IV WOJEWÓDZKI KONKURS WIEDZY O REGIONIE MOJA WIELKOPOLSKA

Transkrypt

1 IV WOJEWÓDZKI KONKURS WIEDZY O REGIONIE MOJA WIELKOPOLSKA ETAP PISEMNY 5 marca 2012 r. Miejsce na wpisanie kodu: Czas rozwiązywania zadań: 45 minut Za poprawne rozwiązanie wszystkich zadań można otrzymać łącznie 100 punktów. Powodzenia! ZADANIE 1 GRUPY REGIONALNE Na podstawie charakterystyk rozpoznaj grupy regionalne, a następnie zapisz ich nazwy. Nazwy grup regionalnych wybierz spośród podanych. Za zadanie można otrzymać maksymalnie 5 punktów. Mieszkańcy kilkunastu wsi położonych w północnej części Puszczy Noteckiej, w okolicach Wielenia i Krzyża. Według tradycji zostali sprowadzeni na ten teren w XVIII wieku z Mazowsza przez księcia Piotra Sapiehę. Nazwę zawdzięczają swojej gwarze, która charakteryzuje się specyficznym wymawianiem spółgłosek sz, cz, ż, dż. Mieszkańcy wsi położonych na południowy wschód od Rawicza nad rzeką Orla. Zwani także Leśniakami. Potomkowie osadników ze Śląska, którzy w XVI i XVII wieku osiedlali się na wykarczowanych połaciach puszczy oraz bagnistych terenach doliny Baryczy. Mieszkańcy 13 wsi w okolicach Krobi w powiecie gostyńskim regionu, którego nazwa pochodzi od biskupów poznańskich, dawnych właścicieli tego terenu. Od XIX wieku byli najzamożniejszą grupą chłopską w Wielkopolsce. Mieszkańcy wsi położonych na trudno dostępnych rozlewiskach Warty w okolicach Nowego Miasta. Ich nazwa pochodzi prawdopodobnie od charakterystycznego dla tego terenu zawołania na konia. Stare tradycje są pielęgnowane na tym obszarze do dziś, między innymi przez zespoły ludowe, przetrwała także umiejętność szycia i haftowania białych, tiulowych czepków. Potomkowie niemieckich kolonistów z Bawarii, których pierwsza fala osiedliła się w podpoznańskich wsiach w 1719 roku. Kultywowaniu tradycji tej grupy służy otwarte w 2003 roku w Poznaniu muzeum. GRUPY REGIONALNE DO WYBORU: Bambrzy, Biskupianie, Chazacy, Mazurzy Wieleńscy, Tośtoki 1

2 ZADANIE 2 ATRAKCJE PRZYRODNICZE Uzupełnij tabelę, wpisując obok atrakcji przyrodniczej nazwę miejscowości, w której się ona znajduje. Miejscowości wybierz spośród podanych (uwaga: jedna z miejscowości nie jest związana z żadną z wymienionych atrakcji przyrodniczych). Za zadanie można otrzymać maksymalnie 5 punktów. Atrakcja przyrodnicza Arboretum Polskiej Akademii Nauk Stacja doświadczalna prowadząca hodowlę wilków Palmiarnia Skrzyżowanie rzek Wełny i Nielby Zagroda żubrów Miejscowość MIEJSCOWOŚCI DO WYBORU: Gołuchów, Kórnik, Międzychód, Poznań, Stobnica, Wągrowiec ZADANIE 3 RZEKI Część I Na mapie oznaczono literami od A do F wybrane rzeki przepływające przez Wielkopolskę. Uzupełnij tabelę, wpisując obok oznaczeń literowych nazwy rzek. Nazwy rzek wybierz spośród podanych na końcu zadania (uwaga: jedna z wymienionych rzek nie została zaznaczona na mapie). Za tę część zadania można otrzymać maksymalnie 6 punktów. Litera Nazwa rzeki Litera Nazwa rzeki A D B E C F 2

