Trekking w Alpach. 20 klasycznych tras. pod redakcją Keva Reynoldsa

Transkrypt

1 Trekking w Alpach 20 klasycznych tras pod redakcją Keva Reynoldsa

2 spis Treści O autorach... 8 Przegląd tras Wstęp O przewodniku Zasady obowiązujące w schroniskach Rady dla wędrowców Kiedy jechać Bezpieczeństwo w górach Pozdrowienie Trasy Trasa 1 Grande Traversata delle Alpi (GTA) Gillian Price Trasa 2 Pętla w regionie Queyras Alan Castle Trasa 3 Wokół masywu Oisans Kev Reynolds Trasa 4 Wokół masywu Vanoise Kev Reynolds Trasa 5 Gran Paradiso Alta Via 2 Gillian Price Trasa 6 Wokół Mont Blanc Kev Reynolds Trasa 7 GR5: Przez Alpy Francuskie Paddy Dillon Trasa 8 Wokół Mont Ruan Hilary Sharp Trasa 9 Haute Route Kev Reynolds Trasa 10 Szlak Alpejskich Przełęczy Kev Reynolds Trasa 11 Pętla w regionie Jungfrau Kev Reynolds Trasa 12 Wokół Matterhornu Hilary Sharp Trasa 13 Wokół Monte Rosy Hilary Sharp Trasa 14 Wokół Rätikonu Kev Reynolds Trasa 15 E5: Przez Alpy Wschodnie Gillian Price Trasa 16 Pętla w Alpach Stubajskich Allan Hartley Trasa 17 Pętla w Alpach Zillertalskich Allan Hartley Trasa 18 Dolomity Alta Via 1 Gillian Price Trasa 19 Dolomity Alta Via 2 Gillian Price Trasa 20 Trawers Alp Julijskich Roy Clarke i Justi Carey indeks

3 148 SZWAJCARIA Gruben Corne de Gräc en Sorebois Jungu St. Niklau Prarayer Place Moulin Zinal Les Haudères Arolla Matterh rn Täsch Zermatt Breuil- Cervinia Rand Breithorn WŁOCHY TRASA 12 WOKÓŁ MATTERHORNU Hilary Sharp Gdyby jedna góra miała symbolizować dramatyzm i piękno Alp, z pewnością byłby to Matterhorn. Niczym gigantyczny słup majowy stoi w centrum tej trasy. Biegnie ona w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara, przez 9 lub 10 dni rozplatając szlaki niczym wstążki na szwajcarskich i włoskich stokach, odsłaniając alpejską ikonę w całej wspaniałości. Strome ścieżki, pęknięte zbocza, sześć przełęczy i dwa lodowce czynią z niej ambitna trasę, ale przytulne schroniska i gospody na końcu każdego etapu zapewniają możliwość relaksu i odzyskania energii na dalszą drogę. Zermatt, Zinal, Arolla i Breuil-Cervinia to główne ośrodki alpinizmu, po drodze odwiedzamy także pewną liczbę wiosek i przysiółków, aby zrównoważyć długie dni spędzone w surowym sercu gór. Odłączenie się od ofi cjalnej trasy wokół Matterhornu pozwala bardziej cieszyć się pięknymi widokami w pobliżu Trift

4 A 1 Podsumowanie Położenie: szwajcarski kanton Valais, włoska Dolina Aosty Początek: Zermatt Koniec: Zermatt Długość: 145 km Czas: 8 10 dni Najwyższy punkt: 3301 m Zakwaterowanie: górskie schroniska i gospody Stopień trudności: wymagająca Przewodnik: Tour of the Matterhorn, Hilary Sharp, Cicerone Press 2009; Alpy Szwajcarskie, Jan Babicz, Wydawnictwo Sklepu Podróżnika 2008 Odpoczywając po długiej wspinaczce na przeł. Colle Superiore delle Cime Bianche podczas mojej pierwszej wędrówki trasą wokół Monte Rosy, razem z moją grupą chłonęłam widok, zdominowany od północy przez skalisty szczyt, który wyglądał jakby był pęknięty. To musi być Matterhorn, powiedział jeden z turystów. Nie, nie wydaje mi się, odparłam i natychmiast tego pożałowałam. Cóż innego mogło to być? Ten najsłynniejszy ze szczytów musiał być stąd widoczny, czyż nie? Po raz milionowy w swoim życiu żałowałam, że nie mam tego przydatnego instynktu, żeby pomyśleć, zanim się odezwę. Ale nigdy wcześniej nie widziałam Matterhornu od włoskiej strony i szukałam kształtu podobnego do tej niebosiężnej, perfekcyjnie uformowanej iglicy skalnej, jaką prezentuje od strony Zermatt. Matterhorn, lub jak zwą go Włosi Monte Cervino, musi być najbardziej rozpoznawalną górą świata. Nawet jeśli ktoś nie zna jej nazwy, widział jej kształt powielony w różnych miejscach, poczynając od bombonierek, a kończąc na korporacyjnych reklamach. Poproś dziecko, żeby narysowało górę i otrzymasz spiczastą piramidę, sięgającą nieba. To interesujące wyobrazić sobie, co też pierwsi mieszkańcy dawno temu myśleli o tej górze, gdy walczyli o przetrwanie na wysokogórskich alpejskich halach, które rozciągają się u jej podstawy. Czy kiedykolwiek w ogóle marzyli o tym, żeby któregoś dnia człowiek Charakterystyczny, ale stale zmieniający się Matterhorn podziwiany z miejsca ponad wsią Zmutt stanął na jej niebezpiecznym szczycie? Czy oddawali jej cześć? Wierzyli, że jest źródłem zła i niebezpieczeństwa? Nawet współcześnie, gdy na co dzień jesteśmy bombardowani ekstremalnymi obrazami, widok Matterhornu z pewnością nadal przykuwa uwagę, zwłaszcza oglądany z Zermatt. A zaryzykowałabym stwierdzenie, że kiedy tu przybędziemy, pociąga nawet bardziej. Cóż więc możemy zrobić lepszego, niż zmierzyć się z trasą, która go okrąża? Trasa wokół Matterhornu została okrzyknięta najpiękniejszym trekkingiem świata. Nie jestem pewna, czy jakikolwiek trekking zasługuje na taki honor, ponieważ z pewnością

