocheński, pisał, że ma niewypowiedzianą chęć udania się do Jerozolimy, aby ujrzeć Jakuba apostoła brata naszego Pana, jako żywy obraz Chrystusa Pana. To

5 właśnie on zostal pierwszym biskupem Jerozolimy i tam został ukamienowany. Pozostawił nam także list apostolski. Halabarda św.mateusz ( 21 września) Mateusz znany jest z ewangelii jako celnik pobierający podatki dla rzymian. Z tego powodu na pewno nie był lubiany. Wszystko się zmieniło, kiedy spotkał Jezusa. Uważa się, że to on napisał pierwszą ewangelię. Musiał znać dobrze język hebrajski, aramejski, grecki, łacinę, arabski. Pisząc ewangelię przeznaczoną głównie dla żydów podkreślił w niej Człowieczeństwo Syna Bożego. Jezus był prawdziwym Bogiem Człowiekiem. Według tradycji głosił ewangelię w Etiopi tam został ukrzyżowany a pośmierci odcięto mu głowę toporem stąd się bierze jego symbol. Mateusz jest patronem celników i poborców podatkowych, księgowych, urzędników finansowych. Piła św.szymon (20 października) Jest najmniej znanym członkiem apostolskiego grona, niewiele o nim wiemy, oprócz faktu, iż został policzony z Dwunastoma (Łk 6,15; Dz 1,13). Ewangelia wspomina o nim trzy razy. Mateusz i Marek dają mu przydomek Kananejczyk, ale ma on także przydomek "gorliwy". Średniowieczna tradycja podaje, iż Szymon głosił Ewangelię po całej Afryce Północnej od Egiptu do Mauretanii, i że w swych podróżach dotarł nawet do Wysp Brytyjskich, gdzie poniósł śmierć męczeńską. Inni hagiografowie utrzymują, że Szymon Gorliwy został zabity w Persji, albo przez ukrzyżowanie, albo "rozcięcie piłą na dwoje". Szymon Apostoł jest patronem: farbiarzy, garncarzy, grabarzy, spawaczy. Boczne drzwi Do kościoła prowadzą także dwa boczne wejścia. Architektonicznie są zaprojektowane podobnie jak portal główny. Kaskadowe, proste kolumny tworzą główne odrzwia. Na poziomym fryzie ( górna belka zwierająca odrzwia) widnieje łaciński napis UNITAS IN TRINITATE co znaczy JEDNOŚĆ W TRÓJCY. Słowa te pochodzą z hymnu łacińskiego, który śpiewany był zwykle w Uroczystość Świętej Trójcy Jednemu w Trójcy wieczna chwała brzmi. Istotna jest tutaj tak zwana archiwolta łukowe, ozdobne sklepienie nad portalem. To właśnie na niej widnieje ważny dla nas element wskazujący na wielką tajemnice naszej wiary. Jak zobaczyć można na zdjęciu i na rysunku całość tworzy jakby tarczę tarczę naszej wiary. W centralnej części w zarysowanym kole czytamy DEUS BÓG. Od tego koła do trzech kół narożnych odchodzą promieniście trzy linie z napisem EST JEST. W trzech kołach narożnych czytamy od góry PATER OJCIEC / FILIUS SYN / SES SPUS skrót SANCTUS SPIRITUS DUCH ŚWIĘTY. Trzy zewnętrzne koła połączone są wzajemnie liniami z napisem NON EST NIE JEST. Całość wyjaśnia nam w obrazowy sposób Ojciec jest Bogiem, ale nie jest tym samym co Syn i Duch / Syn jest Bogiem ale nie jest tym samy co Duch i Ojcec / Duch jest Bogiem ale nie jest tyn samy co Syn i Ojciec / Bóg jest Ojciec, Syn, Duch Święty. Drzwi z prawej strony kościoła zaprojektowane są w podobny sposób, ale poświęcone są Jezusowi Chrystusowi. Na poziomym fryzie czytamy łaciński napis HAEC EST DOMUS DEI OTO JEST DOM BOŻY. W tym miejscu przypomina nam się nauka Jezusa ( J 14, 1-12) "Ja jestem w Ojcu moim, a wy we Mnie i Ja w was. Jeśli Mnie kto miłuje, będzie zachowywał moją naukę, a Ojciec mój umiłuje go, i przyjdziemy do niego, i uczynimy w nim swoje mieszkanie".

6 Nad tymi drzwiami na łukowym sklepieniu mamy umieszczone w kole symbole odnoszące się bezpośrednio do osoby Jezusa Chrystusa. Jeden z nich już wyjaśnialiśmy wcześniej XP / CHI RHO są pierwszymi literami greckiego słowa CHRIST / XPISTOS. Litery umieszczone na bokach to pierwsza i ostatnia litera alfabetu greckiego ALFA i OMEGA. Pochodzą one z księgi Apokalipsy św.jana 12, 13 i odnoszą się do Chrystusa Ja jestem Alfa i Omega, Pierwszy i Ostatni, Początek i Koniec.