3 Część II Uzupełnij tabelę, wpisując obok nazwy miejscowość nazwę rzeki (lub w jednym przypadku dwóch rzek!), która przez nią przepływa. Nazwy rzek wybierz spośród podanych na końcu zadania (uwaga: jedna z wymienionych rzek nie przepływa przez żadną z podanych miejscowości; pozostałe rzeki mogą się powtarzać). Za tę część zadania można otrzymać maksymalnie 10 punktów. Miejscowość Czarnków Kalisz Konin Kościan Międzychód Oborniki Piła Śrem Wągrowiec Rzeka RZEKI DO WYBORU: Gwda, Noteć, Obra, Prosna, Warta, Wełna, Wrześnica ZADANIE 4 STYLE ARCHITEKTONICZNE Przyporządkuj każdemu z wymienionych styli architektonicznych dwa budynki, które go reprezentują. Uzupełnij tabelę, wpisując obok nazwy stylu oznaczenia literowe odpowiadające wybranym obiektom. Za zadanie można otrzymać maksymalnie 10 punktów. Styl architektoniczny Romański Gotycki Renesansowy Barokowy Klasycystyczny Oznaczenie literowe budynku A Baszta Halszki w Szamotułach B Kościół farny pw. św. Jadwigi w Grodzisku Wielkopolskim C Kościół pw. św. Jana Jerozolimskiego w Poznaniu D Kościół pw. Świętej Trójcy w Strzelnie E Pałac Jabłonowskich w Racocie F Pałac Węsierskich w Objezierzu G Pobernardyński zespół klasztorny w Kazimierzu Biskupim H Pocysterski kościół pw. NMP i św. Mikołaja w Lądzie nad Wartą I Ratusz w Poznaniu J Zamek w Rydzynie 3

4 ZADANIE 5 KRZYŻÓWKA Rozwiąż krzyżówkę, a następnie odpowiedz na pytanie dotyczące hasła głównego utworzonego przez litery w wyróżnionych kratkach. Za zadanie można otrzymać maksymalnie 14 punktów (1) Nazwa szlaku przebiegającego m.in. przez Poznań, Gniezno, Kruszwicę i Biskupin. (2) Wielkopolska miejscowość z zamkiem i Białą Damą. (3) Wojskowe w Powidzu i poznańskich Krzesinach. (4) Popularna nazwa ceglanej baszty w Kaliszu, z którą związana jest legenda. (5) Nazwa parku narodowego tylko częściowo położonego w granicach województwa wielkopolskiego. (6) Nazwisko urodzonej w 1923 roku w Bninie (obecnie część Kórnika) noblistki. (7) Nazwisko kompozytora Roty. (8) Usadowił się na dachu poznańskiej opery. (9) Puszcza rozciągająca się od Skwierzyny i Santoka na zachodzie po Oborniki i Rogoźno na wschodzie. (10) Nazwa maszyny szyfrującej, której szyfr złamali Marian Rejewski, Jerzy Różycki i Henryk Zygalski. (11) Zostawia w Wielkopolsce prezenty pod choinką. HASŁO GŁÓWNE:. Z jakim miastem (miastami) w Wielkopolsce związane jest główne hasło krzyżówki? Odpowiedź uzasadnij. 4

5 ZADANIE 6 MIEJSCA KULTU RELIGIJNEGO Na podstawie opisów rozpoznaj miejsca kultu religijnego, a następnie wpisz w wykropkowane miejsca nazwy miejscowości. Miejscowości wybierz spośród podanych. Za zadanie można otrzymać maksymalnie 5 punktów. Miejsce dorocznych spotkań młodzieży, nad którym góruje Brama Trzeciego Tysiąclecia. Wieś koło Łobżenicy, będąca miejscem najstarszego objawienia Matki Bożej w Polsce w 1079 r. ukazała się ona pasterzowi. Wieś nieopodal Konina, w której w 2004 roku poświęcono nową bazylikę. Kult maryjny w tej położonej na skraju Puszczy Zielonka miejscowości trwa nieprzerwanie od XVI wieku. Wówczas na dębie znaleziono świecący niezwykłym blaskiem wizerunek Matki Bożej, który uzdrawiał przybywających pielgrzymów. Najstarsze miejsce kultu religijnego w Polsce, w którym pochowany został pierwszy polski święty męczennik Wojciech. MIEJSCOWOŚCI DO WYBORU: Dąbrówka Kościelna, Gniezno, Górka Klasztorna, Imiołki (Pola Lednickie), Licheń Stary ZADANIE 7 KIEDY TO BYŁO Utwórz chronologiczny ciąg wydarzeń, rozpoczynając od najstarszego. Pomogą w tym Tobie poniższe daty. Obok każdej z nich wpisz literę odpowiadającą wydarzeniu, które miało miejsce w danym roku. Za zadanie można otrzymać maksymalnie 8 punktów. 968 r r r r r r r r... A. W Poznaniu odsłonięto pierwszy w Polsce pomnik Adama Mickiewicza. B. W Koninie ustawiono kamienny słup najstarszy znak drogowy w Polsce. C. W Rawiczu na ratuszu zamontowano jeden z pierwszych w Polsce piorunochronów. D. W Poznaniu powstało pierwsze na ziemiach polskich biskupstwo kościoła katolickiego. E. W Poznaniu otwarto Bibliotekę Raczyńskich pierwszą w Polsce bibliotekę publiczną. F. Na podpoznańskim Chwaliszewie spalono na stosie kobietę oskarżoną o czary był to pierwszy w Polsce tego typu wyrok śmierci dla czarownicy. G. W Poznaniu powstał Aeroklub Polski pierwsza w Polsce sportowa organizacja lotnicza. H. W Pyzdrach podczas oblężenia miasta po raz pierwszy w Polsce użyto armat. 5