5 150 TREKKING W ALPACH Schodząc w stronę jeziora Lago Cignana wszystkie górskie wycieczki są wyjątkowe za sprawą pogody, towarzystwa i doświadczeń, jakie zdobywamy w drodze. Jest jednak wiele fragmentów tej trasy, które są niezrównane: czarujące ścieżki, prowadzące z alpejskich dolin w górę przez ukwiecone hale, aby na koniec wyłonić się na wysokich przełęczach, skąd roztaczają się spektakularne widoki, satysfakcjonujące w najwyższym stopniu; głębokie doliny i wysokie zbocza pokryte głazami, dostępne dzięki śmiało poprowadzonym szlakom, które muszą być ubezpieczone linami i szczeblami; jeziora i przysiółki, gdzie możemy spędzić noc, obserwując słońce rzucające ostatnią różaną poświatę, zanurzając się za wysokie szczyty. Jako całość wyprawa ta jest zróżnicowana i niewiarygodnie satysfakcjonująca: obejrzymy ze wszystkich stron nie tylko Matterhorn, lecz także wiele innych wysokich szczytów tego regionu; odwiedzimy dwa kraje: Szwajcarię i Włochy, dwie bardzo różne kultury. Jest to też trasa, która przechodzi przez dwa lodowce i na koniec daje możliwość wejścia na Breithorn, szczyt, który przekracza magiczną wysokość 4000 m o 164 m i dominuje nad Zermatt. Jedyną wadą trasy jest fakt, że biegnie ona przez popularne tereny narciarskie Cervinia i Zermatt. Jeśli leży gruba pokrywa śnieżna, tereny te będą dość ładne, ale ostrzegam gdy sezon zbliża się ku końcowi, jest kilka miejsc, które wyglądają jak place budowy. Dotyczy to zwłaszcza Trocknersteg ponad Zermatt, gdzie lepiej jest skoncentrować się bardzo mocno na fantastycznych widokach na otaczające szczyty i ignorować cały ten bałagan, który otacza wyciąg i stoki narciarskie. Niech nas to nie zniechęca to tylko mała niedogodność, która zostanie zrekompensowana z nawiązką przez piękno pozostałej części szlaku i poczucie dokonania wyczynu, gdy po zakończeniu trasy wracamy do Zermatt. Trasa wokół Matterhornu uważana jest za relatywnie nową, ponieważ została udokumentowana zaledwie w ciągu ostatnich kilku lat. Ścieżki, po których prowadzi, na ogół trudno nazwać nowymi są

6 WOKÓŁ MATTERHORNU N March 2876m Bella Tola 3025m 10 0 Eison km Augstbordpass 2894m La Tour Gruben J Forcletta 2874m La Maya 2916m Stalden B orn 3 10m Corne de Sorebois 2896m Col de Sor bois Zinal Moiry barrage Col de Torrent Lac de Moiry 2919m Evoléne gu St. Ni Dürrenhorn 4035m ch Turtm Riedgletscher Europahütte 2220m SZWA CARIA Weisshorngl Point du Ts té 3078m e Po nte 36 a Dom Täschhorn 4545m 4490m anda s Cab ne de Moiry 2 25m Les Haudères tho n 3246m chen ier l d Alphubel 4206m o 4 2 Täsch Feech f 3888m Eur paweghütte 2214m a Den 43 Zermatt Pointe d 35 Arolla Mo t o Col 363 ll C n Cabane de Ber n u n-nacamu 18m P Plac Mou n ay Unter Rothorn 3415m Findelgletscher cher 3 Col C 308 m u de ames Rifugio 3488m P rayer 005m C e Val ou n ra Rifugio Peruccah 3066m Vuillermoz 2910m é t rn 4478m Gandegghütte 3029m Görnergrat 3090m Görnergletscher Theodulgletscher Schwärzegletscher Grenzgletscher Breithor Breuil4164m Cervinia Theodulhütte Theodulpass 3301m WŁOCHY 3317m Testa Grigia Castor 3479m 4228m Punta Giorda 4046m

7 152 TREKKING W ALPACH Dwukolorowe kozy są tradycją Zermatt to często dawne drogi przez przełęcze, prowadzące z jednej doliny do drugiej i były wykorzystywane przez wieki jako szlaki handlowe, do sezonowej wędrówki bydła i migracji ludzi lub ucieczki przed wrogiem. Część trasy po szwajcarskiej stronie pokrywa się z popularnym wysokogórskim szlakiem z Chamonix do Zermatt (patrz Trasa 9: Haute Route). To dodaje jej towarzyskiego wymiaru jeśli wędrujemy wokół Matterhornu w zwykłym kierunku, będziemy mijać idących trasą z Chamonix do Zermatt z naprzeciwka. Gdzie więc zacząć? Jest to trasa okrężna, zatem teoretycznie możemy ją rozpocząć w dowolnym punkcie, ale oczywiście w niektóre miejsca łatwiej jest dotrzeć niż w inne. Zazwyczaj miło jest zacząć i skończyć tam, gdzie dociera transport, możemy zostawić niepotrzebny sprzęt, kupić jedzenie na drogę i świętować na koniec. Na mój rozum dobrze jest też rozpocząć i zakończyć tę trasę z widokiem na Matterhorn, ponieważ to właśnie wokół niego wędrujemy. W związku z tym mój opis rozpocznę od Zermatt. Kolejna decyzja w którym kierunku wędrować? Na ogół idzie się w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara i jako że nie przychodzi mi do głowy żaden powód, żeby to zmienić, tak właśnie to opisałam. Wydaje się, że w tę stronę dobrze to działa, a jeśli zaczynamy w Zermatt, największe wysokości zostają na koniec, gdy jesteśmy najlepiej zaaklimatyzowani. Z Zermatt do Arolli Szlak opuszcza rozkosze Zermatt i kieruje się w dół dol. Mattertal w stronę St. Niklaus, czarującego miasta z charakterystyczną wieżą kościelną w kształcie cebuli. Można tam dotrzeć na różne sposoby: jednym z nich jest wędrówka rek wysokogórską 2 ścieżką Europaweg, która startuje z górnej stacji wyciągu Sunnegga. metry WOKÓŁ MATTERHORNU Zermatt 1600 m Europahütte 2220 m St Niklaus 1100 m Augstbordpass 2894 m Gruben-Meiden 1822 m Meidpass 2790 m Zinal 1650 m Col de Sorebois 2847 m Les Haudères 1450 m Col de Torrent 2919 m Arolla 2006 m 0 50

8 Z niezapomnianego szlaku widokowego z Hotelu Weisshorn do Zinal roztaczają się wspaniałe widoki na wysokie szczyty Col Collon 3087 m To spektakularny szlak, prowadzący wysoko ponad doliną, z niesamowitymi widokami, zwłaszcza na pięknie wyrzeźbione śnieżne ściany Weisshornu. Z noclegiem w dogodnie położonym schr. Europahütte (2220 m) dotarcie z Zermatt do wsi Grächen zajmie nam dwa dni. Z Grächen autobus zawiezie nas do St. Niklaus. Prarayer 2005 m Colle di Valcournera 3066 m Breuil-Cervinia 2006 m Theodulpass 3301 m Zermatt 1600 m km Krótszą alternatywą jest wędrówka leśną ścieżką z Zermatt do Täsch, potem kontynuacja bocznymi drogami przez wsie Randa (miejsce ogromnego osuwiska z 1991 r.) i Herbriggen, aby w ciągu łatwego dnia dotrzeć do St. Niklaus. Obie drogi mają swoje zalety. Oczywiście Europaweg jest dłuższa niż alternatywna droga doliną i bez wątpienia bardziej spektakularna, ale ma też swoje minusy. Ten widokowy szlak wiedzie wysoko ponad doliną, pokonując zbocza, które zimą przeczesywane są przez lawiny. Znaczna część terenu ponad szlakiem jest niestabilna i często występują tam kamienne osuwiska. Z tego powodu ścieżka ta jest pod nadzorem i może być znienacka zamykana w trakcie obfitych opadów deszczu lub po nich. Nie powinniśmy także jej lekceważyć może to i trawers, ale wymaga dwóch dni ciężkiej wędrówki w bardzo pofałdowanym terenie ten przymiotnik napełnia lękiem każdego doświadczonego alpejskiego wędrowca! Gdy już dotrzemy do St. Niklaus, nie możemy przegapić spektakularnej jazdy kolejką linową, która prowadzi w górę do cudownie położonego

9 154 TREKKING W ALPACH przysiółka Jungu (Jungen), z błyszczącym, białym kościołem i ukwieconymi łąkami. Moglibyśmy dojść tu na piechotę, ale nie będąc purystką, zdecydowanie tego nie polecam. Przejedźmy się, zróbmy sobie przyjemność i wyruszmy ku następnej przełęczy na świeżych nogach. Stary szlak kieruje się od tradycyjnych drewnianych chat pod górę, szybko opuszczając rzadki modrzewiowo-świerkowy las ponad wsią. Po niedługim czasie wyrównuje się i prowadzi do ogromnego kopca kamieni, wyznaczającego najlepsze miejsce, aby się zatrzymać i spojrzeć na okoliczne szczyty, wśród których honorowe miejsca zajmują Dom, Täschhorn i Weisshorn. Zamarudźmy tu chwilę, po czym ostrożnie przejdźmy eksponowanym trawersem na skalisty teren, prowadzący na przeł. Augstbordpass (2893 m), używane od starożytności przejście do dol. Turtmanntal. Dopóki trasa wokół Matterhornu pokrywa się z Haute Route z Chamonix do Zermatt, jest duża szansa, że będziemy spotykać mnóstwo innych wędrowców, i tak jest zazwyczaj w tym miejscu. Kandydaci do ukończenia szlaku zbliżają się już do końca swojej wędrówki, a to jest ich ostatnia przełęcz, więc będą albo rozradowani, albo odczuwający ulgę, albo też smutni. Gruben-Meiden to następny przystanek, a Hotel Schwarzhorn znajduje się dokładnie u stóp zejścia. To wielki budynek i o ile nie zdecydujemy się zapłacić za pokój, będziemy mozolnie pokonywać cztery piętra, aby dostać się do sal sypialnych na samej górze ale jesteśmy przecież na wędrownym urlopie, czyż nie? Dolina Turtmanntal jest piękna, zachowana w relatywnie naturalnym stanie i aż się prosi, żeby poświęcić kilka dni na jej eksplorację. Przejdźmy się przynajmniej wokół przysiółka i ładnego kościoła, żeby poczuć atmosferę doliny, która zamieszkana jest tylko latem i dlatego zachowała swój autentyzm, nieskalany przez wyciągi i zorane stoki narciarskie rzadkość w dzisiejszych czasach. Mamy dwie możliwości dotarcia do dol. Val d Anniviers. Jeśli chcemy wypróbować tradycyjny, stary wiktoriański Hotel Weisshorn, powinniśmy kierować się na przeł. Meidpass (2790 m). W przeciwnym wypadku wybierzmy krótszy wariant przez przeł. Forcletta (2874 m). Obie drogi prowadzą na nadzwyczajny szlak, który wije się wysoko ponad doliną z fantastycznymi widokami na zlodowacone góry Dent Blanche, Zinalrothorn, Obergabelhorn, Weisshorn i, jeśli mamy szczęście, Matterhorn. Tym szlakiem prowadzi trasa słynnego wyścigu Sierre- Zinal, który odbywa się w połowie sierpnia i jest jednym z klasycznych alpejskich biegów górskich. Latem w dowolnej chwili mamy szansę zobaczyć początkujących zawodników sprawdzających trasę i siebie samych. Chyba lepiej nie przebywać na tej ścieżce w dniu zawodów biegacze są bardzo skupieni na osiągnięciu celu. Po jakimś czasie szlak opada do lasu i staje się bardziej stromy, szybko sprowadzając nas do Zinal. Stara część miasta wywołuje zachwyt, jest tam też mnóstwo sklepów, barów i możliwości zjedzenia ciastka. Z miasta w naszym kierunku prowadzi kolejka linowa: możemy z niej skorzystać albo pójść piechotą. Trasa od kolejki w górę zoranych stoków narciarskich na przeł. Col de Sorebois (2438 m) nie jest piękna, ale po drugiej stronie przełęczy ukaże się nam wspaniały widok niewiarygodnie błękitne wody sztucznego jez. Lac de Moiry i poza nim nasz następny cel przeł. Col de Torrent (2929 m). Tego dnia w programie mamy hale i łagodne trawiaste zbocza przez całą drogę w dół do dol. Val d Hérens i przysiółków Villa i La Sage, które wiodą do Les Haudères. Znów przeważają stare, modrzewiowe chaty i skrzynki z kwiatami w oknach. Iść do Arolli czy podjechać autobusem? Szlak do tej maleńkiej wsi, która cieszy się sławą zupełnie nieproporcjonalną do swego drobnego rozmiaru, jest łatwy, ale nie stracimy wiele, wsiadając do autobusu. Z Arolli do Breuil-Cervinia Kierujemy się teraz w wysokie góry podchodzimy lod. Haut Glacier d Arolla, bardziej lub mniej oblodzonym, spękanym stokiem, który zdobywa przeł. Col Collon (3074 m). Krajobraz jest zdominowany przez śnieżne lodowe wierzchołki, zwłaszcza Evêque i Mont Collon. Dobra pogoda przy tym podejściu doda nam otuchy; na lodowcu są niebieskie, plastikowe tyczki, wskazujące drogę, ale przesuwają się na skutek ruchów lodowca i może być trudno