6 ZADANIE 8 MUZEA TECHNIKI I ROLNICTWA Uzupełnij tabelę, wpisując obok nazwy muzeum nazwę miejscowości, w której się ono znajduje. Miejscowości wybierz spośród podanych. Za zadanie można otrzymać maksymalnie 8 punktów. Muzeum Muzeum Gospodarki Mięsnej Muzeum Kolei Wąskotorowej Muzeum Młynarstwa i Wodnych Urządzeń Przemysłu Wiejskiego Muzeum Przyrodniczo-Łowieckie Muzeum Rzemiosła Tkackiego Muzeum Wikliniarstwa i Chmielarstwa Skansen i Muzeum Pszczelarstwa Wielkopolskie Muzeum Pożarnictwa Miejscowość MIEJSCOWOŚCI DO WYBORU: Jaracz, Nowy Tomyśl, Rakoniewice, Sielinko, Swarzędz, Turek, Uzarzewo, Wenecja ZADANIE 9 WSPÓLNA CECHA Do każdej pary parków krajobrazowych dopasuj wspólny dla nich opis. Opisy wybierz spośród podanych (uwaga: każdemu opisowi odpowiada tylko 1 para. Skrót PK oznacza Park Krajobrazowy). Za zadanie można otrzymać maksymalnie 11 punktów. Para parków krajobrazowych Lednicki PK i Nadwarciański PK Nadgoplański Park Tysiąclecia i PK Promno Nadgoplański Park Tysiąclecia i Powidzki PK Nadwarciański PK i PK Dolina Baryczy Nadwarciański PK i Sierakowski PK PK Dolina Baryczy i Pszczewski PK PK Dolina Baryczy i Sierakowski PK PK im. gen. D. Chłapowskiego i Powidzki PK PK im. gen. D. Chłapowskiego i Rogaliński PK PK Puszcza Zielonka i Sierakowski PK Rogaliński PK i Żerkowsko-Czeszewski PK Oznaczenie literowe opisu A. parki, w których istnieją czynne turystyczne linie kolejowe (wąskotorowa albo drezynowa) B. parki, w których znajdują się obiekty wpisane na listę Pomników Historii C. parki, w których herbach widnieją ptaki z rodziny czaplowatych D. parki leżące nad Wartą na odcinku od Pyzdr do Poznania E. parki transgraniczne (leżące na obszarze 2 województw) F. parki, które chronią tereny leśne zwane puszczami z leśnymi rezerwatami przyrody G. parki, w których znajdują się Ośrodki Edukacji Przyrodniczej Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Wielkopolskiego H. parki, w których znajdują się duże ośrodki jazdy konnej i ekspozycje powozów I. parki, które chronią jeziora należące do 3 największych jezior Wielkopolski J. parki z rzeką w nazwie K. najmniejsze parki Wielkopolski (licząc całą powierzchnię, również poza terenem województwa wielkopolskiego) 6