10 156 TREKKING W ALPACH wypatrzyć najlepszą trasę, jeśli na wierzchu jest dużo żwiru i pyłu, czy w warunkach mgły. Z mojego doświadczenia wynika, że na ten odcinek trzeba mieć ze sobą raki, a jeśli na lodzie leży śnieg, z pewnością potrzebna będzie lina to jest lodowiec, a w lodowcach na ogół są szczeliny. Lodowiec gwałtownie się kończy na przełęczy i szwajcarsko-włoskiej granicy. Kamienisty teren wiedzie obok schr. Rifugio Collon Nacamuli, przycupniętego na skałach, i dalej w dół bardzo stromych stoków, gdzie przejście jest ubezpieczone żelaznymi stopniami i łańcuchami, aż dociera do dzikiej i odosobnionej doliny wciosowej Oren. Ogromna morena boczna niemal wpycha szlak do potoku, aż dolina znienacka się rozszerza, zmieniając się nagle z jałowej alpejskiej tundry w urocze, trawiaste hale, które prowadzą nas aż na skraj lasu modrzewiowego i nad zaskakująco błękitne wody jez. Lago di Place-Moulin. Płaski szlak wzdłuż jeziora zapewnia doskonale spędzony czas dla osób w każdym wieku, więc możemy się spodziewać mnóstwa włoskich rodzin, spacerujących z dziećmi i dziadkami. Schr. Rifugio Prarayer na końcu jeziora jest dobrym miejscem na nocleg. Choć następna przeszkoda, przeł. Colle di Valcornera (3066 m), nie jest zlodowacona, może nam sprawić największą trudność na całym szlaku. Podejście jest strome i skaliste, a płaty śniegu mogą tam zalegać jeszcze w środku lata. Trudności możemy napotkać po obu stronach przełęczy podejście od południa mierzy się z niestabilnym rumowiskiem skalnym, często też dochodzi do strącania kamieni przez turystów znajdujących się powyżej. Krótki północno-wschodni stok po drugiej stronie jest bardzo stromy, a warunki zmieniają się z dnia na dzień. Na ogół na początkowym odcinku szlaku umocowana jest lina i w miejscu, gdzie kończy się dobra ścieżka znajduje się spit, którego można użyć do krótkiego zjazdu na linie. Może nas onieśmielać znajdujący się w tym miejscu płat śniegu i ponownie mogą przydać się raki. Rifugio Perucca e Vuillermoz osiągamy bardzo szybko tuż poniżej przełęczy, to prymitywne schronisko jest dobrym miejscem na nocleg wysoko w górach. Gdy zbliża się wieczór, często wokół schroniska gromadzą się koziorożce alpejskie, a szczyty są skąpane w czerwonawej łunie zmierzchu. Szlak w kierunku jez. Lago Cignana jest wspaniały wczesnym rankiem, w dół stromych skał, zbryzganych przez wodospady i przez usłane kwieciem hale. Gdy jesteśmy już na dole w pobliżu jeziora, szlak kieruje się na lewo na krótkie podejście na przeł. Finestra di Cignana (2441 m). Za nią ścieżka zmierza wokół trawiastego żebra i nagle pojawia się Matterhorn, dominujący nad kurortem Breuil-Cervinia. Dajmy sobie chwilę, aby usiąść i delektować się tym widokiem, bo to na niego od jakiegoś czasu czekaliśmy. Właśnie tu poznajemy tę nieco inną, włoską ścianę tego szczytu. W końcu musimy się od tego oderwać i kontynuować wędrówkę w dół do wątpliwych przyjemności miasta. Dobrym pomysłem może być przejechanie ostatnich kilku kilometrów kursowym całorocznym autobusem z miejsca, gdzie szlak dochodzi do drogi w Perrères jest tam ścieżka, która omija drogę, ale nie należy do zbyt przyjemnych. Jest też wyżej biegnący wariant ponad doliną, ale staje się coraz bardziej zarośnięty. Breuil-Cervinia cieszy się podwójną nazwą, jej drugi człon został nadany za czasów Mussoliniego i pozostaje jednym z niewielu z tamtego okresu będącym nadal w użyciu skojarzenie z Monte Cervino jest prawdopodobnie postrzegane jako atrakcja turystyczna. Z Breuil-Cervinia do Zermatt Całą drogę pod górę na Testa Grigia (3479 m) można pokonać potrójną przejażdżką kolejką linową. Robiąc to przy wielu okazjach, w końcu zdecydowałam się powędrować z miasta na sąsiednią przeł. Theodulpass (3301 m). Pociągała mnie, ponieważ z przełęczy tej korzystano od pradziejów znajdowano tu przedmioty z czasów rzymskich, świadczące o tym, że wtedy rzeczywiście klimat był znacznie cieplejszy. Zależało mi, żeby przejść po śladach starożytnych i spróbować wyobrazić sobie, jakie to uczucie z mozołem zdobywać tę wyniosłą przełęcz. Na mapie zobaczyłam, że była tam nawet po drodze stara kaplica (Capelle Bontadini), gdzie podróżni modlili się o ochronę od żywiołów

11 TRAS Wędrując na Breithorn przed rozpoczęciem ostatniego etapu wspinaczki. Byłam zawiedziona. Ten teren to przykład najgorszego spustoszenia, jakiego może dokonać turystyka zimowa. Mnóstwo wyciągów, z całym towarzyszącym im złomem i zniszczeniem stoków; nawet kaplica jest niemal schowana, wciśnięta pomiędzy dwa budynki wyciągów, a w środku zobaczyłam, że jest wykorzystywana jako przechowalnia sprzętu ratowniczego! Zatem stanowczo polecam wjechanie na Testa Grigia wyciągami, skąd krótki spacer w dół śnieżnych stoków prowadzi do schr. Theodulhütte w pobliżu przełęczy. Zakwaterowanie znajdziemy też w schr. Rifugio Guide del Cervino na samym szczycie Testa Grigia. Gdy już podniesiemy wzrok ponad pobliskie wyciągi i letnie stoki narciarskie, ujrzymy oszałamiające góry, a najlepszy oczywiście Matterhorn, który wkrótce zobaczymy ponownie od szwajcarskiej strony. Przed zejściem do Zermatt możemy zaplanować wejście na Breithorn. W obu schroniskach jest możliwość wynajęcia w tym celu zawodowych przewodników. Na ten szczyt i podczas zejścia do górnej stacji wyciągu Trockenersteg będziemy iść po lodowcach. Dotarcie na szczyt z Testa Grigia zajmuje około 3 godz. i naprawdę jest wspaniałym zakończeniem trasy przy dobrej pogodzie. Zejście z przeł. Theodulpass i Testa Grigia prowadzi stokiem narciarskim i prawie na pewno zobaczymy ludzi nie tylko jeżdżących na nartach i snowboardzie, lecz także wędrujących bez liny. Mogę zaświadczyć, że na tym stoku są szczeliny. Zależnie od warunków śniegowych zobaczymy dziury lub nie, może nawet będziemy mogli do jednej z nich włożyć nogę, ale na wszelki wypadek najlepiej być ubezpieczonym. Widoki na Matterhorn są wspaniałe podczas zejścia i warto niżej zejść ze stoku, aby udać się do Gandegg, gdzie znajduje się znakomita restauracja z tarasem zwróconym na wszystkie szczyty Zermatt Breithorn, Pollux, Castor, Liskamm i wiele wierzchołków Monte Rosy. Zdecydowanie jest to miejsce, gdzie można miło spędzić czas. Schodzimy lub zjeżdżamy wyciągiem do Furi, potem koniecznie przejdźmy ostatni odcinek przez las modrzewiowy obok drewnianych chat jak z obrazka w samo szaleństwo głównej ulicy Zermatt.

12 246 TREKKING W ALPACH INDEKS A Abriès 46 Adelboden 132 Ahornspitze 205 Aiguilles Rouges 80 Aiguillete des Posettes 86 Alagna Valsesia 37 Algawskie Alpy 180, 181, 182 Aljažev dom 237 Alp Bovine 85 Alpiglen 132, 145 Alta Via 1 (Dolomity) Alta Via 2 (Dolomity) Alta Via 2 (Gran Pradiso) Altdorf 127, 130 Altopiano delle Meisules 229 Altopiano di Folgaria-Lavarone 192 Altopiano di San Martino 222 Aosta, dolina 35, 69, 71, 74 Argentera 30 Argentière 87, 117 Arolla 118, 121, 152, 154 Attinghausen 130 Augstbordpass 122, 154 Auron 98, 99 B Baisse du Basto 100 Baregg, Berghaus 145 Barre des Écrins 46, 49 Bavški Gamsovec 240 Berliner Hütte 207, 210 Bessans 65, 96 Besse-en-Oisans 52 Bettaforca patrz Colle di Bettaforca Biglenalp 145 Bilkengrat 179 Bionnassay 82,95 Bivacco Feltre-Bodo 233 Blattipass 135 Blumental 146, 147 Blumlisalp Hütte 133 Bohinjska Bistrica 243 Bolzano 190 Bonneval-sur-Arc 65, 96 Bourg d Oisans 49, 51, 54 Bovec 242 Braunschweiger Hütte 190 Breithorn 123, 146, 150, 157, 162 Bremer Hütte 196, 199 Brenner 195, 196, 205 Bressanone 225 Breuil-Cervinia 156, 162 Briançon 16, 47, 97 Brunissard 46 Bunderchrinde 133 C Cabane Bella Tola 122 Cabane de Moiry 121 Cabane de Prafleuri 118 Cabane de Salanfe 109 Cabane de Susanfe 109 Cabane de Vieux Émosson 