7 ZADANIE 10 PRZYWARY POZNANIAKÓW Wyjaśnij znaczenie słów gwarowych. W tym celu połącz w pary nazwy gwarowe z nazwami w języku literackim. Odpowiedzi zapisz w tabeli. Za zadanie można otrzymać maksymalnie 8 punktów. GWARA: JĘZYK LITERACKI: 1 bamber A bezczelny 2 brękot B brudas 3 frechowny C łobuziak 4 gilejza D maruda 5 mrzygłód E niejadek 6 rojber F niezdara 7 szałaput G prostak 8 szuszwol H raptowny ZADANIE 11 REZERWATY W PARKACH KRAJOBRAZOWYCH Dopasuj nazwę rezerwatu do jego opisu. Nazwy rezerwatów wybierz spośród podanych (uwaga: jedna nazwa nie pasuje do żadnego opisu). Za zadanie możesz otrzymać maksymalnie 10 punktów. Rezerwat leśny w Puszczy Noteckiej na terenie Sierakowskiego Parku Krajobrazowego. Obejmuje fragment drzewostanu sosnowego ocalałego po inwazji strzygoni choinówki w latach 20. XX wieku. Rezerwat florystyczny na terenie Rogalińskiego Parku Krajobrazowego, obejmujący część wydmy porośniętej przez ponad stuletni bór sosnowy. Występuje tu najliczniejsze w Wielkopolsce i najdalej na północ wysunięte stanowisko rośliny uprawianej również jako roślina ozdobna, w przeszłości szczególnie często wręczanej z okazji Dnia Kobiet. Rezerwat faunistyczny, położony w obrębie doliny rzecznej w Żerkowsko-Czeszewskim Parku Krajobrazowym. Chroni stanowiska rzadkich bezkręgowców: ślimaków świdrzyków oraz równonogów, charakterystycznych dla obszarów górskich. Rezerwat krajobrazowy, obejmujący wyspę na Jeziorze Radomierskim w Przemęckim Parku Krajobrazowym, porośniętą świetlistą dąbrową. Lokalną osobliwością jest różowa odmiana popularnej rośliny o białych, dzwonkowatych kwiatach i charakterystycznym zapachu. 7

8 Rezerwat florystyczny, obejmujący dolinę lewego dopływu Warty, położony na terenie Pszczewskiego Parku Krajobrazowego. Występują tu olsy z rozproszonymi płatami szuwarów i turzyc. Na obrzeżach znajdują się łąki ze stanowiskami storczyków i pełnika europejskiego. Rozcięcia w zboczach doliny zajmują rzadko spotykane torfowiska źródliskowe. Rezerwat torfowiskowy, położony w Parku Krajobrazowym Promno. Chroni śródleśne jezioro w ostatniej fazie zarastania, otoczone zbiorowiskami roślinności bagiennej i torfowiskowej. Znajduje się tu największe w Wielkopolsce skupisko kłoci wiechowatej. Rezerwat leśny, położony w widłach Warty i Lutyni na terenie Żerkowsko-Czeszewskiego Parku Krajobrazowego. Chroni dobrze zachowane fragmenty wielogatunkowych lasów liściastych: łęgów i grądów, z wieloma okazami wiekowych drzew, a także starorzecza i śródleśne łąki. Rezerwat torfowiskowy na terenie Przemęckiego Parku Krajobrazowego. Chroni eutroficzne jezioro oraz torfowisko ze stanowiskami rzadkich roślin mokradeł (np. rosiczki okrągłolistnej, wełnianki pochwowatej). Rezerwat leśny, położony w Parku Krajobrazowym Puszcza Zielonka. Chroni najstarszy w Wielkopolsce, prawie 200-letni drzewostan budowany przez sosnę oraz jedyne rodzime drzewo iglaste, które zrzuca igły na zimę. Potężne, stare okazy tego gatunku osiągają tu ponad 40 metrów wysokości. Rezerwat faunistyczny, położony na dwóch wyspach Jeziora Kłosowskiego w Puszczy Noteckiej. Wyspy porośnięte są 200-letnim lasem dębowym, stanowiącym dogodne miejsce lęgowe dla ptaków drapieżnych (np. rybołowa i kani czarnej). W przeszłości mieściła się tu kolonia lęgowa herbowego ptaka Sierakowskiego Parku Krajobrazowego. REZERWATY DO WYBORU: Cegliniec, Czaple Wyspy, Czeszewski Las, Dębno nad Wartą, Dolina Kamionki, Goździk Siny w Grzybnie, Jezioro Drążynek, Klasztorne Modrzewie koło Dąbrówki Kościelnej, Meteoryt Morasko, Torfowisko nad Jeziorem Świętym, Wyspa Konwaliowa ORGANIZATOR KONKURSU: Zespół Parków Krajobrazowych Województwa Wielkopolskiego, Młodzieżowy Dom Kultury Nr 1 w Poznaniu, Zespół Szkół Odzieżowych im. Władysława Reymonta w Poznaniu oraz Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Poznaniu. PATRONAT MEDIALNY: Portal edukacji ekologicznej ZielonaLekcja.pl Konkurs został dofinansowany ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Poznaniu 8