104 Cabane des Dix 118 Cabane du Mont Fort 118 Campello Monti 37 Capanna Margherita 37 Carschina Hütte , 179 Carschinafurgga 175 Cavelljoch 176, 177 Ceillac 42, 98 Čez Dol 243 Chalet Refuge du Grenairon 107 Chalet-Refuge de Rosuel 95 Chamonix Zermatt patrz Haute Route Chamonix 16, 79, 87, 93, 103, 115, 122 Champex 85, 117 Chardonney 71 Château Queyras 98 Cheval Blanc 104 Cima Fravort 191 Cime di Zita 223 Civetta 221 Clavans-le-Bas 52 Clavans-le-Haut 52 Cogne 69, 71 Col Agnel 46 Col Bichet 52 Col Checrouit 84 Col Collon 154 Col d Anterne 93 Col d Arsine 53 Col d Emaney 110 Col d Olen 164 Col d Urine 46 Col de Balme 86, 117 Col de Barberine 111 Col de Bramousse 42 Col de Chamoussière 45 Col de Chaude 135 Col de Chavière 67 Col de Chésery 93 Col de Côte-Belle 56 Col de Coux 93 Col de Furfande 42 Col de Gouiran 54 Col de l Aup Martin 54 Col de l Eychauda 53 Col de l Iseran 65, 96 Col de la Colombière 99 Col de la Croix du Bonhomme 82 Col de la Crosatie 75 Col de la Forclaz 85 Col de la Golèse 93 Col de la Leisse 66 Col de la Madeleine 65 Col de la Muzelle 56 Col de la Seigne 80, 82, 85 Col de la Terrasse 108 Col de la Vallée Étroite 97 Col de la Vallette 54 Col de la Vanoise 66 Col de la Vaurze 54 Col de Louvie 118 Col de Mallemort 98 Col de Montgenèvre 97 Col de Moussière 41 Col de Passet 111 Col de Prafleuri 118 Col de Rasis 46 Col de Riedmatten 120 Col de Roux 118 Col de Sorebois 122, 154 Col de Susanfe 109 Col de Thures 46 Col de Torrent 121, 154 Col de Tricot 82, 95 Col de Valante 46 Col de Vallonpierre 54 Col de Vore 135 Col de Voza 80, 87, 95 Col des Anderets 135 Col des Ayes 97 Col des Chavannes 76 Col des Estronques 43 Col des Fourches 99 Col des Fours 82 Col des Mosses 135 Col des Ottans 108 Col des Sageroux 108 Col des Thures 97 Col di Entrelor 73 Col di Fenestre 100 Col di Fenestre 30 Col du Barbier 63 Col du Barn 100 Col du Bonhomme 80, 95 Col du Bresson 95 Col du Brevent 87 Col du Palet 95 Col du Tsate 121 Col du Vallon 57 Col Fenestral 111 Col Fromage 98 Col Girardin 98 Col Lauson 73 Col Nazie 52 Col Saint-Antoine 41 Col Sellière 46 Col Termin 118 Colle del Turlo 167 Colle di Bellino 32 Colle di Bettaforca 164 Colle di Fenestrelle 30 Colle di Tenda 28 Colle di Valcournera 156 Colle Superiore delle Cime Bianche 149, 162 Colletto della Battagliola 33 Colma di Mombarone 35 Cortina 222 Courmayeur 77, 80, 84 Crête des Gittes 95 Cristillan 42 Črna prst 244 Croda del Becco 216, 218 D Dolič sedlo 239 Dolomity 15, 17, 20, 191, 198, , Dom na Komni 243 Dom Planika 239 Dom Valentina Staniča 239 Douglass Hütte 174, 176, 177 Dovška vratca 240 Dresdner Hütte 199, 201 Dri Turm 175, 179 Drusator 175 Drusenfluh 176 Dufourspitze 159 Durance 41, 46 E E5 20, Eaux Rousses 73 Edel Hütte (Karl von Edel Hütte) 209 Eiger 131, 132, 137, 141, 142, 145, 147, 209 Eiger, szlak 145 Eigergletscher 145, 146 Elm 129 Engelberg 130 Engstlenalp 130 Europa Hütte 123 Europaweg 123,152, 168 F Fanes 216, 218 Fanes-Senes Altopiano 216, 218 Faulhorn 142 Feltre 232, 233 Fenêtre d Arpette 85, 86, 117 Finestra di Champorcher 71 Finestra di Cignana 156 Finsteraarhorn 137, 142 Fontanabran 111 Fonti Minerali 34 Foopass 128 Forca Rossa 230 Forcella Col dell Orso 222 Forcella de Zita Sud 223 Forcella del Camp 222 Forcella del Lago 218 Forcella della Roa 226 Forcella di Comedon 233 Forcella di Putia 226 Forcella La Varetta 223 Forcletta 122, 154 Franz Senn Hütte 202 Friesenberghaus 212 Furfande 41

13 INDEKS 247 Furtschaglhaus 210 G Gams Hütte 213 Gargellen 174 Garnier 47 Gasenried 123 Genewa 41 Ginzling 210, 213 Gleckstein Hütte 143 Gomiščkovo zavetišče na Krnu 243 GR5 42, 43, 60, 63, Grachen 152, 168 Graickie Alpy 34 Grand Col Ferret 82, 85 Grand Combin 85, 115, 118 Grand Queyras 44 Grandes Jorasses 84 Grawagrubenneider 201, 202 Greizer Hütte 209 Grenairon 104, 107 Grenoble 16, 49, 51, 60 Gressoney St Jean 164 Gressoney-la-Trinite 164 Griesalp 132 Grindelwald 16, 131, 141, 143, 144 Grivola 71 Grosse Scheidegg 131, 143 Grosser Trogler 199 Gruben 122 Grunausee 199 Gruobenpass 179 Gsteig 134 H Habicht 196, 203 Hahnenmoospass 134 Haut Cime 104, 109 Haut Pas 75 Haute Route 112 Hirzerhütte 181 Hochfeiler 210, 212 Hohturli 133 Hotel Schwarzhorn 154 Hotel Weisshorn 122, 154 Hotel Wetterhorn 143 I Innsbruck 195, 196 Innsbrucker Hütte 196 J Jalovec 237, 241, 242 Jezioro Bodeńskie 20, 182 Jezioro Genewskie 20, 90 Jochpass 130 Julijskie Alpy 244 Jungen (Jungu) 123, 153 Jungfrau 131, 132, 145, 147 K Kandersteg 133 Kasseler Hütte 209 Kemptner Hütte 185 Kirchlispitzen 176, 177 Klausenpass 129 Kleine Scheidegg 132, 141, 143, 145 Klosters 174 Koča Planina Razor 244 Koča pod Bogatinom 243 Kotyjskie Alpy 32 Kranjska Gora 237, 241, 242 Krinnen Pass 134 Krn 243 Kubris 174 L L Echalp 46 L Olan 54 La Berarde 49 La Dent Parrachee 63 La Flegère 87 La Fouly 85 La Grande Casse 63, 64, 66 La Grande Motte 64, 66 La Grave 49, 52 La Meije 46, 49, 52 La Monta 46 La Sage 121, 154 La Thuile 76 Lac de Grand Laus 46 Lac d Émosson 103, 104, 111 Lac des Vaches 66 Lac Djouan 73 Lac du Lauzet 41 Lac du Souliers 46 Lac Egourgeou 46 Lac Lauvitel 57 Lac Lerie 52 Lac Noir (Gran Paradiso) 73 Lac Noir (Oisans) 52 La-Chapelle-en-Valgaudemar 54 Lacs des Usselettes 75 Lagazuoi 218 Lago di Braies 216 Lago di Lauson 73 Landry 95 Lapen Scharte 209 Larche 98 Lauenen 134 Lauterbrunnental 132, 137, 141, 145, 146 Le Beranger 56 Le Brevent 87 Le Buet 107 Le Casset 53 Le Chable 118 Le Chazelet 52 Le Desert 56 Le Luisin 109, 110 Le Pain de Sucre 45 Le Rateau 52 Le Tour 86, 117 Le Villaron 65 Lenk 134 Les Chapieux 82, 95 Les Contamines 82, 95 Les Diablerets 134 Les Fonts de Cervieres 46 Les Hauderes 121, 154 Les Houches 80, 93 Liechtenstein 171, 177 Liguryjskie Alpy 20, 27, 28 Limonetto 28 Lindauer Hütte 175, 178 Linthal 129 Luknja 238, 240 Lunersee 176,177, 178 Lyon 41 M Macugnaga 37, 167 Maierspitze 199 Maletto 35 Malrif patrz Pic du Malrif Marguareis 28 Marmolada 218, 230 Marsylia 41 Masyw Écrins 67 Matterhorn 16, 17, 35, 73, 115, 120, 123, 149, 156, 157, 162, 168 Mattertal 123, 168 Mayrhofen 205, 207, 209, 213 Meidpass 122, 154 Meiringen 130 Melezet 42 Memmingerhütte 185 Menton 100 Modane 60, 67, 96 Mojstrana 237 Molini Calasca 35 Mönch 131, 132, 137, 141, 145, 147 Monetier-les-Bains 53 Mongioie 28 Mont Blanc de Cheilon 115, 118 Mont Blanc 15, 35, 49, 66, 73, 75, 76, 77, 79, 80, 82, 84, 86, 93, 95, 103, 104, 115, 118, 173 Mont Buet 104, 108 Mont Collon 115, 120, 154 Mont de Grange 93 Mont de la Saxe 84 Mont Dolent 79, 85 Mont Mounier 99 Mont Pelvoux 46, 54 Mont Ruan 103 Mont Thabor 97 Montdauphin-Guillestre 41 Monte Gelàs 30 Monte Granero 46 Monte Gronlait 191 Monte Moro Pass 167 Monte Rosa 30, 35, 37, 73, 157, 159, 167 Monte Viso 15, 27, 41, 44, 46, 97 Monti Lessini 193 Montreux 135 Monviso patrz Monte Viso Morchen Scharte 210 Mürren 132, 141, 146 Mutterbergsee 201 N Nadmorskie Alpy 28, 99 Nagelfluhkette 185 Neder 196 Neue Regensburger Hütte 202 Neustift 202, 203 Névache 97 Nicea 20, 41, 99, 101 Nürnberger Hütte 199 Nürnberger Scharte 199 O Oberstdorf 185 Obersteinberg 146 Ofapass 178 Olperer Hütte 212 Ötztalskie Alpy 181, 187 P Palanfre 30 Pale di San Martino 230, 231, 233 Parco Nazionale delle Dolomiti Bellunesi 223 Park Narodowy Écrins 46, 51 Park Narodowy Mercantour 98 Park Narodowy Vanoise 95 Pas de Boret 108 Pas de Chèvres 120 Pas de la Cavale 54, 98 Pas de la Tovière 66 Pas des Ladres 100 Pas du Mont Colomb 100 Passo Cereda 232 Passo Ciotto Mieu 28 Passo Coe 192 Passo del Maccagno 37 Passo della Losetta 46 Passo delle Lede 232 Passo delle Saline 28 Passo di Ball 232 Passo di Rothorn 164 Passo di Valles 231 Passo Duran 223 Passo Falzarego 220 Passo Foric 165 Passo Gardena 228 Passo Giau 220 Passo Pordoi 229 Passo Staulanza 220 Peiljoch 199 Pelmo 218, 220, 221 Pennińskie Alpy 35, , 159 Petit Mont Ruan 108 Pfalzer Hütte 177 Piamprato 35 Pian de la Fopa 223 Pian della Mussa 34 Pian delle Fugazze 192 Piano della Gardetta 32 Piano di Valasco 30 Pic de Caramantran 44 Pic de Foréant 46 Pic du Malrif 46 Pic Quest 46 Piedicavallo 37 Piemont 28 Pinnistal 196 Pitztaler Jochl 190 Piz Boe 229 Plan du Lac 64, 66 Planaval 74 Planja sedlo 240 Plasseggenpass 179 Pogačnikov dom 240, 243 Pointe Joanne 46 Pontebernardo 28 Prag, droga 238, 239 Pralognan-la-Vanoise 67 Pramperet 223 Prarayer 156 Prattigau 174 Prisojnik 241 Puez-Odle Plateau 226 Punta Gnifetti 37

14 248 TREKKING W ALPACH Punta Indren 37 Punta Tre Vescovi 37 Q Quincinetto 35 R Rätikon Höhenweg Nord 174, 177 Rätikon Höhenweg Sud 174 Razor 240 Refuge Agnel 45 Refuge Alfred Wills 93 Refuge d Entre le Lac 95 Refuge d Entre-Deux-Eaux 64, 66 Refuge de Balme 95 Refuge de Bellachat 86, 87, 93 Refuge de Chésery 93 Refuge de Furfande 41, 46 Refuge de l Alpe de Villar d Arène 53 Refuge de l Arpont 64, 96 Refuge de l Orgère 60 Refuge de la Fournache 63 Refuge de la Leisse 66 Refuge de la Muzelle 56 Refuge de la Vogealle 108 Refuge de Longon 99 Refuge de Merveilles 100 Refuge de Moëde Anterne 93 Refuge de Peclet-Polset 67 Refuge de Plan Sec 63 Refuge de Thabor 97 Refuge des Bans 54 Refuge des Mottets 82 Refuge des Souffles 54 Refuge du Bellachat 86, 87, 93 Refuge du Col de la Croix du Bonhomme 82 Refuge du Col de la Vanoise 66 Refuge du Col du Palet 95 Refuge du Lac Blanc 87 Refuge du Plan du Lac 64 Refuge du Pré de la Chaumette 54 Refuge du Vallonbrun 64 Refuge Les Barmettes 66 Refuge Les Grands 86 Refuge Pierre à Bérard 107 Regionalny Park Przyrodniczy Queyras 39, 43, 44, 47, 97 Résy 163 Rhêmes-Notre-Dame 74 Richetlipass 129 Rifugio Arlaud 34 Rifugio Bertone 84 Rifugio Bianchet 223 Rifugio Biella 218 Rifugio Boè 229 Rifugio Bonatti 84 Rifugio Boz 233 Rifugio Carestiato 223 Rifugio Castiglioni 230 Rifugio Citta di Bressanone 226 Rifugio Citta di Fiume 220 Rifugio Coda 35 Rifugio Coldai 221 Rifugio Collon Nacamuli 156 Rifugio d Otro 165 Rifugio dal Piaz 233 Rifugio Deffeyes 75 Rifugio del Guide Frachey 163 Rifugio Elena 85 Rifugio Elisabetta Soldini 76, 83 Rifugio F Pastore 164 Rifugio Fanes-Senes 218 Rifugio GB Ferraro 163 Rifugio Genova 226 Rifugio Guglielmina 164 Rifugio Guide del Cervino 157, 162 Rifugio Lagazuoi 219 Rifugio Lavarella 218 Rifugio Margherita 167 Rifugio Mulaz 231 Rifugio Nuvolau 220 Rifugio Oberto Gaspare 167 Rifugio Pastore 167 Rifugio Peradza 71 Rifugio Perucca e Vuillermoz 156 Rifugio Pian de Fontana 223 Rifugio Pradidali 232 Rifugio Pramperet 223 Rifugio Puez 228 Rifugio Rivetti 37 Rifugio Rosetta 232 Rifugio Tissi 221 Rifugio Treviso 232 Rifugio Vazzoler 222 Rifugio Venezia 221 Rifugio Vittorio Sella 72 Rinnensee 202 Ristolas 46 Rocca La Meja 32 Rocciamelone 34 Roche de la Muzelle 52, 56 Ronco Canavese 35 Rosa dei Banchi 35, 71 Rotstock Hütte 146 S Saas Fee Hohenweg 168 Saas Fee 162, 168 Saas Grund 168 Saint-Veran 44 Sargans 127 Sas de Putia 226 Schaufelspitze 201 Schesaplana Hütte 175, 176 Schesaplana 171, 176, 177 Schiara 223 Schilthorn 146 Schmadri Hütte 146 Schonbichler Horn 210 Schonbichler Scharte 210 Schreckhorn 137, 144 Schwarz Scharte 179 Schweizertor 176, 178 Schynige Platte 141 Seejochl 203 Seekogel 187 Seescharte 187 Sefinenfurk 132 Sefinental 137, 146 Sella 228 Sendersjochl 203 Sentier des Chamois 118 Sentiero delle Farangole 232 Siebenschneiden Weg 209, 213 Silvretta 171, 173, 174, 179 Simmingsjochl 199 Sommet de la Lauziere 46 Souliers 46 St. Antönien 174, 179 St Dalmas le Selvage 99 St Dalmas 100 St Gingolph 90 St Jacques 163 St. Niklaus 123, 152, 153 Staničev dom 238 Starkenburger 203 Stechelberg 146 Stubaital 196, 201 Stubajskie Alpy 195, 196, 205 Suls-Lobhorn Hütte 147 Sulzenau Hütte 199 Sulzfluh 174, 179 Surenenpass 130 Susa 34 T Terme di Valdieri 30 Testa di Claus 31 Testa di Malinvern 31 Testa Grigia 156, 162 Tête de Jacquette 43 Tête de Perua 108 Tête de Toillies 45 Tête du Pelvas 46 Theodulhütte 156, 162 Theodulpass 156, 160, 162 Thonon-les-Bains 90 Tignes-le-Lac 66, 95 Tilisuna Hütte 179 Tilisunafurggli 179 Titlis 130 Totalp Hütte 177 Tour des Glaciers de la Vanoise 60 Tré-le-Champ 87 Trenta 237, 240, 243 Tribulaun 198 Trient 86, 117 Triglav 237, 239, 242, 244 Triglavski dom 239 Trummelbach 146 Truttlisberg Pass 134 Trydent 181, 191, 225 Tržaška koča 239 Turtmanntal 122, 154 U Uia di Bessanese 34 Unterschachen 129 Urner Boden 129 Usseaux 34 V Val Chisone 33 Val Claret 66 Val d Anniviers 121, 122, 154 Val d Ayas 163 Val d Isère 65, 96 Val de Bagnes 118 Val di Rhêmes 73 Val du Zinal 122 Val Ferret (Szwajcaria) 82, 84 Val Ferret (Włochy) 85 Val Maira 32 Val Montjoie 82 Val Soana 35 Val Veni 83 Valchiusella 35 Valgaudemar 54 Valgrisenche 74 Valjouffrey 54 Valle Anzasca 37 Valle Cervo 35 Valle d Otro 165 Valle dell Orco 34 Valle di Ala 34 Valle di Champorcher 71 Valle di Susa 34 Valle di Viu 34 Valle Gesso 30 Valle Stura 32 Valle Varaita di Bellino 32 Vallée de la Romanche 49, 52 Vallée des Glaciers 82 Vallée du Ferrand 52 Vallon de Chambran 53 Vallon de la Leisse 66 Vallon de la Lenta 65, 96 Vallon de la Tovière 66 Vallon de Urtier 71 Vallon del Roc 34 Vallon di Lex Blanche 76 Vallone degli Alberghi 30 Vallone dell Agnello 46 Vallone di Chavannes 76 Vallone di Entrelor 73 Vallone di Riofreddo 31 Vallone Gesso della Valletta 30 Vallorcine 103, 107, 111 Vallouise 49, 51, 54 Valnontey 71 Valsavarenche 73 Valsenestre 56 Valsesia 37, 165 Valtournanche 16 Van de Zita de Fora 223 Veneto 225, 232 Verajochl 178 Vette Feltrine 232 Viel del Pan 230 Vinadio 32 Viozene 28 Visolotto 44 Vršič 237, 241 W Weber Hütte 142 Weisshorn 123, 152, 154, 168 Weisstannen 128 Wengen 132, 141 Wengernalp 132 Werona 20, 193 Wetterhorn 131, 137, 143, 146 Wilder Freiger 196, 199 Wilderswil 139, 147 Wildspitze 190, 201 Z Zammer Loch 187 Zasavska koča na Prehodavcih 243 Zavetišče pod Špičkom 242 Zermatt 16, 17, 123, 152, 157, 162, 168 Zillertalskie Alpy 207 Zinal 17, 122, 154 Zuckerhutl 194, 195, 199, 200, 201 Zwieselstein 190